Parafrase

Deze aflevering is er één van versnippering en versmelting. Van samenzijn, maar niet samenkomen. Want Ester Naomi Perquin (1980) laat weten dat er geen sprake is van ‘wij': 'En wij bestaan niet, kunnen bewijzen niet te bestaan. De boom, de zee, de roos – elk woord dat past loopt uit, hervormt zich mettertijd. Wat groeit, groeit roekeloos. Wij kennen de plaats noch de gedachte, zijn het mooiste godsbewijs: in onze ogen zie je de lengte van dagen, in onze kamers de afwezigheid.' Hoe fanatiek we proberen ‘wij' te zijn, laat Jeroen Mettes (1978-2006) voelen – als uitwerking van wat Joost van den Vondel (1587-1679) al schreef: 'De weereld is een speel toneel. Elck speelt zyn rol en kryght zyn deel.' Meer informatie over deze aflevering of over de podcast als geheel vind je op www.podgront.nl

Uit verlangen worden goden geboren. Een visioen van Hildegard van Bingen (1098-1179) laat lezen: Vervolgens zag ik een zeer sereen licht en in dat zelf, van de kleur van saffier, de verschijning van een mens, die met een algeheel zeer aangenaam roodgloeiend vuur vlamde. ‘Al wat straalt is de grootste tover,' schrijft Joost Zwagerman (1963-2015) en Hester Knibbe (1946) laat lezen: Zo worden goden gevonden door vrouwen, zij bouwen een altaar, brengen hun zonen, dochters erheen en zeggen: je vader. Meer informatie over deze aflevering en over Parafrase als geheel vind je op www.podgront.nl.

Vanwaar komt de zwaluw die de zomer maakt? De zwaluw zwijgt. En dat is misschien maar beter ook, want Mieke van Zonneveld (1989) laat weten: ‘Toen ik het gevonden had was alles al voorbij.’ Een vraag bevat verwachting, hoop die je slechts kunt vermoeden – een antwoord staat pas echt stil. ‘Geef mij maar een vraag en geen antwoord,’ schrijft Rutger Kopland (1934-2012. Meer informatie over deze aflevering en over Parafrase als geheel vind je op www.podgront.nl. Als je zelf een mooie tekst hebt die je terug zou willen horen in deze podcast: mail naar egbert@podgront.nl

‘Op het uur van haar scheiding’ kent de liefde haar eigen diepte pas, volgens Kahil Gibran (1883-1931). De minne bestaat bij uitstek op de ure van de dood, de stonde van het verscheiden – of zoals bij Mieke van Zonneveld (1989): ‘Je zegt: “het blijft bij reiken naar. Jij houdt jouw baan en ik mijn plaats.’ (…) Als we sterven vinden we elkaar.’ Meer informatie over deze aflevering en Parafrase als geheel vind je op www.podgront.nl. Als je zelf een mooie tekst hebt die je terug zou willen horen in deze podcast: mail naar egbert@podgront.nl

Kun je soms ook iemand anders zijn? Een vraag die je levenslang bezig kan houden. Wanneer ben je iemand, wanneer ben je niemand? De Perzische mysticus Farîd-ud-dîn Attar (12e/13e eeuw) lijkt aan te raden dat het beter is te streven naar niemand-zijn, aan jezelf te verzaken – of moet je in elk geval ‘één hart, één gezicht’ hebben om waarheid te vinden. Maar wat als je mensen kunt helpen door even iemand anders te zijn – zoals in het gedicht van Ester Naomi Perquin (1980? Abonneer je op Parafrase om op de hoogte te blijven van nieuwe afleveringen. Meer podcasts van PodGront vind je op www.podgront.nl. Heb je poëtische teksten die je zou willen terughoren? Mail dan naar egbert@podgront.nl

Deze nieuwe aflevering van Parafrase gaat over het zoeken van liefde – langdurig, vluchtig, in je eentje, of met velen. Meer informatie over de teksten vind je op www.podgront.nl Reacties of tips voor poëtische zijn altijd welkom, via jouw podcast-app of via egbert@podgront.nl

Net als in ‘De stille zeeën’ gaat het over in afzonder verdwijnen, of sterven zelfs. Al blijft het in het eerste gedicht onduidelijk: is deze persoon nu echt gestorven, of alleen ‘voor het gewoel der wereld’? In elk geval zondert de persoon zich af in een hemel, een liefde, een lied: 'Mijn hart is hemelsblauw, mijn hart is waterblauw.' Meer informatie over de teksten vind je op www.podgront.nl Reacties of tips voor poëtische zijn altijd welkom, via jouw podcast-app of via egbert@podgront.nl

We luisteren naar een oud verhaal: er zijn onzichtbare vogels, vuurvliegen, djinns en de uil met zijn vertroostende oehoe. Wondere dingen komen aangevlogen, maar het cirkelt alles rond Baba Baloek en Mamoerra uit Paravion (2003) van Hafid Bouazza (1970), waarin vertrouwen en eenzaamheid niet ver van elkaar verwijderd zijn. Verlangend naar vroeger neemt Mamoerra een ‘Liedje van het zuiden’ van Li Qingzhao (1084-1151) in de mond. Meer informatie over de teksten vind je op www.podgront.nl Reacties of tips voor poëtische zijn altijd welkom, via jouw podcast-app of via egbert@podgront.nl

‘Gezelligheid’ – onvertaalbaar Nederlands, wordt weleens gezegd. Herman Gorter (1864-1927)moet er alleen niets van hebben, zo laat hij z’n moeder weten. Liever wordt hij vergezeld door de beelden die hij van mensen heeft, dan ze daadwerkelijk te ontmoeten op feestjes: ‘Ach, alle liefde is liefde voor denkbeelden.’ ‘Het is zoo mooi op de wereld,’ verzucht hij, ‘in elk hoofd een weereld, een beeld van andere dingen’ – de mensen lopen levenslang hand in hand, zijn ‘in liefde ontbrand voor enkel een paar voeten en dijen’ (Tonnus Oosterhoff, 2017). Nee, liever zondert hij zich af in wijsheid, op advies van Erasmus’ (1466-1536) Lof der Zotheid (1511) misschien. Meer informatie over de teksten vind je op www.podgront.nl Reacties of tips voor poëtische zijn altijd welkom, via jouw podcast-app of via egbert@podgront.nl

Stilte, duisternis, de zee. Beklemmend, beschermend, bevrijdend? Een aflevering over het overgeven aan afzondering. In de nacht, zoals bij Johannes van het Kruis (1542-1591) of in de diepte van de zee, zoals Hella Haasse (1918-2011) laat lezen. De stille zee herbergt meer dan het ‘zachtbespannen tevreeë water’ (Herman Gorter) zou doen vermoeden… Meer informatie over de teksten vind je op www.podgront.nl Reacties of tips voor poëtische zijn altijd welkom, via jouw podcast-app of via egbert@podgront.nl

Dromen, wat heb je eraan? Wanneer droom je eigenlijk, en wanneer is de droom voorbij? Volgens Tochihuitzin coyolchiuhqui (14e/15e eeuw) ‘schrikken we slechts uit de slaap op om te komen dromen’, maar die leegte van het vallen van de ene in de andere luchtspiegeling wordt bij Wim Helsen (1968) toch gevuld met troost: we kijken elkaar in de ogen we zeggen kom leg uw pijn maar hier bij mij het zal geen grammetje helpen kom maar hier het haalt niets uit, kom leg uw hoofd maar in mijn schoot dat ik u aai dat ik u zeg dat ge alleen zijt dat ik u zeg dat ge van geluk moogt spreken dat ge niets betekent kom dichterbij kom ik heb u niks te bieden kom hier vertel mij uw verhaal ik beloof ik zal u niet begrijpen Hoe harteloos kan het zijn om uit die droom wakker geschud te worden, om vervolgens alleen maar onder de neus gewreven te krijgen ‘dat zulke dingen niet bestaan’? Meer informatie over de teksten vind je op www.podgront.nl Reacties of tips voor poëtische zijn altijd welkom, via jouw podcast-app of via egbert@podgront.nl

Deze eerste aflevering van Parafrase wil nadrukkelijk een begin zijn: met nieuwe taal begint een nieuwe wereld. Het duin wordt zeewering, de stilte een zwijgend geluid. Dat, en meer, horen we in het gedicht van Guillaume van der Graft (1920-2010) en een scheppingsverhaal van de K’iche’ uit Popul Vuh (16e eeuw). Tussen alles door klinkt als motto voor de hele serie een citaat van Leonard Cohen (1934-2016): "Ik wil verder experimenteren met de mythe, ze toepassen op het leven van vandaag en ze afzonderen in de ervaring van vandaag, om zo nieuwe mythes te maken en oude te wijzigen. Ik wil een mythische tijd in mijn gedichten stoppen, zodat ze gelijkgeschakeld kunnen worden met elke waarachtige fabel of song, en toch nog steeds betrekking hebben op onze tijd, en de gedichten in onze eigen lucht hangen." Meer informatie over de teksten vind je op www.podgront.nl Reacties of tips voor poëtische zijn altijd welkom, via jouw podcast-app of via egbert@podgront.nl