INFO7 - euskal kantugintza | naiz.eus

Trikitixaren inguruko ezagutza zabaltzen lagundu digu Maixa Lizarribarrek azken urteotan euskal kantugintzaren atalean. Euskal Herriko Trikitixa Txapelketez aritu da oraingoan. 1979tik 1991ra egindakoak kaleratu dituzte berriki eta urtetik urtera izandako bilakaera nabari daiteke horietan. Eskerrik asko Maixa urte guzti hauetan egindako ekarpenagatik.

Euskal Kantugintzaren baitako bere azken atala egin du gurean Andoni Tolosa 'Morauk'. Agurrean oinarrituz, Oskarbi, Soroak, Enarak, Estitxu eta Daikiris, Atahualpa Yupanki... eta ezustekoren bat ere entzun dugu Tolosarekin. Esaterako, 'Herri Gogoa' disketxekoak AEBtara joan eta William S. Fischer musikariarekin hain ezagunak diren 'Gurea Da' edota 'Euskaldunak Gara' kantuak, garaian modan jartzen ari ziren musika dantzagarrietara eraman zituzten.

Euskal Herriko trikitilarien sagak aletu ditu Maixa Lizarribar trikitilariak Euskal Kantugintzaren baitan. Bat baino gehiago dira generazioz generazio esku soinua trasmititu duten familiak. Gipuzkaoko nagusienak eta sonatuenei buruz hitz egin eta entzun ditugu Lizarribarrekin: Epelde, Zumarraga, Maltzeta, Laja eta Tapia zehazki.

Sarrionandiaren poemekin musikariek ezberdinek eginiko diskoa kaleratzear da. Bestetik, Gotzon Barandiaranek 'Hitzen ahairea' euskal literaturak euskal musikari egin dion ekarpena aztertzen duen liburua kaleratu berri du. Bi kontu horiek aitzakiatzat hartuta, Andoni Tolosa 'Morau'k euskal poetarik kantatuenen zerrenda egin digu. Zeinen poemak ote gehien musikara eramanak? Zazpi euskal poeten zerrenda.

Lanurteko NG Samples azken atala egin dute Arkaitz Sagasti eta Urko Rodriguezek. Negu Gorriaken 'cando se xoga a pelota aqui?' eta 'NG badoa' kantuetan talde ezberdinen sampleak nondik hartu zituzten aletu digute. Oraingoan Negu Gorriakez gain, Broken Brothers Brass Band iruindarren 'xuri guztiak ez dira irinak' kantuan Imanol Larzabalen ahotsa entzun dezakegula deskubritu digute.

Euskal Kantugintzaren atal berri batean, Andoni Tolosa musikariak Ura gaia hartu du ardatz. Zazpi kantu oinarri hartuta, ura metafora gisa erabili eta zentzu politiko, humano eta sentimentuz josiriko ibaietatik zehar ibili gaitu 'Morauk'.

Gogotsu geunden Urko Rodriguez eta Arkaitz Sagasti noiz etorriko NG Samples atala besapean. Hamalaugarren roundean ezin ahaztu Negu Gorriaken 'Borreroak baditu milaka aurpegi' diskoaren 25. urteurrena. Gora Herria kantuaren introa, refritoa ekarri digute batetik. Bestetik, 'Ideiak Zabadu' diskoko Begirunea kantuak ere sample ugari ditu, tartean Marcos Azpikomandantearen ahotsa, baina originala ez dute topatu, uste dute Txiapasen grabatu zutela Negukoek.

Hamairugarren Rounda gaur NG Samplesen baitan. Arkaitz Sagasti eta Urko Rodriguezek Negu Gorriaken kantu ezberdinetan entzun ditzazkegun sampleen jatorriaz hitz egin digute beste behin. Oraingo honetan sample eta doinu dantzagarri eta tropikalak ekarri dituzte.

Euskal Kantugintzaren atalean 60.hamarkadatik hona euskal musikariek agurra lantzeko egin dituzten kantu ezberdinen errepasoa egin digu Andoni Tolosak. Badira heriotzari abestu diotenak, herriari, bizitzeko molde bati...

Euskal Kantugintzaren atalean, Trikitixa Elkarteak Durangon jarriko duen postuan egongo diren berritasunak ekarri ditu Maixa Lizarribarrek. Tartean, 25 urtetik beherakoentzat egin duten lehiaketaren ondoren aukeratutako hamar kanturekin osatu dute 'Haziak' izeneko diskoa. 'Joseba Tapia eta Besamotzak' taldearen proiektua, Debako trikitixa eskolaren diskoa eta Emon taldearen errautsetatik jaiotako Nomadak bandaren lana nabarmendu dizkigu Lizarribarrek.

Badok.eus atariko koordinatzaile eta kazetari Jon Eskisabelek Buruntzaldeko Madarikatuak taldearen berri ekarri digu. 'Etsaiari Makailua Desertuan' izeneko lana kaleratu zuten 1987an eta 1990ean desegin zen taldea. Garaiko testuinguruak markaturik aritu ziren Madarikatuak taldekoak. Entzun kaleratu zuten biniloko kantuak Eskisabelen azalpenekin.

NG Samplesen 12. rounda egin dute Arkaitz Sagasti eta Urko Rodriguezek. Negu Gorriaken bertsolaritzak izan zuen presentziaz aritu dira, edota iraultza errusiarraren 100.urteurrena dela eta, kantuetan horrek izan zuen presentzia.

'Ez Dok Amairu' izan zen fenomeno soziokulturalaren bultzada falta izan zitzaien taldeak eta gehienak oso ibilbide laburrekoak ekarri ditu Andoni Tolosak Euskal Kantugintza atalera. Hain mugimendu indartsua izan zen 'Ez Dok Amairu' ezen oso zaila izan zitzaien lekua egitea.

Negu Gorriak taldearen Sampleen ikerketan hamaikagarren atala egin dute Urko Rodriguez eta Arkaitz Sagastik. Primizia ere eman digute, Kaki Arkarazorekin izan dira eta hainbat sampleren berri eman die, beraz badugu NG Samples luzerako, ze poza!

Euskal Herriko kantugintzak izugarrizko ondarea du, egunez egun handituz doana. Euskal kantugintza atala Gotzon Barandiaran, Urko Rodriguez eta Arkaitz sagasti, Maixa Lizarribar, Jon Eskisabel eta Leire Palaciosekin osatu dugu kurtso honek. Gaur, amaitzeko, kantu bana eskatu diegu.

Euskal kantagintza atalean Urko Rodriguez eta Arkaitz Sagastirekin Negu Gorriaken kontuen tripei begiratu diegu kurtso honetan. Negu Gorriak taldearen kantuak nondik datozen eta atzean dituzten soinu edo sampleek zein abestitan duten jatorria azaldu digute. Kurtsoko azken kolaborazioa No Problem, Hitzaurrea, Hitz egin eta Radio Rahim kantuk ekarri dizkigute. Plazer bat izan da bikote!

Euskal kantugintza atalean Andoni Tolosak euskal kantari ezberdinek lanari buruz, langileriari buruz osatu dituzten kantuak ekarri dizkigu. Euskadiko langilak, Lagun etor gurekin, Langileak, Languile baten semea, Forjarien kanta, Huelgan daudeni eta Bildu gara abestuak entzun ditugu, baita kokatu eta aztertu ere.

Euskal Kantugintza atalean trikitixari begira jartzen gara Maixa Lizarribarrekin, gaurkoan zehazki trikitixa txapelketak aztertu ditugu. Lehena 1933an egin zen Donostian. Urte askotan horiek izan dira trikitilariak ezagutzera eramateko erakusleiho. Ezagunak egiten al zaizkizu pieza hauek?

Euskal kantugintza atalean liburu bat eta disko bat uztartu ditugu Gotzon Barandiaranekin batera, ez da gure ariketa izan, Zura taldearena baizik. 2015ean kaleratu zuten Egunkari ezkutua diskoa Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegiren "Leturiaren egunkari ezkutua" liburuan oinarrituta. Xabi Strubell eta Txillardegi, nabarmendu beharreko bi izen.

Euskal Kantugintzaren atalaren baitan Negu Gorriaken kantuak aztertu eta bertako sanpleak nondik datozen aztertzen dugu NG Samples azpiatalean Urko Rodriguez eta Arkaitz Sagastirekin. Hainbat kantu aztertzearekin batera taldearen izenaren jatorriaz teoria hori azaldu digute, Red Hot Chili Peppers-en eraginez "Fermin eta pipermin gorriak" jartzekotan egon zirela. Bederatzigarren rounda iritsi da!

Euskal Kantugintza atalean emakume musikariek duten ikusgarritasunaz edo ikusezintasunaz aritu gara Leire Palaciosekin. Musikariek eurek jasan behar izaten dituzten komentarioak, gutxiespenak edo biolentzia anitzak aipatu ditugu. Baita hainbat musika jaialdik (Azkena Rock edo Ze Premikin!) agertu duten emakume presentzia eza ere. Oholtzaz kanpoko ikusezintasunak ere nabarmendu dizkigu Palaciosek.

Euskal Kantugintza atalean beste behin atzera begira jarri eta "The Window Ventanas" talde tolosarra ekarri digu badok.eus-eko Jon Eskisabelek. Hogei urte dira euren disko bakarra kaleratu zutela, horrela eman zioten amaiera taldearen ibilbideari. Pop-rock-psikodelikoa egiten zuten.

Euskal kantugintza atalean gizonezkoek emakumezkoei buruz idatzi eta kantatutako abesti sorta ekarri digu Andoni Tolosak. Aipagarriak 1976 urte inguruan egindako Ama hil zaigu (Mikel Laboa), Adela (Oskorri, Gabriel Aresti) eta Perttoli (Errobi).

Euskal kantugintza atalean trikitixari begira jartzen gara Maixa Lizarribarrekin. Gaurkoan, disko berrienak ekarri dizkigu; Huntza eta Maider Zabalegiren berriez gainera Kepa Junkera & Sorgiñak eta Itxaso Elizagoien.

Euskal kantugintza atalean gaur Pott Bandari begira jarri gara Gotzon Barandiararenekin, talde hau sortu zela 40 urte diren honetan. Bereziki Bernardo Atxaga eta Ruper Ordorikaren uztarketaz aritu gara, aipatu ditugu Joseba Sarrionaindia eta Joxemari Iturralde "Jimu" ere.

Euskal kantugintza atalean Rafa Rueda musikariaren hastapenetara begira jarri gaitu Jon Eskisabelek, bere proiektua izan zen "Broken bihotz" taldera begira. 1990an sortu zen Mungian eta 94an desagertu. Ordutik PiL.T. taldean zein bakarkakoan aritu da Rueda.

Hala egin digu euskal kantugintza atalean Andoni Tolosak. Hilketak, lapurretak, bortxaketak kontatzen dituzten kantu hainbat entzun ditugu berarekin batera, kantu horien atzean dauden istorioak kontatzearekin batera. "Itzaltzuko bardoa", "Goizuetan", "Juana Bixenta Olabe" edo "Hamalau heriotzak" esaterako.

Euskal kantugintza atalean trikitixari erreparatzen diogu Maixa Lizarribarrekin. Gaurkoan, 90 hamarkadan zentratu gara "trikipop" bezala ezagutu zen fenomenoa aztertzeko. Maixa eta Ixiar, Alaitz eta Maider, Imuntzo eta Beloki, Gozategi...diskoen urtea ere izan zen.

Euskal kantugintza atalera gurean berria ez den lagun bat batu zaigu, Jon Eskisabel kazetari eta badok.eus-eko koordinatzailea. Aldian aldian talde bat edo musikari bat ekarriko digu, gaurkoan Elgoibarko "6nemen9" taldea ekarri digu. Bost urteko ibilbidea izan zuen talde honek eta Euskadi Gazteako maketa lehiaketa irabazi arren ez zuen arrakastarik izan.

Euskal kantugintza atalean kartzelari begira jarri gaitu gaur Andoni Tolosak. Besteak beste, entzun ditugu Pantxoa eta Peioren "Galerianoaren kantua", Oskorriren "Preso gaudenon ahoetatik" edota Joseba Sarrionaindiak idatzi eta Ruper Ordorikak kantura eramandako "Galtzetan gordetzeko koplak".