Goidelic language spoken in Ireland and by Irish people
POPULARITY
Categories
Chuir Aisling Nic Artáin ón gComhairle Ealaíón ar an eolas muid maidir le dámhachtain ollmhór don Ghaeilge.
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an séú lá is fiche de mhí iúil. Is mise Siubhán Nic Amhlaoibh.Fuair an t-amhránaí rac-cheoil Ozzy Osbourne bás Dé Máirt an tseachtain seo, agus é 76 bhliain d'aois. As Birmingham ó dhúchas, tá sé curtha síos dá bhanna ceoil Black Sabbath gurb iadsan a chruthaigh an seánra miotal trom, a bhuíochas le hamhráin ar nós Iron Man agus Paranoid. Níos lú ná trí seachtaine ó shin, rinne Osbourne, a thug an t-ainm “Prince of Darkness” air féin, ceolchoirm dheireanach le slán a fhágáil ina bhaile dúchais, agus cuid mhaith de na ceoltóirí a spreag sé féin ar an ardán leis, Metallica agus Guns n' Roses ina measc. I ráiteas, dúirt a theaghlach: "Is le níos mó bróin ná mar is féidir le focail a chur in iúl go gcaithfimid a thuairisciú gur bhásaigh ár n-Ozzy Osbourne grámhar ar maidin. Bhí sé lena theaghlach." Níor shonraigh siad cúis bháis, ach bhí sraith fadhbanna sláinte ag an réalta agus diagnóisíodh go raibh galar Parkinson air in 2019. Dheimhnigh urlabhraí thar ceann an teaghlaigh gur bhásaigh Osbourne sa Ríocht Aontaithe.Tá cáineadh géar déanta ar an Rialtas as gan aon tagairt in aon chor a dhéanamh d'infheistíocht sa Ghaeilge agus sa Ghaeltacht san athbhreithniú ar an Phlean Forbartha Náisiúnta a foilsíodh inné. Tá táblaí sa phlean ina ndéantar briseadh síos ar €102.4 billiún den airgead atá geallta a dháileadh ar na ranna rialtais éagsúla ach níl an Ghaeltacht luaite fiú i dteideal na Roinne a bhfuil an cúram sin uirthi. An Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail atá déanta den Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail agus Gaeltachta sa phlean. An t-aon áit a bhfuil an focal Gaeltacht luaite sa phlean nua ná i bhfonóta faoi aistriú cumhachtaí ranna éagsúla i ndiaidh an toghcháin dheireanaigh. Dúirt Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge gur údar náire a bhí san "easpa measa” a léirítear don Ghaeilge agus don Ghaeltacht sa phlean, a foilsíodh i mBéarla amháin. “Beimid ag obair linn idir seo agus an Buiséad lena chinntiú go bhfaigheann an teanga an sciar atá ag dul di agus go gcuirfear mar shampla maoiniú ceart ar leataobh do thithíocht sa Ghaeltacht,” arsa Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge, Julian de Spáinn.Maraíodh bean ina 40idí agus beirt pháistí, buachaill agus cailín, i lámhach i gContae Fhear Manach Dé Céadaoin. Ba iad máthair agus a beirt pháistí íospartaigh an ionsaithe gunna i nDroichead Mhig Uidhir. Tá fear - atá ina bhall den teaghlach céanna - á chóireáil fá choinne gortuithe tromchúiseacha in Ospidéal Ríoga Victoria i mBéal Feirste. Dúirt ceannasaí póilíní an cheantair le tuairisceoirí go raibh an t-imscrúdú ag céim luath, ach go mbeadh amhras faoi dhúnmharú triarach agus iarracht féinmharaithe "ina líne fiosrúcháin amháin". Dúirt an Ceannfort Robert McGowan ag preasagallamh go bhfuil tús curtha ag Seirbhís Póilíní Thuaisceart Éireann (PSNI) le himscrúdú dúnmharaithe agus go bhfuil siad "ag obair go gasta" chun na himthosca a chinneadh.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISmiotal trom - heavy metalcúis bháis - cause of deathPlean Forbartha Náisiúnta - National Development Planeaspa measa - lack of respectlámhach - shootingna himthosca - the circumstances
Míshástacht an Chonradh leis an easpa tagarth don nGaeltacht /Gaeilge ar an athbhreithniú ar bPlean Forbartha Náisiúnta.
Maoiniú Fhóras na Gaeilge pléite ag cruinniú Chomhairle Contae Dhún na nGall.
AR AIS AR AN 13ú LÚNASA!Gaeilge Weekly
AR AIS AR AN 13ú LÚNASA!Gaeilge Weekly
AR AIS AR AN 13ú LÚNASA!Gaeilge Weekly
Ag dhíriú anois ar chlub an chaptaen, Paddy Mac Briartaigh, CLG Chill Chartha agus faoin atmaisféar atá ansin i gCill Chartha.
Éimear Ní Ghallachóir, OPT Gaeilge Iorrais ag labhairt faoi phost atá fógraithe ag Foróige sa gceantar.
Scagadh á dhéanamh aige ar na scripteanna a bhí ag an gComhlachas Náisiúnta Drámaíochta.
Seán Ó Murchadha ag labhairt faoin dtogra Céad Míle Fáilte de chuid Conradh na Gaeilge.
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an naoú lá déag de mhí Iúil. Is mise Oisín Mac Conamhna.Tuairiscíodh sa Wall Street Journal gur scríobh Donald Trump litir bhreithlae ghraosta leath-thagairteach chuig Jeffrey Epstein, an t-airgeadaí agus péidifileach a chuir lámh ina bhás féin in 2019. Tá an tuairisc séanta ag Trump. Tá an-tacaíocht ag teoiricí comhcheilge faoi choireanna Epstein i measc lucht QAnon agus MAGA, dílseoirí Trump de ghnáth, agus anois tá an chonspóid ag éiri ina fhadhb pholaitiúil dó. Gheall Trump san fheachtas toghcháin go gcuirfeadh sé amach gach eolas faoi Epstein atá ag an rialtas, agus anois tá a chuid tacadóirí ag fanacht air. Dúirt Elon Musk ar X le linn troid mhór phoiblí le Trump an mhí seo caite go bhfuil Trump féin i gcomhaid Epstein.Thosaigh tochailt agus dí-adhlacadh fóiréinseach choirp na leanaí atá curtha ar shuíomh an iar-árais máithreacha is leanaí i dTuaim an tseachtain seo. De réir taighde a rinne Catherine Corless, níl taifead adhlactha ag beagnach 800 leanbh a d'éag san áras idir 1925 agus 1961, nuair a raibh an t-áras i mbun oibre faoi na Siúracha Bon Secours, ar son Comhairle Contae na Gaillimhe. Dheimhnigh fiosrúchán ar an suíomh go bhfuil go leor cnámha leanaí ann i seanchóras séarachais an árais. Tá 5,000 meadar cearnógach sa suíomh, agus meastar go mbeidh an tochailt ar siúl go cionn dhá bhliain ar a laghad, ag iarraidh a fháil amach cé atá curtha ann.Tá deireadh seachtaine mór spóirt ann faoi láthair. Inniu tá an chéad mhórchluiche de chamchuairt Leoin na Breataine agus na hÉireann ar siúl, i gcoinne na hAstrála i mBrisbane. I bPort Rois in Aontroim, tá Rory McIlroy agus Shane Lowry ag iarraidh an Chraobhchomórtas Oscailte Gailf a bhaint, den dara huair san áit chéanna i gcás Lowry, tar éis bua cáiliúil aige ann in 2019. Agus Dé Domhnaigh i bPáirc an Chrócaigh, beidh Corcaigh agus Tiobraid Árainn san iomaíocht le haghaidh Chraobh Iománaíochta na hÉireann. Bhí a mbua deireanach ag Tiobraid Árainn sa bhliain 2019 acht tá Corcaigh ag fanacht fiche bliain le Corn Mhic Cárthaigh a thabhairt abhaile leo.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISleath-thagairteach - innuendo-ladenteoiricí comhcheilge - conspiracy theoriesiar-áras máithreacha is leanaí - former mother-and-baby hometaifead adhlactha - burial recordseanchóras séarachais - old sewerage systeman Chraobhchomórtas Oscailte Gailf - the Open (golf)
Deborah Ní Ghibne, bean tí ag labhairt faoi íocaíochtaí na mná tí a bhíonn ag coinneáil scoláirí Gaeilge.
The Minister for Education has been asked to consider introducing a mandatory three-week Gaeltacht course for every Leaving Certificate student studying Irish. To discuss this Ciara was joined by Julian de Spainn, Ard Runai Conradh na Gaeilge.
The Minister for Education has been asked to consider introducing a mandatory three-week Gaeltacht course for every Leaving Certificate student studying Irish. To discuss this Ciara was joined by Julian de Spainn, Ard Runai Conradh na Gaeilge.
Gaeilge Weekly
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an dara lá déag de mhí Iúil. Is mise Liam Ó Brádaigh.Tháinig na deartháireacha Gallagher ar ais le chéile an tseachtain seo don chéad ceolchoirm dá gcamchuairt aontaithe. Ba é seo an chéad léiriú ó Oasis ó scar an banna sé bliana déag ó shin. Sna blianta idir an dá linn, bhí achrann cáiliúil idir na deartháireacha Gallagher agus bhí amhras ann go mbeadh siad in ann seinm le chéile arís choíche. Ach an tseachtain seo, bhailigh sluaite díograiseacha le chéile chun an banna a fheiceáil agus chun canadh in éineacht le Wonderwall agus Don't Look Back in Anger. Cáineadh an chamchuairt roimhe seo as córas praghsála dinimiciúil a úsáid inar ardaíodh costas na dticéad de réir an éilimh. Aréir sheinn an grúpa os comhair lucht féachana de 80,000 duine i Manchain, an chéad sheó de chúig cinn ina mbaile dúchais, áit ar thosaigh an grúpa in 1991.Beidh uachtar gréine saor in aisce ar fáil do chuairteoirí i bpáirceanna poiblí i gContae Chorcaí an samhradh seo. Tagann cur i bhfeidhm an tionscnaimh seo i ndiaidh do Chumann Ailse na hÉireann a rá go bhfuil riosca méadaithe ailse craicinn ann i measc teochtaí arda. Tuairiscítear gurb í an inacmhainneacht an phríomhchonstaic a chuireann cosc ar dhaoine uachtar gréine a chaitheamh. Beidh na dáileoirí grianscéithe ar fáil i bPáirc na Mara, Páirc Fitzgerald, Páirc Clashduv agus Páirc Meelick ó Luan. Tá foláireamh buí maidir le teocht ard i bhfeidhm do 14 chontae in Éirinn.Cuirfear Taipéis Bayeux ar taispeáint sa Bhreatain tar éis tuairiscí gur aontaigh Uachtarán na Fraince, Emmanuel Macron, cead a thabhairt don saothar ealaíne imeacht ón bhFrainc den chéad uair le 950 bliain. Léiríonn an taipéis, atá beagnach 70 méadar ar fhad, na himeachtaí a ba chúis le concas Normannach Shasana ag Liam Concar i gcoinne a chéile comhraic Harold, Iarla Wessex, agus a chríochnaíonn i gCath Hastings sa bhliain 1066. Mar mhalairt air sin, tabharfaidh Músaem na Breataine bailiúchán Sutton Hoo, fir fichille Lewis agus earraí eile ar iasacht don Fhrainc. Tháinig an fógra le linn chuairt Uachtarán na Fraince Emmanuel Macron ar an Ríocht Aontaithe.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAIScamchuairt - tourcóras praghsála dinimiciúil - dynamic pricing systemailse craicinn - skin cancerdáileoirí grianscéithe - sunscreen dispensersLiam Concar - William the Conquerormalairt - exchange
I mí Mhéan Fómhair beidh na mílte Gael ag dul chun na sráideanna i mórshiúl náisiúnta ar son na Gaeltachta agus na Gaeilge. Ach, an bhfuil pobal na Gaeilge ag troid na sean-chathanna céanna le breis agus caoga bliain? Agus cé chomh héifeachtach is a bhíonn léirsithe mar seo chun athrú polasaí a bhaint amach? Ar Seachtain, amharcann an t-iriseoir Áine Ní Bhreisleáin siar ar roinnt agóidí de chuid Conradh na Gaeilge agus an toradh a lean iad. Foclóir: Éileamh: Demand Maoiniú: Funding Maram: I suppose Mórshiúil: Procession Mianta: Wishes/Desires Féinriail: Autonomy Cumhachtaí: Powers Uaillmhianach: Ambitious Cáipéisí: Documents Ré: Era Gnáthphobal: Ordinary people Go borb: Abruptly or Gruffly Suaitheantas: Emblem Mana: Motto San áireamh: Included Rachmasóirí: A derogatory term for the wealthy Gan fiacail a chur ann: Not to mince one's words Daoine ón iasacht: Outsiders Rathúil: Successful Snáithe: Thread Sean-chathanna: Old battles See omnystudio.com/listener for privacy information.
Dúirt Aire na Gaeltachta, Dara Calleary, le déanaí, go bhfuil iarrtha aige ar Fhoras na Gaeilge, triail tacú leis an eagraíocht, Nascadh Uíbh Ráthaigh atá ag lorg maoinithe le plean teanga a chur i bhfeidhm dos na ceantair in Uíbh Ráthach ná fuil sa Ghaeltacht.
Tá a gclár oibre don dara leath den bhliain foilsithe ag Comh Choiste Gaeilge, Gaeltachta agus Phobal Labhartha na Gaeilge an Oireachtais.
PDFs AVAILABLE HERE!Gaeilge Weekly
PDFs AVAILABLE HERE!Gaeilge Weekly
The remote island of Skellig Michael – nó Sceilg Mhichíl as Gaeilge – is a truly magical place. While the monks (and jedis) may be long gone from the island, it still teams with life, particularly seabirds like the Puffin. Niall recently visited the famous monastic settlement and tells us all about the experience.
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an cúigiú lá de mhí Iúil. Is mise Sibéal Dempsey.Bhí féile Glastonbury ar siúl an deireadh seachtaine seo caite agus bhí conspóid ann don BBC dá bharr. Cé gur shocraigh an BBC roimh ré gan leagan beo de sheó Kneecap, an grúparapcheoil Éireannach, a thaispeáint, bhí conspóid ann faoi ghrúpa eile, Bob Vylan. Chan amhránaí na beirte “bás don IDF” agus é ar an stáitse, agus cé gur cuireadh stiúrthóirginearálta an BBC ar an eolas ag an am, leanadh leis an léiriú a chraoladh. Chuir Bob Vylan ráiteas amach níos déanaí nach raibh siad “i bhfabhar bás Giúdach, Arabach ná aon chine nó grúpa eile. Táimid i bhfabhar díchóimeáil meaisín míleata foréigneach”. Níl an léiriú curtha ar fáil ar aon cheann de sheirbhísí ar éileamh an BBC agus tá na póilíní ag fiosrú anois é mar eachtra ord poiblí.Tá “bille mór, álainn” Trump rite ag an Seanad, agus dúirt Trump gur “ceol dá chluasa” a bhí ann. Chuaigh triúr as caoga a trí Poblachtánach an tSeanaid i gcomhar leis na Daonlathaigh chun vótáil i gcoinne an phacáiste, a ritheadh caoga a haon-caoga tar éis don leas-uachtarán JD Vance an vóta comhscór a chaitheamh. Deirtear go dtacaíonn an bille le lucht an airgid trí laghduithe cánach, go maoineoidh sé an balla teorann, agus go méadóidh sé easnamh na Stát Aontaithe go trí thrilliún dollar sula dtiocfaidh deireadh le téarma Trump. Áirítear leis freisin laghduithe suntasacha maoinithe ar dhá chlár líontán sábhála: Medicaid, a sholáthraíonn cúram sláinte do Mheiriceánaigh bhochta agus faoi mhíchumas, agus an Clár Cúnaimh Cothú Forlíontach, a chabhraíonn le daoine earraí grósaera a íoc. Caithfear an bille a rith i dTeach na nIonadaithe anois, agus roinnt Poblachtánach sa seomra sin ag rá cheana féin nach dtacaíonn siad leis an leagan reatha.Tá tonn teasa ollmhór ag scaipeadh ar fud na hEorpa agus teochtaí níos airde ná mar a taifeadadh roimhe seo i roinnt tíortha, lena n-áirítear an Spáinn agus an Phortaingéil. Shroich teochtaí daichead a sé pointe a sé celcius i gcuid den Phortaingéil, an teocht is airde riamh i mí an Mheithimh sa tír. Bhí tionchar mór ag na teochtaí, lena n-áirítear roinnt daoine ag fáil bháis, scoileanna ag dúnadh, agus srianta á gcur ar obair lasmuigh. Nascann saineolaithe minicíocht agus déine na dtonnta teasa seo le hathrú aeráide, agus iad ag tabhairt rabhadh go bhfuil siad ag éirí níos coitianta.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISconspóid - controversyseirbhísí ar éileamh - on-demand serviceslíontán sábhála - safety netearraí grósaera - groceriestonn teasa - heatwaveminicíocht - frequency
Tá Conradh na Gaeilge ag tabhairt an tríú cás cúirte in aghaidh Fheidhmeannais na 6 Chontae agus freisin in aghaidh an Aire Pobal, mar gheall ar an teip Straitéis don Ghaeilge a thabhairt isteach.
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an t-ochtú lá is fiche de mhí an Mheithimh. Is mise Niall ÓSiadhail.Bhí bua gan choinne ag Zohran Mamdani i dtoghchán tosaigh an Pháirtí Dhaonlathaigh le haghaidh Mhéara Nua-Eabhrac DéMáirt, nuair a fuair sé an ceann is fearr ar iarghobharnóir Stát Nua-Eabhrac Andrew Cuomo. Reáchtálfar toghchán an mhéara féin i mí na Samhna agus meastar gur rogha na coitiantachta a bheidh in iarrthóir an Pháirtí Dhaonlathaigh. Bhí tacaíocht leithéidí Bernie Sanders agus Alexandria Ocasio-Cortez ag Mamdani, agus é ag gealladh polasaithe níos forásaí ná Cuomo, lena n-áirítear reo cíosanna agus busanna saor in aisce sa chathair. Anuas air sin, tá Cuomo luaite le roinnt líomhaintí faoi chiapadh gnéasach. Má éiríonn le Mamdani i mí na Samhna beidh sé ina chéad Mhéara Moslamach i gCathair Nua-Eabhrac.Tháinig fear slán as foirgneamh a bhí trí thine i lár Bhaile Átha Cliath le linn na seachtaine, buíochas le tiománaí leoraí a pháirceáil a fheithicil faoi fhuinneog an tí ar Rae Granby in aice le Cearnóg Parnell. Chonaic Tomasz Zareba fear amháin ag léim amach as fuinneog thuas staighre agus é féin a ghortú ar an tsráid ach ansin thiomáin sé a leoraí taobh leis an fhoirgneamh le go mbeadh fear eile ábalta teacht anuas go sábháilte. I ndiaidh na heachtra, chuaigh Zareba ar ais ag obair, agus é ag seachadadh earraí go siopaí sa chathair. Cuireadh cóireáil ar sheachtar ar an láthair agus cuireadh triúr san ospidéal, ach ní fios go fóill cad é ba chúis leis an tine.Tá féile cheoil Glastonbury ar siúl an deireadh seachtaine seo, agus thart fá dhá chéad míle duine ag teacht go Worthy Farm in Somerset in iardheisceart Shasana. Is iad The 1975, Neil Young agus Olivia Rodrigo príomhoirfidigh na féile, a d'eagraigh anfeirmeoir Michael Eavis den chéad uair sa bhliain 1970, agus tá roinnt ceoltóirí móra Éireannacha ag seinm fosta i mbliana, lena n-áirítear Kneecap, CMAT, Sprints agus Inhaler. Seachtain ó shin, dúirt Príomh-Aire na Ríochta Aontaithe Keir Starmer go gcreideann sé nár chóir go mbeadh ceolchoirm Kneecap á léiriúar an teilifís, ach tá sé ráite ag an lucht eagraithe go bhfuil fáilte rompu ag an fhéile. Beidh an chéad fhéile eile ar siúl sa bhliain 2027, ós rud é gur feirm dhéiríochta é Worthy Farm agus go mbíonn bliain ina bhán de dhíth ó am go ham.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISbua gan choinne - unexpected victoryrogha na coitiantachta - favouritereo cíosanna - rent freezelíomháintí faoi chiapadh gnéasach - allegations of sexual harassmentpríomhoirfidigh - headlinersbliain ina bhán -fallow year
Is roimh dheireadh an tsamhraidh anois a bheas an t-athbhreithníu ar na pleananna teanga le foilsiú.
Labhraímid le Julian de Spáinn (Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge) faoi SEAS 25 agus na nithe atá ag teastáil i gcúrsaí oideachais, i gcúrsaí tithíochta agus sa Cháinaisnéis i mbliana don Ghaeilge.
Rosie Scanlan, múinteoir ag labhairt faoi gcaoi ar diúltaíodh cead isteach i dteach ósta i gCathair na Gaillimhe do ghrúpa mar gheall a deir siad go raibh siad ag labhairt Gaeilge.
Beidh agóid ar siúl ag an ngrúpa SIPTU inniu, ar an gCeathrú Rua, agus éileamh dhá dhéanamh acu go mbrisfeadh Údarás na hOllscoile gach nasc le hIosrael agus lena cuid ollscoileanna.
Beo ón lá stocaireachta SEAS atá eagraithe ag Conradh na Gaeilge in Óstán Buswells i mBaile Átha Cliath inniu
Julian de Spáinn, General Secretary of Conradh na Gaeilge, joins Newstalk Breakfast to mark SEAS (Stand as Gaeilge) day and outline how Irish language advocates are lobbying for increased government support for Gaeilge and Gaeltacht communities.Listen here
Fógraíodh tráthnóna inné go mbeidh mórshiúl náisiúnta ar son na Gaeilge agus na Gaeltachta ar siúl i mBaile Átha Cliath ar an 20ú lá de Mheán Fómhair na bliana seo. CEARTA an t-ainm atá baistíthe ar an mórshiúl seo, agus is é an chéad uair le haon bhliain déag a mbeidh agóid den chineál seo sa bphíomhchathair.
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an t-aonú lá is fiche de mhí an Mheithimh. Is mise Barra Mac Giolla Aoláin.Leanann an cogadh idir Iosrael agus an Iaráin ar aghaidh an tseachtain seo. Rinne fórsaí Iosrael tuilleadh ionsaithe aeir ar phríomhchathair na hIaráine, Tehran, dírithe ar oirthear na cathrach. Mhol Uachtarán na Stát Aontaithe, Donald Trump, do mhuintir Tehran imeacht roimh an ionsaí, amhail is go raibh a fhios aige roimh ré. Tháinig cáineadh ó rialtas na Síne, agus iad ag rá go raibh Trump ag cur leis an teannas. Ionsaíodh cathracha eile fosta, lena n-áirítear Natanz, áit a bhfuil áiseanna núicléacha, agus Tabriz, áit a bhfuil bunáit aerfhórsa na hIaráine. D'ionsaigh fórsaí na hIaráine na cathracha Iosraelacha Tel Aviv agus Haifa le diúracáin agus dróin. D'fhág Trump cruinniú G7 i gCeanada go tobann, ach séanann sé go raibh sé ag iarraidh páirt a ghlacadh i gcainteanna síochána idir an dá thír.Beidh babhta réamhcheathrú ceannais de Chraobh Shinsir Peile na hÉireann ag tarlú an deireadh seachtaine seo. Tá Baile Átha Cliath ag imirt i gcoinne Chorcaí i bPáirc an Chrócaigh tráthnóna Dé Sathairn i gcluiche mór an deireadh seachtaine. Tarraingíodh na cluichí ar Morning Ireland ar RTÉ Raidió a hAon agus seo mar a tháinig siad amach: Dún na nGall v Lú, An Dún v Gaillimh, Ciarraí v An Cabhán, Baile Átha Cliath v Corcaigh. Beidh buntáiste baile ag Dún na nGall, An Dún, Baile Átha Cliath, agus Ciarraí, ós rud é gur tháinig siad sa dara háit ina ngrúpaí roimhe seo. Tá áit bainte amach ag buaiteoirí na ngrúpaí sin – Tír Eoghain, An Mhí, Muineachán, agus Ard Mhacha – sa bhabhta ceathrú ceannais cheana, agus beidh na foirne sin ag dul in iomaíocht le buaiteoirí na gcluichí an deireadh seachtaine seo.Bhí Liam Óg Ó hAnnaidh, a bhfuil cáil níos fearr air mar an rapálaí Mo Chara as an ghrúpa Kneecap, os comhair na cúirte i Londain an tseachtain seo. Cúisíodh é maidir le dlí frithsceimhlitheoireachta – deirtear gur thaispeáin sé bratach a bhí ag tacú le Hezbollah ag ceolchoirm i Londain i mí na Samhna seo caite. Shéan sé na cúisimh ar fad. Deir Kneecap gur caitheadh an bhratach ar an stáitse agus go bhfuil na cúisimh ina n-iarracht an grúpa rapcheoil a chiúnú. Deir siad go bhfuil an dlí á úsáid chun bac a chur orthu ag taisteal agus ag labhairt. Tá Kneecap an-oscailte lena dtacaíocht don Phalaistín agus i gcoinne an chogaidh in Gaza. Bhí slua mór ag tacú leo taobh amuigh den chúirt i Londain Dé Céadaoin, agus ligeadh amach ar bannaí é. Déardaoin d'fhill siad ar Éirinn le haghaidh ceolchoirm mhór i bPáirc Fionnradhairc i mBaile Átha Cliath.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISáiseanna núicléacha - nuclear facilitiesbunáit aerfhórsa - air force baseréamhcheathrú ceannais - preliminary quarter-finalag dul in iomaíocht le - competing withdlí frithsceimhlitheoireachta - anti-terrorism lawar bannaí - on bail
Cuireadh tús le Tionól Gaeltachta 2025 ar an Chlochán Liath tráthnóna inné.
Beidh Tionól Gaeltachta Chonradh na Gaeilge ar siúl ar an Chlochán Liath ón lá inniu go dtí'n Domhnach. Tá clár leathan d'imeachtaí beartaithe as seo go tráthnóna Dé Domhnaigh.
Gaeilge Weekly
Mac léinn ollscoile as Dún Chaoin a ghlac páirt i gcomhdháil sa ‘Centre Culturel Irlandais' i bPáras a d'eagraigh Cumann Barra na Gaeilge.
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an 14ú lá de mhí an Mheithimh. Is mise Niall Ó Cuileagáin.Sheol Uachtarán na Stát Aontaithe Donald Trump comhaltaí de Gharda Náisiúnta agus de mhuirshaighdiúirí na tíre go Los Angeles an tseachtain seo chun dul i ngleic leis na hagóidí sa chathair. Dúirt Gobharnóir an Stáit, Gavin Newsom, go raibh ordú Trump mídhleathach agus gur chruthaigh sé níos mó fadhbanna sa chathair. Caitheadh buidéil agus clocha le póilíní, cuireadh cairr trí thine, agus scaoil na póilíní piléir rubair leis an slua. Thosnaigh an clampar mar fhrithghníomhnú in aghaidh nan-oifigeach inimirce atá ag déanamh ruathar ar inimircigh nach bhfuil na cáipéisí cuí acu. De réir Newsom, bhí Trump ag iarraidh géarchéim a chruthú lena ordú agus nach raibh an t-údarás aige an Garda Náisiúnta a sheoladh go dtí an Stát. Gheall sé godtabharfadh sé cás in éadan an Uachtaráin. Tá ordú cuirfiú i bhfeidhm sa chathair anois thar oíche.Ghabh forsaí míleata Iosrael seilbh ar ghníomhaithe ar son na Palaistíne agus a luamh an ‘Madleen' amach ó chósta Gaza maidin Dé Luain. Bhí na gníomhaithe ag iarraidh soláthairtí bia agus leighis a thabhairt go dtí an Stráice agus aird an domhaina tharraingt ar an ngorta atá ar siúl ansan fé láthair. Bhí an gníomhaí aeráide Greta Thunberg ar an mbád, mar aon leis an bhFeisire de Pharlaimint na hEorpa, Rima Hassan. Ghabh na forsaí míleata seilbh ar an long in uiscí idirnáisiúnta, rud a cháinAmnesty International go géar agus iad ag rá gur scrios forsaí Iosrael an dlí idirnáisiúnta. Dúirt an Tánaiste Simon Harris gur ábhar náireach é agus go raibh an domhan iomlán ag thabhairt neamhaird ar an ngéarchéim dhaonnúil in Gaza. Díbríodh Thunberg agus trí ghníomhaí eile thar n-ais chuig a dtíortha dúchais Dé Máirt; tá na gníomhaithe eile ag cur in aghaidh na n-orduithe díbeartha. Tá an t-amhránaí agus cumadóir amhrán mór le rá Brian Wilson ar shlí na fírinne. Bhí sé ar dhuine de bhunaitheoirí an bhanna ceoil, The Beach Boys, sna seascaidí agus bhí sé ina cheann feadhna ar an ngrúpa ó thaobh an cheoil de. Bhain The BeachBoys cáil amach mar gheall ar a bhfoinn bhinne agus an nasc idir a gceol agus an cultúr surfála, rud atá le clos sna hamhráin ar nós “Surfin' USA', “Surfin' Safari” agus “Surfer Girl”. Is é an t-albam “Pet Sounds” an ceirnín a bhfuil an cháil is mó air, agus,de réir go leor daoine, is é an t-albam is fearr a taifeadadh riamh. D'fhulaing Wilson le fabhanna meabhairshláinte le linn a shaoil, agus de réir a chomhpháirtithe sa ghrúpa, mhéadaigh a úsáid drugaí, go háirithe LSD, a chuid fabhanna. Bhí blianta corracha aige sna seachtóidí agus sna hochtaidí, ach tháinig feabhas ar a shaol arís nuair a phós sé Melinda Ledbetter in 1995 agus chuaigh sé thar n-ais ar camchúirt. Fágann sé oidhreacht ollmhór ar an gceol agus ar an gcultúr den bhfichiú haois.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISmuirshaighdiúirí - marinesfrithghníomhú - reactionluamh - yachtsoláthairtí bia agus leighis - provisions of food and medicineceann feadhna - leaderar camchuairt - on tour