Radyo TKL: Dil, Kültür ve Edebiyat

Bu programda Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden Dr. Öğretim Üyesi Yasin Ramazan ile eleştirel düşünme üzerine konuştuk. 2020 yılında çıkan Düşünmenin Alfabesi: Bir Eleştirel Düşünme Kitabı'nda açıkladığı konulardan yola çıkarak, insanın dil içi özdüşümsel konumunun aklı ve duygularıyla olan ilişkisini tartıştık.   

Bu bölümde Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi'nden Doç. Dr. Günil Özlem Ayaydın Cebe ile eko-eleştiri ve Yaşar Kemal hakkında konuştuk. Daha ziyade "Kuşlar da Gitti"ye yoğunlaştığımız ikinci bölüm için giriş niteliği taşıyan bu programda eko-eleştirinin son 20 yılda aldığı mesafeyi, Yaşar Kemal'in yapıtlarının bu bağlamdaki önemini ve Onu bir hikaye anlatıcısı olarak Türk edebiyatı dizgesi içinde önemli ve biricik kılan özelliklerini konuştuk.  

Nevşehir Hacı Bektaş Üniversitesi'nden Doç. Dr. Günil Özlem Ayaydın Cebe ile sohbetimize kaldığımız yerden devam ediyoruz. "Kuşlar da Gitti"ye yoğunlaştığımız bu bölümde hem metnin biçimsel, türsel sorunlarını hem de hikâyeye kaynaklık eden toplumsal meseleleri konuştuk ve podcast "ekosistemi"ne nitelikli bir Yaşar Kemal kaynağı kazandırmış olduk. Faydalı olması dileğiyle...

Radyo TKL'nin bu bölümünde St. Louis Washington Üniversitesi'nde Fulbright Araştırmacısı Dr. Deniz Gündoğan İbrişim çevresel beşeriyat (environmental humanities), Latife Tekin ve son romanı Manves City üzerine konuştuk. Yürütmekte olduğu "Antroposen'de Tanıklık" projesinden de yola çıkarak hem çalışma alanını hem de Latife Tekin romancılığının gittikçe önem kazanan bu araştırma alanı bağlamındaki yerini konuştuk. Tekin'in 2018 yılında yayımladığı Sürüklenme ile birlikte yayımladığı Manves City hakkında verimli bir tartışma gerçekleştirdik.  

Radyo TKL'de yeni bir dizi programa başlıyoruz: "Edebi Türler Üzerine Teorik Sohbetler". Dizinin bu ilk bölümünde Üniversitemiz İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nden Dr. Öğretim Üyesi Bahar Karlıdağ ile "Tiyatro" üzerine konuştuk. Tiyatronun tarihi ve türün performans ve metin arasındaki gerilimli macerasına dair öğretici bir sohbet gerçekleştirdik. İyi dinlemeler!  

Parasız Yatılı 50 yaşında! Bu bölümde Kocaeli Üniversitesi'nden Doç. Dr. Pelin Aslan Ayar ile Türk öykücülüğünün ve kadın yazınının müstesna yapıtı Parasız Yatılı'yı konuştuk. Füruzan'ın bütün yapıtlarında karşılaştığımız sınıf problemlerinin onun modernist edebiyatını nasıl şekillendirdiğini ve Füruzan'ı çağdaşı olan hikaye anlatıcılarından da nasıl ayrıştırdığını tartıştık. Bu öğretici olduğu kadar keyifli de olan sohbeti aynı keyifle dinlemeniz dileğiyle.

Bu bölümde Üniversitemiz TKL derslerinden tanıdığımız misafir öğretim görevlisi Dr. Nilay Özer ile bir yazı türü olarak "makale" ve "deneme" üzerine konuştuk. Öğretim görevlisi olduğu Beykoz Üniversitesi'nde "Bilimsel Yazım ve Sunum" dersi veren Nilay Özer bize makaleden neler beklememiz gerektiğini, popüler makalenin sanılanın aksine neden önemli bir yazı türü olduğunu ve makale ve deneme arasındaki farkları anlattı. 

Bu bölümde SUYADER (Sürdürülebilir Yaşam Derneği) Başkanı Prof. Dr. Emine Aksoydan ile editörlüğünü Öykü Yaman ile birlikte yaptıkları ve zorunlu okumalarımız arasında yer alan Sürdürülebilir Yaşam Rehberi ve sürdürülebilirlik üzerine konuştuk. Başkanı olduğu SUYADER'in faaliyetleri ile 19 Mart 2021'de başlayacak olan "II. Uluslararası Sürdürülebilir Yaşam Kongresi" hakkında bilgiler aldık.  Kongreye dinleyici olarak katılmak ya da bildiri sunmak için kayıt adresi: https://surdurulebiliryasamkongresi.org/

Bu bölümde Dr. Jale Özata Dirlikyapan ile edebiyatta ve genel olarak sanatta önemli bir yer tutan "tür meselesi" üzerine konuştuk. Türlerin açıklayıcı ve sınıflandırıcı işlevleri ile sorun çözücü olduğu kadar, özellikle modern edebiyat ve modern sanatın sınır tanımaz karakteri ile nasıl önemli bir "sorun" hâline geldiğini tartıştık. 

Radyo TKL'nin 3. sezonunun bu ilk bölümünde yazar, arkeolog İsmail Gezgin ile son çıkan kitabı Homo Narrans: İnsan Niçin Anlatır etrafında öğretici bir sohbet gerçekleştirdik. Gezgin'in klasik arkeolojiden farklılaşarak odağına mitleri alan çalışmaları ve insanın anlam arayışında dil ve mitlerin rolü üzerine konuştuk. İnsanın bütüncül hikâyesinin başlangıcından bu yana çok değişmeden devam ettiğini iddia eden Gezgin, insanı anlamak için önce onun bir hikâye anlatıcısı olarak mitlerle kurduğu ilişkiyi anlamamız gerektiğini iddia ediyor.  

Bu bölümde format dışına çıkarak bir ara söz yaptık ve başlayan 3. sezonun program içerikleri ile 2021 Bahar Dönemi TKL 202 izlencesini tanıttık.

 Bu bölümde üniversitemizin Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Taşağıl'ı konuk ettik. Hocamız ile hem kendi tarihçilik macerası, hem Eski Türk Tarihi ve hem de Göktürklere üzerine keyifli bir sohbet gerçekleştirdik. 

Radyo TKL'nin 2020 Güz Dönemi son yayınında Yeryüzü Derneği ve Yeni İnsan Yayınevi'nin kurucularından Dr. Akif Pamuk ile konuştuk. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi, Tarih Öğretmenliği Bölümü öğretim üyesi olan Akif Pamuk, Açık Radyo'da 15 günde bir yayımlanan "Dünyayı Okumak" programının da yapımcısı. Söyleşimizde Akif Pamuk ile iklim krizinin neden bir medeniyet krizi olduğunu, ekolojik düşüncenin ve aktivizmin geçmişini ve büyük oranda bir sosyal sorumluluk projesi olarak faaliyetini sürdüren Yeni İnsan Yayınevi'ni ele aldık. Konuşmanın ikinci yarısında ise izlencimizde yer alan ve Akif Pamuk'un editörlüğünü yaptığı Batı Uygarlığının Çöküşü'nü tartıştık. Keyifli bir sohbet oldu. Bahar döneminde görüşmek üzere, esen kalın! Akif Pamuk için: https://yeniinsanyayinevi.com/project/akif-pamuk/?v=29b90007cbf9 Dünyayı Okumak: https://acikradyo.com.tr/program/dunyayi-okumak Yeryüzü Derneği: http://yeryuzudernegi.org Yeni İnsan Yayınevi: https://yeniinsanyayinevi.com Batı Uygarlığının Çöküşü: https://www.collapseofwesternciv.org/ Naomi Oreskes: https://climatechange.environment.harvard.edu/naomi-oreskes Eric Conway: https://www.erikmconway.com/

Murat Şamil Şen ile mantığın, felsefe tarihi içindeki seyrini konuşmaya devam ettik. Retorik ve dil tartışmalarının Aristo külliyatı içindeki yerini, doğru ve geçerli bilginin klasik dönemdeki derecelendirmelerini ele aldık. Antik dönemin ardından Orta Çağ'da Hristiyanlık ve İslamiyet'in teorik arka planında önemli bir yer tutarak formelleşen mantığın, modern dönemlerin başında aynı güce sahip olmasa da, günümüzün yapay zeka ve bilgisayar teknolojilerine nasıl zemin hazırladığını tartıştık. Sonuç mu? Eğitim şart!

Radyo TKL'nin bu yayınında İstanbul Üniversitesi Antropoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İzzet Duyar'ı ağırladık. Fiziksel antropolojinin Türkiye'deki önemli isimlerinden olan hocamız ile fiziksel antropoloji, alanın Türkiye'deki tarihi, insanın evrimi ve kültür üretme süreçlerinde dilin rolü üzerine keyifli ve öğretici bir sohbet gerçekleştirdik. İlgiye dinleyeceğinizi umuyoruz.

Radyo TKL'yi Yeditepe Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bölümü ve Türk Dili Birimi adına Dr. Öğretim Üyesi Emrah Pelvanoğlu hazırlayıp sunuyor. Bu başlangıç bölümünde Dr. Pelvanoğlu, Yeditepe Üniversitesi Türk Dili (TKL) derslerinin izlencesine koşut bir şekilde ilerleyecek Radyo TKL'nin amaç ve kapsamını üzerine konuşuyor. Programın alanında uzman konuklarla "Dil, Kültür ve Edebiyat Üzerine Kafa Açıcı Sohbetler"e dayanan genel formatından farklı olarak, Dr. Pelvanoğlu bu bölümde programın uzun dönemli akışına yönelik bir girizgâh yapıyor. RoKhHM07fbr4ODQOvTMn

Bu bölümde 29 Mayıs Üniversitesi'nden Murat Şamil Şen ile "mantık" konuştuk. Eleştirel düşüncenin olmazsa olmaz bileşeni mantığın, felsefedeki tarihsel ve yöntemsel kaynakları üzerine keyifli ve derinlikli bir sohbet oldu. 

Radyo TKL'nin bu bölümünde popüler bilim mecralarından ve bilim kurgu dünyasından tanıdığımız Tevfik Uyar'la insanı ve onun safsatalara meyyal yapısını konuştuk. Kendisinin Mart 2019'da çıkan Aklın Kırk Haramisi:Safsatalar kitabını TKL 201 dersinin kaynakları arasında kullanıyoruz. Bu keyifli ve öğretici sohbeti kaçırmayın deriz!

Bu bölümde Dr. Öğretim Üyesi Duygu Yavuz Öz ve Öğretim Görevlisi Burcu Kaya ile sohbetimize kaldığımız yerden devam ediyoruz. Hocalarımızla Köktürk yazısının ve Orhon Yazıtlarının arkeolojik ve filolojik keşfi üzerine konuşmuştuk. Bu programda hem kaldığımız yerden devam ettik hem de yazıtların içeriğini, Türk kağanlığını ve de yazıtların sonrasında gelişen yazı tecrübesinin Türk tarihi içindeki yerini konuştuk.

Radyo TKL'nin bu bölümünde Türk Dili Birimi'nin değerli iki hocası ile daha beraberiz: Dr. Öğretim Üyesi Duygu Yavuz Öz ve Öğretim Görevlisi Burcu Kaya. Hocalarımızla Türkçenin en eski yazılı kaynakları olan Orhon Yazıtları'nın ve dolayısıyla Köktürk yazısının 19. yüzyıl sonunda bulunuşu ve okunuşunu ayrıntıları ile konuştuğumuz keyifli bir sohbet gerçekleştirdik. Yazıtların arkeolojik ve filolojik keşiflerinin tarihinin yanında, Bilge Kağan'ın "Bengü Taş" olarak isimlendirdiği yazıtların ve bir parçası oldukları anıt mezarların mimari özellikleri de konularımız arasında yer aldı.

Radyo TKL'nin 3. yayınında da "dil"i odağa alıyoruz. Bu bölümde konumuz Filoloji ve özel olarak da Türkoloji. Konuklarımız Bölümümüzün aynı zaman da mezunları olan iki değerli mensubu: Araştırma Görevlisi Samet Onur ve Öğretim Görevlisi Soner Atalan. Doktora tezlerini Eski Türk Dili alanında yazan bu iki genç filolog adayıyla, filolojinin başlangıçlarını, modern filolojinin doğuşunu, Türkolojinin tarihini ve çalışma metodolojisini konuştuk.

Radyo TKL'nin ikinci bölümünde Dr. Öğretim Üyesi Serkan Şener ile konuşmaya devam ettik. Bu bölümde odağımız dilbilim / linguistik oldu. Filoloji ve linguistik arasındaki belirleyici ilişkiler, linguistiğin 19. yüzyılın ikinci yarısında fiolojiden ayrı bir araştırma alanı olarak belirmeye başlaması, Ferdinand de Saussure'ün önemi ve kurucu rolü ile yine Saussure'ün geliştirdiği bazı temel koyucu dilbilimsel kavramlar üzerine biz sorduk, o cevapladı!

Radyo TKL'nin bu ilk bölümünde Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi ve Dr. Serkan Şener'i ağırlıyoruz. Kendisi ile Dil, Dil Doğa ve Kültür ilişkisi, Noam Chomsky'nin Dil Teorisinin alandaki yeri kendisine getirilen başlıca eleştiriler üzerine kafa açıcı bir sohbet gerçekleştirdik!e