POPULARITY
Co che l'interprendider da 38 onns da Glion vuless manar la fatschenta da famiglia en il futur. Ses num è program. Sco «Montalta» è el creschì si en ina famiglia che lavura uss gia dapi bunamain 100 onns en la branscha da transports. Per l'um da 38 onns n'hai perquai mai dà insatge auter che da lavurar en questa branscha. Questa stad surpiglia el uss definitivamain il timun da la firma che dumbra var 50 collavuraturs e collavuraturas. El haja milli ideas per il futur e saja adina a la tschertga d'optimar e sviluppar vinavant la firma. Sper la lavur s'engascha il Sursilvan era en differentas uniuns, tut cun la finamira da far Glion e la regiun anc pli attractiva e viva. Pertge ch'el chala cun ses mandat politic en il parlament dad Ilanz/Glion raquinta l'um, ch'è dapi ch'el sa regorda fan dal «FC Bayern München», en il «Profil».
Ina savur ferma en il nas la primavaira – quai n'èn betg mo las pradas che flureschan, mabain era la puschina e la grascha ch'ins dovra per engraschar las pradas. Era sche la savur n'è betg adina empernaivla, è quai impurtant per il pastg e per las flurs. Il «Minisguard» ha visità la famiglia Winzap a Falera per guardar tge ch'è la differenza tranter la grascha e la puschina e co ch'ins las reparta sin il prà. Pertge dovra il prà puschina e grascha e cura metter ella? Per ch'il prà possia crescher, dovra el differentas chaussas: sulegl, aua e gas or da l'aria. Ma per ch'il pastg e las flurs creschian anc pli fitg, dovran els nutriment supplementar. E quel datti en la puschina ed en la grascha. Quest nutriment survegn il prà la primavaira e l'atun. Ma uschè simpel n'èsi betg declerà. Cura exact ch'il prà survegn tge nutriment è in'istorgia per sasezza – che ti vegns a savair cun guardar il «Minisguard».
El vegn ad esser l'ultim hotelier dal hotel «La Siala» a Falera. El è stà directur da l'uniun da cura e traffic a Mustér, directur da las pendicularas Parsenn a Tavau ed ha fatg carriera tar il militar, enfin tar il grad da colonel. Cun 45 onns ha l'um, ch'è oriund da Domat, dentant midà cumplettamain sia vita ed ha realisà al Lago Maggiore il siemi da l'agen hotel. Pertge ch'el ha laschà surpledar da lavurar sco hotelier cun 71 onns anc ina stagiun en patria e tge plaz che l'art ed il vin han en sia vita raquinta l'ospitant passiunà en il Profil.
Cun 33 onns è Alois Bearth da Curaglia suandà ses siemi da viagiar tras l'America latina. El è viagià trais giadas per plirs mais en Columbia. La quarta giada è el restà 13 onns. El ha avert là ina scrinaria cun sia partenaria Belsy Castaño. Nov onns han els gì success cun lur interpresa. L'onn passà è il «Medelin da Medellin» dentant returnà a chasa a Curaglia en Val Medel cun sia dunna Belsy. Pertge turnar en patria sche tut gieva bain en Coumbia? Davart experientschas, sfidas ed ils blers plaschairs che Alois Bearth ha vivì en sia secunda patria, la Columbia, ans raquinta l'um da 50 onns en il «Profil» da RTR.
Zoë Schurter è scolasta, inschigniera da lambient, pedagoga da museum. mumma giast dal Profil. Daco sa noda glatsch en l'aua e tge succeda precis sch'ins metta sal sisur? Pertge udin nus trasora insatge, sche gea ch'igl è tut ruassaivel enturn nus? Ha la glisch ina colur? E sche gie, tgenina? Daco vesain nus insumma colurs? E datti in spray da buna luna? Dumondas senza fin, precis talas dumondas fatschentan adina puspè la scolasta, inschignera da l'ambient e pedagoga da museum, Zoë Schurter (44). Pertge che sia gronda passiun nè betg sco tar ses frar Nino dad ir cun mountainbike, mabain da dar vinavant savida a moda creativa per fascinar giuven e vegl per las pli differentas tematicas. En il «Profil» raquinta la mamma da trais uffants, oriunda da Tersnaus, da sia lavur sco pedagoga en il Museum retic, da ses engaschi instancabel per intermediar a moda attractiva ils pli divers cuntegns a grond e pitschen e da sia relaziun cun Nino, ses frar pitschen.
Tge ha fatg «RIPS1» al Street Art Festival a Cuira? Pertge è il pli lung di da l'onn da mesastad? E tge chanzuns da far bogn enconuschas?
Noss tscharvè – ina maschina fascinanta Attenziun: quai che suonda n'è betg in sbagl da scriver. Qiau è in eplmeex che musas a mdoa imtperinsasnau co ceh nsos tchraèv lvaaru e co ch'le è uhcsia bnu da lerge ina saatal da bastbus. Impressiunant u betg? Ma pertge pudain nus leger texts, era sche quels èn scrits quasi dal tuttafatg fallà. Il Minisguard dat la resposta. Pertge na poss jau betg? Dad ir cun skis ubain da currer per pudair tiers il bus da scola – insacura na po il corp simplamain betg pli. Ils musculs èn stanchels e las chommas sco puding. Ma pertge insumma na pon ins betg currer senza fin?
Las vatgas durant l'enviern L'enviern è arrivà – juhui. Mo tge munta quai per ils animals, pli exact per las vatgas che passentan normalmain lur temp sin las pastgiras? Nua ch'igl era fin dacurt anc tut verd, hai uss ina cuverta alva. Il Minisguard guarda co che las vatgas vivan l'enviern, pertge ch'ellas n'han betg fraid e tge ch'è impurtant per ils vadels, per ch'els na vegnian betg malsauns. Starnidar, dapli che mo «hatschi» Cun il temp fraid da l'enviern turna er il temp da gnagnas e grippas e cun lezzas ensemen las starnidadas. Pertge stuain nus starnidar e co faschain nus quai il meglier per betg periclitar ils auters? Il Minisguard declera.
Conrad Plaz sa prepara per il temp da pensiun. Uschia è el sa retratg avant curt sco administratur da la societad dal consum ed è vi da surdar lagen biro dimmobiglias. Cun 60 onns veglia el ussa giudair dapli l'acla ed il temp liber – quai na muntia dentant betg da far nagut, tradescha l'econom da Savognin en il Profil. Pertge ch'el è atgnamain restà mo sis onns chanzlist da Savognin, pertge ch'el s'interessescha dentant anc adina per la politica locala e sco che la pandemia ha midà la fiera dimmobiglias, raquinta el en l'emissiun. Ed el tradescha er pertge ch'el ha duvrà agid per tscherner la musica.
Nus tuts train il flad. Savens perfin senza badair, tut subconscient. I sa tracta dad da las activitads las pli natiralas. Dal emprim respir fin la davosa fladada – nossa vita è in continum da respirar ed expirar. E quai è era bun uschia, pertge che suenter be paucas minutas senza oxigen esi fertig lustig. Pertge dimena emprender da nov insatge che ins fa gia di e notg? La dretga respiraziun ha ina forza enorma, di la terapeuta da respiraziun Pina Augustin. En questa Marella mussainsa che aspects da la vita pon ameglierar, sche la respiraziun è dapli che be trar il flad.
Esser scolastA è bain ina professiun impurtanta e bella? Tuttina ston ils manaders / las manadras da scola ir en schanuglias per pudair occupar las plazzas libras a moda cuntentaivla. Pertge è quai uschia? È questa professiun daventada uschè nunattractiva? Il team dals «Cuntrasts» ha visità manadras e manaders da scolas en differentas regiuns dal chantun per vegnir a savair co ch'i va per il mument cun lur incumbensa e cun tge sentiments ch'els guardan en il futur. En fitg bleras scolas èsi ina sfida d'occupar plazzas libras cun persunas d'instrucziun che han la scolaziun pedagogica necessaria. E questa situaziun daventa onn per onn pli acuta. Interessantamain n'han betg tut las scolas ils medems problems d'occupar plazzas ch'èn vegnidas libras. I dat lieus attractivs e main attractivs. Tge giavischs e tge resalvas ch'ils magisters e las magistras futuras han e tge pretaisas areguard lur lieu d'instrucziun preferì, avain nus dumandà studentas e students da la scola auta da pedagogia dal Grischun. A la scola primara da S-chanf avain nus vulì savair, sche la professiun da scolastA è daventada uschia nunattractiva? Na, è la clera resposta stada tar tut las magistras presentas. Anzi, esser scolastA è, respectivamain sa esser ina professiun da bellezza. Tge ch'è il recept da success a S-chanf, mussan ils «Cuntrasts» da dumengia proxima.
Ella è l'emprima autura rumantscha cun in'atgna collecziun da poesias. Purtret da l'autura putera Clementina Gilly (1858 – 1942). 80 onns suenter la mort da l'autura renda La Marella onur a Clementina Gilly. Tgi era quest'emprima dunna rumantscha ch'ha publitgà atgnas poesias? Pertge èn ses diaris scrits per gronda part en talian? Tge mument da sia biografia ha fatg ch'ella è daventada ina piuniera dal moviment feministic en l'Engiadina? Pertge ha ella pir cumenzà a publitgar cura ch'ella aveva 50 onns? Ed è sia lirica differenta da quella da ses contemporans masculins? In'emissiun cun Rico Valär (professer per cultura e litteratura rumantscha a l'Universitad da Turitg) e cun passaschas da texts da Clementina Gilly. «Traunter di e not» è ina publicaziun cun poesias, essais e raquints da Clementina Gilly. L'ediziun tgirada da Rico Valär cumpara il november tar la Chasa Editura Rumantscha.
Mia e tia energia · Tuts che discurran da l'energia. Ma tge è energia insumma? Ed en tge furmas vegn ella avant? Il Minisguard declera, tge che energia potenziala è, e co ch'ins po transfurmar quella en energia chinetica ubain energia electrica. Il lai da fermada Zervreila · Ronja va cun skateboard, sin in mir da fermada, taidla sperta musica e tegna anc in bittaflommas enta maun. Pertge pomai? Ella è sin la tschertga da respostas davart energia. Quellas survegn ella da Gerold Casaulta, il schef dal mir da fermada Zervreila.
Ina seria che repeta emissiuns, en las qualas dunnas stattan en il center. Sin l'entir mund vegnan en general dapli umens che dunnas a pled en las medias. Uschia era tar RTR. Cun sia seria da stad vul La Marella equilibrar quai almain in zic, e propona intginas perlas or da l'archiv nua che dunnas stattan en il center. Questa seria cuntinuescha cun in'emissiun ch'avra in chapitel da l'istorgia bunamain emblidà: Las millis da dunnas en Svizra ch'han fatg servetsch militar durant e suenter la Segunda Guerra mundiala, ch'han servì al pajais en l'uschenumnà «Frauenhilfsdienst FHD», en il servetsch auxiliar feminin. Pertge ch'ellas èn entradas en il militar raquintan Sabina Bundi-Winkler ed Emilia Caveng ad Anna Serarda Campell. «Intenziun gidar» è ina Marella dal 2014.
Cun ses 36 onns ha Gieri Maissen (Trun/Thalwil) gia fatg dubla carriera. Primo sco pianist: El ha studegià clavazin al conservatori a Feldkirch en l'Austria e silsuenter era fatg il diplom da concert. Secundo sco medi. El ha studegià medischina a Berna e dapi intgins onns lavura el sco medi a l'Ospital da la citad da Turitg. Pertge ch'el ha midà professiun, nua ch'el vesa las parallelas tranter medi e pianist e tge relaziun ch'el ha envers la vita e la mort raquinta Gieri Maissen en il Profil da RTR.
Il Sursilvan vala sco corifea sin il champ da la parasitologia ed ha fatg lavur da perscrutaziun sin tut il mund. En sasez fiss el gugent daventà ortulan, la natira cun tut sia flora e fauna ha adina fascinà l'um da 65 onns ch'è creschì si a Sagogn. Sur il studi da veterinari è el alura sa tschentà en la perscrutaziun da parasits nua ch'el è sa spezialisà sin il verm plat da vulp (per tudestgs, il «Fuchsbandwurm»). La fin da schaner ha il professer prendì cumià da ses institut e sias studentas e dapi lura passenta el dapli temp en Frantscha. Qua sappia el esser ortulan e far lavurs manualas en ses pitschen microcosmos. Pertge ch'era l'art ed il ballape giogan ina rolla en la vita dal scienzià, udis en il Profil.
Il Sursilvan vala sco corifea sin il champ da la parasitologia ed ha fatg lavur da perscrutaziun sin tut il mund. En sasez fiss el gugent daventà ortulan, la natira cun tut sia flora e fauna ha adina fascinà l'um da 65 onns ch'è creschì si a Sagogn. Sur il studi da veterinari è el alura sa tschentà en la perscrutaziun da parasits nua ch'el è sa spezialisà sin il verm plat da vulp (per tudestgs, il «Fuchsbandwurm»). La fin da schaner ha il professer prendì cumià da ses institut e sias studentas e dapi lura passenta el dapli temp en Frantscha. Qua sappia el esser ortulan e far lavurs manualas en ses pitschen microcosmos. Pertge ch'era l'art ed il ballape giogan ina rolla en la vita dal scienzià, udis en il Profil.
Pertge piztgan urticlas? Cler sch'ins piglia en in'urticla èsi spert fatg – ins s'urticla. Ma tge far per quietar il mal u savevas ch'ins po era cuschinar urticlas? Nossa redactura Ronja è sa messa sin in viadi d'aventura tar las urticlas, ma betg senza s'urticlar. · 70 onns servetsch a la publicitad Grev da s'imaginar. La regina Elisabeth II po festivar quest onn il record da 70 onns sco monarca da la Gronda Britannia. 70 onns pudair decider tut? Betg propi! Il Minisguard declera las differentas furmas da monarchia.
«Jau sun oz 100% da Mustér e fitg Sursilvan.» Cun tschintg onns è el vegnì cun sia famiglia da Dresden a Mustér. Ses bab è stà in dals emprims plevons refurmads sisum la Surselva, uschia ch'el è sa sentì a l'entschatta in zic «auter» che tut tschelLAS. Cun las «Liricas Analas» ha el dentant chattà in dachasa ed in lieu per viver sia creativitad. Questa sonda dattan las «Liricas Analas» in da lur ultims concerts e suenter èn dus decennis rap rumantsch istorgia. In chapitel giaja uschia a fin, dentant la passiun per la musica e la band sco famiglia – quella restia, è Johannes persvadì. Pertge che Medel ha dapi curt in plaz en sia vita e pertge che far carriera n'è betg pli il «non plus ultra», raquinta l'um da 39 onns en il Profil.
Silvester è ina festa da canera e sbragim? Betg a Bravuogn! A Bravuogn, Latsch e Stugl succeda la midada da l'onn en furma musicala e meditativa, quai cun il Chant da Goita. Durant las ultimas duas uras da l'onn chanta in chor ad hoc chanzuns sacralas sut las laternas dal vitg. Danunder vegn questa tradiziun? Tge ha ella da far cun la guardia da notg? Pertge na consista il repertori dal Chant da Goita betg da chanzuns popularas ubain dad ovras da cumponists rumantschs? E pertge n'èn questas chanzuns da fin da l'onn betg sa derasadas era ordaifer Bravuogn? A la tschertga da respostas sinscuntra la Marella cun Gian Peder Gregori ed Iso Albin.
Temas da quest'emissun: - Pertge cula il nas - Porta 5 dal chalender d'advent
Cun talas frasas salidavan ils purs da tartuffels in l'auter pli baud en Rumantschia. Savens era quai il cas avant 250 onns, damai che lura – cun la fomina dals onns 1771 enfin 1773 – han ils tartuffels conquistà las maisas en il Grischun. Per vegnir sin ils plats dals Grischuns e da las Grischunas ha il tartuffel dentant stuì surmuntar ina via stentusa. Ina lunga via da lontan, flancada da sceptica, dolurs e fomaz. Ed era varsaquantas sfidas linguisticas ha il tartuffel stuì dumagnar. Suenter ch'il tartuffel era dentant s'etablì sco mangiativa, è el avanzà pli e pli ad in dals aliments centrals en l'entira Europa. Ins pudess dir, in vair drama da tartuffels. Tgi che di ussa anc ch'il tartuffel saja in legum lungurus ed antiquà, raquinta ina detga buglia! Primo n'è il tartuffel per propi gnanc in legum. Secundo datti vairamain da scuvrir numerus misteris davart ils uschenumnads patatis – uschiglio n'avessan nus strusch pudì emplenir in'entira Marella cun quel tema. E perquai fa la Marella ina decleraziun d'amur al tartuffel cun in viadi culinaric ed istoric-cultural en il mund da la bulba mistica. Ella raquinta, pertge ch'il tartuffel è daventà uschè impurtant en l'economia e la sociocultura grischuna, pertge ch'el ha tants nums, pertge ch'el ha gì ed ha er oz anc blers inimis, pertge che cunzunt sorts veglias dal tartuffel han in agen caracter e pertge ch'il tartuffel porta ina chamischa en tschertas parts da la Rumantschia.
Temas da quest'emissun: - Pertge è la scola obligatorica? - Ils avantatgs d'in obligatori da scola - Mastergn da siemi – flurista - Sfunsar a la plazza da golf
Pertge èn 72 tocs lain e 4 cordas abels da procurar per pel giaglina ed egls bletschs? Sin frescos ves'ins anghels che sunan instruments ad artg, sco sche lur tun tutgass en sasez en il paradis. Sch'ina reschissura vul accentuar l'emoziun dad ina scena da film u teater, lura utilisescha ella savens l'effect dal tun d'in instrument ad artg. Ma sa lascha quest effect declerar? Cun Augustin Maissen (construider dinstruments ad artg) e cun Flurina Sarott (violinista) emprova la Marella da chapir, co ch'i vegn adaquella che quests instruments vegnan da tutgar noss'olma.
Ses maletg «la spusa dal pastur» ha procurà questa primavaira a Laax per in pitschen scandal. Ella è in chau creativ cun agen biro da communicaziun e grafica a Cuira e Turitg. Fa auter che tut tschelLAs è sia devisa. Adina na saja quai betg simpel, ma per avair ozendi success dovria quai oravant tut creativitad. Ed il tema «creativitad» è lura er sia spezialitad. Sco emprima persuna insumma a la Scola auta turitgaisa d'art scriva ella actualmain ina lavur da master davart quest tema. Pertge ch'il «scandal» en connex cun ses maletg è stà per ella sco in «déja-vu» e pertge che autos e moda han era in plaz spezial en sia vita, raquinta la dunna ch'è creschida si a Laax en il Profil.
Avais gia udì dal «Gender Data Gap», ina mancanza da datas cun consequenzas per part fatalas per las dunnas? Pertge stattan las dunnas adina en colonna avant las tualettas? Pertge èn lur blessuras en general pli grevas, cura ch'ellas han in accident dad auto? Pertge sa mintgin descriver ils sintoms d'in infarct dal cor dad in um, ma paucs san ch'in infarct guarda ora auter tar ina dunna? Pertge aveva l'emprima versiun da «Siri» miserias da chapir las dunnas? Quai pudess tut avair da far cun il «Gender Data Gap», ina mancanza da datas cura ch'i va per genders. La Marella emprova da tschiffar ils motivs e las consequenzas da questa mancanza da datas, quai ensemen cun Gian Beeli (Uffizi federal dad egualitad tranter dunna ed um), Susanna Mazzetta (post da stab chantunal per dumondas d'egualitad), Anita Simeon-Lutz (architecta e schefredactura da la revista «Das ideale Heim») e cun Mario Venzin (medi generalist en Lumnezia).
Gia sco giuvna si Uors la Foppa ha ella gì la visiun dad in local da cultura - oz è ella cunresponsabla per il program da cultura dal Cinema sil Plaz a Glion. «En mia vita è bler stà casual» - uschia haja el emprendì la professiun dad educatura d'uffants pitschens avant passa 30 onns . Er anc oz lavura la mamma da dus uffants creschids en questa professiun . Tranteren ha ella era lavurà in temp sco tagliacrappa. Pertge che la cultura ha in plaz central en sia vita e co ch'ella ha educà ses dus agens uffants raquinta la dunna da 48 onns en il Profil.
En il Magliacudeschs discurra Esther Krättli cun giasts davart cudeschs che dattan en egl. En il center da l'emissiun stattan trais cudeschs che s'occupan cun 50 onns dretg da vuschar da las dunnas svizras. Ils giasts dal Magliacudeschs èn questa giada las trais dunnas Andrina Caprez, Urezza Famos e Susanna Mazzetta. «Gruss aus der Küche» preschenta in menu da texts cun tun ironic e dumonda sch'il giubileum è motiv per far festa u plitost per sa vargugnar. 50 onns istorgia da las dunnas cumpiglia «Jeder Frau ihre Stimme». Il cudesch mussa cha la votaziun dal 1971 è stada mo l'entschatta d'in process da participaziun da las dunnas en la societad. En «50 Jahre Frauenstimmrecht» vegn fatg bilantscha. Pertge èsi ì tants onns per cuntanscher insatge ch'è para talmain logic? Tge muntada ha il dretg da vuschar ozendi per las dunnas?
Astrid Thurner-Steier è ina dunna plain engaschament, elan e forza. E la droghista pensiunada è la dunna da las stailalvas. Avant paucs onns ha ella dentant er scuvert ils utschels. Ed er en questa tematica s'engascha ella cun corp ed olma. Cura che Astrid Thurner-Steier raquinta da las stailalvas, l'arnica ma er dals utschels, fa la droghista pensiunada quai cun passiun e plaschair. E cura ch'ella raquinta da temps passads e da las biadias, lura glischan ses egls. Gugent avess ella passentà 50 onns en l'atgna drogaria a Savognin – il corona ha dentant fatg in stritg tras il quint. Pertge ch'ella ha plaschair da dar vinavant plaschair e pertge ch'ina flur n'è per ella betg mo ina flur, raquinta ella cun corp ed olma en quest «Profil».
Conradign Netzer è adina en moviment ed il pli gugent cun ils skis ch'el fa sez. L'idea da far in agen ski ha el gia gì cun 15 onns cura ch'el ha vis ina padella da teflon. Onns pli tard è l'idea ussa realitad e teflon na gioga nagina rolla pli. Sco scrinari è stà cler che ses skis èn cumplettamain da lain cun excepziun dal fund ed ils urs dal ski. Questa primavaira ha el decidì da pruvar da vender ses skis e da viver da quels. Pertge che moviment, naiv, lain e la noda «bfw» èn impurtantas per il scrinari da 40 onns e tge facit ch'el tira da ses onns sco profi da skicross, raquinta el da moda autocraica en il Profil.
Ni il parc stgir, ni la garascha sutterrana, ni il sutpassadi desert – il lieu il pli privlus per ina dunna è a chasa. Quai mussan las statisticas – per il mund, per la Svizra ed er per il Grischun. La statistica criminala dal Grischun mussa: Duas persunas èn vegnidas mazzadas l’onn 2019 en Grischun – e tuts dus mazzaments èn capitads en las atgnas quatter paraids. Tut en tut ha registrà la polizia grischuna 196 cas da violenza a chasa. Quests delicts èn dentant be il piz da la muntogna. Ina part considerabla, uschia calculeschan expertas ed experts, resta en il stgir. «Igl è da prender il tabu da la tematica» din perquai trais dunnas pertutgadas. En ils «Cuntrasts» raquintan ellas da lur istorgia e lur experientschas cun la violenza en las atgnas quatter paraids. En il Grischun è Isabelle Jaeger s’inscuntrada cun «Selina» e «Marie» che vulan restar anonimas, ed en il chantun Lucerna cun Louise Hill. Ella ha vivì e surtut survivì cun ses trais uffants ina lètg violenta. Pertge che taschair n’è nagina soluziun datti da vesair en ils «Cuntrasts».
Ni il parc stgir, ni la garascha sutterrana, ni il sutpassadi desert – il lieu il pli privlus per ina dunna è a chasa. Quai mussan las statisticas – per il mund, per la Svizra ed er per il Grischun. La statistica criminala dal Grischun mussa: Duas persunas èn vegnidas mazzadas l’onn 2019 en Grischun – e tuts dus mazzaments èn capitads en las atgnas quatter paraids. Tut en tut ha registrà la polizia grischuna 196 cas da violenza a chasa. Quests delicts èn dentant be il piz da la muntogna. Ina part considerabla, uschia calculeschan expertas ed experts, resta en il stgir. «Igl è da prender il tabu da la tematica» din perquai trais dunnas pertutgadas. En ils «Cuntrasts» raquintan ellas da lur istorgia e lur experientschas cun la violenza en las atgnas quatter paraids. En il Grischun è Isabelle Jaeger s’inscuntrada cun «Selina» e «Marie» che vulan restar anonimas, ed en il chantun Lucerna cun Louise Hill. Ella ha vivì e surtut survivì cun ses trais uffants ina lètg violenta. Pertge che taschair n’è nagina soluziun datti da vesair en ils «Cuntrasts».
Clara Schumann! Ses num aud'ins savens en connex cun ses um Robert. Ma tgi era questa dunna propi? Pertge è ella ida avant dretgira cun ses agen bab? Co ha ella cumbinà ina carriera da pianista e set uffants? E pertge ha ella adina puspè cumponì, era sch'ella numnava sias ovras «Frauenzimmerarbeit»? A chaschun dal 200avel anniversari da Clara Schumann aveva la Marella l'atun passà proponì ina collascha biografica che sa basa sin ils diaris e la correspundenza da quest'artista ch'ha marcà ses tschientaner sco paucas autras. Durant la stad preschenta la Marella er quest onn inqual perla radiofonica ord noss archiv
Tar blers è la tema per il mument fitg preschenta en il mintgadi. Ma è la tema propi insatge che sto far tema? Igl emporta pauc, sche jau hai tema dad in virus, da filiens u da l'autezza – quai che succeda en mes corp en situaziuns da tema è adina il medem: ils ormons da stress ma lubeschan da focussar sin il privel e dad emblidar tut il rest. Mia tema è pia in instrument da protecziun, senza il qual mes perdavants n'avessan forsa gnanc survivì. Ma tge succeda, sche mia tema è constanta e dominescha tut mias acziuns? Cura è ina tema sanadaivla e cura discurr'ins dad in «disturbi» da la tema? Pertge hai jau dapli temas che mes vischin? Pon ins emprender d'affruntar la tema u è quai ina chaussa da caracter? En La Marella ans dumandain nus er, sche la tema ha propi merità sia schletta reputaziun! È ella forsa tuttina dapli «amia» che «inimia»? È ella quella che ma mussa, tge ch'è impurtant per mai, tgenins ch'èn mes desideris ils pli profunds e per tge che jau sun pronta da cumbatter? Discurrer da la tema na fan blers betg gugent – ma La Marella rumpa il silenzi enturn quest'emoziun, quai ensemen cun Bettina Inauen che vegn sco sanitaria da salvament confruntada regularmain cun las temas da pazients e confamigliars, cun ils psicologs Mathias Egger e Silvia Deplazes e lura er cun Roland Vögtli (alias Cha da Fö) che ha in di schizunt scrit ina carta postala a si'atgna tema. Il cabarettist e musicist Flurin Caviezel, lez tradescha a nus, pertge ch'el n'ha ina notg insumma betg savì durmir, quai pervia da la tema. Cura che la tema sa transfurma en odi Nossas temas pon tenor situaziun er sa transfurmar en odi. Sco pli ferma emoziun negativa che l'uman po resentir è l'odi responsabel per guerras, genocids, assassinats e fanatissem. Il 2017 era La Marella sa fatschentada cun quell'emoziun che po nascher dapertut: en famiglia, tranter vischins, sin plazza da pausa, tranter naziuns, en la politica u en la rait. Tge è tipic per l'odi? Pertge è el uschè grev da sragischar? E tge profil psicologic han «haters» che passentan uras a disfamar glieud en l'internet? Il psicolog Philipp Ramming tradescha en quest'emissiun, pertge che l'odi è in'emoziun existenziala per persunas destabilisadas. E cun Jon Pult (che era lura anc deputà en il Cussegl Grond) era La Marella sa dumandada, schebain l'odi daventa pli e pli er in instrument politic. Nagin gust da sa fatschentar cun tema ed odi? Lura po questa Marella or dal 2018 forsa esser insatge per vus: Cura es Ti ventiraivel? Questa dumonda ha La Marella tschentà ad audituras ed auditurs. Las respostas èn uschè variadas sco las persunas sezzas; rirs duffants, tschivliez dutschels, far tschaiver, esser sulet, far viadis, turnar a chasa, chantar, far sport e.u.v. La tschertga da la ventira cuzza dapi millennis, mo ina resposta definitiva ed ina che vala per tuts nha lumanitad anc betg chattà. La Marella sa metta tuttina a la tschertga da ventira, quai cun agid dal filosof Iso Camartin e da Marina Berini, docenta per luschenumnà Schulfach Glück. Weitere Themen: - Cura che la tema sa transfurma en odi - Cura es ti ventiraivel?
In'emissiun sur dal saut? En quests temps da crisa? Gea. Pli che mai! L'uman sauta dapi millennis. L'emprim era quai tgunsch in act natiral e spontan – pli tard lura cunzunt er in act da ritual. Lura è il saut daventà ina furma da sa divertir en cumpagnia u er in'expressiun artistica. Ma igl emporta pauc, sch'il saut è hobi, mastergn ubain terapia: igl è demussà che saut è bun per noss spiert e noss corp (cunzunt er per noss sistem d'immunitad). Perquai envida La Marella gist bel ed aposta ad in'emissiun che ans maina davent dad isolaziun sociala e pandemias. Nus sautain tras l'emissiun cun trais protagonistas: Eleni Casanova – passiunada da flamenco Cun tschintg onns ha Eleni Casanova vesì in placat da reclama per ina festa en Spagna. E dapi lura ha ella savì, ch'ella veglia in di sautar flamenco! Ussa va Eleni mintg'emna ad in curs da flamenco a Turitg e numna quest saut sia passiun, ma era sia terapia. Christina Thurner – professuressa per scienzas da saut En la Marella raquinta Christina Thurner da las entschattas dal saut, da sia impurtanza e funcziun ed ella declera er, pertge ch'ella pensa che nus Svizzers sautain memia pauc. Dina Sennhauser – sautunza e choreografa Per Dina Sennhauser (25), creschida si en Surselva e che viva oz a Berlin, è saut passiun e mastergn. L'atun passà ha ella fatg en Germania ses master en choreografia, avant ha ella studegià saut contemporan en Svizra. Pertge ch'ella è sa decidida per il saut enstagl ils skis, pertge ch'ella inscenescha gugent choreografias senza musica e tge plans ch'ella ha per ses avegnir sco artista independenta – tut quai tradescha ella en la Marella.
Cun questa sessiun va a fin la legislatura. Tge facit tiran ils cussegliers a Berna? Tge è grategià, tge main? Pertge na datti betg dapli progress en las grondas dumondas dal sectur da la sanadad, da l'AVS u dal clima? En il «Controvers» discutan Martin Schmid PLD, Stefan Engler PCD, Heinz Brand PPS e Silva Semadeni PS. Moderaziun e redacziun: Andri Franziscus.
Cun questa sessiun va a fin la legislatura. Tge facit tiran ils cussegliers a Berna? Tge è grategià, tge main? Pertge na datti betg dapli progress en las grondas dumondas dal sectur da la sanadad, da l'AVS u dal clima? En il «Controvers» discutan Martin Schmid PLD, Stefan Engler PCD, Heinz Brand PPS e Silva Semadeni PS. Moderaziun e redacziun: Andri Franziscus.