Denk je vrij!

Esoterische kennis, wat bedoelen we daarmee? Is het diepzinnige wijsheid, of maar vage prietpraat? In een vogelvlucht door duizenden jaren geschiedenis laten Jens en Albin zien dat veel van de hedendaagse New Age trends - astrologie, the law of attraction, tarot cards en cults - hun wortels vinden in eeuwenoude filosofische tradities. In deze aflevering bespreken we de meest mysterieuze wereldbeelden - van het oude Egypte tot de vrijmetselarij.

In deze podcast praten Albin en Jens over dat mysterieuze wat net onder het oppervlak van de geest leeft--het onderbewuste. Tot hoever reikt de macht van deze schaduw? Hoe kunnen we er mee samenleven? En wat is de oorsprong van het idee van het onderbewuste zelf? Dat en meer kom je te weten in deze aflevering.

In deze aflevering gaan Jens & Albin in op het nieuws van whistleblowers die beweren dat het Amerikaanse leger in bezit is van niet-menselijk organisch materiaal, gevonden in een UFO... Hoe betrouwbaar zijn deze en soortgelijke beweringen over het bestaan van buitenaards leven? Hoe waarschijnlijk is het dat we niet alleen zijn in het universum? En als we niet alleen zijn, waar is iedereen dan? Luister nu! Soundtrack composed by AIVA (Artificial Intelligence Virtual Artist): https://www.aiva.ai

In deze aflevering vragen Jens & Albin zich af: wat zijn de existentiële bedreigingen voor het voortbestaan van de mens? We zijn allemaal bekend met klimaatverandering en de dreiging van nucleaire oorlog - en sinds kort ook AI - maar welke risico's zijn er nog meer? We bespreken de grootste X-risks, hoe groot de dreiging is, en wat we als mensheid kunnen doen om ons erop voor te bereiden.

We blijven ons bezig houden met de omwenteling die AI in gang zet, deze keer met oog op de (verre of nabije?) toekomst en de schaduwzijde van al het positieve. We leven ons uit in het doemdenken en bespreken verschillende scenario's die het voortbestaan van de mensheid bedreigen. Moeilijker vinden we het om oplossingen te bedenken en de potentiële utopie te herkennen, maar we doen wel moeite!

Artificiële Intelligentie is niet meer weg te denken. In deze aflevering praten Jens & Albin over AI en het razend populaire ChatGPT. Wat is AI en wat zijn de toepassingen? Moeten we ons zorgen maken voor economische en maatschappelijke ontwrichting, of kunnen we ons langzaam gaan voorbereiden op een leven zonder zorgen waarin AI overal in voorziet? En als AI alle taken van ons overneemt, wat voor gevolgen heeft dat voor zingeving? Is er bij AI sprake van enkel intelligentie, of misschien zelfs bewustzijn? Deze vragen en meer komen aan bod - een volgende aflevering zal verder ingaan op de existentiële bedreigingen die AI met zich meebrengt.

In deze aflevering verkennen we het concept van authenticiteit en wat het betekent om trouw te zijn aan jezelf. We bespreken niet alleen de uitdagingen en voordelen van het nastreven van authenticiteit, maar ook de beperkingen van dit begrip. We kijken naar wat de filosofie hierover heeft gezegd en wat onze eigen levenservaring ons heeft geleerd. -- Denk mee op Reddit.com/r/DenkJeVrij --

Vandaag bespreken we het boek "Eenling zijn" van Rüdiger Safranski. Het gaat daarmee over de waarde van het individu en de historische oorzaken van de individualisering van mens en maatschappij. Allemaal aan de hand van de grote denkers en artiesten uit de geschiedenis en met Safranski als gids. Meer weten over individualisme? Dan is het boek "Eenling zijn" zeker een aanrader en zelf hebben we hier ook over geschreven op onze blog Worldviewencounters.substack.com. -- Denk mee op Reddit.com/r/DenkJeVrij --

Jens en Albin komen met iets nieuws - een gloednieuwe blog, in het Engels, over wereldbeelden: Worldview Encounters We publiceren wekelijks een nieuw artikel; ze zijn gratis te lezen op https://worldviewencounters.substack.com. Dus abonneer nu! Deze podcast staat ook in het thema van wereldbeelden, en is daarmee een introductie voor ons nieuwe project. Wat is een wereldbeeld eigenlijk, en waarom is het zo belangrijk om na te denken over wereldbeelden, zowel die van onszelf als die van anderen? Je hoort het allemaal in deze aflevering!

In deze aflevering hebben we het over onderwijsfilosofie en onderwijs meer algemeen. We laten ons kritisch uit over het huidig onderwijssysteem en - als we het dan toch allemaal beter weten - bespreken wat volgens ons onderwijs wel zou moeten zijn. Hiervoor raadplegen we enkele populaire onderwijsfilosofieën en onze eigen ervaring als bijlesgevers. -- Denk mee op Reddit.com/r/DenkJeVrij --

Wat is bewustzijn? Het is een van de meest mysterieuze vraagstukken binnen de filosofie. In deze aflevering gaan Jens en Albin het gesprek aan, in een poging tot verheldering. We bespreken onder andere: de noodzaak en waarde van bewustzijn, de geschiedenis van het idee, het hedendaagse debat rond bewustzijn, de valkuilen van een fysieke verklaring van bewustzijn, het panpsychisme, het verschil tussen Oosterse en Westerse ideeën over bewustzijn, intelligentie en wijsheid, en nog veel meer! -- Denk mee op Reddit.com/r/DenkJeVrij --

--- Denk mee op reddit.com/r/denkjevrij --- Populisten genoeg in België en Nederland, maar zitten er ook potentieel totalitaire partijen bij? In deze aflevering werpen we een blik op het politieke landschap en vragen we ons af wat nu als populisme kan tellen en wat niet. Ook gaan we na wat de mogelijkheidsvoorwaarden zijn voor totalitarisme en wat het verband met populisme is. --- Denk mee op reddit.com/r/denkjevrij ---

--- Denk mee op reddit.com/r/denkjevrij --- Wat is vrije wil? Waar komt het idee vandaan dat we een vrije wil hebben, en wat zijn de implicaties van wel of geen vrije wil hebben? Biedt de wetenschap inzichten met betrekking tot wilsvrijheid? Als vrije wil niet bestaat, hoe geven we dan vorm aan ons bestaan? Deze en gerelateerde vragen staan centraal in deze aflevering. --- Denk mee op reddit.com/r/denkjevrij ---

Het is kerst (geweest) en daar staan we in deze aflevering even bij stil. Wat is de geschiedenis van kerst en welke filosofische lessen kan die ons leren? En breder, wat is de betekenis en functie van mythe, ritueel en traditie in onze samenleving? Zijn we ze ontgroeid of leven ze nog onder ons, al dan niet vermomd en verborgen?

Hoe kunnen we de filosofie het beste benaderen: als academische discipline of als middel tot zelfontwikkeling? Zou filosofie puur theoretisch moeten zijn, of kunnen we beter de nadruk leggen op haar praktische kant? Is kennis omwille van kennis het nobele doel van de wijsbegeerte, of is haar rol juist om ons leven te transformeren? We bespreken het in deze aflevering.

Heeft ras een biologische basis? Wat is de rol van de wetenschap? Bestaat er vooruitgang binnen de filosofie? Deze en andere fundamentele filosofische vragen staan centraal in deze tweede en laatste aflevering, waarin we de filosofen enquête bespreken.

Is er vrije wil? Wat is gender? Mogen we dieren eten? Vandaag gaan we bekijken wat de gemeenschap van academische filosofen van deze vragen denkt! En omdat we het niet kunnen laten, geven we snel onze eigen mening ook nog. De resultaten van de bevraging (van 2020, niet 2021 zoals vermeld in de podcast): https://dailynous.com/2021/11/01/what-philosophers-believe-results-from-the-2020-philpapers-survey/

Wat geeft het leven zin? In deze episode bespreken we wat filosofen hebben gezegd over zingeving, wat het belang is van een zinvol bestaan, de gevolgen van een gebrek aan zingeving, en wat we kunnen doen om de vraag naar zin en betekenis te beantwoorden.

In deze episode gaan we over onze persoonlijke top 5 beste filosofische boeken en onze top 5 voor meest invloedrijke filosofische werken uit de geschiedenis. Hieronder de lijstjes die we overlopen (spoiler!) De lijstjes: Albins top 5 persoonlijke boeken 1) Ethica - Spinoza 2) Narziss En Goldmund - Hermann Hesse 3) Daodejing - Lao Tzu 4) De Antichrist - Nietzsche 5) De Gebroeders Karamazov - Dostojevski Jens' top 5 persoonlijke boeken 1) Ethica - Spinoza 2) The Story of Philosophy - Will Durant 3) Metaphysical Horror - Leszek Kołakowski 4) Process Metaphysics: An Introduction to Process Philosophy - Nicholas Rescher 5) The Courtier & the Heretic - Matthew Stewart; Leibniz: An IntellectualBiography - Maria Rosa Antognazza Albins top 5 meest invloedrijke filosofische werken 1) Bhagavad Gītā 2) Timaeus - Plato 3) Ethica Nicomachea - Aristoteles 4) Discours de la Méthode - Descartes 5) Kritiek van de Zuivere Rede - Kant Jens' top 5 meest invloedrijke filosofische werken 1) Metafysica - Aristoteles 2) Discours de la Méthode - Descartes 3) Kritiek van de Zuivere Rede - Kant 4) Wittgenstein: Tractatus Logico-Philosophicus (en Philosophische Untersuchungen) 5) Zijn en Tijd – Heidegger Onze top 5 boeken om te beginnen met filosofie (zonder specifieke volgorde en met valstrik): Geschiedenis van de Filosofie - Hans Joachim Störig, Grammatica van concepten - Filip Buekens, Zen and the Art of Motorcycle Maintenance - Robert M. Pirsig, Meditaties - Marcus Aurelius, Fenomenologie van de Geest - Hegel

In deze aflevering gaan Jens en Albin het debat aan, in de zoektocht naar het beste economische systeem. Wat is de waarde van concurrentie en ondernemerschap in een kapitalistische maatschappij, en weegt het op tegen de klasseloze samenleving van het communisme? Wat is een gepaste rol voor de staat? En is er misschien wel een beter systeem denkbaar?

Deze aflevering staat in het teken van Plato, volgens velen de belangrijkste denker in de Westerse geschiedenis. Wat maakt Plato zo groot? En is zijn populariteit, millennia later, wel verdiend?

Sneller, sterker, slimmer en zelfs onsterfelijk zijn, is dat niet wat we allemaal willen? Of leren we beter om gelukkig te zijn met wat we hebben? Het transhumanisme is een stroming die resoluut voor het eerste gaat en we leggen ze in deze opisode even onder de loep.

Gelukkig zijn - wat houdt dat nou eigenlijk in? Tijdens deze episode zoeken we het uit. Zowel wat filosofen erover dachten, wat hedendaagse psychologen zoal denken, als onze eigen ervaringen.

Wat is de verlichting? In deze aflevering bespreken we de filosofische ideeën rondom de verlichting en in hoeverre deze ideeën nu nog worden geaccepteerd. Ook kijken we naar pogingen tot tegenverlichting en bespreken we of deze beweging geslaagd is. De aflevering eindigt met een verhitte discussie over de waarde van verlichtingsdenken: is het in staat om om te gaan met de grote politieke en ecologische uitdagingen van onze tijd?

In 1996 stuurde natuurkunde professor Alan Sokal een artikel naar Social Text, een postmodernistisch academisch tijdschrift dat maar al te blij was het te publiceren. Enkel, dat artikel was een volledig verzinsel. Het was een list om aan te tonen dat postmodernisme grotendeels intellectueel bedrog is. In deze podcast bespreken we dat voorval en het boek dat Sokal later met Jean Bricmont schreef: Intellectueel bedrog, Postmodernisme, wetenschap en antiwetenschap. 

Is het ok om dieren te eten? En indien niet, waarom niet? Omdat ze slimmer zijn dan we denken, of omdat het gewoon immoreel is om andere bewuste wezens te doen lijden? Deze en andere vragen vormen het onderwerp voor deze podcast.

De presocratische filosofen worden aanzien als de eerste filosofen en staan daarmee aan de wieg van de Westerse filosofie. Wie waren ze, wat dachten ze, en waarom kwamen ze vaak ongelukkig aan hun einde? We overlopen de grootste namen en hun ideeën samen met wat spitante anekdotes.

We zitten (tijdens de opname) in lockdown en dat doet een mens al eens nadenken over het leven en dus ook over de filosofie. Wat is filosofie en wat is haar waarde? Kent het vooruitgang of is het louter tijdverdrijf? Heeft het nut of is dat niet het punt? We trachten het uit te zoeken!

Dit is de eerste episode van de nieuwe podcast Denk je vrij! en dient als een eerste inleiding tot de gastheren en de thema's die ze zullen bezighouden.