Interviews with prominent politicians, writers and artists. The original programme is aired weekly on BBC Persian TV.

علی نصیریان، بازیگر پیشکسوت، نویسنده و کارگردان ایرانی، نود و دو ساله است و به گفته خودش، هفتاد وپنج سال است که کارش بازیگری در تئاتر، سینما و تلویزیون است. او که بهتازگی در فستیوال سینمایی «شبهای سیاه تالین» در استونی شرکت داشت در گفتوگویی با مریم زهدی، درباره حال این روزهایش صحبت کرد، اینکه چطور هنرپیشه شد و نگاهش به فرهنگ ایران، صحبت کرد. او که با فیلم «آه چه روزهای خوشی بود» ساخته همایون غنیزاده به این جشنواره آمده، ضمن اشاره به مهاجرت برخی از چهرههای سینمایی ایران، ابراز امیدواری کرد شرایطی فراهم شود که همه بتوانند برگردند و در «مملکت خودشان» کار کنند. او گفت: من گرچه تلاش کردم اما نتوانستم خارج بمانم، من در کشور میمانم ، مشکلاتش را هم میپذیرم. نسخه ویدیویی گفتوگوی مریم زهدی با علی نصیریان را در یوتیوب بیبیسی فارسی تماشا کنید.

سروش سروشیان، استاد ممتاز مهندسی عمران در دانشگاه کالیفرنیا که بیش از چهل سال از عمر علمی خود را صرف مطالعه چرخه آب، اقلیم و مدیریت منابع در مناطق خشک کرده است، در گفتوگویی با فرناز قاضیزاده در برنامه گفتوگوی ویژه گفت: اگر به بارندگیهای ایران در یک بازه چهل ساله نگاه کنید، بحران فعلی آب ربطی به خشکسالی و تغییرات آب و هوایی ندارد و عدم مدیریت منابع مشکلات عمده را ایجاد کرده است. او که بنیانگذار و مدیر مرکز «سنجش از راه دور و هواشناسی مرتبط با آب» و از مشاوران علمی ناسا، یونسکو و دیگر نهادهای معتبر جهانی در حوزه بحران آب به شمار میرود، میگوید: میتوان با سرمایهگذاری در حوزه آبیاریهای مدرن، صرفهجویی و تلاش برای مدیریت منابع سطحی و زیرزمینی، در یک بازه میانمدت این بحران را برطرف کرد. به عقیده او یکی از کارآمدترین روشها، تصفیه فاضلاب و بازگرداندن آن به چرخه آب است. گفتوگو با این برنده مدال ویلیام بویی را از اتحادیه ژئوفیزیک آمریکا را تماشا کنید.

فرونشست زمین و اثر آن بر ساختمانها، راهها، جادهها و آثار باستانی به معضلی جدی در ایران امروز بدل شده است. نیما شکری، مدیر مرکز ژئوهیدروانفورماتیک دانشگاه فنی هامبورگ، از صاحبنظران این حوزه در جهان است که بهتازگی تحقیقی منتشر کرده که در آن ایران، سومین کشور جهان از نظر فرونشست زمین عنوان شده است. او در مصاحبهای با فرناز قاضیزاده، در برنامه گفتوگوی ویژه گفت: «حتی اگر خشکسالی هم نبود با این وضع مدیریت منابع آبی در چهار دهه گذشته، فرونشست زمین در ایران، اتفاق میافتاد. به عقیده او مشکل کشاورزی نیست بلکه نداشتن شیوههای مدرن آبیاری و مدیریت منابع آب است. آقای شکری ضمن اشاره به بیست برابر شدن چاهها در ایران گفت که شیوههای مدرن مدیریت آب بهدلیل تحریمها و روابط خارجی به ایران وارد نمیشود.

جیکوب ناگل، رئیس پیشین شورای امنیت ملی اسرائیل، به عقیده بسیاری معمار دکترین امنیتی این کشور است. برای مثال، سپر دفاعی گنبد آهنین از پیشنهادات گروههای زیرمجموعه اوست. سرتیپ ناگل، یکی دو ماهی پیش از حمله هفتم اکتبر، در یک مقاله به بنیامین نتانیاهو توصیه کرد که به جای سیاست دفاع و مهار، به حمله روی آورد. سیاستی که بعدتر در قبال حزبالله و ایران به اجرا درآمد. او در گفتوگویی با ژیار گل، در برنامه گفتوگوی ویژه، درباره جنگ دوازده روزه بین اسرائیل و ایران میگوید:«اگر اسرائیل میخواست میتوانست آیتالله خامنهای را بکشد اما قصدش این نبود.» او درباره تلاش برای براندازی حکومت ایران هم گفت که این قصد اسرائیل نبود اما اضافه کرد به عقیده او تنها راهی که ضمانت میکند ایران بمب هسته ای نسازد، این است که نخواهد بمب بسازد که در آن صورت به معنای تغییر حکومت خواهد بود.نسخه ویدیویی این گفتوگو را در یوتیوب بیبیسی فارسی تماشا کنید.

زرتشت سلطانی، نقاش، گرافیست و انیماتوری است که حالا کتاب کمیکی به نام دیو نوشته که در آن شخصیتهایی از دل فرهنگ ایران را وارد دنیای مدرن کرده است. کتابهای کمیک که با تصویر داستانی را روایت میکنند، ژانر شناخته شدهای برای داستانهای ابرقهرمانها هستند. سام فرزانه در گفتوگویی که با زرتشت سلطانی در آپارتمانش در نیویورک داشت، از او درباره تجربه نگارش این کتاب صحبت کرد، از اینکه زندگی بعد از مهاجرت چه اثری بر او و کارش داشته است. آقای سلطانی کاریکاتوریستی است که بسیاری از ایرانیها او را از نمادهای تبلیغاتی آشنای برخی از محصولات لبنی میشناسند از جمله گاوی که برای سالها در جایجای شهرهای ایران جا خوش کرده بود.

حمید رحمانیان، هنرمندی است که میگوید، هفده سال است که زندگیاش را وقف شاهنامه کرده: «من با شاهنامه بیدار میشوم با شاهنامه روزم را میگذرانم و با شاهنامه به خواب میروم.» آثار او از کتاب سهبعدی گرفته تا فیلم و سمینار درباره شاهنامه، همواره تحسین شدهاند. آقای رحمانیان در گفتوگویی با فرناز قاضیزاده میگوید:« به خودم جرات دادم که این ذائقه نگارگری را برای دنیای مدرن امروز ترجمه کنم.» آقای رحمانیان در برنامه گفتوگوی ویژه به تلاشش برای شناساندن شاهنامه برای دادن تصویری متفاوت از ایران به جهان اشاره کرد و گفت، اگر جای مقامات ایران بودم، به هر خانواده ایرانی یک شاهنامه هدیه میدادم.

مانی جهانگیری مربی یوگایی است که حدود سی سال سابقه دارد و از حدود ۱۵ سال پیش، سبکی را آغاز کرده که آن را دوگا مینامد و پیشگام این سبک در بریتانیاست. او که پدرش ایرانی است و مادرش سوئیسی، کلاسهای یوگا با حضور سگها برگزار میکند. او در برنامه گفتوگوی ویژه در صحبت با فرناز قاضیزاده درباره این سبک توضیح داد: پانزده سال پیش از یک استودیوی یوگا بیرون میآمدم که سگی را با صاحبش دیدم و فکرکردم چقدر خوب بود اگر میتوانستیم با حیوان خانگیمان آرامش یوگا را تجربه کنیم. او درباره اینکه آیا این حیوانآزاری نیست هم در مصاحبه توضیح داد: سگها در کنار شما هستند و طبیعتا دستورات یوگا را دنبال نمیکنند، اما در میانه کار میبینید با شما همراه شدهاند. خانم جهانگیری درباره رابی سگ خودش میگوید: «همه چیز به او بستگی داشت، او همکار من است من صاحبش نیستم.»

یوسف حداد فعال و بلاگر عرب اسرائیلی است که از سال ۲۰۱۸ یک نهاد برای نزدیکتر کردن رابطه عربها و اسرائیلیها ایجاد کرده است. او در گفتوگو با نوران سلام از برنامه بلاقیود بخش عربی بیبیسی گفت که عربهای اسرائیل مثل بسیاری از اقلیتها در نقاط مختلف جهان ممکن است کمبودهایی داشته باشند اما زندگی در اسرائیل را به عنوان یک کشور دموکراتیک به زندگی در کشورهای عرب منطقه ترجیح میدهند. او ضمن انتقاد از عملکرد کشورهای عرب منطقه، درباره حمله اسرائیل به قطر گفت: این کشورها باید بدانند تا زمانی که یک عضو حماس در این کشورهاست، آنها هدف قرار میگیرند و امن نخواهند بود.

لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیسجمهور چپگرای ۸۰ ساله برزیل، یکی از چهرههای شناختهشده در عرصه جهانی است. او که پیشتر بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ ریاست جمهوری برزیل را برعهده داشت، در سال ۲۰۲۲ هم در انتخابات ریاستجمهوری با ژائیر بولسونارو، از نزدیکترین سیاستمداران جهان به دونالد ترامپ، رقابت کرد و پیروز شد. در گفتوگویی با بیبیسی، آقای داسیلوا سازمان ملل را ناکارآمد توصیف کرد و گفت نقش کشورها در این نهاد باید بازتعریف شود چرا که به باور او، اگر سازمان ملل کارکرد موثر و درستی داشت، جنگهای اوکراین و غزه هرگز رخ نمیداد، اوگفت: آنچه در غزه جریان دارد جنگ نیست، بلکه نسلکشی است .او همچنین یادآور شد که دولت ترامپ هنگام اعمال تعرفهها تصمیمش را مستقیم به برزیل اطلاع نداده و او و کابینهاش این موضوع را تنها از طریق رسانهها دریافتهاند.نسخه ویدیویی این گفتوگو را در یوتیوب بیبیسی فارسی تماشا کنید.

شاهد قریشی، در دفتر روابط عمومی وزارت خارجه آمریکا کار میکرد و اخیرا از کارش برکنار شد. آقای قریشی در برنامه گفتوگوی ویژه به بهمن کلباسی میگوید: تسلیت به خانواده خبرنگارانی فلسطینی که ارتش اسرائیل در غزه کشت و تاکید بر مخالفت آمریکا با پاکسازی قومی درغزه مواضعی بود که او براساس روند معمول قصد داشت در بیانیههای وزارت خارجه بگنجاند و همین سبب اخراج او شده است. آقای قریشی در نخستین گفتوگویش با یک رسانه فارسیزبان پس از اخراجش از وزارت خارجه آمریکا از آنچه رخ داد و تجربهاش از کار در دولتهای مختلف آمریکا میگوید.

ابراهیم علیزاده رهبر کومله سازمان کردستانی حزب کمونیست ایران، از احزاب کرد مسلح که در کردستان عراق پایگاههایی دارد، میگوید؛ تا زمانی که امکان فعالیت مدنی و سیاسی فراگیر هست، لزومی به دست بردن به اسلحه نمیبیند. در گفتوگویی با ژیار گل درباره شیوه مبارزه با جمهوری اسلامی، نقش اسرائیل و جنگ در سرنگونی و مواضع حزبش در اینباره توضیح داد. در دوازده روز جنگ بین اسرائیل و ایران، سؤالاتی درباره نقش گروههای مخالف جمهوری اسلامی و تصمیماتی که در این دوره گرفتند مطرح بود. آیا اسرائیل با احزاب کرد در تماس بوده؟ آقای علیزاده میگوید، حمایت اسرائیل نظیر سمی است که به جان هر جنبشی تزریق شود و حزب او هیچ تماسی از اسرائیل دریافت نکرده است. آقای علیزاده هفتاد و پنج ساله، فوق لیسانس رشته برق از دانشگاه تبریز دارد، مردی که پس از شش دهه فعالیت سیاسی، هنوز به کمونیسم باور دارد و سوسیالیسمِ را تنها گزینه برای آینده ایران میداند.

در گفتوگوی ویژه این هفته، صدف غیاثی با یکی از جنگجویان پیشین طالبان صحبت کرده که از تجربه جذب خود به افراطگرایی مذهبی و سپس تحول فکریاش روایت میکند. میوند بنایی، نویسنده ۴۵ ساله افغان مقیم بریتانیا، در بهار امسال کتابی با عنوان «توهم بهشت: گریز از جنگجوی طالبان در بریتانیا» منتشر کرد. او نخستینبار در مصاحبهای با بیبیسی، سرگذشت خود را از اردوگاه مهاجران افغان در پیشاور پاکستان تا رسیدن به بریتانیا و انتخاب شیوهای متفاوت از زندگی بازگو کرده است.

ملیکا بکائی، نوزده ساله بود که سفرش را با تنها هزار و پانصد دلار و یک کوله پشتی آغاز کرد. سفری که هشت سال تا امروز طول کشیده است، سه سال ونیم آن هم بیوقفه. او که حالا کتابی تحت عنوان «فراتر از ناپیدا» درباره این سفرش نوشته، حساب اینستاگرامی پرطرفداری هم دارد که در آن سفرهایش را به نمایش میگذارد. ملیکا بکائی در ایران در تئاتر کار میکرد و به بچهها آموزش زبان میداد. اول به قونیه و بعد به نپال و سپس به سفری طولانی در آمریکای جنوبی رفت. جزئیات داستان و اینکه چرا این سفر را آغاز کرد را در برنامه گفتوگوی ویژه با فرناز قاضیزاده از زبان خودش بشنوید.

چهار سال پس از روی کار آمدن حکومت جدید طالبان، این حکومت هنوز از سوی بخش بزرگی از جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشده است و بسیاری از مردم، بهویژه زنان نتوانستهاند کارهایی که در دوره جمهوریت داشتهاند را از سر بگیرند.نورالدین عزیزی، سرپرست وزارت صنعت و تجارت در افغانستان اما میگوید، او و همکارانش توانستهاند شغل ایجاد کنند و چرخ صنعت را در کشور به حرکت درآورند. جمالالدین موسوی در گفتوگویی با نورالدین عزیزی از او درباره عملکرد وزارتخانهاش پرسید و آقای عزیزی گفت: تعهد ما این بود که فساد و کاغذبازی را برطرف و بخش خصوصی را حمایت کنیم. آقای عزیزی در پاسخ به سؤالی در مورد فعالیتهای اقتصادی زنان گفت: ما اتاق تجارت خانمها را داریم، لازم نیست که همه چیز را در رسانه ها مطرح کنیم. ما پنج هزار شرکت و جواز کار به خانمها دادیم. او در جواب اینکه چرا زنان در کارگاهها و کارخانهها اجازه کار ندارند گفت: در بخشهایی که کار زنان ضرورت است، ما فراهم میکنیم، اما با یک حجاب شرعی در شرایط عرف و عادت افغانستان. آیا لازم است که زنها چکش به دست بگیرند؟گفتوگوی ویژه را سهشنبه ساعت ۷:۳۰ شب تهران در تلویزیون یا روی یوتیوب فارسی تماشا کنید.

گابور ماته، پزشک و نویسندهای سرشناس در حوزه تروما، اعتیاد و سلامت روان است که آثارش به زبانهای زیادی از جمله فارسی ترجمه شده است. او که خود از خانوادهای بازمانده هولوکاست میآید، تحقیقات گستردهای در حوزه ترومای جمعی دارد و منتقد سیاستهای نتانیاهو در قبال غزه هم هست. او در گفتوگویی با سعیده هاشمی درباره ترومای جمعی ایرانیان گفت: «یکی از نشانههای تروما این است که مردم دائم با ترس زندگی میکنند، یا سعی میکنند ترسشان را با نمایش قدرت و شکستناپذیری جبران کنند، یعنی نمیتوانند آسیبپذیری خودشان را بپذیرند و همین باعث بروز رفتارهای ملیگرایی افراطی و انکار واقعیت میشود.» او گفت: «رنج میتواند دو مسیر داشته باشد، میتواند باعث خشم و انکار بیشتر شود، و یا مسیر خودآگاهی افراد باشد، آنها را به عشق و پیوند با جهان و دیگران برساند.»گفتوگوی ویژه را سهشنبه ساعت ۷:۳۰ شب تهران در تلویزیون یا روی یوتیوب فارسی تماشا کنید. صدای برنامه را هم میتوانید در تلگرام یا اپلیکیشنهای پادکست گوش کنید.

کیوان صمیمی، ۷۷ ساله است. از ۱۸ سالگی که برای اولین بار در زمان شاه بازداشت شد تا حالا، فعال سیاسی بوده و هست. بخش عمدهای از بیست سال اخیر را علیرغم مشکلات سلامتی در زندان سپری کرده، با اینحال، در جریان جنگ دوازده روزه، حمله اسرائیل را محکوم کرد: «حکومت جمهوری اسلامی برای حفظ خودش حاضر است، متاسفانه به خارج امتیاز دهد، الان احساس خطر برای خودش کرده و حاضر است برای ماندن در داخل هم تن به اصلاحات دهد.»او از گروههای مختلف خواست برای شرایط پیشرو، هر چه بیشتر به هم نزدیک شوند و به سمت ائتلاف بروند: «ما در این جنگ هم باید جلوه همبستگی ملی را پررنگ کنیم و ثابت کنیم پای میهن ایستادیم»آقای صمیمی در گفتوگویی با فرناز قاضیزاده، در پاسخ این سئوال که فکر نمیکنید حکومت حمایت از میهن را حمایت از خودش تفسیر کند، با خنده گفت: نه، حکومت ما را میشناسد.گفتوگوی ویژه فرناز قاضیزاده با کیوان صمیمی را در یوتیوب بیبیسی فارسی تماشا کنید.

در دوازده روز جنگ بین اسرائیل و ایران، سئوالاتی درباره نقش گروههای مخالف جمهوری اسلامی و تصمیماتی که در این دوره گرفتند مطرح بود. به ویژه احزابی که شاخه مسلح ونظامی دارند، نظیر حزب حیات آزاد کردستان، پژاک. امیر کریمی، رئیس حزب حیات آزاد کردستان، پژاک، که به شکل اشتراکی با خانم پیمان ویان، ریاست را به عهده دارد، میگوید: حزبش مخالف جنگ بوده و به هیچ وجه نمیخواهد که مورد استفاده ابزاری قدرتها برای تثبیت قدرت و نفوذ آنها در منطقه واقع شود. آقای کریمی که در جایی بسیار نزدیک به مرز ایران در کردستان عراق، با ژیار گل خبرنگار بیبیسی گفتوگو میکرد، افزود: «از چهارده سال پیش در یک آتش بس نانوشته با نیروهای جمهوری اسلامی ایران هستند و تا زمانی که به آنها حمله نشود، درگیر نمی شوند.» او در بخشی از مصاحبه به بازماندگان کشتهشدگان جنگ اخیر در ایران تسلیت گفت، ابراز داشت که حزبش برای آزادی و دموکراسی در کل ایران مبارزه میکند و اهدافشان فقط کردها نیست. درعین حال اضافه کرد، پژاک تنها زمانی نظیر پکک ، سلاح را به زمین میگذارند که حکومت ایران هم مانند ترکیه پروسه صلح و گفتوگو را پیش بگیرد.گفت وگوی ویژه ژیار گل با امیر کریمی را در یوتیوب بیبیسی فارسی تماشا کنید.

مژگان ایلانلو، نویسنده و فیلمساز که بهتازگی به لندن سفر کرده بود، در گفتوگویی با فرناز قاضیزاده درباره جنگ اخیر گفت: کسی نمیتواند با بمب ریختن به سر همسایه من به من آزادی بدهد و اضافه کرد: اساسا اینکه از کسانی که زیر بمب و موشک بودند خواسته شد به خیابان بیایند، کار اشتباهی بود. او که در زمان جنبش زن، زندگی، آزادی به زندان افتاد، درباره خاطرات زندان کتابی نوشته تحت عنوان نفس دوم. به عقیده او این جنبش نفسی تازه بود به جان جامعه مدنی ایران. خانم اینانلو که معتقد به مبارزه بدون خشونت برای رسیدن به دموکراسی در ایران است میگوید، سیاسیون باید بپذیرند که هیچ گروهی در ایران در اکثریت نیست و گروهی که این تکثر را بپذیرد و راه تعامل را پیدا کند، موفق است. گفتوگوی ویژه با مژگان ایلانلو را در کانال یوتیوب و تلویزیون فارسی بیبیسی فارسی تماشا کنید.

آرشین ادیب مقدم، استاد اندیشه جهانی و فلسفههای تطبیقی در دانشگاه سواز لندن، متولد استانبول است، در آلمان بزرگ شده و در آمریکا و بریتانیا تحصیل کرده است.او پیشتر چندین کتاب در زمینه فلسفه و علوم سیاسی نوشته، اما تازهترین کتاب او با عنوان «افسانه اِی آی خوب؛ مانیفستی انتقادی بر هوش مصنوعی» نگاهی متفاوت و جهانی به یکی از مهمترین موضوعات عصر ما دارد: هوش مصنوعی چگونه قرار است زندگی ما را تغییر دهد؟ او در گفت وگویی با فرناز قاضی زاده در باره این کتاب می گوید: در سیاست هم همیشه این مسئله مطرح است، که چطور میشود به افراد دسترسی داشت بلکه بشود به آنها حکومت کرد و هوش مصنوعی ما را از همیشه بیشتر در دسترس قرار داده. به گفته آرشین ادیب مقدم، این نوع در دسترس بودن در تاریخ سابقه نداشته، که می تواند حتی در شکنجه هم استفاده شود.

در دوازده روز جنگ بین اسرائیل و ایران نگاهها به عراق هم دوخته شده بود، آسمان این کشور برای حمله به ایران استفاده شد،گروههای مسلح شیعه عراقی همپیمان با تهران، تهدید میکردند که اگر آمریکا وارد جنگ شود، پایگاههای آمریکایی در عراق و منطقه را هدف قرار خواهند داد. نفیسه کوهنورد خبرنگار ارشد بیبیسی در خاورمیانه، در گفتوگویی با محمد شیاع سودانی ، نخستوزیر عراق ، از او درباره نگرانیها و اثرات اقتصادی، دیپلماتیک و ژئوپلیتیک این جنگ بر عراق پرسیده. او در آغاز از آقای سودانی پرسیده که او چطور متوجه این حمله شد، خودش با صدای بمبافکنهای اسرائیلی بر فراز عراق متوجه شد ، یا نیروهای امنیتی به او اطلاع دادند؟

جنبش اصلاحات و رشد تاجیکستان مستقر در اروپا، اعلام کرده که قصد دارد یک حکومت موقت در تبعید تشکیل دهد. این جنبش با انتشار فراخوانی، مدلی مشابه شورای هماهنگی اپوزیسیون بلاروس مستقر در لیتوانی را در نظر دارد. سرکوبهای شدید مخالفان سیاسی در تاجیکستان طی ده سال گذشته، بسیاری از احزاب و گروههای منتقد حکومت را وادار به ترک کشور و پناه بردن به اروپا کرده است. شرافالدین گدایف، رهبر چهلساله این جنبش، پس از مهاجرت به هلند، فعالیتهای خود را گسترش داده و سال گذشته نیز از ائتلاف موسوم به پیمان ملی تاجیکستان خارج شد. یکی از اقدامات بحثبرانگیز اخیر او، سفر غیرمنتظرهاش به افغانستان تحت حاکمیت طالبان بود؛ سفری که نخستین حضور یک چهره اپوزیسیون تاجیک در افغانستان به شمار میرود. گدایف هدف این سفر را تقویت همکاریهای میان جامعه مدنی تاجیکستان و افغانستان اعلام کرده است. گفتوگوی ویژه این هفته را داریوش رجبیان با شرافالدین گدایف انجام داده است.

هفتاد و هشتمین جشنواره فیلم کن از ۱۳ تا ۲۴ مه یعنی ۲۳ اردیبهشت تا سوم خرداد امسال برگزار شد. در بخش اصلی رقابت این جشنواره دو فیلم ایرانی یک تصادف ساده ساخته جعفر پناهی و زن و بچه ساخته سعید روستایی شرکت داشتند. فیلم «زن و بچه» سعید روستایی، داستان زنی است که بخاطر زن بودنش در ایران با موانع قانونی و اجتماعی زیادی دست و پنجه نرم میکند. ساخت این فیلم بخاطر با حجاب بودن بازیگران آن، با انتقاداتی در خارج از ایران مواجه شد. این فیلم برای ساخته شدن در ایران با موانع زیادی روبرو بوده واین نگرانی وجود داشت که مانند فیلم قبلی او یعنی برادران لیلا مجوز پخش هم نگیرد، اما به تازگی مجوز پخش را گرفت. سعید روستایی و پیمان معادی در این گفتوگوی ویژه به مریم زهدی از سختیهای ساخت این فیلم گفتند و امیدشان برای اینکه فیلم در ایران و درمیان مخاطب ایرانی دیده شود. در این مصاحبه آنها درباره انتقادها از فیلم ساختن داخل کشور و بایکوت فیلمسازی توسط سینماگران درشرایط موجود در ایران و همینطور سینمای مستقل صحبتهایی را مطرح کردند.

شان نقیبی، گرافیست و تصویرپرداز٬ از هفت سال پیش جمعآوری و چاپ مجموعهای از آگهیهای تبلیغاتی روزنامههای ایران در طول پنجاه سال دوران پهلوی را آغاز کرده است. او در یک گفتوگوی ویژه با فرناز قاضیزاده میگوید٬ وقتی در هنر طراحی آگهیها و طرز تهیه آنها٬ نوعی خلاقیت ایرانی یافت٬ بیشتر به انجام این کار تشویق شد: «بعضی از تکنیکها واقعا سختند٬ حتی با کامپیوتر انجام دادن هم سختند، و اینها انجام میدادند.»

سجاد ندیمی فعال حامی حیوانات است که سالهاست زندگی خود را وقف بهبود زندگی سگها و گربهها کرده است. برای آنها پناهگاه ساخته، حیوانهای آسیب دیده را مداوا کرده و تاکنون حدود چهارهزار سگ و گربه را برای داشتن سرپناه و زندگی بهتر به خارج از ایران فرستاده است. آقای ندیمی در گفتوگو با فرناز قاضیزاده از نبود قانون و برنامهریزی میگوید واینکه درایران سگهای خیابانی در زمره پسماندها و زباله قرارمی گیرند. او ضمن انتقاد از تولهکشی سگها، میگوید، اغلب حامیان حیوانات از اقشار ضعیف و متوسط جامعه هستند:« قشر مرفه جامعه به سمتی میرود که حتی از سگها هم برای تجملگرایی استفاده کند و سگهایی را بخرند که بتوانند با آنها پز بدهند و کلاس بگذارند». این دوستدار حیوانات عامل اصلی حیوانستیزی را در فرهنگ و عدم فرهنگسازی لازم میبیند: « آموزش و پرورش و صدا وسیما دو عامل اصلی هستند که میتوانند فرهنگ مردم را تغییر بدهند... در صدا و سیما حتی بعضی از برنامهها علیه حیوانات پخش میشود.» گفت و گوی ویژه این هفته با سجاد ندیمی.

صدیقه وسمقی ، اسلامشناس و نویسنده به تازگی کتابی منتشر کرده تحت عنوان«چرا علیه حجاب شوریدم». او در این کتاب درباره تصمیمش برای برداشتن حجاب پس از دههها پژوهش درباره این موضوع به تفصیل توضیح میدهد. خانم وسمقی در گفتوگویی با فرناز قاضی زاده میگوید حجاب در تاریخ همیشه یک مسئله عرفی بوده و دلیل پافشاری بر حجاب در جمهوری اسلامی، نه مسائل فقهی بلکه سلطه مردان است: « چون کنترل پوشش زن خوب راهی است برای کنترل همه ابعاد وجودی زن و حقوق زن و اینکه زن تحت تبعیت و سلطه مرد قرار داشته باشد». او که پس از برداشتن حجابش، برای بار دوم به زندان افتاد، درباره شرایط زندان با جزییات توضیح میدهد و میگوید گرچه در مجموع شرایط از بار نخست بهتر بوده چون رفتار زندانبانان، تا حدی تغییر کرده، اما به دلیل اینکه حاضر به گذاشتن حجاب نشده، حق ملاقات و درمان از او سلب میشده . او معتقد است که تغییر نظام سیاسی در ایران به تنهایی کافی نیست: « کشور با تغییر نظام سیاسی گل و بلبل نخواهد شد، ما مردم هم باید تغییر کنیم».

میثم آلمهدی، فعال کارگری است که پس از اعتراضات فولاد اهواز، با برخورد امنیتی روبهرو و پس از مدتها زندگی مخفیانه چهار سال پیش از ایران خارج شد. آقای آلمهدی در گفتوگو با فرناز قاضیزاده میگوید، اقامت در خارج به او امکانات جدیدی برای کمک به مبارزات کارگران ایران داده است: «خوشبختانه بعد از چهار سال با دو زبان دیگر صحبت میکنم...و این امکان را به من داده که میزان مطالعهام را بیشتر کنم و میزان آگاهی که به دست میآورم را با رفقا و دوستانم به اشتراک بگذارم.» او در این گفتوگو به مناسبت روز کارگر میگوید:« شرایط کارگر خاورمیانه با شرایط کارگر اروپایی که می تواند این روز را به شکل فستیوال برگزار کند، فرق دارد، ما امکان تجعع نداریم، امکان داشتن نهاد صنفی مستقل را نداریم.» این فعال کارگری همزمان با انتقاد از حکومت، از نیروهای سیاسی مخالف حکومت ایران هم گلهمند است که با جنبش کارگری به درستی همراه نیستند: «همیشه نیروهای سیاسی ایرانی سوال میکنند که کارگران کجا هستند، ما میخواهیم این سوال را از نیروهای سیاسی، چه چپ و چه راست بپرسیم که برنامه شما برای کارگران بعد از جمهوری اسلامی چیست؟» گفتوگوی ویژه این هفته بیبیسی با میثم آلمهدی.

حسین بنایی، دانشیار مطالعات بینالملل و پژوهشگر روابط سیاسی در ایندیانای آمریکا که مطالعات خود را بویژه بر روابط ایران و آمریکا متمرکز کرده، باور دارد که مذاکرات با دولت دونالد ترامپ هم به نتیجهای نخواهد رسید: « بخاطر روشی که ترامپ در دنیای بینالملل به وجود آورده احتمال حمله نظامی به تاسیسات هستهای ایران را هشتاد تا هشتاد وپنج درصد میدانم». این متخصص روابط ایران و آمریکا که دو کتاب درباره رابطه دو کشور به نامهای «جمهوریهای افسانهای» و «دشمن شدن» نوشته، معتقد است که دشمنی دو کشور بعد از انقلاب اسلامی سال ۵۷ ریشه در گذشته دارد: «ایران هنوز تجربه کودتای ۲۸ مرداد را در در حافظه تاریخی خود دارد و برای آمریکاییها از طرف دیگر گروگانگیری سفارت آمریکا در تهران، نقطه عطفی است و نگرانی از خیانت و دشمنی نهادینه شده.» حسین بنایی در گفتوگو با فرناز قاضیزاده این هفته در برنامه گفتوگوی ویژه بیبیسی.

ریچارد بِنِت٬ گزارشگر ویژه سازمان ملل برای افغانستان فعالیتهای خود در سالهای گذشته را بر تهیه گزارش در مورد نقض حقوق بشر در افغانستان متمرکز کرده و در این مدت بویژه در مورد محرومیت زنان و دختران افغان از تحصیل٬ حقوق اقلیتهای قومی٬روزنامهنگاران و فعالان اجتماعی گزارش تهیه کرده است. طالبان به خاطر این فعالیتها ورود او را به افغانستان ممنوع کردهاند. اما آقای بنت، در گفتوگو با محجوبه نوروزی٬ از بخش افغانستان بیبیسی میگوید: «من تسلیم نشدهام و هیچوقت از گفتوگو دست نمیکشم. تمام گزارشهایم را... ابتدا با طالبان در میان میگذارم و از آنها میخواهم نظراتشان را بدهند». آقای بِنِت همچنین باور دارد که طالبان در آینده قوانین سختگیرانهتری به اجرا خواهند گذاشت: «طالبان هنوز به شدت دهه نود عمل نکرده است. به همین دلیل فکر میکنم که قانون امر به معروف و نهی از منکر یک نقطه پایان نیست بلکه نشاندهنده مسیر و جهتگیری آنها در آینده است». ریچارد بِنِت مهمان این برنامه گفتوگوی ویژه است.

تامارا فراهانی مربی دلفین است. او که در دانشگاه، هنر خوانده بود، بهدلیل علاقه به حیوانات، با پشتکار و علیرغم شنیدن جواب منفی در آغاز کار، توانست وارد این حوزه شود. خانم فراهانی حالا در ترکیه کار میکند و ویدیوهای خودش و ایوا، دلفینی که با آن کار میکند را در صفحه پربیننده اینستاگرامش میگذارد. تامارا فراهانی در برنامه گفتوگوی ویژه به فرناز قاضیزاده گفت: من خودم مخالف این هستم که دلفینها در اسارات نگهداری شوند، اما این حیوانات، در اسارات به دنیا آمدهاند و نمیتوانند در طبیعت زندگی کنند. به گفته او، بخش عمده کارش تلاشی است که برای حمایت و حفاظت از دلفینها در مقابل کارفرما میکند.

موضوع کتاب "اوج گرفتن ایران و رقابتش با آمریکا در خاورمیانه" تحولات منطقهای است که طی چند دهه بر روابط دیپلماتیک ایران، به ویژه پرونده دنبالهدار هستهای، اثری معنادار داشته است. نویسنده کتاب، محسن میلانی، استاد روابط بین الملل در گفتوگویی با فرناز قاضیزاده در برنامه گفتوگوی ویژه میگوید، در این کتاب که نوشتنش را از چهار سال پیش آغاز کرده بود، پیشبینی کرده که ایران نمیتواند موقعیت ویژهاش را در منطقه حفظ کند. طی یک سال اخیر، موقعیت ایران به شدت در منطقه تضعیف شده است. با وجود این، آقای میلانی میگوید اگر آمریکا بخواهد برنامه هستهای ایران را کاملا نابود کند، تنها راهش پیاده کردن نیرو و براندازی حکومت است که بعید است ترامپ به دنبال جنگ باشد؛ چنانچه تنها پایگاههای هستهای ایران مورد حمله قرار گیرند و تخریب شوند، جمهوری اسلامی بار دیگر و با سرعت بیشتری به سمت غنیسازی بیشتر خواهد رفت. جزئیات استدلال محسن میلانی را این هفته در برنامه گفتوگوی ویژه تماشا کنید.

مهاجرت، در جهان امروز یک مسئله پایهایست که بر سیاست هم آثار کلیدی داشته، به خصوص در روی کار آمدن دوباره دونالد ترامپ. بیبی کسرائی فارغالتحصیل دانشگاههای مسکو و هاروارد است. از هفده سالگی زمانی که جمهوری اسلامی به دنبال بازداشت پدرش بود، مجبور به ترک ایران شد، به افغانستان رفت و بعد به روسیه و در آخر به آمریکا. سالها در ردههای بالای مدیریتی در شرکتهای امریکایی کار کرده بود. با وجود این تصمیم گرفت آن کار و زندگی را رها کند و آموزشگاه آشپزی دختر هارواردی را تاسیس کند. در این آموزشگاه، غذا شد راهی برای ساختن رابطههای همکاری و گروههایی که با هم کار مشترکی داشتند، آموزشگاهی که موفق هم بود. او در گفتوگویی با فرناز قاضیزاده میگوید: گرچه به عنوان یک مهاجر قصد داشته اثری ماندگار از خودش در جامعهای بگذارد که به آن مهاجرت کرده، اما رابطهاش با ایران وفرهنگ ایرانی هم هرگز قطع نشده است. به تازگی در اینستاگرام، در حسابی با همین نام، فوت کوزهگری آشپزی را به فارسی ارائه داده که طرفداران خودش را پیدا کرده. مهاجرت و ساختن دوباره و چند باره زندگی، قصه بسیاری از ایرانیها و افغانها است، آیا وطن را میشود با خود برد؟

آتفه چهارمحالیان، شاعر، نویسنده و فعال اجتماعی، به تازگی و پس از سالها، بازداشت و بازجویی و احکام زندان و محدودیتهای اجتماعی از کشور خارج شده است. او در نخستین گفتوگوی تلویزیونی پس از خروج از ایران، به فرناز قاضیزاده گفت، خروج از کشور برایش خط قرمز بوده اما زندگی تحت بازجوییهای دائمی و محدودیتها، راهی به جز خروج غیرقانونی از کشور برایش باقی نگذاشت. خانم چهارمحالیان که مدتی را در بند زنان اوین گذرانده درباره شرایط این بند بعد از فیلمی که از رقصیدن در زندان منتشر شد میگوید: «رقصیدن و آواز خواندن برای ما تحت شرایط سخت ، مبارزه بود، میخواستند ما را بشکنند، ما میخواستیم بگوییم که زندهایم.» او همینطور در این مصاحبه در واکنش به نامه فائزه هاشمی درباره شرایط زندان زنان گفت، من با نظرات ایشان مخالفم. آتفه چهارمهالیان مهمان گفتوگوی ویژه این هفته است.

اسماعیل عبدی، عضو هیئت مدیره کانون صنفی معلمان تهران، یکی از سرشناسترین معلمانی است که که در دهه هشتاد شمسی فعالیتهای صنفی را آغاز کرد و از همان آغاز با بازداشت و تهدید روبرو بود. این دبیر ریاضی که سالها را در زندان سپری کرده و به تازگی بطور غیرقانونی از کشور خارج شده در یک گفتوگوی ویژه با فرناز قاضیزاده میگوید علت خروجش از ایران بیش از هر چیز بخاطر دیدار با خانواده است که سالها از آن محروم بوده اما سپاه پاسداران با باز کردن پرونده جدید برای او، ممنوعالخروجش کرده بود. او میگوید اگرچه در آغاز فعالیتش را با مبارزه صنفی شروع کرد ولی آن فعالیتها از طرف حکومت، سیاسی تعبیر شد: «مرز بین صنف و سیاست همیشه چالشی بوده که مطرح میشده. فعالیتهای ما غالبا از فعالیت صنفی خارج نشد ولی حاکمیت برای اینکه آنرا سرکوب کند، اتهامات امنیتی به معلمان منصوب کرد». اسماعیل عبدی مهمان گفتوگوی ویژه این هفته است.

در پی سقوط بشار اسد، جمهوری اسلامی ایران یکی از دوستانی را از دست داد که از نگاه میهمان این هفته گفتوگوی ویژه مهمترین متحد سیاسی ایران در جهان عرب محسوب میشد. ژوبین گودرزی، استاد دانشگاه وبستر در ژنو و نویسنده کتاب «ایران و سوریه؛ ائتلاف دیپلماتیک و سیاست قدرت در خاورمیانه» معتقد است که آنچه رخ داده یکی از بزرگترین شکستهای سیاست خارجی ایران در چهلوپنج سال اخیر است. او در گفتوگویی با کیوان حسینی، میگوید، در سالهای اخیر اهداف جمهوری اسلامی در سوریه با اهداف مسکو و دمشق همخوانی نداشت، برای همین هم نهایتا اسد به مسکو گریخت و نه تهران. به عقیده او رابطهای که بین ایران و حکومت اسدها در سوریه شکل گرفته بود، بر اساس سیاستهای چندین دههای دو کشور بود که پشت یکدیگر را در بزنگاهها خالی نکردند، اما حالا جایگزینی آن برای ایران غیرممکن است.

روز دوم نوامبر سال ۲۰۲۰ زندگی خانواده پلیکو برای همیشه تغییر کرد. وقتی ژیزل پلیکو، به دخترش اطلاع داد که دامینیک، همسرش و پدر کارولین، برای ده سال او را بیهوش میکرده و مردان زیادی را به خانه میآورده تا به او تجاوز کنند، کارولین فقط فریاد میکشید. ساعت ۸:۲۵ دقیقه شب بود. زندگی هیچگاه به قبل از آن تاریخ برنگشت. ژیزل با حمایت کارولین و دو پسرش، تصمیم گرفت که محاکمه همسرش و سایر مردان متجاوز را علنی کند. پرونده پلیکو بهعنوان بزرگترین محاکمه تجاوز در تاریخ فرانسه به یاد خواهد ماند. کارولین دارین که حالا کتابی تحت عنوان «دیگر هیچگاه تو را پدر نمیخوانم» نوشته است، میگوید پلیس به او عکسهای نیمه لختی از او نشان داده که بیهوش بوده و میگوید مطمئن است که پدرش به او هم تجاوز کرده، گرچه دامینک پلیکو در دادگاه این را رد کرده بود. دامینیک پلیکو به بیست سال و سایر مردان به سه تا ده سال حبس محکوم شدند اما آنچه بیش از همه از این پرونده به یاد میماند، شعاری است که همهگیر شد: «شرم باید متوجه متجاوز باشد نه قربانی.» اما بارنت در گفتوگویی با کارولین دارین، دختر ژیزل و دامینیک پلیکو از او میپرسد که او و خانوادهاش چطور با این فاجعه کنار آمدند.

زمانی که او فرمانده نظامی کردهای سوریه بود، این نیروها توانستند با مقاومت در مقابل داعش در منطقه روژاوا دولت خودمختار ایجاد کنند. پس از تغییرات هفتههای اخیر در دمشق و سقوط دولت بشار اسد، سرنوشت رابطه این منطقه با حاکمان جدید سوریه سئوالات جدی ایجاد کرده به خصوص که این دولت تازه دمشق، با ترکیه، دشمن اصلی نیروهای کرد در سوریه، روابطی بسیار صمیمانه دارد.ژیار گل در گفتوگویی با مظلوم عبدی، از او درباره روابط کردها و نیروهای تحت فرمان او با مقامات جدید در دمشق پرسیده و اینکه آنها چه رابطهای با آنکارا و تهران داشته و دارند و این روابط چگونه اثری بر نقش و جایگاه فعلی آنها در سوریه جدید خواهد داشت. از سوی دیگر رابطه این نیروهای کرد با امریکا هم مطرح است، آیا ممکن است که ترامپ آنها را تنها بگذارد؟ مظلوم عبدی، هر گونه رابطه با تهران را رد می کند. او میگوید، همین حالا هم آنکارا با آنها در حال جنگ است و امید دارد که دولت جدید ترامپ به حمایت از کردها در شمال سوریه ادامه دهد.

به تازگی یک مستند شش قسمتی درباره زندگی نصرت کریمی، هنرمند ایرانی ساخته و تنها در یوتیوب منتشر شده است . نصرت کریمی هنرمندی چند وجهی بود، نه تنها هنرپیشه که کارگران، سناریست و گریمور هم بود. او از بنیانگزاران تئاتر عروسکی ایران هم هست و از نخسیتن کسانی که در این کشور انیمیشن ساختند. بابک کریمی، بازیگر و تدوینگر، پسر نصرت کریمی یکی از سه سازنده این مستند است که به همراه روحالله انصاری و مهرداد اسکویی از مستندسازان مطرح ایران و داماد نصرت کریمی، ۱۹ سال روی ساخت این مستند کار کردند. مستند نه تنها روایت زندگی نصرت کریمی است که تصویری از پاگرفتن تئاتر مدرن در ایران و سرگذشت سینما در پیش و پس از انقلاب پنجاه و هفت روایت می کند و این که چه برسر هنرمندانی نظیر نصرت کریمی آمد. روجا اسدی در این گفتوگو نه تنها درباره مراحل و نحوه ساخت مستند با بابک کریمی به صحبت نشسته بلکه درباره روابط او با خانوادهاش و نحوه برخوردش با ممنوعالکاری و زندان در سالهای بعد از انقلاب هم گفتوگو کرده است.

تریسی امین، از یک ستاره سرکش در دنیای هنر دهه ۱۹۹۰ به یک نماد تبدیل شد و از شاه چارلز نشان افتخار دِیم گرفت. روند هنری او بیش از سه دهه را در بر میگیرد. آثارش عمدتا به موضوعاتی مثل رابطه جنسی، درد و تجربه زنانگی میپردازد. اما زندگیش همیشه مملو از جوایز و افتخارات سلطنتی نبود، او به شدت مورد انتقاد روزنامهها بود که آثارش را بیارزش میخواندند، بیماری سختی را پشت سر گذاشت و تا پای مرگ رفت. او حالا زندگیش را وقف ایجاد امکان خلق هنر برای جوانان بیبضاعت کرده. ۲۵ سال پس از اثر معروفش به نام «تخت من»، که نامزد جایزه ترنر شد، با او درباره شخصیتی که پشت این اثر هنری قرار دارد گفتوگو کردهایم و میراثی که امیدوار است از خودش به جا بگذارد. دِیم تریسی امین، امسال در فهرست ۱۰۰ زن بیبیسی با موضوع مقاومت و تابآوری انتخاب شد.

با به قدرت رسیدن ترامپ در آمریکا، احزاب راستگرا در کل جهان به ویژه در جهان غرب، رو به رشدند و بخش عمدهای ازطرفداران آنها هم از طبقه کارگرند، طبقهای که بطور سنتی طرفدار احزاب چپ بودند. مهرداد وهابی، اقتصاددان و استاد دانشگاه سوربون شمالی در گفتوگویی با فرناز قاضیزاده میگوید، این تغییرات و این چرخش از سالها پیش آغاز شده و ادامهدار است. او در توضیح این تغییرات به دو توافق واشنگتن ۱۹۸۹ و توافق کورنوال در سال ۲۰۲۱ اشاره میکند و میگوید هم اکنون در منتهای یک تحول کیفی در تاریخ سرمایهداری قرار داریم و چرخشی بزرگ در حال وقوع است. در این چرخش سرمایهداران به جای شیوههای سنتی بازار، از اثرگذاری بر سیاست با حمایت از سیاستمدارن برای دستیابی به سود بهره میبرند به عنوان مثال اثرگذاری بر سیاستهای مالیاتی و غیره. او در این گفتوگو به نقش غولهای بزرگ تکنولوژی هم اشاره میکند و میگوید آنها به دنبال بر هم زدن نظم موجود و نهادهای نشانه آن هستند و توانستهاند بخشهای بزرگی از جوامع را هم متقاعد کنند که این به نفع آنها هم هست.

محمد شیاع سودانی نخستوزیر عراق هفته پیش به بریتانیا سفر کرد، درست بعد از آنکه به ایران رفته بود. او سه بار به مجلس عراق راه یافته، بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ عهدهدار سمت وزیر حقوق بشر بوده، از ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ وزیر صنایع شده و سپس از سال ۲۰۲۲ نخستوزیر عراق شده است. محمد سیف نصر از بیبیسی عربی در گفتوگویی که میبینید از آقای سودانی درباره رابطه کشورش با کشورهای همسایه و منطقه میپرسد، از جمله ایران. در طول این مصاحبه آقای سودانی بر روابط استراتژیک دولتش با ایران تاکید دارد و از بازگشت داعش پس از برکناری اسد در سوریه ابراز نگرانی میکند. ضمن اینکه مکررا میگوید، در تلاش است از وابستگیاش به گاز و برق ایران بکاهد و راه را برای همکاری با همه کشورهای منطقه گشوده است. او میگوید، همه تلاشش براین است که حضور نیروهای ائتلاف مبارزه با تروریسم در عراق را پایان دهد.

شارون استون پس از ایفای نقش در فیلم غریزه اصلی به شهرت بینالمللی دست یافت، نقشی که باعث شد تا در دهه ۹۰ میلادی به یک ستاره تبدیل شود. او به خاطر کارهای سینماییاش نامزدی جوایز گلدن گلوب و اسکار را هم به دست آورد. از آن زمان تا کنون فعالیتهای متنوع دیگری، از جمله کارهای بشردوستانه، نویسندگی و نقاشی را به کارنامهاش اضافه کرده است . او در دورهای دچار بیماری سختی شد و جنجالهای متعددی را هم از سر گذراند. شارون استون، یکی از صد زنی است که امسال در فهرست بیبیسی به عنوان نماد تابآوری، انتخاب شده است. به عنوان بخشی از برنامه صد زن، چی چی ایزوندو خبرنگار بیبیسی در جشنوارهای در ایتالیا با او گفتوگویی کرده است.

اسما خان که اکنون بیش از سی سال میشود که ساکن لندن است و در میانسالی به سر میبرد از خانوادهای مسلمان و اشرافزاده در کلکته هند به بریتانیا آمده. او که در حال حاضر یک رستوراندار و فعال اجتماعی است سیاست کاری منحصر به فردی دارد و فقط با زنان کار میکند. کارکنان او زنانی هستند که از گزند آسیبهای اجتماعی دور نبودهاند از جمله پناهندگان، پرستاران کودک یا نظافتچیها. او بر این باور است که عدالت اجتماعی در جهان به طور مساوی بین زنان و مردان تقسیم نشده و معتقد است تصورات نادرستی که در مورد پناهندگان وجود دارد فرصت شکوفایی و هدفمندی را در آنها از بین میبرد. او که همواره منتقد دنیای مردسالانه در هندوستان، بریتانیا و تمام دنیای قرن بیست و یکم است همیشه در تلاش بوده تا در برابر محدودیتهای اعمال شده بر زنان مقاومت کند و به کسانی که پس از مهاجرت امید به زندگی را از دست دادهاند، امیدی دوباره ببخشد. از نظر او زنان با همبستگی، پشتیبانی و همکاری در اجتماع زنانه خودشان میتوانند به هر آنچه که رویای آن را دارند برسند، کمااینکه خود او از این قانون مستثنا نبوده. برنامه این هفته گفتوگوی ویژه به روند شکل گرفتن شخصیت امروزی اسما خان، موقعیت اجتماعی کنونی او و دیدگاهش به دنیای آشپزی مدرن و اجتماع امروز است.

حسین علیزاده، یکی از مهمترین چهرههای موسیقی ایران، به تازگی مجموعهای به نام «دستگاههای موسیقی ایران» منتشر کرده است. بسیاری این پروژه را تلاشی در جهت مردمی کردن گنجینه موسیقی ایران میدانند. او که به تازگی تور اروپایی خود را در بریتانیا به پایان برده، در گفتوگویی با فرج بالافکن از بیبیسی فارسی، نگاه خود به ردیف موسیقی ایرانی و نوآوری در آن و همچنین حضور و صدای زنان در موسیقی اصیل ایرانی را مطرح کرده و نظرش را درباره انتقادها از برنامه گلهای رادیو، در دوره هوشنگ ابتهاج ارائه داده است.

به تازگی کتاب خاطرات آنگلا مرکل صدراعظم پیشین آلمان بین سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱ تحت عنوان «آزادی» منتشر شده است. او طی شانزده سالی که صدراعظم آلمان بود، اغلب به عنوان قدرتمندترین زن جهان شناخته میشد. خانم مرکل نه تنها کشورش، بلکه تا حد زیادی کل اتحادیه اروپا را در مشکلات مالی، همهگیری کووید و بحران مهاجرت سال ۲۰۱۵ رهبری کرد. به دلیل پذیرش بیش از یک میلیون پناهجو به آلمان مورد انتقاد قرار گرفت و برخی این اقدام او را مایه جان گرفتن راست افراطی در آلمان و کل اروپا میدانند. اما او همواره از این تصمیم دفاع کرد. کتاب خاطرات او شامل سی و پنج سال زندگی او در آلمان شرقی و پس از آن در حزب دموکرات مسیحی آلمان به عنوان یکی از مهمترین چهرههای سیاسی جهان است. جزییاتی از برخوردهایش با مهمترین رهبران جهان و شیوه ای که او برای برخورد با هر یک برگزید. اینکه چطور با ترامپ و پوتین برخورد کرد و اینکه حالا فکر میکند، باید بیش از همیشه با جوانان صحبت کند. مصاحبهای که می بنید گفت وگوی کاتیا ادلر، از گزارشگران ارشد بی بی سی در اروپا با آنگلا مرکل است، زنی که اروپا را اداره می کرد.

زمانی که جنبش زن زندگی آزادی شروع شد، بسیاری از گروههای اجتماعی اقلیت و به حاشیه رانده شده، با آن همراه شدند و به متن آمدند. یکی از این گروهها، اقلیتهای جنسی و جنسیتی بودند. رها آجودانی زن ترنس جوان، بیست سال دارد. او که در طول جنبش مهسا بازداشت، بازجویی و محکوم به زندان شد، به تازگی از ایران خارج شده است. او در گفتوگویی با فرناز قاضی زاده ازمشکلاتش درآشکارسازی جنسیتی میگوید: اول خانواده میگفتند دچار تقلید شدی، اما بعد مرا پذیرفتند، ولی از مدرسه اخراج شدم و امکان تحصیل حضوری نداشتم. او از دلایلش برای شروع فعالیت حقوق بشری در پانزده سالگی، آزار جنسی در بازداشت، محاکمه در دادگاه انقلاب و حکم زندان و ترسش از اجرای این حکم در بند مردان صحبت کرده است. رها آجودانی میگوید نمیخواهد فقط یک فعال حقوق اقلیتهای جنسی و جنسیتی باشد و خودش را فعال حقوق بشر میداند و معتقد است همنسلانش با توجه به تجربه نسلهای قبل بهتر میتوانند به هدف برسند. این برنامه گفتوگوی ویژه است با رها آجودانی، فعال حقوق بشر.

هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در آینده نزدیک زندگی همه را تغییر خواهد داد. بعضی به آینده خوشبیناند و بعضی بدبین، اما اغلب موافقند که انسان در تغییرات آینده ، موثرتر و تعیین کنندهتر ازماشینهاست. نیل لاورنس، استاد یادگیری ماشین که در این زمینه با استیون سکر از برنامه هاردتاک بخش جهانی بی بی سی به گفت و گو نشسته، اساسا استفاده از واژه هوش مصنوعی برای ماشین را زیر سوال می برد: «مشکل این کلمه این است که ما تمایل داریم هوش را بسیار خاص و منحصر به خودمان بدانیم... اگر بخواهیم از واژه هوش برای ماشینها استفاده کنیم،...آیا باید از این واژه برای طبیعت هم استفاده کنیم؟ چون طبیعت هم دارای اکوسیستم پردازش اطلاعات هست». این استاد دانشگاه کمبریج بریتانیا، مشکل دنیای فناوری را بیشتر در انحصاری شدن آن به دست غولهای دیجیتالی و اقتصادی میبیند: « ما در دنیای دیجیتال نوعی رعیت هستیم و کسی که کنترل اطلاعات و داده های ما را در دست دارد، ارباب است...عدم توازن قدرت و دانش باعث میشود که ما متوجه اشتباهات آنها نشویم و توان پاسخگو کردن آنها را نداشته باشیم». نیل لاورنس در گفت و گوی ویژه این هفته.

سوران منصورنیا، پژوهشگرو مدرس دردانشگاه خرونینگن هلند و از اعضای خانوادههای دادخواه آبان است. برادر او برهان، تازه دکترای دامپزشکی گرفته و مشغول خدمت سربازی بود، که دراعتراضات آبان ۹۸ کشته شد. آقای منصورنیا در گفت و گوی ویژه این هفته با فرناز قاضیزاده میگوید که بعد ازکشته شدن برادرش احساس کرد، باید کاری کند: « من نمیتوانم نادیده بگیرم که فردی از اعضای خانواده ما کشته شده و نمیتوانم جای خالی برهان را با سکوت تحمل کنم». این عضو فعال خانوادههای آبان که در تلاش است فهرستی کامل از همه کشتهشدگان آن سال تهیه و به مراجع حقوق بشری ارائه کند، معتقد است صدای قربانیان آبان شنیده نشده است: « مردمانی که در آبان ۹۸ و در دی ۹۶ در خیابان بودند، کسانی بودند که کار روزانه آنها قدم زدن بر خط بقاست و این دغدغه و خواسته کمترین همخوانی را با خواستههای طبقه متوسطی دارد که در خارج از کشور است و رسانه و کرسیهای دانشگاه را در اختیار دارد»..

لولیتاخوانی در تهران نام فیلمی است که براساس کتاب پرفروشی به همین نام به تازگی به پرده سینما رسیده. این فیلم که داستان زنان ایرانی در دهه شصت و هفتاد شمسی را روایت می کند به کارگردانی اران ریکلیس، کارگردان صاحبنام اسرائیلی و با بازی بازیگران برجسته ایرانی چون گلشیفته فراهانی و زر ابراهیمی ساخته شده است. نویسنده این داستان آذر نفیسی، نویسنده و اندیشمند ایرانی مقیم آمریکاست و کتاب، داستان جلسات کتابخوانی است که او در منزلش در تهران برگزار میکرده است. خانم نفیسی در یک گفت و گوی ویژه با فرناز قاضیزاده، میگوید: «دلیل اینکه لولیتاخوانی این قدر دراذهان مانده، بخاطر این است که تنها راجع به ایران نیست، راجع به جهان هست». او در کتابهای اخیرش درباره خطر از دست رفتن دموکراسی در آمریکا هشدار می دهد. او معتقد است، بسیاری از مردم آمریکا به اشتباه فکر می کنند، دموکراسی حق آنهاست و نیازی نیست برایش تلاش کنند. برای همین به نظر او مبارزات مردم ایران علیه یک حکومت تمامیتخواه میتواند برای آمریکا، آموزنده باشد: «ایران به عنوان نمونه کشوری که دچار توتالیتریانیسم شد و در مقابل آن ایستادگی کرد، درسی است برای آمریکا». .

همزمان با انتخابات آتی آمریکا و پر شدن رسانهها با تصاویر ترامپ، یک ترامپ تخیلی هم در فیلم جدیدی به نام «کارآموز»، به کارگردانی علی عباسی روی پرده سینما است. این فیلم سالهای نخستین کار تجاری ترامپ را به همراه وکیلش کوهن به تصویر میکشد. اگر چه تیم ترامپ تلاش کرد از پخش این فیلم جلوگیری کند، اما فیلم اکنون روی پرده است و کارگردان میگوید با استقبال روبروست. علی عباسی، کارگردان ایرانیتبار این فیلم ساکن دانمارک است. او در گفت و گو با استیون سکر، از بخش جهانی بی بی سی میگوید، این یک اثر داستانی است و نباید همه جزئیاتش براساس واقعیت باشد: «چیزی که مهم است اصول اخلاقی من در برخورد با یک شخصیت واقعی است. برای من مهم است که آقای ترامپ را مثل هر شخصیت زنده دیگری در نظر بگیرم. از حقیقت منحرف نشوم و درباره رویدادهای کلیدی بیش از حد خلاقیت به خرج ندهم». فیلم دیگر علی عباسی، عنکبوت مقدس، که داستان سعید حنایی، قاتل سریالی زنان کارگرجنسی در مشهد بود هم قبلا در ایران با مشکل پخش روبرو شد. علی عباسی میگوید کارش باعث فشار به خانوادهاش در ایران شده: « در مقطعی مجبور شدم تصمیم های بسیار سختی بگیرم که آیا درست است امنیت خانوادهام را در خطر قرار بدهم، یا چیزی را که فکر میکنم و باید گفته شود، را بگویم. این انصاف نیست که فردی را در چنین وضعیتی قرار بدهند».

جمهوری اسلامی ایران تحت فشارهای شدید خارجی بهویژه در مواجهه با اسرائیل و همچنین بحرانهای داخلی قرار دارد. در داخل کشور، نشانهای از کاهش تنشها میان دستگاههای امنیتی و زنان معترض دیده نمیشود، زنانی که همچنان خواستار آزادی و پایان روشهایی هستند که برخی از مقامات سازمان ملل از آنها بهعنوان آپارتاید جنسیتی یاد میکنند. در میان ناآرامیهای اجتماعی و اقتصادی کنونی، این پرسش مطرح است که آیا ممکن است کنترل اوضاع از دست رهبران ایران خارج شود؟

رقابت و درگیری آشکار و پنهان ایران و اسرائیل سالهاست که در سرخط خبرها بوده و رابطه یهودیان و ایران باستان هم گهگاه به صحبتهای مقامات راه پیدا کرده است. در یک گفتوگوی ویژه خداداد رضا خانی، پژوهشگر تاریخ ایران باستان در دانشگاه لایدن هلند به ما درباره جایگاه ایران و شخصیتهای ایرانی در متون و تاریخ یهودیان گفت و اثری که یهودیان در تاریخ و فرهنگ ایران داشتند، از جمله اینکه نخستین متون فارسی نو، به خط عبری است. به گفته او برخلاف امروز یهودیها در جنگهای دوران باستان اکثرا طرف ایران را میگرفتند: « اگر جنگی بین ساسانیها و رومیها هست، مسیحیهای منطقه اسرائیل و لبنان و سوریه امروز که جزو روم حساب میشوند، میگویند اگر ایران جنگ را برد به خاطر این است که جامعه یهودیان به ما رومیها خیانت کرد، چون طرف ایران ایستادند». این پژوهشگر تاریخ باستان در صحبت با فرناز قاضیزاده، همچنین اضافه میکند که گفتههای سیاستمداران درباره تاریخ اکثرا خالی از غرض نیست: « سیاستمداران متاسفانه اکثرا از تاریخ سوءاستفاده میکنند...و این امروز حتی بدون توجه به گذشته تاریخی است.» گفت وگوی ویژه این هفته بیبیسی با خداداد رضا خانی