Podcasts about feirste

Cén chuma a bheadh ar "Ghaeltacht nua" na linne seo, agus cén dóigh a dtosaíodh duine ag tógáil a leithéid? Tá Jake MacSiacais agus Róisín Nic Liam ina gcuid de ‘Lios Loch Lao', grúpa atá ag forbairt tithe agus árasán do Ghaeilgeoirí i mBéal Feirste agus tá Caoimhín Ó Cadhla ina bhall de ‘Lonnaíochtaí Gaeilge Teo' atá ag iarraidh tearmann do chainteoirí Gaeilge a thógáil san ardchathair. Ar Seachtain, téann Áine Ní Bhreisleáin i mbun cainte leis an dá ghrúpa atá ag iarraidh an ollfhís seo a chur i gcrích. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Is iomaí uair a bhí Albert ag Oireachtas na Gaeilge agus bhí sé ina Uachtarán ar an Oireachtas i 1997 nuair a bhí sé i mBéal Feirste i go deireanach. Inniu ar mhír cartlainne na seachtaine seo, rachaidh muid siar go mí iúil na bliana 1991 nuair a labhair Albert Fry le hÁine Ní Churráin.

Muintir Chorca Dhuibhne a bhí páirteach i in Oireachtas na Samhna i mBéal Feirste.

Ar mhaith leatsa snas a chur ar do chuid Gaeilge ach níl an t-am agat leabhair ghramadaí a cheadú? Fáilte chuig What the Focal!? - podchraoladh le Ciara Ní É a thugann ardán do na saineolaithe Gaeilge is suntasaí dá bhfuil amuigh ann! Gach seachtain cuirfidh Ciara agallamh ar aoi oilte, le cabhrú leatsa barr feabhais a chur ar do chuid Gaeilge. Is é an podchraoladh seo an leagan is déanaí den tsraith YouTube What the Focal!? a chuir Ciara ar bun in 2017. Más mian leatsa éisteacht le comhráite réchúiseacha a chuirfidh le do chumas teangan, bí linn! Buíochas le Foras na Gaeilge agus leis An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge as urraíocht a dhéanamh ar an bpodchraoladh seo. Cad as a dtáinig ‘giob geab'? Cén fáth a mbíonn muintir Bhéal Feirste ag béicíl ar a chéile? Cathain a labhraíodh Gaeilge ar eitleán den chéad uair? An tOllamh le Nua-Ghaeilge in Ollscoil Mhá Nuad is ea Fionntán de Brún - scoláire litríochta agus scríbhneoir cruthaitheach gradamúil, ar rugadh agus tógadh i mBéal Feirste é. Bhain sé céim amach sa Léann Ceilteach agus sa Fhraincis in Ollscoil na Banríona agus bhronn an ollscoil chéanna PhD air. Scrígh sé tráchtas dochtúireachta dár teideal Seosamh Mac Grianna - an Mhéin Rúin.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an chéad lá de mhí na Samhna. Is mise Niall Ó Cuileagáin.Tá Spéirling Melissa tar éis scrios ollmhór a dhéanamh ar oileáin Mhuir Chairib an tseachtain seo, go háirithe in iardheisceart Iamáice. Bhí luas beagnach 300 ciliméadar san uair faoin ngála gaoithe nuair a tháinig sí i dtír agus í ina catagóir 5 ar dtús mar spéirling. Rinneadh go leor damáiste sa cheantar St Elizabeth agus anois tá cuid mhór den cheantar báite. Scriosadh tithe, botháin na mbocht go háirithe, agus ospidéil, agus tá níos mó ná leathmhilliún daoine gan cumhacht sa cheantar anois. Chuaigh an Spéirling ar aghaidh go Cúba agus Háítí ach ar an ndea-uair, tá neart na gaoithe laghdaithe anois. Fuair ceathrar bás in Iamáice le linn na stoirme agus tuairiscítear go bhfuil thart ar fiche duine marbh in Háítí mar gheall ar na tuilte.Maraíodh timpeall 100 duine agus gortaíodh 200 duine de bharr ionsaithe Iosrael in Gaza an tseachtain seo. Rinne fórsaí míleata Iosrael ionsaithe buamála ar Gaza Dé Máirt, in ainneoin an tsosa comhraic gur cheart a bheith i bhfeidhm sa cheantar le tríseachtaine anuas. De réir Rialtas Iosrael, sháraigh Hamas an sos comhraic nuair a maraíodh saighdiúir Iosraelach in ionsaí. D'éirigh le hUachtarán na Stát Aonaithe Donald Trump an plean síochána a chur le chéile cúpla seachtain ó shin nuair a chuir sé brú ar Netanyahu glacadh leis an bplean. Ach tá sé ráite aige anois go raibh an ceart ag na hIosraelaigh an ruathar aeir a dhéanamh an tseachtain seo agus nach raibh an sos comhraic i mbaol dá bharr. Is léir, áfach, nach bhfuil ach síocháin leochaileach i bhfeidhm sa Mheánoirthear go fóill.Tá Oireachtas na Samhna, an ócáid is mó i gcultúr na nGael, fé lán seoil i mBéal Feirste anois. Tá na himeachtaí siamsaíochta ar siúl ó Dé Céadaoin go dtí Dé Domhnaigh agus tarlóidh níos mó ná 200 ócáid éagsúla le linn na seachtaine, lena n-áirítearcomórtais taibhealaíona, cheoil agus liteartha. Tá go leor polaiteoirí i láthair: tá an seanpholaiteoir Éamon Ó Cuív ina Uachtarán ar an Oireachtais, d'oscail Aire na Gaeltachta Dara Calleary an t-imeacht go hoifigiúil Dé Céadaoin agus bhí laoch nua na huaire, Uachtarán tofa na hÉireann Catherine Connolly, i láthair freisin. Fuair Connolly moladh ón leas a bhain sí as an nGaeilge le linn an toghcháin agus bhí na céadta ag iarraidh grianghraf a fháil léi. Tá sé oiriúnach go bhfuil an tOireachtas agtarlú i mBéal Feirste toisc gurb as an gcathair é an Chéad Choiminisineir Gaeilge sa Tuaisceart, Pól Deeds, a ceapadh sa phost Dé Máirt. Is féidir an clár comórtais a fheiscint ar líne ar an suíomh antoireachtas.ie.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISspéirling - hurricaneMuir Chairib - the Carribean Seaionsaithe buamála - bombing attackssíocháin leochaileach - fragile peacetaibhealaíona - performing artsUachtarán tofa - President-elect

Na ceisteanna is mó a bhaineann leis an nGaeilge faoi láthair de réir na ceannasaithe ar na heagraíochtaí seo. Na hathruithe agus dúshláin a bhaineann leis an nGaeilge agus an Ghaeltacht, i bhfianaise an méid atá pléite ag Oireachtas na Samhna i mBéal Feirste.

I láthair ag Oireachtas na Samhna i mBéal Feirste.

Clár cainte agus ceoil beo as Raidió Fáilte, Béal Feirste áit a bhfuil Oireachtas na Gaeilge 2025 ar siúl go dtín Domhnach, comhrá le roinnt do phobal Bhéal Feirste agus píosaí cainte ó imeachtaí a bhí ar siúl i mBéal Feirste inné agus aréir.

Iar-oifigeach le Turas in Oirthear Bhéal Feirste ag tnúth le Oireachtas na Samhna.

Agallamh le hUachtarán Chonradh na Gaeilge, Ciarán Mac Giolla Bhéin, beo ar Eadra faoi cheapadh Pól Deeds mar an chéad Choimisinéir Gaeilge ó thuaidh. Craolta 29ú Deireadh Fómhair agus Oireachtas na Samhna á sheoladh i mBéal Feirste don chéad uair ó 1997.

Agallamh leis an cheoltóir Torby faoi cheol nua foilsithe aige le gairid agus gig a bheas sé ag seinm aige thar dheireadh seachtaine Oireachtais na Samhna i mBéal Feirste. https://torby.bandcamp.com/track/ahmed-o-ahmed

Táthar ag súil go mbeidh le suas le 15,000 duine ag freastal ar cheann de na himeachtaí is mó i saol na Gaeilge an tseachtain seo i mBéal Feirste – is é sin Oireachtas na Samhna.

Comhrá na seachtaine seo le Mary Aggie agus í ag caint ar an ghrúpa ceoil Clannad agus na cuimhní atá aici orthu.

Agallamh le Ciarán Ó Pronntaigh maidir le cinneadh Chúirt Chorónach Bhéal Feirste go bhfuil an saighdiúir ar a ghlaoitear 'Soldier F' neamhchiontach de bharr easpa fianaise.

Agallamh le Jack Mac Íomhair, Stiúrthóir Chultúrlann Uí Chanáinn i nDoire faoin nuacht gur chinn Cúirt Corónach Bhéal Feirste go raibh an saighdiúir ar a ghlaoitear 'Soldier F' neamhchiontach i ndúnmharaithe beirt agus iarracht ar dhúnmharú ar cúigear eile ar Dhomhnach na Fola (30ú Eánair 1972).

Ag labhairt ar cheolchoirm a fógraíodh ar maidin inniu a bheas ar siúl i mBéal Feirste le linn an Oireachtais ar an tseachtain seo chugainn áit a mbeidh Móglaí Bap, DJ Próvaí agus Le Boom ar an ardán sa Beehive i mBéal Feirste.

Sa chlár seo, labhraímid faoi na scéalta móra atá i mbéal an phobail; rás don uachtaránacht, an agóid náisiúnta ar son na Gaeilge, (easpa) nasc idir uathachas agus Tylenol, agus (easpa) sos cogaidh i nGaza. Ar an taobh níos éadroime, tá muid ag súil le Cork Jazz Festival agus Oireachtas na Samhna i mBéal Feirste! I saol na healaíne, roinnimid ár gcuid moltaí le déanaí:Staidéar ar an gCailleach le Doireann Ní GhlacáinTraic úr ó Huartan (agus albam nua ar na bacáin)Daughters of Jerusalem Choir ag teacht go hÉirinn gan mhoill

Mír grinn seachtainiúil le Mary Aggie agus ba cúrsaí fíona a bhí faoi chaibidil aici inniu.

Beo ó chúirt Bhéal Feirste áit a bhfuil triail an tsaighdiúra F ar siúl agus é curtha ina leith gur dhúnmharaigh sé Jim Wray agus William McKinney ar Dhomhnach na Fola i 1972. Thug an breitheamh le fios sa chúirt ar maidin go dtig leanstan ar aghaidh leis an chás.

Labhair Pádraig faoin damáiste a rinneadh de chomharthaí sráide dátheangacha i mBéal Feirste ag an deireadh seachtaine agus phlé sé fosta an rún a bhí an DUP ag cur os comhair an tionóil inniu ag iarraidh go gcuirfí deireadh leis an pholasaí seo maidir le comharthaíocht dátheangach.

Mír grinn seachtainiúil Mhary Aggie agus a cuid smaointe ar an chluiche. 

Tá léirsiú ‘Seas Linn' le reáchtáil ag an Dream Dearg ag 12.30 inniu ag Halla na Cathrach i mBéal Feirste.

Ag tuairisciú beo ó Halla na Cathrach i mBéal Feirste áit a mbeidh an léirsiú ‘Seas Linn: Béal Feirste do Chách' ar siúl ag an Dream Dearg inniu.

Tá deascéala ar maidin áit a bhfuil sos cogaidh aontaithe idir Iosrael agus Hamas, agus é aontaithe fosta gialla a scaoileadh saor.

Tá imní mhór léirithe ag Ceannairí na bPáirtithe ar Chomhairle Cathrach Bhéal Feirste agus Conradh na Gaeilge.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/24vspuan Contact: irishlingos@gmail.com Concerns about Loyalist violence over bilingual signage. Imní faoi fhoréigean Dilseoirí faoi chomharthaíocht dátheangach. Conradh na Gaeilge says the threats made by Loyalist paramilitaries at the weekend that Belfast City Council property will be destroyed if it has bilingual signage are a cause for great concern. Deir Conradh na Gaeilge gur cúis mhór imní iad na bagairtí a rinne paraimíleataigh Dílseora ag an deireadh seachtaine go scriosfar maoin de chuid Chomhairle Chathair Bhéal Feirste má bhíonn comharthaíocht dátheangach orthu. In an open letter from Conradh na Gaeilge and the Leaders of the Parties and the City Council, the League says that it is a cause for concern for everyone who supports the Irish language and equality in general. I litir oscailte ó Chonradh na Gaeilge agus ó Cheannairí na bPáirtithe agus ó Chomhairle na Cathrach deir an Conradh gur cúis imní é do gach duine a thacaíonn leis an Ghaeilge agus leis an chomhionannas trí chéile. The threat has been condemned by Ulster Unionist leader Mike Nesbitt. Tá an bhagairt cáinte ag ceannaire Aondachtóirí Uladh, Mike Nesbitt. A draft Irish language policy agreed by the Council would mean that Irish and English would be more prominent and side by side on all Council publications and property. Chiallaódh dréachtpholasaí Gaeilge atá aontaithe ag an Chomhairle go mbeadh an Ghaeilge agus an Béarla níos feiceálaí agus iad le taobh a chéile ar gach foilseachán agus maoin de chuid na Comhairle. But since the policy was adopted last Wednesday the UDA and UVF have threatened to destroy any property bearing the signage. Ach ó glacadh leis an pholasaí Dé Céadaoin seo caite tá an UDA agus UVF tar éis bagairt go scriosfaidh siad maoin ar bith a mbeidh an chomharthaíocht orthu. These paramilitary organisations told the Sunday Life newspaper that they would burn down Council vehicles and buildings if Irish was visible on them. Dúirt na heagrais paramíleatacha sin le nuachtán an Sunday Life go lasfadh siad feithiclí agus foirgnimh de chuid na Comhairle dá mbeadh an Ghaeilge le feiceáil orthu. Conradh na Gaeilge called on party leaders in Stormont to condemn the threat. D'iarr Conradh na Gaeilge ar cheannairí na bpáirtithe i Stormont an bhagairt a cháineadh. Irish Language Commissioner The new Irish Language Commissioner will be responsible for implementing the Identity and Language Act. Coimisinéir na Gaeilge Beidh dualgas ar an Choimisinéir úr Gaeilge an tAcht Féiniúlachta agus Teanga a chur i bhfeidhm. Yesterday on the X platform, the person nominated but not appointed to that position, Pól Deeds, said that the threat from the UDA and UVF is a result of the promotion of bigotry in the media - in particular, he said, the BBC. Inné ar an ardán X dúirt an té atá ainmnithe ach nach bhfuil ceaptha don phost sin, Pól Deeds, gur toradh í an bhagairt ón UDA agus UVF ar chur chun cinn na biogóideachta sna meáin - go háirithe a dúirt sé an BBC. Paul Deeds said the Executive Office in Stormont had failed to protect its own policy - and UK law - and was failing in its duty of care to the new Commissioner. Dúirt Pól Deeds gur theip ar Oifig an Fheidhmeannais i Stormont a bpolasaí féin - agus dlí na Ríochta Aontaithe - a chosaint agus go bhfuil siad ag teip ina ndualgas cúraim don Choimisinéir úr. The threats from Loyalists have only been condemned by one Unionist party, the Ulster Unionists (UUP). Níl na bagairtí ó Dhílseoirí cáinte ach ag pairtí Aondachtach amháin, Aondachtóirí Uladh an UUP. Their leader Mike Nesbitt said that the Irish language signage needs to be discussed further, and he said that any threat to Council workers should be withdrawn. Dúirt a gceannaire Mike Nesbitt go gcaithfear an chomharthaíocht i nGaeilge a phlé tuilleadh, agus dúirt sé gur cheart bagairt ar bith ar oibrithe na Comhairl...

Mír grinn seachtainiúil.

The role of the Assembly and ExecutiveIf we were to listen to and accept at face value those in the media who criticise the Assembly and the Executive as ineffective, and who question their value or use, we would mothball both institutions and sack the MLAs.Yes, there is justifiable frustration at the failure of the institutions to address concerns on health and education and delivery on Casement Park, Saving Lough Neagh, building the A5, delivering for Gaeilgeoirí, tackling poverty and hate crimes and legacy issues alongside problems in our public services. But that is not the fault of the institutions. It lies with the political parties and others who are blocking progress.Yes, there are problems but it is wrong to tar all our politicians with the one brush and it would also be wrong to hand over responsibility for these issues to unelected civil servants and to the British government. That would be irresponsible and stupid.Does anyone really want another British Secretary of State running this place? There have been 25 British Secretaries of State, mostly mediocre and forgettable, including some who contributed enormously to the conflict.We also need to appreciate that the London government is adding to the difficulties faced by an Executive which doesn't have the financial resources to tackle some of the issues of greatest concern. All of this is an argument for the end of Westminster rule. We need to say that loudly and often. London has never ruled us in our best interests. We who call this place home are the only ones entitled or fit to do that. That includes our unionist neighbours and their representatives. The reality is that the Northern statelet was not and is not a normal society.  Partition was a unionist and British imposed response to the demand by the people of this island to independence and sovereignty. The unionist regime at Stormont immediately and successfully deepened political and sectarian discrimination and the inequalities that were part and parcel of colonisation. The Northern state was a place where non-unionists were to have no say in its running and where the institutions of the state were closed to us. After 78 years of ‘Northern Ireland' the Good Friday Agreement began a process of fundamentally changing that system. It is a process. The Agreement was and is a unique arrangement to facilitate conflicting political visions. Republicans decided to enter Stormont – a place that represented all that was wrong with the Orange State – because we believed that a space was needed in which we and unionism could moderate our differences. Other venues were considered but we believed that unionists would be comfortable within the Stormont setting. And we opted for that. However, did anyone seriously think that generations and centuries of colonisation and prejudice could be overturned quickly? That the deep rooted antipathy to all things progressive or rights based, never mind nationalist or republican, would disappear overnight or even in the short term?  Only the most naive or stupid among us would have thought the British State would acknowledge its wrong doing and embrace equality and democracy?  No dear readers.  It was always going to be a battle a day- a process that demanded and demands perseverance, doggedness, generosity, resolve and strategic focus. Especially strategic focus.Cearta Anios. In May 2022, 20,000 activists took to the streets of Béal Feirste to demand Irish language rights. This An Dream Dearg mass mobilisation of both young and old was highly symbolic, positive, cheerful and confident. Four days after this protest, the British government took the first step to introduce Irish-language legislation, paving the way for historic social change in the Northern state. This legislation provided for the repeal of the centuries old  penal-law ban on the use of I

Iar Phríomhoide Scoil Cholmcille, Cill Mhic Réanáin, a d'éirigh as a chuid cúramaí le gairid.

Mír grinn seachtainiúil.

Fáilte ar ais chuig eagrán nua de Ar An Lá Seo ar an 4ú lá de mí Mheán Fómhair, liomsa Lauren Ní Loingsigh. I 1971 ghortaíodh dhá dhuine agus trí Gharda nuair a tharla pléasc I mBéal Feirste. I 1980 tháinig sé amach go mbeadh na líne fón idir Baile Átha Cliath agus an chuid eile den tír níos fearr tar éis an Nollaig. I 1980 leag páiste a chuaigh chuig Coláiste St Flannan's in Inis nuair a bhí siad ag dul ar ais chuig an scoil agus chuaigh sé chuig Ospidéal Count's agus tháinig biseach iomlán air. I 2010 tháinig sé amach go raibh plean nua gnó ann de bharr an thobthitim den sceideal ag Aerfort na Sionainne le bliain anuas. Sin Olly Murs le Please Don't Let Me Go – an t-amhrán is mó ar an lá seo I 2010. Ag lean ar aghaidh le nuacht cheoil ar an lá seo I 1976 chuaigh The Sex Pistols ar an teilifís don chéad uair nuair a chuaigh siad ar an chlár teilifís So It Goes. I 2007 chan The Police a chéad dáta sa Bhreatain ar a teacht le chéile nuair a chan siad dhá oíche I Birmingham. Agus ar deireadh breithlá daoine cáiliúla ar an lá seo rugadh Mark Ronson sa Bhreatain I 1975 agus rugadh amhránaí Beyoncé I Meiriceá ar an lá seo I 1981 agus seo chuid de amhrán. Beidh mé ar ais libh amárach le heagrán nua de Ar An Lá Seo. Welcome back to another edition of Ar An Lá Seo on the 4th of September, with me Lauren Ní Loingsigh 1971: at least 2 civillians and 3 police officers were injured when 3 explosions ripped through an area of Belfast. 1980: It was reported that telephone links between Dublin and the rest of the country should improve after Christmas. 1980: A pupil of St. Flannan's College, Ennis was knocked down returning to school and was removed to the Count's Hospital where he was reportedly on the road to recovery. 2010: The dramatic nosedive in Shannon Airport's Flight schedule over the past year prompted calls for the immediate implementation of a new business plan. That was Olly Murs with Please Don't Let Me Go – the biggest song on this day in 2010 Onto music news on this day In 1976 The Sex Pistols made their television debut when they appeared on the Manchester based Granada TV program 'So It Goes'. 2007 The Police played the first UK date on their Reunion tour when they played two nights at the National Indoor Arena in Birmingham, England. And finally celebrity birthdays on this day – Mark Ronson was born in the UK in 1975 and singer Beyonce was born in America on this day in 1981 and this is one of her songs. I'll be back with you tomorrow with another edition of Ar An Lá Seo.

50 bliain agus an lá inniu a tharla sléacht Tullyvallen, i ndeisceart Chontae Ard Mhacha, tráth ar mharaigh poblachtánaithe cúigear Protastúnach a bhí ag cruinniú de chuid an Oird Oráistigh. Goineadh seachtar eile

Ceadaíodh tionscadal úr dochtúireachta idir Ollscoil na Ríona i mBéal Feirste agus Conradh na Gaeilge ag díriú ar ról na mban i bhfeachtais chearta teanga sa dara leath den fhichiú haois agus labhair Eibhlín faoin taighde a bheas idir lámha aici.

Fáilte ar ais chuig eagrán nua de Ar An Lá Seo ar an 20ú lá de mí Lúnasa, liomsa Lauren Ní Loingsigh. I 1971 chuaigh trí fhear chuig ospidéal Royal Victoria I mBéal Feirste tar éis eachtra lámhach. I 1999 bhí cáin nua ag teacht isteach do dhaoine a bhí ag siopadóireacht darbh ainm Cháin Glas. I 1971 bhí na daoine a raibh ina chónaí I Scariff ag an am ag fáil réidh don seó talmhaíochta sa bhaile. I 1988 ghoid duine nach mór 10 míle punt nuair a bhris siad isteach chuig Óstán Bunratty Castle. Sin Westlife le If I Let You Go – an t-amhrán is mó ar an lá seo I 1999 Ag lean ar aghaidh le nuacht cheoil ar an lá seo I 1973 chan Bruce Springsteen a chéad oíche amach as seacht ag Olivers I mBostún. Chan sé dhá uair a chloig gach oíche. I 1990 chan Aerosmith ag an Marquee Club I Londain. Sheinm Jimmy Paige ó Led Zeppelin leis an bhanna ceoil. Agus ar deireadh breithlá daoine cáiliúla ar an lá seo rugadh aisteoir Andrew Garfield I Meiriceá I 1983 agus rugadh amhránaí Demi Lovato I Meiriceá ar an lá seo I 1992 agus seo chuid de amhrán. Beidh mé ar ais libh amárach le heagrán nua de Ar An Lá Seo. Welcome back to another edition of Ar An Lá Seo on the 20th of August, with me Lauren Ní Loingsigh 1971: 3 men were rushed to Royal Victoria Hospital in Belfast after a shooting incident. 1999: Consumers faced a controversial new Green Tax on their shopping 1971: The Scariff community was gearing up for the Scariff Agricultural show. 1988: Almost £10,000 in cash was taken in a break-in at Bunratty Castle Hotel. That was Westlife with If I Let You Go – the biggest song on this day in 1999 Onto music news on this day In 1973 Bruce Springsteen played the first of a seven night run at Oliver's in Boston, Massachusetts playing two 60-minute sets each night 1990 Aerosmith appeared at The Marquee Club London. Led Zeppelin guitarist Jimmy Page joined the band on stage for a blues jam. And finally celebrity birthdays on this day – actor Andrew Garfield was born in America in 1983 and singer Demi Lovato was born in America on this day in 1992 and this is one of her songs. I'll be back with you tomorrow with another edition of Ar An Lá Seo.

Mír grinn na seachtaine le Mary Aggie.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an naoú lá de mhí Lúnasa. Is mise Alanna Ní Ghallachóir.Dé Domhnaigh, fuadaíodh bean as Éirinn i Háítí agus seachtar eile in éineacht léi, leanbh trí bliana d'aois ina measc. Is í Gena Heraty, atá ina stiúrthóir i ndílleachtlann in aice le príomhchathair Háítí, Port-au-Prince, agus ar as Cathair na Mart i gContae Mhaigh Eo ó dhúchas di, an bhean a fuadaíodh. Bronnadh roinnt gradam ar an stiúrthóir dílleachtlainne ar son a cuid obair dhaonnúil, Gradam Dínit an Duine um Oireachtais san áireamh. D'agair an Taoiseach Micheál Martin leis an dream a d'fhuadaigh an tÉireannach í a scaoileadh saor agus dhearbhaigh an tAire Gnóthaí Eachtracha, an Tánaiste Simon Harris, go raibh “dianiarrachtaí leanúnacha” ar siúl lena fuascailt a bhaint amach.  Tháinig borradh mór faoin táirgeadh plaistigh sa chéad bliain a chuaigh thart, agus cé gur táirge míorúilteach é i roinnt cásanna, is cúis tromluí é i gcás an truaillithe. In 2022, tháinig tíortha ar chomhaontú a bhí ina cheangal de réir dlí, le dramhaíl plaistigh agus ceimiceáin dhíobhálacha a bhaineann le plaisteacha ar leith a laghdú, ach tar éis dhá bhliain níl an conradh réitithe go fóill. Dé Máirt, bhuail na tíortha domhanda le chéile arís ag comhdháil na Náisiún Aontaithe in Geneva, ag cur tús le seisiún atá ag iarraidh an comhaontú a chríochnú, téacs an chomhaontú a fhormheas, agus é a chur os comhair Chomhdháil Taidhleoireachta na Lánchumhachtach sula nglacfaí leis.Tá Fleadh Cheoil na Éireann faoi lánseol i Loch Garman don darna bhliain: níos mó ná seachtain lán de cheol, amhránaíocht agus damhsa, agus buaicphointe na bliana do na taibheoirí. Tá réimse imeachtaí Gaeilge le fáil ag an Fhleadh fosta, idir cheol beo, scéalaíocht, TG4, stair, siamsóirí sráide, agus neart eile, ó Seachtain na Gaeilge, agus tá seans ag daoine an Ghaeilge a labhairt agus a chluinstin go nádúrtha sa spás cultúrtha seo. Críochnaíonn na comórtais agus na taispeántais Dé Domhnaigh, 10 Lúnasa agus tá na craoltaí le feiceáil ar TG4, beo agus le sruthú. Fógraíodh anuraidh go mbeidh Fleadh Cheoil na Éireann ag tarlú i mBéal Feirste den chéad uair in 2026, agus den darna huair sa Tuaisceart.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISdílleachtlann - orphanageobair dhaonnúil - humanitarian worktáirgeadh plaistigh - production of plasticina cheangal de réir dlí - legally bindingbuaicphointe - climaxsiamsóirí sráide - street entertainers

Labhraíonn Eoghan Ó Conghaile le Seán faoin méid atá déanta aige leis an Dream Dearg, ar fheachtas thábhachtach san ollscoil, róil le Glór na Móna agus Coláiste Feirste, agus a shaol go dtí seo.

Tá sé tugtha le fios ag Aire Infreastruchtúir Stormont Liz Kimmins go mbeidh sí ag déanamh achomharc in aghaidh an chinneadh Ard Chúirte a chuir cosc ar fhorbairt bhóthar an A5 mar dhébhealach i gChontaethe Thir Eoghain agus Dhoire.

Tá achomharc a dhéanamh ag Aire Bonneagair Thuaisceart Éireann, Liz Kimmins in éadan chinneadh na hardchúirte i mBéal Feirste gan cead a thabhairt uasghrádú a dhéanamh ar bhealach an A5.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an séú lá is fiche de mhí iúil. Is mise Siubhán Nic Amhlaoibh.Fuair an t-amhránaí rac-cheoil Ozzy Osbourne bás Dé Máirt an tseachtain seo, agus é 76 bhliain d'aois. As Birmingham ó dhúchas, tá sé curtha síos dá bhanna ceoil Black Sabbath gurb iadsan a chruthaigh an seánra miotal trom, a bhuíochas le hamhráin ar nós Iron Man agus Paranoid. Níos lú ná trí seachtaine ó shin, rinne Osbourne, a thug an t-ainm “Prince of Darkness” air féin, ceolchoirm dheireanach le slán a fhágáil ina bhaile dúchais, agus cuid mhaith de na ceoltóirí a spreag sé féin ar an ardán leis, Metallica agus Guns n' Roses ina measc. I ráiteas, dúirt a theaghlach: "Is le níos mó bróin ná mar is féidir le focail a chur in iúl go gcaithfimid a thuairisciú gur bhásaigh ár n-Ozzy Osbourne grámhar ar maidin. Bhí sé lena theaghlach." Níor shonraigh siad cúis bháis, ach bhí sraith fadhbanna sláinte ag an réalta agus diagnóisíodh go raibh galar Parkinson air in 2019. Dheimhnigh urlabhraí thar ceann an teaghlaigh gur bhásaigh Osbourne sa Ríocht Aontaithe.Tá cáineadh géar déanta ar an Rialtas as gan aon tagairt in aon chor a dhéanamh d'infheistíocht sa Ghaeilge agus sa Ghaeltacht san athbhreithniú ar an Phlean Forbartha Náisiúnta a foilsíodh inné. Tá táblaí sa phlean ina ndéantar briseadh síos ar €102.4 billiún den airgead atá geallta a dháileadh ar na ranna rialtais éagsúla ach níl an Ghaeltacht luaite fiú i dteideal na Roinne a bhfuil an cúram sin uirthi. An Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail atá déanta den Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail agus Gaeltachta sa phlean. An t-aon áit a bhfuil an focal Gaeltacht luaite sa phlean nua ná i bhfonóta faoi aistriú cumhachtaí ranna éagsúla i ndiaidh an toghcháin dheireanaigh. Dúirt Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge gur údar náire a bhí san "easpa measa” a léirítear don Ghaeilge agus don Ghaeltacht sa phlean, a foilsíodh i mBéarla amháin. “Beimid ag obair linn idir seo agus an Buiséad lena chinntiú go bhfaigheann an teanga an sciar atá ag dul di agus go gcuirfear mar shampla maoiniú ceart ar leataobh do thithíocht sa Ghaeltacht,” arsa Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge, Julian de Spáinn.Maraíodh bean ina 40idí agus beirt pháistí, buachaill agus cailín, i lámhach i gContae Fhear Manach Dé Céadaoin. Ba iad máthair agus a beirt pháistí íospartaigh an ionsaithe gunna i nDroichead Mhig Uidhir. Tá fear - atá ina bhall den teaghlach céanna - á chóireáil fá choinne gortuithe tromchúiseacha in Ospidéal Ríoga Victoria i mBéal Feirste. Dúirt ceannasaí póilíní an cheantair le tuairisceoirí go raibh an t-imscrúdú ag céim luath, ach go mbeadh amhras faoi dhúnmharú triarach agus iarracht féinmharaithe "ina líne fiosrúcháin amháin". Dúirt an Ceannfort Robert McGowan ag preasagallamh go bhfuil tús curtha ag Seirbhís Póilíní Thuaisceart Éireann (PSNI) le himscrúdú dúnmharaithe agus go bhfuil siad "ag obair go gasta" chun na himthosca a chinneadh.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISmiotal trom - heavy metalcúis bháis - cause of deathPlean Forbartha Náisiúnta - National Development Planeaspa measa - lack of respectlámhach - shootingna himthosca - the circumstances

Mír grinn seachtainiúil.

Beirt a bheas ag pilleadh abhaile go hÉirinn don chluiche ceannais ag an deireadh seachtaine.

Téann an ceathrar seo ag an chuid is mó de chuid cluichí Dhún na nGall. Cuireann siad síos dúinn ar thábhacht na gcluichí daofa, an dóigh a gcuireann an Chumann Lúthchleas Gael lena saol agus a na buaichphointí a sheasann amach daofa féin go dtí seo.

Ag an deireadh seachtaine d'eisigh an Taoiseach Micheál Martin teachtaireacht inár dhúirt sé go raibh comhrá dearfach aige le Príomh Aire na Breataine Keir Starmer faoi Oidhreacht na dTrioblóidí agus faoi ‘chreatlach le déileáil leo.

Mír grinn seachtainiúil.

Ag déanmamh léirmheas ar leabhar úr atá foilsithe ag Éamonn Ó Dochartaigh, ‘Scéal agus Seanfhocla Inis Bó Finne”.

Mír grinn seachtainiúil. 

Tá cáineadh déanta ag Gerry Adams, iar-Uachtarán Shinn Féin ar rialtas na Breataine atá le reachtaíocht a rith, a chuirfeadh cosc ar chúiteamh a íoc le imtheorannaithe a cuireadh i bpríosún go h-éagórach, sna 1970daí.

Grúpa ó Oirthear Bhéal Feirste atá ar a dturas bliantúil i gCorca Dhuibhne.

Beidh Comhdháil do thoscairí Chumann Ceardchumann na hÉireann ar siúl ón lá inniu go dtí Déardaoin san ICC, Béal Feirste