Acı, tatlı, mayhoş

#acıtatlımayhoş Bu hafta Cumhuriyet Bayramı haftası. Aylin Öney Tan hafta boyunca Cumhuriyet'in topraktan tabağa ziraat hamlesini, cumhuriyet sofralarını anlatıyor.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan, Türkiye'de tostlarda domates sosunun kullanılmasının umami tadını patlattığını söylüyor, kendi uydurduğu "paçanga tostu" ve Korelilerin "kimchi tostu" tariflerini veriyor.    

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bugün Fransız tostu ile yine Fransa'dan "Krok Mösyö" (Croque Monsieur) ve Krok Madam tost tarifleri veriyor.   

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan, tost makinesi yoksa, yağlı kağıt arasına koyacağınız tostu ütüyle yapabileceğinizi söylüyor ve öğrenci iş tost tarifleri veriyor.  

#acıtatlımayhoş Otobüslerin mola verdiği yerlerde yenilen tostların tadı unutulmaz. Bolu Dağı'ndaki tostu özel yapan peyniriydi. Susurluk tostu, zaten coğrafi işaret de almış. Coğrafi işaret alan bir başka tost "Ordu tostu". Özelliği içindeki baharatlar ve ezme sucuk. Aylin Öney Tan'dan dinleyin  

#AcıTatlıMayhoş Tostun sırrı: ekmek, peynir ve biraz da sabır mı? Bu hafta konumuz tost. İyi tostun sırrını Aylin Öney Tan'dan dinleyin. Bir tutam tarih biraz da tarif. ...

#acıtatlımayhoş    

#acıtatlımayhoş    

#acıtatlımayhoş Gürcü mutfağında safran bulunmadığı için yerine sarı kadife çiçeği yaprağının kurutulup tozunun baharat olarak kullanıldığını biliyor musunuz? Aylin Öney Tan'dan dinleyin.    

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan, Gaziantep mutfağından "astarlı sütlaç" tarifini verirken, aspirin üstte mi, altta mı olduğu tartışmasını da aktarıyor.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan, safrana alternatif olarak kullanılan aspir bitkisini, görünüşünü, o bitkiden baharatın nasıl çıkarıldığını ve özellikle Gaziantep mutfağında kullanılışını anlatıyor.   

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bu hafta safrana alternatif olarak görülen sarı baharatları anlatıyor. İlk sırada safran kadar eski aspir var. M.Ö 1800'lere ait kayıtlara göre, antik Mısır'da sarı boya olarak kullanılırmış. Bugün Antep mutfağında önemli bir baharat.  

En kıymetli baharat Safranlı tavuk - pilav Safranlı risotto ve paella Zerdeli pilav Safranbolu usulü zerde #acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bu hafta Safranbolu'dan, İran'dan ve dünyadan safranın izini sürdü. Hikaye ve tariflerle safran haftasının tüm bölümleri bu kayıtta bir arada. İyi dinlemeler.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bugün tatlı olarak yemek isteyenler için Safranbolu usulü zerde tarifi veriyor.   

#acıtatlımayhoş Osmanlı mutfağında özel günlerin en kıymetli ikramı zerdeli pilav. Aylin Öney Tan safran haftasında zerdeyi ve tatlıyla tuzlunun müthiş uyumunu sergileyen zerdeli pilavı, yeniçerilerin pilavı kaşıklama ritüelini anlatıyor.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan, İran mutfağından İtalya ve İspanya'ya geçiyor, Milano usulü safranlı risotto ile İspanyolların geleneksel yemeği safranlı paella tariflerini anlatıyor, safran ve diğer baharatlarını, püf noktalarını sıralıyor.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan safranlı pilavın özelliklerini, Osmanlı'dan İran'a, Hindistan'a bu pilavı farklı pişirme yöntemlerini, özellikle "dibini tutturmak" gerektiğini anlatıyor. Hindistan'da safranlı tavuk yemeği de var. Hatta eskiden tavuklara miskle karıştırılmış safranla beslerlermiş, o tavuğun suyuyla yapılan pilav müthiş olurmuş.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bu hafta Safranbolu'dan, İran'dan ve dünyadan safranın izini sürüyor. Safranın nasıl olduğunu, bitkisinin yetişmesini, neden en kıymetli baharat olduğunu anlatıyor.   

Zereşk aklınızda olsun Karamuk ve Zereşk Zereşkli kara çorba Zereşkli tarifler Zereşkli İran pilavı   #acıtatlımayhoş'ta bu hafta Aylin Öney Tan, Anadolu'da “karamuk” ya da “kadın tuzluğu” olarak bilinen, İran'da ise pilavların vazgeçilmezi olan yakut kırmızısı zereşk üzerine anlatıyor.

#acıtatlımayhoş Zereşk, İran mutfağında olmazsa olmaz malzemelerden biri. "Zereşkistan" diye anılan zereşk bahçelerinde yetiştirilen zereşk, bizdekinden farklı yakut kırmızısı renkli ve "zereşk bidane" deniyor. Artık Türkiye'ye de zereşk oradan geliyor. Aylin Öney Tan'dan dinleyin. Bir de İran'ın meşhur zereşkli pilavıyla, cevizli, zereşkli balık tavası tarifi var.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bugünlerde Küre dağlarında yürüyüşe çıkmayı, köylü kadınlarla zereşk, oradaki yerel adıyla "karamuk ya da kızamık" toplamayı öneriyor. Gidemeyenler için İran'dan gelen ve Türkiye'de aktarlarda satılan zereşk kurusunu çorba, meyve salatası hatta kurabiyelerde  kullanma yolunu da gösteriyor.  

#acıtatlımayhoş  Zereşk, karamuk ya da kızamık... Aylin Öney Tan bu orman meyvesiyle ilgili bilgiler veriyor, "asıl lezzetini ortaya çıkaran" dediği "kara çorba" tarifi veriyor. İçine kızamık ya da zereşk ekşisi konan, tavuk suyuna bir çorba. Rengi kapkara ama tadı efsane.  

#acıtatlımayhoş Zereşk ya da karamuk! İran'da yetiştirilen bu bitki, bizde Kastamonu'da Küre dağlarında ve bazı yörelerde 'karamuk' denilen sarı çiçek açan, meyvesi mora yakın bir orman meyvesi. İran'da pilavda kullanılan yakut kırmızısı zereşk ise eskiden bizde de varmış. Artık yok ama canlanıyor. Aylin Öney Tan'dan dinleyin  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bugün karamuk, zereşk ya da bazı yörelerde "kadın tuzluğu" olarak anılan bir orman meyvesini anlatıyor. Unutulan, ama çok faydalı olduğu söylenen bu meyvenin yeniden gündeme gelmesinin yakın olduğunu belirtiyor, Latince adını da vererek, "Berberis adını aklınızda tutun. Yakında arayacaksınız" diyor.  

Erikle tatlılar, tuzlular Mürdüm püresi zamanı Macar usulü erikli mantı Macar usulü erikli lokma Erikli tatlılar, tuzlular #AcıTatlıMayhoş 

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan, mürdüm eriği mevsimi geçmeden yapabileceğiniz tatlıları ve tuzluları anlatıyor, et ve tavuk yanında ketçap gibi kullanabileceğiniz bir sos ile erikli turta tarifi veriyor.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan "erikli lokma" dediği, Almanya, Macaristan ve Avusturya'dan değişiklik bir lezzet anlatıyor, tarifini veriyor.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bugün Macaristan'dan erikli mantıyı anlatıyor. Bol ekmek kırıntısı, bol tarçın, bol tereyağıyla yapılan mantıda, kıyma yerine erik ezmesi / pestili konuluyor. Tarifi ve püf noktalarını dinleyin.  

#acıtatlımayhoş Mürdüm püresi zamanı. Şekersiz, yıldız anason, tarçın, zencefil, karanfilli. Ekşi isterseniz Malatya'nın incaz, üzüm, hüvenk, al erik, dutdüştü, bardak, gelinboğan, hacıahmet, hızan, güzlük, Mardik eriğiyle. Aylin Öney Tan'ı dinleyin  

#acıtatlımayhoş Mürdüm eriği, Anadolu mutfağında hem tatlılarda hem etli ya da zeytinyağlı yemeklerde kullanılıyor. Aylin Öney Tan hemen hemen hiç şekersiz, Balkan usulü mürdüm eriği reçeli tarifi veriyor.  

#acıtatlımayhoş

#acıtatlımayhoş

#acıtatlımayhoş

#acıtatlımayhoş

#acıtatlımayhoş

#AcıTatlıMayhoş  Aylin Öney Tan tarihten hikayeler ve tariflerle kavatanın öyküsü. İyi dinlemeler.  

#acıtatlımayhoş

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan, Ayşe Fahriye'nin 1882 yılında yazdığı "kavata turşusu" tarifini veriyor. Çok kısa ve basit bir tarif. Melceü't-Tabbâhîn'de, yani 1844 yılında kaleme alınmış Osmanlı döneminin ilk basılı yemek kitabında ise bir tarif var ki, o tarif İngilizce'ye çevirilince olanlar olmuş.  

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan, kavatanın izini sürmeye devam ediyor. Kavata dolmalık biber mi, domates mi? Bursa civarında "gavata" denen bitkinin kökü, Latince 'oymak' anlamındaki 'kavare'den geliyor. İtalyanca'da da "içi oyuk" anlamı kullanılıyor. Peki, Evliya Çelebi bundan niye bahsetmemiş?   

#acıtatlımayhoş Topkapı Sarayı Mutfağı'na 1692 yılında 34 bin 200 adet kavata alınmış. 1694 yılındaki bir kayıtta ise "Padişah için 13 bin 350 adet kavata" alınmış. Aylin Öney Tan'dan, tarihçi Tülay Artan'ın "sert ve acı domates" olarak tanımladığı kavatayla ilgili notları dinleyin.   

#acıtatlımayhoş Aylin Öney Tan bu hafta biber mi, domates mi denen 'kavata'nın izini sürüyor, hem hikayeler anlatıyor, hem de tarifler veriyor.