Het hart van Napoleon

Johan Op de Beeck brengt het stormachtige verhaal van de Franse Revolutie: van de bestorming van de Bastille in 1789 tot de bloeddorstige terreur.

Het verhaal dat begint op Elba en eindigt op Sint Helena. De slag van Waterloo daartussen. Maar Johan op de Beeck heeft het vooral over de veldslagen die Napoleon in zijn hart heeft moeten voeren. In zijn hart was er altijd plaats voor 3 vrouwen: Marie Louise, de moeder van zijn zoontje, Maria Walewska, de vrijgevochten aristocrate uit Polen en Josephine natuurlijk. Joséphine is overleden op het moment dat hij op Elba zat. Een longontsteking was volgens de dokters de doodsoorzaak. Maar iemand anders zei dat ze gestorven was aan een gebroken hart. Ze hebben geen afscheid van elkaar kunnen nemen. Nadat Napoleon definitief verslagen is in Waterloo, in juni 1815, wil hij nog één keer Malmaison bezoeken, de plek waar hij met Joséphine zijn gelukkigste jaren heeft beleefd. Het lot heeft echter nog één liefde voor hem in petto.

Het verhaal dat begint op Elba en eindigt op Sint Helena. De slag van Waterloo daartussen. Maar Johan op de Beeck heeft het vooral over de veldslagen die Napoleon in zijn hart heeft moeten voeren. In zijn hart was er altijd plaats voor 3 vrouwen: Marie Louise, de moeder van zijn zoontje, Maria Walewska, de vrijgevochten aristocrate uit Polen en Josephine natuurlijk. Joséphine is overleden op het moment dat hij op Elba zat. Een longontsteking was volgens de dokters de doodsoorzaak. Maar iemand anders zei dat ze gestorven was aan een gebroken hart. Ze hebben geen afscheid van elkaar kunnen nemen. Nadat Napoleon definitief verslagen is in Waterloo, in juni 1815, wil hij nog één keer Malmaison bezoeken, de plek waar hij met Joséphine zijn gelukkigste jaren heeft beleefd. Het lot heeft echter nog één liefde voor hem in petto.

Ooit was hij een jonge ambitieuze generaal met hooggestemde romantische idealen, nu is hij de machtigste man van Europe, voor een tweede maal gehuwd en met flink wat eelt op de ziel. Marie Louise heeft hem een zoon geschonken, een troonopvolger voor een keizerrijk dat niet lang meer houdbaar is. Er vormt zich een alliantie waartegen zelfs hij niet meer opgewassen is. De veldtocht op Rusland betekent het einde van de La Grande Armée. En bij de Slag van Leipzig in 1813 is het helemaal afgelopen. Napoleon wordt voor de eerste keer verbannen. Naar Elba. Verslagen en langs alle kanten verraden, is er in feite maar één ding dat Napoleon op dat ogenblik nog bezighoudt: zal zijn echtgenote Marie Louise van Oostenrijk én zijn zoontje hem kunnen vergezellen naar zijn verbanningsoord?

Het huwelijk met zijn tweede vrouw Marie Louise maakt van Napoleon een ander man. De al wat corpulentere keizer heeft enkel nog oog voor zijn jonge vrouw en begint daarbij de belangrijke staatszaken een beetje uit het oog te verliezen. De ontwikkelingen in Spanje bijvoorbeeld zijn een grote domper. Anderzijds is er de geboorte van zijn zoon, één van de grootste ontroeringen uit zijn leven. Joséphine leeft inmiddels teruggetrokken op Malmaison maar nog steeds is haar hart bij Napoleon en zijn zoontje dat ze per se wil zien.

In de zaken van het hart was Napoleon even gepassioneerd als in zijn staatszaken. Maar soms stonden die twee zaken elkaar wel eens in de weg. Het meest van al nog in 1806, wanneer Napoleon omwille van politieke redenen moet scheiden van Josephine. Het was één van de moeilijkste beslissingen die hij in zijn leven heeft moeten nemen. Eén die zijn hart zwaar op de proef heeft gesteld. Er ging een echtscheidingsceremonie mee gepaard waarbij Josephine officieel afstand deed van haar kroon… en alle getuigen zagen hoe zij en Napoleon hun emoties nauwelijks onder controle hadden. Nu ligt de weg vrij voor een politiek huwelijk met Marie Louise van Oostenrijk. Zal zij hem een troonopvolger kunnen schenken?

We pikken de draad weer op in 1806. Napoleon heeft zich inmiddels tot keizer gekroond. Zijn huwelijk met Josephine komt onder druk te staan, want nog steeds is het kinderloos. Het is een ‘beredeneerd’ huwelijk maar van zijn kant bekeken ook niet zonder diepe genegenheid en vriendschap voor haar. Maar dan gebeurt het : op een veldtocht in Polen krijgt hij een ware coup de foudre. Het is de nog piepjonge Maria Walewska die hem in Jablonna komt begroeten. Amper 19 jaar is ze, maar bloedmooi. Napoleon nodigt haar meteen uit om hem te komen opzoeken in Warshau. Daar wordt een groot bal georganiseerd om de Keizer gunstig te stemmen. Het nieuws dat hij zijn oog heeft laten vallen op een Pools meisje wordt al gauw een zaak van nationaal belang.

Napoleon is op het hoogtepunt van zijn roem en macht. In alle opzichten gaat het hem voor de wind. Maar er is één ding dat hem bezwaart : nog steeds is hij kinderloos. Dat is niet alleen een probleem van zijn hart, maar hoe langer hoe meer ook een probleem voor de staat. Wie zal hem straks opvolgen als hij op één of ander slagveld sneuvelt ? Of bij een aanslag? Want ook daaraan is hij al een paar keer ternauwernood ontsnapt. Het huwelijksleven van Napoleon en Joséphine komt onder spanning te staan. Voor Joséphine begint het zelfs dramatische vormen aan te nemen. Ze is de trouwe echtgenote die zich voortreffelijk kwijt van haar ceremoniële taken maar weet dat ze tegelijkertijd in gebreke blijft omdat ze niet in staat is om voor een troonopvolger te zorgen. Ze raakt maar niet zwanger en weet dat ze daarom misschien weldra aan de kant geschoven kan worden. En ondertussen neemt Napoleon het niet zo nauw met zijn huwelijksgeloften. De ene maîtresse na de andere dient zich aan.

1801. De verovering van Egypte heeft niet het verhoopte resultaat, Napoleon’s leger is moe, gedemotiveerd en sterk uitgedund. En zelf is hij ook al niet in de beste staat. Hij weet inmiddels dat Josephine die achtergebleven was in Parijs hem al die tijd voortdurend bedrogen heeft. Tot overmaat van ramp begint ook in Parijs de stemming weer om te slaan. De republiek wankelt. Napoleon moet wel weerkeren. Hij moet orde op zaken stellen. Niet alleen in staatszaken maar ook in zijn privéleven. Tegen ieders verwachtingen in kiest hij uiteindelijk toch weer voor zijn vrouw. Hij laat haar zelfs een belangrijke rol spelen in de voorbereiding van een staatsgreep waarmee hij ook alle politieke macht naar zich toe zal trekken.

We zijn in het jaar 1796, Napoleon zit in Italië voor zijn eerste grote veldtocht Hij boekt er de ene militaire overwinning na de andere. Maar op het slagveld van de liefde gaat het minder goed. Hij heeft niemand om al zijn glorie en eer met te delen. Joséphine en Napoleon zijn pas getrouwd, maar zij voelt er niets voor om haar man te vervoegen. Bij haar minnaar is het veel gezelliger. Al zijn smeekbeden en passionele liefdesbrieven zijn voor niets. En wat voor een liefdesbrieven! De verrukking, betovering, vreugde en tegelijkertijd de diepe wanhoop en hartenpijn spatten er werkelijk vanaf. En het mooie is, dat al die brieven bewaard gebleven zijn...

Het is 1795. Nog niet zo lang geleden was Napoleon een nobody, een onbeduidend officiertje in het Franse Leger. Nu is hij is de grote man die de revolutie van de ondergang heeft gered. Op vastberaden wijze heeft hij de opstand van de royalisten tegen het directoire neergeslagen. Alle ogen zijn nu op hem gericht, ook en vooral die van de mooie dames in Parijs...En meer in het bijzonder de ogen van Rose de Beauharnais, die op dat ogenblik misschien wel één van de allermooiste is. Een eerste ontmoeting laat niet lang op zich wachten en het kost haar dan ook geen enkele moeite om hem in een mum van tijd het hoofd op hol te brengen. Napoleon mag dan wel bedreven zijn in de krijgskunst, van de minne-kunst moet hij nog alles leren. Het is Rose, alias Jospéhine, die hem met al haar deskundigheid in deze zal onderwijzen. De liefde wordt al gauw bezegeld met een huwelijk. Veel tijd heeft Napoleon niet om van zijn prille huwelijk te genieten, hij wordt naar Italië gestuurd om het daar op te nemen tegen de Oostenrijkers. Hij boekt de ene overwinning na de andere en vindt ondertussen nog de tijd om Joséphine te bestoken met passionele liefdesbrieven.

De jonge Napoleon Bonaparte is eenzaam en berooid, en onervaren in de liefde. Hij is 27, zit in het leger en bezoekt onbehouwen de hoertjes in de gaanderijen van Le Palais Royale. Intussen amuseert de voormalige burggravin Rose de Beauharnais zich met de rest van de Parijse society. De revolutie breekt uit en ze ontsnapt ternauwernood aan de guillotine. Daarna leeft ze er pas echt op los. Als maitresse van de machtige Barras neemt ze deel aan de scabreuze feesten waar Marquis de Sade gulzig inspiratie zal uit putten voor 'Zoloé et ses deux acolytes'. Bonaparte begint na het beleg van Toulon naam en faam te maken als militair maar op het vlak van de liefde blijft het pover. Elke romantische afspraak eindigt op een boerse blunder. En toch zal zijn pad dat van Rose de Beauharnais, zijn toekomstige echtgenote en keizerin, ooit moeten kruisen.