De Zonnekoning met Johan Op de Beeck

We zijn inmiddels in het jaar 1708, een rampjaar voor de oude zonnekoning. Het is één van de koudste winters sinds mensenheugenis. Het land wordt heel zwaar op de proef gesteld. De Engelsen en Nederlanders krijgen langzaam maar zeker het militaire overwicht. En dan is er de kwestie van de Spaanse troon. Een troonsafstand van zijn kleinzoon lijkt de enige optie. Louis tracht ondanks alle tegenslagen en zijn persoonlijke gezondheidsproblemen weerstand te bieden. Daarvoor richt hij zich voor het eerst rechtstreeks tot zijn bevolking.

We naderen het jaar 1700. Louis is vooraan in de zestig. Wanneer de Spaanse koning Carlos II overlijdt, maakt Frankrijk aanspraak op de troon. Maar ook Oostenrijk meent er recht op te hebben. Met wat hulp van de Paus wordt uiteindelijk de kleinzoon van Louis, Le Duc D'Anjou als nieuwe koning aangeduid. 'C'est l'ordre du ciel!'. Maar het verstoorde machtsevenwicht in Europa zal hem nog heel wat kopbrekers bezorgen. Bovendien valt het emotionele afscheid van zijn kleinzoon hem bijzonder zwaar. Als afscheidsgeschenk laat hij een groot statieportret schilderen door Hyacinthe Rigaud. Het is tot op vandaag het bekendste en meest gereproduceerde portret van de Zonnekoning.

Louis Quatorze zit nu al langer op de troon dan de meeste van zijn voorgangers maar in Versailles is de sfeer op te snijden. De Goddelijke Voorzienigheid kan helaas zijn staatskas niet spijzen om zijn dure oorlogen te blijven bekostigen. De koning laat zich nog maar zelden zien op het srijdtoneel. Hij heeft namelijk een paar lastige gezondsheidskwalen waar de geneeskunde van die tijd amper raad mee weet. Hij weet zich gelukkig goed omringd door zijn nieuwe echtgenote Madame de Maintenon en militaire genieën als Vauban die met zijn imposante bouwwerken de grenzen van Frankrijk weet te bewaken.

In het jaar 1680 is de Zonnekoning op het toppunt van zijn macht. Op het wereldtoneel speelt hij met zijn machtig leger en briljante maarschalken de eerste viool. Maar zijn ambities reiken te ver. Niet alleen de andere Europese vorstenhuizen beginnen zich te roeren, ook in eigen rangen wordt het zeer onrustig. Sommigen dromen er zelfs van om de koning uit de weg te ruimen. De bekentenissen van Marquise de Brinvilliers, die beticht wordt van moord met gif, leiden tot een grootschalig onderzoek en leggen geheime occulte praktijken bloot in de hofhouding van de koning. De beruchte 'gif-affaire' doet Versailles op zijn grondvesten daveren

Bij de Zonnekoning groeit het besef dat hij als ‘Dieudonné’ een lichtend voorbeeld moet zijn van Katholieke deugdzaamheid. En ook, dat er maar één waar geloof kan zijn. ‘Un roi, une loi, une foi’.Weg dus met de protestanten, de hugenoten en andere ketters. Die worden allen vogelvrij verklaard. én van die ketters is de Antwerpenaar Franciscus Van den Enden. Als leraar in Amsterdam (o.a. voor Spinoza ) houdt hij er allerlei vreemde ideeën op na over vrijheid, gelijkheid, volkssoevereiniteit, zelfs athëisme. HIj wordt uiteindelijk het brein achter een complot tegen de koning en daarmee ook de eerste seculiere revolutie in Europa. Ondertussen in Versailles, valt de Zonnekoning langzaam maar zeker voor de charmes van de kinderoppas van zijn bastaardkinderen: Madame de Maintenon.

Het is 1672 en Louis Quatorze is weer op oorlogspad in Nederland. Het wordt een echt rampjaar voor de Nederlanders. Ze moeten zich terugtrekken tot achter de Hollandse Waterlinie. Louis glorieert en stelt onhaalbare eisen aan de Nederlanders. Niemand durft de Zonnekoning op zijn domme beslissingen wijzen. Zijn wil is wet. En de broer van de koning, ‘Monsieur’, laat ook meer en meer van zich horen. Met kleurige linten in het haar wint hij bijvoorbeeld de Slag Van Kassel in 1677.

In 1624 was Versailles nog een eenvoudig koninklijk jachtslot op een goede 20 kilometer van het centrum van Parijs. Het was niet al te groot, opgetrokken in rode baksteen en zandsteen. Voor Lodewijk de 13de kon het volstaan. Maar voor zijn zoon Lodewijk XIV mocht het iets meer zijn. Veel veel meer! Zelfs het woord megalomaan is niet toereikend om te beschrijven wat Louis en zijn architecten daar in Versailles hebben neergepoot. En toch wist hij precies waarmee hij bezig was. Zijn pronkkasteel moest een hoger doel dienen : het moest aan de wereld tonen waar Frankrijk voor stond : La Gloire!

De jonge zonnekoning is inmiddels getrouwd met Maria Theresia van Spanje, een verstandshuwelijk. Hij houdt er een paar maîtressen op na, en heeft zelfs al een zoon. Maar hij is ook een man met een zakelijk plan. Hij wil niet alleen zichzelf een plaats in de geschiedenis te geven, dat ook natuurlijk, maar vooral om van Frankrijk een moderne en welvarende natie maken. Om dat te bereiken moet hij er eerst op toezien dat alle neuzen in dezelfde richting staan.

Kardinaal Mazarin, de mentor van Louis XIV overlijdt. Louis neemt onmiddellijk de macht in handen en degradeert de Conseil d'en haut tot zijn adviesraad. Jean-Baptiste Colbert, de minister van financiën is een gewillig dienaar van de koning. Samen bedenken ze een plan om de pronkzuchtige en machtige minister Nicolas Fouquet ten val te brengen.

De Zonnekoning wordt geboren op 5 september 1638. Zijn vader sterft al vroeg. Hij en zijn jongere broertje groeien op onder de hoede van sluwe kardinaal Mazarin. Het is Mazarin die hen behoedt voor de opstanden van de ‘fronde’ waarbij de Franse troon even wankelt. Het is voor de jonge koning een gebeurtenis die zijn karakter in een definitieve plooi legt.

Beluister alvast de trailer...