euroradiofm

Дроны ў Польшчы і закрыццё мяжы — Еўразум за 10 верасня | Новости Беларуси за 10 сентября by Euroradio

9 верасня стала вядома, што Польшча закрывае межы з Беларуссю з-за пагрозы, якую нясуць беларуска-расійскія вучэнні "Захад-2025", і ўжо ноччу расійскія дроны атакавалі Польшчу. Для іх знішчэння ўзнімалася авіяцыя, і паведамляецца, што частка дронаў была збітая. Адначасова чарговы шпіёнскі скандал набірае моц у Еўропе. Што адметна, гэтым разам адзначыліся спецслужбы… Беларусі. Менавіта па падазрэнні ў шпіянажы на карысць Беларусі і быў затрыманы ў Румыніі былы намеснік дырэктара Службы разведкі і бяспекі Малдовы Аляксандру Балан. Але на гэтым справа не скончылася: Балан уваходзіў у сетку агентаў, іншыя ўдзельнікі якой дзейнічалі ў Чэхіі і ў Польшчы. Ці стане атака расійскіх дронаў па Польшчы падставай для задзейнічання краінамі NATO "5 артыкула"? Ці гатвая Еўропа супрацьстаяць дзеянню варожых спецслужб і як гэтая сітуацыя можа адбіцца на беларускай дыяспары? Чаму Лукашэнка не рэагуе на заклікі Трампа вызваліць “1400 закладнікаў з-за кратаў” і ці пераканаюць прэзідэнта ЗША абстрэлы Польшчы і ўкраінскіх гарадоў у неабходнасці нарэшце націснуць на Пуціна? Гэтыя ды іншыя тэмы абмяркоўваем у штотыднёвым жывым эфіры Еўрарадыё з палітычным аглядальнікам, гісторыкам Аляксандрам Фрыдманам.

Апоўначы з чацвярга, 11 верасня, на пятніцу, 12 верасня Польшча цалкам закрывае мяжу з Беларуссю. У тым ліку чыгуначныя пераходы. Як заявіў прэм'ер-міністр Дональд Туск, гэта адказ на вучэнні "Захад-2025" у Беларусі. Але заканчэнне вучэнняў не прывядзе да аўтаматычнага адкрыцця руху праз беларуска-польскую мяжу. Міністр унутраных спраў і адміністрацыі Польшчы Марцін Кервінскі кажа, што “пераходы будуць адкрытыя толькі тады, калі мы будзем на 100 працэнтаў упэўненыя, што для Польшчы, для польскіх грамадзян гэта не ўяўляе ніякай пагрозы”. І ўсё гэта адбываецца на фоне шпіёнскага скандалу, справакаванага беларускімі спецслужбамі, які закрануў Венгрыю, Чэхію і Польшчу. Што прымусіла Польшчу пайсці на закрыцё межаў, якія выявіліся пагрозы ў звязку з вучэннямі “Захад-2025”? Калі вучэнні сапраўды нясуць рэальную пагрозу суседнім краінам, то як на магчымыя выклікі рыхтуецца рэагаваць Украіна і чаму па шляху Польшчы не пайшла Літва? Пра што сведчыць выяўленая шпіёнская сетка агентаў, якія нібыта працавалі на лукашэнкаўскія спецслужбы, і ці гатовая Еўропа супрацьстаяць спецслужбам Расіі і Беларусі? На гэтыя ды іншыя пытанні ў жывым эфіры Еўрарадыё адказвае ваенны аналітык, эксперт украіскага Інстытута будучані, былы супрацоўнік СБУ Іван Ступак

Ноччу з 9 на 10 верасня дзесяткі расійскіх дронаў заляцелі на тэрыторыю Польшчы. І гэта ўжо пры ўсім жаданні не падобна на "выпадковы залёт" і памылку. Гэтым разам польскія сілы супрацьпаветранай абароны не проста сачылі за рухам "Шахедаў", а збілі іх. Праз інцыдэнт былі закрытыя чатыры аэрапорты краіны. Пагроза з боку Беларусі таксама існуе. Найперш, гаворка ідзе пра беларуска-расійскія вучэнні "Захад-2025", правядзенне якіх стала прычынай для часова закрыцця Польшчай мяжы з Беларуссю. У гэты ж час частка дэмсіл настойвае на неабходнасці змены ЕС стратэгіі адносна рэжыма Лукашэнкі і на пачатку перамоў з Мінскам. Што стала прычынай для расійскай атакі дронамі па Польшчы і якой можа быць рэакцыя NATO на гэты факт агрэсіі? Ці звязана гэта з рашэнне Польшчы, прынятым напярэдадані, наконт закрыцця мяжы з Беларуссю? Ці варта разлічваць, што нават у гэтых умовах у Трампа атрымаецца пераканаць Лукашэнку вызваліць “1400 закладнікаў з-за кратаў”? Гэтыя ды іншыя тэмы абмяркоўваем у штотыднёвым жывым эфіры Еўрарадыё з кіраўніком варшаўскага Цэнтра палітычнага аналізу і прагнозу, доктарам палітычных навук, сябрам “Вольнай Беларусі” Паўлам Усавым.

Польшча закрывае мяжу з Беларуссю — цалкам — Еўразум за 9 верасня | Новости Беларуси за 9 сентября by Euroradio

Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп на час свайго кіравання перайменаваў Міністэрства абароны ў Міністэрства вайны. І ў чарговы раз расказаў, што менавіта Злучаныя Штаты перамаглі і ў І, і ў ІІ Сусветных войнай. Больш за тое, менавіта ЗША перамаглі ва ўсіх іншых войнах, якія былі ў свеце з часоў існавання ЗША. Ну, ці маглі б перамагчы, калі б прэзідэнтам быў Трамп. Да ўсяго Трамп паабяцаў распрацаваць гарантыі бяспекі для Украіны (ну, тыя, дзе галоўнымі гарантамі будуць краіны Еўропы), адначасова скараціўшы выдаткі на ваенную дапамогу краінам, што мяжуюць з Расіяй. І ў чарговы раз насыпаў кампліментаў Лукашэнку. З кім будзе ваяваць Міністэрства вайны Трампа і ці здольныя ЗША перамагчы кааліцыю на чале з Кітаем? Ці здольная Еўропа даць гарантыі бяспекі Украіны і пры чым тут ЗША? Навошта Трампу званкі Лукашэнку і ці здольныя прыхільнікі перамоў з рэжымам схіліць на свой бок ЕС? На гэтыя ды іншыя пытанні ў жывым эфіры Еўрарадыё адказвае амерыканіст, дарадца Агенцтва еўраатлантычнага супрацоўніцтва Антон Пянькоўскі.

Прадстаўніца штаба Віктара Бабарыкі Марыя Калеснікава была затрыманая 7 верасня 2020 года і асуджаная на 11 гадоў зняволення. Практычна палову з тых 5 гадоў, якія Марыя знаходзіцца за кратамі, яе трымаюць ў стане інкамунікада. Яе паплечнікі, якія застаюцца на волі, выступаюць за змену стратэгіі дэмсіл і пачатак перамоў з рэжымам Лукашэнкі дзеля вызвалення палітвязняў. І крытычна ставяцца да ідэі люстрацыі, з якой выступае найперш Офіс Святланы Ціханоўскай. Чым кіравалася Калеснікава, разрываючы свой пашпарт на мяжы, і што вядома пра яе стан? Ці здольныя дэмсілы паўплываць на вызваленне Лукашэнкам палітвязняў і як пачаць перамовы з тым, хто ніякіх перамоў з табой не жадае? Чаму Краўцоў крытыкуе праект закона аб люстрацыі і ці верыць у прымірэнне па прынцыпе “забыцца пра ўсё і прабачыць”? На гэтыя ды іншыя пытанні ў жывым эфіры Еўрарадыё адказвае сябра штаба Віктара Бабарыкі, адказны сакратар Каардынацыйнай рады Іван Краўцоў.

Разуменне таго, што хуткага вяртанне на радзіму не будзе, неабходнасць уладкоўвацца на новым месцы і сацыялізавацца ў чужым грамадстве, скандалы і недавер у актывісцкім асяродку — усё гэта аслабляе жаданне ў шараговых прадстаўнікоў дыяспары браць удзел у дзейнасці эмігранцкіх структур супраціву. Офіс Святланы Ціханоўскай, АПК, КР, НАУ ды іншыя структуры і рухі губляюць сваіх прыхільнікаў. Пачынаюцца пошукі вінаватых, ворагаў, агентаў і… скрадзеных грошай. Чым выкліканыя працэсы, што адбываюцца ў беларускіх дэмсілах, і наколькі яны непазбежныя? Ці здольныя дэмсілы і надалей захоўваць адзінства і як супрацьстаяць дзейнасці спецслужб за мяжой? Ці паўтораць структуры сённяшняй апазіцыі ў эміграцыі лёс Рады БНР і ці ёсць прыклады, калі апазіцыя ў эміграцыі змагла шмат гадоў захоўваць адзінства? Пра гэта і шмат што іншае мы і разважаем у жывым эфіры Еўрарадыё з кандыдатам гістарычных навук Яўгенам Красуліным. Праграма выходзіць раз на два тыдні.

1400 палітвязняў: ці выйдуць яны на волю? — Еўразум за 8 верасня | Новости Беларуси за 8 сентября by Euroradio

Падчас прэс-канферэнцыі 5 верасня прэзідэнт ЗША Дональд Трамп ізноўку ўзгадаў Лукашэнку. І ўзгадваў Трамп яго ў чарговы раз выключна ў звязку з палітвязнямі. Па словах Трампа, перамовы з Лукашэнкам наконт вызваленя закладнікаў, якіх утрымлівае рэжым, працягваюцца і ён спадзяецца, што бліжэйшым часам адбудзецца вызваленне часткі з 1400 вязняў. Адметна, што еўрапейскі бок ніякім чынам да гэтых перамоваў не далучаны. У тым ліку і з-за таго, што міграцыйныя атакі з тэрыторыі Беларусі на межы Еўрасаюза не спыняюцца. Як і не спыняюцца спробы часткі беларускіх дэмсіл дамагчыся прыцягнення Лукашэнкі і яго бліжэйшых паплечнікаў да адказнасці праз розныя еўрапейскія інстытуцыі. Ці сапраўды візіт Лукашэнкі ў Кітай для ўдзелу ў пасяджэнні ШАС і парадзе ў Пекіне стаў дэманстрацыяй выбару Мінска на карысць антыамерыканскай кааліцыі? Чаму гэта дэмастрацыя не паўплывала на пазіцыю Трампа адносна Лукашэнкі і ці варта спадзявацца на вызваленне значнай колькасці палітвязняў? Ці можна разглядаць кейс “Карпушонак супраць Латушкі” ў звязку зперамовамі паміж Мінскам і Вашынгтонам? Гэтыя ды іншыя тэмы абмяркоўваем у штотыднёвым жывым эфіры Еўрарадыё з дацэнткай, кандыдаткай гістарычных навук, эксперткай па міжнароднай палітыцы Розай Турарбекавай.

Лукашэнкаўская прапаганда не спыняецца хваліцца “вынікамі” паездкі свайго боса ў Кітай. Маўляў, і ў пасяджэнні ШАС паўдзельнічаў, і з лідарамі краін-удзельніц перамовы вёў, і дзесяткі сустрэч з бізнесамі рознымі правёў. І гэта не кажучы пра сам парад у Пекіне. Проста нейкі трыумф міжгалактычнага ўзроўню. А па вяртанні не меншы сюрпрыз —прэзідэнт ЗША Дональд Трамп ізноўку ўзгадаў Лукашэнку і назваў яго “моцным лідарам”. Ну, адным з тых “моцных лідараў, відаць, якія за кратамі трымаюць у якасці закладнікаў сваіх палітычных апанентаў. І рэпрэсуюць уласны народ. Але з якім перамовы, як вынікае са слоў Трампа, працягваюцца няспынна. Якая карысць была ад паездкі Лукашэнкі ў Кітай і ці сапраўды яна падвысіла яго легітымнасць? Чаму далучэнне Лукашэнкі да антыамерыканскай кааліцыі не паўплывала на жаданне Трампа весці з ім перамовы? Ці наблізіліся Расія і Україна да перамір'я і як Еўропа рыхтуецца да супрацьстаяння з Расіяй? На гэтыя ды іншыя пытанні ў жывым эфіры Еўрарадыё адказвае дырэктар даследчых праграм Усходняга суседства і Расіі Фінскага інстытута міжнародных адносін, адзін з аўтараў кнігі "Палітыка Расіі па Беларусі пасля 2020 года" Аркадзь Мошас.

Два саміты, Кныровіч і Тур — Еўразум за 5 верасня | Новости Беларуси за 5 сентября by Euroradio

Зацятыя прыхільнікі Лукашэнкі амаль не хаваючыся ўварваліся ў апазіцыйны чат — хацелі ўсім расказаць, як перамаглі, але селі ў лужыну. Пра што "Тур" і Гайко пішуць беларусам замежжа — і што тыя ім адказваюць? Правядзем кантэнтны і антрапалагічны аналіз з блогерам і палітыкам Аляксандрам Кныровічам.

Навошта Беларусі азіяцкая тусоўка — Еўразум за 4 верасня | Новости Беларуси за 4 сентября by Euroradio

За два тыдні да лукашэнкаўскага свята народнага адзінства, старшыня праўладнай "Белай Русі" Вольга Чамаданава задалася пытаннем — што ж зрабіць, каб яно стала ўсенародна любімым? Сапраўды — свята ёсць, любові няма. Што адбываецца? Адзін з адказаў можна падглядзець у навінах. У Беларусі сілавікі атрымалі новыя шырокія паўнамоцтвы: Генпракуратура, КДБ, Следчы камітэт і МУС цяпер могуць блакаваць сайты і інтэрнэт-паслугі, а аператары абавязаныя рэагаваць усяго за чатыры гадзіны. Гэта выклікае занепакоенасць як у карыстальнікаў, так і ў тых, хто сочыць за свабодай інтэрнэту. А вы б святкавалі? Тым часам, пакуль у Беларусі блакуюць сайты, пытанне “ці памёр Трамп” стала адным з самых папулярных у Google праз яго нядоўгую адсутнасць у публічнай прасторы. Сам амерыканскі прэзідэнт зноў выказаў расчараванне ў Пуціне, а пасля парада ў Кітаі ўвогуле западозрыў Расію, Кітай і Паўночную Карэю ў планаванні змовы супраць ЗША. У той жа час Пуцін заявіў, што гатовы сустрэцца з Зяленскім, але з умоваю, што сустрэча адбудзецца ў Маскве. У Кіеве адказалі: Пуцін "працягвае дурыць усім галовы, робячы загадзя непрымальныя прапановы". Пра ўсё гэта і не толькі ў эфіры Еўрарадыё размаўляем з кіраўніком Агенцтва еўраатлантычнага супрацоўніцтва Валерыем Кавалеўскім.

Баец без правілаў і твар букмекерскай кампаніі 1xBet Конар Макгрэгар, які рвецца на выбары ў Ірландыі, называе "нелегальную іміграцыю" ракавай пухлінай і абяцае змагацца з ёй, калі стане прэзідэнтам краіны. У адказ на абурэнні Макгрэгар запэўнівае, што яго абранне "верне сапраўдную дэмакратыю" і дасць людзям права напрамкі галасаваць па найважнейшых пытаннях. Узмацненне правых сіл у Ірландыі і Еўропе агулам часта суправаджаецца жорсткай антыміграцыйнай рыторыкай: пад агульны вобраз "мігрантаў" трапляюць і ўцекачы з аўтарытарных рэжымаў, якія насамрэч ратуюцца ад палітычнага пераследу, а не шукаюць лёгкага жыцця. У выніку ствараецца парадокс: людзі, якія змагаліся за дэмакратыю ў сябе дома (у тым ліку ў Беларусі), аказваюцца заложнікамі правага папулізму за мяжой. — Сёння вельмі важнага размаўляць пра гэта, — лічыць Саша Раманава. Сутыкнуўшыся з рэпрэсіямі ў Беларусі, вядомая журналістка пераехала спачатку ў Літву, а пасля ў Ірландыю, дзе вядзе свой відэаблог пра жыццё ў новай краіне. Пагаворым пра міграцыйны крызіс і беларусах, якіх ён тычыцца, а яшчэ пра тое, як пачынаць жыццё з чыстага ліста, не баяцца цяжкасцяў і не спыняцца, нават калі тваёй новай краінай марыць кіраваць “дрэнны хлопец” з 1xBet.

4 верасня ў эфіры Еўрарадыё — эканаміст, палітычны актывіст, літаратар Віталь Патліс. Не адно стагоддзе беларускі народ знаходзіўся пад прыгнётам. Ён і сёння знаходзіцца пад прыгнётам чужой яму па духу і свядомасці ўлады. Але насуперак гэтаму беларусы хочуць свабоды, мы хочам сваёй ідэнтычнасці, мы хочам быць беларусамі. Пралітая кроў нашых продкаў шэпча нам пра усё гэта і мы некалі сабе гэта ўсё здабудзем — і свабоду, і прыналежнасць да нацыі, і ідэнтычнасць, перакананы Віталь Патліс. Пра тое, як звязаныя эканоміка ды ўласны дабрабыт з нацыянальнай ідэяй і ўсведамленнем сваёй ідэнтычнасці, ці гатовыя беларусы змагацца за сваю краіну і ці адпусціць нас “рускі мір”, мы і разважаем у праграме “Ідэя Х” з Віталём Патлісам.

Настаўніца года Беларусі Таццяна Крапіневіч тэрмінова пакінула краіну праз данос Вольгі Бондаравай. Быў снежань 2024-га, з ёй — малодшая дачка, два маленькія заплечнікі і адчай. Сёння Таццяна шырока ўсміхаецца: 1 верасня яна пачала працу настаўніцы матэматыкі ў варшаўскай сярэдняй школе. Летам яна атрымала прапанову і кінулася рабіць усё, каб зноў займацца любімай справай — вувучыла польскую і настрыфікавала дыплом. Першымі эмоцыямі ад новый працы Таццяна падзеліцца ў жывым эфіры Еўрарадыё, які пачнецца ў 11:20 па Мінску. А яшчэ мы пагаворым пра навінкі ў беларускіх школах — бан настаўнікаў-"экстрэмістаў", забарону карыстацца мабільнікамі і фізкультуру 3 разы на тыдзень.

Кітайскі трохкутнік і старасць без пенсій — Еўразум за 3 верасня | Новости Беларуси за 3 сентября by Euroradio

Ірэна Кацяловіч. Як сістэмна ратаваць беларускую культуру ў эміграцыі by Euroradio

Аляксандр Класкоўскі. “Трушны” Ціханоўскі і абяцанні Лукашэнкі пабудаваць другую АЭС. Што адбываецца? by Euroradio

Юрыстка Вольга Карпушонак, якая абвінаваціла Паўла Латушку ў харасменце і знікла, знайшлася. Магчыма, у Бразіліі. Сама яна вырашылася на свой супярэчлівы дэмарш, ці нехта кіруе яе дзеяннямі — пакуль не ясна. А вось дыпламат і былы лукашэнкаўскі чыноўнік Анатоль Котаў знік — ды так пакуль і не знайшоўся. Што стаіць за знікненнямі праціўнікаў Лукашэнкі — і, калі гэта працуюць беларускія спецслужбы, чым гэта ўсё можа працягнуцца і скочыцца? Размаўляем пра гэта з палітолагам, сябрам "Вольнай Беларусі" Паўлам Усавым. Таксама закранем саміт ШАС, які прайшоў у Кітаі, і новае расчараванне Трампа (што праўда, гэта ізноў Пуцін)

Беларускі Кітай і Латушкавы "дамагальніцтвы" — Еўразум за 2 верасня | Новости Беларуси за 2 сентября by Euroradio

"Краіна для жыцця" — адна з самых вядомых беларускіх арганізацый, што пачалі працаваць на хвалі 2020 года. Яе назва непарыўна звязаная з Сяргеем Ціханоўскім. Як яго вызваленне змяніла працу КДЖ? Якімі праектамі ўвогуле займаецца фонд — акрамя ютуб-канала, які навідавоку? Як арганізаваная праца Міжнароднага гуманітарнага фонда, у праўленне якога ўваходзіць "Краіна для жыцця", і ці маюць рацыю тыя, хто кажа пра "манапалізацыю" дапамогі палітвязням? Размаўляем з каардынатарам фонду "Краіна для жыцця" Вячаславам Жукавым.

Лукашэнка захацеў пабудаваць Кітай у Беларусі, пераняўшы палітычны досвед Паднябёсай. І рабіць з “глабальнага простае” — гэта, на яго думку, галоўная фішка кітайскага поспеху ў свеце. Па словах беларускага кіраўніка, нашу краіну цікавяць як поспехі кітайскага вайскова-прамысловага комплексу так і вытворчасць тавараў народнага спажывання. Дарэчы, апошнія — галоўныя канкурэнты на расійскім рынку: праз іх зніжаецца экспарт Беларусі ў Расію і айчынныя тавары сумуюць на складах, пакрываючыся пылам. Ці стане Беларусь Кітаем і як насамрэч выглядаюць беларуска-кітайскія адносіны — абмяркоўваем з эканамічнным аглядальнікам выдання “Беларусы і рынак” Андрэем Махоўскім.

Чарговы верасень для многіх з нас пачынаецца не толькі з лекцый, але яшчэ і з пытанняў. У Польшчы абмяркоўваюць новыя правілы легалізацыі дакументаў, якія тычацца беларусаў, што плануюць вучыцца за мяжой. Ці стане прасцей паступаць у мясцовыя ўніверсітэты? Пагаворым і пра тое, у якіх умовах пачынаюць навучальны год студэнты ў Беларусі. У эфіры Еўрарадыё — прадстаўніца АПК па моладзевай палітыцы і студэнцтве Маргарыта Ворыхава.

Беларускі рэжым усё часцей глядзіць на ўсход: не толькі на Маскву, але і на Пекін. Сустрэча Лукашэнкі з Сі Цзіньпінам у Кітаі паказала — кіраўнік дзяржавы адкрыта кажа пра жаданне вучыцца ў "старэйшага брата". Мудра, акуратна, без рэвалюцый — так, як у Кітаі. І гаворка тут не толькі пра эканоміку ці інвестыцыі, але і пра палітычную мадэль. Кітай прапануе супрацоўніцтва ў навуцы, тэхналогіях і прамысловасці. Лукашэнка ж, здаецца, бачыць у гэтым яшчэ і гатовы "рэцэпт" для Беларусі — ад індустрыяльных паркаў да таго, як утрымаць сістэму без зменаў. Дык што насамрэч стаіць за гэтым збліжэннем: прагматызм, стратэгія ці чарговая залежнасць? Пра гэта і не толькі ў эфіры Еўрарадыё размаўляем з палітычным аглядальнікам Арцёмам Шрайбманам.

Кітайскі сусвет, расійскія макароны і гісторыя вялікага кахання — Еўразум за 1 верасня | Новости Беларуси за 1 сентября by Euroradio

У беларускім інфармацыйным полі зноў бурліць! Гэтым разам у цэнтры скандалу апынуўся Павел Латушка, які днямі распавёў, што атрымаў пашпарт Новай Беларусі. Сябра Каардынацыйнай рады Вольга Карпушонак абвінаваціла кіраўніка НАУ ў “ціску, гвалце і сексуальным дамаганні”. Сітуацыя вельмі заблытаная — палітык абяцае, што будзе абараняць сваю рэпутацыю ўсімі магчымымі метадамі. Тым часам з'явіліся новыя звесткі пра былога паплечніка Паўла Латушкі — Анатоля Котава. Паводле крыніц турэцкай паліцыі, палітактывіст, якога шукаюць ужо амаль два тыдні, сплыў з Трабзона на прыватнай яхце — у кірунку Сочы. Дзе ён цяпер — загадка. Між іншым лідарка дэмсілаў Беларусі Святлана Ціханоўская, сустракаючыся з міністрамі замежных спраў ЕС, адзначыла, што сёння падтрымку дэмакратычнай Беларусі варта разглядаць як інвестыцыю ў бяспеку ўсяго кантынента. Ці пачынаюць у Бруселі сапраўды так успрымаць беларускі кейс, і што гэта можа значаць для адносін паміж Мінскам і Масквой? Пра ўсё гэта і не толькі ў жывым эфіры Еўрарадыё размаўляем з юрыстам і адвакатам Міхаілам Кірылюком.

Апазіцыянер Зянон Пазняк прапанаваў правесці мірныя перамовы проста ў Мінску і нават падумаць пра зняццё санкцый. Што стаіць за гэтай ідэяй і ці можа яна стаць рэальнасцю? Пра гэта і не толькі ў жывым эфіры Еўрарадыё разважае палітык Анатоль Лябедзька. Таксама паразмаўляем пра тое, чаго чакаць беларускаму дэмакратычнаму руху ад фэйкаў, накіраваных на яго знішчэнне, і новай кааліцыі ў Літве. Ці не прыйдзецца Святлане Ціханоўскай “збіраць валізкі” і пры чым тут Сяргей Ціханоўскі? Акрамя таго ўзгадаем знікненні першага віцэ-спікера Вярхоўнага Савета Беларусі ХІІІ склікання, старшыні Цэнтральнай выбарчай камісіі Віктара Ганчара і бізнесоўцы, грамадскага дзеяча Анатоля Красоўскага. Чаму рэжым баіцца сваіх былых з сістэмы і ці варта быць асцярожнымі тым, хто быў у ёй не так даўно (ці яшчэ знаходзіцца)?

31 жніўня ў Кітаі прайшоў саміт Шанхайскай арганізацыі супрацоўніцтва, дзе сабраліся кіраўнікі дзяржаў-удзельніц, уключаючы Аляксандра Лукашэнку. Падчас мерапрыемства абмяркоўваліся ключавыя пытанні рэгіянальнай бяспекі, эканамічнага супрацоўніцтва і ўзмацнення ўплыву арганізацый Усходу ў свеце. Паездка Лукашэнкі ў Пекін выклікала цікавасць экспертаў: якое месца Беларусь займае ў гэтай геапалітычнай гульні і як змяняецца яе стратэгія? У той жа час, на міжнароднай арэне ўзніклі вострыя пытанні. Прэзідэнт ЗША Дональд Трамп адмовіўся ад перамоў паміж Расіяй і Украінай, што можа моцна ўскладніць пошук стабільных шляхоў урэгулявання канфлікту. У Йемене хусіты затрымалі 11 супрацоўнікаў ААН, падрываючы гуманітарныя намаганні, а Вялікабрытанія абвясціла пра намер прызнаць Палестыну, што адкрывае новую старонку ў блізкаўсходняй палітыцы. Падрабязней пра гэта гаворым з кандыдаткай гістарычных навук Розай Турарбекавай.

Новы сорт бульбы і недахоп медсясцёр — Еўразум за 29 жніўня | Новости Беларуси за 29 августа by Euroradio

Беларускія лякарні быццам бы працуюць у звыклым рытме — палаты не пустуюць, дактары на ​​месцах, статыстыка выглядае нібы прыстойна. Але за гэтымі лічбамі — стомленыя твары тых, хто вымушаны сумяшчаць адразу некалькі ставак, і маўклівыя прабелы ў справаздачах. З 2020-га года дзяржава перастала адкрыта публікаваць звесткі пра медсясцёр, але сёння мы ведаем: з прафесіі пайшлі дзясяткі тысяч спецыялістаў, а іх месца спрабуюць закрываць студэнтамі і інтэрнамі. Што насамрэч адбываецца ў сістэме аховы здароўя? Чаму маладыя медсёстры не затрымліваюцца ў прафесіі, а дасведчаныя сыходзяць? Якія рэальныя захады маглі б спыніць кадравы абвал? Пра гэта ў эфіры Еўрарадыё гаворым з доктарам і намеснікам прадстаўніцы па сацыяльнай палітыцы АПК Станіславам Салаўём.

Офіс Святланы Ціханоўскай, Аб'яднаны пераходны кабінет, Каардынацыйная рада, Народнае антыкрызіснае ўпраўленне, "Вольная Беларусь", "Еўрапейская Беларусь", "Форум дэмакратычных сіл", Агенцтва еўраатлантычнага супрацоўніцтва, (спіс можна працягваць) — палітычныя структуры ў выгнанні, якія прадстаўляюць беларусаў і іх інтарэсы ў высокіх кабінетах на Захадзе. Часта яны знаходзяцца ў апазіцыі адно да аднога альбо да руху вакол Святланы Ціханоўскай і лічаць сваю дзейнасць самай правільнай у цяперашнім кантэксце, калі Лукашэнка толькі ўмацоўвае ўладу, утапіўшы краіну ў рэпрэсіях і выпхнуўшы за мяжу сотні тысяч апанентаў. Але ці трэба нам столькі прадстаўнікоў? І пры вырашэнні якіх пытанняў беларусам сапраўды патрэбна дапамога пасярэднікаў? Якія ініцыятывы неабходныя ў эміграцыі? Пра гэта размаўляем з блогерам і палітычным актывістам Аляксандрам Кныровічам. Закранем і галоўнага бульбазнаўцу краіны.

Хто ў сям'і мусіць мыць посуд? — Еўразум за 28 жніўня | Новости Беларуси за 28 августа by Euroradio

Падчас камандзіроўкі ў Магілёўскую вобласць Лукашэнка жорстка раскрытыкаваў “таргашоў”: кіраўнік Беларусі патрабуе, каб гандлёвыя сеткі цалкам падпарадкаваліся дзяржаўным задачам — ад коштаў да напаўнення паліц. Ключавое даручэнне — ад 1 кастрычніка ніякай "амерыканскай гадасці" ў Mak.by, толькі беларуская бульба і катлеты. Але бульба — не адзіная страва ў гэтым меню. Беларусь стала галоўным пакупніком расійскіх макаронаў: сюды ідзе трэць усяго экспарту. Пра тое, што гэта значыць для нашага рынку і чаму залежнасць ад імпарту толькі расце — пагаворым з магістаркай эканомікі Алісай Рыжычэнка. А яшчэ абмяркуем кітайскі рынак, дзе Беларусь ужо губляе пазіцыі — ад драўніны да курыных лапак. Якія рызыкі гэта нясе для бюджэту і што ўсё гэта значыць для нас?

28 жніўня ў эфіры Еўрарадыё — музыка, спявак, актор Зміцер "Vinsent" Папко. Мы павінны нарэшце зразумець, што быць прыхільнікам дэмакратычных каштоўнасцяў і суверэннай Беларусі недастаткова. Без нацыянальных складнікаў, без усведамлення важнасці для нас, як для нацыі, вяртання сабе сваёй мовы, гісторыі мы не пабудуем сапраўды незалежнай і моцнай дзяржавы. Бо моцнай дзяржава можа быць толькі ў тым выпадку, калі яна будзе стаяць на нацыянальным падмурку, перакананы Зміцер "Vinsent" Папко. Пра тое, чаму беларусы так насцярожана ставяцца да моўнага пытання і чаму мова для нас важная, як музыка ўплывае на свядомасць і ці магчымая перамога над рэжымам мірным шляхам, без крыві, мы і разважаем у праграме “Ідэя Х” са Змітром "Vinsent" Папко.

Мінула 2 тыдні з моманту званка Трампа Лукашэнку, а беларускія палітвязні так і не выйшлі на волю. То бок, спачатку самалёты кампаніі "Белавія" паляцяць у Еўропу і толькі тады на мяжу пойдуць аўтобусы, у якіх будуць і Мікалай Статкевіч, і Сцяпан Лантыпаў, і Віктар Бабарыка, і Марыя Калеснікава? Ці іх сярод вызваленых не будзе? І якая краіна пагадзіцца прыняць 1300 чалавек? Гэта ды іншае абмяркоўваем з гісторыкам і палітычным аглядальнікам Аляксандрам Фрыдманам.

Турчын і "асцярожны аптымізм" — Еўразум за 27 жніўня | Новости Беларуси за 27 августа by Euroradio

У Варшаве на беларускага пікап-трэнера Алекса Леслі падалі заяву ў пракуратуру за вульгарныя выказванні пра жанчын і сумнеўныя “практыкаванні” падчас яго курсаў. Чалавек, які за $300 абяцае вучыць мужчын “спакушаць за некалькі хвілін”, у выніку апынуўся ў цэнтры скандалу, які выклікае пытанне: ці не стаіць за гэтай гісторыяй больш шырокая праблема аб'ектывацыі жанчын? Тым часам Белстат падлічыў: у беларускіх сем'ях посуд у асноўным застаецца ў жаночых руках. Мужчыны мыюць яго ў тры разы радзей, і ўвогуле кухня — гэта “жаночая тэрыторыя”. Для кагосьці такая сітуацыя можа здавацца дробяззю, але з такіх дробязяў і складаецца штодзёная няроўнасць. А калі ўзгадаць словы Лукашэнкі пра тое, што жанчынам “не месца ў палітыцы” і што Ціханоўская — проста “катлетніца”, — адразу бачым, як патрыярхальныя ролі ў Беларусі спускаюцца зверху ўніз і прабіваюцца на самых розных узроўнях. Пра гэта ды іншае ў эфіры Еўрарадыё размаўляем з фемактывісткай і гендэрнай эксперткай Настай Базар. Таксама абмяркуем апошнія знікненні ў эміграцыі — дакладней, як гэтыя знікненні абмяркоўваюць у грамадстве. Калі знікла Анжаліка Мельнікава, доўга круціліся дыскусіі вакол яе прыватнага жыцця: муж, стасункі, чуткі пра каханка. Калі ж знік Анатоль Котаў, былы паплечнік Лукашэнкі і былая “правая рука” Латушкі, гаворка адразу пайшла пра яго затрыманне і міжнародны вышук. Чаму жанчын у такіх выпадках часцей абмяркоўваюць праз прызму асабістага жыцця, а мужчын — праз палітыку і прафесію? Чаму гісторыя з пікап-трэнінгам у Варшаве выклікае такую рэзанансную рэакцыю, а штодзённая няроўнасць у хатніх абавязках успрымаецца як “нармальнасць”?

Дональд Трамп зноў гучна аб'явіў пра свой план скончыць вайну ва Украіне да канца 2025 года — і не толькі праз дыпламатыю. Цяпер ён пагражае санкцыямі не толькі Маскве, але і Кіеву, адзначаючы, што абодва бакі нясуць адказнасць за затрымку міру. Тым часам Беларусь і Расія рыхтуюцца да сумесных вайсковых вучэнняў “Захад-2025”, якія пройдуць на тэрыторыі нашай краіны 12–16 верасня. Паведамляецца, што агульная мэта манеўраў заключаецца ў тым, каб праверыць магчымасці саюзнікаў "па забеспячэнні агульнай ваеннай бяспекі і гатоўнасці да адбіцця магчымай агрэсіі". Усё гэта адбываецца на фоне трывожных прагнозаў амерыканскіх спецслужбаў пра тое, што ў наступныя пяць гадоў у свеце могуць разгарэцца яшчэ пяць новых войн — ад Расіі і Балтыі да іншых гарачых кропак свету. Што гэта значыць для Беларусі і Лукашэнкі, які працягвае наладжваць кантакты з Кітаем (у тым ліку, ў сферы бяспекі) і руйнаваць адносіны з еўрапескімі суседзямі (у тым ліку, адпраўляючы пад польскую мяжу мігрантаў з Блізкага Усходу і Афрыкі)? Чаго чакаць ад расійска-беларускіх вучэнняў? Як будзе рэагаваць Еўрасаюз? Пра гэта і не толькі ў эфіры Еўрарадыё разважае палітычны аналітык Вадзім Мажэйка.

Калі Лукашэнка пад ціскам Трампа вызваліць тысячу палітвязняў, што рабіць астатнім, хто застанецца па-за спісам? Ці зможа дзяржава гарантаваць іх бяспеку і права на жыццё без пераследу, і ці не пачнецца новая хваля рэпрэсій? Пра гэта і не толькі ў эфіры Еўрарадыё размаўляем з юрыстам і адвакатам Міхаілам Кірылюком, шукаючы адказы на пытанні палітычнай справядлівасці і кампрамісу. Таксама абмяркуем спецыяльную вытворчасць Следчага камітэта ў адносінах да Елены Жывоглод, Зарыны Сарокінай, Алега Давыдчыка і Цімафея Малахоўскага, а таксама да Аляксея Лявончыка, Андрэя Стрыжака ды іншых супрацоўнікаў BYSOL і ByHelp. Актывісты абвінавачваюцца па дзясятках артыкулаў Крымінальнага кодэкса — ад паклёпу да тэракта. Як дзейнічаць у гэтай сітуацыі цяпер і што будзе пры змене ўлады? Ці можна існаваць справядлівасць без помсты і безадказнасці? Не менш вострым застаецца пытанне люстрацыі: хто і як будзе правяраць дзяржаўных службоўцаў, як знайсці баланс паміж справядлівасцю і прымірэннем? Ці сапраўды ўсе, хто працаваў пры Лукашэнку, будуць адхіленыя? Яшчэ адна важная тэма — Расія афіцыйна плануе выйсці з Еўрапейскай канвенцыі супраць катаванняў, крытыкуючы дзейнасць Камітэта па правах чалавека. Як гэта паўплывае на правы людзей і міжнародныя стандарты ў рэгіёне?

Сазвон Трампа з Лукашэнкам нібыта намеціў перазагрузку — не толькі ў адносінах Беларусі і ЗША, але і ў адносінах Захаду з беларускімі дэмакратычнымі сіламі. Пакуль што мы не заўважаем ніякіх зменаў. Але тое, што ў Вашынгтоне лічаць магчымым вывесці мінск з міжнароднай ізаляцыі, фактычна азначае, што Офісу Святланы Ціханоўскай давядзецца пасунуцца на міжнародных мерапрыемствах, на якія могуць неўзабаве вярнуцца "афіцыйныя" беларускія дэлегацыі. Што ў гэтым плане можа змяніць паездка Сяргея Ціханоўскага ў ЗША і Канаду? Навошта прапагандыст Ігар Тур прыйшоў у апазіцыйны чат даказваць, што менавіта такія, як ён, у Беларусі — большасць? Гэтыя ды іншыя тэмы абмяркоўваем у жывым эфіры з кіраўніком варшаўскага Цэнтра палітычнага аналізу і прагнозу, доктарам палітычных навук, сябрам “Вольнай Беларусі” Паўлам Усавым.

Цытаты Лукашэнкі на 1 верасня і прыезд кардынала — Еўразум за 26 жніўня | Новости Беларуси за 26 августа by Euroradio

"Вынікі працы ПВТ за першае паўгоддзе выклікаюць асцярожны аптымізм". Прынамсі, пра гэта гаворыць прэм'ер-міністр Беларусі Аляксандр Турчын, прыводзячы ў прыклад рост колькасці рэзідэнтаў парка, работнікаў у яго кампаніях, а таксама выручку і экспарт. У той жа час чыноўнік дадае, што супакойвацца рана. Што насамрэч адбываецца з крыпта-індустрыяй Беларусі і няўжо пасля масавага адтоку профільных спецыялістаў і кампаній ёсць надзея ўбачыць Беларусь у ліку самых развітых ІТ-дзяржаў свету? Пра гэта і не толькі ў эфіры Еўрарадыё гаворым са старэйшай супрацоўніцай аналітычнага цэнтра BEROC Анастасіяй Лузгіной. Таксама абмяркуем стан знешняга і ўнутранага турызму Беларусі, справы ў банках, узровень інфляцыі і рост ВУП.

Беларусь зноў можа апынуцца ў цэнтры ўвагі Ватыкана: у кастрычніку 2025-га ў Пінску чакаюць кардынала Клаўдыё Гуджэроці, які ўжо прымаў непасрэдны ўдзел у вызваленні палітвязняў у мінулым. На гэтым фоне гучыць заклік Дональда Трампа да Лукашэнкі выпусціць больш за 1300 палітзняволенных. Ці можа гісторыя паўтарыцца, і ці здольны Касцёл сёння ўплываць на лёс тых, хто за кратамі? Адначасова мы бачым іншыя трывожныя знакі: беларускі епіскапат маўчыць пра вайну ва Украіне, у Бабруйску ладзяць моладзевы фэст з удзелам Z-артыстаў, а “папскі рыцар” запускае разам з сынам Лукашэнкі сетку алкакрам. Паралельна гэтаму гісторыі пра парушэнне рэлігійных правоў у турмах, якія распавядае Сяргей Ціханоўскі, гучаць асабліва балюча. Пра ўсё гэта ў эфіры Еўрарадыё размаўляем з эксперткай у галіне рэлігіі, палітыкі і праваабароны Наталляй Васілевіч.

Ці ёсць у Беларусі месца ў вялікай гульні паміж Масквой і Кіевам? Паліталагіня і кандыдатка гістарычных навук Роза Турарбекава тлумачыць, чаму ўсе размовы пра “перамовы” сёння працуюць хутчэй як інструмент улады, чым як шлях да міру. І чаму Лукашэнка, які любіць паказваць сябе пасярэднікам, рызыкуе апынуцца ў небяспечнай пастцы. Тым часам пачынаецца новы навучальны год, і пачынаецца ён пад знакам мілітарызацыі, сек'юрытызацыі і рэсаветызацыі. Што гэта азначае для дзяцей, універсітэтаў і для ўсёй краіны? І чаму вяртанне ў мінулае цяпер выглядае хутчэй як палітыка выжывання, чым як выбар? Пра ўсё гэта размаўляем ў жывым эфіры Еўрарадыё.

Знікненне Котава і след Мельнікавай — Еўразум за 25 жніўня | Новости Беларуси за 25 августа by Euroradio

6 жніўня беларускаму мастаку і акцыяністу Алесю Пушкіну споўнілася б 60 гадоў. Ён не дажыў да свайго юбілея — памёр праз неаказанне медычнай дапамогі ў гарадзенскай турме ў 2023 годзе. Яго туды кінулі па сфабрыкаванай палітычнай справе. Мастака не стала, але засталася яго творчасць і новае пакаленне артыстаў, якое натхняецца яго працамі і каштоўнасцямі. Пра гэта як раз распавядае праект “Застацца” — выстава і аўкцыён прац сучаснага беларускага мастацтва, якая зараз праходзіць у Музеі Вольнай Беларусі ў Варшаве. Якую спадчыну пасля сябе захаваў Пушкін? Як творчая моладзь яго зараз успрымае? З якімі выклікамі сутыкаюцца беларускія мастакі і арт-менеджэры ў эміграцыі? На гэтыя і іншыя пытанні Еўрарадыё адкажуць менеджэрка праекта Лізавета Каліверда і мастак Аляксей Урублеўскі. Падключайцеся да стрыму ў 15 гадзін па мінскім часе і задавайце гасцям студыі свае пытанні.

Падчас сустрэчы з прапагандыстамі Лукашэнка заявіў, што дэмсілам патрэбныя людзі за кратамі, інакш не будзе, чым ціснуць на рэжым. Але ці так гэта насамрэч і што адбудзецца, калі ўсе палітвязні сапраўды выйдуць на волю? Кіраўнік Беларусі таксама намякае, што мог бы размаўляць з апазіцыяй праз Эйсмант, але не разумее, што могуць прапанаваць Беларусі людзі, якія па яго перакананнях “развалілі краіну”. Пра гэта ў жывым эфіры Еўрарадыё размаўляем з юрыстам і спецыялістам па міжнародным крымінальным праве Алесем Міхалевічам. Таксама абмяркуем новую інфармацыю пра Анжаліку Мельнікаву, якую нібыта знайшлі ў Беларусі, і таямнічае знікненне Анатоля Котава, які спачатку быў “правай рукою” Паўла Латушкі, але пасля “цалкам выйшаў з даверу” і спрабаваў стварыць кааліцыю з Валерыем Цапкалам і Вольгай Карач. І, нарэшце, пра скандал у Варшаве: пасля канцэрта Макса Каржа з Польшчы ўжо выслалі 23 чалавекі, у тым ліку, паводле афіцыйных звестак, беларусаў. Наколькі гэта правамерна і як паўплывае на стаўленне да ўсёй дыяспары?

Абяцанкі-цацанкі і неэфектыўныя ідэолагі — Еўразум за 22 жніўня | Новости Беларуси за 22 августа by Euroradio