Raidió na Life 106.4FM

Ceannródaí Gaeilge agus céad Uachtarán na hÉireann, tá neart léinn dírithe ar Dhubhghlas de hÍde in imeacht na mblianta. Mar sin féin, is léir nach bhfuil sé éasca teacht ar thuiscint dhomhain phearsanta air mar dhuine. Fear ildánach, iltréitheach agus casta ab ea é; fear a chur cló éagsúil air féin ag brath ar na cúinsí ina raibh sé ag aon am ar leith, agus a choinnigh méid áirithe de féin faoi cheilt go poiblí. Ach, d'fhág Dubhghlas de hÍde na mílte scríbhinn ina dhiaidh – dialanna, litreacha agus saothair chruthaitheacha atá anois ina dtaisce stairiúil do thaighdeoirí. Déanann an clár faisnéise seo a chuid scríbhinní a chíoradh chun léargas nua a fháil ar de hÍde. Mar chuid den chlár, thug an tOllamh Emeritus Liam Mac Mathúna agus an Dr Máire Nic an Bhaird cuairt ar Leabharlann Náisiúnta na hÉireann chun scríbhinní de hÍde a fheiceáil agus a phlé, agus tá léargas freisin ar shaol agus saothar de hÍde ón Dr Cathal Billings agus an Dr Éadaoin Ní Mhuircheartaigh. Le píosaí drámata léite ag an aisteoir mór le rá Diarmuid de Faoite sa chlár freisin, tá de hÍde tugtha chun beatha ar shlí nach bhfuil cloiste againn roimhe. Rinneadh an clár seo a thaifeadadh i Stiúideo na Life le Fearghal Saxe mar theicneoir, agus Judy-Meg Ní Chinnéide a bhí mar láithreoir, léiritheoir agus eagarthóir. Arna mhaoiniú ag Coimisiún na Meán leis an táille ceadúnais teilifíse.

Agallamh leis an gharda Lee Ó Dúill maidir le sábháilteacht ar bhóithre um Nollaig

Patrick Mahomes agus Micah Parsons críochnaithe don séasúr tar éis péire gortú. Cén tionchar a bheidh aige ar an dá fhoireann? An iad na Broncos an foireann is fearr san AFC? Agus an é Charlie Smyth an ciceálaí is fearr san NFL (is é, ar ndóigh)? Sin agus tuilleadh an tseachtain seo.

Pléann na lads agus Paddy Desmond na mór-rásaí go léir a bheidh ar siúl ag deireadh na bliana agus san athbhliain. Tugann Paddy cúpla moladh maidir le cén capall ar féidir leat do chuid airgid a chur air.

Cad é ‘treallús' agus an bhfuil sé ionat? An bhfuil an ‘f déliopach' cloiste agat? ‘Cuir' nó ‘cur', is cén uair? Is file, drámadóir, aistritheoir agus gníomhaí pobail é Eoin Mc Evoy. Oibríonn sé le UCD agus is é stiúrthóir Aerach Aiteach Gaelach, grúpa LADTA ealaíon. Eoin a d'aistrigh Heartstopper 1 agus 2 go Gaeilge agus tá an tríú ceann idir lámha aige faoi láthair.

Nuachtáin - 15 Nollaig 2025 by Raidió na Life 106.4FM, www.raidionalife.ie

Rinneadh seoladh ar an 9ú Nollaig ar an chéad sciar den fhoclóir nua aonteangach Gaeilge le Foras na Gaeilge - an chéad fhoclóir cuimsitheach aonteangach Gaeilge riamh. Fuair Cara Nic Giolla Chomhaill agus Rossa Ó Sioradáin deis fhreastail ar an tseoladh. Míle buíochas le hÉanna Ó Caollaí, Ola Majekodunmi, Eoin P. Ó Murchú, Dara Calleary, Liam Mac Amhlaidh, Cormac Breathnach, Pádraig Ó Mianáin agus Regina Uí Chollatáin as ucht a bheith ag labhairt linn ar an oíche. Craolta 10.12.2025

Bhí Mick Joyce agus Lord Fuhl linn ag seinm 'Nature Song' agus 'Barbed Wire'.

San eagrán seo, plé ar RTÉ.

Agallamh beo ar Eadra le Ferdia McCrann de chuid Met Éireann maidir le Stoirm Bram atá tagtha i dtír inniu 09.12.25 Tuilleadh sonraí: https://www.met.ie/ Podchraoladh: https://www.met.ie/education/podchraoladh-met-eireann/

Bhí deis ag Rang 4 Gaelscoil Choláiste Mhuire ceardlann raidió a dhéanamh linn sa stiúideo le linn mhí na Samhna 2025.

Tugann Seán de Paor léargas agus treoir dúinn ar an méid atá ar siúil ag cumainn CLG BÁC!

Tuairisc déanta ag Saoirse Ní Mhaoillchoille faoi Scannáin Uafás a tháinig amach le linn na bliana seo.

Tháinig an t-údar clúiteach Réaltán Ní Leannáin isteach chugainn chun labhairt faoin mbailiúcháin nua ag Mercier Press, "Stepsisters". Cnuasacht do ghearrscéalta aistrithe ón Ghaeilge ag na h-údair iad féin.

Nuachtáin an Luain - 8 Nollaig 2025 by Raidió na Life 106.4FM, www.raidionalife.ie

Cén chuid den bhliain ‘an dúluachair'? Cad atá níos mó - ualach, fuílleach, dorn, slam? An cóir dúinn na DNTLS a chaitheamh san aer? Tháinig Séaghan Ó Súilleabháin, nó The Kerry Cowboy mar a bheadh aithne ag cuid againn air, ó fheirm i gcroílár na Ríochta. Ceapadh i 2020 é mar Oifigeach Pleanála Teanga do Chathair Saidhbhín, agus láithreoir teilifíse agus cruthaitheoir ábhair é freisin. Bhain sé amach céim sa Ghaelainn ó Choláiste Mhuire Gan Smál.

Labhair Róisin Sheehy linn faoin leabhar Eachtraí Saíd a d'aistrigh sí agus atá díreach foilsithe ag an nGúm.

Tá neart cluichí móra san AFC North, san NFC North agus san AFC South an deireadh seachtain seo agus muid ag teannadh le na playoffs. An mbeidh na Bears in ann fanacht ar bharr an NFC? An bhfuil an Colts i lár cliseadh iomlán? Agus an gcaillfidh na Chiefs amach ar na playoffs? Sin agus tuilleadh an tseachtain seo.

San eagrán seo, breathnaíonn muid ar leabhair Gaeilge don Nollaig.

San eagrán seo, cás an Phrionsa Andrew agus an mhonarcacht.

Agallamh le Pacair Hutton de chuid The Gladstone Band faoi ghig a bheas a sheinm acu ar son carthanachta sa Ha'penny Bridge Inn anocht - beo ar Eadra

Nuachtáin an Luain - 1 Nollaig 2025 by Raidió na Life 106.4FM, www.raidionalife.ie

Ar mhaith leatsa snas a chur ar do chuid Gaeilge ach níl an t-am agat leabhair ghramadaí a cheadú? Fáilte chuig What the Focal!? - podchraoladh le Ciara Ní É a thugann ardán do na saineolaithe Gaeilge is suntasaí dá bhfuil amuigh ann! Gach seachtain cuirfidh Ciara agallamh ar aoi oilte, le cabhrú leatsa barr feabhais a chur ar do chuid Gaeilge. Is é an podchraoladh seo an leagan is déanaí den tsraith YouTube What the Focal!? a chuir Ciara ar bun in 2017. Más mian leatsa éisteacht le comhráite réchúiseacha a chuirfidh le do chumas teangan, bí linn! Buíochas le Foras na Gaeilge agus leis An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge as urraíocht a dhéanamh ar an bpodchraoladh seo. Cad is brí le “an duine amach”? Cá bhfuil colbha an domhain? An duine ‘scodalach' tú? Corcaíoch fir gradamúil é Alan Titley mar aon le scoláire, colúnaí, úrscéalaí, gearrscéalaí, fabhalscéalaí, file, staraí liteartha, craoltóir, aistritheoir agus drámadóir.

Plé le Félim Ó Maolmhana faoi scéalta reatha: An chonspóid faoi ainm Páirc Herzog i Rath Gharbh, Netanyahu ag lorg pardún ó uachtaran na hIosraela sa chás caimiléireachta ina choinne, an dlí faoi chlúmhilleadh ag dul trí Thithe an Oireachtais go fadálach, an bhfuil todhchaí ann do chomhghuaillíocht ar an eite chlé sa tír seo? Láithreoir: Barra Mac Aodha Bhuí "Rithim na Cathrach" An chéad lá de mhí na Nollag 2025

Bhí an dornálaí Christina Desmond ag caint le Cárthach faoi an dá throid profisiúnta atá buaite aici go dtí seo agus an plean atá aici do 2026.

Agallamh le Ruairí Ó Donnabháin, Oifigeach Pleanála Teanga d'Oileán Chléire maidir le post atá ar fáil mar Oifigeach Forbartha agus Turasóireachta.

Labhair Síobhra Aiken agus Seán Mac Risteaird linn faoi siompóisiam leis an lá a mharcáil.

Labhair stiúirtheoir an chomhlachta linn agus an mór-ócáid á cheiliúradh.

Nuachtáin an Luain - 24 Samhain 2025 by Raidió na Life 106.4FM, www.raidionalife.ie

Ar mhaith leatsa snas a chur ar do chuid Gaeilge ach níl an t-am agat leabhair ghramadaí a cheadú? Fáilte chuig What the Focal!? - podchraoladh le Ciara Ní É a thugann ardán do na saineolaithe Gaeilge is suntasaí dá bhfuil amuigh ann! Gach seachtain cuirfidh Ciara agallamh ar aoi oilte, le cabhrú leatsa barr feabhais a chur ar do chuid Gaeilge. Is é an podchraoladh seo an leagan is déanaí den tsraith YouTube What the Focal!? a chuir Ciara ar bun in 2017. Más mian leatsa éisteacht le comhráite réchúiseacha a chuirfidh le do chumas teangan, bí linn! Buíochas le Foras na Gaeilge agus leis An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge as urraíocht a dhéanamh ar an bpodchraoladh seo. Cad is brí le ‘aiteall'? ‘Chun an fhírinne a rá' nó ‘chun na fírinne a rá'? Cad atá fireann faoi bhord!? Is aistritheoir, teagascóir, iriseoir, craoltóir agus aisteoir í Máirín. Tá sí ag obair mar Stiúrthóir na gClár Aistriúcháin le Lárionad na Gaeilge in Ollscoil Mhá Nuad agus bíonn sí ag teagasc ar an MA/Dioplóma Iarchéime san Aistriúchán agus san Eagarthóireacht. Tá dhá úrscéal Fraincise aistrithe go Gaeilge aici i gcomhar le BARZAZ is leabhair do dhaoine óga aistrithe aici freisin.

Cainteanna síochána sa Ghinéiv faoi deireadh a chur leis an gcogaíocht san Úcráin Todhchaí Fine Gael agus Paschal Donohoe imithe Scoilt i bpáirtí nua Your Party sa Bhreatain Láithreoir: Barra Mac Aodha Bhuí Dáta: 241125

Seit beo sa stiúideo ón gceoltóir, le tionlacan ó ar an bhfeadóg ó Cedar.

Sraith na Samhna ag teacht chun críche ag an deireadh seachtaine agus labhair Cian le Hugh O'Sullivan agus Colm de Buitleir chun na mór scéalta a phlé.

Agallamh leis an Dr Claire Dunne faoi Thionól Forbartha a bheas ar siúil ag COGG, déanta ag Shíofra Ní Dhuiginn

Agallamh beo le Teachta Dála de chuid Shinn Féin do Phort Láirge, Conor McGuinness, i ndiaidh gur fhógair Pascal Donohoe go bhfuil sé chun éirí as ról s'aige mar Aire Airgeadais sa dóigh is go dtig leis tabhairt faoi phost mar Stiúrthóir Forbartha agus Príomhoifigeach Eolais leis an Bhanc Dhomhanda.

...Tá! Ach beidh ort tiúnáil isteach an tseachtain seo le fáil amach cé hiad. Plé faoi an mbeidh na Chiefs in ann na playoffs a bhaint amach, bhfuil na Broncos comh maith leis an gcéad áit san AFC, agus cé a bheidh ar bharr an NFC North faoi dheireadh na bliana san eagrán seo.

San eagrán seo, plé ar an chonspóid sa BBC.

Nuachtáin an Luain - 17 Samhain 2025 by Raidió na Life 106.4FM, www.raidionalife.ie

Félim Ó Maolmhána ag labhairt linn faoi "aontacht"? na heite clé tar éis bua Catherine Connolly i dtoghchán na hUachtaránachta, easaontas idir an tUachtarán Trump agus Marjorie Taylor Greene sna Stáit Aontaithe agus léirsithe in aghaidh an rialtais i Meicsiceo. Craolta: 171125 Láithreoir: Barra Mac Aodha Bhui

Ar mhaith leatsa snas a chur ar do chuid Gaeilge ach níl an t-am agat leabhair ghramadaí a cheadú? Fáilte chuig What the Focal!? - podchraoladh le Ciara Ní É a thugann ardán do na saineolaithe Gaeilge is suntasaí dá bhfuil amuigh ann! Gach seachtain cuirfidh Ciara agallamh ar aoi oilte, le cabhrú leatsa barr feabhais a chur ar do chuid Gaeilge. Is é an podchraoladh seo an leagan is déanaí den tsraith YouTube What the Focal!? a chuir Ciara ar bun in 2017. Más mian leatsa éisteacht le comhráite réchúiseacha a chuirfidh le do chumas teangan, bí linn! Buíochas le Foras na Gaeilge agus leis An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge as urraíocht a dhéanamh ar an bpodchraoladh seo. An bhfuil tusa siosmaideach? Conas is fearr ‘approachable' a aistriú? Ar chóir duitse ‘Lorg an Bhéarla' a léamh? Is Ceann Scoile & Ollamh Comhlach le Gaeilge í i bhFiontar agus Scoil na Gaeilge í Dr. Gearóidín Uí Laighléis. Bhain sí PhD amach ó Ollscoil na Banríona, Béal Feirste agus MA i Léann na Gaeilge ó Ollscoil na hÉireann, Má Nuad. Bronnadh uirthi Gradam an Uachtaráin um Fheabhas sa Mhúinteoireacht DCU.

Comhrá le Jack Mac Íomhair ar an chonspóid ó thuaidh maidir le cuairt tugtha ag Aire Oideachas Paul Givan ar Iosrael, éascaithe dó ag Ambasáid Iosrael, agus curtha chun cinn aige trí acmhainní na roinne. Craolta beo ar Eadra 06.11.25

Agallamh le Maithín Ó hÁgain, Uachtarán Chumann Ghaelach Ollscoil na Banríona i mBéal Feirste maidir le cinneadh údaráis an choláiste gan gníomhú ar éilimh fá dtaobh don Ghaeilge go dtí go gcuirtear a thuilleadh brú orthu ón choimisinéir Gaeilge nuacheaptha - beo ar Eadra 14.11.25

Agallaimh le Hugh Ó Caoláin, Tomás Ó hUallacháin agus Aoife Ní Bhriain idir Seomra na Gaeilge agus Teach 6 i gColáiste na Tríonóide ar 11ú Samhain 2025, agus an tUachtarán Cathrine Connolly insealbhaithe mar an 10ú Uachtarán ar Éirinn.

Agallamh le Máire Ní Shineoid maidir le cúrsaí talbhaíochta beo sa stiúideo ar Eadra. Craolta 28.10.25

Chuir Ferdia McCrann de chuid Met Éireann muid ar an eolas faoi dhrochaimsir atá le bheith linn thar an deireadh seachtaine amach romhainn agus foláirimh i bhfeidhm d'oirdheisceart na tíre. Tuilleadh sonraí ag: https://www.met.ie/ Tuilleadh ó Fherdia: https://www.met.ie/education/podchraoladh-met-eireann

San eagrán seo, uachtarán nua ag an tír.

Cathrine Connolly i mbun agallamh le Fiona Ní Gháibhín de chuid Raidió na Life i ndiaidh di bheith mar chuid den phlé painéil 'SCÉAL' sa Phuball Gaeilge 30.08.25

Ar mhaith leatsa snas a chur ar do chuid Gaeilge ach níl an t-am agat leabhair ghramadaí a cheadú? Fáilte chuig What the Focal!? - podchraoladh le Ciara Ní É a thugann ardán do na saineolaithe Gaeilge is suntasaí dá bhfuil amuigh ann! Gach seachtain cuirfidh Ciara agallamh ar aoi oilte, le cabhrú leatsa barr feabhais a chur ar do chuid Gaeilge. Is é an podchraoladh seo an leagan is déanaí den tsraith YouTube What the Focal!? a chuir Ciara ar bun in 2017. Más mian leatsa éisteacht le comhráite réchúiseacha a chuirfidh le do chumas teangan, bí linn! Buíochas le Foras na Gaeilge agus leis An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge as urraíocht a dhéanamh ar an bpodchraoladh seo. Cad é ‘an t-alt' dúbailte agus conas is féidir linn é a sheachaint?! An bhféadfaí ‘chac tú ar na huibheacha' a aistriú go lom? An bhfuil sé níos deacra a bheith greannmhar i nGaeilge? Is file agus léachtóir le nualitríocht na Gaeilge í Caitlín Nic Íomhair, ar as Co. an Dúin ó dhúchas di. Tá suim aici i gcothú na litearthachta ag an tríú leibhéal agus i gcur chun cinn iontaisí na litríochta Gaeilge. D'fhoghlaim sí an Ghaeilge mar dhuine fásta.

Nuachtáin an Luain - 10 Samhain 2025 by Raidió na Life 106.4FM, www.raidionalife.ie

Seit luascach beo sa stiúideo ón DJ.

Tá spriocdháta na trádala don NFL druidte linn agus cúpla ainmneacha móra ag athrú foirne go tobann! Beidh Sauce Gardener ag dul ó na Jets go na Colts, agus fear eile ón bhfoireann chosanta na Jets, Quinnen Williams, imithe go na Cowboys. Labhróimid futhu siúd, Eagles @ Packers agus Rams @ 49ers comh maith