Leven en lijden van Godfried Bomans

Toen Bomans in december 1971 stierf, waren Nederland en Vlaanderen heel even vaderloos. Zo stond het in de krant. Hijzelf zag de dood als 'De Grote Logeerpartij'.

Een half jaar voor zijn dood gaat Godfried Bomans bij wijze van experiment een week op een onbewoond Waddeneiland wonen. Op Rottumerplaat moet hij het redden met een tent, een overlevingspakketje, een radio en zichzelf. Elke middag praat hij wat met journalist Willem Ruis, terwijl miljoenen luisteraars ongegeneerd aan hun radio hangen. Bomans houdt vol, tegen beter weten in.

Wie was Bomans eigenlijk? De favoriete TV-oom of de scherpe makelaar in meninkjes, niet te beroerd om machthebbers in hun hemd te zetten. De jongensachtige echtgenoot die genoot van een ronkende poes bij de kachel of de womanizer op wie honderden meisjes verliefd zouden kunnen worden, als hij het zou willen? Godfried Bomans, dat waren er velen. Tussen hem en de buitenwacht hangt een rookgordijn.

Godfried Bomans was gek op Vlamingen. En toen hij stierf voelde Vlaanderen zich even vaderloos. In Vlaanderen haalde Bomans zijn hart op aan het zoetsappige taaltje, de Bourgondische keuken, het voetbal, Belgische politici, en de meisjes. In de televisieserie ‘Een Hollander ontdekt Vlaanderen' liet hij zich ongegeneerd gaan.

Bomans' onophoudelijk gekoketteer met de negentiende eeuw, leverde hem de bijnaam ‘de ontvroren negentiende eeuwer' op. Als president van het Dickens-genootschap kon hij de schrijver foutloos uit het hoofd citeren. Maar ook Goethe en de sprookjesschrijver Andersen lagen bij hem in de bovenste lade. Misschien, zo opperde de volksschrijver op een onbewaakt ogenblik, misschien heb ik gewoon de verkeerde eeuw uitgekozen.

Bomans was geen uitzonderling: de grootste komieken blijken gebukt te gaan onder de ernst. 'Humor is overwonnen droefheid,' schreef hij zelf. Hij kon de mensen een rolberoerte bezorgen, maar de weemoed lag altijd op de loer. Over de paradox die Bomans zo eigen was.

Het meest bekende boek van Bomans is 'Erik, of het klein insectenboek'. En verplichte leerstof op school. Bomans was een weergaloze sprookjesschrijver.

Bomans' broer en zus waren allebei kloosterling. Hun vader was katholiek, streng en rechtlijnig in de leer, je zou dus iets te gemakkelijk kunnen zeggen: het zit in de genen. Maar dat is dus inderdaad van dik hout planken zagen. Vele echte en vermeende psychologen hebben hun tanden gebroken op Bomans' preoccupatie met de Godsvraag.

Bomans was ook journalist. Na de oorlog levert hij kopij aan De Volkskrant en Elsevier Weekblad. Noem een onderwerp, en hij heeft erover geschreven. Onder het pseudoniem Parlevink schept hij zijn eigen wereld. Hij wordt een makelaar in ongezouten meninkjes.

Heel televisiekijkend Vlaanderen en Nederland kende Godfried Bomans. Hij was een allemansvriend en nam elke uitnodiging aan. Dat kostte zijn tol. De grote roman kwam er niet. En hij raakte doodmoe.

Op 22 december 1971 sterft Godfried Bomans. Hij is op dat moment wereldberoemd in Nederland en Vlaanderen. Als schrijver, performer, mediaclown, favoriete radio- en TV-oom in spelletjes. Als Bomans erbij was, dan kon je lachen! Maar tegelijk was hij een mysterie achter een rookgordijn. Pat Donnez gaat met getuigen en kenners op zoek naar de ware Godfried Bomans. Met onder andere Jeroen Brouwers, Annemarie Feilzer, Mark Eyskens, Hugo Matthijsen en Guy Mortier.