Transparency Loop l دایره شفافیت

در اپیزود دوم فصل سوم پادکست دایره شفافیت به ارزیابی لایحه بودجه ۱۴۰۱ که اخیرا توسط دولت سیزدهم معرفی شد می‌پردازیم. توجه به بودجه کشور و بررسی آن٬ قدم کلیدی برای شناخت فساد و راه های مبارزه با آن است. بنابراین در این سند٬ ما چهار حوزه را مورد توجه و نقد قرار داده ایم.

فصل جدید پادکست دایره شفافیت در اپیزود اول فصل سوم پادکست دایره شفافیت به ارزیابی اصول ۱۲ گانه سند ملی پیشگیری و مبارزه با فساد می‌پردازیم. این سند ماه شهریور امسال توسط رییس جمهور معرفی شد. اصول این سند چشم‌انداز دولت سیزدهم را در پیشگیری و مبارزه با فساد روشن می‌کند.  

در اپیزود دوم فصل دوی پادکست دایره شفافیت٬ درباره نقش شرکت‌های پوسته‌ای ثبت شده در انگلستان در انفجار لبنان صحبت کرده‌ایم. اطلاعات شرکت‌ها٬ صاحبان و بخشی از ذینفعان آنها در کشور انگلستان در دسترس عموم است. بررسی این اطلاعات نشان می‌دهد که چندین شرکت ثبت شده در این کشور در انفجاری که در بندر بیروت در تابستان ۱۳۹۹ اتفاق افتاد نقش داشته‌اند. این شرکت‌ها در شبکه‌ نسبتا پیچیده‌ای بهم متصلند. برخی فعالیت خود را متوقف کرده‌اند درحالیکه اسناد نشان می‌دهد برخی دیگر هنوز فعالند. این در حالیست که برخی از صاحبان آنها در لیست تحریم‌های آمریکا هستند. Dark Money Files :منبع اسامی استفاده شده در اپیزود Shell Company شرکت پوسته‌ای Firas Hatoum فراس حاطوم Marina Silu مارینا سیلو Dormant غیرفعال Savarro Limited شرکت ساوارو  People with Significant Control فرد کلیدی Interstatus Limited شرکت اینتراستیتس  Hesco Engineering and Construction شرکت هسکو Alfa Procurement and Machine Limited شرکت آلفا IK Petroleum Industrial Company Limited شرکت آی کی  

در اپیزود اول فصل دوم پادکست دایره شفافیت٬ با بهنام ذوقی درباره آرا و نظریات مشتاق خان صحبت کرده‌ایم.  مشتاق خان استاد دانشگاه سواز لندن و از پژوهشگران پیشرو در حوزه اقتصاد نهادگرا است. پژوهش‌های او عمدتا بر اصلاحات در نظام حکمرانی، سیاست‌گذاری صنعتی و مبارزه با فساد کشورهای در حال توسعه متمرکز بوده است. مشتاق خان منتقد بسیاری از پروژه‌ها و برنامه‌های مبارزه با فساد در کشورهای درحال توسعه است. او معتقد است برای مبارزه موثر با فساد٬ باید نگاه و روش را در تدوین استراتژی برای این برنامه‌ها تغییر داد. او فعالان مبارزه با فساد را دعوت می‌کند تا در قدم اول به طور دقیق نوع فساد و نقشی که رانت و ذینفعان رانت در جامعه بازی می‌کنند را مطالعه کنند. مشتاق خان این شناخت را برای طراحی موثر برنامه‌های مبارزه با فساد کلیدی می‌شمارد چرا که اکثریت برنامه‌های کاهش فساد در کشوهای درحال توسعه به موفقیتی که پیش بینی می‌شده نرسیده‌اند.  بهنام ذوقی دانش آموخته رشته مهندسی مکانیک از دانشگاه شهید بهشتی است و از سال ۹۷ به پژوهش در زمینه توسعه مشغول بوده است. آقای ذوقی همچنین کتاب خشونت و نظام‌های اجتماعی نوشته داگلاس نورث و همکارانش را به فارسی ترجمه کرده و مقالات متعددی در زمینه توسعه و مبارزه با فساد و دموکراسی نوشته است. نوشته‌های او درباره نظریات مشتاق خان در سایت مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه و همچنین نشریه مشق فردا قابل دسترسی است

حتما این جمله این معروف را شنیده‌اید که می‌گوید اگر به جنگ فساد بروی٬ فساد هم سلاحش را برمیدارد و با تو می‌جنگد. این به این یعنی  است که اگر اراده کنیم که فساد را کاهش دهیم٬ افراد و گروه‌های فاسد منفعل نخواهند ماند و اجازه نخواهند داد که ما برنامه‌ها و کمپین‌های مبارزه با فساد را به راحتی اجرا کنیم. در واقع٬ این اتفاقی است که تاکنون افتاده و این تقابل منجر به شکست بسیاری از کمپین‌های مبارزه با فساد در کشورهای در حال توسعه شده است.  به گفته بسیاری از صاحب نظران٬ یکی از دلایل این شکست٬ این بوده که طراحان برنامه‌های مبارزه با فساد در کشورهای درحال توسعه٬ دمکراتیزاسیون را اولویت کمپین‌ها و برنامه‌های خود قرار داده‌اند. در این ایپزود٬ به معرفی مشتاق خان٬ اقتصاددان برجسته و استاد دانشگاه سواَز خواهیم پرداخت. مشتاق خان منتقد بسیاری از پروژه‌ها و برنامه‌های مبارزه با فساد در کشورهای درحال توسعه است. او معتقد است برای مبارزه موثر با فساد٬ باید نگاه و روش را  در تدوین استراتژی برای این برنامه‌ها تغییر داد. او فعالان مبارزه با فساد را دعوت می‌کند تا در قدم اول به طور دقیق نوع فساد و نقشی که رانت و ذینفعان رانت در جامعه بازی می‌کنند را مطالعه کنند. از نظر مشتاق خان٬ این شناخت کلیدی است چراکه ‌می‌تواند به فعالان این حوزه سرنخ بدهد که چطور فساد را نشانه بگیرند طوری که رانت‌خوارها و افراد فاسد برنامه‌های مبارزه با فساد را به سمت شکست نبرند

وقتی از پولشویی صحبت می‌کنیم دقیقا از چه چیزی داریم حرف می‌زنیم؟  پولشویی‌های کلان بین‌المللی چگونه در بانک‌ها انجام می‌شود؟ چه بازیگرانی در این فعالیت‌ها درگیرند و کدام نهاد قانونی مسئول پیگیری پرونده‌های پولشویی است؟ نهاد فین‌سن مخفف "شبکه اجرای قانون جرایم مالی آمریکا" است که پرونده‌های  پولشویی را در تبادلات بانکی پیگیری می‌کند. اخیرا مدارک محرمانه‌ای منتشر شده که نشان می‌دهد این نهاد در پیگیری پرونده‌های پولشویی ناتوان بوده است.  اسناد محرمانه‌ فین‌سن که به تازگی توسط سایت بازفید فاش شده آشکار می‌کند که بانکهای معروف بین‌المللی به کلاهبرداران و شبکه‌های تروریستی اجازه داده میلیون‌ها دلار را در سرتاسر جهان پولشویی و جابجا کنند و این انتقال پول حتی بعد از اطلاع بانک هم ادامه داشته است. در این اپیزود روایت دو کارمند بانک بریتانیایی استاندارد چارتر را خواهید شنید که تلاش کردند پولشویی بانک را به مقامات پلیس گزارش کنند ولی در ادامه راه با مشکلات و چالش‌های جدی روبرو شدند. داستان‌های این اپیزود از پادکست سایت بازفید خلاصه شده است. 

 ادعاهای تقلب دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا دقیقا چه بودند؟ بررسی علت شکست استراتژی ترامپ در طرح ادعای تقلب در انتخابات ۲۰۲۰ در گفتگو با وحید عابدینی٬ فعال مدنی و پژوهشگر سیاست خارجی ٬ و دانشجوی دکترای علوم سیاسی در دانشگاه بین المللی فلوریدا :دسترسی به پادکست دایره شفافیت

هفته پیش خبر مهمی منتشر شد که فعالان مبارزه با فساد را در سراسر دنیا، کاملا نگران کرد. این خبر درباره لو رفتن اسنادی به نام سندهای فین سن بود که از نقش کمکی چند بانک قدرتمند، در جابه‌جایی پولهای کلان، توسط کلاهبرداران، پرده برمی داشت؛ پولهای کلانی در حد میلیونها و میلیاردها دلار و بسیار بزرگتر از رشوه‌ها و اختلاس‌هایی که وقتی اسم فساد برده می‌شود به ذهن ما می‌آید.  اسناد فین‌سن نشان می‌دهند که یک عده کلاه‌بردار که از طریق روش یا ترفند پانزی فعالیت می‌کرده‌اند٬ پول‌های سرمایه‌گذاران کوچکی که در این طرح سرمایه‌گذاری کرده بودند را از حساب‌های بانک HSBC در آمریکا، به حساب‌های خودشان در شعبه این بانک در هنگ کنگ منتقل کرده اند. در این اپیزود به این توصیف این ترفند پانزی و نقش بانک‌های بزرگ بین‌المللی  در کمک به کلاهبردارن این ترفند خواهیم پرداخت.

 رابطه شفافیت بودجه کشور با مدیریت مجتمع‌های آپارتمانی مسکونی چیست؟ آیا  شفافیت باعث افزایش اعتماد شهروندان یا ساکنین به مدیریت کشور یا مدیریت ساختمان می‌شود؟  در اپیزود هشتم پادکست دایره شفافیت به مشکلات و چالش‌های مدیریت مجتمع‌های آپارتمانی مسکونی پرداخته‌ایم و درباره مسائلی نظیر جمع‌آوری شارژ٬ پرداخت هزینه‌های مجتمع و گزارش دادن به ساکنین با تعدادی از مدیران و ساکنین این مجتمع‌ها و همچنین فعالان حوزه شفافیت گفتگو کرده‌ایم. 

در این اپیزود ما به کشور افغانستان می رویم و به بهار سال ۲۰۱۷ ٬ وقتی آمریکا بزرگترین بمب غیرهسته ای ساخت کشور خود را با نام عجیب مادر همه بمبها در منطقه اچین در شرق افغانستان انداخت. اینطور گفته می شد که هدف آمریکا این بود تا شبکه پیچیده ای از تونل ها که توسط گروه دولت اسلامی خراسان٬ گروهی وابسته به داعش استفاده می شد را منهدم کند. تصاویر ماهواره ای که برای بررسی تاثیر این بمب بر منطقه منتشر شدند نکته جالب دیگری را نشان می دادند. به فاصله چند صد متر از محل اصابت بمب٬ نشانه هایی از فعالیت وسیع گروه های به دست آمد که به طور گسترده ای به استخراج منابع معدنی مشغول بودند. این منابع چه بودند و اهمیت آنها در جنگهای کشور افغانستان چه بود؟ منابع متعدد نشان می دهد که گروه های مسلح مخالف دولت نظیر طالبان و داعش در استخراج معادن در افغانستان فعالند و هزینه های مبارزه و جنگ خود را علیه دولت مرکزی از طریق فروش سنگهای قیمتی این معادن تامین می کنند. مثلا بخشی از این شواهد نشان می دهد که گروه ها فقط از استخراج و فروش سنگ لاجورد بیش از ۲۰ میلیون دلار به دست می آورده اند. کنترل منابع معدنی یکی از استراتژی های اصلی گروه داعش در کشورهایی است که این گروه در آنها فعال است و این استراتژی به طور قطع و یقین در افغانستان هم دنبال شده است و تحقیقات نشان می دهد تا چندی پیش٬ داعش در افغانستان بر روی استخراج تالک٬ کرومایت و سنگ مرمر متمرکز بوده است. دنبال کردن این استراتژی به قدری جدی است که  دو گروه طالبان و داعش بر سر رقابت در کنترل معادن قیمتی با یکدیگر جنگهای خونین داشته اند که به آواره شدن بیش از ۶۰هزار نفر در مناطق اطراف این معادن انجامیده است.  در سال ۲۰۱۸ موسسه گلوبل ویتنس یا شاهد جهانی گزارشی را منتشر کرد که در آن نشان می داد چگونه دو گروه داعش و طالبان ماده معدنی تالک را استخراج کرده٬ آنرا به خارج از افغانستان منتقل کرده و در بازارهای جهانی عمدتا اروپا و آمریکا می فروشند. تالک که یک ماده معنی بسیار نرم است به راحتی آب و رطوبت را جذب کرده و نقشی مهم در سرامیک سازی٬ صنعت رنگ کاغذ٬ مواد بکار برده شده برای ساخت سقف٬ پلاستیک و لاستیک و البته پودر بچه دارد. این گزارش ضمن برجسته کردن نقش فساد دولت مرکزی در افغانستان در عدم توانایی اداره معادن افغانستان این زنگ خطر را به صدا درآورد که تا زمانی که مشکل فساد در این زمینه حل نشود٬ گروه های مسلح مخالف دولت به کنترل معادن و فروش منابع معدنی ادامه خواهند داد و عملا مقابله با آنها غیرممکن خواهد شد. در این اپیزود پادکست دایره شفافیت سراغ استیون کارتر رفتیم. کسی که مدیریت تهیه این گزارش را برای گلوبال ویتنس برعهده داشته است. استیون به زبان دری هم مسلط است و سالها تجربه کار در افغانستان تحت عنوان دیپلمات٬ خبرنگار و محقق را دارد. این را هم اشاره کنم که من با استیون سر تحقیقی راجع به قانون معادن افغانستان همکاری کوچکی کردم.

سلام دوستان من کوثر گوهری هستم و این برنامه اپیزود ششم پادکست دایره شفافیته. پادکست دایره شفافیت شامل برنامه ها و مصاحبه هایی درباره شفافیت و مبارزه با فساد و همچنین مشارکت شهروندی در این حوزه هاست. همونطور که توی اپیزودی که من حدود دو سه روز پیش منتشر کردم بهتون گفتم توی این مقطع که دنیا تحت تاثیر بحران کرونا است٬ من برنامه های کوتاهی در مورد آخرین تحولات و بحث های دنیای فعالان شفافیت و مبارزه با فساد در سراسر دنیا رو به مرور براتون منتشر می کنم. اتفاقات این حوزه با سرعت سرسام آوری جلو میره و خوبه که با هم بررسی کنیم که بحران کرونا چه تاثیری روی کارزارهای جهانی مبارزه با فساد داشته و یا خواهد داشت. توی این اپیزود می خوام در مورد مقاله ای که سه روز پیش یعنی ششم آوریل در وبسایت بوستون گلوب منتشر شد صحبت کنم. این مقاله رو دو قاضی معروف به نام‌های مارک ولف و ریچارد گلدستون، نوشتن که حدود ۱۰ سال هست که دارن برای تاسیس دادگاه بین المللی ضد فساد تلاش می کنن. لینک مقاله رو می تونین توی متن پادکست پیدا کنید. عنوان مقاله اینه: کرونا یک فرصت طلایی برای کلپتوکراتها یا دزدسالارها است.  این مقاله رو به این دلیل انتخاب کردم که قاضی مارک ولف رو توی چند تا از جلسه های کاری دیده بودم و حرفاشو شنیده بودم. این بار این دو نویسنده یعنی مارک ولی و ریچارد گلدستون از فرصت اپیدمی کرونا استفاده کردن و توی این مقاله سعی کردن که خواننده ها رو قانع کنن که بحران کرونا به روشنی نشون میده که تاسیس چنین دادگاه بین المللی می تونه کلپتوکراتها یا دزدسالارها رو که توی کشورهاشون دزدی می کنن و یکجورهایی مصونیت قضایی هم دارن تنبیه کنه یا به عبارتی گوشمالی بده. شاید برای خیلی از فعالان مدنی، مخصوصا دانش‌آموختگان حقوق، تشکیل یک نهاد بین المللی که بتونه سیاستمدارهای فاسد رو بازداشت و محاکمه بکنه، خیلی جذاب باشه. ولی تجربه و تاریخ حرف دیگه ای می زنه. همونطور که می دونید روی کارایی، برد یا لِوِرِج حقوقی این نهادهای بین المللی چه از طرف دولتهایی که کانون‌های قدرت بین‌المللی محسوب می‌شوند و چه از سوی سایر دولتها، اما و اگرهای زیادی گذاشته شده. حالا من نکات اصلی این مقاله رو با توجه به این سوال ها براتون میگم که متوجه بشید از چی دارم صحبت می کنم. مقاله اول با این حرف شروع میشه که بله بحران کرونا فرصت طلایی رو برای دزدسالارها فراهم کرده، بعد، از یک مقام بلندپایه سازمان ملل نقل قول می که فساد، حق دسترسی به غذا، حتی اصل  زندگی رو از گرسنگان جهان گرفته.  بعد از این مقدمه٬ مقاله چند مثال در باره‌ی فساد و مسایل بهداشت و درمان میآره، مثلا این که در سیرالئون  در سال ۲۰۱۴، حدود یک سوم پولی که برای مبارزه با ابولا به این کشور داده شده بود، از حساب بانکی چند نفر که توی پروژه مبارزه با ابولا کار می کردن سر درآورده بود. یا در کنگو که وزیر بهداشت این کشور حدود چهارصد هزار دلار از بودجه مربوط به مبارزه با ابولا رو اختلاس کرده بود. مثال دیگه این مقاله در مورد عربستان سعودیه که دولت این کشوردر سال ۲۰۱۵ مجبور شد قراردادی به ارزش بیش از ۲۶۶ میلیون دلار رو با موضوع پیشگیری از بیماری مرس، معلق کنه چون پروژه به علت فساد مجریان، جلو نرفته بود. مثال آخر این مقاله هم مربوط به  آنگولا ست که در این کشور، خوزه ادواردو دوز سانتوز ۳۸ سال رییس جمهور بود و سرآخر هم در سال ۲۰۱۷ دخترش رو سرپرست کمپانی نفت ملی آنگولا کرد و این در حالی اتفاق افتاده که کشور آنگولا بالاترین نرخ مرگ کودکان زیر ۵ سال رو داره و نصف جمعیت کشور، دسترسی به خدمات درمانی ندارن و همه اینها در آستانه اپیدمی کرونا محل نگرانی جدیه. بعد از این مقدمه نویسندگان این مقاله میرن سراغ بحث در لزوم تاسیس دادگاه بین المللی ضدفساد. اونها اشاره می کنن که تقریبا همه ۱۸۷ کشوری که عضو پیمان بین المللی ضدفساد سازمان ملل هستن، قانون‌های مختلفی علیه رشوه٬ پولشویی و سو استفاده از ثروت های ملی دارن. ولی این کشورها با وجود این که با عضو شدنشون توی این پیمان بین المللی تعهد دادن که با فساد رهبران‌شون مبارزه کنن، ولی این رهبران در فضایی مصون، به فسادشون ادامه میدن. چرا؟ چون کنترل نهادهای قضایی رو در دست دارن. خب معلومه که اجازه نمیدن دستگاه قضا یقه‌ای از این رهبران فاسد، بگیره. نویسندگان این مقاله استدلال می کنن که برای همین هم لازمه که دادگاه بین المللی ضدفساد یا آی ای سی سی این خلا رو پر کنه. این دادگاه با بازرس های خبره کارشو می بره جلو و مدارک لازمه رو هم از کمپانی های خصوصی‌ای می گیره که کارشون این هست که رد و دنباله اموال غیرقانونی و بودارو رو بگیرن. قضات و دادستانهای این دادگاه هم افرادی با تجربه کار با قوانین بین المللی هستن که کارشونو خوب بلدن. در واقع کار اصلی این دادگاه محاکمه و زندانی کردن کلپتوکراتها یا دزدسالارهاست و البته ضبط اموال دزدی یا اختلاس شده از کشورهایی که عضو آی ای سی سی یا دادگاه بین المللی ضدفساد شدن. این مقاله در ادامه میگه که این دادگاه بین المللی بر اساس اصل «کامپلمنتاریتی» کار می کنه. یعنی این که فقط سراغ کشورهایی میره که از پیگیری پرونده‌های مورد نظر فساد،  ناتوان باشند یا تمایلی به محاکمه رهبران فاسد نداشته باشن. این مقاله یک ایده بحث برانگیز دیگه رو هم مطرح می کنه. میگه که اگر رهبران کلپتوکرات یا دزدسالار زندانی بشن این فرصت به وجود میاد که اونها برن کنار و جای اونها رو مقامات با صداقت و درست‌کار بگیرن که می‌خوان  به شهروندان‌شون خدمت کنن. وجود این دادگاه، باعث میشه کلپتوکراتها وسوسه نشن که دنبال فساد برن. در آخر این مقاله هم نویسندگان قاضی مارک ولف و ریچارد گلدستون میگن که این ایده داره همینطور قوت میگیره. مثلا کشور کلمبیا و پرو یک کمپینی رو دارن میبرن جلو که سازمان ملل یک دادگاه بین المللی رو در سال ۲۰۲۱ مربوط به مساله فساد راه بندازه. به گفته نویسندگان این مقاله قاضی مارک ولف و ریچارد گلدستون٬ این ایده بین برندگان جایزه صلح نوبل٬ اعضای کنگره آمریکا٬ موسسات معروف غیردولتی هم طرفدار داره. در انتهای این مقاله هم نویسندگان ابراز امید کردن که بحران کرونا بتونه باعث ایجاد این دادگاه بشه. چیزی که من اینجا می خوام بگم این هست که خیلی ها گفتن که این ایده در تئوری ممکنه کار کنه ولی در اجراش سوالات و تردیدهای بسیاری هست. مثلن سوال اصلی الان این هست که رویکرد فعلی کشورها نسبت به نهادهای بین المللی در حال حاضر چطوره؟ آیا این نهاد تونستن و یا می تونن اون آرمان یا هدفی که براش تعریف شدن رو اجرا کنن؟ آیا مثلن کشورهای قدرتمند از اونها متابعت می کنن که بشه از سایر کشورهای کمتر قدرتمند انتظار داشت متابعت بکنن؟ آیا این دولت های قدرتمند حاضرن ازقدرتشون برای این دادگاه بگذرن؟ جنجال بین کشور آمریکا و دادگاه بین المللی لاهه رو به یاد بیارید که نهایتا آمریکا نه تنها عضویتشو توی این دادگاه لغو کرد بلکه دست اندرکارانشو مورد تهدید قرار داد. سوال مهم دیگه این هست که آیا تعریف مشخص و روشنی از فساد در عرصه بین المللی وجود داره؟ یا به عبارتی پشتوانه حقوقی و سازو کار این دادگاه چطور می تونه تعریف بشه که این دادگاه بتونه رهبران فاسد رو از کشورهایی که نمی تونن یا مایل نیستن رو محاکمه کنه٬ رو زندانی کنه و اموالشونو ضبط کنه؟ در واقع چه تضمینی برای اجرای حکم دادگاه وجود داره؟ و سوال های زیادی از این دست برای من پیش اومد که مطمئنم ذهن شما رو هم مشغول به خودش کرده. در واقع محاکمه رهبران فاسد زیر عنوان فساد احتیاج داره که قوانین مناسب و فراگیر وضع بشه و به سوال های اساسی نظیر این پاسخ داده بشه: مثلن چطور میشه اون مال دزدی که اون رهبر فاسد به کشورهای خارج منتقل می کنه رو به اون کسانی که در نتیجه این فساد ضربه دیدن برگردوند؟  چند وقت پیش یک مطلبی در این ارتباط خوندم از بلاگ مرکز ضدفساد یوفور که درباره برگردوندن اموال اختلاس شده توسط تئودورین اوبیانژ معاون رییس جمهور کشور گینه استوایی صحبت کرده بود. این مقاله جالب که لینکشو در در لینک پادکست گذاشتم این سوال اساسی رو مطرح می کنه که حالا که این آقای تئودورین در دادگاه کشور فرانسه محکوم شده و اموالش در فرانسه و سوئیس و آمریکا توقیف شده٬ این اموال اختلاس شده چطور باید به مردم گینه استوایی برگرده؟  ظاهرا بر خلاف آمریکا و سوئیس، فرانسه قانون و مکانیزمی نداره که که این پول رو به شهروندان گینه استوایی برگردونه و این پول میره به خزانه کشور فرانسه. آخرین آپدیتی که از کشور فرانسه هست اینه که اموال مورد اشاره اول توی بودجه عمومی دولت فرانسه میره و بعد یک خط بودجه خاص برای چنین اموالی درنظر خواهند گرفت و پول رو سرآخر ممکنه بدن به آژانس توسعه فرانسه که توی کشورهایی مثل گینه استوایی پروژه های توسعه ای اجرا می کنه. این که دولت فرانسه برای خرج چنین پولی بدون نظر مردم گینه استوایی تصمیم بگیره قطعا خطرات و عواقب سیاسی داره که از حوصله ای بحث پادکست ما خارجه. البته اینو بگم که ظاهرا این تصمیم با توصیه موسسه شفافیت بین المللی فرانسه فرق داره. به گفته نویسنده این بلاگ خانم سارا بریم بف که وکیلی هست که برای موسسه شفافیت بین المللی فرانسه کار می کن موسسه شفافیت بین المللی فرانسه توصیه کرده بود که این اموال ضبط شده با بودجه دولت فرانسه قاطی نشن و جدا نگهداری بشن. خانم سارا بریم بف در ادامه میگه که فرانسه نمی تونه توی دادگاه هاش افراد رو به جرم فساد محکوم کنه تا وقتی مطمئن نباشه که اموال ضبط شده به اون کشور بر می گرده. اگر چنین مکانیزمی نباشه مردم گینه استوایی دوبار تنبیه میشن و این مساله به گروه های مدنی و فعالان ضدفساد ضربه می زنه و این کار جامعه مدنی رو ضعیف می کنه. همین حرفها رو شاید بشه درباره دادگاه بین المللی ضدفساد هم زد. با اینکه احساس نیاز جدی هست که توی عرصه بین المللی یک نهادی باشه که یک استاندارد مشخص رو برای محاکمه فساد اعمال کنه و بره دنبال دزدسالارها خصوصا در این زمونه که کلی خبر درباره فساد و بحران کرونا هست ولی این رو هم یادمون نره شاید تا وقتی که قانونهای موثری که جنبه های مختلف محکومت رهبران فاسد و برگردوندن اموال اختلاس شده نداشته باشیم ایده برقراری این دادگاه شاید کمی خام و نپخته باشه. من فکر و بررسی بیشتر در مورد ایده راه اندازی دادگاه بین المللی ضدفساد رو میذارم به عهده خودتون. خب دوستان این اپیزود ما هم به پایان رسید. امیدوارم تا اینجا با من مونده باشید. پادکست دایره شفافیت در کانال تلگرام و توییتر٬ اپل پادکست٬ ناملیک، و کست باکس در دسترسه. تاکید می کنم وقتی اپیزود رو گوش کردید، لطفا برای من کامنت بذارید و پیشنهادها٬ نظرات و بازخوردها خودتون روهم بفرستید. همین طور به پادکست ریت یا نمره بدید چون این باعث میشه پادکست بیشتر دیده بشه تا اونایی که مباحث شفافیت و مبارزه با فساد رو دنبال می‌کنن، بتونن دایره شفافیت رو بهتر ببینن. اپیزود بعدی پادکست دایره شفافیت انشالله چند روز دیگه منتشر میشه. تا اون روز٬ مواظب خودتون باشید و نکات بهداشتی ایمنی رو حسابی رعایت کنید. بلای کرونا ازتون دور و به امید دیدارتون!

سلام دوستان من کوثر گوهری هستم و این پنجمین برنامه پادکست دایره شفافیته. سال نوی شما دوستان مبارک باشه و بلای کرونا از همگی شما عزیزان دور! در مورد پادکست دایره شفافیت بهتون بگم که این پادکست شامل برنامه ها و مصاحبه هایی درباره شفافیت و مبارزه با فساد و همچنین مشارکت شهروندی در این حوزه هاست. تا الان ۴ برنامه از این پادکست منتشر شده که یکی از اونها مصاحبه با آقای ناصر تیموری هست و به بحث درباره قانون دسترسی اطلاعات در افغانستان می پردازه و سه اپیزود دیگه درباره تلاشهایی هست که در کشور ایران برای ترویج مساله شفافیت و پاسخگویی انجام شده. یکی از این سه ایپزود گفتگو با خانم بهاره آروین عضو شورای شهر تهران هست که ما درباره سامانه شفافیت شهرداری تهران با هم صحبت کردیم.همچنین در دو اپیزود دیگه با گردانندگان  دو پروژه نماسنج و مجلس نما آقایان حنیف رهبری و محمدحسین مرادی مصاحبه کردم که این دو نفر درباره پروژه هاشون که تمرکز بر مجلس شورای اسلامی ایران و نظارت بر اون هست با من صحبت کردن و شما اگر علاقمند باشید می تونید این اپیزودها رو بشنوید.   و اما برنامه های من در سال ۱۳۹۹ چند تا مصاحبه خوب دیگه دارم که اونها رو به مرور منتشر خواهم کرد. ولی به خاطر اوضاع جدید و بحران اپیدمی کرونا من تصمیم گرفتم تا اپیزودهای جمع و جورتری رو با فاصله های کوتاه در مورد خبرهای روز و همچنین مطالب کلیدی که خوندم منتشر کنم. چون به نظرم سرعت اتفاقات بسیار زیاده و شاید شما هم مثل من علاقمند باشید بدونید توی حوزه شفافیت و مبارزه با فساد در سراسر دنیا آخرین خبرها و آپدیت ها چیا هستن. می دونیم که برنامه های بسیاری از کشورها و گروه هایی که در حوزه شفافیت و مبارزه با فساد فعالیت می کنن در سال جاری همگی تحت الشعاع داستان اپیدمی کرونا قرار گرفتن که خیلی هم مشخص نیست که سرانجام این برنامه ها چی بشن. بسیاری از برنامه ها و گردهمایی های مربوطه به مبارزه با فساد آنلاین برگزار میشن و برخی از کنفرانس های مهم این حوزه مثل اینرنتشنال آنتی کوراپشن کنفرانس که قرار بود در ماه جون یا خرداد امسال برگزار بشه به تعویق افتادن. ولی با توجه به ابعاد گسترده مدیریت این اپیدمی کرونا اتفاقات مهمتری افتاده که من یک چشمه اش رو اینجا برای شما میگم. من این اپیزود نسبتا کوتاه رو تهیه کردم که خلاصه ای از اوضاع جاری این حوزه رو به شما دوستان ارایه کنم. اوضاع سیاسی دنیا به شدت و به سرعت در حال تغییره و دولت ها تصمیمات مهمی در همین چند ماهه گرفتن که فعالان مبارزه با فساد رو نگران کرده. شاید بشه خلاصه این تغییرات رو در مقاله اخیر روزنامه نیویورک تایمز دید. ترجمه این مقاله  میشه که "برای اتوکراتها و یا حتی غیر اتوکراتها کرونا فرصتی رو فراهم کرده که قدرت بیشتری رو دست بگیرن". توی این مقاله نویسنده سلام گبرکیدان یک لیستی از کشورهای مختلف کنار هم آورده که دولتهاشون یک سری تصمیمات مربوط به وضعیت  فوق العاده رو برای مهار کرونا گرفتن و یا قانون هایی رو تصویب کردن که اختیارات اونها رو به طرز دیکتاتوروار و نگران کننده ای گسترده می کنه و این سوالو مطرح کرده که اگر ما از این شرایط گذر کردیم و به وضعیت نرمال برگشتیم این دولتها همچنان به اعمال قدرت با چنین اختیارات گسترده ای ادامه میدن یا نه؟ مثلا در کشور مجارستان قانونی وضع شده که به نخست وزیر اجازه میده که مجلس رو دور بزنه و قانون های موجود رو به حالت تعلیق دربیاره.  در بریتانیا قانونی تصویب شده که به دولت این اجازه رو میده که شهروندان رو برای مدت نامعلوم زندانی کنه٬ از تجمعات مردمی جلوگیری کنه و راه ها رو ببنده و البته همه این کارها رو می تونه بکنه با حداقل نظارت و کنترلی که لازمه چنین تصمیماتی هست. در اسراییل نخست وزیر دادگاه ها رو تعطیل کرده و  یک برنامه تهاجمی برای مونیتور یا نظارت کردن شهروندان رو اجرا می کنه.  دولت شیلی نظامیها رو به میدونها و نقاطی از شهر فرستاده که همین اواخر شهروندان اونجاها جمع می شدن و تظاهرات می کردن و دولت بولیوی هم انتخابات ریاست جمهوری رو عقب انداخته نویسنده مقاله نیویورک تایمز اشاره می کنه که خیلی از کارشناسان حقوق تایید می کنن که شرایط امرجنسی و یا فوق العاده راه حل های فوق العاده هم می طلبه. ولی نگرانی این هست که در مقابل این گسترش اتورویته و دامنه اختیارات دولتها که قبلا به واسطه قانون اساسی و موانعی نظیر حقوق و آزادی های مدنی محدود می شدن الان و در حال حاضر مقاومت بسیار کمی میشه. چرا؟ احتمالن به خاطر ترس و نگرانی و وضعیت امنیتی ایجاد شده در نتیجه گسترش اپیدمی کرونا. اگر بخواییم مشخص حرف بزنیم باید بگیم که بسیاری از دولت ها این فرصت امرجنسی یا فوق العاده استفاده کردن و اختیارات خودشونو تو حوزه هایی گسترش دادن که ربطی به کرونا نداره و برای اینکه از این اختیارات سواستفاده نشه هم کنترل خیلی کوچیک و قابل صرف نظری اعمال میشه که همونطور که گفتم جای نگرانیه. مثلا این اختیارات دست دولتها رو توی مساله surveillance یا به عبارتی پاییدن یا تحت نظر گرفتن شهروندان حسابی باز میذاره و به دولتها اجازه میده که شهروندان رو برای زمان نامشخصی زندانی کنن و یا حقوق مدنی و آزادی های سیاسیشونو نظیر آزادی برگزاری اجتماعات و یا آزادی بیان محدود کنه و این نحوه عملکرد می تونه زندگی مدنی و سیاسی و حتی اقتصادی ملتها رو برای دهه های آینده شکل بده. خطر این مساله اونجاست که اجرای این سیستم تهاجمی نظارت و پاییدن شهروندان توسط دولت که در کشورهایی نظیر کره جنوبی و سنگاپور به خاطر کنترل کرونا اجرا شده توسط بعضی کشورها مورد تحسین قرار گرفته. در واقع کشورهایی که از قبلن از چین به خاطر این رفتارها و برخوردهاش انتقاد می کردن خودشون همون کارها رو دارن با شهروندانشون می کنن. همونطور که قبلا گفتم یکی از این نمونه ها اسراییل هست که نتانیاهو نخست وزیر اسراییل دستور داده که دادگاه های کشور رو ببندن و خیلی ها میگن که این کار به این علت بوده که رسیدگی به جرم خود نتانیاهو به دلیل فساد در این دادگاه ها به تعویق بیفته. در کشور اردن که به گفته نویسنده مقاله نیویورک تایمز اقتدارگرایی سابقه طولانی داره نخست وزیر این کشور آقای عمر رضاض در تفسیر قانون “defense law” گفته که دولتش با هر کسی که شایعه و یا خبر دروغ پخش کنه برخورد بسیار جدی می کنه. که در واقع تفسیر این هست که با پوشش مساله کرونا دولت می خواد با مخالفی سیاسیش برخورد کنه. ماجرای سرو صداهای بولیوی و استعفای بحث برانگیز رییس جمهور وقتش اوا مورالس رو احتمالن شنیدید. قرار بود در ماه می امسال انتخابات ریاست جمهوری برگزار بشه . ولی ریس جمهور موقت این کشور که واقعن قرار بود موقت باشه حالا از فرصت استفاده کرده و اختیاراتشو گسترش داده و انتخابات رو هم به تعویق انداخته. و اما در کشور ایالات متحده آمریکا! وزارت دادگستری آمریکا از کنگره تقاضا کرده که که اختیاراتشو به طور وسیعی بزرگ کنه و مثلا حفاظت های قانونی که برای پناهنده ها در قانون مهاجرت آمریکا گذاشته شده رو حذف کنه و این اجازه رو به این نهاد بده که آدمها رو برای مدت نامشخص و بدون اینکه براشون دادگاه برگزار کنه زندانی کنه. البته اینو هم باید اشاره کنم که نویسنده میگه که هر دوی اعضای حزب جمهوری خواه و دمکرات به این مساله اعتراض کردن و وزارت دادگستری آمریکا هم در نتیجه خواسته هاشو کاهش داد. حالا سوال اینه که وسط این داستان اپیدمی کورونا بسط و گسترش این اختیارات نگران کننده دولتها چطور به وقوع پیوست؟  خانم سلام گبرکیدان توی مقاله اش میگه این طرحها و لایحه های که در موردشون حرف زدیم به قدری سریع تصویب شدن که قانونگذارها و نماینده های پارلمان ها و گروه های مدنی اصلن فرصت نکردن که اونها رو بخونن چه برسه به اینکه سر این مساله که اصلن تصویب اونها لزومی داره بحث و تبادل نظر کنن. گروه های مدنی این نگرانی رو مطرح کردن که چطور قانونگذارها یک همچین قوانین طول و درازی رو به این سرعت نوشتن! سلام گبرکیدان از قول یک گزارشگر سازمان ملل به اسم خانم فیونوآلا نی آولین نقل می کنه که برخی از دولت ها حتی یک سری قوانین مورد نظرشون به اسم قوانین به اصطلاح “ready to go” یا آماده شلیک رو برای خودشون داشتن که بتونن تو موقعیت های فوق العاده یا امرجنسی به اجرا بذارن. در واقع دولتها این قوانین رو از قبل آماده کرده بودن و به انتظار نشسته بودن که یک موقعیت امرجنسی پیش بیاد که بتونن از این قوانین استفاده کنن و  برنامه های خودشونو جلو ببرن. حالا نگرانی این هست که وقتی وضعیت امرجنسی تموم بشه سر این قوانین چی میاد. تاریخ نشون داده که قوانینی که سریع و سیر تصویب میشن مثل قانون patriot act که بعد از ۱۱ سپتامبر تصویب شد و اختیارات گسترده ای به نهادهای امنیتی و پلیسی آمریکا برای تعقیب و جلوگیری از تروریسم میداد و بسیار هم مورد انتقاد قرار گرفت همچنان اجرا میشه با وجودی که شرایط امنیتی ۱۱ سپتامبر در آمریکا دیگه وجود نداره. همونطور که گفتم تاریخ نشون داده با گذشت زمان قوانین مربوط به دور امرجنسی به نهادهای قانونی رسوخ می کنن٬ جای خودشونو پیدا می کنن و بعد از یک مدت تبدیل به یک چیز نرمال و عادی میشن. برای همین خیلی مهمه که همون اول که وضع میشن کنترل و نظارت روشون صورت بگیره. در انتها نویسنده مقاله نیویورک تایمز از قول یک فعال مدنی نقل می کنه که میگه: ایجاد اختیارات گسترده در زمان امرجنسی خیلی آسونه ولی نکته اینجاست که از بین بردن این اختیارات واقعا کار دشواریه. خب امیدوارم تونسته باشم یک خلاصه ای از وضعیت  فعلی دنیا و مواجهه اش با مساله کرونا بهتون داده باشم. پادکست دایره شفافیت در کانال تلگرام و توییتر٬ اپل پادکست٬ ناملیک، و کست باکس در دسترسه. تاکید می کنم وقتی اپیزود رو گوش کردید، لطفا برای من کامنت بذارید و پیشنهادها٬ نظرات و بازخوردها خودتون روهم بفرستید. همین طور به پادکست ریت یا نمره بدید چون این باعث میشه پادکست بیشتر دیده بشه تا اونایی که مباحث شفافیت و مبارزه با فساد رو دنبال می‌کنن، بتونن دایره شفافیت رو بهتر ببینن. منتظر یک اپیزود دیگه با بحث جالبی در مورد فساد و شفافیت باشید. تا اون روز٬ مسایل ایمنی و بهداشتی رو رعایت کنید و مواظب خودتون باشید. به امید دیدارتون و خدانگهدار!  

  همانطور که قول داده بودیم قسمت دوم اپیزود سوم پادکست دایره شفافیت با تمرکز روی مساله شفافیت در مجلس شورای اسلامی منتشر شد! من کوثر گوهری هستم و در این قسمت٬ درباره پروژه مجلس نما که تلاشی از طرف جامعه مدنی برای شفاف کردن مجلس٬ پاسخگوکردن مجلس و نمایندگان و همچنین کارآمدتر کردن مجلس است با شما صحبت خواهم کرد. درباره مجلس نما: مجلس نما پروژه ای است که توسط موسسه اندیشکده شفافیت برای ایران راه اندازی شده و قرار است که اولین سازمان ناظر بر پارلمان ایران باشد. موسسه شفافیت برای ایران یک موسسه غیر دولتی است که در زمینه افزایش کارآمدی اداری و مبارزه با فساد فعالیت می کند. پروژه مجلس نما در نظر دارد تا مرجعی برای انتشار آمار و اطلاعات و آموزش شهروندان در خصوص اهمیت مجلس و شفافیت آن شود. در این راستا موسسه شفافیت برای ایران اقدامات زیر را انجام داده است: آغاز توسعه سامانه‌ای به همین منظور و با عنوان مجلس‌نما-انتشار کتابچه سازمان‌های ناظر بر پارلمان- با محمدحسین مرادی مسئول تیم مجلس اندیشکده شفافیت برای ایران درباره این پروژه صحبت کرده ایم

همانطور که قبلا قول داده بودیم قسمت دوم اپیزود سوم پادکست دایره شفافیت در مورد شفافیت در مجلس شورای اسلامی به زودی منتشر خواهد شد! بحث های داغ در مورد انتخابات مجلس شاید به پایان رسیده باشند ولی سوالات جدی در مورد عملکرد نهاد قانونگزار و نمایندگان مجلس همچنان ادامه دارند. دراین قسمت درباره پروژه مجلس نما که تلاشی از طرف جامعه مدنی برای شفاف کردن مجلس٬ پاسخگوکردن مجلس و نمایندگان و همچنین کارآمدتر کردن مجلس است خواهید شنید. درباره مجلس نما: مجلس نما پروژه موسسه اندیکشده شفافیت برای ایران است و در نظر دارد تا مرجعی برای انتشار آمار و اطلاعات و آموزش شهروندان در خصوص اهمیت مجلس و شفافیت آن شود. در این راستا اقدامات زیر صورت گرفته است: آغاز توسعه سامانه‌ای به همین منظور و با عنوان مجلس‌نما- انتشار کتابچه سازمان‌های ناظر بر پارلمان- شفافیت# نظارت# نظارت_مردمی# برنامه های پادکست دایره شفافیت را از اینجا دنبال کنید:

اپیزود سوم پادکست دایره شفافیت منتشر شد! من کوثر گوهری هستم و در قسمت اول این اپیزود٬ درباره پروژه #نماسنج که پویشی برای ارزیابی عملکرد نمایندگان #مجلس_شورای_اسلامی ایران بود با شما صحبت خواهم کرد. قسمت دوم این اپیزود در مورد #شفافیت_آرا ی نمایندگان مجلس شورای اسلامی و پروژه مجلس نما خواهد بود. درباره نماسنج: برای شفافیت و مبارزه با فساد، یکی از مهمترین حوزه‌ها که عملکرد آن نیاز به ارزیابی جدی دارد، مجلس شورای اسلامی است. احتمالا با من موافق هستید که ما به عنوان شهروند آنچنان که باید رفتار و عملکرد نماینده هایمان را پیگیری نمی کنیم و با ساز و کار این مساله آشنایی نداریم. ولی چرا اینطور است؟ صاحب نظران مختلف در این باره، علل متفاوتی را مطرح می‌کنند. بعضی این علل را ساختاری می‌بینند و باور دارند که اساسا مجلس هنوز جایگاه اصلی خود را در جامعه ایران پیدا نکرده و برای به دست آوردن این جایگاه، پیش‌زمینه‌هایی لازم دارد. گروهی در مقابل نقش عاملیت‌، یعنی مدیران و #نمایندگان را پررنگ می‌کنند. در این اپیزود پادکست ما بر دو مساله تمرکز می‌شویم: یکی این که آیا مردم می توانند از آرا و دیگر فعالیت‌های نمایندگان‌شان مطلع بشوند؟ مساله دیگر این است که فرض کنیم مردم از رای نمایندگان‌شان باخبر باشند، آیا رای تنها شاخصی هست که با آن می شود عملکرد نماینده ها را سنجید؟ آیا سازوکاری یا شاخص و استانداردهایی رو میشود تعریف کرد که بشود بر اساس آنها جنبه‌های مختلف عملکرد #نماینده ها را #نظارت و ارزیابی کرد و به آنها امتیاز داد؟ پروژه نماسنج در حدود بیش از دو سال٬ افزون بر ۱۷۰۰ تذکر نمایندگان٬ بیش از ۱۸۰ نطق و ۲۱۲ طرح را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و گزارش‌هایی را برای مخاطبان خود ارائه کرد. برای اطلاع از موفقیتها و چالش‌های این پروژه٬ مصاحبه مرا با دکتر حنیف رهبری یکی از گردانندگان نماسنج بشنوید.  شفافیت#  پادکست دایره شفافیت را از اینجا دنبال کنید:

اپیزود سوم پادکست دایره شفافیت به زودی منتشر خواهد شد! در این اپیزود درباره پروژه #نماسنج که پویشی برای برای ارزیابی عملکرد نمایندگان #مجلس_شورای_اسلامی ایران بود خواهید شنید. درباره نماسنج: بحث‌های این روزها در مورد #انتخابات و شرکت یا عدم شرکت در آن به کنار٬ واقعا ما چه اندازه می‌دانیم که نماینده هایمان در مجلس کجا ایستاده اند و در تدوین و مصوب شدن یک قانون چه نقشی بازی می‌کنند؟ آیا نماینده ای که به او رای داده ایم در کار قانون‌گذاری و دیگر فعالیت های خودش در مسیر تحقق قولهای انتخاباتیش حرکت می کند؟ پروژه نماسنج در حدود بیش از دو سال٬افزون بر ۱۷۰۰ تذکر نمایندگان٬ بیش از ۱۸۰ نطق و ۲۱۲ طرح را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد و گزارش هایی را برای مخاطبان خود ارائه کرد. برای اطلاع از موفقیتها و چالش های این پروژه مصاحبه مرا با دکتر حنیف رهبری یکی از گردانندگان نماسنج بشنوید. برنامه های پادکست دایره شفافیت را از اینجا دنبال کنید:

اپیزود دوم پادکست دایره شفافیت موضوع: سامانه شفافیت شهرداری تهران مصاحبه با بهاره آروین٬ عضو شورای شهر تهران سلام به همه دوستانی که پادکست دایره شفافیت رو گوش میدن و به مباحث مربوط به شفافیت و مبارزه با فساد علاقمند هستن. اگر خبرهای مربوط به این حوزه رو دنبال می کنید حتماخبر استعفای خانم بهاره آروین از شورای شهر رو در هفته های گذشته شنیدید. این خبر برای خیلی ها از جمله فعالان مبارزه با فساد نگران کننده بود چون فعالیت های آروین رو آوردن شفافیت به شهرداری تهران از نزدیک دنبال می کردن و می دونستن کارهای ایشون و تیمشون چقدر مهمه. خوشبختانه انتهای هفته گذشته خبردار شدیم که استعفای ایشون مورد قبول قرار نگرفته و ایشون توی شورای شهر موندنی هستن. می خوام تاکید کنم که این مصاحبه مدتی قبل انجام شده و ما منتظر بودیم ببینیم تصمیم ایشون در مورد شورای شهر چی میشه و حالا به نظرم موقعش هست که این مصاحبه منتشر بشه. اگر تا اینجا همراه من هستید اپیزود دوم پادکست شفافیت رو بشنوید!  #شورای_شهر_تهران #سامانه_شفافیت #شهرداری_تهران #شفافیت

اپیزود اول پادکست دایره شفافیت موضوع: دسترسی آزاد به اطلاعات در افغانستان مصاحبه با ناصر تیموری، مدیر بخش دادخواهی دیدبان شفافیت افغانستان تا بحال شده که بخواهید بدانید چرا دولت برای شما تصمیمی خاص را گرفته است؟ فرض کنید برای استخدام در یک اداره دولتی تقاضا دادید٬ و درامتحان و مصاحبه هم شرکت کردید ولیکن به شما گفته شده که برای پست مورد نظر انتخاب نشدید. و یا اینکه در یک مزایده دولتی شرکت کردید و مطمئنید با وجودی که شرکت شما شرایط لازم را داشته شرکت شما نتوانسته قرارداد دولتی را بگیرد؟ و یا اینکه می خواهید بدانید مدرسه دولتی دانشگاه دولتی و یا شهرداری شهر شما چگونه بودجه بندی میکند و آیا بودجه را صرف کاری که قول آن را داده می کند یا نه؟ برای اینکه بتوانید به این اطلاعات دسترسی داشته باشید باید بتوانید از حق دسترسی آزاد به اطلاعات استفاده کنید. شما را دعوت‌می کنیم تا اولین اپیزود پادکست دایره شفافیت را بشنوید. در این اپیزود با آقای ناصر تیموری مدیر دادخواهی دیدبان شفافیت افغانستان صحبت کردیم. تیموری از قانون دسترسی آزاد به اطلاعات افغانستان می گوید که به تازگی تصویب شده و رتبه اول را در جهان به عنوان بهترین قانون نوشته شده در این زمینه دارد.  شفافیت# دسترسی_آزاد_به_اطلاعات# افغانستان# فساد#

!سلام دوستان من کوثر گوهری هستم و تصمیم دارم پادکست دایره شفافیت رو بهتون معرفی کنم. این پادکست قراره گفتگوهایی با کسانی باشه که توی حوزه شفافیت و فعالیت‌های مبارزه با فساد، در سراسر دنیا کار می‌کنن و در این گفت‌و‌گوها،  تجربه هاشونو در اختیار ما می‌ذارن. در مورد خودم بگم که من حقوق خوندم و تجربه کاریم توی زمینه تحقیق و پایش و ارزیابیه. دو سالی در افغانستان کار مبارزه با فساد کردم و الان هم توی همین زمینه فعالیت دارم. و اما در مورد موضوع پادکست... این روزها ما زیاد در مورد فساد در دنیا، به خصوص فساد توی کشورمون، می شنویم؛ طوری که مرتب، خودمونو رو در معرض سیل خبرهایی در مورد فساد سیستم دولتی و ناکارآمدی نهادهای حاکمیت، می بینیم. وقتی من میگم سیستم دولتی٬ منظورم چپ و راست یا این جناح و اون گرایش نیست. من در مورد نقص ها و کمبودهای سیستم اداری و سیاسی جامعه می‌خوام صحبت می کنم؛ جدای از اینکه چه حزبی و چه گروهی در قدرت باشن. می دونم که این روزها، صحبت کردن توی این چارچوب آسون نیست؛ ولی برداشت من اینه که این دولت ها، خوب یا بد، مجموعا برآمده از جامعه ما هستن؛ پس بهتره حرف‌رو ازجایی شروع کنیم که به بهبود اوضاع جامعه، کمک کنه. این گفت‌و‌گوها با همین نگاه انجام می‌شن.   خب از کجا شروع کنیم؟ مشکل از کجاست؟ ضعف قانون؟ دولتمردان ناکارآمد؟ فشار خارجی؟ تهدیدات امنیتی و نظامی؟ تحریمهای بین المللی؟ شکل نگرفتن ساختار سیاسی و اداری قانونمند تحت تاثیر اختلالات و نارسایی‌های جامعه در حال گذار یا  نبود فرهنگ شفافیت و امانتداری؟ من در این پادکست سه چیز رو می خوام به بحث و گفتگو بذارم. اول اینکه چه چیزی باعث این فساد و ناکارآمدی میشه؟ دوم اینکه چطور و با چه روش‌هایی می‌یشه اونو اصلاح کرد و سوم اینکه ما به عنوان شهروند چه سهمی در ایجاد این شرایط و چه نقشی در کاهش فساد داریم ؟ در مورد علتهای فساد، بنا رو بر این گذاشتیم که اول مشکل رو تعریف کنیم تا دقیقا مساله رو بشناسیم.  بعد، این سوال رو بررسی می کنیم که آیا سازوکاری رو می‌شه در نظر گرفت که مسئولان از فساد دور بمونن؟ آیا راهی وجود داره که اونا در مورد عملکردشون با شفافیت پاسخ‌گوی مردم باشن؟ اگر همچین امکان و ظرفیتی وجود داره، اون ظرفیت کجا و توی چه حوزه هایی هست؟  در سوال دوم که چطور این ناکارآمدی یا ضعف ها رو میشه اصلاح کرد، توی این پادکست شما از کسانی می شنوید که به عنوان مثال، تصویب قانون دسترسی آزاد به اطلاعات رو در افغانستان پیگیری کردن و یا بی وقفه تلاش کردن تا اطلاعات قراردادهای شهرداری تهران به صورت شفاف برای مردم منتشر بشه یا پروژه ای رو راه انداختن که فعالیت های نمایندگان مجلس رو توی ایران رصد و ارزیابی کنن و از اونا پاسخگویی بخوان. همه اینها یک گوشه از تلاش هایی برای اصلاح سیستم بوده؛ تلاش هایی که هنوز  ادامه داره و منتظریم به نتیجه برسه. و اما در باره سوال آخر  که سهم و نقش ما شهروندان توی این مسیر چیه. سعی ما بر اینه که جایگاه خاص و نقش مؤثر شهروندان رو در این زمینه بررسی کنیم، نقشی که برای ما چندان روشن و ملموس نشده.  اگر تا اینجا با من هستید پادکست دایره شفافیت رو گوش بدین و منو توی این مسیر همراهی کنید. دایره شفافیت اشاره به مسیر دایره واری داره که ما باید طی کنیم تا بتونیم با فساد مبارزه کنیم. این مسیر از شناسایی مشکل شروع می‌شه، در قدم بعدی برای این مشکل «راه حل» پیشنهاد می‌شه و در قدم آخر توی این مسیر دایره وار،  قرار اینه که راه‌حل پیشنهاد شده، به طرف اجرا بره تا مشکل حل بشه. بعد از این مرحله قاعدتا دایره بسته میشه و این مسیر با شناسایی یک مشکل دیگه ادامه پیدا می کنه. اگه گیج کننده بود، نگران نباشید! اولین اپیزود پادکست دایره شفافیت رو گوش کنین؛ بعدا در این مورد می‌تونیم بیشتر صحبت کنیم. فقط تاکید کنم که در فرآیند تولیدات آینده برای این پادکست، بی صبرانه منتظر نظرات و پیشنهادهاتون هستم!