Een kamer in het verleden

De laatste woorden (compilatie, slot)

Hoe kom je de tijd op Senneroog door? Sommigen voelden zich prima bij een weekje onthaasting, maar de meesten gingen de verveling met een soort dadendrang te lijf. Er werden allerlei projecten bedacht en uitgevoerd. Zo ontstond er landschapskunst, er werden hoorspelen gemaakt, etc. In deze geluidscollage, die - zoals alle compilaties - is gemaakt [...]

Wat zijn de gevolgen als de factor tijd geen rol meer speelt? Duren de dagen langer? Als er minder afleiding is, levert dat dan meer creativiteit op? En wat doet iemand gedurende zo’n week? Andere dingen dan in de grote stad, te midden van alle prikkels van het dagelijks leven? Is men productiever? In [...]

Een week zonder communicatie. Werd dat als een verademing ervaren, of voelde men zich afgesneden van het echte leven? Gaf het ruimte aan iets nieuws of overheerste het ongeduld? Hoe eenzaam was het op Senneroog? Hoe werd er met verveling omgegaan? In deze geluidscollage vertellen de deelnemers wat een week in afzondering allemaal teweeg [...]

Het boothuis lag aan het eiland Senneroog, op het Lauwersmeer in Friesland. Het was groter dan een tennisveld, dat wel, maar de exacte omvang bleek moeilijk in te schatten, aangezien het eiland niet overal even goed begaanbaar was. Het eiland stond vol riet en berenklauwen, daar was iedereen het over eens. Maar wat had [...]

In het tweede uur van de slotzending blikten Gerbrand Bakker, Maarten Doorman, Tommy Wieringa en Atte Jongstra terug op hun verblijf op Senneroog. Via de telefoon vertelde Paulien Cornelisse hoe zij het als eerste deelnemer van Een kamer in het verleden had ervaren. De Senneroog ballade werd ingezet, onder begeleiding van de 4Tuoze Matrozen, een [...]

Vandaag ging de deur van Een kamer in het verleden voor de laatste keer dicht. Wat overblijft is een prachtige website, rijk gevuld met verhalen, foto’s en filmpjes vanaf het Lauwersmeer. In De Avonden werd op vrijdag 17 december in een feestelijke uitzending uitgebreid teruggeblikt op het project dat vijftien week duurde. Vanuit de Kapel [...]

Saskia de Coster maakt de balans op

De laatste dag in Suyderoogh, en de laatste audiobijdrage van Saskia de Coster vanaf locatie, waarmee het project Een kamer in het verleden bijna ten einde is. Voor vanavond heeft Saskia besloten om te gaan roddelen. Wie doet het met wie, etc. Maar roddelen blijkt lastig als je alleen bent, het kan immers niet van [...]

In haar derde audiobijdrage volgt de uitslag van het grote boerka-experiment. En er komt antwoord op de vraag: wat doe je met een lelijk uitzicht? Verder wordt er gemediteerd en krijgt mopshond 11 weer alle ruimte in haar dagelijkse rubriek.

“Het gaat heel slecht, zegt Saskia de Coster,” maar misschien komt het wel omdat het hiervoor heel erg goed ging.” “Om eerlijk te zijn, op dit moment haat ik het hier, maar waarschijnlijk zal ik elke andere plek ook haten. Dat komt omdat ik hoofdpijn heb.” Een aantal vorige deelnemers werden gebroken door eenzaamheid of [...]

In haar eerste audiobijdrage laat Saskia de Coster ons weten wat voor ontdekkingen ze gedaan heeft op de plek waar ze verblijft. Verder zijn er verschillende rubrieken: een beauty-rubriek van Steffie, meditatie- en relatietherapie met de hond 11 en de korte rubriek ‘humor voor als je alleen bent’.

Na een week stilte is het voor Arjen lastig om ineens weer met iemand te praten. In het eindgesprek met Jeroen van Kan geeft hij aan dat hij het goed heeft gehad, maar dat hij wel de behoefte kreeg aan gezelschap, mensen, en, uhm, internet. Vooraf gaf hij aan dat hij een van de meest [...]

In mijn laatste Snuf de Hond-achtige audiobijdrage vanuit Lauwersoog wat spannende geluiden van militaire oefeningen, hagel en de spoken van toen het meer nog Lauwerszee was. Tevens een schim uit het verleden en een gesproken freestyle-essay over het gebruik van moderne media in literatuur en andere verhalende kunst. Morgen mag ik naar huis. Dat voelt [...]

Vandaag in mijn radioverslag vanuit Lauwersoog de tussentijdse resultaten van mijn (a)sociale zelfonderzoek. Aan de orde komen onder andere de volgende thema’s: muziek, tekst, lust en ritme. Dit onderzoek nam zoveel tijd in beslag dat de volgende onderdelen zijn vervallen of naar morgen zijn verschoven: praten met voorwerpen, enkele gedachten over moderne communicatiemiddelen in de [...]

Arjen Lubach bericht: “Vanmorgen dacht ik kort dat de wereld stilstond. Niets bewoog; geen blaadje aan een boom, er waren korte tijd geen vogels, al helemaal geen mensen en het water ligt al sinds mijn komst vastgevroren in het meer. Ik heb geen horloge met een secondewijzer om te controleren of er daadwerkelijk tijd verstreek. [...]

Vanuit Lauwersoog bericht Arjen Lubach: “Op twee shagrokende jongens die met een golfkar het terrein afscheuren na zie ik niemand. Ik bedwong de neiging om ze te laten stoppen om met ze mee te rijden, mee te roken en te vragen of de wereld al was vergaan. Dat past niet in het plan. Ik ben [...]

Ze was de dertiende gast die voor een week naar Senneroog afreisde, maar haar verblijf werd vroegtijdig beëindigd. “Het waren mooie ontberingen,” zegt ze in een vervroegd eindgesprek met Jeroen van Kan. “Ik had er wel een beetje op gehoopt, maar ik had niet verwacht dat het zo spectaculair zou zijn. Het gevoel dat er [...]

Het is enorm hard gaan waaien. De boot is door de vorst ingevroren. De verwarmingsketel doet het niet meer, wat desastreuze gevolgen heeft voor zowel de kamertemperatuur als de warmwatervoorziening. Op woensdagochtend blijkt dat zelfs de watertank is bevroren, waardoor er geen koud water meer uit de kraan komt. Vanwege het ijs is het de [...]

Omdat haar gedrag sterk wordt bepaald door de de aanwezigheid van anderen, vraagt Ester Naomi Perquin zich af of ze op Senneroog überhaupt nog wel gedrag vertoont. En wat ze dan doet. Dat lijkt mee te vallen. In haar tweede radioverslag vertelt ze verder over haar project De blije maker. En ze maakt een opsomming [...]

“Jong ijs blijkt te zingen,” zegt Ester Naomi Perquin in haar eerste radiobijdrage. “Het zingt, het murmelt, het klinkt teer en klagelijk. Een vrolijk lied is het niet, het lied van de vorst. Maar prachtig.” Ze probeert te wennen aan de geluiden. Om goed te slapen heeft ze pillen meegekregen, maar ze heeft zich voorgenomen [...]

De week in afzondering is Menno niet goed bevallen. “Ik denk dat ik mezelf niet heel goed ken. Ik vond het eigenlijk een verschrikking. Ik ken mezelf in die zin wel goed, dat ik twee weken van te voren ertegenop begon te zien. Maar ik vond het echt taai, ik had het gevoel dat ik tegen [...]

Vorige week werd zijn essaybundel gepresenteerd, Red ons van de dichters. Het boek was voor Menno een behoorlijk bevalling. Nog steeds voelt hij zich overwerkt. “De stilte hier, die geen stilte is (ik hoor voortdurend ongebruikelijke geluiden), brengt geen rust. De slaap geen verkwikking. Gisteren beweerde ik dat ik vooral woedend en misnoegd was. Maar [...]

Menno doet een oproep aan de luisteraars, of iemand weet hoe het Sarah Young is vergaan. Op Senneroog wandelt hij meer dan hij verwacht had en vindt zelfs het doen van de afwas een belevenis. Hij weet inmiddels dat de Duitser Martin op een halve kilometer bij hem vandaan zit, op een plek die De [...]

De natuurlyriek is op sterven na dood. Tegenwoordig schrijft men liever over de stad. Over luchthavens, over snelwegen, over videotheken, over pizzakoeriers, over zaktelefoons, of, als men wat meer geld heeft, over huisjes in Zuid-Frankrijk. Maar dat laatste hoeven we niet serieus te nemen. Maar het cliché dat de dichter zich liever in de natuur [...]

Hij zal waarschijnlijk een heleboel mensen tegen hun hoofd stoten, maar sinds zijn twintigste kan de natuur hem gestolen worden. De natuur doet Menno niks. Er zijn veel vogels, maar afgezien van papegaaien interesseren vogels hem niet. Hij zit hier, ver van Amsterdam, ver van zijn vriendin, en hij valt al behoorlijk uit de tijd. [...]

Maartje Wortel maakt de balans op

De inbraak blijft vooralsnog onopgelost. Intussen komt Maartje op haar belofte terug om een boek voor De Avonden te schrijven. Het is uiteindelijk een verhalenbundel geworden, met verschillende verhalen die zich op een eiland afspelen. Het boek zal dan ook Eilanden gaan heten. In haar laatste radiobijdrage leest ze een fragment voor, een voorpublicatie. En [...]

Omdat ze ziek is moet ze aan Godfried Bomans denken, omdat hij tijdens zijn verblijf op Rottummerplaat ook ziek geworden was. Bomans vroeg zich toen af of hij daar wel melding van moest maken, omdat hij bang was dat de mensen zich thuis zorgen zouden maken. Maar volgens Maartje hoeven we om haar niet bezorgd [...]

Nu Maartje toch al ziek is, en er toch niets meer te vrezen valt, heeft ze maar een duik in het water genomen. Heel kort. Zo koud was het. Daarna is ze in bed gaan liggen, waar ze het steeds heel erg warm heeft. De afzondering dwingt haar na te denken over de verre toekomst. [...]

Vooraf was ze bang voor de nachten, maar de regen stelt Maartje Wortel gerust. Vannacht, voordat ze ziek werd, had ze een plan bedacht. Ze zou een boek gaan schrijven tijdens haar aanwezigheid op Senneroog. Maar ze vraag zich af of ze misschien van haar eigen ideeën ziek is geworden. Intussen staat er nog geen [...]

Goed nieuws! Tommy Wieringa is nog onder ons! “Het is net een vertelling geworden,” zegt hij in het eindgesprek met Jeroen van Kan. “Ik had het niet zo voorbereid, maar zo’n vertelling heeft een slot nodig. Er was toch niet iets anders te verzinnen dan dit slot.” Het is een werk in ontwikkeling geweest, maar [...]

De laatste rustplaats van Tommy Wieringa

Hij is inmiddels klaar met het verzamelen van het afval. Nu kan hij gaan bouwen. Er is alleen geen goed bevestigingsmateriaal aanwezig. Het ontbreken van gereedschap begint sowieso een probleem te worden bij de onderneming van Tommy Wieringa. Alsof de tijd 160 jaar heeft stilgestaan. Een extra rondje Senneroog heeft hem gelukkig nog een paar [...]

Hij heeft de westkant van het eiland een keer of vier belopen. Die kant is nu schoon. Het leverde drie, vier volle zakken afval op. Nu is hij via de zuidpunt naar de oostkant gelopen. Hij heeft de indruk dat daar veel minder aanspoelt. In zijn tweede radioverslag geeft hij meer uitleg over zijn te [...]

Als je een onbewoond eiland betreedt, dan moet je het eigen maken. Als een kolonist gaat Tommy het land in. Wat doet een kolonist op Senneroog? “Hij moet een fort hebben,” zegt hij. Het fort is geregeld, dat is de woonboot die hier is aangemeerd. Maar een kolonist moet ook een kerk hebben. “Als je [...]

“Leeft Harry Mulisch nog in jouw hoofd?” Dat is de eerste vraag die Jeroen van Kan aan Maarten Doorman stelt als hij achter de microfoon van de Hilversumse studio plaatsneemt. Terwijl zo’n beetje heel Nederland op de hoogte is van het overlijden van de schrijver, was het nieuws over Harry Mulisch’ dood niet tot Senneroog doorgedrongen… [...]

“Op Goede Vrijdag van het jaar 1930 meende de BBC dat er zo weinig was gebeurd, dat besloten werd het nieuws die dag maar een keer over te slaan. Dat lijkt nu onvoorstelbaar. Maar hier, op Senneroog, kun je je er wel weer in verplaatsen. Radio Senneroog heeft ook weinig nieuws te melden, of het [...]

Een klein beetje had hij er wel tegenop gezien, tegen deze week. “Maar hoeveel beter is de werkelijkheid. Ik slaap hier droomloos en diep en verkwikt word ik wakker. Weer een dag zonder sms en mail en telefoon en als enige verplichting de koerier om half drie. Dat is heerlijk. Wel mis ik de krant [...]

Het blijkt dan toch waar te zijn. De bordjes die Atte Jongstra op het eiland heeft geplaatst zijn vorige week in rook opgegaan. De vlag van Franca Treur is bespaard gebleven. Maarten Doorman begint daarom met een ballade over Senneroog. Gisteren beloofde hij vanuit vanuit Motorschip De Blijde Steven dat hij terug zou komen [...]

Maarten Doorman heeft het boothuis op het Lauwersmeer tot Motorschip De Blijde Steven omgedoopt. Hij gaat in zijn eerste bijdrage in op het artikel dat essayist Arjen van Veelen vorige week in NRC Handelsblad schreef. Van Veelen vergeleek dit project van De Avonden met het succesvolle tv-programma Oh oh Cherso. In zijn radioverslag zegt Maarten [...]

“Wat je op Senneroog ziet, zijn heel veel vogels. Vogels die elkaar loslaten en dan weer samenkomen.” Vanmiddag op de terugweg, in de taxi onderweg naar Hilversum, zag hij nog steeds veel vogels voorbij trekken. Alsof de vogels hem ineens meer opvallen. In de studio in Hilversum vroeg Jeroen van Kan hem naar zijn bevindingen. [...]

De afgelopen dagen zorgde het maanlicht er voor dat het ’s avonds niet nodig was om met een zaklantaarn over het eiland te lopen, maar gisteravond was het ineens veel donkerder. Met een lamp, die met een elastiek op zijn hoofd zit bevestigd, loopt Wim op het eiland rond. Het licht veroorzaakt een fraai schaduwspel, [...]

Wim had zich voorgenomen om vandaag geen notie van de tijd te hebben, maar dat project is jammerlijk mislukt. Hij heeft ontdekt dat hij geen doorzetter is. Dat bleek al toen hij aan het pad langs het eiland werkte, wat hij abrupt beëindigde. En zijn dagelijkse yogaoefening in de vorm van de Zonnegroet laat hij [...]

“Ik ben de propermaker van het eiland. Het eiland is mij er ook heel dankbaar voor,” zegt Wim Helsen, terwijl hij met zijn nieuwe laarzen over het eiland loopt. Tijdens zijn wandeling komt hij onverwacht een indringer tegen, die met een kano het eiland heeft bereikt. De ongenodigde gast heet Harm. “Het is eigenlijk mijn [...]

“Ik ga de verveling opzoeken, de saaiheid toelaten,” zegt Wim Helsen, maar tot nu toe vindt hij het niet saai. “Er is steeds van alles te zien. En als er niets te zien is, dan zijn er altijd nog de vliegtuigen die overvliegen.” Hij heeft vandaag goede dingen gedaan, zegt hij even later. “Er stonden [...]

“Ik zie op tegen de verveling, maar dat is ook wat ik ga opzoeken,” zegt Wim Helsen in een gesprek met Jeroen van Kan in Antwerpen - vlak voor zijn vertrek naar het Lauwersmeer. “Ik denk dat het een ziekte is van veel mensen, ook van mij, en typisch van deze tijd, dat we al [...]

Nilgün Yerli heeft het boothuis op het Lauwersmeer achter zich gelaten. Als Jeroen van Kan aan haar vraagt hoe de eenzaamheid is bevallen, dan duikt al snel een paar keer (ongevraagd) de naam van Geert Wilders op. Kennelijk is ze er niet in geslaagd om zich te onttrekken van de dingen waar ze zich in [...]

Wat is een leven zonder internet, Twitter, Hyves, sms, radio, tv, krant en telefoon? Natuurlijk rustig, tevens een gemis. Maar mijn lichaam begint erop te reageren. Ik heb elke dag opgeschreven wat ik at. Het valt me op dat ik elke dag minder en minder ben gaan eten. Ik weet niet hoe mijn lotgenoten [...]

Nilgün mist duidelijk het internet: “Afgelopen dagen heb ik zoveel momenten gehad, dat ik tegen mezelf zei: dat moet ik even opzoeken, maar dat kan dan niet. Die snelheid, de toegang naar informatie, kennis en wetenschap. Alles moet snel en wel nu.” En tegelijk vraagt ze zich af: “Hoe kun je nog dingen bedenken als [...]

In haar tweede audiobijdrage laat reporter Rashied verstek gaan. Nilgün is nu echt aan zichzelf overgeleverd. Op een boot in Friesland, de provincie waar ze opgroeide. In afzondering, met alleen haar herinneringen. Nilgün: “Ik probeer de energie van het water te voelen, maar dat komt niet echt binnen. Mijn hoofd zit vol. Dat komt wellicht [...]