Controvers HD

Las iniziativas cunter pesticids pretendan in’agricultura pli ecologica en Svizra. Oravant tut l’aua daventass cun quai pli netta. Dentant: Senza pesticids na va quai betg, pretendan da tschella vart blers purs. Jon Pult, cusseglier naziunal dal PS e Stefan Engler, cusseglier dals chantuns da l’Allianza dal Center discutan en il «Controvers». Redacziun e moderaziun: Andri Franziscus

Relevant per il sistem – co vai cun il persunal da tgira? In onn suenter il lockdown è RTR sa deditgà a questa dumonda en in «Controvers spezial». Expertas ed experts han discutà en duas pitschnas rundas davart las sfidas da la tgira. Il video da la discussiun suonda proximamain. _______________ Ein Jahr Corona heisst auch ein Jahr Pflege am Limit. Wie war dieses spezielle Jahr für die Alters- und Pflegeheime oder die Spitäler? Nach der Sendung «Cuntrasts», die sich auch mit diesen Fragen befasst, diskutieren Expertinnen und Experten im Studio. In einer ersten Runde stehen die kleinen Spitäler und die Alters- und Pflegeheime im Zentrum, in einer zweiten die politischen Fragen in Zusammenhang mit der Pflege. Andri Franziscus diskutiert mit: – Claudia Tomaschett, Heimleiterin Alters- und Pflegeheim Ilanz; – Urs Cadruvi, Direktor Spital Schiers; – Renate Rutishauser, Präsidentin Berufsverband der Pflegefachfrauen und Pflegefachmänner Sektion Graubünden; und – Martin Schmid, Ständerat (FDP) und Präsident des Verwaltungsrats Kantonsspital Graubünden.

2020 – l'onn da corona. Anc la primavaira devi bunischmas notas per il Cussegl federal. Tut auter quest atun: Blera critica per l’agir dal Cussegl federal e dals chantuns. Blers cas, blers morts ed ospitals per part al limit. Co ha quai pudì capitar? Discussiun en il «Controvers» cun Anna Giacometti, PLD, Magdalena Martullo-Blocher, PPS e Martin Candinas, PCD. Redacziun e moderaziun: Andri Franziscus.

L'iniziativa da transparenza pretenda da las partidas da preschentar la finanziaziun da lur politica. I fiss lura cler tgi che investescha quants raps en la politica, en las partidas e las campagnas avant votaziuns. Tge purtass quai? E tge privels? Dovri insumma refurmas dal sistem politic da la Svizra. Discussiun en il «Controvers» cun il cusseglier naziunal dal PS Jon Pult ed il cusseglier dals chantuns dal PLD Martin Schmid. Redacziun e moderaziun: Andri Franziscus.

Han ils arguments dad aderents u contrahents persvas? Betg propi? En la litteratura, ditgas ubain paraulas gioga il luf adina puspè ina rolla centrala. D’ina vart vala il luf sco animal pussant e dominant, da l’autra vart represchenta el savens la paina ed il nausch. Veneraziun e spretsch il medem mument. Er en la debatta actuala dominescha questa ambiguitad. Ina discussiun seriusa n’è uschia betg pussaivla. Pertge? Entant ch’ils ins èn memia damanaivel e perdan uschia il grond entir ord lur vista, èn auters memia lunsch davent ed idealiseschan e stiliseschan l’animal selvadi. Atgnamain vai per tut autras dumondas: Tgi è pli pussant? Tgi dastga decider tgi che po viver nua? Homo homini lupus. La relaziun tranter carstgauns e lufs è disturbada. E la frasa enconuschenta, che Hobbes duvrava per descriver la relaziun tranter stadis, è actuala sco anc mai. Forsa gist perquai ch’il carstgaun sumeglia il luf pli fitg che giavischà. Quai che pertutga il luf sco aspect da l’inimi èsi natiralmain uschia ch’il carstgaun è il pli grond inimi dal luf. E na viceversa. Il luf ed ils carstgauns: ina convivenza impussibla? Tge è vossa opiniun?

Il settember datti ina super-dumengia da votaziun. Il suveran svizzer sto dar respostas a tschintg dumondas. Ina da quellas dumondas: Duai vegnir mess a disposiziun sis milliardas francs per novs aviuns da cumbat? La sanestra di na – ma questa giada para il cumbat da daventar pli difficil che avant sis onns, cur ch’il pievel svizzer ha refusà da cumprar ils aviuns dal tip Gripen. En il «Controvers» discutan la cussegliera naziunala Sandra Locher Benguerel PS cun il cusseglier naziunal Martin Candinas PCD.

Suenter dus mais «lockdown» tiran ils cussegliers guvernativs Marcus Caduff (PCD) e Peter Peyer (PS) bilantscha. Ed els van perina: La coordinaziun tranter Confederaziun ed ils chantuns avess pudì esser megliera. Omadus cussegliers guvernativs han concedì che la crisa da corona saja ina sfida. Forsa hajan els perfin sutstimà il svilup al cumenzament da la crisa. En ina crisa sco tar il coronavirus - la pli gronda dapi la Segunda Guerra mundiala - vegnia il federalissem en Svizra als cunfins, uschia il minister da sanadad Peter Peyer. El differenziescha dentant: Sin livel dal fatg, per exempel tranter ils medis chantunals, haja il barat funcziunà fitg bain. Sin livel politic saja el dentant pli critic sche la collavuraziun haja propi funcziunà bain. Quai saja segir anc d'analisar anc en detagl. Marcus Caduff numna surtut la communicaziun ina sfida, cunquai che la populaziun en las valladas dal sid hajan savens gì l'impressiun che Cuira na fetschia nagut. La regenza perencunter haja era magari stuì spetgar sin decisiuns da Berna e silsuenter communitgar a curta vista tge che las mesiras muntian per il Grischun.

Las mesiras èn daventadas pli e pli rigurusas en il chantun Grischun. Co va quai vinavant? Cura decida il chantun mesiras anc pli rigurusas? Èn ils ospitals preparads? Tge duain far butias restorants e hotels ussa? Tgi survegn sustegn finanzial? Die Massnahmen im Kanton Graubünden sind strenger und strenger geworden. Wie geht das weiter? Haben wir bald die gleiche Situation wie in Italien? Sind unsere Spitäler vorbereitet? Was sollen Läden, Restaurants und Hotels jetzt machen? Controvers sucht live Antworten auf solche Fragen. Im Studio diskutieren die Regierungsräte: - Peter Peyer (PS), Leiter Justiz-, Polizei und Sanitätsdepartement - Marcus Caduff (CVP), Leiter Departement für Volkswirtschaft und Soziales Graubünden Moderaziun: Andri Franziscus Manader: Flavio Bundi #perVus #alpulsdalGrischun

La furmla magica per il Cussegl federal è en discussiun. I na gartegia betg pli d'integrar tut il spectrum politic. Tge midadas dovri? Fiss l'augment da set sin nov commembers ina buna soluziun? En il «Controvers» discutan las duas novas cusseglieras naziunalas Anna Giacometti PLD e Sandra Locher Benguerel PS cun il cusseglier naziunal reelegì, Martin Candinas PCD.

Cun questa sessiun va a fin la legislatura. Tge facit tiran ils cussegliers a Berna? Tge è grategià, tge main? Pertge na datti betg dapli progress en las grondas dumondas dal sectur da la sanadad, da l'AVS u dal clima? En il «Controvers» discutan Martin Schmid PLD, Stefan Engler PCD, Heinz Brand PPS e Silva Semadeni PS. Moderaziun e redacziun: Andri Franziscus.

La cunvegna da basa cun l'UE e la politica da clima procuran il mument per grondas discussiuns. Èn quai er las tematicas che decidan l’october davart il success a l'urna? Ussa cumenza plaun plaunet il cumbat electoral e la gnervusitad en las partidas crescha. En il «Controvers» discutan Magdalena Martullo-Blocher (PPS), Duri Campell (PBD) e Martin Candinas (PCD). Redacziun e moderaziun: Andri Franziscus.

La lescha da CO2 ha fatg naufragi. Ma dapi ch’il Cussegl naziunal ha ditg na, è capità bler. Blers giuvens demonstreschan per il clima, las partidas burgaisas sa movan. Tge dovri ussa? En il «Controvers» discutan il cusseglier naziunal dal la PPS Heinz Brand e la cussegliera naziunala Silva Semadeni da la PS. Redacziun e moderaziun: Andri Franziscus

Quatter candidatas per dus sezs. L’emna proxima vegnan elegids las successuras u ils successurs da Doris Leuthard e Johann Schneider-Ammann. In'elecziun para decisa, ina empermetta tensiun. E dovri suenter l'elecziun la roschada gronda en il Cussegl federal? En il «Controvers» discutan il cusseglier dals chantuns Stefan Engler PCD ed ils cussegliers naziunals Heinz Brand PPS e Duri Campell PBD. Moderaziun: Andri Franziscus.

La PPS lantscha bunamain mintg'onn in'iniziativa. Adina vegn messa en dumonda la relaziun da la Svizra cun l'UE. Il mument vegnan ramassadas suttascripziuns cunter la libra circulaziun da persunas. Ed il parlament discuta davart l'iniziativa cunter derschaders esters. En il «Controvers» discutan Heinz Brand da la PPS e Duri Campell da la PBD. Redacziun e moderaziun Andri Franziscus.

L’iniziativa per vatgas cun cornas less dar dapli subvenziuns als purs, sch’els na brischan betg davent las cornas a lur vatgas u er a lur chauras. Quest’iniziativa è vegnida inoltrada il 2016 cun 120’000 suttascripziuns dal pur Armin Capaul, oriund dal Grischun. Ussa vegn l’iniziativa discutada en il parlament. En il «Controvers» da RTR discutan Silva Semadeni (PS) e Duri Campell (PBD) dur da vatgas e subvenziuns. Moderaziun e redacziun: Andri Franziscus.

Il Cussegl federal vuless sbassar ils tschains d'aua. Ma ils chantuns e las vischnancas èn sa defendids cun success. Ina reducziun n’ha naginas schanzas en il parlament federal. Però: novas reglas stoi dar, la lescha actuala vala mo anc fin il 2019. Tge èn las proximas mesiras? Giasts en il «Controvers» da Berna èn il cusseglier dals chantuns da la PCD, Stefan Engler, il cusseglier naziunal bernais da la PLD, Christian Wasserfallen e Fadri Ramming, secretari da la Conferenza dals chantuns muntagnards. Redacziun e moderaziun: Andri Franziscus.

La mesadad da la legislatura per il parlament a Berna. Suenter las elecziuns avant dus onns hai gì num che surtut il Cussegl naziunal vegnia a far ina politica pli burgaisa. Ma è quai propi capità? Tge allianzas funcziunan en il parlament e tge èn ils projects per ils proxims dus onns? En il Controvers discutan la cussegliera naziunala Magdalena Martullo-Blocher da la PPS, la cussegliera naziunala da la PS, Silva Semadeni, ed il cusseglier dals chantuns, Stefan Engler dal PCD. Moderaziuns e redacziun Andri Franziscus.

«No Billag»: Catastrofa u schanza per insatge tut nov? L’iniziativa «No Billag» ha la finamira da stritgar las taxas da radio e televisiun. Quellas taxas che finanzieschan oz per gronda part la SRG SSR, ma era radios e televisiuns localas ordaifer ils centers gronds. Il Cussegl dals chantuns ha refusà l’iniziativa, la cumissiun dal Cussegl naziunal lascha però examinar variantas. Nus discutain cun ils cussegliers naziunals Martin Candinas (PCD) e Heinz Brand (PPS) sur da las consequenzas da l’iniziativa «No Billag» e sur da las differentas variantas.

Il Grischun ha tratg duas decisiuns impurtantas: Na als gieus olimpics e na al Parc Adula. Ma suenter quellas duas decisiuns impurtantas, resta la dumonda: Grischun, ed ussa? Tge far en la situaziun pauc confortabla per il turissem, il sectur da construcziun e las ovras idraulicas? E: tge pon far parlamentaris a Berna per lur chantun? Il Controvers discuta cun Silva Semadeni (PS), Duri Campell (PBD), Martin Candinas (PCD) e Martin Schmid (PLD). Moderaziun e redacziun: Andri Franziscus.

La regenza è persvasa che quest eveniment saja bun per il svilup economic e tecnologic dal chantun. Ils adversaris da lur vart vesan in grond privel per las finanzas e l'ecologia. Ed il mument mancan al Grischun ils partenaris. Èn gieus olimpics propi la meglra idea per il Grischun? Quai discutan trais cussegliers a Berna: Silva Semadeni da la PS, Stefan Engler da la PCD e Duri Campell da la PBD.