1. Dünya Savaşı Podcast Serisi

- 19 Mayıs'taki hüsrandan sonra Türkler sahipsiz bölgede yatan yaralılarına ulaşmak istiyor. - 25 Nisan'dan bu yana süregelen muharebeler sonucu, meydanda yatan ölülerden kötü kokular yükseliyor ve her yeri sinekler kaplıyor. - Sağlık gerekçeleri gözetilerek iki taraf arasında cesetlerin defnedilmesi için bir ateşkes imzalanıyor. - 24 Mayıs 1915'te, saat 07:30'la 16:30 arasında silahlar susuyor ve iki taraf ölülerini gömüyor. - 1. Dünya Savaşı'nda eşine bir daha rastlanmayan bu resmi ateşkese, yaşanan dostluk gösterileri damgasını vuruyor. - İki tarafın, düşmanları hakkındaki algısı değişiyor. Kaynaklar: 1- Charles Bean, The Story of Anzac, Vol II, 162 2- Aslıhan Kervan, "Çanakkale Cephesi'nde 19 Mayıs Türk Taarruzu ve 24 Mayıs Ateşkesi", Turkish Journal of War Studies, Cilt 3, Sayı 1, 32 - 50, 2022 3- Mesut Uyar, "Who Called for a Ceasefire?", Wartime, issue 73, 54, 2016 4- Kemal Çiçek, “Turkish Perception of the Anzacs in the Dardanelles Campaign”, KTÜEFAD, 2, 70-75, 2022 5- Charles Saunders, The Penguin book of New Zealanders at war, Penguin, Auckland, 2009. p. 143 6- https://www.anzacmemorial.nsw.gov.au/24-may-truce-gallipoli 7- https://www.smh.com.au/world/gallipolis-one-brief-shining-moment-20080519-gdse8h.html 8- https://ww100.govt.nz/an-anzac-armistice 9- https://www.sbs.com.au/language/turkish/en/article/saving-anzac-ryan-meet-the-australian-war-hero-who-also-fought-for-turkey/gdz2g2jcs 10- https://today-in-wwi.tumblr.com/post/119818730688/truce-at-anzac-cove-to-bury-dead 11- Peter Hart, Gelibolu, Alfa Yayınları, 2014

- 25 Nisan 1915'te Arıburnu'nda karaya çıkan Anzak birlikleri dar bir alana hapsoluyor. - Derhal siperler kazılırken, taraflar birbirine el bombası atabilecek mesafeye geliyor. - Muharebenin bir siper savaşına döndüğü Arıburnu'nda, taarruzlar fayda etmiyor. - Özellikle 19 Mayıs günü yapılan kapsamlı taarruz, Türkler için acı bir tecrübe oluyor. - Yaklaşık bir ayın sonunda muharebe alanı iki taraftan da binlerce ölüyle kaplanıyor. - Türklerden cesetlerin gömülmesi için bir ateşkes teklifi geliyor. Detaylı ve ücretsiz yazılı kaynaklar için tavsiye ettiğim web sitesi: https://canakkalemuharebeleri1915.com/

- Almanlar Batı Cephesi'nde "bir tür deney" olarak gördükleri bir saldırı planlıyor. - Bu saldırıda, yıllardır üstünde çalışılan bir proje hayata geçiriliyor. - 22 Nisan 1915'te, saat 17:00'da, cepheye taşınan 6000 gaz tüpünün vanaları açılıyor - Bu tüplerden yayılan sarımsı-yeşilimsi gaz bulutları, Fransız siperlerine ulaşınca, kıyamet kopuyor. - Almanlar bu muharebede La Haye Sözleşmeleri'nce yasak olmasına rağmen, ilk defa zehirli gaz kullanıyor.

- Fransızlar, karlı havada gerçekleştirdikleri Artois ve Champagne Taarruzları'ndan bir sonuç alamıyor. - Savaşın başından beri herhangi bir taarruz gerçekleştirmemiş olan İngilizler pasif bir imaj sergiliyor. - Bu imajı kırmak, ve Batı Cephesi'nde insiyatif kazanmak için, İngilizler kendi başlarına yürüteceği bir taarruz planlıyor. - Fransa'nın Neuve Chapelle kasabası civarında gerçekleşecek taarruzda, dünyanın o ana kadar gördüğü en ağır bombardıman uygulanıyor. Teşekkür notu: Bilgisayarımı çökmekten kurtararak, bu bölümü sizlere zamanında yetiştirmemde büyük pay sahibi olan Abdülkadir Bey'e teşekkürler!

- 1. Dünya Savaşı'yla özdeşleşen siperlerde, yaşam hiç de kolay değildir. - Ateş hattındaki bir asker 24 saatini nasıl geçirir, ne yer, ne içer, ne tür işlerle meşgul olur ve nasıl tehlikelere maruz kalır?

- Łódź'un doğusunda kapana kısılan Alman kolordusundan iyi haberler gelmezken, Ruslar olası 20 bin Alman esirini taşıyacak trenleri dahi hazır ediyor. - Alman kolordusunun komutanı Scheffer, 72 saat uyumayarak birliklerini organize ediyor. - Tümen komutanlarının da insanüstü çabasıyla Brzeziny kasabasını ele geçiren Almanlar, bu çemberi kırmayı başarıyor. - Muharebeden sonra üç Alman komutanına "Pour Le Mérite" madalyası veriliyor, ve Łódź şehri Almanların eline geçiyor. - Doğu Cephesi, kazılan siperlerle yavaş yavaş Batı Cephesi'ne benzemeye başlıyor.

- Vistül Nehri Muharebesi'ndeki başarısızlığın ardından Almanlar kendi başlarına yürütecekleri bir operasyon planlıyorlar. - Polonya'nın Toruń şehrinde yığınak yapan Alman 9. Ordusu Ruslara sürpriz bir darbe indirmek istiyor. - Öte yandan Ruslarsa Almanya'yı istila etmek için hazırlanıyor. - Polonya'nın en büyük üçüncü şehri olan Łódź'da yoğunlaşan muharebelerde, bir Alman kolordusu tamamen düşman içinde kalıyor.

- Hötzendorf, Vistül Nehri'nde artık son kozlarını oynuyor. - Ruslar sayısal üstünlükleriyle nehirleri aşıyor ve tüm cephelerden hareket geçiyor. - Almanlar kendi sınırlarına geri çekilirken, Kayzer Avusturya-Macaristan İmparatoru'na çarpıcı bir teklifte bulunuyor. - Ruslar Krakow kapılarına kadar dayanıyor.

1. Dünya Savaşı Podcast Serisi - Trailer

- Almanlar sayıca üstün Ruslar karşısında Polonya'dan geri çekilirken, Avusturya-Macaristan kaybettiği Galiçya toprakları için saldırıya hazırlanıyor.  - Fakat tecrübeli subaylarını yitirmiş olan ordu çok güçsüzdür. Üstelik askerler Karpatlar'a düşen karlarla, bir yaşam mücadelesi vermektedir.  - Macar süvarisi Pal Kelemen, günlüğünde, Karpatlar'da yaşanan zorluklara dair harika bir kesit sunuyor.

- Doğu Prusya'daki sınırını güvence altına alan Almanlar, hem güney sınırını korumak hem de Avusturya-Macaristan'a yardım etmek amacıyla güneye yöneliyor. - Ludendorff'la Hötzendorf ilk defa yüz yüze görüşüyor, ve müttefik iki ordu, Ruslara karşı ortak hareket edecekleri bir plan yapıyor. - Almanlar Varşova'yı alma amacıyla Vistül Nehri boyunca ilerlerken, sonbahar yağmurlarıyla çamura dönen yollar iki tarafın da kabusu oluyor. - Ruslar Almanlara karşı Varşova önlerinde stratejik bir galibiyet elde ediyor, Varşova Rusların elinde kalıyor.

- Doğu Cephesi'nin kuzeyinde, Doğu Prusya'da Almanlarla Ruslar karşı karşıya geliyor. - Görkemli Tannenberg zaferinden sonra Almanlar, bölgedeki diğer Rus ordusu olan Rennenkampf'ın 1. Ordusu'nu kuşatmak için plan yapıyor. - Bir doğa harikası olan Mazurya Gölleri'nde geçen, ve Alman komutan General Hermann von François'nın ön plana çıktığı bu muharebede kazanan Almanlar oluyor. - 2 Eylül'de başlayan ve 10 gün süren muharebede Ruslar 155 bin kayıp verirken, Almanlar 40 bin kayıp veriyor. - Doğu Cephesi'ne sonbahar yağmurları düşüyor.

- Galiçya Muharebesi'nin son safhasını oluşturan bu muharebede, Avusturya-Macaristan'ın tüm Galiçya cephesi çöküyor. - Hötzendorf'un ordusu, sayıca üstün Rus birliklerine karşı yenik düşüyor ve 150-200 km geriye, Karpatlar'a kadar çekiliyor. - Ruslar, Avusturya-Macaristan'ın kale şehri Przemyśl'i kuşatıyor. - 2 milyon askerin savaştığı Galiçya Muharebesi'nde, toplam kayıp 600 bini buluyor. 

- Galiçya Muharebesi'nin üçüncü safhasını oluşturan bu muharebede, Rus 3. ve 8. Ordu'ları, Avusturya-Macaristan'ın 3. Ordu'suyla karşı karşıya geliyor. - Batıda zaferler kazanan Hötzendorf, cephenin doğusundan yaklaşık büyük Rus tehdidini göz ardı ediyor. - Avusturya-Macaristan askerleri Rus toplarıya adeta bozguna uğrayarak travma yaşıyor. - Stanislau sakinleri gece bombardımanına uyanıyor ve şehri apar topar terk etmek zorunda kalıyor. - Galiçya'nın başkenti Lemberg (bugünkü adıyla Lviv) Rusların eline geçiyor.

- Galiçya Muharebesi'nin ikinci safhasını oluşturan bu muharebede, Rus 5. Ordusu'yla Avusturya-Macaristan'ın 4. Ordu'su karşı karşıya geliyor. - Arpa-buğday tarlalarında geçen muharebede makineli tüfekler ölüm saçıyor. - Bir hafta süren, ve askerlerin susuzluktan bitkin düştüğü çetin muharebenin galibi Avusturya-Macaristan oluyor.  - Fakat tarihçilere göre bu zafer "yarım kalmış" bir zaferdir.

- Doğu Cephesi'nde artık nefeslerin tutulduğu 1914'ün Ağustos ayında, Avusturya-Macaristan ve Rusya orduları birbirini süvarilerle yokluyor ve Jarosławice'de 1. Dünya Savaşı'nın en büyük süvari muharebesi gerçekleşiyor.  - Avusturya-Macaristan ordusunun Galiçya'daki taarruz planının bir casus tarafından Ruslara aktarıldığı anlaşılıyor. - Hötzendorf taarruzdan vazgeçmiyor ve 23 Ağustos 1914'te iki taraf Galiçya'nın Kraśnik şehri yakınlarında karşılaşıyor.  - Galiçya Muharebesi'nin ilk safhasını oluşturan Kraśnik Muharebesi'nde zafer Avusturya-Macaristan'ın oluyor. - 3 günde toplam 35 bin kayıp veriliyor.

- Almanya, Avusturya-Macaristan ve Rusya, Orta ve Doğu Avrupa'da büyük bir savaşa hazırlanıyor. - 1600 km'lik Doğu Cephesi'nde durumlar Batı Cephesi'nden farklı işliyor. - 1914 yılında 2 milyon askerin savaşacağı bu karlı dağların hüküm sürdüğü zorlu coğrafyada, askerleri çok kötü günler bekliyor.

- 1914 Aralık ayında siperler karlarla kaplanıyor ve yaşam koşulları gitgide kötüleşiyor. - Buna rağmen Fransızlar, Almanlara karşı Artois ve Champagne'dan taarruz ediyor, fakat başarılı olamıyor. - 25 Aralık günü, Noel zamanı, Almanlarla İngilizler arasında eşine az rastlanır bir hadise yaşanıyor. - Silahlarını bırakan askerler, iki siper arasında buluşarak dostluklar kuruyor. - Rivayete göre, taraflar arasında bir futbol maçı dahi oynanıyor. - Batı Cephesi'nde savaş kısa bir süreliğine duruyor.

- Marne Muharebesi'nden sonra iki taraf da gözünü kuzeydeki liman kentlerine dikiyor. - Denize doğru yarıştan sonra iki taraf Belçika'nın Ypres kasabasında karşı karşıya geliyor. - Bir ay süren muharebede toplam 255 bin kayıp veriliyor, fakat muharebenin kazananı çıkmıyor. - Kışın bastırmasıyla biten muharebeyle Batı Cephesi iyice şekilleniyor.

- Hamilton'un isteği üzerine bir oyalama hamlesi olarak Fransızlar Kumkale'ye bir çıkarma yapıyor. - 2800 askerlik 6. Sömürge Alayı karaya gecikmeli de olsa çıkıyor ve çoğu Afrikali sömürge askerleriyle Osmanlılar arasında göğüs göğüse kanlı çatışmalar başlıyor. - Kumkale Köyü ve köyün mezarlığı tam bir karmaşaya sahne oluyor ve iki taraf da büyük kayıplar veriyor. - Iki gün aralıksız süren muharebelerden sonra bulundukları yerden daha fazla ilerleyemeyen Fransızlar, oyalama görevini tamamladığını düşünerek geri çekiliyor.

- Ingilizler Gelibolu'da V sahili diye adlandırdıkları Ertuğrul Koyu'na yapacakları çıkarmada farklı bir taktik deniyorlar. - Karaya oturtulan içi asker dolu River Clyde gemisi adeta modern bir truva atını andırıyor. - Gemiden sahile çıkmaya çalışan 10 askerden 9'u vuruluyor. - Ezineli Yahya Çavuş insanüstü savunmasıyla tarihe geçiyor. - Denizin renginin 50 metre açıkta bile kırmızıya döndüğü V sahilinde Ingiliz savaş tarihine geçecek bir kıyım yaşanıyor.

- Ingilizlerin ana çıkarma noktalarından biri olan W sahiline Lancashire Fusiliers birliğinden 1 tabur asker çıkarmanın ilk dalgası olarak çıkıyor  - Osmanlılar tarafından iyi tahkim edilmiş bu koyda ilk saatlerde adeta kıyım yaşanıyor  - Denizin renginin kırmızıya döndüğü bu sahilde Türkler amansızca direniyor - Ingilizler sayısal üstünlükleriyle sahile çıkabilseler de fazla ilerleyemiyorlar

- 25 Nisan 1915'te, ana çıkarma noktalarını desteklemek için X sahiline (Ikiz Koyu'na) 1250 asker çıkaran Ingilizler kısmî bir başarı yakalıyor. - Bölgeye yetişen Yüzbaşı Yusuf Kenan, insiyatif kullanarak kendinden kat kat daha kalabalık birliğe taarruz ediyor ve olası bir tehlikeyi önlüyor. - Aynı zamanlarda Ingilizler S sahiline (Morto Koyu'na) 750 asker çıkarıyor. - Bölgedeki 80 Türk askeri fazla direnemese de, Ingilizler avantajlarını kullanmıyorlar. - Günün sonunda iki tarafın da planlarındaki çatlaklar gün yüzüne çıkmaya başlıyor.

- Ingilizler Y sahili diye adlandırdıkları Pınariçi Koyu'na 25 Nisan sabahı şafak sökerken 2000 asker çıkarıyor. - Saatlerce hiçbir direnişle karşılaşmayan bu kuvvet avantajını kullanamıyor. - 25 Nisan akşamüstü başlayan Türk taarruzları 26 Nisan sabahına kadar sürüyor ve ağır kayıpların verildiği kanlı bir muharebe yaşanıyor. - Çok zor durumda kalan Ingilizler 26 Nisan saat 11.30'da sahili terk ediyor.

- 25 Nisan 1915 şafak sökmeden Anzak askerleri Arıburnu Sahili'ne çıkarma yapıyor. - Onları karşılayan 3 takım Türk askeri kendini feda ediyor. - Tam işler kötüye giderken Yarbay Mustafa Kemal insiyatif kullanarak ortaya atılıyor. - "Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum!" Yarbay Mustafa Kemal. - Günün sonunda iki taraf da 4 biner kayıp verirken, Anzak birlikleri dar bir sahile sıkışıp kalıyor.

- Itilaf Devletleri dünyanın dört bir yanından topladıkları 75 bin askerlik bir orduyu Limni Adası'na yığıyor. - Osmanlılar Mareşal Liman von Sanders komutasındaki 5. Ordu'sunu boğazın Anadolu ve Avrupa yakalarına konuşlandırıyor. - 1915 yılı 24 Nisan'ı 25 Nisan'a bağlayan gece, saat 02:00'da ilk düşman gemileri Yüzbaşı Faik tarafından farkediliyor. - Saat 04:30'da 27. Alay'dan 2. Tabur'un ANZAK askerlerine sıktığı ilk kurşunla Çanakkale Kara Muharebeleri resmen başlıyor.

- Yaklaşık 150 gemilik itilaf donanması Çanakkale Boğazı'nı zorluyor. - Türk topçusu başarılı atışlarla kendinden daha üstün savaş gemilerini yıpratıyor. - Nusret'in tarihi mayınları 3 savaş gemisini batırıyor. - "Gittiler, geçemediler, geçemeyecekler!" Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanı Cevat Paşa 

"Yırtıcılar toplanmıştı. Artık gereken tek şey Türklerin yenilgisiydi." Peter Hart (Gelibolu kitabından)

- Alman ordusu Schlieffen Planı'nı devreye sokarak Belçika üzerinden Fransa'ya karşı saldırıya geçiyor. - Ingiltere Fransa'ya yardım amaçlı 6 tümen gönderiyor. - Almanlar Paris önlerinde, Marne Nehri kıyılarında durduruluyor. - Iki taraf toplamda 513 bin kayıp veriyor.

- Avusturya-Macaristan'ın Belgrad'ı bombalaması üzerine büyük güçler restleşiyor. - Sırplar beklentinin çok üstünde bir direniş sergiliyor. - Almanların Belçika ve Fransa'ya saldırması üzerine Ruslar doğudan Almanlara saldırıyor. - Tannenberg'de Ruslar tarihi bir yenilgi alıyor. - Alman komutanlar Hindenburg ve Ludendorff Almanya'nın kurtarıcı kahramanları oluyor.

- Savaş öncesi 5 büyük Avrupa devletindeki son durum - Büyük devletlerin savaş gayesi - Franz Ferdinand'ın suikasti - Savaşın resmen başlaması