Zaad Zonder Naam

Mannelijk zaad. Je hebt het nodig om een kind te verwekken. Maar veel meer is het niet. Zo dachten we toch vroeger, zowat 50 jaar geleden. Kon een man geen kind verwekken, dan zorgde een vriendelijke dokter wel voor sperma van een andere man. Voor spermabanken bestonden geen regels en spermadonors waren anoniem. Maar dat laatste is aan het veranderen. Over de geschiedenis van de spermabanken schreef cultuurhistorica Tinne Claes het boek ‘Zaad zonder naam’. Veerle Beel van onze binnenlandredactie gaat met haar in gesprek. Credits op standaard.be/podcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het 25e verjaardagsfeest van Steph en haar drielingsbroer en -zus draait anders uit dan verwacht. Haar broer verkondigt tijdens het dessert dat een tante hem had verklapt dat hun vader niet hun echte vader is. ‘Wij komen van de spermabank’, klinkt het. Steph worstelt daarna meer en meer met haar identiteit. Ze gaat op zoek naar die ene onbekende man: haar biologische vader. Credits op standaard.be/podcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Mies en Christine leren elkaar kennen als ze achttien zijn. Ze worden eerst vriendinnen, daarna worden ze een koppel. Maar Mies wil ook een gezin, en dat is in de jaren 80 als lesbisch koppel niet evident. Ze trekken naar een fertiliteitskliniek. Mies raakt zwanger van een eerste kind, een paar jaar later volgt het tweede kind van dezelfde donor. Maar ruim drie decennia later blijkt dat laatste niet te kloppen. Haar kinderen zijn geen broer en zus, maar halfbroer- en zus. Credits op standaard.be/podcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Begin jaren negentig ziet Marc een oproep in De Weekbode: ‘Donor gevraagd om onvruchtbare echtparen te kunnen helpen’. Hij wil andere mensen helpen, en 800 frank beloning is mooi meegenomen. Zijn zaad wordt niet ingevroren, maar meteen gebruikt. De wensouders die hij helpt, zitten naast hem in de wachtzaal van de dokter. 25 jaar later wordt Marc soms plots wakker door een droom over ‘zijn’ kinderen. Dromen waarin hij hen ziektes doorgeeft, zonder het te weten. Credits op standaard.be/podcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Eind jaren zeventig is er een gynaecoloog in de katholieke Kempen die op een idee broedt: waarom zou hij zelf geen spermabank oprichten? Harry Van der Pas voegt de daad bij het woord, in de periode van de seksuele revolutie kan dat. Hij helpt honderden kinderloze koppels om ouders te worden. Wanneer hij met pensioen gaat, vernietigt hij alle dossiers. De donoren leven verder in absolute anonimiteit. Iets later krijgt hij een vraag: ‘Dokter, ik wil weten wie mijn vader is.’ Credits op standaard.be/podcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De podcastreeks ‘Zaad Zonder Naam’ vertelt in vijf afleveringen het verhaal van de begindagen van spermadonatie in ons land, toen er haast geen regels waren. Eén spermadokter, één wensmoeder, één donor en één donorkind vertellen hun kant van het verhaal. Door Tinne Claes en Wederik De Backer.See omnystudio.com/listener for privacy information.