Immunoncologie

Prof. dr. Christian Blank, Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam, licht de belangrijkste ontwikkelingen toe gepresenteerd op ESMO19. Voor behandeling van patiënten met stadium 4-melanoom is een update van CheckMate 067-studie gepresenteerd met de vijfjaarsuitkomsten. Verder komen aan bod adjuvante studies zoals CheckMate 238 en de IMMUNED, de grootste gerandomiseerde studie naar T-VEC en de OpACIN-neo. 

Dr. Lotje Zuur, hoofd-halschirurg in het Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam, presenteerde tijdens ASCO 2019 de resultaten van de IMCISION-studie. Deze fase 1b/2-studie onderzoekt de haalbaarheid van neoadjuvante therapie met nivolumab of nivolumab/ipilimumab bij patiënten met operabel, vergevorderd hoofd-halsplaveiselcelcarcinoom (HNSCC). Hiertoe zijn ten behoeve van de 1b-fase van de studie twaalf patiënten neoadjuvant behandeld met nivolumab of nivolumab plus ipilimumab. Bij alle patiënten kon de chirurgie doorgaan zoals vooraf gepland (25-33 dagen na start van de neoadjuvante behandeling). De neoadjuvante toediening van deze checkpointremmers blijkt veilig te zijn, waarbij de combinatietherapie (nivolumab plus ipilimumab) lijkt te leiden tot een diepe pathologische respons in de helft van de patiënten. De effectiviteit van de neoadjuvante immunotherapie wordt verder onderzoek in de het fase 2 gedeelte van deze studie, waarin nogsteeds patiënten geincludeerd kunnen worden.

Drs. Tom van den Ende, arts-onderzoeker in het Amsterdam UMC, locatie AMC, presenteerde tijdens ASCO 2019 de uitkomsten van de PERFECT-studie. Deze fase 2-studie onderzoekt de effectiviteit van neoadjuvante chemoradiotherapie gecombineerd met de checkpointremmer atezolizumab bij patiënten met operabel oesofagusadenoom. De PERFECT-studie borduurt voort op de CROSS-studie die de meerwaarde van neoadjuvante chemoradiotherapie aantoonde voor deze patiënten. In deze haalbaarheidsstudie zijn 39 patiënten geïncludeerd van wie 31 de neoadjuvante behandeling reeds hebben afgerond. De studie laat zien dat neoadjuvante chemoradiotherapie gecombineerd met atezolizumab uitvoerbaar is wat betreft toxiciteit. De (voorlopige) resultaten wijzen op een hoger percentage patiënten met een pathologische complete respons na de neoadjuvante behandeling dan in de CROSS-studie.

Armando van Bruggen, MSc, Amsterdam UMC, locatie AMC, onderzocht of het T-celmetabolisme bij CLL-patiënten is aangedaan.1 Het blijkt dat T-cellen van CLL-patiënten een verminderde glucoseopname en verminderde mitochondriële massa hebben dan gezonde controles. Het effect van CAR T-celtherapie zou dan ook verbeterd kunnen worden door in te grijpen op het glucosemetabolisme van de T-cellen.Referentie1. Van Bruggen JA, et al. ASH 2018; abstr 235.

Uit onderzoek van dr. Pim Mutsaers, internist-hematoloog en klinisch immunoloog in het Erasmus MC Kanker Instituut, Rotterdam blijkt dat expressie van een aantal immuuncheckpoints is gecorreleerd aan de algehele overleving bij het multipel myeloom (MM).1 Zij toonden aan dat met name checkpoint VISTA een onafhankelijke prognostische variabele is bij MM. Referentie1. Mutsaers P, et al. ASH 2018; abstr 241.

Prof. dr. Sabine Linn, internist-oncoloog in het Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam, bespreekt in deze video de 20-jaars follow-updata van de N4+-studie (hogedosischemotherapie versus standaardbehandeling), de resultaten bij TNBC met NeuVax, de IMpassion130-studie waarin de combinatie nab-paclitaxel met atezolizumab is onderzocht bij patiënten met mTNBC, de PALOMA-3-studie die palbociclib met fulvestrant onderzocht bij patiënten met HR+ HER2- gevorderde borstkanker, en de SOLAR-1-studie waarin alpelisib in combinatie met fulvestrant is onderzocht bij gevorderde borstkanker.

De resultaten van de JAVELIN 101-studie laten zien dat eerstelijnsbehandeling met de combinatie avelumab/axitinib van patiënten met een heldercellig niercelcarcinoom resulteert in bijna een verdubbeling van de progressievrije overleving ten faveure van de standaardbehandeling sunitinib. Prof. dr. John Haanen, internist-oncoloog in het Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam, bespreekt deze studie en welke punten aandacht verdienen voor de toekomst. Daarnaast bespreekt Haanen de follow-up van genetisch onderzoek van de IMmotion 150-studie, waarin patiënten behandeld werden met sunitinib, axitinib, of atezolizumab/bevacizumab. De toekomst zal zijn dat patiënten door hun genexpressieprofielen geselecteerd kunnen worden voor angiogeneseremmers, TKI’s of combinatietherapieën.

In deze podcast bespreekt prof. dr. Christian Blank, internist-oncoloog in het Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam, de belangrijkste presentaties op de ESMO 2018 in München met betrekking tot behandeling van het melanoom. Blank bespreekt de update van de CheckMate067-studie waarin de combinatie nivolumab/ipilimumab wordt vergeleken met nivolumabmonotherapie bij patiënten met stadium IV-melanoom en in dezelfde patiëntengroep de CheckMate511 waarin twee verschillende schema’s van ipilimumab en nivolumab zijn vergeleken. Vervolgens worden de combinatiestudies besproken in deze setting. De KEYNOTE-022-studie die dabrafenib/tremetinib combineerde met pembrolizumab versus dabrafenib/tremetinib alleen, en de IMPemBra-studie die continue dabrafenib/tremetinib gecombineerd met pembrolizumab vergeleek met intermitterend dabrafenib/tremetinib gecombineerd met pembrolizumab. Voor patiënten met stadium III is de update van de combinatie dabrafenib/tremetinib gepresenteerd die er veelbelovend uitzien. Als laatste bespreekt Blank de data van de OpACIN-neo-studie, waarin neoadjuvant immunotherapie getest is.

Dr. Joop de Langen, longarts in het Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam, geeft in deze podcast een overzicht van de belangrijkste presentatie op de ESMO 2018 in München. Naast studies met TKI’s komt immunotherapie aan bod en dan met name in combinatie met chemotherapie. “Behandeling van alle longkankerpatiënten, behalve die met EGFR- en ALK-mutaties, zal gaan veranderen doordat zij in eerste lijn chemo- in combinatie met immunotherapie zullen krijgen”, volgens De Langen.

Neoadjuvant ipilimumab plus nivolumab veroorzaakt belangrijke pathologische responsen in 100% van de patiënten met een mismatch-repairdeficiënte colontumor en staat chirurgie niet in de weg. In deze podcast bespreekt drs. Myriam Chalabi (Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam) de opzet van de studie en de resultaten. Vervolgonderzoek naar neoadjuvante immunotherapie bij dMMR coloncarcinoom is nodig en heeft de potentie om de huidige standaard te wijzigen.

Pembrolizumab laat veel belovende resultaten zien bij patiënten met hoog-risico niet-invasieve blaaskanker die niet goed reageren op BCG-installaties. Prof. dr. Ronald de Wit (Erasmus MC Kanker Instituut, Rotterdam) bespreekt de interimresultaten van de KEYNOTE-057-studie, een open-label fase 2-studie waarin alle patiënten met pembrolizumab werden behandeld.

Prospectieve data over immuuntherapie bij NSCLC-patiënten met oncogene drivermutaties zijn zeldzaam. IMMUNOTARGET-registry is een internationale retrospectieve registrystudie voor patiënten met gevorderde NSCLC, bekende drivermutaties en behandeld met PD-L1-immunotherapie. Tijdens het IASLC 19th World Congres on Lung Cancer in Toronto, Canada, presenteerde medisch oncoloog prof. dr. Oliver Gautschi (Luzerner Kantonsspital, Zwitserland) resultaten over PD-L1-expressie en het klinisch effect van immuuntherapie in bepaalde mutatiesubgroepen. Voor meer informatie over deelname aan IMMUNOTARGET: prof. dr. Michel van den Heuvel; michel.vandenheuvel@radboudumc.nlReferentie1. Gautschi O, et al. WCLC 2018; abstr MA04.03.

NSCLC-patiënten met hersenmetastasen hebben geen slechtere uitkomst met immunotherapie dan patiënten zonder hersenmetastasen als gecorrigeerd wordt voor andere negatieve prognostische factoren, aldus longarts dr. Lizza Hendriks (Maastricht UMC), die deze resultaten tijdens de IASLC 19th World Conference on Lung Cancer in Toronto, Canada, presenteerde.1Patiënten met hersenmetastasen en een goede performance score zouden dan ook niet uitgesloten moeten worden voor behandeling met immunotherapie.Referentie1. Hendriks L, et al. WCLC 2018; abstr MA08.09

Patiënten met een lokaal gevorderd, potentieel resectabel stadium IIIA N2-NSCLC hebben een slechte prognose. Tijdens het IASLC 19th World Conference on Lung Cancer in Toronto, Canada, werden de resultaten van de eerste multicenter studie gepresenteerd waarin deze patiëntengroep neoadjuvant werd behandeld met chemo-immunotherapie. In dit video-interview licht dr. Mariano Provencio, medisch oncoloog (Puerta de Hierro University Hospital, Madrid, Spanje) de studie nader toe.Referentie1. Provencio M, et al. WCLC 2018; abstr OA01.05.