Podchraoladh Met Éireann

Sa chlár seo tá Ferdia ag breathnú ar an tuarascáil is déanaí ón ipcc ar athrú aeráide a shonraíonn na céimeanna nach mór dúinn a ghlacadh chun na héifeachtaí is measa a bhaineann le athrú aeráide a sheachaint.

Sa chlár seo beidh Ferdia ag breathnú ar thionchar na spéire agus na haimsire ar Éirinn ársa agus na struchtúr atá le fáil timpeall an tírdhreach ón am sin.

An mí seo tá Ferdia ag breathnú ar an todhchaí is an mbealach a dheanfar réamhaisnéis ar an aimsire agus ar na dul chun chinn a chabhróidh linn ár n-aimsir a thuar.

An mhí seo insíonn Ferdia dúinn faoin tuairisc is déanaí ar athrú aeráide ón IPCC agus míníonn sé cén fáth, i bhfianaise na dtorthaí sin, go bhfuil COP26 chomh tábhachtach.

Tá Ferdia ag breathnú ar sheirbhísí cuardach agus tarrthála agus an tionchar a bhíonn ag an aimsir ar a gcuid oibríochtaí

Nuair atá muid ag fás bia ar an bhfeirm nó inár dtithe, tá ról mór ag an aimsir agus an aeráid, maidir le cé chomh maith is a bheadhs an toradh, Beimid ag féachaint ar an tionchar a bhíonn ag an aimsir ar plandaí a fhás, agus ar an gcaoi a bhféadfadh athrú aeráide tionchar a imirt ar ár mbia sa todhchaí.

Is príomhtháscaire ar athrú aeráide é laghdú na oighearshruthanna, ach le formhór an phláinéid ina gcónaí i bhfad ó na réigiúin seo, cén fáth ar chóir dúinn a bheith buartha faoin cailúint oighear an domhain.

Conas is féidir leis an aeráid, tionchar a imirt ar scaipeadh ghalair agus conas is féidir leis an aimsir dul i bhfeidhm ar scaipeadh Covid-19.

Réamhaisnéisí le raon fada agus an mbealach a n-oibríonn siad.

Tá na seanfhocailí aimsire á bhfiosrú againn sa chlár an mhí seo, chun fíricí a scaradh ó miotas. Ó spéartha dearga san oíche go bó ina luí, cloisimid faoin gcaoi a d’fhéadfadh na nathanna seo a bheith forbartha agus má tá cos meitéareolaíoch acu le seasamh ar!   Pléann Ferdia freisin cuid de na miotais agus na míthuiscintí coitianta maidir le hathrú aeráide, agus soláthraíonn sé na fíricí atá taobh thiar de théamh ár an bplainéad.   Freisn cloisimid uaidh cóir Met Éireann ag deireadh an chlár.

Tá na seanfhocailí aimsire á bhfiosrú againn sa chlár an mhí seo, chun fíricí a scaradh ó miotas. Ó spéartha dearga san oíche go bó ina luí, cloisimid má tá cos meitéareolaíoch acu le seasamh ar!

Is beag áiteannaí ar domhan níos dúshlánaí le maireachtáil na an mór-roinn is tirime, is gaofar, is fuaire agus chomh faide ó dheas ar domhan is sin é an Antartaice.

Is beag áiteannaí ar domhan níos dúshlánaí le maireachtáil na an mór-roinn is tirime, is gaofar, is fuaire agus chomh faide ó dheas ar domhan is sin é an Antartaice. Tá sé Níos mó ná an Astráil agus an Eoraip le chéile, beagnach gan daonra ar bith agus chomh fada ón tsibhialtacht is féidir leat a fháil. Gach bhliain téann grúpa beag daoine eolaí den chuid is mó chun cónaí agus obair ar an bpíosa oighir iargúlta seo agus chloiseadh muid beagánín faoi conas a bhfuil an saol acu nuair atá siad ann agus iad ina a chónaí sna bun champaí atá lonnaithe ann.  

Sa chlár an mhí seo foghlaimímid faoin gcaoi a bhfoirmíonn tornádó agus faoi siúd a théann ag fiach iad. Freisin foghlaimímid go leor faoi tréithe na stoirmeacha ollmhór seo agus cé chomh contúirteach is atá said.

Sa chlár an mhí seo  foghlaimímid faoin gcaoi a bhfoirmíonn tornádó agus faoi siúd a théann ag fiach iad. Chuaigh chuid de mo chomhghleacaithe as Met Eireann ar thuras ag fiach stoirme i caolsráid na tornádó le déanaí, agus ba é sin an inspioráid a bhí taobh thiar den chlár seo. Freisin foghlaimímid go leor faoi tréithe na stoirmeacha ollmhór seo agus cé chomh contúirteach is atá said. Cé chomh mór is a bhí an cloch shneachta is mó I riamh agus cé chomh te is atá tintreach, chomh maith le go leor fíricí eile.

Sa chlár seo beidh muid ag caint faoi tonnta no maidhmannaí agus eolaíocht an tonnmharcaíocht nó surfáil. Cén chaoi a bhfoirmíonn tonnta? Cén fhad is féidir leo taisteal? Céard é todhchaí na dtonnta in Éirinn? É seo go léir agus i bfhad níos mó.

Sa chlár an mhí seo beidh muid ag caint faoi tonnta no maidhmannaí agus eolaíocht an tonnmharcaíocht nó surfáil. Cén chaoi a bhfoirmíonn tonnta? Cén fhad is féidir leo taisteal? Céard é todhchaí na dtonnta in Éirinn? An ról tábhachtach atá ag an ngaoth ar na tonnta agus i surfáil agus go ginearálta . É seo go léir agus i bfhad níos mó. Friesin sa gclár an mhí seo beidh an Aoichainteoir agus marcadóir tonnta Greg O Braonáin liom ag caint faoi cad a chiallaíonn sé a bheith ina mharcadóir tonnta sa tír seo.

Sa chlár seo beidh muid ag plé gach rud sneachta. Cloisimid faoi cé chomh minic a bfhaigheann muid Nollag bhán, cé chomh minic is a bhíonn sneachta go ginearálta, agus déanaimid athbhreithniú ar chuid de na himeachtaí móra sneachta a bhí againn in Éirinn.

In eagrán na Nollag de Phodchraoladh Met Éireann, beidh muid ag plé gach rud sneachta. Cloisimid faoi cé chomh minic a bfhaigheann muid Nollag bhán, cé chomh minic is a bhíonn sneachta go ginearálta, agus déanaimid athbhreithniú ar chuid de na himeachtaí móra sneachta a bhí againn in Éirinn. Freisn chloisimid faoi théamh tobann stratospheric.

Sa chlár seo, tugann Ferdia léargas dúinn ar na hullmhúcháin agus ar na gníomhaíochtaí a bhíonn ar siúl i Met Éireann nuair atá imeacht aimsire ag druidim inár dtreo.

Is féidir le stoirmeacha agus drochaimsir tionchar a imirt ar Éirinn cúpla uair sa bhliain, agus is ról tábhachtach do Met Éireann é a chinntiú go bhfuil an pobal agus a sheirbhísí ar an eolas go maith faoi na himeachtaí seo. Sa chlár seo, tugann Ferdia léargas dúinn ar na hullmhúcháin agus ar na gníomhaíochtaí a bhíonn ar siúl i Met Éireann nuair atá imeacht aimsire ag druidim inár dtreo.   Ina dhiaidh sin, labhairíonn Ferdia faoi feachtas ‘Bí réidh don Gheimhridh’, conas ár follaraimhí a léirmhíniú, agus an fáth a n-ainmimid stoirmeacha. Chun an clár a dhúnadh, tá cór Met Éireann - na Isobars.  

Sa chlár seo insíonn Ferdia McCrann dúinn faoi stair réadlann Dhairbhre agus cá bhfuil sé ag dul amach anseo.

Sa chlár seo insíonn Ferdia McCrann dúinn faoi stair réadlann Dhairbhre agus cá bhfuil sé ag dul amach anseo.   Tosaíonn scéal Réadlann Dhairbhre i gCo. Chiarraí le longbhriseadh i 1859. Leanann sé ar aghaidh le leagan an chéad chábla teileagrafaigh ó Mheiriceá go dtí an Eoraip, Cogadh Cathartha na hÉireann, gluaiseacht na Réadlainne ó Oileán Dhairbhre go dtí an mórthír ag Cathair Saidhbhín agus éabhlóid mheitéareolaíochta ó bhreathnóireacht uair amháin go dtí taifeadaí leanúnach ón talamh agus spéir.   Is féidir leat teagmháil a dhéanamh freisin leis an bhfoireann Podchraolta ag podcast@met.ie (mailto:podcast@met.ie) nó #MetEireannPodcast a úsáid ar Twitter

Sa chlár seo, labhraímid faoi na coincheapa atá taobh thiar de ríomhairí a úsáid chun an aimsir a thuar, cé chomh cruinn is atá siad agus céard iad na constaicí i dtéarmaí scála agus fhad an réamhaisnéis.

Is é an Tuar Uimhriúil Aimsire (NWP) go bunúsach an bealach a úsáideann muid ríomhairí chun cuidiú leis an aimsir a thuar. Sa lá atá inniu ann tá cuid de na ríomhairí is cumhachtaí ar domhan tiomanta do réamhaisnéis na haimsire agus d'fheidhmeanna aeráide. Sa chlár seo, labhraímid faoi na coincheapa atá taobh thiar de ríomhairí a úsáid chun an aimsir a thuar, cé chomh cruinn is atá siad agus céard iad na constaicí i dtéarmaí scála agus fhad an réamhaisnéis.  An féidir leo a rá linn an bhfaighidh muid Nollag bhán i mbliana? Déanaimid plé ar an éifeacht féileacán agus ar an gcaoi a dtéann anord san atmaisféar i bhfeidhm ar ár réamhaisnéisí, agus labhraímid faoi chórais tuartha “ensemble” agus an bealach a bhfuil siad ag athrú ár dtuairimí agus ár réamhaisnéisí aimsire. Mar is gnáth, déanann cór Met Éireann - Na Isobars - an chlár a dhúnadh amach. An mhí seo déanann siad leagain amach ar an Amhrán Snámha.

Maireann séasúr na Spéirligí i Meiriceá Thuaidh ó Mheitheamh go Samhain, mar sin an mhí seo beidh muid ag foghlaim faoi spéirlingí.

Maireann séasúr na Spéirligí i Meiriceá Thuaidh ó Mheitheamh go Samhain, mar sin an mhí seo beidh muid ag foghlaim faoi spéirlingí. An raibh a fhios agat gur ón Afraic a thagann thart ar 70% de na spéirlingí a théann i bhfeidhm ar na Stáit Aontaithe ó dheas agus in oirthear na hAfraice, nó nach iad na gaotha láidre an chuid is contúirtí de? Sa chlár seo gheobhaidh tú amach níos mó faoi seo, chomh maith leis na comhábhair a caitheadh bheith ann le haghaidh Spéirling a fhoirmiú, áit a bhfaigheann tú na gaotha is láidre i spéirling, cén fáth a n-eitiltíonn eitleáin isteach i spéirlingí san Ionad Náisiúnta Spéirling agus cad é an bhagairt is mó uaidh(ní gaoithe agus ní báisteach é). Déanaimid tagairt freisin air spéirlingí Katrina, agus Ophelia, déanaimid plé ar cén bhealach a féidir spéirlingí dul i bhfeidhm ar Éirinn agus ar an gcaoi a dtéann athrú aeráide i bhfeidhm ar ár n-aeráid anois agus amach anseo.

Bíonn tionchar ollmhór ag an aimsir ar shaol laethúil na hÉireann. Mar sin féin, cad a spreagann an aimsir agus an aeráid a bhíonn againn sa tír seo? Sa chlár seo, beidh muid ag freagairt na ceiste ‘Cad is cúis le Aimsir na hÉireann?’

Clár a dó, cuir síos Bíonn tionchar ollmhór ag an aimsir ar shaol laethúil na hÉireann. Mar sin féin, cad a spreagann an aimsir agus an aeráid a bhíonn againn sa tír seo? Sa chlár seo, beidh muid ag freagairt na ceiste ‘Cad is cúis le Aimsir na hÉireann?’. Ar an gcéad dul síos, cén fáth a bhfuil aimsir againn ar chor ar bith? Tosóimid leis na bunphróisis dhomhanda agus ansin díreoidh muid isteach ar Éirinn. Cén tionchar a bhíonn ag cruth, uainíocht agus ais an domhain ar ár n-aeráid? Cad é “brú aeir “? Cén fáth a bhfuil foraoisí báistí agus fásaigh le feiceáil i mbandaí domhanleitheadacha comhchosúla ar fud na cruinne? Cén fáth go mbíonn brú íseal ag Éirinn go minic agus brú ard ag limistéir eile? Cén chaoi a mbíonn tionchar ag na rudaí atá ag tarlú san atmaisféar cúig nó deich gciliméadar os cionn ár gceann ar ár drochaimsir?  Cad é an scaird-sruth agus cén fáth a bhfuil sé níos láidre sa gheimhreadh ná an samhradh? Cad é an fronta  polar agus cén taobh de ar mhaith linn a bheith ann? Cén fáth go bhfaigheann muid na stoirmeacha is dian san fhómhar agus sa gheimhreadh de ghnáth. Tá Edmonton i gCeanada ar an domhanleithead céanna le Baile Átha Cliath, ach is é meánteocht íosta Edmonton i mí Eanáir ná -15 ° C agus i mBaile Átha Cliath tá sé + 2.4 ° C. Cén fáth? Má tá Éire ar an domhanleithead céanna le Edmonton i gCeanada, in Alasca sna Stáit Aontaithe agus i Moscó cén fáth nach bhfuil aeráide chomhchosúla againn?  Conas a dhéanann an tAigéan Atlantach maolú ar ár n-aeráid? Cad is mais aer ann? Cén chaoi a gcruthaíonn sé agus cén tionchair a bhíonn aige ar an cineál aimsire is féidir linn a bheith ag súil leis? Tá Edmonton i gCeanada ar an domhanleithead céanna le Baile Átha Cliath, ach is é meánteocht íosta Edmonton i mí Eanáir ná -15 ° C agus i mBaile Átha Cliath tá sé + 2.4 ° C. Cén fáth? Má tá Éire ar an domhanleithead céanna le Edmonton i gCeanada, in Alasca sna Stáit Aontaithe agus i Moscó cén fáth nach bhfuil aeráide chomhchosúla againn?  Conas a dhéanann an tAigéan Atlantach maolú ar ár n-aeráid? Cad is mais Aer ann? Cén chaoi a gcruthaíonn sé agus cén tionchar a bhíonn aige ar an chineál aimsir is féidir linn a bheith ag súil leis? Déanaimid na heachtraí a dhúnadh amach anois le cór Met Éireann – Na Isobars - agus a n-athdhéanamh ar braon báistí ag titim ar mo cheann.

Sa chlár seo leanaimid ar aghaidh lenár gchomhrá faoi athrú aeráide. Labhraimid teochtaí domhanda, leibhéil na farraige, agus cúis imní, cé chomh luath agus a d'fhéadfadh samhradh na hArtach a bheith saor ó oighear?

Sa chlár seo, breathnóidh muid ar bhuntréithe athrú aeráide. Cad é an éifeacht teach glás? Conas a oibríonn sé? Agus conas a chuidíonn astaíochtaí gáiseannaí teach glás lenár n-athrú aeráid? Labhraímid ar ár n-astuithe carbóin agus cad é an gaol idir méadú dé-ocsaíd charbóin san atmaisféar agus teochtannaí ag meadú? Cé mhéad a mhéadóidh teochtaí domhanda faoi dheireadh an chéid seo? Cé mhéad a mhéadóidh leibhéil na farraige? Agus cúis imní, cé chomh luath agus a d'fhéadfadh samhradh na hArtach a bheith saor ó oighear? Tá ceol scríofa den clár ag Donal Black Met Éireann agus tá cór Met Éireann mar chuid de - Na Isobars - a sheinneann amach le leagáin álainn de Samhradh Samhradh.

Cad é an éifeacht teach glás? Conas a oibríonn sé agus conas a chuidíonn astaíochtaí gáiseannaí teach glás lenár n-athrú aeráid? Labhraimid freisin faoin gaol idir méadú dé-ocsaíd charbóin san atmaisféar agus teochtannaí ag meadú?

Sa chlár seo, breathnóidh muid ar bhuntréithe athrú aeráide. Cad é an éifeacht teach glás? Conas a oibríonn sé? Agus conas a chuidíonn astaíochtaí gáiseannaí teach glás lenár n-athrú aeráid? Labhraímid ar ár n-astuithe carbóin agus cad é an gaol idir méadú dé-ocsaíd charbóin san atmaisféar agus teochtannaí ag meadú? Cé mhéad a mhéadóidh teochtaí domhanda faoi dheireadh an chéid seo? Cé mhéad a mhéadóidh leibhéil na farraige? Agus cúis imní, cé chomh luath agus a d'fhéadfadh samhradh na hArtach a bheith saor ó oighear? Tá ceol scríofa den clár ag Donal Black Met Éireann agus tá cór Met Éireann mar chuid de - Na Isobars - a sheinneann amach le leagáin álainn de Samhradh Samhradh.

Fáilte chuig an podchraoladh nua uaidh Met Éireann. Sa phodchraoladh míosúil seo beidh muid ag plé gach rud faoin aimsir agus an aeráid. Beidh an chéad clár ag tiocht amach ar de h-aoine an 21ú lá do mí meitheamh. Beidh muid ag caint faoi na buntréithe athrú aeráide agus na réamhaisnéisí d’Éirinn go dtí deireadh an chéad seo.