The101.world

“อยู่กับป่าให้รักษาป่า อยู่กับน้ำให้รักษาน้ำ” นี่คือคำสอนที่ถูกส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ภายในกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอที่อาศัยอยู่บริเวณดอยช้างป่าแป๋ จ.ลำพูน . “ไม่มีใครยกแผ่นดินไปได้” ส่วนนี่คือเสียงจากสตรีกะเหรี่ยงโผล่วที่อาศัยอยู่ลุ่มน้ำลำตะเพิน จ.สุพรรณบุรี สะท้อนถึงหัวใจสำคัญของการต่อสู้เพื่อสิทธิที่ดินทำกิน . กลุ่มชาติพันธุ์มักมีวิถีชีวิตและจิตวิญญาณที่เชื่อมโยงอยู่กับป่า ทว่าพวกเขาจำนวนมากมักเผชิญกับข้อกล่าวหาว่าเป็นกลุ่มที่ทำลายป่าและทำลายธรรมชาติ ทั้งยังต้องเผชิญอคติทางชาติพันธุ์สารพัดเพียงเพราะวิถีชีวิตที่แตกต่าง . ซ้ำร้ายคือต้องเผชิญความยากลำบากจากนโยบายของรัฐ -นโยบายที่ส่งผลกระทบต่อที่ดินทำกิน- ซึ่งมักจะสัมพันธ์เชื่อมโยงกับข้อครหาเรื่องการบุกรุกทำลายป่า แม้พวกเขาจะมีนวัตกรรมและภูมิปัญญาเพื่อรักษาป่าก็ตาม . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนทุกคนออกเดินทางไปดอยช้างป่าแป๋ ก่อนจะลัดเลาะลงมาที่ลุ่มน้ำลำตะเพิน เพื่อสัมผัสและทำความเข้าใจวิถีชีวิตกลุ่มชาติพันธุ์ ตลอดจนการต่อสู้และเรียกร้องสิทธิขั้นพื้นฐาน (ที่ไม่ใช่อภิสิทธิ์) และชวนทำความเข้าใจว่าคนกับป่าสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างไร .

ข้อพิพาทชายแดนระหว่างไทย-กัมพูชา กลายเป็นปัญหาลุกลามบานปลายที่ส่งผลกระทบต่อทั้งการเมืองภายในและระหว่างประเทศ . แต่ไม่ว่าจะเป็นการเมืองแบบไหน การเมืองแบบ ‘ทหารนิยม' กำลังกลายเป็นแนวคิดที่มีอิทธิพลสูง - คำถามมีอยู่ว่าในยามที่ต้องเผชิญกับปัญหาความขัดแย้งแหลมคม สังคมไทยมีทางเลือกอื่นหรือไม่ . วิเคราะห์สถานการณ์ชายแดนไทย-กัมพูชา พร้อมมองหาทางเลือกนโยบายใน ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ชายแดนไทยกำลังเจอโจทย์ใหญ่รอบด้าน โดยเฉพาะล่าสุดที่ข้อพิพาทพรมแดนกับประเทศกัมพูชาได้กลับมาร้อนระอุอีกครั้งในรอบสิบกว่าปี และขณะเดียวกันชายแดนทางด้านเหนือก็กำลังเผชิญภัยคุกคามข้ามแดนจากกลุ่มว้า ในพื้นที่รัฐฉาน ประเทศเมียนมา ทั้งในเรื่องยาเสพติด สารพิษจากเหมืองที่ไหลมากับลำน้ำ และการรุกล้ำเขตแดนไทย . รัฐบาลไทยจะฟันฝ่าสถานการณ์ร้อนตามแนวชายแดนเหล่านี้ไปได้อย่างไร วันโอวันชวน ดุลยภาค ปรีชารัชช นายกสมาคมภูมิภาคศึกษาและอาจารย์สาขาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มาพูดคุยกัน .

ไทย-กัมพูชามีข้อพิพาทเรื่องเขตแดนกันมานานหลายปี ล่าสุดเกิดเหตุปะทะระหว่างทหารทั้งสองฝ่ายบริเวณ ‘ช่องบก' จังหวัดอุบลราชธานี จากกรณีดังกล่าวรัฐบาลแพทองธารถูกวิจารณ์ว่าแสดงจุดยืนล่าช้า ไม่ชัดเจน เมื่อเทียบกับท่าทีแข็งกร้าวของรัฐบาลกัมพูชา . นอกจากนั้น ความสัมพันธ์ส่วนตัวระหว่างทักษิณ ชินวัตร กับฮุน เซน ยังถูกจับตาว่ามีผลประโยชน์ทับซ้อนหรือไม่ ในการเจรจาแก้ไขปัญหาระหว่างประเทศที่แหลมคม รัฐบาลไทยควรมีท่าทีอย่างไร ทำไมกระแส ‘ชาตินิยม' อาจเป็นเรื่องอันตราย . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | สิริพรรณ นกสวน สวัสดี | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาแนวคิด ‘การดูแลแบบประคับประคอง' (palliative care) สำหรับผู้ป่วยระยะสุดท้ายได้รับความสำคัญมากขึ้นในสังคมไทย และเริ่มขยายวงกว้างทั้งในระดับบุคลากรทางการแพทย์ ครอบครัว และชุมชน การดูแลรูปแบบนี้ไม่ได้มุ่งหวังการรักษาให้หายขาด แต่เน้นไปที่การสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดในช่วงท้ายของชีวิต . อย่างไรก็ดี นอกจากการดูแลแบบประคับประคองในมนุษย์ ยังมีอีกหนึ่งองค์ความรู้ที่เริ่มถูกให้ความสำคัญ นั่นคือ ‘การดูแลแบบประคับประคองในสัตว์' ซึ่งหมายถึงการดูแลสัตว์เลี้ยงในวาระสุดท้ายของชีวิตอย่างเข้าใจ ไม่เพียงเพื่อลดความเจ็บปวดและไม่สบายทางกาย แต่ยังรวมถึงการดูแลสภาพจิตใจของสัตว์ อีกทั้งยังเป็นการเตรียมความพร้อมให้กับเจ้าของสัตว์เพื่อเผชิญหน้ากับการสูญเสียอย่างอ่อนโยน . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนสำรวจแนวคิด ‘การดูแลแบบประคับประคองในสัตว์' ซึ่งยังเป็นองค์ความรู้ที่ยังอยู่ในระยะตั้งไข่ในสังคมไทย เพื่อเข้าใจว่าการดูแลสัตว์เลี้ยงในวาระสุดท้ายของชีวิตนั้นคืออะไร มีขั้นตอนและกระบวนการอย่างไร และจะช่วยให้สัตว์เลี้ยง ‘ตายดี' อย่างสงบได้อย่างไร .

การสรรหาผู้อำนวยการ ‘ไทยพีบีเอส' คนใหม่ได้รับความสนใจจากผู้คนในแวดวงสื่อและการเมืองมากกว่าที่เคยเป็นมา ด้วยความคาดหวังว่าผู้บริหารชุดใหม่จะเข้ามาสร้างความเปลี่ยนแปลงให้กับองค์กร ซึ่งอาจสร้างผลกระทบต่อสังคมการเมืองไทยต่อไปอีกทอด . กระนั้นโจทย์ของ ‘ไทยพีบีเอส' ในฐานะสื่อสาธารณะที่มาจากภาษีของประชาชนก็ไม่ใช่เรื่องง่าย โดยเฉพาะเมื่อพิจารณาจากต้นกำเนิดและการดำเนินงานในช่วงที่ผ่านมา ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่าประวัติศาสตร์ส่วนนั้นแยกไม่ออกจากพลวัตการเมืองไทย . ร่วมวิเคราะห์จุดแข็ง-จุดอ่อนไทยพีบีเอส ความเปลี่ยนแปลงที่ควรรจะเกิดขึ้น และผลกระทบต่อสังคมการเมืองไทยในราย ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ฮอร์โมนฟรีสำหรับคนข้ามเพศ ได้รับการอนุมัติงบประมาณแล้วเมื่อปลายปีที่ผ่านมา ทำไมสิ่งนี้ต้องเป็นสวัสดิการภาครัฐ? จะยิ่งทำให้คนหันมาแปลงเพศกันมากขึ้นหรือเปล่า? ติดตามฟังในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

การตรวจพบสารพิษในแม่น้ำหลายสายที่ไหลผ่านจังหวัดเชียงใหม่และเชียงรายตั้งแต่ต้นปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะแม่น้ำกกและแม่น้ำสาย ได้ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตและการทำมาหากินของชาวบ้านที่มีชีวิตผูกพันกับสายน้ำอย่างมหาศาล โดยเป็นที่สันนิษฐานว่าสารพิษเหล่านี้มีต้นทางมาจากการทำเหมืองแร่เหนือลำน้ำในพื้นที่รัฐฉาน ประเทศเมียนมา เรื่องนี้จึงไม่ใช่เพียงปัญหาของประเทศไทย หากแต่เป็นปัญหาระดับนานาชาติ ที่ซับซ้อนและอาจแก้ได้ไม่ง่าย . สถานการณ์ล่าสุดในตอนนี้รุนแรงขนาดไหน ทางออกของปัญหาคืออะไร และใครต้องรับผิดชอบ? . วันโอวันชวน สืบสกุล กิจนุกร อาจารย์ประจำสำนักวิชานวัตกรรมสังคม มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง ที่ติดตามปัญหานี้ในพื้นที่อย่างใกล้ชิด มาพูดคุยกัน .

เป็นเวลาเกือบสองเดือนแล้วนับตั้งแต่มีรายงานว่าระดับสารหนูและตะกั่วในแม่น้ำกกเกินค่ามาตรฐาน ข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมชี้ว่าสารพิษเหล่านี้อาจมีต้นตอจากการทำเหมืองแร่ในเมียนมา ขณะที่แนวทางการแก้ปัญหายังไม่ปรากฏผลลัพธ์ชัดเจนและติดขัดจากข้อจำกัดหลายด้าน วิถีชีวิตของผู้คนริมฝั่งน้ำก็ค่อยๆ แปรเปลี่ยนไป ท่ามกลางสายน้ำที่ปนเปื้อนสารพิษ . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนสำรวจวิกฤตสารพิษในแม่น้ำกกและแม่น้ำโขง บริเวณจังหวัดเชียงรายและเชียงใหม่ ซึ่งกำลังกัดกินเศรษฐกิจในท้องที่และคุณภาพชีวิตของผู้คนริมฝั่งน้ำ .

การโหวตอย่างเป็นเอกฉันท์ของที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎรเพื่อผ่านกฎหมายจัดระเบียบทรัพย์สินพระมหากษัตริย์ฉบับใหม่ กลายเป็นที่ถกเถียงกันในวงกว้าง โดยเฉพาะการร่วมโหวตเห็นชอบของพรรคประชาชน ที่ถูกตั้งคำถามและจับตาจากทั้งผู้สนับสนุนและเห็นต่างจากพรรค ในขณะเดียวกัน การอภิปราย พ.ร.บ.งบประมาณปี 2569 ก็เพิ่มดีกรีความเข้มข้นมากขึ้น ท่ามกลางสถานการณ์เศรษฐกิจไทยที่กำลังย่ำแย่และต้องเผชิญกับความผันผวนอย่างต่อเนื่อง . ในอีกด้านหนึ่ง การต่อสู้ช่วงชิงจังหวะกันระหว่างพรรคเพื่อไทยกับภูมิใจไทยก็ขยายลุกลามบานปลายไปมากกว่าที่หลายคนคาดไว้ และจุดจบของ ‘ดีล' กำลังกลายเป็นประเด็นร้อนที่ละสายตามไม่ได้ . บทบาทของพรรคการเมืองหลังเปิดสภาฯ กำลังบอกอะไร และการเมืองแบบนี้จะมุ่งหน้าไปทางไหน . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ช่วงเวลานี้หลายสำนักเศรษฐกิจต่างพร้อมใจกันปรับลดประมาณการเติบโตจีดีพีของไทยตลอดทั้งปี 2025 นี้ลงมาอยู่ต่ำกว่า 2% ซึ่งแน่นอนว่าไม่เป็นตัวเลขที่ดีนัก และสะท้อนว่าเศรษฐกิจไทยในช่วงครึ่งปีหลังนี้น่าจะต้องเผชิญวิบากกรรมกันไม่น้อย . เกิดอะไรขึ้นกับเศรษฐกิจไทยในช่วงนี้ และในระยะครึ่งปีหลังที่กำลังจะมาถึงนี้ ทิศทางจะเป็นอย่างไร อะไรที่จะเป็นอุปสรรคฉุดรั้งการเติบโต และประเทศไทยจะมีทางฟันฝ่าไปได้หรือไม่? . วันโอวันชวน ลัทธกิตติ์ ลาภอุดมการ นักเศรษฐศาสตร์ KKP Research กลุ่มธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร (KKPFG) จะมาร่วมพูดคุยกันในเรื่องนี้ .

ปัจจุบันนี้ หรือจะยุคสมัยใดของการเมืองไทย คำถามที่ว่า ‘เราควรเล่นการเมืองแบบไหน?' ยังคงเป็นประเด็นสำคัญมาตลอด โดยเฉพาะในช่วงที่ผ่านมา เมื่อผู้สนับสนุนพรรคการเมืองต่างก็ถกเถียงกันบนโลกออนไลน์ จากจุดยืนที่แตกต่างกันต่อการดำเนินนโยบายหรือการตัดสินใจทางการเมืองของพรรคหนึ่งๆ . ฝ่ายหนึ่งมักวิพากษ์วิจารณ์ว่านักการเมืองควรรักษาอุดมการณ์ จริยธรรม หรือชุดศีลธรรม ขณะที่อีกฝ่ายมองว่าการเมืองคือเรื่องของการต่อรองผลประโยชน์ และควรใช้หลัก Realpolitik หรือการทำงานการเมืองโดยยึดตามปัจจัยตรงหน้ามากกว่ายึดมั่นในชุดศีลธรรมใดๆ . นอกจากนี้ อีกข้อโต้แย้งที่ผู้เชื่อใน Realpolitik อ้างถึง คือการเมืองควรปลอดศีลธรรม โดยเฉพาะเมื่อพิจารณาจากบริบทการเมืองไทยที่ ‘การเมืองคนดี' เคยสร้างปัญหาในราวสองทศวรรษที่ผ่านมา . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนสำรวจข้อถกเถียงว่าด้วย Realpolitik พร้อมตั้งคำถามต่อบทบาทของศีลธรรมในการเมือง การเมืองปลอดศีลธรรมได้จริงหรือไม่? แท้จริงแล้วปัญหาของการใช้ศีลธรรมในการเมืองไทยมีที่มาจากอะไร? และเราจำเป็นต้องเลือกระหว่าง Realpolitik กับศีลธรรมจริงหรือ? .

กกต. เดินหน้าคดี ‘ฮั้วเลือก สว.' ออกหมายเรียก สว. 55 คน และผู้เกี่ยวข้องกับพรรคภูมิใจไทยไปรับทราบข้อกล่าวหา ประเด็นที่น่าคิดต่อคือ สว. ที่ถูกกล่าวหาว่าทุจริตควรหยุดปฏิบัติหน้าที่ชั่วคราวหรือไม่ โดยเฉพาะการรับรององค์กรอิสระ และหากในอนาคต สว. กลุ่มนี้ถูกตัดสินว่าผิดจริง องค์กรอิสระที่ สว. รับรองจะยังมีความชอบธรรมอยู่หรือไม่ . อย่างไรก็ตาม ปฏิเสธไม่ได้ว่า ‘สว. ฮั้วกันมา' และสถานการณ์การเมืองไทยปัจจุบันล้วนเป็นผลพวงมาจากรัฐประหาร 2557 ในวาระครบรอบ 11 ปี (22 พ.ค. 2568) เมื่อมองย้อนไป อะไรทำให้ ‘การปฏิรูปประเทศ' ไม่เกิดขึ้น และ ‘การเมืองคนดีย์' แบบที่กลุ่มอนุรักษนิยมต้องการถึงไม่เวิร์ค . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

‘คนเสื้อแดง' เป็นขบวนการทางการเมืองที่ทรงพลังมากที่สุดในการเมืองไทยสมัยใหม่ ในเชิงความคิด คนเสื้อแดงคือหัวหอกของการเรียกร้องให้ ‘คนเท่ากัน' ซึ่งเป็นหลักการพื้นฐานสามัญของประชาธิปไตย ในเชิงปริมาณ คนเสื้อแดงคือการมวลมวลชนที่มีคนเข้าร่วมมากที่สุดและกว้างขวางมากที่สุด . อย่างไรก็ตาม หลังจากถูกล้อมปราบครั้งใหญ่ใจกลางเมืองหลวงในเดือนพฤษภาคม 2553 พลังทางการเมืองของคนเสื้อแดงก็ดูจะถดถอยลงไปตามกาลเวลา ซึ่งในด้านหนึ่งเป็นผลมาจากการกดปราบในระดับพื้นที่อย่างต่อเนื่องผ่านกลไกรรัฐ และในอีกด้านหนึ่งก็เป็นผลมาจากพลวัตข้างในของคนเสื้อแดงเองในยุคการเมืองข้ามขั้ว . การเมืองของคนเสื้อแดงจบแล้วหรือยัง และอะไรคือพลังทางการเมืองที่ยังหลงเหลืออยู่ของคนเสื้อแดง? . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

หลังสงครามภาษีสินค้าระหว่างสหรัฐฯ-จีนคุกรุ่นกันอยู่นาน เมื่อวันที่ 12 พฤษภาคมที่ผ่านมา ทั้งสองชาติก็เพิ่งเจรจาและบรรลุข้อตกลงลดภาษีนำเข้าสินค้าระหว่างกันชั่วคราวเป็นเวลา 90 วัน ทำให้ทั่วโลกคลายความกังวลลงไปพอสมควร . แต่นี่ก็เป็นแค่การพักรบเท่านั้น ศึกภาษีระหว่างสองมหาอำนาจยังคงอีกยาวไกล แล้วเกมหลังจากนี้จะเป็นอย่างไรต่อไป การสงบศึกที่เกิดขึ้นนี้เป็นสัญญาณบวกจริงไหม? . วันโอวันชวน อาร์ม ตั้งนิรันดร วิเคราะห์สถานการณ์สงครามการค้า ณ เวลานี้ .

จากพันธมิตรการเมืองที่จับมือกันคว้าชัยชนะในการเลือกตั้งอย่างท้วมท้นและตั้งรัฐบาลได้สำเร็จ วันนี้สองตระกูลการเมืองใหญ่แห่งฟิลิปปินส์อย่างตระกูล ‘มาร์กอส' ที่นำโดยประธานาธิบดี บงบง มาร์กอส และตระกูล ‘ดูเตร์เต' ที่นำโดยรองประธานาธิบดี ซารา ดูเตร์เต และอดีตประธานาธิบดี โรดริโก ดูเตร์เต กลับร้าวฉานกันอย่างหนักจนถึงขั้นพูดจาขู่ฆ่ากัน . สองตระกูลการเมืองนี้ทะเลาะกันเรื่องอะไร และสงครามแห่งอำนาจระหว่างสองฝ่ายนี้ดุเดือดเลือดข้นขนาดไหน ASEAN บ่มีไกด์ มาเล่ามหากาพย์นี้ให้ฟัง .

สิ้นปีที่แล้ว รัฐบาลได้เปิดตัว ‘บ้านเพื่อคนไทย' โครงการเรือธงใหม่แกะกล่อง ซึ่งมุ่งสร้างบ้านคุณภาพดี ทำเลงาม ราคาย่อมเยาให้ ‘คนวัยสร้างตัว' ในพื้นที่เมือง ความพยายามของรัฐบาลในการเข้ามาแก้ปัญหาคนเมืองมีบ้านยากเช่นนี้นับว่าน่าชื่นชม แต่ ‘บ้านเพื่อคนไทย' จะตอบโจทย์คนวัยสร้างตัวได้จริงหรือ? ถ้าเดินหน้าต่อ น่าจะปรับอะไรให้สนองความต้องการของพวกเขาได้ดีขึ้น? ชวนพูดคุยในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

ความปั่นป่วนจากการที่ประธานาธิบดีสหรัฐฯ โดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศขึ้นภาษีสินค้านำเข้าจากทุกประเทศ ยังไม่ทันจบสิ้น ก็เกิดเรื่องชวนปวดหัวขึ้นมาอีกเมื่อทรัมป์ประกาศว่ามีแผนเตรียมเก็บภาษีภาพยนตร์ที่มีการผลิตในต่างประเทศแล้วเข้าไปฉายในสหรัฐฯ ในอัตราถึง 100% เพื่อจะปกป้องอุตสาหกรรมภาพยนตร์สหรัฐฯ ที่ทรัมป์มองว่ากำลังจะตาย แต่ตรงกันข้าม คนแวดวงหนังทั้งในสหรัฐฯ และทั่วโลกต่างกังวลว่านี่จะยิ่งซ้ำเติมวงการหนังให้ย่ำแย่ลง . เบื้องหลังแนวคิดเก็บภาษีหนังของทรัมป์คืออะไร และน่าจะส่งผลต่อวงการหนังอย่างไรบ้าง? 101 In Focus ตอนนี้ชวนมาพูดคุยกัน .

ผลการเลือกตั้งเทศบาลสะท้อนว่า การเมืองบ้านใหญ่เน้นสายสัมพันธ์ยังคงทำงานได้อย่างเข้มแข็ง สอดคล้องกับการทะยานขึ้นมามีบทบาทอย่างโดดเด่นของพรรคกล้าธรรมและภูมิใจไทยในการเมืองระดับชาติ . ในอีกด้านหนึ่ง พรรคเพื่อไทยก็ยังติดพันกับนิติสงครามที่ปะทะกันผ่านกลไกรัฐหลากรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น ศาลรัฐธรรมนูญ สว. ดีเอสไอ กกต. และศาลยุติธรรม ซึ่งมีแนวโน้มรุนแรงขยายตัวจนคนเริ่มตั้งข้อสงสัยว่า หรือ ‘ดีล' ที่ทำมากำลังจะล่ม . คำถามคือ เราจะเข้าใจมวลการเมืองในช่วงนี้อย่างไร . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

‘นโยบายเส้นเลือดฝอย' เป็นแนวคิดหลักที่ทีมบริหารภายใต้ ‘ชัชชาติ สิทธิพันธ์ุ' ใช้เป็นแนวทางหลักในการทำงานตั้งแต่เข้ารับตำแหน่ง ซึ่งโดยนัยหมายถึงการทำงานโดยให้ความสำคัญกับจุดเล็กๆ อย่างทั่วถึง มากกว่าการเปลี่ยนแปลงขนาดใหญ่ . แม้นโยบายจะผลิดอกออกผลแล้วในระดับหนึ่ง แต่ถึงที่สุดแล้วปัญหาของกรุงเทพฯ จำนวนมากเป็นปัญหาที่ต้องแก้ในระดับโครงสร้าง – การรับมือวิกฤตแผ่นดินไหวสะท้อนข้อจำกัดด้านนี้ได้อย่างดี . วันโอวันชวน รศ.ดร.ทวิดา กมลเวชช รองผู้ว่ากรุงเทพมหานคร ถอดบทเรียน 3 ปีการบริหารกรุงเทพฯ พร้อมชวนคิดการปรับใหญ่ทั้งในมิติการบริหาร มิตินโยบาย และมิติเชิงโครงสร้างอำนาจ .

ศาลฎีกาสั่งไต่สวนกรณีชั้น 14 เอง ส่วนคดีฮั้วเลือก สว. กลายเป็นสงครามระหว่างค่ายสีแดง-สีน้ำเงิน จากทั้งสองเหตุการณ์ดูเหมือนว่า กระบวนการตรวจสอบทุจริตของไทยกำลังถูกทำให้เป็นเรื่อง ‘การเมือง' มากกว่าการสืบหาผู้กระทำผิด? . ในขณะที่บ้านเมืองเต็มไปด้วยข่าวร้าย ทั้งเรื่องจีนเทา, ตึก สตง.ถล่ม, ความไม่ปลอดภัยของถนนพระราม 2, ภาษีทรัมป์, ความไม่สงบที่ชายแดนใต้ ฯลฯ จนสังคมตั้งคำถามดังๆ ว่ารัฐไทยเป็น Failed state แล้วหรือไม่? . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

เหตุสังหารหมู่นักท่องเที่ยว 26 รายที่แคชเมียร์ เมื่อวันที่ 22 เมษายนที่ผ่านมา จุดชนวนความขัดแย้งระหว่างอินเดียกับปากีสถานที่กินเวลามาหลายทศวรรษให้ปะทุขึ้นอีกครั้ง ทั้งยังส่งผลให้มวลบรรยากาศการเมืองโลกเครียดเขม็งขึ้นกว่าเดิม . แคชเมียร์เป็นพื้นที่พิพาทระหว่างอินเดียกับปากีสถานมานานนับตั้งแต่ทั้งสองประเทศเป็นเอกราชจากอังกฤษเมื่อปี 1947 ต่างอ้างว่าแคชเมียร์เป็นดินแดนของประเทศตัวเองและเริ่มทำสงครามช่วงชิงพื้นที่กันหลังเป็นเอกราชไม่นาน ภายหลังเกิดโศกนาฏกรรม แม้จะยังไม่มีหลักฐานชี้ชัดว่าใครเป็นผู้ลงมือ หากแต่รัฐบาลทั้งทางฝั่งอินเดียกับปากีสถาน ก็เริ่มกล่าวโทษและตอบโต้กันในเชิงการทูตเป็นที่เรียบร้อย . สิ่งที่หลายฝ่ายกังวลคือ ทั้งสองประเทศล้วนครอบครองอาวุธนิวเคลียร์ไว้ในมือ และแม้สงครามจะยังไม่เกิดขึ้น หากแต่บรรยากาศคุกรุ่นเช่นนี้ก็สั่นสะเทือนความสัมพันธ์หลายฝ่าย ไม่เพียงแต่อินเดียและปากีสถาน หากยังรวมถึงสหรัฐฯ และจีนซึ่งมีบทบาทสำคัญยิ่งในการสานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในแดนเอเชียใต้ .

นับตั้งแต่รัฐประหาร 2557 เป็นต้นมา รัฐราชการไทยใหญ่โตและขยายตัวขึ้นมาก แต่ในขณะเดียวกันก็ไร้ประสิทธิภาพและไม่รับผิดรับชอบต่อประชาชน - ทุกครั้งที่ถูกตรวจสอบไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น เสียหายเท่าไหร่ มีคนตายแค่ไหน รัฐไทยก็แทบจะไม่รู้ร้อนรู้หนาว . แม้จะเถียงกันในทางวิชาการได้ว่ารัฐไทยเป็น ‘รัฐล้มเหลว' (failed state) หรือไม่อย่างไร แต่คงมีน้อยคนที่จะปฏิเสธว่ารัฐไทยเป็น ‘รัฐห่วยแตก' (fuck up state) คำถามมีอยู่ว่า รัฐไทยมาถึงจุดนี้ได้อย่างไร อะไรเป็นเงื่อนไขที่ทำให้รัฐไทยห่วยแตกขนาดนี้ รัฐบาลจะมีส่วนแก้ไขได้แค่ไหน และการเมืองภาพใหญ่จะเปลี่ยนรัฐให้ดีขึ้นได้หรือไม่ . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

เลือกตั้ง อบจ.ผ่านไป เลือกตั้งเทศบาลครั้งใหม่ก็มาอีกแล้ว! สำหรับคนไกลบ้าน การไปใช้สิทธิเลือกตั้งท้องถิ่นแต่ละครั้งอาจหมายถึงการสูญเสียรายได้และเวลา เพียงเพื่อไปเลือกคนที่ไม่ได้มาดูแลชีวิตเราซึ่งทำงานอยู่ในเมืองอื่น ทำยังไงให้การเลือกตั้งท้องถิ่นมีความหมายและคุ้มค่า ชวนติดตามในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

ในระบอบประชาธิปไตย ‘ตุลาการ' ไม่ได้เป็นเพียงสถาบันที่ทำหน้าที่ตีความกฎหมาย หากยังเป็นกลไกถ่วงดุลอำนาจ และในบางบริบท อาจกลายเป็นตัวแปรสำคัญที่กำหนดทิศทางทางการเมือง . วันโอวันชวนสนทนากับ ศาสตราจารย์ ดร.สิริพรรณ นกสวน สวัสดี นักรัฐศาสตร์จากคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ว่าด้วยสองประเด็นสำคัญจากสองซีกโลก . ด้านหนึ่งคือกรณีการเสนอชื่ออาจารย์สิริพรรณเข้าสู่กระบวนการสรรหาตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ที่แม้จะผ่านการคัดเลือกจากคณะกรรมการฯ อย่างเป็นเอกฉันท์ แต่กลับไม่ผ่านความเห็นชอบจากวุฒิสภา ถือเป็นกรณีศึกษาที่เปิดคำถามสำคัญถึงโครงสร้างอำนาจของวุฒิสภาไทย และบทบาทในกระบวนการแต่งตั้งองค์กรอิสระ . อีกด้านคือบทบาทของศาลสูงสหรัฐฯ (Supreme Court) ซึ่งในช่วงหลายปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในยุคประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ได้ขยายบทบาทจากการตีความกฎหมาย สู่การเป็นผู้เล่นหลักในสมดุลอำนาจทางการเมือง ทั้งในประเด็นสิทธิพลเมือง เสรีภาพในการแสดงออก และการจำกัดอำนาจฝ่ายบริหาร . ร่วมเปิดพื้นที่และคิดใหม่ต่อสถาบัน ‘ตุลาการ' ผ่านสายตานักรัฐศาสตร์ และตั้งคำถามต่อความชอบธรรมของกระบวนการถ่วงดุลอำนาจทั้งในไทยและสหรัฐฯ .

ปัจจุบันทุนจีนแทรกซึมเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของเศรษฐกิจไทย แต่ที่น่ากังวลอย่างยิ่งคือการขยายตัวของ ‘ทุนจีนสีเทา' . ตัวอย่างการทำธุรกิจสีเทาของชาวจีนในไทยคือ การฟอกเงิน การค้ายาเสพติด การพนันออนไลน์ คอลเซ็นเตอร์ การกว้านซื้อและปล่อยเช่าอสังหาริมทรัพย์ให้คนจีน โดยมีฉากหน้าเป็นการทำธุรกิจถูกกฎหมายทั่วไป อย่างโรงแรมหรือร้านอาหาร . ธุรกิจสีเทาเหล่านี้เติบโตอย่างรวดเร็วด้วยการมีผู้มีอำนาจทั้งแวดวงการเมืองและราชการในสังคมไทยให้การอุปถัมภ์และอำนวยความสะดวก . ความเชื่อมโยงทั้งหมดนั้นปรากฏอยู่ในงานวิจัยเรื่อง Explaining ‘Grey Capital' ของเกรกอรี วินเซนต์ เรย์มอนด์ (Gregory V. Raymond) นักวิชาการจาก Strategic and Defence Studies Centre มหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย . 101 In Focus สัปดาห์นี้จึงชวนมองรูปแบบโครงสร้างสังคมจีนและไทยที่เอื้อต่อการเติบโตของ ‘ทุนจีนสีเทา' และการสร้างคอนเน็กชันของนักธุรกิจจีนกับผู้มีอำนาจในไทย .

การฟ้อง ดร.พอล แชมเบอร์ส นักวิชาการชาวอเมริกัน ผู้เชี่ยวชาญเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างพลเรือนและทหารในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มหาวิทยาลัยนเรศวร โดย กอ.รมน.ภาค 3 กำลังกลายเป็นประเด็นร้อนของรัฐบาล เมื่อปัญหานี้อาจผูกโยงกับเงื่อนไขการเจรจาภาษีของรัฐบาลโดนัลด์ ทรัมป์ . โดยไม่ต้องพูดถึงปัญหาของกฎหมาย ม.112 กรณีของ ‘พอล แชมเบอร์ส' มีปัญหาในทั้งมิติข้อเท็จจริง ข้อกฎหมาย การเมืองภายใน และการเมืองระหว่างประเทศ ทั้งหมดนี้กำลังสะท้อนว่า ‘รัฐพันลึก' ของไทยไม่ได้เข้าใจสถานการณ์ไทยในความเปลี่ยนแปลงของโลก . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

พื้นที่แคชเมียร์กลับมาเป็นจุดร้อนที่โลกจับตาอีกครั้ง เมื่อเกิดเหตุก่อการร้ายสังหารหมู่ 26 นักท่องเที่ยวในวันที่ 22 เมษายนที่ผ่านมา โดยรัฐบาลอินเดียกล่าวหาว่าประเทศคู่พิพาทกันมายาวนานอย่างปากีสถานอยู่เบื้องหลัง นำไปสู่การลดระดับความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกัน และกำลังสุ่มเสี่ยงอย่างยิ่งที่ความตึงเครียดนี้อาจยกระดับไปเป็นสงครามใหญ่ครั้งใหม่ระหว่างทั้งสองชาติ . ความขัดแย้งระลอกใหม่นี้กำลังเดินไปสู่อะไร และจะกระเทือนโลกขนาดไหน? วันโอวันชวน ศุภวิชญ์ แก้วคูนอก คอลัมนิสต์ประจำ The101.world และนักวิชาการที่สนใจศึกษาภูมิภาคเอเชียใต้ มาร่วมวิเคราะห์สถานการณ์ .

“ชีวิตพลิกผันในเวลาไม่กี่นาที” คงเป็นประโยคที่นิยามสถานการณ์ของชาวเมียนมาหลายคนได้อย่างดีในตอนนี้ หลังจากที่พวกเขาเพิ่งเผชิญเหตุแผ่นดินไหวใหญ่เมื่อวันที่ 28 มีนาคมที่ผ่านมา จนพบกับความสูญเสียมากมาย . ความเสียหายหนักหนาสาหัสขนาดไหน และขวัญกำลังใจของชาวเมียนมาผู้ประสบภัยเป็นอย่างไร ASEAN บ่มีไกด์ ชวน แนทตี้ – อรรวี แตงมีแสง และ ออมสิน – ณภัทร กองจันทร์ จากแฟนเพจ Natty Loves Myanmar ที่ได้เดินทางไปสำรวจเมืองมัณฑะเลย์ สะกาย และอังวะ หลังเกิดเหตุแผ่นดินไหว มาเล่าเรื่องราวจากพื้นที่ให้ฟัง .

‘กัน จอมพลัง' ‘สายไหมต้องรอด' ‘ทนายคลายทุกข์' ฯลฯ ในช่วงที่ผ่านมา สังคมไทยเต็มไปด้วย ‘ฮีโร่' กล่าวคือนักเคลื่อนไหวช่วยเหลือและเรียกร้องความยุติธรรมแก่ชาวบ้านที่ได้รับความเดือดร้อน กรณีล่าสุดที่กลายเป็นประเด็นดังอาจหนีไม่พ้นกรณีที่กัน จอมพลังออกโรงสนับสนุนครอบครัวผู้ได้รับบาดเจ็บเนื่องจาก พีช-สมิทธิพัฒน์ หลีนวรัตน์ ลูกนักการเมืองผู้สมัครสมาชิกเทศบาล ขับรถหรูปาดหน้า . ประเด็นที่ชวนคุยอาจไม่ใช่ประเด็นขับรถปาดหน้าเสียทีเดียว หากเป็นประเด็นว่าด้วย ‘ทนายอเวนเจอร์ส' หรือก็คือกลุ่มผู้เคลื่อนไหวประเด็นปัญหาทางสังคมผ่านการใช้กฎหมายหรือการต่อสู้ในกระบวนการยุติธรรม โดยใช้สื่อสาธารณะสมัยใหม่เป็นเครื่องมือสื่อสารเพื่อดึงความสนใจจากสังคม ซึ่งหากมองให้ดีจะเห็นว่าปรากฏการณ์นี้สะท้อนสังคมการเมืองไทยหลายประการ ทั้งในแง่ของวิธีคิดด้านคุณธรรม ในแง่ของการตระหนักรู้ซึ่งสิทธิที่มี และในแง่ของการขาดประสิทธิภาพของกระบวนการยุติธรรมไทย . คำถามสำคัญคือ หากสังคมไทยมีระบบกฎหมายที่มีประสิทธิภาพ ตรงไปตรงมา ประชาชนจะยังวิ่งเข้าหา ‘ฮีโร่' และออกมาแสดงดรสม่าผ่านสื่อโซเชียลเพื่อให้กระบวนการยุติธรรมทำงานหรือไม่ . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนคุยถึงปรากฏการณ์ฮีโร่ -ทนายอเวนเจอร์ส- ในสังคมไทย พร้อมชวนหาคำตอบว่ากระบวนการยุติธรรมไทยบกพร่องหรือมีปัญหาไหนมิติใดบ้าง ประชาชนยังไว้ใจกระบวนการยุติธรรมไทยอยู่หรือไม่ อย่างไร .

“เผอิญคะแนนมันไม่ถึงก็เลยต้องจับกันหน่อย” แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี ตอบคำถามนักข่าวประเด็นจับมือกับคนทำรัฐประหารหรือไม่ กลายเป็นประเด็นวิจารณ์ว่านักการเมืองและพรรคการเมืองควรต้องรักษาคำพูดที่ให้ไว้ตอนหาเสียงเลือกตั้งระดับใด นโยบาย? จุดยืนทางการเมือง? แล้วทำไมการรักษาสัจจะทางการเมืองจึงสำคัญ . ขณะที่กระแสข่าวเรื่องการปรับ ครม. ถูกพูดถึงอย่างต่อเนื่อง เพื่อไทยจะยังจับมือภูมิใจไทยเป็นรัฐบาลต่อหรือไม่ การขอเก้าอี้ มท.1 คืนเป็นแค่ข่าวปั่นหรือเรื่องจริง . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

ต้นเดือนที่ผ่านมา (เม.ย. 2025) รัฐบาลสหรัฐอเมริกาประกาศขึ้นอัตราภาษีศุลกากรกับสินค้านำเข้าจากต่างประเทศ จุดฉนวนสงครามการค้ารอบใหม่ หนึ่งในผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นคือ สินค้าจีนอาจหลั่งไหลเข้ามาในประเทศไทยมากกว่าเดิม ไม่ใช่ว่าการนำเข้าสินค้าจากจีนหรือต่างประเทศเป็นเรื่องไม่ดี แต่ทุกวันนี้ สินค้าจีนไม่ได้เข้ามาแข่งขันกับสินค้าไทยอย่าง 'เป็นธรรม' จนอาจส่งผลเสียต่อธุรกิจ เศรษฐกิจ และสังคมไทยในระยะยาว ชวนพูดคุยในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

ผ่านไป 14 วัน หลังตึก สตง. ถล่มเพราะแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหวในเมียนมา เหตุไม่คาดฝันครั้งนี้เปิดเปลือย ‘แผล' หลายแผลของรัฐไทย หนึ่งในนั้นคือปัญหาขององค์กรอิสระอย่าง สตง. ที่ขยายอำนาจตนเอง โดยปราศจากการตรวจสอบ . และอีกประเด็นสำคัญ คือการจับกุม ‘พอล แชมเบอร์ส' นักวิชาการสัญชาติอเมริกัน ซึ่งประจำอยู่ที่มหาวิทยาลัยนเรศวร ด้วยข้อหา ม.112 และ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ นี่เป็นการส่งสัญญาณปิดปากนักวิชาการหรือไม่ . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

นาทีนี้คงไม่มีเรื่องใดร้อนแรงน่าจับตาไปกว่านโยบายเรียกเก็บภาษีต่างตอบแทน (reciprocal tariffs) ของสหรัฐอเมริกา นับตั้งแต่ช่วงต้นเดือนเมษายนที่ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศว่าจะเรียกเก็บภาษีกับสินค้านำเข้าจากประเทศคู่ค้าในอัตราที่แตกต่างกันสำหรับแต่ละประเทศ โดยเริ่มต้นที่ 10% และจะมีผลบังคับใช้ในวันที่ 9 เมษายน จนหลายประเทศต้องออกมาแถลงการณ์ตำหนิ เปิดมาตรการตอบโต้ ไม่ก็เฮละโลเข้าไปขอเจรจาเป็นการใหญ่ . ล่าสุด หลังมาตรการบังคับใช้ได้ไม่ถึงหนึ่งวัน ทรัมป์กลับประกาศระงับการเรียกเก็บภาษีดังกล่าวให้ 75 ประเทศที่พยายามติดต่อผู้แทนสหรัฐฯ เป็นเวลา 90 วัน แต่หันไปเพิ่มอัตราภาษีจากสินค้าจีนชนิดอัปเดตรายชั่วโมงแทน . ความไม่แน่นอนบนหน้าข่าว บวกกับการตัดสินใจที่ยากจะคาดเดาของผู้นำสหรัฐฯ ไม่เพียงแค่สร้างความตกตะลึง อึ้ง ทึ่ง เหวอ หายใจไม่ทั่วท้องแทบทั้งโลกเท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อความแปรปรวนของเศรษฐกิจโลกขนานใหญ่อีกด้วย . หลายคนตั้งข้อสงสัย -อาจจะตั้งแต่ตอนที่ทรัมป์เริ่มใช้นโยบายกำแพงภาษีหาเสียงเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐฯ เมื่อปลายปีก่อน- ว่าทำไมทรัมป์ถึงทำแบบนี้? ไอเดียเรียกเก็บภาษีเพื่อขจัดการขาดดุลการค้ามีที่มาจากไหน? (มาจากความไม่เข้าใจในหลักเศรษฐศาสตร์และการค้าเสรีจริงหรือ?) และเราควรต้องจับตาเรื่องอะไรต่อไป? . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนคุยชวนคิดถึงเรื่องวุ่นๆ ของกำแพงภาษีสหรัฐฯ เบื้องหลังนโยบายของทรัมป์อันมีชายที่ชื่อ ‘โรเบิร์ต ไลท์ไฮเซอร์' เป็นมันสมองหลัก และมองภาพการเตรียมรับมือของไทย ไปจนถึงประเทศบ้านใกล้เรือนเคียง .

การภิปรายเรื่องปฏิบัติการ I/O ของกองทัพต่อภาคประชาชน นักวิชาการ และนักการเมืองทุกฝ่าย เป็นประเด็นที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเมืองและประชาธิปไตยไทย แต่เหตุการณ์แผ่นดินไหวและสงครามการค้าในระดับโลกส่งผลให้ประเด็นนี้หายไปจากความสนใจของสังคมไวกว่าที่ควร . I/O คืออะไร ในทางการเมืองรัฐสามารถ I/O ได้อย่างชอบธรรมหรือไม่ มากน้อยแค่ไหน เราควรประเมินศักยภาพของกองทัพในการทำ I/O อย่างไร และถึงที่สุดแล้วการทำ I/O ของกองทัพรอบนี้กำลังบอกอะไรเรา . ย้อนวิเคราะห์ปฏิบัติการณ์ I/O แบบลึกๆ ในรายการ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

After Shock ที่สั่นสะเทือนสังคมไทยหลังเหตุการณ์แผ่นดินไหวเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2025 คือความไม่วางใจต่อความโปร่งใสของภาครัฐและการตั้งคำถามถึงองค์กรอิสระที่ทำงานตรวจสอบถ่วงดุลอย่างกว้างขวาง เราใช้เงินไปกับการสร้างเสริมคุณธรรมและความโปร่งใสกันแบบไหน ทำไมดัชนีคอรัปชันไทยถึงตกต่ำลงที่สุดในรอบสิบปี ติดตามใน Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

วันศุกร์ที่ 28 มีนาคม 2568 เกิดเหตุแผ่นดินไหวขนาด 7.7 ศูนย์กลางอยู่ที่ประเทศเมียนมา ส่งแรงสั่น สะเทือนถึงหลายพื้นที่ในประเทศไทย สร ้ างความตื่นตระหนกให ้ กับผู ้ คนมากมาย อาคารหลายแห่งได ้ รับ ความเสียหาย โดยเฉพาะอาคารสำานักงานตรวจเงินแผ่นดินแห่งใหม่ที่พังถล่มลงมา ส่งผลให ้ มีผู ้ ได ้ รับ บาดเจ็บและเสียชีวิต . แน่นอนว่าแผ่นดินไหวไม่ใช่เรื่องใหม่ ย ้ อนกลับไปในอดีตกาล มีตำานานอาณาจักรโยนกนครที่เชื่อกันว่า ล่มสลายจากเหตุแผ่นดินไหว ส่วนในโลกยุคปัจจุบัน มนุษย์ก็ได ้ รู ้ จักรอยเลื่อนขนาดใหญ่ อย่างรอยเลื่อน สะกายในเมียนมา และรอยเลื่อนซานแอนเดรียสในสหรัฐอเมริกา ซึ่งก่อให ้ เกิดแผ่นดินไหวรุนแรงมาแล ้ ว หลายครั้ง คำาถามสำาคัญคือ เราจะเรียนรู ้ อะไรได ้ บ ้ างจากเรื่องราวเหล่านี้ . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนทำาความเข ้ าใจปรากฏการณ์แผ่นดินไหวผ่านหลากหลายแง่มุม ทั้งในมิติ ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์ ธรณีวิทยา ตลอดจนข ้ อเท็จจริงและแนวปฏิบัติสำาหรับผู ้ ใช ้ ชีวิตบนตึกสูงหลัง เกิดเหตุแผ่นดินไหว .

เหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 8.2 เมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2568 สร้างความสูญเสียและตกใจต่อคนไทยอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน สถานการณ์และความสูญเสียที่เกิดขึ้นส่งผลสังคมไทยให้ความสำคัญกับกรุงเทพฯ เป็นส่วนใหญ่ และอาจไม่ได้สนใจพื้นที่ในต่างจังหวัดและพม่ามากนัก . ในห้วงเวลาที่ฝุ่นในกรุงเทพฯ เริ่มหายตลบ ค.การเมืองชวนติดตามความเสียหายของแผ่นดินไหวในพม่าที่คร่าชีวิตผู้คนไปแล้วหลายพัน และและยิ่งเลวร้ายมากขึ้นจากการถูกซ้ำเติมด้วยสถานการณ์ทางการเมือง ซึ่งกำลังลุกลามกลายเป็นวิกฤตมนุษยธรรมที่ประชาคมนานาชาติต้องร่วมคิดและแก้ไข . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ สุภลักษณ์ กาญจนขุนดี สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา สังคมไทยหันมาให้ความสำคัญกับปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษามากขึ้นจนกลายเป็นวาระของสังคมในทุกระดับ โดยเฉพาะแวดวงวิชาการและชุมชนนโยบาย ที่หันมาผลิตงานวิชาการ สร้างองค์ความรู้ และนำไปทดลองใช้จริงอย่างต่อเนื่อง . คำถามที่น่าสนใจคือ ท่ามกลางการทำงานอย่างต่อเนื่องเข้มข้น เรารู้อะไรแค่ไหน อะไรคือส่ิงที่เรายังไม่รู้ และสังคมไทยมีคำตอบที่ ‘ใช่' แล้วหรือยัง . กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) ร่วมกับวันโอวันชวนสำรวจและตกผลึกสถานะขององค์ความรู้ด้านการแก้ไขปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาในสังคมไทย กับ ผู้เชี่ยวชาญ 3 ด้านที่ใช้ 3 ‘แว่นตา' ในการทำความเข้าใจปัญหา .

“ASMR: Illegal Alien Deportation Flight” คือแคปชันบน X ซึ่งโพสต์โดยทำเนียบขาว แสดงภาพการเตรียมส่งกลับผู้อพยพ ราวกับเป็นเสียงแห่งความผ่อนคลาย เหตุการณ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของปฏิบัติการเนรเทศครั้งใหญ่ที่ ‘โดนัลด์ ทรัมป์' เร่งเดินหน้าหลังกลับสู่ทำเนียบขาว จุดกระแสวิพากษ์วิจารณ์ว่าการกระทำดังกล่าวไม่เพียงเป็นการบังคับส่งตัว แต่ยังละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ . ท่าทีการใช้อำนาจแบบบุ่มบ่ามของ ‘โดนัลด์ ทรัมป์' กำลังอาจเปลี่ยนและส่งผลกระทบต่อภาพลักษณ์ ‘ฝ่ายธรรมะ' ของสหรัฐฯ ซึ่งเป็นหลักคุณค่าที่มีความพยายามปลูกฝังในระเบียบระหว่างประเทศ โดยเฉพาะในยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 หรือภายใต้ระเบียบ ‘แบบเสรีนิยม' ที่มีสหรัฐฯ เป็นแกนนำ อีกทั้งลดทอนความชอบธรรมของสหรัฐฯ ในฐานะผู้นำและผู้คุ้มครองระเบียบที่เป็นอยู่ . คำถามที่สำคัญที่เกิดขึ้นคือ สหรัฐฯ ภายใต้การนำของ ‘โดนัลด์ ทรัมป์' ด้วยท่าทีที่แข็งกร้าวกำลังมุ่งหน้าไปทางไหน และโลกจะได้รับผลกระทบอย่างไร? 101 In Focus ชวนคุยกับเรื่องนี้ .

ชวน ‘ตัดเกรด' อภิปรายไม่ไว้วางใจแรกของแพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี และพรรคประชาชน ในฐานะแกนนำฝ่ายค้าน . ประเด็นการใช้ตั๋ว PN เลี่ยงภาษี อาจไม่ผิดกฎหมาย แต่ในแง่จริยธรรมและความคาดหวังของสังคม ปฏิเสธไม่ได้ว่านายกฯ เสียคะแนนจากเรื่องนี้ไม่น้อย . ขณะที่เรื่อง IO กองทัพ แม้ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่สะท้อนภาพรัฐซ้อนรัฐชัดยิ่งขึ้น และนอกจากรัฐบาลจะไม่สามารถกำกับหรือสั่งการกองทัพได้แล้ว กองทัพยังมองคนบางคนในรัฐบาลเป็น ‘ภัยคุกคาม' อีกด้วย . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | เข็มทอง ต้นสกุลรุ่งเรือง | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล

“ไม่มีคุณสมบัติ” “ขาดภาวะผู้นำ” “ยินยอมให้บุคคลในครอบครัวชี้นำ ชักใย” “ประพฤติตนเป็นเสมือนนายกรัฐมนตรีหุ่นเชิด” . คือข้อกล่าวหาที่ฝ่ายค้านใช้ยื่นญัตติขอเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจ แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี แต่เพียงผู้เดียว . การอภิปรายไม่ไว้วางใจครั้งนี้ถือเป็นศึกซักฟอกแรกของนายกฯ อิ๊งค์ ที่หลายฝ่ายเฝ้าจับตาว่านายกฯ จะตอบคำถามฝ่ายค้านอย่างไร แม้ว่าด้วยจำนวน สส. ของพรรคร่วมจะทำให้นายกฯ ‘รอด' จากศึกซักฟอกได้ในแง่ของคะแนนโหวต แต่ในแง่ของภาพลักษณ์และความน่าเชื่อถือของผู้นำรัฐบาลจะ ‘รอด' ไปได้ด้วยหรือไม่ . วันโอวัน ชวน สุรนันทน์ เวชชาชีวะ อดีตรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี และอดีตเลขาธิการนายกรัฐมนตรี สนทนาและ ‘ตัดเกรด' นายกรัฐมนตรี รวมถึงฝ่ายค้านในการอภิปรายไม่ไว้วางใจครั้งนี้ .

ท่ามกลางข้อถกเถียงจำนวนมากของการอภิปรายไม่ไว้วางใจ หนึ่งในประเด็นที่ฝ่ายรัฐบาลและฝ่ายค้านเห็นตรงกันคือ สถานการณ์เศรษฐกิจไทยในปัจจุบันนั้นยังไม่ดีมาก ทั้งๆ ที่รัฐบาลให้ความสำคัญกับเศรษฐกิจเป็นลำดับแรก และทุ่มเททุกสรรพกำลังในการทำให้เศรษฐกิจเดินหน้า . คำถามมีอยู่ว่า ทำไมนโยบายเศรษฐกิจของรัฐบาลถึงยังไม่เวิร์ก และถ้ามองแบบ ค.การเมือง นโยบายแบบไหนถึงจะพาเศรษฐกิจไทยไปต่อได้ . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

ท่ามกลางกระแสวิพากษ์วิจารณ์-ตั้งคำถามถึงการทำหน้าที่ของ สว. หนึ่งในคำถามที่น่าสนใจคือ จริงๆ แล้ว สว. ควรมีอำนาจมากน้อยแค่ไหน? ไม่ว่าจะเป็นอำนาจกลั่นกรองร่างกฎหมาย เห็นชอบผู้ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ-กรรมการองค์กรอิสระ และอีกหลายต่อหลายเรื่อง 101 PUB ชวนมองหาคำตอบผ่านการสำรวจอำนาจของ สว. ในต่างประเทศ แล้วย้อนกลับมาขบคิดว่าไทยควรปฏิรูปสถาบัน สว. อย่างไร? ในรายการ Policy What! . เปลี่ยนนโยบายอะไรวะ เป็นนโยบายสาธารณะที่คุณเข้าใจได้! .

มนุษย์เอ่ยถึงความตายจนกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต บ่อยครั้งเราพูดถึงด้วยอารมณ์ขันราวกับว่าความตายเป็นเรื่องไกลตัว แต่เมื่อความสูญเสียเกิดขึ้นจริง หลายคนกลับพบว่าเป็นเรื่องยากเกินจะรับมือ . “มนุษย์ทุกคนเกิดมาต้องตาย” คือสัจธรรมเรียบง่ายที่ไม่มีใครปฏิเสธ แต่ดูเหมือนว่าการหาคำตอบเกี่ยวกับความตายยังคงดำเนินต่อไปไม่สิ้นสุด จากหลักฐานการทำศพของนีแอนเดอร์ทัลอายุประมาณ 225,000 ปี สู่พิธีศพที่ต้องย่นย่อขั้นตอนลงเพราะโรคระบาด ไปจนถึงแนวคิด ‘การตายดี' (Good Death) ที่ได้รับความสนใจมากขึ้นในปัจจุบัน ความเปลี่ยนแปลงของวิถีและแนวคิดเหล่านี้สะท้อนให้เห็นว่าความตายเป็นสิ่งที่ถูกนิยามและทำความเข้าใจใหม่อยู่เสมอ . 101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนทำความเข้าใจความตายจากมุมมองมานุษยวิทยา ไล่เรียงตั้งแต่พิธีกรรมของความตาย คุณค่าของการตายและการมีชีวิตอยู่ ไปจนถึงแนวคิดเกี่ยวกับความตายในอนาคต .

ข่าวสภายุโรปลงมติประณามไทยในกรณีอุยกูร์และการใช้ ม.112 ต่อเนื่องถึงกรณีที่สหรัฐอเมริกามีคำสั่ง ‘แบน' วีซ่าเจ้าหน้าที่ระดับสูงของไทยที่เกี่ยวข้องกับการส่งอุยกูร์กลับจีน นับเป็นแรงเสียดทานด้านการต่างประเทศครั้งใหญ่ที่สุดที่มีต่อรัฐบาลและนายกรัฐมนตรีแพรทองธาร ในขณะที่อุบัติเหตุซ้ำซากบนถนนพระราม 2 และการเมืองของปลาหมอคางดำ ก็เป็นแรงกดดันที่คอยซ้ำเติมความเชื่อมั่นต่อองคาพยของรัฐในภาพรวม . ในอีกด้านหนึ่ง ‘ทักษิณ ชินวัตร' ก็เปิดประเด็นซื้อหนี้ประชาชนขึ้นมาในแบบที่ไม่มีใครคาดคิด สิ่งที่ตามมาจึงเป็นทั้งความคาดหวังต่อนโยบาย และคำถามถึงความเป็นไปได้ในการปฏิบัติจริง . ทั้งหมดนี้เกี่ยวพันกันอย่างไร และอะไรคือนัยต่อเศรษฐกิจการเมืองภาพใหญ่ของไทย . พบกับ ‘ค.การเมือง' รายการวิเคราะห์การเมืองไทยกับ ใบตองแห้ง-อธึกกิต แสวงสุข และ ประทีป คงสิบ สองคอการเมือง สื่อมวลชนรุ่นเก๋าที่คร่ำหวอดในสนามข่าวมาหลายทศวรรษ . ชวนคุยโดย สมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world . ทุกวันพฤหัสบดี เวลาสองทุ่มตรง ทาง ‘วันโอวัน' The101.world

เกาะติดประเด็นร้อน หลัง สว. ลงมติ ‘ไม่เห็นชอบ' บุคคลซึ่งสมควรได้รับเลือกเป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ปัดตกแคนดิเดตทั้งสองคน คือ ศ.ดร.สิริพรรณ นกสวน สวัสดี นักวิชาการจากคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และชาตรี อรรจนานันท์ อดีตเอกอัครราชทูตประจำกรุงเฮก เนเธอร์แลนด์ . วันโอวัน ชวน เทวฤทธิ์ มณีฉาย สมาชิกวุฒิสภา ในโควตาสื่อสารมวลชน มาร่วมพูดคุยถึงเบื้องหลังการทำงานของสมาชิกวุฒิสภาในเรื่องนี้ .

การอภิปรายไม่วางใจกลายเป็นประเด็นทางการเมืองตั้งแต่ยังไม่เริ่ม เมื่อฝ่ายค้านล็อกเป้าอภิปรายนายกรัฐมนตรีแพทองธาร ชินวัตร เพียงคนเดียว ในขณะที่การเสนอญัตติอภิปรายที่มีชื่อของ ‘ทักษิณ ชินวัตร' ก็ยิ่งทำให้การเมืองของการอภิปรายร้อนแรงขึ้น . อะไรคือเป้าหมายของการอภิปรายไม่ไว้วางใจ ฝ่ายค้านคาดหวังแค่ไหน และการเมืองหลังการอภิปรายจะเป็นอย่างไร . วันโอวัน ชวน ณัฐพงษ์ เรืองปัญญาวุฒิ หัวหน้าพรรคประชาชนและผู้นำฝ่ายค้านสนทนาว่าด้วยยุทธศาสตร์การอภิปรายไม่ไว้วางใจของฝ่ายค้าน และยุทธศาสตร์ใหญ่ของพรรคประชาชนในจังหวะสำคัญทางการเมือง .

ต้องสิ้นหวังแค่ไหนถึงคิดจะย้ายประเทศหนี!? . ปรากฏการณ์นี้กำลังเกิดขึ้นในประเทศอินโดนีเซีย เมื่อชาวเน็ตพากันติดแฮชแท็กชวนกันย้ายไปประเทศอื่น และไล่เลี่ยกันบนท้องถนนก็มีคนรุ่นใหม่จำนวนมากชุมนุมประท้วงรัฐบาลที่พวกเขามองว่ากำลังมีนโยบายหลายอย่างพาประเทศเดินถอยหลัง . อะไรทำให้หนุ่มสาวอินโดฯ โกรธแค้นจนต้องลงถนน และหมดหวังจนคิดย้ายออกจากประเทศตัวเอง ชวนฟังใน ASEAN บ่มีไกด์ .

งานประกาศผลรางวัลออสการ์ครั้งที่ 97 ที่ผ่านมา มีเรื่องชวนตื่นตาตื่นใจหลายอย่าง หนึ่งในนั้นคือการที่ ฌอน เบเกอร์ (Sean Baker) คว้าออสการ์มาสี่สาขาจาก Anora (2024) ได้แก่ สาขาภาพยนตร์ยอดเยี่ยม, กำกับยอดเยี่ยม, ตัดต่อยอดเยี่ยม, เขียนบทยอดเยี่ยม ขณะที่ ไมกี แมดิสัน (Mikey Madison) คว้านำหญิงจากเรื่องนี้ด้วย . เบเกอร์ถือเป็นคนทำหนังอิสระที่น่าจับตามากที่สุดคนหนึ่ง หนังของเขาทุกเรื่องนั้นล้วนแล้วแต่พูดถึงคนตัวเล็กตัวน้อย, คนขายขอบ และคนค้าบริการทางเพศที่ไม่เคยถูกเหลียวแลจากรัฐ รวมทั้งยังเป็นหนัง 'ทุนต่ำ' ระดับเคยทำหนังแค่เงินสามพันเหรียญฯ มาแล้ว (!!) . นอกจากนี้ งานออสการ์ที่ผ่านมา ยังเป็นครั้งที่เรา 'เข้าใกล้' มากที่สุด เมื่อ 'หลานม่า' (2024) ได้รับเลือกจากสมาพันธ์สมาคมภาพยนตร์แห่งชาติ เป็นตัวแทนหนังไทยเข้าชิงออสการ์สาขาภาพยนตร์นานาชาติยอดเยี่ยม (Best International Feature Film) โดยเป็นหนังไทยเรื่องแรกที่ไปไกลถึงขั้นผ่านเข้ารอบ 15 เรื่อง . 101 In Focus สัปดาห์นี้ชวนเก็บตกออสการ์ครั้งล่าสุดที่ผ่านมา รวมทั้งประเด็นว่าด้วยการทำแคมเปญเพื่อส่งหนังชิงรางวัลด้วย!

จากการยื่นญัตติอภิปรายไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรี แพทองธาร ชินวัตร สู่การแจ้งให้ฝ่ายค้านถอดชื่อ “ทักษิณ” ออกจากญัตติ ไม่เช่นนั้นจะไม่ได้อภิปราย . เหตุการณ์นี้สะท้อนอะไรในมุมการเมืองและมุมกฎหมาย หากการอภิปรายไม่ไว้วางใจที่กำลังจะเกิดขึ้น สส. ไม่สามารถเอ่ยถึง “คนนอก” ได้ จะสร้างบรรทัดฐานใหม่แบบไหนและส่งผลกระทบอย่างไรต่อรัฐสภา . ชวนคิดชวนคุยในรายการ 101 POSTSCRIPT คุยข่าวนอกสคริปต์ผ่านมุมมองโลกวิชาการและสื่อสารมวลชนแบบ ‘วันโอวัน' . ร่วมคุยโดย วิสุทธิ์ คมวัชรพงศ์ | มุนินทร์ พงศาปาน | อินทร์แก้ว โอภานุเคราะห์กุล