Gáfestallan Lisain

Simone Grøtte er koreografen og danseren som har lagd danseforestillinger med utsolgte saler over hele landet. Vi prater om hennes forestillinger, om hva som driver henne, om det å forstå seg selv gjennom sin historie, det å lage forestillinger for folk flest, om fordelen med å vokse opp i Lakselv og hvorfor hun har fem gamle barnevogner stående i en garasje.

Filbmadáhkki Marja Bål Nango ja Lisa gáfestalaiga Marjja luhtte Ivgovuonbađas. Soai humaiga filmmaid birra, ja diedusge su filmmaid Hilbes Biigga ja Njuokčamat filmmaid birra, humaiga maid rievdadusaid birra, jearahallamiid birra ja báluid birra.

Beaska Niillas lea politihkkar, muhto lea bargan neavttarin ja guolasteaddjin nai. Dal áigu fas álgit duddjot, iežas campingvognas. Lisa ja Beaska humaiga hamsterjuvllaid birra, minimalisma, unnimuspenšuvnna, oljju ja lihkku birra

Ailu Valle lea ráppár ja nerda. Go iežas mielas ii lean doarvái sátnerikkis, de son logai olles sátnegirjji. Moai humaime yoga ja kreativitehta birra, ja ahte sáhttá leat hehttehussan go olmmoš lea badjelmeare perfekšunista.

Divttasvuotnalaš ja VG-journalista, Maria, lea vuoitán Norgga stuorimus journalisttabálkkašumi, guktii. Fargga lea son USA-korrespondeanta New Yorkas, muhto gos áigu son orrut doppe? Moai hupme spábbačiekčama birra ja movt galgá hálddašit friddjaáiggi. Ja movt lei sutnje go Divttasvuona-ášši bávkkehii ođđasiin?

Anne L Turi lea psykologa ja guovdageaidnulaš. Moai humaime buolvvaid birra, mu buolvva ja su buolvv ja leago son grunge-áigi boahtime ruovttoluotta.

Inga Káre Márjá lea ožžon rámi, go paneladigaštallamis loktii ovdan dásseárvoáššiid Sámis. Son láidestii dán jagi Sámi Grand Prixa, ja lea aitto geargan russe-áiggiin. Moai hupme influenser-áiggi birra, dan go nuppi galgá buorrestit ja veahá Šuoššjávrri birra.

Ny sessong av Gáfestallan Lisain er ute og dette sier Lisa: Jeg ville snakke om klimaendringer fra et samisk perspektiv, da var det noen som tipset meg om Jannie Staffanson. Hun har studert kjemi og bestemte seg tidlig for å ta en utdannelse, lære et fag- for hun visste at først med titler så hører storsamfunnet på urfolket. Hun jobber for samerådet med klima- og forskningspørsmål. Hun og jeg pratet om den triste dagen paris-avtalen ble vedtatt. Vi prata også om bensinpriser og pensjonssparing.

Han begynte med å studere Jamie Olivers kokebøker, sa nei til universitetsliv og realfag og stakk til Sveits på kokkeskole. Siden da har han jobbet i Sveits, Tyskland og nå sist- New York og trestjerners fancypancy sted på Manhattan. Petter Suikkari er hjemme i Kautokeino for en ekstremt velfortjent juleferie. Han er kokk og vi prater så klart om mat, sinte kokker, minstelønn i USA og blodpølser.

Son lea guhttalogiguokte jagi boaris. Ja lea áhkku ja okta min áŋgireamos artisttain. Son lea leaikái ja čuorbi ruđaiguin. Moai Mari Boiniin gáfestalaime ja boraime pizza. Humadeimme maid penšonista-sátni mearkkaša sutnje. Maiddái dan go ii gávdnan sániid sámegillii go galggai ráhkisvuođa birra čállit ja maid son livččii háliidan ahte olbmot dihtet su birra.

Son vikkai ohcat nissonolbmo jođiheaddjin iežas bellodahkii, muhto ii oktage searvan evttohassan. Ozadettiin de árvalii muhtin ahte iigo son ieš oza dán ámmáhii. Nu son šattai bellodatjođiheaddjin, ja dál son lea goalmmát háve sámediggepresideantan. Sotnabeaivvit Guovdageainnus leat sutnje divrasat, muhto lihkká asttai muinna boahtit gáfestallat. Moai hupme luođi birra, movt lei manahit jiena, movt lea leahkit feminista mánná ja movt máilmmi girdišiljuin gávdná ráfi.

Muhtumin deaivvadat olbmuiguin geat leat nu somát ahte šaddá miella dahkat podkásta singuin. Henrik Blind lea diekkár olmmoš. Lean dovdan su guhká ja guhká leamaš miella podkástet suinna. Son lea johkamohkkilaš, politihkkár ja Insta-govvideaddji geas dál lea čájáhus! Moai humaime earret eará Facebook joavkku “Samiska posten” birra, dan ahte vuolgit meahccái Ruoŧa sihkarvuođapolitiijain, ja dan birra go olmmoš ii máhte ii maidege mii guoská biillaide.

På et hotellrom i Jokkmokk møtte jeg Magnus Ekelund som var innom for en spillejobb i hjembygda. Magnus ble for alvor en stor artist i både Sverige og Sápmi med låten ”Paradise Jokkmokk” som kom for noen år siden. Han er bare 32 år, men har vært artist siden han første gang så en Michael Jackson plate på begynnelsen av 90-tallet. Vi pratet om å være ufo i Jokkmokk, at musikksjangre ikke egentlig finns lenger, om å vokse opp med skuterprat hjemme og tvangslidelsen OCD.

Nils Gaup lea dovddus filbmabagadalli. Moai humpe dan birra go son álggii skuvlii, iige máhttán ii sánige dárogiela. Son muitala mo son vásihii dan go ii beassan fitnat Álttá-stuimmiid nealgudeddjiid luhtte Oslos.

Sarakka Gaup finai mu luhtte go lei bottustallame Pippi Nallesuohkkus, ja munnos lei guhkes ságastallan. Moai humaime su áhči birra, makkár veganer eallin lea Guovdageainnus, metoo ja movt lea leahkit nuoramus bargi teáhteris.

Su vuosttaš girji vuvddi nu bures ahte lágádus šattai deaddilit ođđa girjjiid. Saia Stueng lea dál jurddašeamen nuppi girjji birra, seammas go čállá masterbarggu ja bargá oahpaheaddjin. Go galgá vuoiŋŋastit de vuorda dassázii áhkku lea nohkkan, gidde visot uvssaid viesus ja lávlu karaoke.

Anna-Katri Helander lea dánsejeaddji gii justte dál lea bargamen hip-hop čájálmasain mii čájehuvvo Riddu Riđus dán geasi. Moai galggaime hupmat dánsuma birra, muhto Anna-Katri ii leat dušše dánsejeaddji, son lea maiddái áktivistta ja dáiddár, ja dan birra šattai olu sáhka. Moai hupme kolonialismma birra, man dehálaš Youtube lei sutnje nuorran, ja iešheanalaš eallima birra.

Son lea 20 jagi boaris ja livččii dego riegádan čuožžut lávddis. Son lea teakstačálli ja lávlu ISÁK-joavkkus, geat jagis leat geargan čuojahit Norgga stuorámus lávddiin. Moai hupme dan birra go son ii beassan Sámi Grand Prixii, moai hupme losses áiggiid birra, dalle go balai massimis eatnigielas ja hupme maiddái feminismma birra.

Son máktoštii nu olu ahte vel hirpmastuvai go čálligoađii mátkerehkegiid diimmá jagi ovddas. De mearridii váldit bottu, ja bijai eret buot. Muhto dál son lea vuoiŋŋastan ja bargagoahtán fas. Sofia ja Lisa humaiga movt lea čállit iežas dovdduid birra, dan nu gohččoduvvon A-4 eallima ja ahte ii galgga beroštit olbmuid vuordámušain.

Son lei nuorran emo, guldalii The Cure ja sus ledje guhkes vuovttat. Juoga mainna son dál heahpanaddá. Odne son lea maratonviehkki, Sámediggepolitihkkár ja dán jagáš LHBT-olmmoš. Runar Myrnes Balto lea nai Lisa skuvlaviellja, muhto dan son gal ii oba muittege.

Regissør Amanda Kernell har vunnet priser over hele verden for sin første langfilm, Sameblod. Hun besøkte Kautokeino i vinter og var innom Lisa der de pratet om året som har gått, om det å virkelig elske det man gjør, om å gå fra å jobbe 70 timer i uka, til å ikke kunne se på en skjerm i 6 måneder, og om den kvelden da hennes film ble historisk.

Nils Rune ”Slincraze” Utsis ii leat goassige leamašan dábálaš bargu. Son lea ráppen dan rájes go lei 14-jahkásaš. Dál son lea 27 jagi boaris ja lohká agi dovdot alddis. Son gáfestalai Lisain maŋŋá beassážiid ja humadeigga movt musihkain sáhttá oažžut olbmuid hupmat, movt servvodahkii váikkuhit, #metoo ja rávásnuvvama birra.

Eallinagi lea bargan journalistan, muhto dán áigge Liv Inger Somby mátkkošta miehtá Sámi, ja logaldallá eará sámi nissoniid birra geaid lea jearahallan 80-logus. Su mielas leat dat muitalusat maid gullá Sámis dehálaččat, ja seamma gal lea journalistihkkage. Podcastas son muitala mánnávuođa birra, ja movt dat manai dalle go heittii skuvllas ja njuikii mielkebiilla fárrui eatnis lusa. Son muitala manne sámi journalisttat leat dehálaččat, ja veahá das movt lei dalle go eattui dáčča tv-hoavddaide.

19-jahkásažžan imaštalai gosa eallima dáfus lea jođus. Dál go lea deavdán 27, de dovdá iežas boarráseabbon go lea. Niillas Holmberg lea fárren Ohcejohkii, ja orru ávdin dálus, beana dušše skibirin. Doppe son dál bargá ođđa skearruin ja girječállimiin. Dán podcastas gulat su muitaleame Ellos Deatnu-akšuvnna ja iežas sáŋggára Bob Dylana birra.

Son lea johtán miehtá máilmmi musihkainis, vaikko ii leat dássážii almmuhan ii ovttage skearru. Elle Marja Eira muitala iežas mánnávuođa ja giellahástalusaid birra, ja movt dalle lei go mearridii bargagoahtit musihkain ja filmmain. Ja dan ahte vuollánit, dat ii gula su lundui.

Dán diibmosaš podkásttas gulat journalistta ja tv-buvttadeaddji Lisa M Kristensena hupmame áigeguovdilis olbmuiguin eallima manuid birra. Podkásta báddejuvvo iditbeivviid podkásttaeamida gievkkanbeavdeguoras. Ja diehttalas, gáfegievdni ja mikrofuvnnat guovdu beavddi. Buvttadeaddji lea Lisa M Kristensen ja NRK Sápmi ja GLR stivre jiena, Rávná Nystad lea prošeaktajođiheaddji ja Ole Rune Hætta redaktevra.

- Hør alle episodene først i appen NRK Radio