The101.world

หลายครัวเรือนบริเวณชายแดน ไทย-กัมพูชา มีเด็กอาศัยอยู่ . นักเรียนอย่างน้อยห้าคนเสียชีวิตจากการโจมตีระหว่างไทยและกัมพูชา และนอกจากการสูญเสียชีวิตและทรัพย์สินแล้ว สิ่งที่น่าเป็นห่วงมากสำหรับเด็กและเยาวชนคือปัญหาสุขภาพจิตและพัฒนาการต่างๆ เนื่องจากโรงเรียนจำนวนมากปิดการเรียนการสอนในช่วงของความขัดแย้ง และเด็กจำนวนมากต้องอพยพโยกย้ายไปอาศัยนอกพื้นที่ . หากสังคมไทยไม่ช่วยกันดูแลและโอบอุ้มเด็กในภาวะเช่นนี้ให้ดี เด็กรุ่นนี้อาจกลายเป็น lost generation ที่ได้รับผลกระทบด้านพัฒนาการและมีปัญหาด้านสุขภาพจิตได้ และที่น่ากลัวคืออาจไม่ใช่เด็กชายแดนไทยเท่านั้นที่ได้รับผลกระทบนี้ . แม้แต่เด็กกรุงเทพฯ หรือจังหวัดอื่นก็อาจได้รับผลกระทบเช่นกัน 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนคุยเรื่องผลกระทบจากสงครามต่อเด็กและเยาวชนในหลายแง่มุม เริ่มจากประสบการณ์เรื่องเล่าจากครูชายแดน ถึงวินาทีที่เกิดการโจมตีระหว่างสองประเทศจนอพยพกันแทบไม่ทัน ไปจนถึงมุมมองจากสองแพทย์เด็กถึงผลกระทบและวิธีการรับมือ .

บนหน้าสื่อต่างประเทศ ความขัดแย้งและการปะทะกันระหว่างไทยและกัมพูชา ถูกมองว่าเป็น ‘สงครามงี่เง่า' (Senseless War) ที่ยังหาคำอธิบายที่สมเหตุสมผลไม่ได้ว่า ถึงที่สุดแล้ว ทั้งสองประเทศรบกันไปเพื่ออะไร บนฐานผลประโยชน์แบบไหน . แม้จะงี่เง่าเพียงใด แต่ขึ้นชื่อว่าสงคราม ย่อมสร้างความสูญเสียต่อชีวิต และส่งผลต่อการเมืองภายในอย่างมีนัยสำคัญ . คำถามคือ สงครามรอบนี้กำลังส่งผลต่อการเมืองและประชาธิปไตยไทยอย่างไร . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ท่ามกลางสถานการณ์ความขัดแย้งกัมพูชา-ไทยระลอกใหม่ คนไทยไม่น้อยเชื่อว่า กัมพูชาเป็นเบี้ยล่าง เป็นฝ่ายต้องพึ่งพาไทยเป็นหลัก ขณะที่ไทยนั้นไม่ต้องพึ่งไม่ต้องแคร์เท่าไรนัก กัมพูชาจึงเหมือน 'ลูกไก่ในกำมือ' ซึ่งหลายคนเรียกร้องให้ 'บีบให้ตาย' ในห้วงการปรับความสัมพันธ์ระหว่างกันใหม่หลังหยุดยิง . แต่กัมพูชาเป็นเบี้ยล่างไทยจริงหรือ? ไทยไม่ต้องพึ่งและมีอำนาจบีบกัมพูชาได้เต็มที่จริงหรือ? หรือนี่เป็นเพียงความเชื่อผิดๆ ภายใต้ความมืดบอดของแนวคิดชาตินิยมเหยียดเพื่อนบ้าน? ในวันข้างหน้า การกดหัว-ตัดขาดกัมพูชาเป็นทางเลือกที่ดีต่อสันติภาพ ความมั่นคงปลอดภัย และความเป็นอยู่ที่ดีของคนไทยจริงหรือ? ฤๅทางออกคือ 'ความร่วมมือ' ที่ใกล้ชิดกว่าเดิม ชวนพูดคุยในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

1 สิงหาคม 2568 ทำเนียบขาวประกาศอัตราภาษีนำเข้าสินค้าใหม่ครบเกือบทุกประเทศทั่วโลก (ยกเว้นจีน) โดยประเทศไทยได้รับอัตราภาษี 19 % ลดลงจาก 36% — ท่ามกลางความไม่แน่นอน สิ่งที่ปรากฏชัดเจนคือโครงสร้างการค้าโลกกำลังเปลี่ยนไปและไทยจะไม่รอดพ้นจากแรงสั่นสะเทือนนี้ . โครงสร้างและระเบียบการค้าใหม่ของโลกมีหน้าตาแบบไหน ไทยควรอ่านเกมอย่างไร วางยุทธศาสตร์แบบไหน ภายใต้ข้อจำกัดและวิกฤตเศรษฐกิจการเมืองภายในประเทศ . วันโอวันชวน ศุภวุฒิ สายเชื้อ ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรี และอดีตที่ปรึกษาคณะทำงานนโยบายการค้าสหรัฐฯ วิเคราะห์ดีลภาษีไทย-สหรัฐฯ และอ่านภาพใหญ่ของโครงสร้างการค้าโลกชุดใหม่เพื่อมองหา ‘ทางรอด' ของไทย ท่ามกลางสมรภูมิที่มีทางเลือกไม่มากนัก .

เหตุปะทะบริเวณชายแดนไทย-กัมพูชาตลอดช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา ส่งผลให้กระแสชาตินิยมพุ่งสูง การแสดงความไม่พอใจ โกรธ ประณามรัฐบาลกัมพูชาย่อมทำได้ โดยเฉพาะกรณีที่มีการโจมตีโรงพยาบาลและเขตพื้นที่พลเรือนของไทย . แต่ในสถานการณ์ความขัดแย้งเช่นนี้ ‘ความรักชาติ' ไม่ควรเลยเถิดไปถึง ‘ความคลั่งชาติ' ใช่หรือไม่? การยุยงให้เกิดความเกลียดชังและใช้ความรุนแรงต่อประชาชนชาวกัมพูชาโดยอินฟลูเอนเซอร์บางคนย่อมไม่ใช่เรื่องที่ควรยอมรับเช่นกัน ใช่หรือไม่? . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | สิริพรรณ นกสวน สวัสดี | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

วงการสงฆ์ไทยกำลังเผชิญวิกฤตศรัทธาจากกรณีอดีตเจ้าอาวาสวัดไร่ขิงยักยอกเงินวัด 300 ล้านบาท และกรณี ‘สีกากอล์ฟ' ที่ถูกแจ้งข้อหาสนับสนุนเจ้าพนักงานปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ รับของโจร และฟอกเงิน โดยมีเงินหมุนเวียนในบัญชีถึง 385 ล้านบาท ทั้งยังมีพระชั้นผู้ใหญ่หลายรูปที่ประกาศลาสิกขา เนื่องจากถูกกล่าวหาว่าพัวพันกับสีกาคนดังกล่าว . ปรากฏการณ์ที่ตามมาคือ หลายฝ่ายมีข้อเสนอให้สร้างความโปร่งใสในการจัดการเงินวัด และเรียกร้องให้รัฐใช้อำนาจสังคายนาจัดการพระที่ทำผิดวินัยร้ายแรง จนล่าสุดพรรคเพื่อไทยก็มีท่าทีตอบสนอง พร้อมประกาศเตรียมยกร่าง พ.ร.บ.คุ้มครองพุทธศาสนาฯ . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนคุยเรื่องวงการสงฆ์ หาคำตอบว่าเราควรมีแนวทางจัดการเงินวัดอย่างไร อะไรคืออุปสรรคที่ทำให้ไปไม่ถึงความโปร่งใส ตลอดจนชวนมองภาพใหญ่ถึงประเด็นการออกกฎหมายคุ้มครองพุทธศาสนา และตั้งคำถามสำคัญว่าความสัมพันธ์ระหว่าง ‘รัฐ' กับ ‘ศาสนา' ควรเป็นอย่างไรในสังคมปัจจุบัน .

การปะทะอย่างรุนแรงระหว่างกองทัพไทย-กัมพูชาที่เริ่มขึ้นระลอกใหม่เมื่อ 24 กรกฎาคมที่ผ่านมา นับว่าคือจุดพลิกผันที่อาจพลิกโฉมทั้งความสัมพันธ์ระดับรัฐและความสัมพันธ์ชายแดนระหว่างสองประเทศอย่างยากที่จะหวนคืน . ในวันที่สนามการค้ากำลังกลับกลายเป็นสนามรบอีกครั้ง ทิศทางความสัมพันธ์ไทย-กัมพูชา และสถานการณ์ชายแดนจะเป็นอย่างไรต่อไป วันโอวัน ชวน ธนเชษฐ วิสัยจร หัวหน้าสาขาวิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี มาพูดคุยเรื่องนี้ .

ปรากฏการณ์ ‘นางแบก-ด้อมส้ม' เป็นการเมืองวัฒนธรรมร่วมสมัยที่ไม่เพียงแต่มีส่วนกำหนดพลวัตการถกเถียงว่าด้วยทางเลือกของ ‘ฝ่ายประชาธิปไตย' ในการเมืองหลังประยุทธ์อย่างมีนัยสำคัญ แต่ยังสะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างพรรคการเมืองกับฐานผู้สนับสนุน ที่ฝ่ายหลังไม่ได้เป็นแค่ผู้รับสารหรือผู้เลือกตั้ง แต่กลายเป็นผู้กำหนดจังหวะ ท่าที และพื้นที่การเมืองไปพร้อมกัน . การถกเถียงที่เข้มข้นในหมู่ประชาชนเวลานี้เป็นพลังหนุนหรือแรงต้านต่อการขับเคลื่อนประชาธิปไตย? การขับเคี่ยวทางความคิดในรอบนี้ต่างจากการแบ่งขั้วทางการเมืองในอดีตอย่างไร? และท้ายที่สุด พลวัตระหว่าง ‘นางแบก' และ ‘ด้อมส้ม' สะท้อนให้เห็นภาพการเมืองไทยในยุคเปลี่ยนผ่านนี้ได้ชัดเจนขึ้นอย่างไรบ้าง? . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ว่ากันว่าชนวนความตึงเครียดระหว่างไทย-กัมพูชาระลอกนี้อาจเกี่ยวกับมาตรการของทางการไทยที่รุกปราบ ‘กิจการกาสิโนสีเทา' ตามแนวชายแดน จนสั่นสะเทือนถึงกระเป๋าเงินและอำนาจของ ฮุน เซน ถึงขั้นที่ว่าอาจทำให้ระบอบต้องล่มสลายลง! อุตสาหกรรมหลอกลวงออนไลน์ในกัมพูชาเกี่ยวพันกับตระกูลฮุนจริงไหม และมีนักธุรกิจ-นักการเมืองชั้นนำคนไหนที่อาจพาเราสาวถึงบอสใหญ่ได้บ้าง ASEAN บ่มีไกด์ตอนนี้ชวนเปิดหน้าเครือข่ายทุนเทากัมพูชาที่เชื่อว่ากำลังเป็นเสาค้ำระบอบฮุน เซน ดำเนินรายการโดย เบน – วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา

ในขณะที่คนที่เรารักจากโลกนี้ไปเพียงครั้งเดียว การได้ใช้ช่วงเวลาสุดท้ายร่วมกันอาจเป็นของขวัญล้ำค่าที่สุดในชีวิตสำหรับผู้ที่กำลังจะจากไปและผู้ที่ยังอยู่ต่อ แต่ในปัจจุบันคนจำนวนไม่น้อยในสังคมไทยกลับไม่มีโอกาสแม้แต่จะอยู่เคียงข้างคนรักในวาระสุดท้าย เพราะประเทศไทยยังไม่มีสิทธิ ‘ลาไปดูแล' หรือ ‘ลาไปบอกลา' อย่างเป็นทางการ หลายคนจึงต้องเลือกระหว่างหน้าที่การงานกับช่วงเวลาสุดท้ายที่ไม่มีวันหวนคืน . แม้สิทธิเหล่านี้อาจดูเป็นเรื่องเล็กน้อยในระบบแรงงาน แต่ในมุมของความเป็นมนุษย์ มันคือโอกาสในการเยียวยาความสัมพันธ์ และเติมเต็มคุณภาพชีวิตในช่วงท้ายให้สมบูรณ์ที่สุด ถึงเวลาแล้วหรือไม่ที่สังคมไทยจะเริ่มต้นพูดคุยเรื่องนี้อย่างจริงจัง เพราะสิทธิดังกล่าวไม่ควรเป็นเพียงแค่ ‘ความโชคดี' หรือ ‘ความเมตตา' ของบริษัทใดบริษัทหนึ่งเท่านั้น . 101 In Focus ตอนนี้ ชวนสำรวจความหมายของสิทธิ ‘ลาไปดูแล' หรือ ‘ลาไปบอกลา' ต่อมนุษย์ ระบบแรงงาน และระบบสาธารณสุขไทย พร้อมมองไปข้างหน้าถึงก้าวต่อไปที่สังคมไทยควรร่วมกันผลักดัน .

การเมืองไทยกลับมามีสีสันทุกครั้งเมื่อ ‘ทักษิณ ชินวัตร' กลับเข้ามามีบทบาทในการเมืองฉากหน้า และในวิกฤตรัฐบาลและส่วนตัวรอบนี้ยิ่งฉูดฉาดเมื่อทักษิณส่งสัญญาณว่าจะกลับมาแบบเต็มตัวในฐานะ ‘เสมียนประเทศ' แต่การกลับมาครั้งนี้ก็เต็มไปด้วยความเสี่ยง และในฐานะคนไม่กลัวเสี่ยง ทักษิณก็เลือกที่จะวัดใจ . ทำไมทักษิณจึงต้องเลือกออกจากหลังฉาก และการเคลื่อนไหวรอบนี้จะส่งผลต่อเสถียรภาพและอนาคตการเมืองอย่างไร . วิเคราะห์การเคลื่อนไหวรอบใหม่ของเสมียนประเทศใน ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ครัวเรือนไทยหนี้ท่วม แตะระดับ 90% ของ GDP เป็นสัดส่วนสูงสุดอันดับ 8 ของโลก ท่ามกลางสถานการณ์น่ากังวลนี้ เด็กและเยาวชนอายุไม่เกิน 25 ปีถึง 6.2 ล้านคน กำลังเติบโตอยู่ในครัวเรือนมีหนี้ คำถามสำคัญคือ ‘หนี้' ส่งผลต่อความเป็นอยู่และพัฒนาการของพวกเขาอย่างไร? พวกเขาจะมีโอกาสสร้างอนาคต-เติมเต็มความฝันของตนเองหรือไม่ ในเมื่อถูกคาดหวังให้ต้องใช้หนี้แทนที่บ้านในวันข้างหน้า? ชวนพูดคุยในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

1 ตุลาคมนี้ คนไทยกำลังจะได้เริ่มใช้สิทธินั่งรถไฟฟ้าในราคา 20 บาทตลอดสายตามนโยบายของรัฐบาล แต่ขณะเดียวกันนโยบายนี้ก็กำลังเป็นที่ถกเถียงอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะในประเด็นที่ว่าเป็นการเอาภาษีคนต่างจังหวัดมาให้คนกรุงเทพฯ หรือไม่ และเป็นการเอื้อประโยชน์นายทุนมากกว่าประชาชนหรือไม่ . วันโอวันชวน พนิต ภู่จินดา อาจารย์ประจำภาควิชาการวางแผนภาคและเมือง คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนายกสมาคมนักผังเมืองไทย มาพูดคุยถึงนโยบายนี้ และชวนคิดถึงแนวทางในการออกแบบระบบขนส่งสาธารณะที่สามารถยึดโยงกับการพัฒนาเมืองได้อย่างยั่งยืน .

7 กรกฎาคมที่ผ่านมา ประธานาธิบดีสหรัฐฯ โดนัลด์ ทรัมป์ ร่อนจดหมายถึงรัฐบาลไทย ระบุตัวเลขภาษีสินค้านำเข้าเรียกเก็บจากไทยสูงถึง 36% กลายเป็นโจทย์ยากที่รัฐบาลไทยต้องเร่งเจรจาต่อรองกับสหรัฐฯ เพื่อลดตัวเลขให้ได้ ก่อนที่เส้นตายใหม่ใกล้จะมาถึงในวันที่ 1 สิงหาคมนี้ . ระหว่างที่เรากำลังรอลุ้นว่ารัฐบาลไทยจะเจรจาสำเร็จหรือไม่ และตัวเลขสุดท้ายจะจบที่เท่าไหร่ 101 In Focus ตอนนี้ชวนมาวิเคราะห์เบื้องลึกการเล่นเกมภาษีของทรัมป์ พร้อมชวนมองแนวโน้มของไทยว่าผลกระทบจากภาษีที่จะเกิดกับเราคืออะไรบ้าง และในเวลาอีกราวสองสัปดาห์ที่เหลืออยู่ก่อนเส้นตายใหม่นี้ ไทยจะมีหนทางเจรจาอย่างไรได้บ้าง .

แม้จะเป็นพรรคที่มีจำนวนที่นั่งในสภาเป็นอันดับ 3 แต่การตัดสินใจทางการเมืองของพรรคภูมิใจไทยล้วนส่งผลต่อความเป็นไปทางการเมืองในระดับ ‘ชี้ขาด' ในทุกจังหวะสำคัญ นับตั้งแต่รัฐบาลเพื่อไทยจัดตั้งรัฐบาลข้ามขั้ว ไปจนถึงวิกฤตเสถียรภาพรัฐบาลที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน . บทบาททางการเมืองของภูมิใจไทยทำให้พรรคถูกมองและตั้งคำถามในหลากรูปแบบ ทั้งในแง่จุดยืนและวิถีการเมืองของพรรค แต่ก็ไม่บ่อยนักที่คนภูมิใจไทยจะสื่อสารวิธีคิดทางการเมืองแบบตรงๆ . วันโอวันชวน ภราดร ปริศนานันทกุล สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและอดีตรองหัวหน้าพรรคภูมิใจไทย คุยถึงบทบาทของภูมิใจไทยในวิกฤตการเมืองรอบล่าสุด และตำแหน่งแห่งที่ของพรรคในวันที่หลายคนมองว่าภูมิใจไทยมีโอกาสจะเข้าใกล้ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีมากที่สุดตั้งแต่ก่อตั้งพรรคมา .

สภาผู้แทนราษฎรปัดตกร่าง พ.ร.บ.นิรโทษกรรมประชาชน ปิดประตูการนิรโทษกรรมคดีอาญา มาตรา 112 . ในขณะที่ร่าง พ.ร.บ.สร้างเสริมสังคมสันติสุข 3 ฉบับ ที่สภาฯ โหวตรับหลักการในวาระแรก ถูกวิจารณ์ว่าเป็นร่างกฎหมายที่ ‘เลือกปฏิบัติ' และทำให้คดีการเมืองช่วงหลังปี 2563 อย่างน้อย 805 คดี จะไม่ได้รับการนิรโทษกรรมด้วย (ข้อมูลจาก ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน) . กรณีนี้ยิ่งตอกย้ำความสองมาตรฐานและความขัดแย้งทางความคิดในสังคมไทย แล้วเรายังมีความหวังอะไรบ้างไหมในสถานการณ์การเมืองแบบนี้ . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | มุนินทร์ พงศาปาน | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

การไม่แต่งตั้งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมในรัฐบาลปัจจุบัน ไม่เพียงแต่สะท้อนอำนาจของรัฐบาลเพื่อไทยต่อกองทัพเท่านั้น หากแต่สะท้อนถึงโครงสร้างอำนาจของกองทัพต่อรัฐบาลพลเรือนด้วย . อะไรคือความหมายทางการเมืองของรัฐมนตรีกลาโหมที่เว้นไว้ การไม่มีรัฐมนตรีกลาโหมส่งผลต่อกิจการด้านความมั่นคงแค่ไหน และรัฐมนตรีกลาโหมแบบที่ควรจะเป็นควรต้องทำอะไร . วิเคราะห์กลาโหมแบบไทยๆ ใน ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

เมื่อวันที่ 13 มิถุนายนที่ผ่านมา อิสราเอลดำเนินปฏิบัติการ ‘สิงห์ผงาด' (Operation Rising Lion) โจมตีโรงงานนิวเคลียร์ของอิหร่าน ยังผลให้ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศที่ตึงเครียดอยู่แล้วมาถึงจุดแตกหักทันที เพราะอิหร่านก็ตอบโต้ยิงโดรนสวนกลับจนกลายเป็นสมรภูมิเดือด . สหรัฐอเมริกากระโจนเข้ามาซ้ำสถานการณ์ เมื่อวันที่ 22 มิถุนายน สหรัฐอเมริกาใต้การนำของ โดนัลด์ ทรัมป์ (Donald Trump) ก็โจมตีฐานนิวเคลียร์ของอิหร่านสามแห่ง กลายเป็นศึกสงครามแห่งภาคพื้นตะวันออกกลางที่ประชาคมโลกร่วมกันจับตาอย่างหวาดหวั่น . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนสำรวจข้อพิพาทในตะวันออกกลางกับชาติตะวันตก และหนทางที่เป็นไปได้ของความขัดแย้งเหล่านี้ในอนาคต .

แม้รัฐบาลเพื่อไทยจะประคับประคองเสียงให้ไปต่อได้หลังการถูกสั่งปฏิบัติหน้าที่ของนายกรัฐมนตรีแพทองธาร แต่จากนี้ไปทุกจังหวะก้าวทางการเมืองจะกลายเป็นโจทย์ยากที่หากเลือกผิดย่อมส่งผลต่อความเป็นไปของรัฐบาล . ฝืนลากรัฐบาลไปต่อ นายกรัฐมนตรีลาออก หรือยุบสภาฯ ทุกทางเลือกล้วนมีราคาต้องจ่าย คำถามมีอยู่ว่า ทางเลือกไหนน่าจะเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดทั้งสำหรับพรรคเพื่อไทยและประชาธิปไตยภาพรวม . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

บุหรี่ไฟฟ้า กัญชา พนันออนไลน์ สิ่งเสพติดยุคใหม่ของวัยรุ่นไทยที่รัฐอยากห้ามแต่ห้ามไม่ได้ นอกจากมาตรการควบคุมที่เหมาะสม สังคมอาจยังคงต้องเข้าใจชีวิตและความคิดความฝันของเยาวชนในวังวนนี้ให้มากขึ้น ชวนคุยใน Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

กฎหมายนิรโทษกรรมกลายมาเป็นวาระทางการเมืองอีกครั้ง เมื่อที่ประชุมสภาฯ เตรียมพิจารณาร่างกฎหมายนิรโทษกรรมที่นำเสนอโดยพรรคการเมืองและภาคประชาชนรวมสี่ฉบับ ซึ่งเป็นการนำเสนอท่ามกลางวิกฤตเสถียรภาพทางการเมือง . ท่าทีของสภาฯ ต่อกฎหมายนิรโทษกรรมในจังหวะทางการเมืองเช่นนี้ จึงเป็นสัญญาณสำคัญที่จะชี้ว่า กระบวนการนิรโทษกรรมคดีทางการเมืองจะเดินหน้าต่ออย่างไร และย่อมมีนัยต่อโจทย์การเมืองภาพใหญ่ในอนาคต . วันโอวันชวน ยิ่งชีพ อัชฌานนท์ ผู้จัดการ iLaw อัพเดตข้อมูลการกดปราบและการดำเนินคดีทางการเมืองล่าสุด พร้อมประเมินสถานการณ์ล่าสุดของการขับเคลื่อนกฎหมายนิรโทษกรรมประชาชน .

ศาลรัฐธรรมนูญมีมติเอกฉันท์รับคำร้อง 36 สว. ไว้พิจารณา กรณีคลิปเสียงแพทองธาร-ฮุน เซน ว่าฝ่าฝืนมาตรฐานจริยธรรมอย่างร้ายแรงและต้องพ้นจากตำแหน่งนายกฯ หรือไม่ โดยเสียงส่วนใหญ่ 7 ต่อ 2 สั่งให้นายกฯ หยุดปฏิบัติหน้าที่จนกว่าจะมีคำวินิจฉัย . แต่ศาลรัฐธรรมนูญควรมีอำนาจสั่งนายกฯ หยุดปฏิบัติหน้าที่หรือถอดถอนนายกฯ หรือไม่ สถานการณ์การเมืองที่เปราะบางจะเดินหน้าต่อไปทิศทางไหน ‘ทางตัน' ทางกฎหมายและการเมืองมีจริงหรือไม่ . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | สิริพรรณ นกสวน สวัสดี | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

ไดโนเสาร์เป็นสิ่งมีชีวิตจากอดีตกาลอันไกลโพ้น ที่แม้จะสูญพันธุ์ไปแล้วหลายล้านปี แต่ก็ยังมีชีวิตอยู่ในความสนใจของมนุษย์เสมอ ไม่ว่าจะผ่านจอภาพยนตร์ สื่อ หรือการศึกษาวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่พยายามไขความลับของโลกในยุคนั้นจากร่องรอยที่ยังหลงเหลืออยู่ . ไทยถือเป็นหนึ่งในประเทศที่น่าจับตาในแวดวงการขุดค้นและศึกษาฟอสซิลไดโนเสาร์ ปัจจุบันเราพบไดโนเสาร์ในไทยถึง 13 สายพันธุ์ และมีถึง 5 สายพันธุ์ใหม่ของโลกที่เจอใน ‘หุบเขาภูเวียง' จังหวัดขอนแก่น . 101 In Focus สัปดาห์นี้ พาท่องไปใน ‘ภูเวียง' หุบเขาโบราณที่เก็บซากดึกดำบรรพ์ของสัตว์ในยุคก่อนมนุษย์ถือกำเนิด ไปจนถึงหน้าผาและชั้นหินตะกอนที่เป็นเหมือนไทม์แมชชีนทางธรณีวิทยา พาเราย้อนไปไกลกว่า 130 ล้านปีก่อน และยังเชื่อมต่อถึงอารยธรรมมนุษย์ยุคปัจจุบัน .

ความวุ่นวายทางการเมืองและความไร้ประสิทธิภาพของสถาบันการเมือง ที่ถูกออกแบบภายใต้รัฐธรรมนูญ 2560 อาจทำให้คนจำนวนมากเชื่อมั่นในระบบรัฐสภาน้อยลง . ปรากฏการณ์นี้จะส่งผลต่อสังคมการเมืองไทยอย่างไร และอะไรคือโจทย์ที่เราต้องคิดต่อ . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ข้อพิพาทระหว่างไทยกับกัมพูชาในกรณีเส้นเขตแดนทำให้กระแสชาตินิยมกลับมาจุดติดอีกครั้งในสังคมการเมืองไทย พร้อมกับการกลับเข้ามามีบทบาทกองทัพในการกำหนดทิศทางการแก้ปัญหาความมั่นคง ในขณะเดียวกันเมื่อมองไปในระดับโลก การสู้รับกันในตะวันออกกลางก็ทำให้เสียงของรัฐและกองทัพเด่นชัดกว่าเสียงของภาคประชาสังคม . สถานการณ์เช่นนี้นำไปสู่คำถามสำคัญว่า ในยามที่ความมั่นคงเป็นประเด็นปัญหาเฉพาะหน้า รัฐบาลพลเรือน กองทัพ และประชาชนควรต้องจัดวางความสัมพันธ์อย่างไร และเรามีทางเลือกอื่นหรือไม่นอกจาก ‘ทหารนิยม' และ ‘ชาตินิยม' . วันโอวันชวน อนาลโย กอสกุล ที่ปรึกษา กมธ.ทหารและบรรณาธิการเว็บไซต์ thaiarmedforce.com สนทนาว่าด้วยความั่นคงในภาวะชาตินิยม ทั้งในเมืองไทยและในระดับโลก .

การใช้สปายแวร์สอดแนมกลายเป็นเทรนด์ของรัฐบาลทั่วโลก รวมถึงรัฐบาลไทย ทั้งการสอดแนมคนในประเทศที่วิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล อย่างนักการเมืองฝ่ายค้าน นักกิจกรรม นักข่าว เอ็นจีโอ จนถึงตามไปสอดแนมผู้ลี้ภัยในต่างประเทศ . ปัญหาสำคัญคือการดำเนินคดีเอาผิดตามกระบวนการยุติธรรมกลายเป็นเรื่องยากในหลายประเทศ . 101 In Focus สัปดาห์นี้จึงชวนสำรวจประสบการณ์ของเหล่านักกฎหมายจากหลายพื้นที่ในโลกที่เคยมีประสบการณ์ต่อสู้คดีเพกาซัสและพบปัญหามหาศาลที่ทำให้ไม่ได้รับความยุติธรรม . ร่วมกันหาคำตอบว่า บริษัทสปายแวร์เอาตัวรอดในศาลอย่างไร เหตุผลอะไรบ้างที่ศาลจะไม่รับคดีไว้พิจารณา รัฐบาลใช้ข้ออ้างอะไรในการสอดแนม และทางออกของเรื่องนี้คืออะไร .

เหตุการณ์คลิปเสียงสนทนาระหว่างนายกฯ แพทองธารและสมเด็จฮุนเซน ลุกลามกลายเป็นวิกฤตที่รุนแรงที่สุดของรัฐบาลเพื่อไทย แม้นายกฯ และรัฐบาลจะไปต่อได้ แต่หนทางต่อไปก็เต็มไปด้วยอุปสรรคและกับระเบิดทางการเมือง . อะไรคือกับระเบิดของรัฐบาล และอะไรเป็บกับระเบิดของประชาธิปไตย . อ่านและวิเคราะห์การเมืองในจังหวะแหลมคมตามประสา ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

โลกหันขวา เยาวชนหลายประเทศก็หันขวา แล้วเยาวชนไทยล่ะ... หันขวาด้วยไหม? ผลสำรวจเยาวชนไทยอายุ 15-25 ปีกว่า 13,000 คนทั่วประเทศ เมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา ชี้ว่าแนวคิดทางสังคม-การเมืองของพวกเขามีแนวโน้มหันขวาขึ้นในหลายประเด็น เมื่อเปรียบเทียบกับสามปีก่อนหน้า ทั้งชาตินิยมมากขึ้น ทั้งให้ความสำคัญกับความหลากหลายและความเสมอภาคลดลง ชวนพูดคุยในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

ภายหลังจากที่รัฐบาลกัมพูชายื่นข้อพิพาทพรมแดนกับไทยสู่ศาลโลกได้ไม่กี่วัน สถานการณ์ก็ร้อนแรงขึ้นมาอีกเมื่อมีกรณีคลิปหลุดเสียงสนทนาระหว่างแพทองธาร ชินวัตร นายกฯ ไทย กับ ฮุน เซน อดีตนายกฯ กัมพูชา ทำให้ความขัดแย้งระหว่างสองชาติยิ่งห่างไกลจากทางออกมากขึ้น . คลิปเสียงที่หลุดออกมานี้จะกระเทือนต่อการต่อสู้ประเด็นพิพาทระหว่างไทย-กัมพูชาหรือไม่ และรัฐบาลไทยจะมีแนวทางต่อสู้ทางกฎหมายระหว่างประเทศได้อย่างไรบ้าง ในเกมที่กัมพูชากำลังรุกหนักยิ่ง? . วันโอวันชวน ภัทรพงษ์ แสงไกร อาจารย์ประจำคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มาพูดคุยกัน .

วิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม, ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี, การก้าวสู่สังคมสูงวัย, การเสื่อมถอยของคุณค่าแบบเสรีนิยมทั่วโลก ฯลฯ . ในโลกที่เต็มไปด้วยความท้าทายและยากจะคาดเดาอนาคต ข้อมูลจากรายงานสถานการณ์เด็กและครอบครัว ประจำปี 2025 โดยศูนย์ความรู้นโยบายเด็กและครอบครัว ‘คิด for คิดส์' กลับเผยว่าเด็ก เยาวชน และครอบครัวไทยกลุ่มใหญ่กำลังตกอยู่ใต้ ‘คำสาป' นานาประการ จากปัญหาเชิงโครงสร้างทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง หรือกระทั่งนโยบายสาธารณะปัจจุบัน ทำให้ไม่สามารถพัฒนา ปรับตัวรับมือ หรือไล่ตามความฝันได้อย่างเต็มที่ . 101 in focus สัปดาห์นี้ จึงขอเล่าเรื่องราวส่วนหนึ่งของชีวิตเด็กไทยภายใต้คำสาป 4 ด้าน – เด็กที่ได้รับผลกระทบจากภัยพิบัติภาวะโลกรวน ซึ่งนับวันจะยิ่งรุนแรงและรับมือยาก, เด็กที่หลงเข้าไปพัวพันกับพนันออนไลน์ โดยปราศจากการปกป้องคุ้มครอง, เด็กที่มีความคิดความฝันขัดแย้งกับครอบครัวจนต้องเติบโตท่ามกลางรอยร้าวในความสัมพันธ์ ตลอดจนฟังปัญหาเรื่องการเข้าถึงพื้นที่การเรียนรู้จากมุมคนทำงานขับเคลื่อนเรื่องดังกล่าวมาตลอดสองทศวรรษ . เพื่อร่วมกันทำความเข้าใจว่าเด็กและเยาวชนกำลังต้องเจอกับอะไร – และทำอย่างไร ปัญหาเหล่านั้นจึงจะคลี่คลาย .

การเมืองไทยเดือด หลังคลิปเสียงสนทนาระหว่างแพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี กับสมเด็จฯ ฮุน เซน ประธานวุฒิสภาของกัมพูชา ถูกเผยแพร่ . เหตุการณ์นี้ยิ่งซ้ำเติมวิกฤตศรัทธาต่อรัฐบาล และตอกย้ำข้อครหาเรื่องการใช้ความสัมพันธ์ส่วนตัวต่อรองผลประโยชน์ของประเทศ ตลอด 24 ชั่วโมงที่ผ่านมา มีการเรียกร้องให้นายกฯ รับผิดชอบในหลายระดับ ทั้งแถลงขอโทษ ลาออกจากตำแหน่ง หรือแม้กระทั่งยุบสภาฯ . หากมองเรื่องราวทั้งหมดตามข้อเท็จจริงและอย่างมีเหตุมีผล นายกฯ ควรรับผิดชอบอย่างไร — ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | มุนินทร์ พงศาปาน | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

ข้อพิพาทระหว่างไทยและกัมพูชาปลุกกระแส ‘ขวา' ชาตินิยมกลับมาอีกครั้ง แต่ถึงอย่างนั้นกระแแสขวาที่เกิดขึ้นก็มีลักษณะที่แตกต่างจากอนุรักษ์นิยมดั้งเดิม . ในขณะเดียวกัน พรรครวมไทยสร้างชาติที่เป็นการเมืองตัวแทนของ ‘อนุรักษ์นิยมเดิม' ก็กำลังเกิดวิกฤตภายในและท่าท่าจะไปต่อได้ยากในทางการเมือง . วิเคราะห์ปรากฏการณ์ขวาใหม่และความเป็นไปของอนุรักษ์นิยมไทยใน ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ปัญหาเขตแดนก็เหมือนระเบิดเวลาที่อาจปะทุได้ทุกเมื่อ เหมือนอย่างความขัดแย้งพรมแดนระหว่างไทย-กัมพูชาที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า และบ่อยครั้งสิ่งที่เข้ามาจุดไฟให้ร้อนระอุขึ้นมานั้นก็หนีไม่พ้น ‘การเมืองภายใน' ของแต่ละประเทศ . ในฝั่งกัมพูชาเอง ประเด็นข้อขัดแย้งพรมแดนกับเพื่อนบ้านไม่ว่าจะไทย ลาว หรือเวียดนาม ล้วนถูกมองว่าเกี่ยวพันกับสถานการณ์การเมืองในแต่ละยุคสมัย และยังเป็นเหมือนไพ่ที่ถูกนำมาใช้ในเกมฟาดฟันระหว่างรัฐบาลและฝ่ายต่อต้านมาอย่างต่อเนื่องยาวนาน . ASEAN บ่มีไกด์ตอนนี้ชวนย้อนรอยการเมืองเรื่องข้อพิพาทพรมแดนในกัมพูชาว่าเกี่ยวโยงกับการเมืองในประเทศแต่ละช่วงเวลาอย่างไร นับตั้งแต่หลังเป็นเอกราชจากฝรั่งเศสจนถึงปัจจุบัน .

“อยู่กับป่าให้รักษาป่า อยู่กับน้ำให้รักษาน้ำ” นี่คือคำสอนที่ถูกส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ภายในกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอที่อาศัยอยู่บริเวณดอยช้างป่าแป๋ จ.ลำพูน . “ไม่มีใครยกแผ่นดินไปได้” ส่วนนี่คือเสียงจากสตรีกะเหรี่ยงโผล่วที่อาศัยอยู่ลุ่มน้ำลำตะเพิน จ.สุพรรณบุรี สะท้อนถึงหัวใจสำคัญของการต่อสู้เพื่อสิทธิที่ดินทำกิน . กลุ่มชาติพันธุ์มักมีวิถีชีวิตและจิตวิญญาณที่เชื่อมโยงอยู่กับป่า ทว่าพวกเขาจำนวนมากมักเผชิญกับข้อกล่าวหาว่าเป็นกลุ่มที่ทำลายป่าและทำลายธรรมชาติ ทั้งยังต้องเผชิญอคติทางชาติพันธุ์สารพัดเพียงเพราะวิถีชีวิตที่แตกต่าง . ซ้ำร้ายคือต้องเผชิญความยากลำบากจากนโยบายของรัฐ -นโยบายที่ส่งผลกระทบต่อที่ดินทำกิน- ซึ่งมักจะสัมพันธ์เชื่อมโยงกับข้อครหาเรื่องการบุกรุกทำลายป่า แม้พวกเขาจะมีนวัตกรรมและภูมิปัญญาเพื่อรักษาป่าก็ตาม . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนทุกคนออกเดินทางไปดอยช้างป่าแป๋ ก่อนจะลัดเลาะลงมาที่ลุ่มน้ำลำตะเพิน เพื่อสัมผัสและทำความเข้าใจวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ ตลอดจนการต่อสู้และเรียกร้องสิทธิขั้นพื้นฐาน (ที่ไม่ใช่อภิสิทธิ์) และชวนทำความเข้าใจว่าคนกับป่าสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างไร .

ข้อพิพาทชายแดนระหว่างไทย-กัมพูชา กลายเป็นปัญหาลุกลามบานปลายที่ส่งผลกระทบต่อทั้งการเมืองภายในและระหว่างประเทศ . แต่ไม่ว่าจะเป็นการเมืองแบบไหน การเมืองแบบ ‘ทหารนิยม' กำลังกลายเป็นแนวคิดที่มีอิทธิพลสูง - คำถามมีอยู่ว่าในยามที่ต้องเผชิญกับปัญหาความขัดแย้งแหลมคม สังคมไทยมีทางเลือกอื่นหรือไม่ . วิเคราะห์สถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชา พร้อมมองหาทางเลือกนโยบายใน ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ชายแดนไทยกำลังเจอโจทย์ใหญ่รอบด้าน โดยเฉพาะล่าสุดที่ข้อพิพาทพรมแดนกับประเทศกัมพูชาได้กลับมาร้อนระอุอีกครั้งในรอบสิบกว่าปี และขณะเดียวกันชายแดนทางด้านเหนือก็กำลังเผชิญภัยคุกคามข้ามแดนจากกลุ่มว้า ในพื้นที่รัฐฉาน ประเทศเมียนมา ทั้งในเรื่องยาเสพติด สารพิษจากเหมืองที่ไหลมากับลำน้ำ และการรุกล้ำเขตแดนไทย . รัฐบาลไทยจะฟันฝ่าสถานการณ์ร้อนตามแนวชายแดนเหล่านี้ไปได้อย่างไร วันโอวันชวน ดุลยภาค ปรีชารัชช นายกสมาคมภูมิภาคศึกษาและอาจารย์สาขาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มาพูดคุยกัน .

ไทย-กัมพูชามีข้อพิพาทเรื่องเขตแดนกันมานานหลายปี ล่าสุดเกิดเหตุปะทะระหว่างทหารทั้งสองฝ่ายบริเวณ ‘ช่องบก' จังหวัดอุบลราชธานี จากกรณีดังกล่าวรัฐบาลแพทองธารถูกวิจารณ์ว่าแสดงจุดยืนล่าช้า ไม่ชัดเจน เมื่อเทียบกับท่าทีแข็งกร้าวของรัฐบาลกัมพูชา . นอกจากนั้น ความสัมพันธ์ส่วนตัวระหว่างทักษิณ ชินวัตร กับฮุน เซน ยังถูกจับตาว่ามีผลประโยชน์ทับซ้อนหรือไม่ ในการเจรจาแก้ไขปัญหาระหว่างประเทศที่แหลมคม รัฐบาลไทยควรมีท่าทีอย่างไร ทำไมกระแส ‘ชาตินิยม' อาจเป็นเรื่องอันตราย . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | สิริพรรณ นกสวน สวัสดี | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาแนวคิด ‘การดูแลแบบประคับประคอง' (palliative care) สำหรับผู้ป่วยระยะสุดท้ายได้รับความสำคัญมากขึ้นในสังคมไทย และเริ่มขยายวงกว้างทั้งในระดับบุคลากรทางการแพทย์ ครอบครัว และชุมชน การดูแลรูปแบบนี้ไม่ได้มุ่งหวังการรักษาให้หายขาด แต่เน้นไปที่การสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดในช่วงท้ายของชีวิต . อย่างไรก็ดี นอกจากการดูแลแบบประคับประคองในมนุษย์ ยังมีอีกหนึ่งองค์ความรู้ที่เริ่มถูกให้ความสำคัญ นั่นคือ ‘การดูแลแบบประคับประคองในสัตว์' ซึ่งหมายถึงการดูแลสัตว์เลี้ยงในวาระสุดท้ายของชีวิตอย่างเข้าใจ ไม่เพียงเพื่อลดความเจ็บปวดและไม่สบายทางกาย แต่ยังรวมถึงการดูแลสภาพจิตใจของสัตว์ อีกทั้งยังเป็นการเตรียมความพร้อมให้กับเจ้าของสัตว์เพื่อเผชิญหน้ากับการสูญเสียอย่างอ่อนโยน . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนสำรวจแนวคิด ‘การดูแลแบบประคับประคองในสัตว์' ซึ่งยังเป็นองค์ความรู้ที่ยังอยู่ในระยะตั้งไข่ในสังคมไทย เพื่อเข้าใจว่าการดูแลสัตว์เลี้ยงในวาระสุดท้ายของชีวิตนั้นคืออะไร มีขั้นตอนและกระบวนการอย่างไร และจะช่วยให้สัตว์เลี้ยง ‘ตายดี' อย่างสงบได้อย่างไร .

การสรรหาผู้อำนวยการ ‘ไทยพีบีเอส' คนใหม่ได้รับความสนใจจากผู้คนในแวดวงสื่อและการเมืองมากกว่าที่เคยเป็นมา ด้วยความคาดหวังว่าผู้บริหารชุดใหม่จะเข้ามาสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับองค์กร ซึ่งอาจสร้างผลกระทบต่อสังคมการเมืองไทยต่อไปอีกทอด . กระนั้นโจทย์ของ ‘ไทยพีบีเอส' ในฐานะสื่อสาธารณะที่มาจากภาษีของประชาชนก็ไม่ใช่เรื่องง่าย โดยเฉพาะเมื่อพิจารณาจากต้นกำเนิดและการดำเนินงานในช่วงที่ผ่านมา ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่าประวัติศาสตร์ส่วนนั้นแยกไม่ออกจากพลวัตการเมืองไทย . ร่วมวิเคราะห์จุดแข็ง-จุดอ่อนไทยพีบีเอส ความเปลี่ยนแปลงที่ควรรจะเกิดขึ้น และผลกระทบต่อสังคมการเมืองไทยในราย ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ฮอร์โมนฟรีสำหรับคนข้ามเพศ ได้รับการอนุมัติงบประมาณแล้วเมื่อปลายปีที่ผ่านมา ทำไมสิ่งนี้ต้องเป็นสวัสดิการภาครัฐ? จะยิ่งทำให้คนหันมาแปลงเพศกันมากขึ้นหรือเปล่า? ติดตามฟังในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

การตรวจพบสารพิษในแม่น้ำหลายสายที่ไหลผ่านจังหวัดเชียงใหม่และเชียงรายตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย ได้ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตและการทำมาหากินของชาวบ้านที่มีชีวิตผูกพันกับสายน้ำอย่างมหาศาล โดยเป็นที่สันนิษฐานว่าสารพิษเหล่านี้มีต้นทางมาจากการทำเหมืองแร่เหนือลำน้ำในพื้นที่รัฐฉาน ประเทศเมียนมา เรื่องนี้จึงไม่ใช่เพียงปัญหาของประเทศไทย หากแต่เป็นปัญหาระดับนานาชาติ ที่ซับซ้อนและอาจแก้ได้ไม่ง่าย . สถานการณ์ล่าสุดในตอนนี้รุนแรงขนาดไหน ทางออกของปัญหาคืออะไร และใครต้องรับผิดชอบ? . วันโอวันชวน สืบสกุล กิจนุกร อาจารย์ประจำสำนักวิชานวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ที่ติดตามปัญหานี้ในพื้นที่อย่างใกล้ชิด มาพูดคุยกัน .

เป็นเวลาเกือบสองเดือนแล้วนับตั้งแต่มีรายงานว่าระดับสารหนูและตะกั่วในแม่น้ำกกเกินค่ามาตรฐาน ข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมชี้ว่าสารพิษเหล่านี้อาจมีต้นตอจากการทำเหมืองแร่ในเมียนมา ขณะที่แนวทางการแก้ปัญหายังไม่ปรากฏผลลัพธ์ชัดเจนและติดขัดจากข้อจำกัดหลายด้าน วิถีชีวิตของผู้คนริมฝั่งน้ำก็ค่อยๆ แปรเปลี่ยนไป ท่ามกลางสายน้ำที่ปนเปื้อนสารพิษ . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนสำรวจวิกฤตสารพิษในแม่น้ำกกและแม่น้ำโขง บริเวณจังหวัดเชียงรายและเชียงใหม่ ซึ่งกำลังกัดกินเศรษฐกิจในท้องที่และคุณภาพชีวิตของผู้คนริมฝั่งน้ำ .

การโหวตอย่างเป็นเอกฉันท์ของที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎรเพื่อผ่านกฎหมายจัดระเบียบทรัพย์สินพระมหากษัตริย์ฉบับใหม่ กลายเป็นที่ถกเถียงกันในวงกว้าง โดยเฉพาะการร่วมโหวตเห็นชอบของพรรคประชาชน ที่ถูกตั้งคำถามและจับตาจากทั้งผู้สนับสนุนและเห็นต่างจากพรรค ในขณะเดียวกัน การอภิปราย พ.ร.บ.งบประมาณปี 2569 ก็เพิ่มดีกรีความเข้มข้นมากขึ้น ท่ามกลางสถานการณ์เศรษฐกิจไทยที่กำลังย่ำแย่และต้องเผชิญกับความผันผวนอย่างต่อเนื่อง . ในอีกด้านหนึ่ง การต่อสู้ช่วงชิงจังหวะกันระหว่างพรรคเพื่อไทยกับภูมิใจไทยก็ขยายลุกลามบานปลายไปมากกว่าที่หลายคนคาดไว้ และจุดจบของ ‘ดีล' กำลังกลายเป็นประเด็นร้อนที่ละสายตามไม่ได้ . บทบาทของพรรคการเมืองหลังเปิดสภาฯ กำลังบอกอะไร และการเมืองแบบนี้จะมุ่งหน้าไปทางไหน . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ช่วงเวลานี้หลายสำนักเศรษฐกิจต่างพร้อมใจกันปรับลดประมาณการเติบโตจีดีพีของไทยตลอดทั้งปี 2025 นี้ลงมาอยู่ต่ำกว่า 2% ซึ่งแน่นอนว่าไม่เป็นตัวเลขที่ดีนัก และสะท้อนว่าเศรษฐกิจไทยในช่วงครึ่งปีหลังนี้น่าจะต้องเผชิญวิบากกรรมกันไม่น้อย . เกิดอะไรขึ้นกับเศรษฐกิจไทยในช่วงนี้ และในระยะครึ่งปีหลังที่กำลังจะมาถึงนี้ ทิศทางจะเป็นอย่างไร อะไรที่จะเป็นอุปสรรคฉุดรั้งการเติบโต และประเทศไทยจะมีทางฟันฝ่าไปได้หรือไม่? . วันโอวันชวน ลัทธกิตติ์ ลาภอุดมการ นักเศรษฐศาสตร์ KKP Research กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร (KKPFG) จะมาร่วมพูดคุยกันในเรื่องนี้ .

ปัจจุบันนี้ หรือจะยุคสมัยใดของการเมืองไทย คำถามที่ว่า ‘เราควรเล่นการเมืองแบบไหน?' ยังคงเป็นประเด็นสำคัญมาตลอด โดยเฉพาะในช่วงที่ผ่านมา เมื่อผู้สนับสนุนพรรคการเมืองต่างก็ถกเถียงกันบนโลกออนไลน์ จากจุดยืนที่แตกต่างกันต่อการดำเนินนโยบายหรือการตัดสินใจทางการเมืองของพรรคหนึ่งๆ . ฝ่ายหนึ่งมักวิพากษ์วิจารณ์ว่านักการเมืองควรรักษาอุดมการณ์ จริยธรรม หรือชุดศีลธรรม ขณะที่อีกฝ่ายมองว่าการเมืองคือเรื่องของการต่อรองผลประโยชน์ และควรใช้หลัก Realpolitik หรือการทำงานการเมืองโดยยึดตามปัจจัยตรงหน้ามากกว่ายึดมั่นในชุดศีลธรรมใดๆ . นอกจากนี้ อีกข้อโต้แย้งที่ผู้เชื่อใน Realpolitik อ้างถึง คือการเมืองควรปลอดศีลธรรม โดยเฉพาะเมื่อพิจารณาจากบริบทการเมืองไทยที่ ‘การเมืองคนดี' เคยสร้างปัญหาในราวสองทศวรรษที่ผ่านมา . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนสำรวจข้อถกเถียงว่าด้วย Realpolitik พร้อมตั้งคำถามต่อบทบาทของศีลธรรมในการเมือง การเมืองปลอดศีลธรรมได้จริงหรือไม่? แท้จริงแล้วปัญหาของการใช้ศีลธรรมในการเมืองไทยมีที่มาจากอะไร? และเราจำเป็นต้องเลือกระหว่าง Realpolitik กับศีลธรรมจริงหรือ? .

กกต. เดินหน้าคดี ‘ฮั้วเลือก สว.' ออกหมายเรียก สว. 55 คน และผู้เกี่ยวข้องกับพรรคภูมิใจไทยไปรับทราบข้อกล่าวหา ประเด็นที่น่าคิดต่อคือ สว. ที่ถูกกล่าวหาว่าทุจริตควรหยุดปฏิบัติหน้าที่ชั่วคราวหรือไม่ โดยเฉพาะการรับรององค์กรอิสระ และหากในอนาคต สว. กลุ่มนี้ถูกตัดสินว่าผิดจริง องค์กรอิสระที่ สว. รับรองจะยังมีความชอบธรรมอยู่หรือไม่ . อย่างไรก็ตาม ปฏิเสธไม่ได้ว่า ‘สว. ฮั้วกันมา' และสถานการณ์การเมืองไทยปัจจุบันล้วนเป็นผลพวงมาจากรัฐประหาร 2557 ในวาระครบรอบ 11 ปี (22 พ.ค. 2568) เมื่อมองย้อนไป อะไรทำให้ ‘การปฏิรูปประเทศ' ไม่เกิดขึ้น และ ‘การเมืองคนดีย์' แบบที่กลุ่มอนุรักษนิยมต้องการถึงไม่เวิร์ค . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

‘คนเสื้อแดง' เป็นขบวนการทางการเมืองที่ทรงพลังมากที่สุดในการเมืองไทยสมัยใหม่ ในเชิงความคิด คนเสื้อแดงคือหัวหอกของการเรียกร้องให้ ‘คนเท่ากัน' ซึ่งเป็นหลักการพื้นฐานสามัญของประชาธิปไตย ในเชิงปริมาณ คนเสื้อแดงคือการมวลมวลชนที่มีคนเข้าร่วมมากที่สุดและกว้างขวางมากที่สุด . อย่างไรก็ตาม หลังจากถูกล้อมปราบครั้งใหญ่ใจกลางเมืองหลวงในเดือนพฤษภาคม 2553 พลังทางการเมืองของคนเสื้อแดงก็ดูจะถดถอยลงไปตามกาลเวลา ซึ่งในด้านหนึ่งเป็นผลมาจากการกดปราบในระดับพื้นที่อย่างต่อเนื่องผ่านกลไกรรัฐ และในอีกด้านหนึ่งก็เป็นผลมาจากพลวัตข้างในของคนเสื้อแดงเองในยุคการเมืองข้ามขั้ว . การเมืองของคนเสื้อแดงจบแล้วหรือยัง และอะไรคือพลังทางการเมืองที่ยังหลงเหลืออยู่ของคนเสื้อแดง? . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

หลังสงครามภาษีสินค้าระหว่างสหรัฐฯ-จีนคุกรุ่นกันอยู่นาน เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคมที่ผ่านมา ทั้งสองชาติก็เพิ่งเจรจาและบรรลุข้อตกลงลดภาษีนำเข้าสินค้าระหว่างกันชั่วคราวเป็นเวลา 90 วัน ทำให้ทั่วโลกคลายความกังวลลงไปพอสมควร . แต่นี่ก็เป็นแค่การพักรบเท่านั้น ศึกภาษีระหว่างสองมหาอำนาจยังคงอีกยาวไกล แล้วเกมหลังจากนี้จะเป็นอย่างไรต่อไป การสงบศึกที่เกิดขึ้นนี้เป็นสัญญาณบวกจริงไหม? . วันโอวันชวน อาร์ม ตั้งนิรันดร วิเคราะห์สถานการณ์สงครามการค้า ณ เวลานี้ .

จากพันธมิตรการเมืองที่จับมือกันคว้าชัยชนะในการเลือกตั้งอย่างท้วมท้นและตั้งรัฐบาลได้สำเร็จ วันนี้สองตระกูลการเมืองใหญ่แห่งฟิลิปปินส์อย่างตระกูล ‘มาร์กอส' ที่นำโดยประธานาธิบดี บงบง มาร์กอส และตระกูล ‘ดูเตร์เต' ที่นำโดยรองประธานาธิบดี ซารา ดูเตร์เต และอดีตประธานาธิบดี โรดริโก ดูเตร์เต กลับร้าวฉานกันอย่างหนักจนถึงขั้นพูดจาขู่ฆ่ากัน . สองตระกูลการเมืองนี้ทะเลาะกันเรื่องอะไร และสงครามแห่งอำนาจระหว่างสองฝ่ายนี้ดุเดือดเลือดข้นขนาดไหน ASEAN บ่มีไกด์ มาเล่ามหากาพย์นี้ให้ฟัง .

สิ้นปีที่แล้ว รัฐบาลได้เปิดตัว ‘บ้านเพื่อคนไทย' โครงการเรือธงใหม่แกะกล่อง ซึ่งมุ่งสร้างบ้านคุณภาพดี ทำเลงาม ราคาย่อมเยาให้ ‘คนวัยสร้างตัว' ในพื้นที่เมือง ความพยายามของรัฐบาลในการเข้ามาแก้ปัญหาคนเมืองมีบ้านยากเช่นนี้นับว่าน่าชื่นชม แต่ ‘บ้านเพื่อคนไทย' จะตอบโจทย์คนวัยสร้างตัวได้จริงหรือ? ถ้าเดินหน้าต่อ น่าจะปรับอะไรให้สนองความต้องการของพวกเขาได้ดีขึ้น? ชวนพูดคุยในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

ความปั่นป่วนจากการที่ประธานาธิบดีสหรัฐฯ โดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศขึ้นภาษีสินค้านำเข้าจากทุกประเทศ ยังไม่ทันจบสิ้น ก็เกิดเรื่องชวนปวดหัวขึ้นมาอีกเมื่อทรัมป์ประกาศว่ามีแผนเตรียมเก็บภาษีภาพยนตร์ที่มีการผลิตในต่างประเทศแล้วเข้าไปฉายในสหรัฐฯ ในอัตราถึง 100% เพื่อจะปกป้องอุตสาหกรรมภาพยนตร์สหรัฐฯ ที่ทรัมป์มองว่ากำลังจะตาย แต่ตรงกันข้าม คนแวดวงหนังทั้งในสหรัฐฯ และทั่วโลกต่างกังวลว่านี่จะยิ่งซ้ำเติมวงการหนังให้ย่ำแย่ลง . เบื้องหลังแนวคิดเก็บภาษีหนังของทรัมป์คืออะไร และน่าจะส่งผลต่อวงการหนังอย่างไรบ้าง? 101 In Focus ตอนนี้ชวนมาพูดคุยกัน .