Psalmenpodcast - Blijf kalm met een Psalm

Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder. Een lofpsalm op de levensadem, want zonder lucht kun je niet zingen en kun je niet leven.

Wanneer is een oorlog voorbij? Als de vrede is getekend, is dan alle lijden vergeten? De vreugde van de vrijheid gaat soms hand in hand met de woede van de wraak.

Het contrast tussen dit loflied op de schepping, waar de mensheid achteraan staat en onze wereld lijkt groot. Zijn we het paradijs voor altijd kwijt?

Ken je dat gevoel dat je je in een tussenland bevindt, niet thuis op de plek waar je woont, leven in ballingschap, onzekerheid. Waar hou je je dan aan vast? Waar richt je blik op om te weten welke kant je op wil gaan?

Het leven is niet eerlijk, maar wat doe je eraan? De psalmdichter kijkt naar God en naar wie kijken wij?

“U geeft mensen het voedsel dat ze nodig hebben”. Maar als ik het nieuws kijk, zie ik andere beelden. Hoe erg is het dat je de psalmen vaak niet kunt aannemen?

God en geloof wordt vaak geassocieerd met liefde, met knuffelen en vrede. En dan staat hier dat God de dichter leert om de wapens op te pakken en een mep uit te delen. Hoe zit dat?

De wil van God doen: wie deed dat ten volle? Jezus natuurlijk. In Jezus was God ten volle zichtbaar. Maar de wil van iemand anders doen én niet die van jezelf is alles behalve makkelijk.

Klinkt wat treurig, als God het enige is wat je nog hebt. Waar is de rest? Je partner, je familie, je vrienden, je status? Is het voor jou voorstelbaar dat God hen enige is wat je nog hebt?

Woorden kunnen je opbeuren: een compliment, een warme begroeting, een aanmoediging. maar het kan ook een leven verwoesten: denk aan pesten, aan roddelen en klagen. Woorden zijn zo krachtig; daar heb je God wel bij nodig.

“Bescherm mij tegen de mensen die kwaad doen” dicht David hier. Schurken of schoften, zo kun je dat ook vertalen. Maar helpt dat nou: bidden tegen dat soort types?

Voordat de wereld bestond, was jij al bedoeld zoals je nu naar deze podcast luistert. Met al je gebreken, en fouten, en talenten. God als de Grote Manager, als iemand die alles van begin tot eind uitdenkt? Kan dat troostrijk zijn?

Deze korte psalm heeft veel weg van een schietgebedje. Daar zijn wij Nederlanders erg goed in; in schietgebedjes. Een Nederlandse christen bidt gemiddeld zo'n vijf minuten per dag. Mag het wat meer zijn? Of vind je het meer dan genoeg?

“By the rivers of Babylon” was een discohit in de jaren `70. Hoe komt een psalm nou in de hitparades terecht? Daarvoor moeten we naar Boney M. En naar de rastafari's op Jamaica.

“Zijn liefde blijft altijd bestaan”, is de cadans in dit verdere hoopgevende lied over de grote daden van God voor Zijn volk. “Eeuwig duurt Zijn trouw” lees je in eerder vertalingen. Zit daar trouwens een verschil tussen: trouw en liefde?

Wat deden de priesters in de tempel zoal op een dag? Vooral zingen. Heel veel zingen. De lofzang, een klaaglied, aanbidding, ontferming: als er maar gezongen wordt. Waarom is zingen en muziek zo belangrijk in geloof en kerk?

Dag en nacht God aanbidden en dienen: dat was de taak van een priester. Hoe deden ze dat? Bijvoorbeeld in het holst van de nacht, als er geen kip te bekennen was? Hoe kun je dan nog God vrijmoedig en met liefde dienen?

‘Hoe goed is het als mensen in liefde samenwonen”. Oh? Samenwonen is vaak helemaal niet gemakkelijk, getuige het hoge aantal singles en scheidingen van vandaag de dag. Wat zijn dan de zegeningen van het samenwonen in liefde die de psalmdichter hier bedoelt?

Vraag een kind waar God woont en je hoort meestal: “ergens daarboven”, of “in de hemel”. Nu zitten we in de pelgrimsliederen, dus zou je verwachten dat God in de tempel woont, in Jeruzalem. Maar is dat eigenlijk wel zo?

In de armen van je moeder ben je rustig en stil. Daar ben je veilig, daar word je getroost. Al spreekt de Bijbel vaak over God als een goede Vader, in deze psalm wordt de moederlijke kant van God belicht.

Stel je een nacht voor in vroeger tijden. Alles is pikkedonker, je ziet geen hand voor ogen. Wat kun je dan verlangen naar de morgen. Maar dan staat de morgen wellicht voor meer dan een nieuwe datum op de kalender.

Je hebt mensen die alle pech hebben: ze worden ziek, ze krijgen te maken met rouw en verlies, ze kunnen hun baan niet houden, noem maar op. Wat doe je dan? De psalm daagt je uit om het breder te zien. In een gemeenschap bijvoorbeeld, of in een heel volk.

Hier wordt de zegen van God gekoppeld aan kinderen, aan nageslacht. Daar dacht men in Bijbelse tijden heel anders over dan nu. Maar wat als je nu noodgedwongen kinderloos bent, wat heb je dan aan psalmen als deze?

“Hij geeft het zijn beminden in de slaap” leest een oudere (en betere) vertaling. Slaap. Daar hebben we het nog niet over gehad. Slaap is toch verloren tijd: er moet toch gewerkt worden? Genoten worden? Hoe kijken we aan naar slaap als gave van God?

Is dit een psalm over eind goed, al goed? Dat na regen altijd weer zonneschijn te zien is? Ik snap dat je dat denkt, maar hier gebeurt wat anders. Hier laat God zich kennen als Iemand die kan verrassen, kan verbazen.

We zitten midden in de pelgrimsliederen. In Jeruzalem stond de tempel, de woonplaats van God onder de mensen. Daar moest je naartoe, daar wilde je zijn. De pelgrimage stond voor het leven zelf: een gevaarlijke, eenzame reis, maar met een helder doel voor ogen.

Eben - Haezer. heel wat kerken en huizen heten zo. “Tot hier heeft de Heer ons geholpen”. Dus niet altijd? Misschien wel, maar wie achterom kijkt kan het onderzoeken, nalopen. Ben jij vroeger geholpen door God?

Wachten als slaven op het bevel van een meester? Kan dat nog in deze tijd? We zijn gewend aan eigen baas te zijn op alle terreinen in ons leven. Maar God is misschien eerder een goede meester dan een slechte slavendrijver.

De dichter is blij als zijn vrienden hem vragen om mee te gaan naar de tempel. Vergelijk dat met luidende kerkklokken of een moskee-opriep en de reacties zijn vaak anders. Meegaan naar de kerk. Waarom zou je?

Misschien één van de bekendste psalmen is deze 121'ste. De dichter ziet zijn weg versperd door hoge bergen. Waar komt zijn hulp vandaan? Verder spreekt de psalm over altijddurende bescherming. Klopt dat wel?

Iets duurt te lang. Of te kort. Maar precies goed hoor je vrijwel nooit. In deze pelgrimspsalm gaat het over tijdsbesef. Wanneer vinden we eigenlijk dat iets te kort of te lang duurt? En hoe verhouden onze tijden zich tot de tijden van God?

Een paar psalmen na de kortste, is hier de langste psalm in de hele Bijbel. Ruim 170 verzen dicht de dichter over de schoonheid en de kracht van God wet. Klinkt als een saai thema? Misschien, maar de goede verstaander zal ook zien dat er aan deze psalm iets bijzonders is.

Wat is dat eigenlijk: macht? Wanneer heb je macht en wanneer niet? Wat kunnen we zeggen over mensen met macht, zoals generaals, chirurgen en presidenten? En belangrijker nog: wat zegt de Bijbel erover? Misschien is macht bij God wel iets heel anders dan wij denken.

De kortste psalm in de Bijbel werd ook wel de hooipsalm genoemd: ideaal voor als je lange dagen moest maken op het land en toch snel een gedeelte uit de Bijbel wilde lezen. En toch vat deze korte psalm alles waar God voor staat heel bondig samen.

Woestijngebieden, zoals ook het beloofde land, bestaan niet alleen uit zand, maar vooral ook uit rotsen en stenen. Daar struikel je makkelijk over: vooral als de weg bergop gaat. Hoe zorg jij ervoor dat je niet uitglijdt tijdens de weg van jouw leven?

God heeft het er maar druk mee in de Bijbel, met andere goden. Deze goden zijn beperkt, zo leert deze psalm ons. Ze horen niets en zien niets, zijn doof en blind. Maar wie is onze God dan? En waar vinden we vandaag de dag nog andere, valse goden?

Daar zijn ze weer - de uittochtpsalmen. Het volk trekt weg uit Egypte, het angstland. Is dat alleen een verhaal van daar en toen, of heeft het ons vandaag de dag ook nog wat te melden?

Halleluja? Hallelujah, dat horen we in de Bijbel en in de kerk wel vaker. Maar wat betekent het nou eigenlijk? En waarom is het goed om God te prijzen, zelfs onder de moeilijkste omstandigheden?

Wie het breed heeft, laat het breed hangen, maar dat zijn vaak niet de leukste mensen in de omgang. Vandaag gaat het om de gulle gever. Hoe ga je om met wat je overhoudt aan geld en bezit?

Wat is wijsheid? Is het overal een antwoord op geven? Is het altijd het juiste kunnen zeggen, in welk gezelschap door. De wijsheid van psalm begint bij God, maar wat betekent dat?

Een psalm die als een dreigende wolk voor de zon schuift, met beelden van geweld en afstraffen van vijanden. Lezend tussen de regels door, wordt misschien duidelijk wat de dichter voor ogen staat.

Wat als je slachtoffer wordt van shaming en je publiekelijk aan de schandpaal wordt genageld? Wat gaat er dan in je om en hoe blijf je overeind?

Een psalm die bruist van energie en levenslust. Een jonge idealist staat klaar om de wereld te bestormen.

Het lijden in de wereld kent vele verschijningsvormen. In deze psalm gaat het vooral om het lijden dat mensen anderen of zichzelf aan kunnen doen. Centraal staat de vraag hoe je het uithoudt in alle angst en onzekerheid.

Vrijheid is van levensbelang, maar ook kostbaar en ongrijpbaar. Hoe en waar vind je vrijheid en hoe leef je vanuit vrijheid?

Wat is er nog over van het paradijs nu het natuurlijk evenwicht in de wereld steeds verder verstoord lijkt te worden? Is er nog een weg terug? Welke wind moet er dan gaan waaien?

Een lofpsalm met een realistisch mensbeeld, soms lijkt het alsof je perfect moet zijn en je niks verkeerd mag doen. Maar misschien wordt het tijd om dat ongezonde ideaal los te laten en jezelf toe te laten om fouten te maken.

Een psalm die je naar de keel grijpt, zo groot is de ellende en de uitzichtloosheid. De psalmdichters zoeken in Psalmen naar antwoorden, antwoorden op wat je overkomt, zowel de goede en mooie, als de nare en erge dingen. Ondanks de zorgen en stress lijkt de dichter van Psalm 102 nog vertrouwen te hebben dat het ooit goed komt. Of toch niet?

Wat heb je nodig om een goede leider te zijn? David heeft daar een duidelijk beeld van. Maar hoe hou je goede voornemens vast in de drukte van alledag? Hoe blijf je trouw aan wat je bezielt?

Psalm 100 is een psalm die beschrijft wat een psalm is: een loflied en een danklied. De psalm vertelt niet alleen hoe en waar je een psalm moet uitvoeren, maar ook waarom: om God eer te doen. En terwijl dat allemaal op poëtische wijze wordt verteld, wordt ook meteen de daad bij het woord gevoegd en jubelt de psalmdichter het uit. Kunnen wij in de voetsporen van de psalmdichter treden? Ik zie mezelf nog niet zomaar de poorten van de tempel binnen huppelen. De vraag is ook of je dat moet willen.

God als koning van alle volken: wat kan je hiermee, in deze tijd, in deze wereld? Ik weet niet zo goed hoe ik God als koning in deze wereld moet zien. Heb jij daar een beeld bij?