Letter voor Letter

Rijnbrink is overkoepelend orgaan van de Overijsselse en Gelderse bibliotheken om ze te kunnen ondersteunen. Evelien en Karien zijn bezig om in laaggeletterde gezinnen het taboe te doorbreken van slecht kunnen lezen en schrijven. Er zijn al veel initiatieven vanuit verschillende bibliotheken. Een initiatief is bijvoorbeeld Boekstart, daarbij krijgen kinderen via consultatiebureaus een formulier dat je naar de bieb kan gaan met je baby of peuter, dan ontvang je daar een koffertje met boekjes en een uitleg dat het fijn is met je kind vanaf peuterleeftijd al naar de bieb te gaan. Daarmee hoop je al heel vroeg een begin te maken om te gaan lezen. De VoorleesExpress is een ander zeer effectief project in de bibliotheken. Dan gaat iemand een half jaar 1 x per week bij de gezinnen thuis voorlezen en daarnaast proberen ze de ouders te motiveren het voorlezen verder voort te zetten.  Scoor een boek is het nieuwste project. Het is een applicatie, waarmee je met het hele gezin thuis op het web met oefeningen aan de slag gaat over lezen en sport. Gericht op het aanhaken bij de belevingswereld van kinderen, via het web ipv een boek. Om zo op een andere manier met taal bezig te zijn.  

Rene praat met Tijn, die leert steeds beter lezen en schrijven. Hij heeft er daarom ook meer plezier in. Hij krijgt hulp van juffen op school en hij krijgt extra leesles van Jolande. Jolande van Bureau Leesplezier kreeg van de leerkracht van Tijn te horen dat hij het moeilijk vond om leuke boeken uit te kiezen en of ze daarbij kon helpen. Jolande heeft gevraagd waar Tijn van houdt en is aan de slag gegaan met een leestafel. Later wist hij wat hij leuk vond om zelf boeken in de bibliotheek te kiezen.  Er is een pot met subsidie om op scholen kinderen te begeleiden die een achterstand hebben met lezen. De leesmotivatie en het leesplezier zijn belangrijk om de kinderen lezen te laten herontdekken. Maar ook ouders moeten erbij betrokken worden, zodat in Nijverdal meer kinderen met plezier gaan lezen.  Janneke screent de kinderen op school en adviseert wat de leerkrachten met de kinderen kunnen doen om de taal beter te beheersen. Ze hebben ook cursussen (jij en je kind) voor volwassenen. Ze hopen op een laagdrempelige manier ouders te kunnen helpen en tips te geven om hun kinderen beter te ondersteunen. Kinderen in taalarme gezinnen lopen een groter risico om op te groeien tot laaggeletterde volwassenen. Ouders hebben een belangrijke rol in de taalontwikkeling van hun kind. Zij zijn zich daar niet altijd van bewust. De cursus 'Voor jou en je kind!' biedt ouders daarom een steun in de rug bij het stimuleren van de taal- en schoolontwikkeling van hun kind. Na afloop van de cursus kunnen ouders die hiervoor openstaan verder met cursussen om hun eigen taalvaardigheid te verbeteren. 

Coaches komen op iedere plek waar mensen komen die problemen hebben met taal en basisvaardigheden. Niet alleen bij taalpunten, maar ook in buurthuizen bijvoorbeeld of een ziekenhuis. Wij denken allemaal in het gemak van de digitalisering, maar voor mensen die niet taalvaardig zijn, is dit juist ingewikkelder. 25% van de lage-school kinderen verlaten de school met een achterstand van twee jaar op het gebied van begrijpend lezen. Anneke’s geduld dient een groot doel; als ze iemand leert lezen of hun leven verbetert omdat ze meer met taal kunnen, dan is haar doel bereikt. Ze probeert als coach te zoeken naar wat iemand echt nodig heeft op taalgebied. 

Met de cursus Open Boek zorgen Janine Mooij en Gera Vehof ervoor dat kinderen meer plezier in lezen krijgen. Als lezen leuk is voor kinderen, gaan ze lezen vanuit enthousiasme en uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat lezen een positieve invloed heeft op de ontwikkeling en schoolcarrière van het kind. Met de cursus Open Boek worden leerkrachten uit het primair onderwijs opgeleid tot leescoördinator. Maar hebben de leraren hier wel tijd voor? En nog belangrijker: wat zijn de resultaten voor zowel de leraren als de kinderen? 

Met Marit wordt gesproken over de laaggeletterdheid in Overijssel, de cijfers en het belang om zich hiervoor in te zetten. In Overijssel zijn nog steeds 12% van de mensen laaggeletterd. Met alle initiatieven in het land en in Overijssel proberen ze te voorkomen dat er meer jongeren laaggeletterd blijven. Er zijn veel mogelijkheden maar die moeten nog wel uitgekristalliseerd worden. Het blijkt nog wel erg lastig om de laaggeletterden te vinden. Dat was en is nog steeds zo. Ze ‘verbergen’ zich soms te goed. De taboe over laaggeletterdheid moet doorbroken worden om het bespreekbaar te maken. De mensen die ze wel vinden en kunnen helpen, zijn veelal dankbaar en hopen dat ze met deze podcasts meer mensen over de streep trekken om zich te melden bij een taalpunt..

Labradoodle Doedel biedt rust, huiselijkheid en veiligheid op de school. Hij kan speciale kinderen iets geven wat de leraren niet kunnen; hij is een maatje voor de leerlingen. Doedel zet kinderen aan om op een andere manier bezig zijn met lezen. Kinderen die dyslexie hebben, zijn niet gek op lezen. Met Doedel wordt het boek wel gepakt om er naast hem in te gaan bladeren. Ze lezen hardop voor aan Doedel en geven de hond af en toe een brokje. Omdat op deze manier het lezen leuker wordt gemaakt, durven de kinderen meer en verbetert het hun leeskwaliteiten. Maar het is nogal een onderneming; zo'n hond op school. Een goede begeleider zoals Anita is daarbij wel nodig..

Ze kon 50 jaar niet lezen en schrijven. Ze is patiënt in het Deventer ziekenhuis en heeft het lang voor de arts verborgen kunnen houden totdat de arts haar vroeg of ze wel kon lezen. Dit was ontzettend moeilijk voor haar maar ze merkte ook gelijk dat de arts met haar meedacht en wilde helpen met haar taalprobleem. Het moeilijkste moment in haar leven was haar trouwdag. Dit moet de mooiste dag van je leven zijn terwijl zij zich alleen maar zorgen maakte over het zetten van de handtekening. Ze is zo blij dat het Deventer Ziekenhuis en de Bibliotheek gezamenlijk dit probleem aanpakken en helpt het ziekenhuis overal waar kan.

Het Deventer Ziekenhuis gaat samen met de Bibliotheek Deventer, Stichting Lezen & Schrijven en Expertisecentrum Pharos aan de slag om het probleem van laaggeletterdheid in de zorg aan te pakken. Patiënten die niet op afspraken verschijnen, medicijnen verkeerd gebruiken of niet nuchter verschijnen voordat ze onder narcose moeten: tegen dit soort zaken loopt het Deventer Ziekenhuis aan. De oorzaak is in veel gevallen laaggeletterdheid. Maar liefst elf procent van de inwoners van Overijssel is laaggeletterd.

FF Buurten is een project dat zich richt op een wijk waar veel laaggeletterdheid is (in Kampen). Samen met de welzijnsorganisatie en andere partners hebben ze allerlei activiteiten ontplooid.  Met ‘ff buurten’ gaan ze aangekondigd in gesprek met mensen bij hen thuis over allerlei onderwerpen waaronder basisvaardigheden en rijdt de SRV-wagen (wie kent m nog?) rond met grote posters en informatiemateriaal over lezen & schrijven. Het team bestaat uit medewerkers van Stichting de Kern, Icare enStichting Welzijn in Kampen. Dit team voert gesprekken achter de voordeur in wijken. Zo werden er gesprekken in de gevoerd om de behoeften, wensen en ideeën van bewoners te peilen. Dit met als doel bewoners en professionals samen in actie te laten komen voor een prettiger leven in de straat of in de wijk.

Wilfred kan inmiddels lezen en schrijven maar neemt na jaren nog steeds les. Hij is trots dat hij nu taalambassadeur is en anderen kan helpen met lezen en schrijven. Wilfred heeft vroeger 7 jaar speciaal onderwijs gehad en kon redelijk lezen en schrijven. Omdat hij dit niet bijhield en er een hekel aan kreeg, is hij het lezen en schrijven met de jaren verleerd. Wilfred heeft nog wel een tip: kom je een laaggeletterde tegen, benader hem of haar voorzichtig. Vraag voorzichtig ernaar en help … dus niet als een meester op de fouten wijzen, dat helpt niet. Dat werkt averechts.

Valerie geeft taalles aan een groep mensen en wij zijn erbij.

Woensdag 18 september j.l. is Henk officieel genomineerd door Jolanda Beernink van de stichting Lezen&Schrijven tot taalheld van Twente in de categorie 'taalbegeleider'. Deze landelijke stichting zet zich in voor de taalbevordering van de 2 miljoen laaggeletterden in Nederland. Prinses Laurentien is haar ambassadeur. Een week later kwam hij door de volgende ronde en is hij door een jury uit Overijssel (met o.a. de prijswinnaar van afgelopen jaar) genomineerd tot taalheld van de gehele provincie Overijssel. Hij mag onze provincie vertegenwoordigen bij de landelijke prijsuitreiking. Hij heeft zijn nominatie niet alleen te danken aan mijn enthousiaste manier van lesgeven (in beeldtaal en ervaringstaal). Ook de taalboeken, die hij afgelopen twee jaar schreef, hebben meegewogen in de nominatie. 

Op 11 september 2019 organiseerde Deltawonen een congres Laaggeletterdheid: PACT. Het congres zette organisaties aan het denken. Direct na afloop meldden nieuwe organisaties zich om het pact te tekenen. Ook zij willen zich inzetten om laaggeletterdheid aan te pakken. Wie ook mee wil doen aan het PACT, kan zich melden bij deltaWonen. We brengen andere organisaties graag in verbinding met elkaar, Stichting Lezen & Schrijven en de Taalpunten. Ondertekenaars committeren zich aan het bewustmaken van medewerkers, het verbeteren van eigen communicatie met klanten en het verwijzen van klanten naar de Taalpunten. De volgende organisaties gingen al voor: Stichting Lezen & Schrijven, Taalsamenwerking Zwolle, Gemeente Zwolle, Gemeente Oldebroek, Gemeente Kampen, Salverda Bouw, Trebbe Bouw b.v., Novon Schoonmaak, Nijhuis Bouw b.v., Mateboer groep b.v., Hemink groep b.v., Stadkamer, Lenferink Vastgoedonderhoud Zwolle, A. Beverwijk en zonen b.v., Ter Steege Bouw Vastgoed Rijssen bv, Van Wijnen Zwolle

De 52-jarige Gerard Reins ging heel ver om te verbloemen dat hij niet kon lezen/schrijven. Hij liet zijn handen in het verband zetten, plakte een oog af en gaf aan dat hij met zijn andere oog niet goed kon zien. Tot zijn kinderen tijdens het voorlezen tegen hem zeiden: 'Pap, het is niet erg dat je niet kunt lezen' en 'mama leest het boek heel anders'. Hij wilde zijn kinderen niet langer voorliegen en volgde via het UWV taalcursus. Toen hij eenmaal kon lezen ging er een wereld voor hem open. Wat op de vrachtwagens staat, op borden langs de weg. Hij kon alles ineens lezen. Nu is hij taalambassadeur in de provincie Overijssel. Om andere laaggeletterden ook te laten ervaren hoe fijn het is als je kunt lezen en schrijven. 

In de jaren 80 werd ze lid van de PvdA. Eerst actief in de afdeling Vriezenveen, daarna in Twenterand. Daar is ze nog steeds te vinden. In 2011 trad ze toe tot de Staten van Overijssel en met veel plezier heeft ze die opdracht vervuld tot dit voorjaar. Momenteel maakt ze deel uit van het bestuur van het gewest Overijssel (vice voorzitter) en werkt ze voor het waterschap bij Water Natuurlijk.  In het voorjaar zorgde zij voor de subsidie voor Letter voor Letter!

Het boek komt uit rond november. Het is inmiddels volledig herschreven. Hij praat over het belang van een hertaling en simpele bewoordingen in de literatuur. Het boek heeft ook veel minder pagina's zodat het toegankelijker wordt voor een andere doelgroep. Hij vindt dit een mooi gegeven. Als de roman maar een roman blijft.

Samen met Carola Smit zingt René Karst Hollandse Hits en laten ze in de show zien hoe leuk het is om beter te leren lezen en schrijven. De Drentse volkszanger en voormalig BZN-zangeres Carola Smit brengen een feestelijke avond met Nederlandstalige toppers. Vaak zijn de liedjes uit volle borst mee te zingen of ze zijn heerlijk om naar te luisteren. Geniet tijdens dit concert van de muziek, de teksten en inspirerende verhalen over taal, lezen en schrijven. Ze wijzen je hierin de weg. Dit concert is gemaakt door een samenwerking met de bibliotheken, de Taalhuizen, taalpunten en theaters.

Enschede telt 20.000 inwoners die niet goed kunnen lezen en schrijven en gewoon in Nederland zijn opgegroeid. Een groot probleem dat alleen op te lossen is door hulp. Bijvoorbeeld met behulp van taalcoördinator Sanne Klaassen van Alifa. Sanne begint na de herfstvakantie met het project 'Swoesj' waarbij mensen via een tablet met hun taalproblemen geholpen worden. Alleen dan moeten die mensen wel eerst gevonden worden. Sanne: "Ik raad eigenlijk vooral aan, maak er niet zo'n ding van. Er zijn zoveel redenen waarom mensen niet goed begrijpend kunnen lezen." Wilt u zich aanmelden voor het project 'Swoesj'? Dat kan! Want er zijn nog plaatsen vrij. U kunt bellen met Sanne Klaassen: 06-42604081

Corrie (56) is opgegroeid in een groot gezin, ze ging vanaf haar vijfde tot haar dertiende naar school daarna niet meer. Ze kon nauwelijks lezen en schrijven. Toen ze zelf kinderen kreeg liep ze tegen veel dingen aan. Zo werden er op school voorleesmoeders gevraagd. Corrie bedacht steeds smoesjes omdat ze zich schaamde. Haar leven bestond uit schaamte en veel liegen. Ook veel onbegrip en vernedering bij bijvoorbeeld een sollicitatie. Daar werd gezegd dat ze het handschrift van een kleuter van 4 had. Uiteindelijk trok een lerares haar over de streep om toch voor te gaan lezen. Ze werd voor het blok gezet en maakte er haar eigen verhalen van. Lerares had het natuurlijk door en heeft haar overtuigd om naar het Taalpunt te gaan. ´Je hebt veel angst en verdriet en het gevoel dat je de enige bent. Je voelt je waardeloos.´ Het Taalpunt heeft haar leven veranderd en zelfvertrouwen teruggegeven. Corrie is erg trots op alles wat ze heeft. Het Taalpunt heeft haar ook geholpen bij het halen van haar diploma.  

Sinds 2014 is er in Hardenberg een Taalpunt bij de bibliotheek. Taalcoaches begeleiden mensen met hun taalvraag. Zo worden deelnemers ondersteund om de (vak)taal goed onder de knie te krijgen. Hanneke Ardesch, is coördinator en taalpuntdocent in Hardenberg. Bij Het Taalpunt kan iedereen terecht met een digitale, reken- of taalvraag. De taalpuntdocent-coördinator kijkt naar wat iemand wil leren en welke coach of cursus daar het beste bij past. Hanneke: “De afgelopen jaren hebben we veel mensen mogen begeleiden om beter Nederlands te kunnen begrijpen en spreken. Denk aan mensen met Nederlands als de tweede taal. Mensen die met inburgering bezig zijn of hun examen net hebben afgerond en nog wat extra ondersteuning nodig hebben. We koppelen hen aan een taalcoach of we verwijzen hen door naar een school in de buurt voor taalondersteuning. Iedereen is welkom!” Hanneke legt uit dat een fysieke ontmoetingsplek heel fijn werkt. Je leert mensen kennen en snapt daardoor beter waar de behoefte ligt. Het Taalpunt is in de Bibliotheek. Er zijn boeken en andere materialen om te oefenen met lezen en schrijven, er staan computers om mee te werken én je kunt er boeken, films, tijdschriften en muziek lenen. 

Roelof is taalambassadeur, zijn vrouw Janny is erg openhartig over hun relatie waarbij zij docente was van haar man die amper kon lezen en schrijven. Roelof probeerde zich te redden, ook met smoesjes. Toch vond hij het op een gegeven moment noodzakelijk om er wat aan te gaan doen. Zijn vrouw ondersteunde hem hierin en heeft er nooit een punt van gemaakt dat hij slecht kon lezen en schrijven.

Carola Smit en Rene Karst doen samen de theatershow Letter voor Letter. In de nieuwe Letter voor Letter show is een nummer opgenomen dat speciaal hiervoor werd geschreven door ex- BZN'er Dick Plat. Samen met René Karst wordt het live gezongen door Carola Smit (ex BZN). Een redelijk uniek gegeven omdat dit de eerste keer in ruim tien jaar is dat er nieuw werk van Dick en Carola verschijnt. 

Berry houdt van reizen en sinds hij zich beter kan redden met lezen en schrijven, komt hij zelfstandig waar hij maar wil. Op de lagere en middelbare school kwam hij niet goed mee en daar werd niet veel aandacht aan besteed. Hij had dus wat in te halen, wilde graag leren en verder komen, ook in zijn werk. Via een advertentie in de krant kwam hij bij het volwassenenonderwijs terecht en later bij het Taalpunt in Hardenberg. Berry werkt bij de Gemeente Hardenberg in de groenvoorziening.

Samen met de provincie Overijssel, de Rijnbrinkgroep, de bibliotheken in Overijssel én de theaters in Overijssel organiseert Jetze Dam vanaf september 2019 tot april 2020 'Letter voor Letter'. Dit is een serie concerten langs 11 Overijsselse theaters waarin volkszangers René Karst en Carola Smit (ex BZN) aandacht vragen voor laaggeletterdheid en de bestrijding daarvan. Speciaal voor de doelgroep is een voorstelling opgezet waarin door middel van bekende liedjes, verhalen en filmpjes het onderwerp uit de taboesfeer wordt gehaald en men wordt geïnformeerd over de hulp die beschikbaar is in taalhuizen, bibliotheken en ROC’s in de provincie. Het project is een opvolging van de editie in Drenthe waar uiteindelijk via 6 concerten 3500 mensen in de theaterzalen kennis maakten met het verhaal van Letter voor Letter. In Drenthe is nauw samengewerkt met RTV Drenthe. Wij plaatsen gedurende 26 weken, iedere week een nieuwe podcast met René Karst op de site. Kijk ook eens op zingmeemetrene.nl Het doel is dat meer laaggeletterde mensen naar de bibliotheken komen en ook cursussen gaan volgen. 

Samen met de Provincie Overijssel, de Rijnbrinkgroep, de bibliotheken in Overijssel én de theaters in Overijssel organiseert Jetze Dam vanaf september 2019 tot april 2020 'Letter voor Letter'. Dit is een serie concerten langs 11 Overijsselse theaters waarin volkszangers René Karst en Carola Smit (ex BZN) aandacht vragen voor laaggeletterdheid en de bestrijding daarvan. Speciaal voor de doelgroep is een voorstelling opgezet waarin door middel van bekende liedjes, verhalen en filmpjes het onderwerp uit de taboesfeer wordt gehaald en men wordt geïnformeerd over de hulp die beschikbaar is in taalhuizen, bibliotheken en ROC’s in de provincie. Het project is een opvolging van de editie in Drenthe waar uiteindelijk via 6 concerten 3500 mensen in de theaterzalen kennis maakten met het verhaal van Letter voor Letter. In Drenthe is nauw samengewerkt met RTV Drenthe. Wij plaatsen gedurende 26 weken, iedere week een podcast op onze site. Iedere week een andere podcast met René Karst. Kijk ook eens op zingmeemetrene.nl  Het doel is dat meer laaggeletterde mensen naar de bibliotheken komen en cursussen gaan volgen.  Het initiatief voor het project 'Letter voor letter' kwam vanuit de actieve werkgroep uit Hardenberg en de Provincie Overijssel. Paul Hulman was samen met Jetze Dam verantwoordelijk voor de locaties en de samenwerking met lokale bibliotheken voor de Overijsselse tour én voor de provinciale PR-campagne waaronder de samenwerking met RTV-Oost. 'Letter voor letter' is gekoppeld aan het provinciale project 'Taal werkt!' Hierin worden laaggeletterden gezocht om te gaan helpen. Dit gebeurt d.m.v. lokale projecten in elke gemeente, in samenwerking met o.a. de bibliotheek. Paul is ook provinciaal projectleider van Taal werkt! Beluister hier de podcasts: Spotify: https://open.spotify.com/show/5ncbKVbz6WJzR5dIdCm4r5 Sticher: https://www.stitcher.com/s?fid=459981&refid=stpr  

Rene Kast vertelt wat je kunt verwachten in deze nieuwe podcast.