Prachatai Podcast

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ พูดคุยกับ ติณณภพจ์ สินสมบูรณ์ทอง ถึงแนวคิดของนักสังคมวิทยาชาวมาเลเซียผู้ล่วงลับ ไซยิด ฮุสเซน อาลาตาส (Syed Hussein Alatas) ซึ่งมีคุณูปการสำคัญในการบุกเบิกสังคมวิทยามาเลเซียและสิงคโปร์ และแนวคิดหลังอาณานิคม การถอนรากอาณานิคมในสาขาวิชาสังคมศึกษา หรือ decolonizing turn ในแวดวงวิชาการมาเลเซีย สิงคโปร์ หรือประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ฯลฯ ทั้งนี้งานของเขาได้รับความสนใจในแวดวงวิชาการโดยเฉพาะสังคมวิทยาในมาเลเซีย สิงคโปร์ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่ในวงวิชาการไทยศึกษา ซึ่งมีความสำคัญต่อวิชาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา กลับไม่มีการพูดถึงงานของอาลาตาสมากนัก ไม่ปรากฏการนำแนวคิดหรือผลงานของเขามาใช้อธิบายในงานวิชาการของไทยโดยเฉพาะวิชาสังคมวิทยา ซึ่งสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ใช่เรื่องบังอิญ แต่มีปัจจัยทั้งภายในแวดวงสังคมวิทยาเอง และบริบททางประวัติศาสตร์  สังคม วัฒนธรรมและการเมืองของไทย ที่ทำให้ความสำคัญของอาลาตาสไม่ปรากฏ โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาวะกึ่งอาณานิคมสยาม หรือวลีที่ว่าไทยเป็นเอกราชไม่เคยเป็นเมืองขึ้นชาติใด ฯลฯ ที่อาจทำให้ไอเดีย decolonizing practice ไม่เติบโตในแวดวงวิชาการ โดยเฉพาะสายสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา นอกจากนี้ยังชวนคิดต่อในประเด็น “autonomous knowledge” หรือ องค์ความรู้ที่เป็นอิสระ ที่พยายามนำทฤษฎี เรื่องเล่า ที่ยังไม่ได้รับการไฮไลท์มากพอ มานำเสนอ หรือทำให้ผู้ถูกกดทับถูกทำให้มองเห็น ทำให้ได้ยิน หรือตั้งคำถามกับขนบทางวิชาการสังคมวิทยาไทยด้วย ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย #หมายเหตุประเพทไทย #decolonizingpractice #SyedHusseinAlatas

ในห้วงสัปดาห์วันแรงงานสากล หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ชานันท์ ยอดหงษ์ และต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี แนะนำ “พิพิธภัณฑ์แรงงานไทย” บนถนนนิคมมักกะสัน กรุงเทพฯ ซึ่งริเริ่มจากขบวนการแรงงาน หวังรวบรวมและจัดแสดงเรื่องราวของผู้ใช้แรงงานไม่ให้หายสาบสูญไปจากหน้าประวัติศาสตร์ไทย เปิดมาตั้งแต่ปี 2536 เล่าประวัติศาสตร์สังคมไทยจากมุมของผู้ใช้แรงงาน การต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย รวมไปถึงการต่อสู้ของขบวนการแรงงานเพื่อสิทธิประกันสังคม (2533) สิทธิลาคลอด (2536) ทวงสิทธิให้กับเหยื่อเพลิงไหม้โรงงานเคเดอร์ (2536) ฯลฯ นอกจากนี้การจัดแสดงนิทรรศการ เรื่องเล่าในพิพิธภัณฑ์แรงงานไทย ยังสะท้อนวิธีคิดการแบ่งยุคทางประวัติศาสตร์ (Periodization) สะท้อนโครงสร้างทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง ที่ส่งผลกระทบกับชีวิตของชนชั้นแรงงานด้วย โดยปัจจุบันนี้พิพิธภัณฑ์แรงงานไทยอยู่ระหว่างการระดมทุนเพื่อปรับปรุงพิพิธภัณฑ์ และเตรียมเปิดให้บริการใหม่เร็วๆ นี้ โดยสามารถติดตามข่าวสารได้จาก Facebook เพจของพิพิธภัณฑ์แรงงานไทย

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ประภาภูมิ เอี่ยมสม และต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี พูดคุยกับ ติณณภพจ์ สินสมบูรณ์ทอง ในประเด็น "Queer in the Global South" หรือเควียร์ศึกษาในซีกโลกใต้ ที่ไม่ได้ดูแค่ประเด็นเควียร์ในอาณาบริเวณใต้เส้นศูนย์สูตร แต่ดูทั้งเศรษฐกิจ การเมือง และเชิงวาทกรรมว่าอะไรถูกจัดให้อยู่เหนือกว่า สิ่งที่อยู่ต่ำกว่า ด้อยอำนาจมากกว่าในวาทกรรมการพัฒนา ทั้งนี้แม้ทฤษฎีเควียร์จะตั้งต้นมาจากฝั่งสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะมิเชล ฟูโกต์ หรือจูดิธ บัตเลอร์ แต่ก็มีอย่างน้อย 3 แนวทางของเควียร์ศึกษาในซีกโลกใต้ ได้แก่ สายแรก Globalism เควียร์ศึกษาสายตะวันตกนิยม สายที่สอง Localism หรือ สายศึกษาเควียร์ท้องถิ่น และ สายที่สาม Transnationalism หรือเควียร์ศึกษาสายข้ามชาตินิยม ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการ #หมายเหตุประเพทไทย #queerstudies

หลังจาก “กีกี้” หรือ “Shocker Combatmen” กลายเป็นประเด็นในการอภิปรายในสภาเมื่อไม่นานมานี้ หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ภาวิน มาลัยวงศ์ และปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ พูดถึงกำเนิด “คาเมนไรเดอร์' และยุคซีรีส์ซูเปอร์ฮีโร่แปลงร่างในวัฒนธรรมญี่ปุ่นอันเป็นผลพวงของสังคมยุคหลังสงครามแปซิฟิก และจะกลายเป็นวัฒนธรรมบันเทิงจากญี่ปุ่นในเวลาต่อมา ทั้งนี้ อิชิโนโมริ โชทาโร (Ishinomori Shotaro) ราชามังงะ ผู้สร้างตัวละคร คาเมนไรเดอร์ เป็นคนในรุ่น “ยาเคอาโตะ” “Yakeato (焼け跡) Generation” หรือคนที่เกิดระหว่างปี ค.ศ. 1929 ถึง 1941 ตอนเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 พวกเขายังเด็กเกินกว่าจะถูกเกณฑ์เข้าไปมีส่วนร่วม แต่ว่ารู้ความและทันเห็นเหตุการณ์การทิ้งระเบิดปรมาณู ตลอดจนผลพวงที่เกิดขึ้นในประเทศญี่ปุ่น ประสบการณ์นี้สร้างความเจ็บป่วยทางจิตใจฝังรากลึก เขาเห็นตัวเองไม่มีประโยชน์ ถูกต้อนจนมุมในสถานการณ์ที่ไม่มีทางออก พอเติบโตขึ้น บางคนเป็นผู้ต่อต้านสงคราม บ้างเป็นศิลปิน นักเขียน ผู้กำกับภาพยนตร์ อิชิโนโมริสร้างสรรค์ผลงานอย่าง “คาเมนไรเดอร์” เปิดตัวในปี ค.ศ. 1971 เพื่อ Re-imagine จินตนาการความเป็นไปได้อื่น จำลองมัลติเวอร์สที่พวกเขาพอจะลุกขึ้นมาสร้างการเปลี่ยนแปลงได้บ้าง ไม่เป็นผู้สิ้นไร้ในทุกรูปแบบ โดยซีรีส์คาเมนไรเดอร์ นับเป็นการปักหมุดจุดเริ่มต้น “ยุคทองของ โทคุชัตสึ” หมายถึงละครโทรทัศน์แนวไลฟ์แอคชันจากประเทศญี่ปุ่น เนื้อหาแนวฮีโร ใช้มนุษย์จริงแสดงประกอบกับสเปเชียลเอฟเฟ็คต่าง ๆ โดยยุคทองของโทคุชัตสึ หรือเหล่าฮีโรมนุษย์แปลงร่างอยู่ระหว่างปี ค.ศ. 1971 ถึง 1989 ขณะที่พล็อตเรื่องหลังยุคทองเมื่อเข้าสู่ยุคเฮเซหรือโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเข้าสู่หลัง ค.ศ. 2000 ซูเปอร์ฮีโรเหล่านี้ยิ่งเดินเรื่องไปสู่เฉดเทามากขึ้น ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ แนะนำบทความ "Embodying ‘Thainess' and the post-2006 coup crisis in Buppesannivas (Love Destiny)" ของศรัณย์ภัทร์ บุญฮก ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ประจำคณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา นำเสนอประเด็นจากละคร "บุพเพสันนิวาส" ซึ่งออกอากาศครั้งแรกทางช่อง 3 ในปี 2561 ละครโทรทัศน์เรื่องดังกล่าวเขียนบทโทรทัศน์อิงจากฉบับนวนิยายของ "รอมแพง" เล่าเรื่องราวของเกศสุรางค์ ที่ย้อนเวลาปัจจุบันกลับไปอยู่ในร่างของ "การะเกด" ย้อนกลับไปในยุคหัวเลี้ยวหัวต่อของรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ภาพแทนของขุนนางต่างชาติที่เป็น "ตัวร้าย" และจบลงด้วยเหตุการณ์ยึดอำนาจปราบฟอลคอน และตั้งราชวงศ์บ้านพลูหลวงโดยพระเพทราชา และเนื่องจากฉบับนวนิยายตีพิมพ์ครั้งแรกในปี 2553 จึงมีจุดเชื่อมโยงกับบริบทการเมืองหลังรัฐประหาร 2549 โดยบทความยังเสนอว่า "บุพเพสันนิวาส" นำเสนอเรื่องเล่าหลักของแนวคิดราชาชาตินิยม กระทั่งเปิดพื้นที่ในการสนทนากับปัญหาวิกฤติชาติที่เกิดขึ้นภายหลังรัฐประหาร สะท้อนถึงความกังวลใจต่อภาวะการแบ่งขั้วทางการเมืองและการตีความเรื่อง "คนดี" ของสังคมไทย อ่านบทความที่ Saranpat Boonhok (2024) Embodying ‘Thainess' and the post-2006 coup crisis in Buppesannivas (Love Destiny), South East Asia Research, 32:3, 304-323, [https://doi.org/10.1080/0967828X.2024.2436519]

หมายเหตุประเพทไทย [Live] สัปดาห์นี้ ชานันท์ ยอดหงษ์ และปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ หยิบยกกรณีไทยส่งกลับผู้ลี้ภัยอุยกูร์กลับประเทศจีนในมิติความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เพื่อพิจารณาแนวทางการดำเนินนโยบายต่างประเทศของชาติในเอเชีย โดยเฉพาะประเด็นสิทธิมนุษยชนที่ดูเหมือนไม่แข็งขัน เมื่อเทียบกับปฏิกิริยาจากชาติตะวันตก แต่หลายสิ่งสะท้อนเช่นนั้นจริงหรือไม่ ติดตามในรายการหมายเหตุประเพทไทย

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้พูดคุยกับเก่งกิจ กิติเรียงลาภ จากคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ชวนอ่านขั้วอุดมการณ์ทางการเมือง "อนุรักษนิยม เสรีนิยม สังคมนิยม" ไปจนถึง "ฝ่ายซ้าย ฝ่ายขวา" ทำความเข้าใจจุดยืนของพรรคการเมือง กลุ่มทางสังคมในสังคมโลกและสังคมไทย เหตุใดอนุรักษนิยม เสรีนิยม มองเรื่องเดียวกันแต่มีจุดยืนแตกต่างกัน และตัวเรามีจุดยืนอยู่ตรงไหนเมื่อเทียบกับอุดมการณ์ทางการเมืองขั้วต่างๆ และเมื่อพิจารณาสังคมไทย ที่แกนกลางของสังคมไทยมีความเป็นอนุรักษนิยมสูง เมื่อมีพรรคการเมือง หรือการรณรงค์ทางสังคมที่ดีกรีเป็นแค่เสรีนิยม หรือลิเบอรัล ก็ถูกมองว่าเป็นฝ่ายซ้ายไปหมด และชวนจับสัญญาณการใช้อำนาจองคาพยพหรือพลังทางการเมือง กระทั่งการรัฐประหาร เพื่อขยับให้สังคมที่ออกไปทางเสรีนิยมกลับมาเข้าร่องเข้ารอยอยู่ในแกนอนุรักษนิยมร่ำไป

ติดตามประเด็นสังคมวิทยาทุนจีนข้ามชาติที่ลงทุนประกอบธุรกิจในไทยหลากหลายเฉด จากทุนจีนขาวถึงทุนจีนเทา ในหมายเหตุประเพทไทย [Live] "ทุนจีนเทาใกล้ฉัน"

หมายเหตุ: เนื้อหารายการเปิดเผยส่วนหนึ่งของสารคดี The Lost Princess (2024) หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ ชานันท์ ยอดหงษ์ และประภาภูมิ เอี่ยมสม รีวิวหลังชมสารคดี The Lost Princess (2024) ผลงานกำกับของ กรภัทร ภวัครานนท์ หลานสาวของ "เจ้ายาย" ผู้บันทึกช่วงชีวิตบั้นปลายของเจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ ในบริบทที่เจ้านายฝ่ายเหนือยังคงมีบทบาทในเชิงสังคมและวัฒนธรรม ขณะที่หมดอำนาจทางการเมืองไปแล้วนับตั้งแต่ยุคสยามผนวกล้านนา   อย่างไรก็ตามมีหลายแง่มุมที่น่าสนใจและแสดงสัญญะผ่านสารคดี "The Lost Princess" ทั้งยังชวนให้ตั้งคำถามถึงความเป็นเจ้า ผู้เป็นทั้งเจ้าในบ้านและเจ้านอกบ้านของเจ้าดวงเดือน วิถีเซเลบ และความเป็นมนุษย์ ภาพยนตร์สารคดีที่ยืนโรงฉายมาตั้งแต่กลางเดือนมกราคม และจนถึงขณะนี้ (9 มี.ค. 68) ยังคงมีรอบฉายตามโรงฉายเล็กๆ ทั้งในกรุงเทพฯ และหัวเมือง "The Lost Princess" มีหลายแง่มุมรอคอยการรับชม และตีความอย่างไร ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย

"เรามักจะนึกว่ามนุษย์เราเป็นใหญ่ มีศักยภาพเป็นศูนย์กลางของทุกสิ่งทุกอย่าง ทำให้เรามีความฮึกเหิม มีความทะนงตัวที่จะควบคุมจัดการทุกอย่างของโลกใบนี้ แต่ว่าการมองแบบมนุษยวิทยาพ้นมนุษย์เริ่มทำให้เราเข้าใจมากขึ้นว่า จริงๆ แล้วเราไม่สามารถที่จะจัดการควบคุมโลกใบนี้ ได้อย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาดได้ ทำให้เราถ่อมตัวลงมามากขึ้น" 'มานุษยวิทยามหาสมุทร' ฟังดูเป็นสาขาที่ชวนสงสัยว่าคืออะไร ศึกษาอะไร  BookBar สนทนากับจักรกริช สังขมณี จากภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ชวนให้เราตระหนักว่าการแตกดับของสิ่งหนึ่งอาจเป็นจุดเริ่มต้นของชีวิต มนุษย์นั้นเปราะบางและหยิ่งยโสเพียงใด และเล็กจ้อยแค่ไหนเมื่ออยู่ต่อหน้ามหาสมุทร ฟังทั้งหมดได้ทุกช่องทางของ 'ประชาไท prachatai.com'   YouTube : https://youtu.be/af6uTpUpfco Spotify : https://pct.fyi/podcast-spotify Apple Podcasts : https://pct.fyi/podcast-apple Podbean : https://pct.fyi/podbeen #BookbarPodcast #PrachataiPodcast #BookBar #Prachatai #มานุษยวิทยามหาสมุทร #จักรกริชสังขมณี #หนังสือ #book

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ขอร่วมส่งอำลาและรำลึกถึงการจากไปของอาจารย์ตุล คมกฤช อุ่ยเต็กเค่ง อาจารย์ประจำภาควิชาปรัชญา คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร หรือที่โลกโซเชียลรู้จักในนาม "เชฟหมี" ยูทูปเบอร์รุ่นบุกเบิกแห่งรายการ "ครัวกากๆ" ทั้งนี้บทบาทของคมกฤชในโลกศาสนาและวิชาการ เป็นผู้สนใจและเผยแพร่ความรู้ในประเด็นศาสนาฮินดู พุทธศาสนาวัชรยาน เทพเจ้าจีน รวมทั้งส่งเสริมให้ความเชื่อทางศาสนาปรับตัวให้สอดคล้องกับประชาธิปไตยและหลักการสิทธิมนุษยชน นอกจากนี้อาจารย์ตุลย์ยังเป็นสายธารระลอกล่าสุดของผู้เผยแพร่ ส่งต่อ องค์ความรู้ "ภารตวิทยา" เชื่อมต่อความสัมพันธ์ไทย-อินเดียมาอย่างไม่ขาดสาย   ติดตามรายการหมายเหตุประเพทไทยทุกคืนวันอาทิตย์       ผ่าแผนทรัมป์ ผนวกกรีนแลนด์ บีบแคนาดา | หมายเหตุประเพทไทย EP.563 [Live]     หัวใจและทิศทางการศึกษาศิลปศาสตร์ | หมายเหตุประเพทไทย EP.562     กฎหมายสมรสเท่าเทียมบังคับใช้แล้ว ต้องทำอะไรต่อ? | หมายเหตุประเพทไทย EP.561     ดรามาไทย-พม่าหาใช่กำเนิดมาแต่กรุงศรี | หมายเหตุประเพทไทย EP.560

"รักโรแมนติกมันจะสัมพันธ์ไปกับระบบของความเป็นทุนนิยม...มันมีภาวะของบริโภคนิยมซึ่งสอดคล้องไปกับความเป็นทุนนิยม คือคุณจะโรแมนติกไม่ได้ถ้าคุณไม่มีเงิน" ส่งท้ายเดือนแห่งความรักด้วยหนังสือ ‘รักสมัยใหม่ สังคมวิทยาความรัก' #BookBar สนทนากับผู้เขียน วิลาสินี พนานครทรัพย์ จากคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ชวนกะเทาะเปลือกความรักยุคใหม่ ความโรแมนติก บุพเพสันนิวาส ที่จะชวนให้คุณตั้งคำถามว่ารักโรแมนติกมีอยู่จริงไหม? ฟังทั้งหมดได้ทุกช่องทางของ 'ประชาไท prachatai.com'   YouTube : https://youtu.be/V94UG7KvslQ?si=K6jvFc-8HPe42Gjk Spotify : https://pct.fyi/podcast-spotify Apple Podcasts: https://pct.fyi/podcast-apple Podbean: https://pct.fyi/podbeen #BookbarPodcast #PrachataiPodcast #BookBar #Prachatai #รักสมัยใหม่สังคมวิทยาความรัก #ModernLoveSociologyofLove #วิลาสินีพนานครทรัพย์ #หนังสือ #book

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ และต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี พูดถึงนโยบายระหว่างประเทศของประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา 'โดนัลด์ ทรัมป์' ต่อประเด็นการผนวกกรีนแลนด์ และมาตรการขึ้นภาษีต่อเม็กซิโกและแคนาดา ว่ามีเบื้องหลังวิธีคิดอย่างไร พร้อมสำรวจภูมิหลังการขยายดินแดนและอิทธิพลในประวัติศาสตร์นับตั้งแต่สหรัฐอเมริกาก่อตั้ง ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย (Live) วันอาทิตย์ที่ 23 กุมภาพันธ์นี้เวลา 18.00 น. ทาง YouTube Facebook และ X ของประชาไท

ภาวิน มาลัยวงศ์ และชานันท์ ยอดหงษ์ ชวนคุยเรื่องการศึกษาวิชาศิลปศาสตร์ (Liberal arts) วิวัฒนาการที่เริ่มมาตั้งแต่สมัยกรีก ผ่านยุคตื่นรู้และการปฏิวัติอุตสาหกรรม มาจนถึงสมัยใหม่ และทิศทางในอนาคต ซึ่งล่าสุดเมื่อปี 2023 ที่สหรัฐอเมริกาตัดงบการศึกษาด้านศิลปศาสตร์ บางมหาวิทยาลัยอย่าง West Virginia University ก็ยกเลิกโครงการสอนวิชาศิลปศาสตร์มากกว่า 20 หลักสูตร และแนวโน้มของการศึกษาวิชาศิลปศาสตร์ในประเทศไทยเป็นอย่างไร ติดตามได้ในรายการ #หมายเหตุประเพทไทย #ศิลปศาสตร์   เรื่องอื่นแนะนำ กฎหมายสมรสเท่าเทียมบังคับใช้แล้ว ต้องทำอะไรต่อ? | หมายเหตุประเพทไทย EP.561 ดรามาไทย-พม่าหาใช่กำเนิดมาแต่กรุงศรี | หมายเหตุประเพทไทย EP.560 Jimmy Carter ชีเสิร์ฟสิทธิทางเพศ หนุนขบวน LGBTQ+  | หมายเหตุประเพทไทย EP.559

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ชานันท์ ยอดหงษ์ และประภาภูมิ เอี่ยมสม พูดถึงเส้นทางอันยาวนานของการผลักดันกฎหมายสมรสเท่าเทียมซึ่งมีผลบังคับใช้แล้วตั้งแต่ 23 มกราคม 2568 อย่างไรก็ตามในประเด็นความเสมอภาคทางเพศของ LGBTQI+ ยังมีประเด็นผลักดันที่ท้าทาย ทั้งเรื่องกฎหมายคำนำหน้านาม ขจัดการเลือกปฏิบัติ นโยบายส่งเสริมด้านสาธารณสุข ฯลฯ นอกจากนี้การดำเนินนโยบายของรัฐยังต้องคำนึงถึงปัญหาและความจำเป็นต้องการของกลุ่มคนต่างๆ ในสังคมอีกด้วยทั้งผู้สูงอายุ ผู้พิการ กลุ่มชาติพันธุ์ คนชายขอบ และกลุ่มอื่นๆ ไม่อาจโฟกัสเพียงกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการ #หมายเหตุประเพทไทย เรื่องอื่นน่าสนใจ ดรามาไทย-พม่าหาใช่กำเนิดมาแต่กรุงศรี | หมายเหตุประเพทไทย EP.560 Jimmy Carter ชีเสิร์ฟสิทธิทางเพศ หนุนขบวน LGBTQ+ | หมายเหตุประเพทไทย EP.559 ความสำเร็จและล้มเหลวของ Jimmy Carter | หมายเหตุประเพทไทย EP.558 จีนใหม่หลังศตวรรษแห่งความอัปยศ | หมายเหตุประเพทไทย EP.557 60 ปี Freedom Schools | หมายเหตุประเพทไทย EP.556

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้พูดคุยกับลลิตา หาญวงษ์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ประจำภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ พูดถึงพัฒนาการทัศนคติคนไทยต่อกับคนพม่าที่มีความเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา มิได้หยุดนิ่งในเรื่องสงครามเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 แต่มีปฏิสัมพันธ์กันหลายมิติในยุคสมัยใหม่ตั้งแต่ความมั่นคง ผู้อพยพ ไปจนถึงประกวดนางงาม และโดยเฉพาะข้อถกเถียงล่าสุดเรื่องการไหล่บ่าเข้าเข้าสู่ตลาดแรงงานของประชากรจากประเทศเพื่อนบ้าน ที่สร้างแรงกดดันต่อภารกิจภาครัฐโดยเฉพาะด้านบริการสาธารณะ แต่ในอีกด้านหนึ่งแรงงานข้ามชาติเหล่านี้ก็พยุงการเติบโตทางเศรษฐกิจของสังคมไทยที่เผชิญสังคมสูงวัย และทำงานในกิจการที่ใช้แรงงานเข้มข้นมากกว่าแรงงานทักษะ ในระยะหลังปฏิสัมพันธ์ระหว่างสังคมไทย-พม่ายังปรับเปลี่ยน จากเดิมที่ภาพการรับรู้ต่อพม่าอาจมาจากความขัดแย้งในยุคจารีต หรือสงครามกลางเมืองของพม่าที่เริ่มมาตั้งแต่ได้รับเอกราช ในระยะหลังๆ โดยเฉพาะในช่วงที่พม่าเปิดประเทศและปฏิรูปการเมืองในทศวรรษที่ 2010 จนถึงรัฐประหารเมื่อ 1 กุมภาพันธ์ 2021 เริ่มมีระลอกการรับรู้ใหม่ๆ เกี่ยวกับประเทศเพื่อนบ้านแห่งนี้มากขึ้น โดยเฉพาะการแลกเปลี่ยนกันในมิติวัฒนธรรมและศิลปะ อย่างเช่น ละครโทรทัศน์จากเจ้าพระยาสู่อิรวดี หรือล่าสุดการ์ตูนวายอโยธยาเอยาวดี ฯลฯ เรื่องน่าสนใจ Jimmy Carter ชีเสิร์ฟสิทธิทางเพศ หนุนขบวน LGBTQ+ | หมายเหตุประเพทไทย EP.559 ความสำเร็จและล้มเหลวของ Jimmy Carter | หมายเหตุประเพทไทย EP.558 จีนใหม่หลังศตวรรษแห่งความอัปยศ | หมายเหตุประเพทไทย EP.557 60 ปี Freedom Schools | หมายเหตุประเพทไทย EP.556

ภาวิน มาลัยวงศ์ และชานันท์ ยอดหงษ์ พูดถึงบทบาทของอดีตประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา จิมมี คาร์เตอร์ (Jimmy Carter) ผู้ล่วงลับเจ้าของวาทะ "สิทธิมนุษยชนเป็นสิ่งสูงสุด" ผู้สนับสนุนสิทธิมนุษยชน ความเสมอภาคทางเพศ สิทธิสตรี และสิทธิ LGBTQ+ เคยเปิดทำเนียบขาวพูดคุยกับกลุ่ม LGBTQ+ เพื่อสะท้อนปัญหา ฯลฯ บทบาทคาร์เตอร์ยังเป็นต้นแบบให้กับประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกายุคหลังๆ ในประเด็นสิทธิมนุษยชนด้วย ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย เรื่องอื่นน่าสนใจ ความสำเร็จและล้มเหลวของ Jimmy Carter | หมายเหตุประเพทไทย EP.558 จีนใหม่หลังศตวรรษแห่งความอัปยศ | หมายเหตุประเพทไทย EP.557 60 ปี Freedom Schools | หมายเหตุประเพทไทย EP.556 ปลาหมึกแถวบน และการตอบโต้ ต่อรอง ลำดับช่วงชั้นเรือนร่างเกย์ | หมายเหตุประเพทไทย EP.555

หมายเหตุประเพทไทย [Live] พูดถึงจิมมี คาร์เตอร์ ประธานาธิบดีผู้มีอายุยืนยาวของสหรัฐอเมริกาซึ่งเพิ่งเสียชีวิตเมื่อ 29 ธันวาคมที่ผ่านมา คาร์เตอร์ดำรงตำแหน่งในช่วง 1977-1981 ในยุคหัวเลี้ยวหัวต่อก่อนสิ้นสุดสงครามเย็น และมีบทบาททางสังคมภายหลังสิ้นสุดวาระดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี ทั้งนี้ผลงานการต่างประเทศของคาร์เตอร์ เขาได้ยุติปัญหาจำนวนมาก และมีความสำคัญอย่างยิ่งในปัจจุบัน อาทิ เจรจาสันติภาพระหว่างอิสราเอลและอียิปต์ เริ่มลงนามในสนธิสัญญาจำกัดอาวุธกับสหภาพโซเวียต การสร้างความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการกับจีน และคืนคลองปานามาให้กับปานามา อย่างไรก็ตามเขาไม่สามารถเจรจาเพื่อปล่อยตัวประกันในวิกฤตสถานทูตสหรัฐฯ ที่อิหร่านได้ และยังเป็นเหตุสำคัญ ประกอบกับความล้มเหลวในการแก้ไขปัญหาภายในประเทศซึ่งทำให้เขาแพ้เลือกตั้งประธานาธิบดีให้กับโรนัลด์ เรแกน ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย เรื่องน่าสนใจ จีนใหม่หลังศตวรรษแห่งความอัปยศ | หมายเหตุประเพทไทย EP.557 60 ปี Freedom Schools | หมายเหตุประเพทไทย EP.556 ปลาหมึกแถวบน และการตอบโต้ ต่อรอง ลำดับช่วงชั้นเรือนร่างเกย์ | หมายเหตุประเพทไทย EP.555

“เด็กหลายคนพูดถึงสิ่งแวดล้อมและสุขภาพจิต ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญ แต่เราไม่ควรลืมว่าเยาวชนอีกหลายคนก็ลุกขึ้นมาเรียกร้องสิทธิทางการเมือง เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น และการแสดงออก แต่ทำไมเรื่องเหล่านี้กลับไม่ค่อยถูกพูดถึงในเวทีของรัฐ?”. มาร่วมฟังและสำรวจประเด็นเหล่านี้ใน Talk อะ Rights Podcast ตอนล่าสุดที่แอมเนสตี้ ประเทศไทยร่วมกับประชาไท มาชวนทุกคนแลกเปลี่ยนเรื่องนี้ไปกับ อันนา อันนานนท์ นักกิจกรรมเยาวชน ที่ต้องการส่งเสียงผลักดันเรื่องสิทธิมนุษยชน! มาร่วมกันสร้างพื้นที่ให้เสียงของเยาวชนเป็นพลังเปลี่ยนแปลงสังคม และทำให้สิทธิมนุษยชนเป็นเรื่องของเราทุกคน✨ #ChildrenRights #AmnestyThailand

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้  ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ และชานันท์ ยอดหงษ์ แนะนำหนังสือ Never Forget National Humiliation (2012) ของเจิ้งหวัง ที่ชี้ให้เห็นว่าอัตลักษณ์ของจีนยุคใหม่ที่ก้าวขึ้นมาเป็นมหาอำนาจของโลก รวมถึงรูปแบบกำหนดนโยบายระหว่างประเทศแบบในปัจจุบันนั้น เป็นผลมาจากการออกแบบความทรงจำร่วมทางประวัติศาสตร์ที่พรรคคอมมิวนิสต์จีน ซึ่งปกครองแผ่นดินใหญ่นับตั้งแต่ปี 1949 ปลูกฝังอุดมการณ์จีนใหม่ผ่านการเรียนการสอนประวัติศาสตร์ที่เน้นย้ำว่าจีนเคยตกเป็นเหยื่อการรังแกจากจักรวรรดินิยมตะวันตกในช่วง "ศตวรรษแห่งความอัปยศ" โดยเฉพาะกรณีสงครามฝิ่น การรุกรานของญี่ปุ่น และสงครามกลางเมือง เพื่อสร้างความภาคภูมิใจในชาติและกระตุ้นความรักชาติในหมู่คนรุ่นใหม่ รวมทั้งยึดหลักการปกครองแบบพรรคเดียว จีนเดียว ซึ่งเป็นท่าทีสำคัญของรัฐบาลจีนปักกิ่งในยุคหลังสงครามเย็น และหลังเหตุการณ์ปราบปรามการชุมนุมที่จัตุรัสเทียนอันเหมิน ค.ศ. 1989

ชวนย้อนไปสู่เหตุการณ์การต่อต้านคณะรัฐประหารของพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา เมื่อปี 2557 ยุคสมัยแห่ง 'การคืนความสุข' ลากยาวมาถึงการลุกขึ้นมาเรียกร้องความเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างของคนหนุ่มสาว ในการชุมนุมช่วงปี 2563  เราชวนเทวฤทธิ์ มณีฉาย อดีตบรรณาธิการบริหารสำนักข่าวประชาไท มาเล่าให้ฟังถึงสถานการณ์อันเข้มข้นและการทำงานข่าวในช่วงเวลาดังกล่าว #ประชาไทม์ #PrachaTime #prachatai #20ปีประชาไท #ประชาไท #podcast

แอมเนสตี้คือใคร ใครคือแอมเนสตี้❓ .

#TalkอะRightsPodcast #วันยุติโทษประหารชีวิตสากล #ยุติโทษประหารชีวิต #Amnesty #AmnestyThailand #humanrights  เพราะการมีชีวิตคือสิทธิขั้นพื้นฐานของทุกคน แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนลจึงรณรงค์เพื่อให้มีการยกเลิกโทษประหารชีวิต เพื่อเรียกร้องให้มีการปรับเปลี่ยนรูปแบบการลงโทษผู้ที่กระทำผิด พร้อมทั้งนำตัวผู้กระทำผิดเข้าสู่กระบวนการที่มีความเป็นธรรม

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้พูดถึง Freedom Schools โรงเรียนทางเลือกของคนดำหรือชาวแอฟริกันอเมริกัน ซึ่งเกิดขึ้นในช่วงขบวนการเรียกร้องสิทธิพลเมืองในทศวรรษที่ 1960 โดยโรงเรียนเหล่าตั้งอยู่ในรัฐมิสซิสซิปปี มีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมความเสมอภาคทางสังคม การเมือง และเศรษฐกิจให้กับชาวแอฟริกันอเมริกัน โรงเรียนเหล่านี้จะสร้างแรงบันดาลใจและช่วยส่งเสริมความเท่าเทียมของคนดำ แต่ก็เผชิญกับปัญหาใหญ่ เช่น ถูกชุมชนคนขาวต่อต้าน ปัญหาขาดแคลนเงินทุนดำเนินงาน แม้กระทั่งถูกผู้นำชุมชนคนดำขัดขวางเสียเอง ฯลฯ ทั้งนี้ผ่านมา 60 ปีคุณูปการของ Freedom Schools ส่งผลต่อสังคมอเมริกันโดยเฉพาะเรื่องความเสมอภาค และนโยบายด้านการศึกษาอย่างไร ติดตามได้ใน #หมายเหตุประเพทไทย

หลังเหตุการณ์ที่ตำรวจบุกจับปาร์ตี้เกย์เมื่อเร็วๆ นี้ จนคำว่า "ปลาหมึกแถวบน" ซึ่งเป็นศัพท์ที่กลุ่ม LGBTQ+ ใช้แทนกลุ่มเกย์ที่มีคุณสมบัติ รูปลักษณ์ สถานะเป็นที่ต้องการของตลาด ฯลฯ กลับมาเป็นประเด็นโต้เถียงกันอีกครั้ง หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้พูดถึง คำศัพท์แทนลำดับชั้น ช่วงชั้น ประเภทของเกย์ในไทยและต่างประเทศ ตั้งแต่ปลาหมึกแถวบน กุ้ง หมี ม้าน้ำ หมาป่า เผ่านมงู ฯลฯ และการไต่เต้า คัดง้าง และต่อรองกับ beauty standard หรือมาตรฐานความงามในรูปแบบต่างๆ ทั้งการล้อเลียน สาป ประณาม ต่อรอง ฯลฯ ที่เกิดขึ้นอย่างเป็นพลวัตในชุมชน LGBTQ+ ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย EP.555 พบกับติณณภพจ์ สินสมบูรณ์ทอง, ภาวิน มาลัยวงศ์ และต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี #หมายเหตุประเพทไทย #ปลาหมึกแถวบน

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ พบกับ ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ ประภาภูมิ เอี่ยมสม และติณณภพจ์ สินสมบูรณ์ทอง พูดถึงงานศึกษาภาคสนามเชิงชาติพันธุ์วรรณาในกลุ่มผู้สูงอายุในนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกากับการนินทา ไม่เพียงแต่เป็นปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของผู้สูงอายุที่อยู่คนเดียว ที่มักนินทาผู้สูงอายุคนอื่นๆ ที่พวกเขาพบเจอเป็นประจำในชุมชน ซึ่งแม้จะเป็นพฤติกรรมเชิงลบ แต่การนินทาช่วยให้พวกเขาเชื่อมโยงและเข้าถึงการสนับสนุนทางสังคมต่างๆ ได้ ทั้งนี้คนส่วนใหญ่ต่อต้านองค์กรอย่างเป็นทางการ เช่น โบสถ์หรือบ้านพักคนชรา แต่การปฏิสัมพันธ์ด้วยการนินทาเม้าท์มอย ถือเป็นจุดเชื่อมประสานทางสังคมที่สำคัญของผู้สูงอายุในงานศึกษานี้ อ่านบทความได้ที่ Stacy Torres, "Aging Alone, Gossiping Together: Older Adults' Talk as Social Glue" (2019) เผยแพร่ใน The Journal of Gerontology: Psychological Sciences, Volume 74, Issue 8 November 2019 https://academic.oup.com/psychsocgero... #หมายเหตุประเพทไทย #agingsociety #สังคมผู้สูงอายุ

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้พูดถึงการขึ้นสู่อำนาจของ ยุน ซอกยอล ประธานาธิบดีเกาหลีใต้จากพรรคอนุรักษ์นิยม ที่ขึ้นสู่อำนาจในช่วงที่สังคมเกาหลีแตกแยก เกิดปัญหาเศรษฐกิจ และกระแสต่อต้านเฟมินิสต์ อย่างไรก็ตามพรรคฝ่ายค้านยังคงครองเสียงข้างมากในรัฐสภา และต่อมาเกิดวิกฤตทางการเมือง เมื่อยุน ซอกยอล ประกาศกฎอัยการศึกเพื่อรวบอำนาจ แต่ก็ต้องพ่ายแพ้หลังพลังมวลชนลุกฮือ และรัฐสภาซึ่งฝ่ายค้านครองเสียงข้างมากคว่ำประกาศกฎอัยการศึก นำไปสู่การถอดถอนประธานาธิบดีในที่สุด #หมายเหตุประเพทไทย #ยุนซอกยอล

หมายเหตุประเพทไทย [Live] ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ และต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี แนะนำหนังสือ Why Liberalism Failed (2018) ผลงานของ Patrick J. Deneen (Author) ซึ่งมีข้อเสนอเชิงวิพากษ์ต่อลัทธิเสรีนิยม ซึ่งเป็นอุดมการณ์กระแสหลักในโลกปัจจุบัน ซึ่งเขายังตั้งคำถามการที่ลัทธิเสรีนิยมประสบความสำเร็จอย่างล้นหลามนั้น อาจเป็นสาเหตุของความล้มเหลวในตัวมันเองหรือไม่ ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย [Live] วันอาทิตย์ที่ 8 ธันวาคม เวลา 18.00 น.

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ ประภาภูมิ เอี่ยมสม และภาวิน มาลัยวงศ์ พูดถึงภาพยนตร์มิวสิคัล Wicked (2024) เรื่องราวของ 2 แม่มดแห่ง Oz กลินดาและเอลฟาบา และพูดถึงวรรณกรรม ละครเวที และจักรวาลที่เกี่ยวข้องกับโดโรธี พ่อมดและแม่มดแห่ง Oz นับตั้งแต่ The Wonderful Wizard of Oz (1900), Dorothy and the Wizard in Oz (1908), Wicked: The Life and Times of the Wicked Witch of the West (1995) และ Wicked : The Untold Story of the Witches of Oz (2003) ฯลฯ และเมื่อภาพยนตร์มิวสิคัล Wicked (2024) เข้าโรงฉาย จะมีประเด็นใดที่น่าติดตาม และจะพัฒนามาจากฉบับวรรณกรรมเมื่อร้อยยี่สิบกว่าปีมาแล้วอย่างไร ติดตามได้ใน #หมายเหตุประเพทไทย #wicked

ประภาภูมิ เอี่ยมสม และปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ พูดถึง 'โดนัลด์ ทรัมป์' ที่ชนะเลือกตั้งกลับมาเป็นประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาครั้งที่ 2 โดยนอกเหนือจากความต้องการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจ ช่วงที่ผ่านมายังมีการต้านกระแสตื่นรู้ หรือ 'Anti Woke' ที่เป็นกระแสตีกลับจนทำให้โดนัลด์ ทรัมป์สามารถเอาชนะการเลือกตั้งได้ อะไรบ้างคือ Woke และ Anti Woke ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ #หมายเหตุประเพทไทย #สหรัฐอเมริกา

ชวนย้อนเวลาไปสู่ช่วง 'คืนความสุข' โดย คสช. ยุคสมัยแห่งความพยายามทำให้การเมือง 'สงบราบคาบ' กดปราบรุนแรง และส่งผลให้การเมืองถอยหลังมาจนปัจจุบัน เราชวน 'จิรนันท์ หาญธำรงวิทย์' อดีตผู้สื่อข่าวประชาไท ที่ทำงานในช่วงรัฐประหารปี 2557 มาบอกเล่าเรื่องราวการทำงานในเวลานั้น และผลพวงที่เกิดขึ้น #รัฐประหาร #รัฐประหาร2557 #ประชาไทม์ #PrachaTime #prachatai #20ปีประชาไท #ประชาไท #podcast

#PrachaTime ตอนที่ 5 ชวนย้อนคุยถึงคดี 112 ในยุคสมัยแห่งความผันผวนทางการเมืองหลายระลอก มีความแตกต่างกันอย่างไร และจำนวนที่เพิ่มมากกว่าขึ้นของคดีกำลังบอกอะไร เราชวน มุทิตา เชื้อชั่ง บรรณาธิการบริหารสำนักข่าวประชาไท ในช่วงที่เป็นนักข่าวและผู้สังเกตการณ์ในเวลานั้นคุยถึงเรื่องราวดังกล่าว พร้อมเล่าเกร็ดชีวิตของบุคคลซึ่งถูกดำเนินคดี #มาตรา112 อาทิ ดา ตอร์ปิโด พวกเขาต้องประสบพบเจออะไรบ้าง #ดาตอร์ปิโด #มาตรา112 #ยกเลิก112 #ประชาไทม์ #PrachaTime #prachatai #20ปีประชาไท #ประชาไท #podcast

หมายเหตุประเพทไทย [Live] สัปดาห์นี้พูดคุยกับ รศ.ดร.นัทธนัย ประสานนาม ภาควิชาวรรณคดี คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ในประเด็น 10 ปีซีรีส์ Love Sick ชวนย้อนมองพัฒนาการซีรีส์วายไทยจนถึงยุคนี้มีอะไรเปลี่ยนแปลงไปบ้าง มีอะไรใหม่ มีอะไรซ้ำเดิม ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นสะท้อนพัฒนาการของคนดูด้วยหรือไม่โดยเฉพาะสาววาย และความออกสาวที่ไม่เคยเป็นที่ยอมรับของซีรีส์วายไทย แต่พอช่วงประมาณปี 2020 ก็ได้รับการยอมรับ มีสาเหตุปัจจัยอะไรบ้าง ติดตามได้ในหมายเหตุประเพทไทย วันอาทิตย์ที่ 17 พ.ย. นี้เวลา 18.00 น. #หมายเหตุประเพทไทย #ซีรีส์วาย #LoveSick

#PrachaTime ตอนที่ 4 ชวนย้อนเวลากลับไปช่วงปี 2550 - 2553 หลังการรัฐประหาร 2549 เกิดการต่อต้านรัฐประหาร และก่อกำเนิดคนเสื้อแดง ตามมาด้วยการชุมนุมของพวกเขากับข้อเรียกร้องให้มีการยุบสภาเพื่อเลือกตั้งใหม่ กระทั่งถูกสลายการชุมนุม เป็นโศกนาฏกรรมครั้งใหญ่ในปี 2553 เราชวน กุ้ย-ศรายุทธ ตั้งประเสริฐ ผู้สื่อข่าวประชาไท มาเล่าเรื่องราว จากคนเลี้ยงวัวสู่นักข่าวภาคสนามที่ใกล้ชิดกับสถานการณ์ความรุนแรงดังกล่าว และใกล้ชิดกับเหล่าคนจนต่างจังหวัดที่มาชุมนุมปกป้องรัฐบาลที่ตนเลือก สภาวะทางสังคมตอนนั้นเป็นอย่างไร ความรุนแรงนั้นโหดระดับไหน คนเสื้อแดงในยุคที่ไม่มีใครเข้าใจเผชิญกับสิ่งใด และประชาไทมีบทบาทตรงไหนบ้าง #รัฐประหาร2549 #รัฐประหาร #คนเสื้อแดง #สลายการชุมนุม2553 #นปช #ประชาไทม์ #prachatime #prachatai #20ปีประชาไท #ประชาไท #podcast

'ประชาไทม์' ย้อนอดีตไปกับประชาไท ชวนย้อนคุยถึงประวัติศาสตร์ในระหว่างการเดินทางไปกับผู้สื่อข่าวและคนทำงานประชาไท พร้อมๆ ไปกับทวนความจำบริบทสังคม การเมือง และเหตุการณ์สำคัญต่างๆ ในอดีตอีกครั้ง ซึ่งอาจเป็นประโยชน์ต่อปัจจุบันหรือคนรุ่นใหม่ไม่มากก็น้อย ใน EP.2 นี้คุยกับ 'มูฮำหมัด ดือราแม' อดีตผู้สื่อข่าวประชาไท ชวนทุกคนย้อนเวลาไปในปี 2547 และปีก่อนหน้าว่ามีจุดเริ่มต้นและที่มาอย่างไร รวมถึงสะท้อนบทบาทของความรุนแรงตลอดช่วงที่ผ่านมา จนถึงสันติภาพท่ามกลางความรุนแรงที่ยังมีอยู่ในปัจจุบัน #ชายแดนใต้ #สามจังหวัดภาคใต้ #ประชาไทม์ #prachatime #prachatai #20ปีประชาไท #ประชาไท #podcast

ชวนทุกท่านเข้าสู่ 'ประชาไทม์' ย้อนอดีตไปกับประชาไท พอดแคสต์พิเศษ ครบรอบ 20 ปีประชาไท ชวนย้อนคุยถึงประวัติศาสตร์ในระหว่างการเดินทางไปกับผู้สื่อข่าวและคนทำงานประชาไท พร้อมๆ ไปกับทวนความจำบริบทสังคม การเมือง และเหตุการณ์สำคัญต่างๆ ในอดีตอีกครั้ง ซึ่งอาจเป็นประโยชน์ต่อปัจจุบันหรือคนรุ่นใหม่ไม่มากก็น้อย ตอนที่ 3 ชวนย้อนเวลากลับไปช่วงปี 2548-2549 ปลายสมัยรัฐบาลทักษิณจนวันที่เกิดรัฐประหาร กับสองบรรณาธิการบริหาร ชูวัส ฤกษ์ศิริสุข - พิณผกา งามสม สภาพการณ์ตอนนั้นเป็นอย่างไร ประชาไทมีบทบาทตรงไหน ร่วมรำลึก ถอดบทเรียนต้นทางรัฐประหารที่ 'เสียของ' ซึ่งมีผลกับสังคมไทยต่อเนื่องอีกนับทศวรรษ #รัฐประหาร2549 #รัฐประหาร #ประชาไทม์ #prachatime #prachatai #20ปีประชาไท #ประชาไท #podcast

ชวนทุกท่านเข้าสู่ 'ประชาไทม์' ย้อนอดีตไปกับประชาไท พอดแคสต์พิเศษ ครบรอบ 20 ปีประชาไท ชวนย้อนคุยถึงประวัติศาสตร์ในระหว่างการเดินทางไปกับผู้สื่อข่าวและคนทำงานประชาไท พร้อมๆ ไปกับทวนความจำบริบทสังคม การเมือง และเหตุการณ์สำคัญต่างๆ ในอดีตอีกครั้ง ซึ่งอาจเป็นประโยชน์ต่อปัจจุบันหรือคนรุ่นใหม่ไม่มากก็น้อย ในตอนแรกนี้ เราชวนคุยถึงที่มาของเว็บไซต์ข่าวประชาไท เกิดขึ้นในช่วงไหน มีความท้าทายและประเด็นปัญหาอะไรถึงต้องมีสำนักข่าวเล็กๆ นี้ โดยคุยกับ จิ๋ว - จีรนุช เปรมชัยพร อดีตผู้อำนวยการ และ นิ้ว - อรพิณ ยิ่งยงพัฒนา หนึ่งผู้ร่วมก่อตั้งเว็บไซต์ #ประชาไทม์ #prachatime #prachatai #20ปีประชาไท #ประชาไท #podcast

27 ต.ค. 2567 หมายเหตุประเพทไทย LIVE ภาวิน มาลัยวงศ์ และต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี รีวิวแบบสับภาพยนตร์ 'ตาคลี เจเนซิส' (2024) โป๊ะหรือปัง และฝากสิ่งใดไว้ในวงการภาพยนตร์ไซไฟติดตามได้เย็นวันอาทิตย์ที่ 27 ต.ค. เวลา 18.00 น. #หมายเหตุประเพทไทย #TakleeGenesis #ตาคลีเจเนซิส ทั้งนี้ตาคลี เจเนซิส ดันเพดานของการเล่าเรื่อง (Storytelling) ในหนังไทย เศษชิ้นส่วนในหนัง ตาคลี เจเนซิส มี Mood and Tone ต่างกัน มีทั้ง ย้อนยุคอิงประวัติศาสตร์ ไซไฟระทึกขวัญ ดิสโทเปียน ดราม่าน้ำตาริน วาย เหล่านี้ถูกนำมาร้อยเรียงกันด้วยอุปกรณ์ที่ถูกสร้างขึ้นจากโปรเจคต์ ตาคลี เจเนซิส ซึ่งเป็นเหมือนเครื่องย้อนกาลเวลา ส่งตัวละครเดินทางข้ามพื้นที่และมิติเวลา ลื่นไหลเดินหน้าถอยหลัง ไปพบเจอเศษชิ้นส่วนอื่น ๆ เกาะเกี่ยวกันอยู่ภายใต้แก่นเรื่องเกี่ยวกับความขัดแย้งระหว่างกลุ่ม การใช้ความรุนแรงในการแก้ปัญหา การสร้างความสัมพันธภาพระหว่างเผ่าพันธุ์ทางจิตวิญญาณ (Soul Tribe) และความรักของแม่ ตาคลี เจเนซิส เปิดเรื่องด้วยสามตัวละครหลัก สเตลล่า อิษฐ์ และก้อง ทั้งสามคนล้วนแตกหักและบิดเบี้ยว เราเห็นความไม่สมบูรณ์ ชิ้นส่วนที่หายไปจากชีวิตพวกเขาเหมือนจะเป็นสิ่งสำคัญ การเดินทางทางกายข้ามมิติเวลาเพื่อค้นหาชิ้นส่วนกำไลสอดคล้องกับการเดินทางภายใน บางตัวละครพบ Soul Tribe ของตนในอดีต บางตัวละครพบ Soul Tribe ของตนในอนาคต บางตัวละครพบ Soul Tribe ของตน ณ ปัจจุบัน ความผูกพันอันยิ่งใหญ่บางครั้งเกิดขึ้นง่าย ๆ เพียงเพราะเป็นแฟนนิตยสาร ต่วย'ตูนพิเศษ เหมือนกัน ในความน่าตื่นตาตื่นใจของหนังไซไฟ ก็มีดราม่าการแสวงหาตำแหน่งแห่งที่ของตน

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ ต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี และชานันท์ ยอดหงษ์ พูดถึงนิยามของคำว่า "สหาย" หรือ "comrade" ที่ใช้เรียกขานเพื่อนร่วมอุดมการณ์ปฏิวัติฝรั่งเศส และขยายไปสู่การปฏิวัติในโซเวียตรัสเซีย จีน และแพร่ขยายไปทั่วโลก พร้อมแนะนำหนังสือ Comrade: An Essay on Political Belonging (2019) by Jodi Dean ว่าคำนี้สำคัญกับขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม และทฤษฎีฝ่ายซ้ายอย่างไร ส่วนในภาษาจีนคำว่า "สหาย" หรือ "ถงจื้อ (同志)" ที่แปลว่า "เจตจำนงเดียวกัน" เริ่มต้นนำมาใช้โดยซุน ยัตเซ็น เพื่อเรียกผู้ติดตามพลพรรคจีนคณะชาติ แต่ภายหลังที่จีนคอมมิวนิสต์สถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน คำนี้ก็ถูกใช้เรียกขาน "สหาย" ในความหมายแบบพลพรรคคอมมิวนิสต์ ใช้เรียกทุกคนทุกเพศ อย่างไรก็ตามคำว่า "ถงจื้อ" กลายเป็นศัพท์เรียกขานบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ หรือ LGBT+ โดยชายรักชายในมาเก๊า ฮ่องกง และจีน แทนความหมายการเมืองแบบเดิม ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ ชานันท์ ยอดหงษ์ และปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ แนะนำหนังสือ "A Generation Divided: The New Left, the New Right, and the 1960s" (1999) ผลงานของรีเบคกา อี แคลทช์ ที่ฉายให้เห็นภาพของทศวรรษ 1960 ในสหรัฐอเมริกาที่ไม่ใช่แค่ฮิปปี้ ขบวนการสิทธิพลเมือง ฝ่ายซ้ายใหม่ และการต่อต้านสงครามเวียดนามเพียงเท่านั้น แต่ยังเป็นจุดกำเนิดคนรุ่นใหม่ของฝ่ายขวาใหม่อย่างอีกด้วย เมื่อเวลาเปลี่ยนแปลงไปขบวนการนักศึกษาที่เป็นฝ่ายซ้ายใหม่อย่าง Students for a Democratic Society (SDS) รวมทั้งฝ่ายขวาใหม่ Young Americans for Freedom (YAF) เปลี่ยนโฉมหน้าการเมืองในทศวรรษ 1980 และ 1990 อย่างไรติดตามได้ในรายการหมายเหตุประเพทไทย

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้ ต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี และชานันท์ ยอดหงษ์ แนะนำบทความ "การแปลงฐานที่มั่นพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทยให้เป็นแหล่งท่องเที่ยว : การเมืองเชิงพื้นที่ในทศวรรษ 2520" (2562) ของภิญญพันธุ์ พจนะลาวัณย์ เมื่อรัฐบาลในยุคสงครามเย็นพยายามเข้ายึดคืนฐานที่มั่นพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย (พคท.) และเมื่อรัฐบาลสามารถเอาชนะ พคท.  ก็พยายามเปลี่ยนแปลงฐานที่มั่น พคท. ในพื้นที่ป่าเขาให้กลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวเพื่อสร้างความหมายใหม่ให้กับสถานที่เหล่านี้ ติดตามรับชมเย็นวันอาทิตย์ที่ 6 ตุลาคมนี้ 18.00 น. #หมายเหตุประเพทไทย

หมายเหตุประเพทไทย LIVE ชานันท์ ยอดหงษ์และปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ รีวิว "ในนามของความมั่นคงภายใน" หลังอ่านหนังสือจบ ข้อค้นพบ พร้อมฟีดแบก พบกันเย็นวันอาทิตย์ที่ 29 ก.ย. 67 เวลา 18.00 น. สำหรับหนังสือ "ในนามของความมั่นคงภายใน : การแทรกซึมสังคมของกองทัพไทย" ผลงานของพวงทอง ภวัครพันธุ์ ปรับปรุงมาจากผลงานภาษาอังกฤษ "Infiltrating Society: The Thai Military's Internal Security Affairs" (2021) ภายใต้สถาบัน Yusof Ishak ISEAS โดยผู้เขียนอธิบายความพยายามแทรกซึม-ควบคุมสังคมและการเมืองผ่านกลไกต่างๆ ของกองทัพและระบบราชการ โดยเฉพาะบทบาทของ กอ.รมน. กลุ่มมวลชนอนุรักษ์นิยม โครงการและงบประมาณกองทัพที่ไม่เกี่ยวข้องกับทหาร โดยอธิบายตั้งแต่ยุคสงครามเย็น และภายหลังรัฐประหาร 2549 เป็นต้นมา ฯลฯ (อ่านรายละเอียด)  

หลังกระทรวงการคลังเสนอผลการเศึกษากาสิโนและสถานบันเทิงครบวงจร ประภาภูมิ เอี่ยมสม และภาวิน มาลัยวงศ์ ชวนคุยประวัติศาสตร์การพนันในสังคมไทยนับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน บางอย่างที่เป็นการละเล่น กลายเป็นการพนันในสายตาของรัฐในอดีตอย่างไร? "หวย" กลายเป็นความหวังของคนที่รอลุ้นทุกงวด แถมยังเป็นรายได้สำคัญของรัฐบาลได้อย่างไร รวมทั้งผลกระทบทั้งผลดีและผลเสียจากเทรนด์เศรษฐกิจ Fun Economy ที่รวมการท่องเที่ยว กีฬา ความบันเทิงทุกประเภทรวมทั้งการพนันครบวงจร

หมายเหตุประเพทไทย Live 18.00 น. วันอาทิตย์นี้ ภาวิน มาลัยวงศ์ และประภาภูมิ เอี่ยมสม อ่านสัญญะจากภาพยนตร์วิมานหนาม (2024) ผลงานกำกับของนฤเบศ กูโน นอกจากประเด็นสมรสเท่าเทียม ยังมีประเด็นเรื่องที่ทำกิน และความไร้รัฐไร้สัญชาติ สอดแทรกอยู่ในเรื่องด้วย #วิมานหนาม #หมายเหตุประเพทไทย

นับตั้งแต่ปี 2563 มีการฟ้องคดีอาญามาตรา 112 อย่างน้อยกว่าสามร้อยคดี เกินกว่าครึ่งเป็นคดีที่มาจากการแสดงความคิดเห็นบนโลกออนไลน์ ซึ่งจำนวนมากไม่ได้เกิดขึ้นต่อนักกิจกรรมทางการเมืองเพียงอย่างเดียว แต่รวมถึงประชาชนทั่วไปที่ไม่ได้มีพื้นที่บนหน้าข่าวหรือเป็นที่รู้จักมากนัก เนื้อหาของการโพสต์เหล่านี้มีหลากหลายรูปแบบไม่ว่าจะเป็นการแชร์ต่อเฉย ๆ การเล่าเรื่อง กาวิพากษ์วิจารณ์ หรือโพสต์เนื้อหาที่มีความขำขัน หลายกรณีเป็นคดีฟ้องทางไกล ทำให้ผู้ถูกดำเนินคดีประสบความยากลำบากในการต่อสู้คดีและเข้าถึงความช่วยเหลือต่าง ๆ อย่างเกินจำเป็น นอกจากคดี ม.112 แล้ว ยังมี พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ และอื่น ๆ ที่ผู้ใช้อินเทอร์เน็ตอาจต้องพบเจอจากการแสดงความคิดเห็นทางการเมืองบนโลกออนไลน์ การดำเนินคดีเหล่านี้กำลังส่งผลกระทบต่อสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกอย่างไร คดีเหล่านี้มีความผิดปกติอย่างไร และหากเราเป็นผู้ถูกดำเนินคดี เราสามารถทำอะไรได้บ้าง ประชาไทชวนคุยกับ 'พูนสุข พูนสุขเจริญ' ทนายความจากศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน ในพอดแคส "มนุษย์ออนไลน์ ปี 2 EP.6 : แค่โพสต์ ก็อาจโดนคดี! การฟ้องคดีแสดงออกบนโลกออนไลน์" #ม112 #พรบคอม #มนุษย์ออนไลน์

เพกาซัส ไม่ใช่แค่ม้ามีปีกในเทพนิยาย แต่เป็นสปายแวร์สอดแนมของ NSO Group บริษัทด้านข่าวกรองทางไซเบอร์ของอิสราเอล ที่ถูกซื้อขายให้แก่รัฐบาลประเทศต่าง ๆ และมักถูกนำมาใช้สอดแนมผู้ที่รัฐมองว่าเป็นภัยความมั่นคง โดยเคยมีกรณีร้ายแรงถึงชีวิตเกิดขึ้นกับนักข่าวที่วิพากษ์วิจารณ์ราชวงศ์ซาอุดีอาระเบีย ซึ่งมีเบาะแสชี้ว่าบุคคลนั้นถูกสอดแนมโดยเพกาซัสก่อนจะเกิดเหตุ หลังกระแสการชุมนุมเรียกร้องทางการเมืองช่วงปี 2563-2564 ในรัฐบาลประยุทธ์ สปายแวร์เพกาซัสกลายเป็นที่สนใจในสังคมไทยหลังจากมีข่าวว่านักกิจกรรมไทยได้รับแจ้งเตือนจาก Apple ว่าถูกสอดแนมโดยสปายแวร์ดังกล่าว ผู้มีส่วนได้รับผลกระทบจึงรวมตัวกันฟ้องคดีต่อรัฐบาลประยุทธ์และบริษัท NSO Group ในการใช้สปายแวร์ดังกล่าวสอดแนมนักกิจกรรม ความคืบหน้าเป็นอย่างไร อุปสรรรคและความคาดหวังของเครือข่ายพลเมืองที่มีต่อการดำเนินคดีเป็นแบบไหน ชวนคุยกับเจ้าหน้าที่ iLaw และทีมทนายความได้ใน “มนุษย์ออนไลน์ ปี 2 EP.5 : พลเมืองฟ้องกลับ!! สปายแวร์เพกาซัส” #สปายแวร์ #เพกาซัส #สปายแวร์เพกาซัส #Pegasus #NSO #NSOGroup #iLaw

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้พบกับ ต่อศักดิ์ จินดาสุขศรี และปองขวัญ สวัสดิภักดิ์ พูดถึงขบวนการฝ่ายขวาในญี่ปุ่น ที่ส่งผลกระทบกับเยาวชนในระบบการศึกษา ในขณะที่ภาครัฐยังขาดมาตรการที่เหมาะสมในการรับมือกับกลุ่มเหล่านี้ โดยยกกรณีศึกษาการตั้งเป้าเกลียดชังนักเรียนและโรงเรียนของชุมชนชาวเกาหลีและชาวจีนที่อพยพมาอยู่ญี่ปุ่นในยุคจักรวรรดิญี่ปุ่น อย่างไรก็ตามจนในยุคปัจจุบันพวกเขาก็ไม่ได้รับการยอมรับจากสังคมญี่ปุ่น ยังเผชิญรูปแบบการเลือกปฏิบัติและใช้ความเกลียดชังรังแกหลายกรณี ทั้งหมดนี้ติดตามในรายการหมายเหตุประเพทไทย เนื้อหาแนะนำ หมายเหตุประเพทไทย ฝ่ายขวาฉ่ำกระหน่ำการเมืองโลก | หมายเหตุประเพทไทย EP.529 ถอนรากหลังอาณานิคม ถอนไปถึงไหน | หมายเหตุประเพทไทย EP.527 หอยนางรมในวรรณกรรมกับจริยศาสตร์สิ่งแวดล้อม | หมายเหตุประเพทไทย EP.516

ในยุคสมัยที่ปัญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence หรือ AI) เข้ามามีบทบาทสำคัญต่อมนุษย์ในแทบจะทุกมิติ โดยเฉพาะเชิงข้อมูลข่าวสารบนโลกดิจิทัล จนอาจเรียกได้ว่าเป็นส่วนสำคัญต่อมุมมองโลกทัศน์ของมนุษย์ยุคปัจจุบัน สิ่งที่ตามมาคือข้อถกเถียงเกี่ยวกับความท้าทายในการออกแบบ ใช้สอย และอยู่ร่วมกับเอไอ เพื่อประโยชน์สูงสุดของมนุษย์ผู้ใช้งานและสังคม เป็นไปได้ไหมที่จะออกแบบเอไอที่มีหัวจิตหัวใจความเป็นมนุษย์และใส่ใจคุณค่าทางสังคม คุยกับ 'จิตร์ทัศน์ ฝักเจริญผล' ผู้แปลหนังสือ 'AI ที่มีหัวใจ' ใน "มนุษย์ออนไลน์ ปี 2 EP.4 : AI ที่มีหัวใจ" #อัลกอริทึม #เอไอ #AI #AIที่มีหัวใจ #มนุษย์ออนไลน์

หมายเหตุประเพทไทยสัปดาห์นี้พูดคุยกับ สพล ตัณฑ์ประพันธ์ นักวิจัยสถาบันเพื่อการพัฒนาประเทศในประเด็นการเรียนรู้ตลอดชีวิตแบบสิงคโปร์ ซึ่งเผชิญความท้าทายเรื่องทรัพยากรบุคคล เข้าสู่ภาวะสังคมสูงวัย มีประชากรเกิดน้อย ในทางเศรษฐกิจยังต้องการให้ประชากรวัยแรงงานทำงานและชะลอการเกษียณอายุ แต่ทักษะที่เคยเรียนรู้ในอดีต มาถึงยุคนี้ใช้ไม่ได้อีกแล้ว นำมาสู่โปรแกรมการเรียนรู้ตลอดชีวิตที่รัฐบาลสิงคโปร์เริ่มต้นมาตั้งแต่ปี 2015 จะประสบผลสำเร็จอย่างไรติดตามได้ในรายการ #หมายเหตุประเพทไทย #lifelonglearning

ข่าวการเมืองไม่ขึ้นหน้าฟีด มองเห็นคอนเทนต์จากเพจที่เคยติดตามน้อยลง เกิดอะไรขึ้นกับแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย นโยบายจำกัดการแนะนำเนื้อหาการเมืองทำให้ความหลากหลายของคอนเทนต์ออนไลน์น้อยลงหรือเปล่า พูดคุยกับ 'อาทิตย์ สุริยะวงศ์กุล' ผู้ประสานเครือข่ายพลเมืองเน็ต เกี่ยวกับประเด็นดังกล่าวใน "มนุษย์ออนไลน์ ปี 2 EP.3 : อัลกอริทึม & ความหลากหลายคอนเทนต์ออนไลน์" #อัลกอริทึม #เอไอ #คอนเทนต์ออนไลน์ #มนุษย์ออนไลน์