Wetenswaardighede oor die natuur en die wetenskap.
Hoe is dit moontlik dat aardvarke miljoene jare kan oorleef terwyl hulle stapelvoedsel slegs termiete is? Was daar te alle tye termiete? Hoekom grawe aardvarke net gate in die noordelike aansig van termietshope? Wat is aardvark-komkommers? Hoe op aarde beland 'n miniatuur papaja binne in die groter een? En, hoe moet ons leef in die tyd van Covid?
Hoekom word 'n nasale depper deur jou neusholte gesteek om 'n bewys te kry van die Coronavirus? Hoekom kan 'n monster nie uit jou keel geneem word nie? Hoe word vasgestel dat jy reeds anti-liggaampies het? Is die gesigsveld van werweldiere se oë ongeveer 360 grade? Is daar 'n derde oog? Hoe werk dit? Is daar al 'n studie van byvoorbeeld die verkleurmannetjie se oë gemaak? Wat is stereoskopiese diepte?
Op watter manier bevat plutonium soveel meer potensiaal as uraan-235, of waar lê die knoop? En hoe werk dit? Wil jy meer weet oor kern-klowing? Hoe kry sekere diere dit reg om in koue temperature van minus 80 grade Celsius te oorleef? En hoekom vreet verkleurmannetjies nie gedroogde meelwurms nie?
Hoe moet ons eties en moreel teenoor die grond optree? Hoekom moet jy soms onkruid toelaat in jou tuin? Al gehoor van 'n plantjie genaamd die Blou Trots Van Nieuwoudtville?
Hoekom het perde sulke groot oë? Is dit moontlik dat daar dalk al 'n meteoriet in die Witbank-omgewing in die Noord-Kaap geval het? Wat is die storie van die periodieke reënbuie aan die Tuinroete? En, is daar 'n verklaring vir die verandering in daglengtes?
Hoe weet 'n mannetjie rooiborsduif dat hy moet begin nes bou om gereed te maak vir die wyfie om eiers te lê? Watter invloed het straatligte en veiligheidsligte op plante? Hoe plant verkleurmannetjies voor?
Wil jy meer weet oor navigasie in die diereryk? Wat is die verklaring van 'n rigtinglose mens? Kan die mens dieselfde tegnieke gebruik om te navigeer as diere? Navigeer mans en vroue verskillend? Hoe navigeer jy met die son? Waar is die fossiele van prehistoriese soogdiere soos perde, honde, bokke en olifante?
Hoe beland 'n klein spinkaantjie binne-in 'n hoendereier? Hoekom vlieg 'n vliegtuig en vaar 'n boot teen knope? Hoekom vlieg 'n vliegtuig nie teen kilometer per uur of myl per uur nie? Hoekom is daar seemyl en nie net 'n gewone myl nie? Wat is die verskil tussen 'n metrieke ton en 'n gewone ton?
Wat is die verskil tussen valke en arende? Weet jy dat swerfvalke teen sowat 250 km/h kan duik? Kry 'n mens seekatte wat in varswater voorkom?
Hoekom het mense nie sterte nie? Wat is die funksie van die stert by soogdiere? Wat is die storie met krapspinnekoppe en jakkalsvlieë, en kan daar simbiose tussen die twee bestaan?
Kan sekere diere deur ander diersoorte of spesies gesoog word? Wil jy meer weet oor die witkruisarend? Wat is hulle rooftegnieke en broeigewoontes? Het jy geweet roofvoëls kan vir dekades en selfs honderde jare op een plek nesmaak? En is dit waar dat die mannetjies by roofvoëls een derde kleiner as die wyfie is?
Hoe het buideldiere, wat eie aan Australië is, van daar na Noord-Amerika versprei? Wat is 'n vlam, en hoekom is dit sigbaar? En hoekom beweeg 'n drywende voorwerp na die stroom water wanneer jy 'n bak vol water tap?
Hoekom is sekelbos 'n indringerplant in Noord-Natal, hoewel dit 'n inheemse boom is? Het jy geweet die mens gebruik rubber al langer as 1000 jaar? Wat is entropie? Hoe het duursame motorbande ontstaan?
Leer meer oor reënwoude. Wat is die sedimentêre gesteentes wat 'n luisteraar in Nieu-Seeland gesien het? Hoekom word vere, soos bladvere en spiraalvere in voertuie, mettertyd pap? En wat is die ewolusionêre rede vir die geweldige hoeveelheid voëls met swart vere op die kop?
Hoe het olifante wat hul ontstaan in Afrika het, in Indië beland? Hoekom verskil die lesing op jou badkamerskaal as jy op dit klim wanneer die skaal op 'n matjie staan teenoor die lesing as die skaal op 'n harder oppervlakte staan? En, hoe gevaarlik is radiogolwe vir daardie voëls wat so rustig in selfoontorings sit en broei?
Wat is optimistiese vooroordeel of onrealistiese optimisme? Hoe het virusse ontstaan?cHoekom werk antibiotika nie teen virusse nie?cWaaruit bestaan virusse? Wat is die perderunnik-kriek? Hoekom vreet voëls motte, maar nie skoenlappers nie?
Is pseudo-swangerskappe by diere moontlik? Hoe kan 'n koei melk produseer as sy nie gekalf het nie? Hoe is die enorme rotsblokke op die Nan Madol eiland pasgemaak, bewerk en vervoer?
Kan diere tel? Indien wel, tot hoe ver? Is daar onder die soogdierspesies enige voorbeelde van 'n manlike en vroulike indiwidu wat lewenslank paar? En, is 'n luisteraar in die kol as hy sê dat hy moontlik 'n mikro-meteoriet op die sinkdak van sy braaiarea kon hoor?
Hoe kry knopiespinnekoppe dit reg om so ongesiens jou huis binne te kom? Het jy geweet dat dit slegs die byt van 'n wyfie-knopiespinnekop is wat giftig vir die mens is? Weet jy dat wanneer 'n knopiespinnekop bedreig word, val hy skielik grond toe en maak of hy kamtig dood is? En kan jou troeteldier die coronavirus na jou oordra?
Wat op aarde is die vreemde muis wat 'n luisteraar in die Beaufort-Wes-distrik gewaar het met die lang snoet en koddige ronde lyfie? Waar kom die kleure van blomme vandaan? Was blomme eers kleurloos of het almal dieselfde kleur gehad? Hoe het die seevlak oor die eeue heen verander?
Hoe en uit wat het melkkliere ewolusionêr by soogdiere ontstaan? Het jy geweet varke het tot 18 melkkliere? Wat gebeur as tamaties te vroeg op die rak beland? Beïnvloed dit die geur en smaak daarvan? Hoe kry 'n mol dit reg om 'n hopie grond bo-op die uitgang van sy tonnel te kry as hy die grond agtertoe grawe? Wat is die verskil tussen tand- en blesmolle?
Hoekom word jou horlosie se vermoë om akkuraatheid te behou, beinvloed tydens beurtkrag? Hoekom zoem 'n muskiet as hy nadervlieg om jou te byt? Hoe is die piramides oorspronklik gebou? Wat is die vertakte afbeelding op 'n klippie wat iemand opgetel het?
Hoekom het soogdiere nie eierlêend gebly nie? Hoekom word soveel wilde diere in stede aangetref? En waarom hop sekere voëls, terwyl ander loop of stap soos mense?
Hoekom het die hedendaagse organies gekweekte of winkeltamaties grootliks hulle heerlike geur en aroma verloor? Hoe het dinosourusse voortgeplant? Het hulle met 'n geslagsorgaan gekopuleer? Wat is die storie agter daardie breë slote in die rotse op die Griekse eiland, Paros?
Wil jy meer weet oor virusse? Hoekom ruik rose lekker en ontlasting sleg? En, is dit waar dat duiwe mekaar voer wanneer hulle paar?
Hoekom lê alle voels eiers, en waarom is daar nie voëlsoorte wat lewendbarend is nie? Waarom sien ons byna geen dooie voëls langs die pad nie? Is dit eties korrek om voëls kos te gee? Het jy geweet dat trekvoëls, voordat hulle op hulle jaarlikse migrasievlug vertrek, aansienlike vetreserwes opbou? Selfs tot 50% van hulle normale liggaamsmassa en ja, hulle vlieg dan steeds met gemak oor lang afstande. Waarom het 'n seekat drie harte, en hoe werk dit? As 'n muskiet jou kat op sy neus steek, sal dit opswel?
Wat is daai goggatjies in jou swembadwater wanneer die water begin verdamp? Hoekom is Suid-Afrika so stabiel ten opsigte van aardbewings, orkane en vulkane? Sal daar 'n tyd kom dat daar geen water meer oor sal wees in die see nie?
Al gehoor van die Suid-Amerikaanse meelmot? Wat is die ruspe met die wit stippels wat 'n luisteraar in sy huis gevind het? Wil jy meer weet van plantluise en parasiete op insekte? En wat op aarde is die groen liggie of vlammetjie wat vir 'n sekonde of twee op die son te siene is tydens sonsondergang?
Al gehoor van die krimpvarkie-spinnekop? Wat is die Afrika Bolas-spinnekop? En, wil jy meer weet van die ewolusie van die geslagsorgaan by plasenta- en buidel-soogdiere?
Eet bokke soms grond, en hoekom? Wat is kropmelk, en hoe hou duiwe die kropmelk geskei van die saad wat hulle inneem?
Hoe gemaak as jou papegaai sy vere uit trek? Al gehoor van die gorrel-skurwepadda? Het jy geweet 'n wyfie-gorrel-skurwepadda kan enigiets van 10 000 tot 25 000 eiers per slag lê? En sê nou byvoorbeeld jy vang die skurwepadda, en gaan laat hom los 'n paar kilometer van jou huis af, wat is die kans dat hy sal terugkom?
Wat is 'n snuitkewer? Wat is die oorsprong van plaveiselklippe op Nieuwoudtville? Daar is ook meer inligting oor geelstervisse.
Wat weet jy van mierleeus? Al gehoor van insekte wat hulle vlerke inwendig dra? Wat laat die aarde draai, wanneer het dit begin, en wat het dit veroorsaak?Wat weet jy van mierleeus? Al gehoor van insekte wat hulle vlerke inwendig dra? Wat laat die aarde draai, wanneer het dit begin, en wat het dit veroorsaak?
Het jy geweet in die Ooste kom daar duiwe voor wat so min as 22 gram weeg? Hoekom koer duiwe in die nag? Kan jy die aarde se gewig presies bepaal? Jy het seker nooit gedink aan sampioene as tweeslagtig nie, ne? Wel, dis waar, daar is mannetjies en wyfies!
Besef jy dat 'n vlermuis nie kan loop nie? En wil jy weet of hulle werklik bloed suig? Al gehoor van die Bongo-mot? En wat is die storie van die draaiende staalkop wat Haidee Muller in die pos ontvang het?
Al gehoor van die gespikkelde bosslang? Het jy geweet as Miljoentjies naby roofvisse is, verloor hulle hulle kleur? Wat dryf ewolusie? Kan jy doelgerigtheid aan 'n dier toeskryf?
Hoekom plant paddas net in tydelike waterbronne voort? Hoekom kan hulle nie ook byvoorbeeld in plaasdamme voortplant nie? Het jy geweet brulpaddas benodig ongeveer 65 mm en meer reën binne twee dae om voortplanting aan te skakel? En wat op aarde is die ringklippe wat op 'n plaas in die Vrystaat opgetel is?
Waar en waarom het besnydenisse begin? 'n Mens kan myte nie gewoonlik met die oog raaksien nie, maar, het jy geweet daar bestaan myte wat tot 12 mm groot is, en dat die wyfiemyt tot 100,000 eiers kan lê? En het jy geweet dat mytekstrakte in Oosterse medisyne gebruik word, wat glo as hulpmiddel teen manlike onvrugbaarheid dien?
Het jy geweet 'n kameelperd kan in alle rigtings skop, kragtig genoeg om Oom Leeu dood te skop of selfs te onthoof as hy regtig wil? Hoe eet 'n kameelperd dorings sonder dat sy tong iets oorkom? Studies het getoon dat van die 200 000 rooivalke wat bering is sedert 1948, is net 3 ringe teruggekry. En van Dave se 550 rooivalke wat bering is, is een teruggekry. Sal 'n wyfie van Moskou na Suid-Afrika vlieg, verlief raak op 'n mannetjie van Madrid en saam met hom Spanje toe vlieg? Savel Daniels en Dave Pepler beantwoord die vrae.
Is daar lewe, soos ons dit ken, in die buitenste ruim? Hoe kry jy jou hande op brekfis-heuning sonder om die byekorf oop te maak? Ons gesels oor 'n oulike kontrêpsie wat 'n luisteraar daaroor ingestuur het.
As 'n perdevlieg op jou harige vel kom sit, voel jy niks tot na hy jou gebyt het nie. Hoe is dit dan dat jy dadelik 'n huisvlieg voel? Het jy geweet dat 'n naaldekoker se oë oor tot 28,000 fassette beskik, en dat die insek se vier vlerke onafhanklik van mekaar beweeg? Hoe is dit moontlik dat die oseane se vlak met selfs een meter sal kan styg as die ys op die pole smelt. Hoeveel kubieke kilometer water sal dan hiervoor nodig wees, en waar is daar so baie ys?
Hoe werk die weerkaatsing van stemklank as jy in die middel van 'n sirkel staan, wat uitgelê is met klip, met net klipbankies en bossies rondom jou? Wat is die wetenskaplike verklaring daavoor? Al gehoor van visvangspinnekoppe, en kan spinnekoppe water drink? Het jy geweet as jy 'n insekdoder koop vir vlooie kan jy dit nie noodwendig op ander kruipende insekte gebruik nie?
Wanneer is 'n klein knaagdier 'n muis, en wanneer 'n rot? Kry 'n mens rotgrootte-muise of muisgrootte-rotte? Hoekom ry ons nie fiets om brandstof te bespaar nie? Watter nuwe ontdekkings is daar na dese in die paleontologie? Watter belangrike fossielfondse is gekry?
Al gewonder hoekom ons griep en verkoue kry? Wat is die verskil tussen die twee? En wat het kamele met dit als uit te waai? Hoekom is honde en katte se kleintjies by geboorte so hulpeloos teenoor die van beeste en skape wat by geboorte alreeds kan loop. Bestaan daar argeologiese bewyse dat Moses wel geleef het?
Hoekom voel dit dae ná 'n baie lang vlug, of jy nog in die vliegtuig is en so effe van balans af is? Het dit iets te doen met jou ore of jou brein? Stem die biologie saam dat pedofilie nie as 'n seksuele orientasie soos homoseksualiteit beskou kan word nie? Het die kliplewende vorme aanpassings ondergaan wat hulle tot klippe beperk? En is daar ook ander diere wat uitsluitlik tussen klippe lewe?
Weet jy wat 'n analemma is? Hoekom vreet motjies so lekker aan jou sierstene? Wat het die sweet op 'n troepie se arm met 'n nag-vlieënde mot te doen? En, hoe kry 'n kameel dit reg om 'n boom vol dorings te vreet sonder om iets oor te kom?
Wanneer jy van Johannesburg na Sydney vlieg, hoekom voel dit of jy inderwaarheid eers Antartika toe vlieg? En wat het die wind daarmee te doen? Hoekom werk insekdoders nie op jeukmyte nie? Is dit waar dat witdoodhaaie se getalle net plaaslik afneem?
Ons gesels oor lastige haarskeerderspinnekoppe wat gereeld in jou huis kom kuier, en bied raad oor hoe om van hulle ontslae te raak. Dan word die kwessie van die Asiatiese kewertjie en sy uitwerking op bome herbesoek, en ons bespreek die bewerings dat niemand op die maan geland het nie.
Ons gesels oor 'n klipplaat met duisende kleiner klippies daarin vasgevang, vind meer uit van skerpioene en hoe jy hulle uit jou huis kan hou, en leer meer van die spoor onderaan 'n hoenderhaan se been.
Hoekom wil die meeste mans urineer as hulle die klank van lopende water hoor? Spinnekoppies wat spring - is hulle giftig, en byt hulle? Waarvan leef hulle en hoe lank leef hulle? Dis meer as 2000 jaar ná die Bybelse tyd - wat het in 2,000 jaar verander aan mens en dier?
Kan kwantumfisika regtig gebruik word om roofdiere te beheer? En ons vind meer uit van kontinentale ys, seevlakke en karate, en gesels oor akkedisse in woongebiede.