Z ptasiego na polski

W Polsce spotykamy trzy podgatunki kawki, a rozróżniamy przedstawicieli tychże na podstawie braku lub też obecności u nich półobroży szyjnej, która ma różną wielkość i odcień. Można też czasem natknąć się na osobniki łaciate. Zimą przybywają do nas licznie przedstawiciele tego gatunku ze wschodu i północy Europy. Konrad Lorenz – jeden ze współtwórców współczesnej etologii – analizował kawkowe wokalizacje, wyróżniając pośród nich standardowe cykanie, nerwowe jipanie oraz nawoływania "kja" i "kju". Jak zauważył badacz, kawki używają "kja", aby zachęcić pobratymców do odlotu z danego miejsca, a "kju" – gdy chcą ich nakłonić do lotu w konkretne bezpieczne miejsce, które można by w skrócie określić jako ich dom. Natomiast… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/436939

Rudzika można usłyszeć i zobaczyć niemal w każdym lesie czy w bardziej zapuszczonym parku lub ogrodzie, co czyni go wdzięcznym obiektem do obserwacji, szczególnie dla początkujących ptasiarzy. Należy on do tych nielicznych ptaków śpiewających, którym zdarza się strzec swojego terenu przez okrągły rok. Co ciekawe i nie takie powszechne u skrzydlatych wokalistów, zimą pilnuje go zarówno samiec, jak i samica – podśpiewują i on, i ona. Swą piosenkę, wyśpiewywaną chętnie po ciemku, jeszcze przed świtem, rudzik rozpoczyna zwykle od kilku bardzo wysokich, przeciągłych dźwięków, by następnie opaść w tonacji, przyspieszyć i… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/568686

Pustułki zaczęły wnikać do miast dopiero po zakończeniu II wojny światowej, obecne w nich bowiem ruiny i rumowiska okazały się dla tych ptaków atrakcyjnymi miejscami lęgowymi. Zajmują one stosownej wielkości otwory, wnęki i wyłomy w ścianach budynków, a zdarza się, że zakładają gniazda na zewnętrznych parapetach i w doniczkach balkonowych. Co ciekawe, w miastach wśród ofiar tych niewybrednych sokołów zaczęły dominować drobne ptaki wróblowe, niejako w zastępstwie gryzoni i innych drobnych ssaków, łatwiej dostępnych na terenach rolniczych. Pustułki, podobnie jak inne ptaki szponiaste, są dość powściągliwe pod względem wokalnym, jednak w okresie godowym – przypadającym na miesiące marzec, kwiecień i maj – często można usłyszeć ich donośne "ki-ki-ki". Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/264925

Grzywacz osiąga wagę niekiedy przekraczającą pół kilograma i jest największym europejskim dzikim gołębiem. Jako jedyny spośród pięciu gatunków gołębi spotykanych w Polsce, wraz z dwunastką innych skrzydlatych pechowców, figuruje on na krajowej liście ptaków łownych. Charakterystyczne klaśnięcie skrzydłami jest wykorzystywane przez samce grzywacza podczas podniebnych toków. Na typowy lot godowy składają się: krótki, stromy wzlot, kilka głośnych klaśnięć skrzydłami oraz opadający ślizg, który odbywa się na usztywnionych skrzydłach, ze wspomaganiem rozpostartego ogona. Te popisy stanowią uzupełnienie miłosnej pieśni, czyli… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/595406

Na starych rycinach kapturki przedstawiane są zazwyczaj jako ptaki siedzące na jakimś owocującym krzewie lub drzewie. Oczywiście to nie przypadek, uwielbiają bowiem one drobne owoce, choćby na przykład bzu, a porywają się również na większe – takie jak czeremcha czy wiśnia. Kapturka, podobnie jak makolągwa, szpak czy szczygieł, należy do ptaków, których piosenka charakteryzuje się swobodną i zróżnicowaną rytmiką, a akcenty w niej zawarte często się zmieniają. Wstępem do kapturkowej serenady jest chaotyczny trajkot, który… Zobacz ilustrację (z Jan Sokołowski, „Ptaki Polski. Atlas”, PZWS 1965), o której mowa w podcaście: https://drive.google.com/file/d/1OAxy4N9Cv-e4O3yso5rdDzdfCBgFgN5y/view?usp=sharing Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/145633

Jerzyki, tworzące wraz z kolibrami rząd ptaków krótkonogich, są stworzeniami pod każdym względem fascynującymi. Należą do naszych najbliższych skrzydlatych sąsiadów i zapewne dla niektórych osób ich wrzaski bywają irytujące, ale to właśnie one są jednym ze znamion pełni lata. Nagłe ustanie w połowie sierpnia tych emanujących witalną energią hałasów zwiastuje niechybne nadejście słoty. Częstokroć mylone z jaskółkami jerzyki zaliczane są do grona najsprawniejszych spośród pierzastych aeronautów i większość życia spędzają w powietrzu, gdzie polują, piją, śpią, pierzą się, a nawet kopulują i zbierają materiał na gniazdo, wyłapując… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/490138

Dzięcioły słusznie kojarzą się z odgłosem ostukiwania drzew, jednak wiele osób mylnie przyjmuje, że poza tym ptaki te nie wydają żadnych innych dźwięków, będąc niejako niemotami, to znaczy: same z siebie właściwie się nie odzywają. Tak jednak nie jest i z dużą dozą prawdopodobieństwa można powiedzieć, że głos takiego czy innego gatunku dzięcioła słyszał każdy, jednak nie każdy jest świadom, że pochodził on od przedstawiciela właśnie tej rodziny ptaków. A dzięcioł zielony, którego dotyczy ta krótka opowieść, do milczków się nie zalicza i nader chętnie odzywa się donośnym… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093, https://www.xeno-canto.org/541559 i https://www.xeno-canto.org/541573

Puszczyki, podobnie jak i inne sowy, uważano niegdyś za istoty na poły demoniczne. Wynikało to oczywiście z tego, że uaktywniają się one po zmroku i częściej można usłyszeć ich niepokojące zawodzenie, niż zobaczyć je same. Jednak nie są to ptaki aż tak niewidzialne, jak mogłoby się wydawać, i jeśli chcemy zetknąć się z nimi oko w oko (z pewnością dojrzą nas pierwsze), wystarczy w ciągu dnia dokładnie zlustrować drzewa w okolicy, w której się odzywają – siedzą zazwyczaj najspokojniej w świecie na którymś konarze, zdając się całkowicie na swoje maskowanie. A obecnie można zaobserwować dwie podstawowe odmiany barwne puszczyków… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/408116

Często mylone ze szpakami kosy wyśpiewują jedne z najprzystępniej brzmiących dla ludzkiego ucha ptasich piosenek. Te zaliczane do rodziny drozdowatych, niegdyś ściśle związane z lasem ptaki są obecne na obszarach zurbanizowanych raptem od około dwustu lat. Dziś trudno nawet sobie wyobrazić wiosnę w mieście bez melodyjnych improwizacji kosów. Złożone z donośnych fletowych gwizdów dochodzą w tym czasie dosłownie zewsząd, urzekając swym łagodnym brzmieniem i niespiesznym tempem. Owe nieco melancholijne popisy wokalne samce rozpoczynają już w lutym… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/626937

Szpaki są ptakami pospolitymi, ale jak mało które zapisały się one w historii badań ornitologicznych. Zalicza się je do jednych z najlepszych naśladowców głosów innych gatunków ptaków. Wiemy, że pewnym szpakiem przez trzy lata opiekował się sam Wolfgang Amadeusz Mozart. Ale czy na pewno robił to całkowicie bezinteresownie? Niektórzy znawcy twórczości Austriaka doszukują się muzycznej reminiscencji śpiewu jego pierzastego podopiecznego w sekstecie "Żart muzyczny". Utwór ten opisywany jest jako "niezgrabny, nielogiczny, nieproporcjonalny łamaniec dźwiękowy", co niemal idealnie oddaje specyfikę szpaczej narracji. Szpak jest nagminnie mylony z równie pospolitym kosem: pamiętajmy jednak, że szpak przede wszystkim… Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z zasobów www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/327882

Podcasty "Z ptasiego na polski" to kilkuminutowe gawędy, za których pośrednictwem możemy zapoznać się z życiem dzikich ptaków występujących w Polsce. W każdym z odcinków ornitolog Paweł Pstrokoński zawarł krótką charakterystykę wybranego gatunku oraz ciekawostki i anegdoty z nim związane. Całości dopełniają nagrania głosów głównych bohaterów tych opowieści, bo w końcu ich zapamiętanie stanowi jeden z najbardziej przydatnych elementów ptasiarskiego know how. Podcasty powstały w ramach edukacyjnej serii przyrodniczej NATURALNIE WARSZAWA, realizowanej przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Paweł Pstrokoński – ornitolog i edukator przyrody, współpracuje z Muzeum Powstania Warszawskiego od 2016 r., prowadząc spacery i prelekcje ornitologiczne w cyklu "Warszawa stroszy piórka" (w ramach serii NATURALNIE WARSZAWA). W kwietniu 2021 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się jego książka o warszawskich ptakach pt. "Wszystkie okna dla oknówek. Ptasie historie z sąsiedztwa". tekst: Paweł Pstrokoński | czyta: Paweł Pstrokoński | koncepcja i opracowanie redakcyjne: Piotr Markowski | nagranie, miks i mastering: Wojciech Męclewski | głosy ptaków pochodzą z biblioteki www.xeno-canto.org na licencjach CC BY-SA i CC BY-NC-SA | w tym odcinku wykorzystano: https://www.xeno-canto.org/557093 i https://www.xeno-canto.org/568686