Podcasts about gaeilge

Ar mhaith leatsa snas a chur ar do chuid Gaeilge ach níl an t-am agat leabhair ghramadaí a cheadú? Fáilte chuig What the Focal!? - podchraoladh le Ciara Ní É a thugann ardán do na saineolaithe Gaeilge is suntasaí dá bhfuil amuigh ann! Gach seachtain cuirfidh Ciara agallamh ar aoi oilte, le cabhrú leatsa barr feabhais a chur ar do chuid Gaeilge. Is é an podchraoladh seo an leagan is déanaí den tsraith YouTube What the Focal!? a chuir Ciara ar bun in 2017. Más mian leatsa éisteacht le comhráite réchúiseacha a chuirfidh le do chumas teangan, bí linn! Buíochas le Foras na Gaeilge agus leis An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge as urraíocht a dhéanamh ar an bpodchraoladh seo. Cén gléas cistine a ainmníodh i ndiaidh ceo? An fearr ‘randamach' nó ‘fánach'? An cóir dúinn an ruaig a chur ar an bhfocal ‘dia'? Is scríbhneoir do dhaoine óga, scríbhneoir scripte, cumadóir amhrán agus beathaisnéisí é Tadhg Mac Dhonnagáin a bhfuil go leor duaiseanna is gradam buaite aige. Is as Achadh Mór i gContae Mhaigh Eo é ó dhúchas is tá cónaí air i gConamara. Is é a bhí mar chomhchruthaitheoir agus príomhscríbhneoir ar an tsraith drámaíochta teilifíse don óige, Aifric.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an cúigiú lá is fiche de mhí Dheireadh Fómhair. Is mise Barra Mac Giolla Aoláin.Bhí seacht déag duine le cur os comhair cúirte Déardaoin tar éis dhá oíche foréigin ag ionad lóistín Citywest i mBaile Átha Cliath. Gabhadh 24 duine san iomlán, cúigear ógánach ina measc, le linn na n-eachtraí, nuair a caitheadh diúracáin agus tinte ealaíne ar na gardaí. Gortaíodh triúr gardaí, agus tugadh beirt acu chuig an ospidéal. Bhí breis is trí chéad garda ar dualgas, lena n-áirítear aonad ord poiblí, marcaigh, agus tacaíocht ón aer. Bhí an gunna uisce ar fáil ach níor úsáideadh é. Scaoileadh na cúigear ógánach faoi Chlár Athstiúrtha Óige an Gharda Síochána, agus scaoileadh beirt fhear eile gan chúiseamh. Dúirt an Taoiseach Micheál Martin go raibh na hionsaithe “gránna agus brúidiúil”, agus go mbeidh freagra láidir ón gcóras ceartais. Thosaigh na hagóidí Dé Luain, tar éis d'fhear teacht os comhair cúirte maidir le líomhain faoi ionsaí gnéis. Tá imscrúdú leanúnach ar siúl ag na gardaí le daoine eile a aithint.Tharla eachtra stairiúil sa Séipéal Sistíneach an tseachtain seo, nuair a rinne Rí Séarlas III agus an Pápa Leo XIV urnaí le chéile – an chéad uair ó aimsir Anraí VIII a ndeachaigh monarc Briotanach agus Pápa Caitliceach i gcomh-urnú. Bhí Banríon Camilla i láthair, ina suí taobh leis an Rí gar don altóir. Dúirt cléir Anglacánach gur “leigheas ar an stair” a bhí sa nóiméad seo, agus gur comhartha é ar an chaidreamh níos dlúithe idir an dá eaglais. Bhronn an Pápa teideal “Bráthair Ríoga” ar an Rí ag Basilica Naomh Pól, agus mar mhalairt thug an Rí onóracha Briotanacha don Phápa, lena n-áirítear Cros Mór Ord Bath. Tharla an cruinniú seo le linn Bhliain Iubhaile na gCaitliceach, agus feictear é mar chéim mhór eile i dtreo cairdeas idir an Eaglais Chaitliceach agus an Comaoineach Anglacánach.Tá deireadh le tréimhse Mhichíl D. Ó hUiginn mar Uachtarán na hÉireann. Bhí sé ina Uachtarán ar feadh ceithre bliana déag agus tá an-mheas ag an phobal air fós. Bhí beirt iarrthóirí ag seasamh sa toghchán uachtaránachta, a tharla inné: Catherine Connolly, polaiteoir neamhspleách a bhfuil tacaíocht aici ó pháirtithe ar an eite chlé, agus Heather Humphreys, iarAire Rialtais a bhí ag rith don pháirtí Fine Gael. D'éirigh Jim Gavin as an rás tar éis scannal faoi chíos neamhíoctha.  De réir na bpobalbhreitheanna, is í Catherine Connolly a rachaidh go hÁras an Uachtaráin, ach tá súil le torthaí an toghcháin anocht. Beidh téarma seacht mbliana ag an bhuaiteoir. Is í an tUachtarán an ceann stáit agus cosnaíonn sí Bunreacht na hÉireann. Bíonn an tUachtarán ag labhairt leis an náisiún agus ag glacadh páirt in imeachtaí móra náisiúnta. *Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISClár Athstiúrtha Óige - Youth Diversion Programmemarcaigh - horse-ridersurnaí - prayeran Comaoineach Anglacánach - the Anglican Communionneamhspleách - independentBunreacht na hÉireann - the Constitution of Ireland

Críostóir Mac Cafraidh, Oifigeach Gaeilge An Post. Sheol An Post agus an eagraíocht Oxfam an scéim PostBack go hoifigúil inné.

Ag labhairt ar cheolchoirm a fógraíodh ar maidin inniu a bheas ar siúl i mBéal Feirste le linn an Oireachtais ar an tseachtain seo chugainn áit a mbeidh Móglaí Bap, DJ Próvaí agus Le Boom ar an ardán sa Beehive i mBéal Feirste.

Sa chlár seo, labhraímid faoi na scéalta móra atá i mbéal an phobail; rás don uachtaránacht, an agóid náisiúnta ar son na Gaeilge, (easpa) nasc idir uathachas agus Tylenol, agus (easpa) sos cogaidh i nGaza. Ar an taobh níos éadroime, tá muid ag súil le Cork Jazz Festival agus Oireachtas na Samhna i mBéal Feirste! I saol na healaíne, roinnimid ár gcuid moltaí le déanaí:Staidéar ar an gCailleach le Doireann Ní GhlacáinTraic úr ó Huartan (agus albam nua ar na bacáin)Daughters of Jerusalem Choir ag teacht go hÉirinn gan mhoill

Bhí deacrachtaí ag go leor daoine fáil isteach i suíomhanna idirlín agus aipeanna ar nós Snapchat, Duolingo agus Zoom inné mar go raibh seirbhís néalríomhaireachta Amazon, AWS, as ord ar feadh roinnt uaireanta an chloig ar fud an domhain, rud a chuir isteach ar na mílte suíomh idirlíne agus gnóanna ar líne.

Beidh an ócáid ‘Give it a Go as Gaeilge' ar siúl i Leitir Ceanainn maidin Déardaoin seo dírithe ar lucht gnó an bhaile agus labhair Bairbre linn faoin ócáid.

Colm was born and raised in Clondalkin, Dublin, and attended Naíonra Chrónáin, Scoil Chrónáin & Coláiste Chillian. Colm's love for the language grew after spending time in East Timor, teaching English. East Timor is a multilingual country and experiencing that got him asking why we make such a song and dance about bilingualism in Ireland! When he came home he studied communications and worked with the Irish language newspapers Lá and Gaelscéal. He now works in the non-profit  sector. While he was working in journalism he started writing about myths we often hear about the Irish language, that it's a dead language, etc. He later developed that into a Mythbusting campaign with Conradh na Gaeilge which has included a TedX Talk and other public talks, articles in the Irish Times and Journal.ie, interviews on Raidió na Gaeltachta, Raidió na Life, Raidió Fáilte, RTÉ Radio 1 and BBC Radio and YouTube videos. He believes these myths have a real, negative effect on the Irish language and that is the main reason for the campaign. Deconstructing Myths about the Irish Language | Colm Ó Broin | TEDxBallyroanLibrary

Beidh sraith nua ranganna ocht seachtaine á reachtáil ag Dúchas an Daingin le tacú le tosaitheoirí atá ag foghlaim na Gaeilge i gCorca Dhuibhne.

Ar mhaith leatsa snas a chur ar do chuid Gaeilge ach níl an t-am agat leabhair ghramadaí a cheadú? Fáilte chuig What the Focal!? - podchraoladh le Ciara Ní É a thugann ardán do na saineolaithe Gaeilge is suntasaí dá bhfuil amuigh ann! Gach seachtain cuirfidh Ciara agallamh ar aoi oilte, le cabhrú leatsa barr feabhais a chur ar do chuid Gaeilge. Is é an podchroladh seo an leagan is déanaí den tsraith YouTube What the Focal!? a chuir Ciara ar bun in 2017. Más mian leatsa éisteacht le comhráite réchúiseacha a chuirfidh le do chumas teangan, bí linn! Buíochas le Foras na Gaeilge agus leis An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge as urraíocht a dhéanamh ar an bpodchraoladh seo. Dr. Deirdre Nic Chárthaigh An bhfuil ár n-ainmneacha á rá i gceart againn? Cén fáth go bhfuil sé tábhachtach botúin a dhéanamh? An bhfuil aon mhaitheas le córas na ndíochlaontaí? Ollamh cúnta i gColáiste na Tríonóide í Deirdre Nic Chártaigh. Tá BA sa Nua-Ghaeilge agus sa Stair agus PhD aici ón ollscoil chéanna. Ba thaighdeoir iar-dhochtúireachta í in Ollscoil Mhá Nuad. Tá spéis aici i bprós agus i bhfilíocht na Nua-Ghaeilge Moiche agus i dtraidisiún na lámhscríbhinní sa tréimhse iarchlasaiceach

Bhí Raidió na Life i láthair ag Gradaim Dhea-Chúiseanna an Chrannchuir Náisiúnta ag an deireadh seachtaine agus an stáisiún mar iomaitheoir náisiúnta i gcatagóir na Gaeilge. 'Siad Na Gaeil CLG ó Thrá Lí a bhain an gradam sin amach i mbliana agus bhí deis ag tuairisceoirí Raidió na Life, MaryKate Ní Artáin agus Carla Ní Raghallaigh labhairt le hurlabhraithe ón gclub agus le rannpháirtithe eile ar an oíche.

Agallamh le Róisín Ní Chinnéide, Bainisteoir Abhcóideachta ó dheas le Conradh na Gaeilge, faoi cháinaisnéis na bliana 2026 agus na himpleachtaí don Ghaeilge ann - beo ar Eadra. Craolta 08.10.25

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an t-ochtú lá déag de mhí Dheireadh Fómhair. Is mise Siubhán Nic Amhlaoibh.Tá an Teachta Dála Paul Murphy, ón pháirtí Pobal Seachas Brabús, ag agairt iarrthóir uachtaránachta Fhine Gael, Heather Humphreys, as clúmhilleadh. Baineann na himeachtaí, a thionscain Murphy inné, le ráitis a rinne Humphreys i ndíospóireacht ar an chlár This Week de chuid RTÉ Raidió 1 Dé Domhnaigh seo caite. Sheol Murphy litir dlíodóra chuig Humphreys mar gheall ar ráitis a rinne sí a bhain le ról Murphy in agóid i gcoinne táillí uisce i Ráth Miontáin, Tamhlacht i mBaile Átha Cliath i mí na Samhna 2014. Ba é Murphy duine de sheisear fear a cúisíodh as príosúnacht neamhdhleathach a dhéanamh ar an tánaiste Joan Burton agus a cúntóir Karen O'Connell ina ngluaisteán ar an 15ú de mhí na Samhna 2014. Fuair giúiré i gCúirt Choiriúil Chuarda Bhaile Átha Cliath an seisear neamhchiontach i ngach cúis in 2017. Dúirt Murphy nach raibh aon trácht le déanamh aige ar thionscnamh na n-imeachtaí clúmhillte faoi láthair.Tá Catherine Connolly go mór chun cinn sa rás don Áras, de réir na pobalbhreithe is déanaí. Dúirt 38% de dhaoine a ghlac páirt sa phobalbhreith Irish Times/Ipsos B&A go vótálfaidís don iarrthóir neamhspleách agus gan ach 20% ag tacú lena céilí comhraic Heather Humphreys, iarrthóir Fhine Gael. 5% a thug le fios go dtabharfaidís vóta céadrogha do Jim Gavin, an t-iarrthóir de chuid Fhianna Fáil a d'éirigh as an rás ach a bhfuil a ainm go fóill ar an pháipéar ballóide. Dá seasfadh na figiúirí sin lá na vótála, thoghfaí Catherine Connolly ar an chéad chomhaireamh. Agus gan ach seachtain fágtha go dtí go rachaidh daoine chuig na botháin vótála, deir 18% nach bhfuil a fhios acu cé léi a dtacóidh siad agus deir 6% eile go bhfuil rún acu a vóta a mhilleadh. Dúirt 12% nach bhfuil sé i gceist acu vóta a chaitheamh. Nuair a cuireadh ceist ar dhaoine cad é an tréith ba thábhachtaí dóibh a bheith ag iarrthóir, dúirt 3% gur “duine a labhraíonn Gaeilge” an tréith ba thábhachtaí. Dúirt 39% gurb é an rud ba thábhachtaí ná go mbeadh duine ann “a mbeadh cur chuige gníomhach acu agus a labhródh amach faoi chúrsaí”.Tá sé i gceist ag Leabharlann na Breataine cárta léitheoireachta an scríbhneora Éireannaigh nach maireann Oscar Wilde a atheisiúint, 130 bliain i ndiaidh don bhunchóip a bheith curtha ar ceal mar gheall ar a chiontú as “gníomh ró-mhígheanasach”. D'eisiaigh Leabharlann na Breataine an t-údar cáiliúil óna seomra léitheoireachta sa bhliain 1895 i ndiaidh dó a bheith cúisithe as caidrimh homaighnéasacha a bheith aige, cion coiriúil ag an am. Tabharfar an pas fisiciúil do gharmhac Wilde, Merlin Holland, Déardaoin ag ócáid speisialta sa Leabharlann ag imeacht a cheiliúrfaidh seoladh a leabhair dar teideal After Oscar, a dhéanann iniúchadh ar oidhreacht an scríbhneora i ndiaidh a bháis. Dúirt Holland: “Bhí Oscar i bpríosún Pentonville ar feadh trí seachtaine nuair a cuireadh a thicéad chuig Seomra Léitheoireachta Mhúsaem na Breataine ar ceal, mar sin ní bheadh a fhios aige faoi, rud a bhí go maith is dócha.”*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISclúmhilleadh - defamationneamhchiontach i ngach cúis - innocent of all chargescéilí comhraic - competitorbotháin vótála - voting boothsgníomh ró-mhígheanasach - gross indecencygarmhac - grandson

Imelda May may be known worldwide as an Irish singer, but that is likely a language you have never heard her sing in, because, up until recently, you would have found Imelda hesitating to even say ‘go raibh maith agat'.Those days are now gone as the Dublin singer has taken a journey to find not just the confidence to speak as Gaeilge but to sing through it.Imelda joined us on the show this morning.

Palestine Must Be Free A population greater than that of Belfast has been moving back to the northern Gaza strip following the ceasefire announcement last week. Awaiting them is utter destruction. The infrastructure of Gaza has been levelled by the Israeli state's genocide. The return of the Gazans. is based on hope. Hope that humanitarian aid will arrive. Hope that the indiscriminate bombing by Israel and the deliberate slaughter of desperate, starving people at aid stations has stopped. Hope that the big powers – which have allowed this holocaust to go on for two years will ensure that this is a meaningful end to the war.Liam Mellows and the Irish Revolution – ‘a Very Important Book'I was very pleased to speak at the launch in Áras Uí Chonghaile last week of the latest edition of Desmond Greaves' wonderful book, ‘Liam Mellows. And the Irish Revolution.' Dr. Ruan O'Donnell, a Senior Lecturer in History, was instrumental in updating the book. Present also was Anthony and Muriel Coughlan. Anthony is Desmond Greaves literary executor. He is owed a debt of gratitude for his lifelong work on many issues, but especially the work of collating Desmond's writings. Oireachtas na SamhnaOireachtas na Samhna is coming to Belfast. The oldest Irish language festival in the country which celebrates an Ghaeilge, sean-nós music, dance, literature, recitation and even a rap music category - a sign of the times! Thousands of Gaeilgeoirí - families, children, young people and some older folk too, will gather in Belfast where the Oireachtas is being held for the first time since 1997. There will be lots of events, including competitions, book launches, conversations, live broadcasts and debates - all completely as Gaeilge. 

Tháinig ionadaithe ón gceardchumann Fórsa os comhair comhchoiste na Gaeilge, Gaeltachta, agus Phobal Labhartha na Gaeilge inné le hearcaíocht san tseirbhís phoblí a phlé -céard a bhí le rá acu?

Gaeilge Weekly

Gaeilge Weekly

Gaeilge Weekly

Dar leis an bhFeisire de Pharlaimint na hEorpa ba cheart go mbeadh uachtarán na hÉireann in ann Gaeilge a labhairt.

Urlabhraí do Fair Seas ag caint faoi ‘Focail na Farraige' atá sa Bhruiséil ar an gCéadaoin i gcomhpháirtíocht le Conradh na Gaeilge.

An tseachtain seo labhraíonn Louise & Síomha le Catherine Connolly, iarrthóir sa toghchán uachtaránachta i mbliana - le ceist nó dhó ó Doireann i NYC, dár ndóigh (Chappell Roan could never). Suigh siar is bain sult as ár stiúideo úrnua agus muid ag plé an easpa díospóireachta as Gaeilge, violence against women, the importance of individual activism - and of course, k̶e̶e̶p̶y̶ ̶u̶p̶p̶i̶e̶s̶ solos. Some tickets for the Galway Comedy Festival , Friday 24th & Saturday 25th October, still available HERE. Follow our sponsor Discover Ireland on⁠⁠ Instagram⁠⁠ &⁠⁠ Tik Tok⁠⁠. Keep Discovering and visit⁠ ⁠discoverireland.ie⁠⁠ to plan your next short break. Email ⁠howtogael@gmail.com⁠ with comments, suggestions and gach rudaí eile. Instagram ⁠⁠@howtogael⁠⁠ ⁠⁠@doireannnighlacain⁠⁠ ,⁠ ⁠@louise_cantillon⁠⁠ ⁠ ⁠@siomhaniruairc⁠⁠ Join us on Patreon for a bonus episode once a week and lots of bonus content ! ⁠⁠https://www.patreon.com/c/HowToGael⁠⁠ Sign up to our newsletter here: https://www.howtogael.com/contact Learn more about your ad choices. Visit podcastchoices.com/adchoices Learn more about your ad choices. Visit podcastchoices.com/adchoices

Labhair Pádraig faoin damáiste a rinneadh de chomharthaí sráide dátheangacha i mBéal Feirste ag an deireadh seachtaine agus phlé sé fosta an rún a bhí an DUP ag cur os comhair an tionóil inniu ag iarraidh go gcuirfí deireadh leis an pholasaí seo maidir le comharthaíocht dátheangach.

Just 3 per cent of residents on over 500 streets in Belfast are actively against dual Irish and English signs in the city while nine in ten support them. That's according to new research from Conradh na Gaeilge. It comes as the PSNI are investigating “hate-motivated” damage to a street sign with Irish on it in east Belfast. We discuss further with Ciaran Mac Giolla Bhéin, Coordinator of the West Belfast Language Plan and President of Conradh na Gaeilge and Ben Lowry, Editor of the Belfast Newsletter.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an t-aonú lá déag de mhí Dheireadh Fómhair. Is mise Gwyneth Nic Aidicín-Ní Loingsigh.Tá dóchas ann go mbeidh sos cogaidh buan in Gaza, tar éis vótáil ag an rialtas Iosraelach Dé hAoine chun beart sos cogaidh le Hamas a dhaingniú. Léiríonn an comhaontú céim a haon as plean fiche céim ó rialtas Stáit Aontaithe Mheiriceá chun deireadh a chur le cogadh Iosrael ar Gaza, a mharaigh breis is 67,000 Palaistíneach go dtí an pointe seo. Tá sonraí an bhirt iomláin fós doiléir agus deirtear go bhfuil easaontú mór idir Iosrael agus Hamas maidir leis an bplean tar éis dheireadh an chogaidh. Is iad eochairphointí céadchéim an bhirt ná tarraingt siar feadhna Iosrael go “pointe aontaithe”, cead isteach do 600 trucail cúnaimh gach lá, agus saoradh na ngiall agus na bpriosúnach ón dá thaobh. Thosaigh feadhna Iosrael ag tarraingt siar maidin Dé hAoine ach lean ionsaithe ar shibhialtaigh i rith na maidine, rud a chruthaigh éiginnteacht faoin mbeart.Tharraing Jim Gavin amach as an bhfeachtas uachtaránachta an deireadh seachtaine seo caite, toradh náireach d'Fhianna Fáil, agus anois tá coimhlint laistigh den pháirtí. Fógraíodh an nuacht tar éis conspóid a tháinig chun cinn sna laethanta roimhe, maidir le iarthionónta Gavin. D'íoc an tionónta €3,300 sa bhreis chuige, mar thoradh ar thimpiste bainc, 16 bliain ó shin, agus níor thug Gavin aisíocaíocht dó. Tar éis díospóireacht uachtaránachta inar ceistíodh Gavin faoin gconspóid, b'é tuairim sciar mór den phobal nach raibh sé ullamh don díospóireacht ná do ról an Uachtaráin fiú. Anois, agus beirt fágtha sa rás, tá an teannas ag ardú. Léiríonn torthaí na bpobalbhreitheanna is déanaí gurb í Catherine Connolly rogha na coitiantachta agus bearna mhór idir í agus Heather Humphreys, ach níl figiúirí cruinne ar fáil ó d'éirigh Jim Gavin as. Tarlóidh an toghchán ar an 24 de mhí Dheireadh Fómhair.In Éirinn, foilsíodh Búiséad 2026 le linn na seachtaine. Tá an Rialtas ag rá go bhfuil an plean nua ar son fheabhsú an gheilleagair ach tá cáineadh ón bhfreasúra, agus ó chuid mhór den phobal, a deir nach dtuigeann an rialtas cad atá ar siúl sa tír, gan aon chabhair don ghnáthdhuine sa phlean. Tá an laghdú cánach is mó ar fáil le haghaidh forbróirí, gan athrú ar bith ar an gcáin ioncaim. Gearradh an CBL don earnáil fáilteachais ó 13.5% go dtí 9%. Is bua é seo le haghaidh roinnt tithe tabhairne agus bialanna neamhspleácha. ach deirtear gurb iad na comhlachtaí móra na fíorbhuaiteoirí. Tá árdú 65c le teacht ar an íosphá, roinnt ardaithe ar íocaíochtaí leasa sóisialta, agus leanfaidh an creidmheas cánach cíosa, ach ní go leor le dul i ngleic leis an gcostas maireachtála. Tá an Bunioncam do na hEalaíona le bheith buan, tar éis triail ráthúil. Deir an Rialtas go bhfuil €36 milliún sa bhreis ag dul chuig an nGaeltacht agus chuig an nGaeilge ach deir an freasúra go bhfuil bréag i gceist, agus go bhfuil siad ag athfhógairt airgead a bhí leithdháilte cheana féin.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISsos cogaidh buan - permanent ceasefireconspóid - controversyrogha na coitiantachta - the favourite (to win)CBL don earnáil fáilteachais - VAT for the hospitality sectorcostas maireachtála - cost of livingíosphá - minimim wage

Tá léirsiú ‘Seas Linn' le reáchtáil ag an Dream Dearg ag 12.30 inniu ag Halla na Cathrach i mBéal Feirste.

An polasaí atá á fhorbairt do mhúineadh na Gaeilge i scoileanna T2.

Gaeilge Weekly

Gaeilge Weekly

Gaeilge Weekly

Tá imní mhór léirithe ag Ceannairí na bPáirtithe ar Chomhairle Cathrach Bhéal Feirste agus Conradh na Gaeilge.

The use of Gaeilge at demonstrations in support of the Palestinian people is part of the radical tradition of Irish language activism. By Ciara Grant, UCC.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an ceathrú lá de mhí Dheireadh Fómhair. Is mise Eoin Ó Seachnasaigh.Tuairiscítear go ndeachaigh fórsaí míleata Iosrael ar bord chuile bhád sa gcabhlachán Sumud atá ag iarraidh soláthairtí fóirithinte a thabhairt isteach go Gaza. Is Éireannaigh iad seisear déag as thart ar 200 oibrí deonach atá gafa ag Iosrael Bhí an grúpa ilchultúrtha ag tabhairt cúnaimh, bia agus leigheas go Gaza nuair a stop fórsaí Iosrael iad, thart ar 80 ciliméadar ón gcladach in uiscí idirnáisiúnta. Bhí Greta Thunberg i measc na ndaoine a gabhadh, chomh maith leis an bhfuirseoir Tadhg Hickey agus an Seanadóir de chuid Shinn Féin, Chris Andrews Tharla agóidí ar fud an domhain nuair a cuireadh stop leis an misean agus cáineadh an eachtra go hidirnáisiúnta. Meastar go dtógfar na daoine a gabhadh go hIosrael agus go ndíbreofar iad. De réir tuairiscí oifigiúla, tá breis is 65,000 duine maraithe ag fórsaí Iosrael go dtí seo, ach is dócha go bhfuil an fíorfhigiúr i bhfad níos airde ná sin.I gcathair Dhoire, tá sé ráite ag an gcomhlacht foilsitheoireachta Cló Cholmcille go bhfuil díomá mhór orthu gur gá dóibh díospóireacht phoiblí faoin toghchán uachtaránachta a chur ar ceal. Bhí cuireadh curtha acu ar na hiarrthóirí don uachtaránacht chuig ócáid an tseachtain seo chugainn, ach ní bhfuair siad ach freagra amháin, ó Catherine Connolly, an t-aon chainteoir líofa Gaeilge sa rás. Cé nach raibh Connolly in ann freastal, chuaigh sí i dteagmháil leis an lucht eagraithe chun leithscéal a ghabháil. Níos suntasaí, dar le urlabhraí Chló Cholmcille, níl freagra ar bith faighte go fóill ó Heather Humphreys ná ó Jim Gavin. Dúirt Cló Cholmcille gur deis iontach a bhí ann chun todhchaí an oileáin ar fad a phlé, ach b'fhéidir nach raibh mórán measa orthu de bhrí nach féidir leo vótáil sa toghchán seo. Chuir Nuacht TG4 ceist ar oifig phreasa Heather Humphreys agus Jim Gavin cén fáth nár fhreagair siad an cuireadh, ach ní bhfuair na craoltóirí freagra ach an oiread.Fógraíodh maidin inné go bhfuil an scríbhneoir, craoltóir agus déantóir clár faisnéise, Manchán Magan, imithe ar shlí na fírinne. Cúig bliana le cois an leathchéid a bhí sé. Thug Manchán le fios in agallamh a rinne sé ar Raidió RTÉ an mhí seo caite go raibh sé ag fáil bháis le hailse a bhí scaipthe go dtí áiteacha go leor ina cholainn. Sa mbliain 1970 a tháinig an Maganach ar an saol agus tógadh i nDomhnach Broc i mBaile Átha Cliath é. Rinne sé céim sa Ghaeilge agus sa Dlí i gColáiste Ollscoile, Baile Átha Cliath, sular bhain sé aitheantas amach mar dhuine de cheannródaithe shéanra an chláir taistil i nGaeilge. Ní hamháin sin, ach labhair agus scríobh sé go machnamhach le linn a ghairme faoin mhiotaseolaíocht, faoin stair agus faoi chúrsaí teangeolaíochta na hÉireann, go háirithe i leabhair ar nós Thirty-Two Words for Field: Lost Words of the Irish landscape. Bhí sé le feiceáil le déanaí ar TG4 leis an tsraith Ag Triall ar an Tobar, atá fós ar fáil ar sheinnteoir TG4. Maireann a bhean chéile Aisling, a mháthair Cróine agus triúr eile dá theaghlach.*cabhlachán - flotillasoláthairtí fóirithinte - aid provisionsfuirseoir - comedianurlabhraí - spokespersondéantóir clár faisnéise - documentary maker

Tá storim Amy ar an mbealach.

Seolfar an taispeántas Máirtín Ó Cadhain: Saol agus Saothar tráthnóna inniu in Ollscoil na Gaillimhe.

Labhraíonn Mollie Guidera le Cuán faoina leabhar 'The Gaeilge Guide: Spark Your Connection to the Irish Language and Legacy', na ranganna a chuireann sí ar fáil agus an pobal foghlaimeoirí atá cruthaithe agus neartaithe aici anseo in Éirinn agus thar lear.

This is a conversation I recorded on the 3rd of September with Independent TD and Presidential candidate, Catherine Connolly.She lives in the Claddagh in Galway with her husband Brian, and they have two adult children.Her life and work have been shaped by a deep sense of social justice, compassion, and conviction.Before entering politics, Catherine worked as a cleaner, a nurse's aide, a psychologist, a teacher, and a barrister — a truly diverse path that reflects her deep-rooted commitment to public service.She's one of 14 siblings, and in this episode, she speaks about losing her mother at the age of nine — a loss that shaped the rest of her life.We talk about: the power of listening, her love for Gaeilge, her long-standing advocacy for equality, Palestine and the kind of President she hopes to be if elected.It's honest and grounded— very much like Catherine herself.Make sure you're registered to vote — you still have a few days left:Check the RegisterAgus caith do vóta ar an 24ú!If you enjoy Ready to be Real, please consider following, rating, and reviewing the podcast — it really helps!And thank you, as always, for your support. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

Tá comhairle Cathrach Bhéal Feiriste tar éis glacadh leis an gcéad pholasaí Gaeilge do chuid an údaráis áitiúil ansin.

Gaeilge Weekly

Gaeilge Weekly

Gaeilge Weekly

Ball de Chonradh na Gaeilge in Luimneach ag caint faoin ócáid cuimhneacháin Sheáin Uí Mhorónaigh – iarstiúrthóir an Chomhlachais Náisiúnta Drámaíochta.

An togra Mozilla Common Voice - Údarás na Gaeltachta ag iarraidh ar phobal na Gaeilge a bheith páirteach.

An méid a bhí le rá ag Iar-Aire na Gaeltachta agus Uachtarán Oireachtais na Gaeilge Éamon Ó Cuív agus é ag Ionad an Bhlascaoid le deireanas.

Dúirt an t-iarrthóir neamhspleách i dtoghchán na hUachtaránacht agur spreag an craoltóir le RTÉ Raidió na Gaeltachta, Rónán Mac Aodha Bhuí í, le cur lena cuid Gaeilge.

Rinne na sluaite freastal ar fhéile Dorn san Aer a bhí ar siúl i ndíl chuimhne ar an chraoltóir Ronan Mac Aodha Bhuí. D'oscail ambasadóir na Palaistíne, an Dr Jilan Wahba Abdalmajid an fhéile go hoifigiúil agus labhair sí in Arabis agus ina dhiaidh sin léigh Fionnuala Nic Aodha Bhuí, iníon le Rónán aistriúchán Gaeilge de chuid cainte an ambasadóra.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an seachtú lá is fiche de mhí Mheán Fómhair. Is mise Oisín Mac Conamhna.Dé hAoine i Londain, caitheadh amach an cás i gcoinne Liam Óg Ó hAnnaidh, ball den ghrúpa ceoil Kneecap. Cuireadh ina leith gur thug sé tacaíocht d'eagraíocht thoirmiscthe, nuair a tháinig físeán de cheolchoirm a rinne an grúpa i Londain i mí na Samhna 2024 chun aird na bpóilíní, tar éis dóibh a ndlúthpháirtíocht le muintir na Palaistíne a chur in iúl ag an bhféile Coachella sna Stáit Aontaithe i mí Aibreáin. Dúirt an Príomh-Bhreitheamh Paul Goldspring go raibh an cúiseamh neamhdhleathach, mar níor thug an tArd-Aighne agus an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí a gcead dó dul ar aghaidh laistigh de sé mhí, agus bhí an cead a thug siad lá thar am. Dúirt Ó hAnnaidh nach raibh an cás faoi sceimhlitheoireacht, acht faoi Gaza. Bhí Blinne Ní Ghrálaigh KC, abhcóide Chonradh na Gaeilge i Londain i gcás leacht cuimhneacháin Margaret Keane, ina fhoireann cosanta.D'fhoilsigh an Roinn Cultúir, Cumarsáide agus Spóirt anailís costais is tairbhe ar an mBunioncam do na hEalaíona, a shocraigh gur as gach euro a caitheadh, cruthaíodh €1.39 de thairbhí sóisialta agus eacnamaíochta. Thosaigh an scéim píolóta in 2022, agus ó shin tá 2000 ealaíontóirí ag fáil €325 inaghaidh an tseachtain, chun deis a thabhairt dóibh díriú isteach ar a n-obair chruthaitheach. Tá an scéim chun críochnú i mí Feabhra 2026, acht tá an rialtas ag obair ar cheann nua, a bheidh mar chuid de Bhuiséad 2026.Foilsíodh staidéar faoi bhlaosc de Homo longi, an speiceas de daoine ársa ar a thugtar na “Deiniseóbhaigh”, san irisleabhar “Science” an tseachtain seo. D'aimsíodh an blaosc in Yunxian sa tSín, agus de réir na hanailíse, tá sé thart ar mhilliún bliain d'aois. Tá an iontaise brúite go dona, acht bhí na heolaithe in ann é a scannáil, an dífhoirmiú a bhaint de go digiteach, agus priontáil thríthoiseach a dhéanamh de cheann ceartaithe, a chruthaíonn gur Deiniseóbhach a bhí i gceist. Tá an fhionnachtain tábhachtach, má tá sé dátaithe i gceart, mar tá an blaosc i bhfad níos sine ná gach iontaise eile de chuid na nDeiniseóbhach a aimsíodh cheana; agus léiríonn sé an fhéidearthacht go bhfuil ár speiceas fhéin, Homo sapiens, i bhfad níos sine ná a ceapadh cheana freisin. Agus tá oidhreacht na nDeiniseóbhach inár measc go fóill; mar atá cúpla faoin gcéad de DNA Néandartálach i ngach duine ar domhan seachas na hAfraicigh fho-Shaháracha, tá cúpla faoin gcéad de DNA Deiniseóbhach fós i ndaoine éagsúla in oirdheisceart na hÁise agus ar oileáin an Aigéin Chiúin.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISeagraíocht thoirmiscthe - proscribed organisationPríomh-Bhreitheamh - Chief JusticeArd-Aighne - Attorney-GeneralStiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí - Director of Public Prosecutionsanailís costais is tairbhe - cost-benefit analysisBunioncam do na hEalaíona - Basic Income for the Artsblaosc - skullDeiniseóbhach - DenisovanAfraicigh fho-Shaháracha - sub-Saharan Africans

Gaeilge Weekly

Cén teachtaireacht atá faighte ag ionadaithe tofa o mhór shiúil na Gaeilge agus cén fáth nach bhfuil iarrthóir fhéin ag Sinn Féin.

Bhí mór shiúil naisiúnta ar bun i mBaile Átha Cliath faoi chearta na Gaeilge agus na Gaeltachta.