Antroposen Sohbetler

'Evrim Teorisi' serisinin ilk bölümünde Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ergi Deniz Özsoy ile birlikte evrim kuramının bilimsel, tarihsel ve etik boyutlarını konuşuyor, Darwin ve Wallace'ın bilimsel dostluğundan yola çıkarak doğal seçilimin ne anlama geldiğini, kolektif bilim üretiminin önemini ve evrim düşüncesinin günümüzdeki yansımalarını ele alıyoruz. 

İklimsel dengesizliklerden, mikroplastiklerden ve henüz literatüre girmiş bir konu olan yok oluşların sorgulanan çerçevesi üzerinden çağın üç sarsıntısı üzerine konuşuyoruz.  

Bir yanda teknolojiye ve yapay zekâya duyulan sınırsız güven, diğer yanda doğanın hızla çöken dengeleri... Bu çelişki, günümüzün düşünsel ve etik krizinin tam merkezinde yer alıyor.Konuğumuz Gündüz Vassaf ile bu konunun üzerine gidiyor ve ne yapmalıyız sorusuna cevap arıyoruz.  

5 Haziran Dünya Çevre Günü'nün artık yalnızca bir kutlama değil, ekolojik kriz ve türlerin yok oluşu karşısında bir yüzleşme ve sorumluluk günü olması gerektiğini vurgularken; plastik kirliliğinden habitat kaybına, tarihsel ve güncel örneklerle insan-doğa ilişkisini sorguluyoruz. Altıncı yok oluşun eşiğinde, her kaybedilen türün bize dönük bir uyarı olduğu ve hatırlamanın, harekete geçmenin etik bir zorunluluk haline geldiğini de yeniden hatırlatıyoruz. 

Yaban hayatı fotoğrafçısı Alper Tüydeş ve anatomist, Yaşayan Dinozor - Avian - Kuşların Evrimi ve Atalarının Serüveni kitabının yazarı Pedram Türkoğlu ile Bursa Karacabey Longoz Ormanları'nda bir araya gelerek gözlemle bilimin, sezgiyle veri analizinin birleştiği noktada doğa ile kurulan teması ele alıyoruz.  

Kısa zaman önce aramızdan ayrılan ünlü paleontolog ve doğa tarihçisi Richard Fortey'i anıyor; onun özellikle mantarlar üzerine yazdığı son kitabı Close Encounters of the Fungal Kind üzerinden doğanın görünmeyen katmanları, miselyumun biyolojik ve metaforik anlamı, jeolojik zaman, ekolojik bellek ve iklim değişikliğiyle bağlantılı olarak biyoçeşitliliğin geleceği gibi temalar etrafında bir anlatı kuruyoruz. 

Konuğumuz Gizem Ulufer ile iklim krizi, felaket haberleri ve ekolojik belirsizliklerin gölgesinde çocuklarda korkusuz ama bilinçli bir çevre duyarlılığı nasıl inşa edilebileceğini konuşurken, ekofobi kavramı üzerinden doğayla temasın gücünü, umut dolu bir dilin dönüştürücü etkisini ve çocuklar için yaratılabilecek dayanıklılık alanlarını da tartışıyoruz.  

Antroposenin ince ve kalın katmanları, evcilleştirmenin tarihi ve bu tarihi anlatırken insana yakın iki türden, köpek ve atın evcilleştirme hikâyeleri üzerine konuşuyoruz.  

Konuğumuz Macaristan'dan doğal yaşamı resmeden artist Szabolcs Kókay ile bir araya gelerek gözlem ve deneyimlere dayalı resimlerin önemini, biyoçeşitlilik krizinin günümüzdeki etkilerini ve sanatın koruma çalışmalarına katkısını ele alıyor. 

Antroposen çağında doğanın farklı yüzlerini keşfetmeye çalışıyor, doğanın hayatta kalabilmesi için sessizliğin sadece duyulması değil, korunması gerektiğini vurguluyoruz. 

150 programı geride bırakan Antroposen Sohbetler'de yaşam, müdahale ve kırılganlık üçgeninde genel bir çerçeve çizmeye çalışıyoruz.  

Ecology Letters dergisinde yayımlanan 'Tree Diversity Increases Forest Temperature Buffering via Enhancing Canopy Density and Structural Diversity' adlı makaleden hareketle biyoçeşitliliğin önemi üzerine konuşuyoruz.  

Konuklarımız Devridaim Enstitüsü'nden Yasemin Uluçınar ve Melis Tanrıverdi ile küreselden yerele iklim dayanıklılığı üzerine konuşuyoruz.  

Son yıllarda sıcaklık artışı, asitlenme ve çevresel baskılar nedeniyle mercan ekosistemlerinde büyük kayıplar yaşanmasıyla Büyük Set Resifi'ni bekleyen büyük tehlike üzerine konuşuyoruz.  

Haritalar, keşiflerden ekolojik çalışmalara, türlerin dağılımından iklim değişikliğine kadar doğa tarihinin anlaşılmasında kritik bir rol oynar. Bu bağlamda, haritaların sadece birer coğrafi araç değil, aynı zamanda dünyayı nasıl algıladığımızı şekillendiren kültürel ve bilimsel araçlardır. 

Konuğumuz eğitimci Gizem Ulufer ile sanat yoluyla doğa eğitimi üzerine konuşuyoruz.

Konda Araştırma işbirliğiyle hazırlanan Apaçık Radyo Dinleyici Araştırması: konda.com.tr/apacikradyo --Doğanın en etkileyici kuşlarından biri olan cennet kuşları üzerine konuşuyoruz. 

Konda Araştırma işbirliğiyle hazırlanan Apaçık Radyo Dinleyici Araştırması: konda.com.tr/apacikradyo --Konuğumuz yazar Roger F. Pasquier ile gerçekleştirdiğimiz söyleşinin ikinci kısmında, küresel ısınmanın kuşlar üzerindeki etkilerini inceliyor, değişen sıcaklıklar ve daralan yaşam alanlarının kuş türlerini nasıl tehdit ettiğini ele alıyoruz.  

Konda Araştırma işbirliğiyle hazırlanan Apaçık Radyo Dinleyici Araştırması: konda.com.tr/apacikradyo --Doğa koruma çalışmalarına ilham veren en önemli figürlerden biri olan doğa korumacı, doğa tarihçisi ve ornitolog Helen Hays üzerine konuşuyoruz. 

Konda Araştırma işbirliğiyle hazırlanan Apaçık Radyo Dinleyici Araştırması: konda.com.tr/apacikradyo --Konuğumuz Birds in Winter ve Birds at Rest adlı kitapların yazarı Roger F. Pasquier ile kuşların değişen dünyaya nasıl uyum sağladıklarını ve karşılaştıkları zorlukları ele alıyoruz.  

Konda Araştırma işbirliğiyle hazırlanan Apaçık Radyo Dinleyici Araştırması: konda.com.tr/apacikradyo --Doğa tarihinin ilginç bir karakteri; küresel ısınma ve ekosistemler üzerindeki etkisiyle oldukça dikkat çekici bir vaka olan mor kiskal üzerine bilgi veriyoruz. 

Konda Araştırma işbirliğiyle hazırlanan Apaçık Radyo Dinleyici Araştırması: konda.com.tr/apacikradyo --Hacettepe Üniversitesi Ekoloji Anabilim Dalı Başkanı ve Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi ve aynı zamanda da bir yangın ekoloğu olan Prof. Dr. Çağatay Tavşanoğlu ile Los Angeles yangınları üzerinden iklim değişikliğinin orman yangınları üzerindeki etkisini ve yangınların biyoçeşitlilik ile şehir planlaması üzerindeki sonuçlarını tartışıyoruz. 

Bülbüller ve iklim değişimi arasındaki ilişki üzerine konuşuyoruz.  

Doğa tarihi kavramını sanatına konu eden ABD'nin Virginia eyaletinden sanatçı Spencer Tinkham ile kendisinin perspektifinden kuşları nasıl sanatına taşıdığını, Antroposenin kendisi için ne ifade ettiğini ve doğa tarihini nasıl tanımladığını konuşuyoruz. 

Konuğumuz Atlas dergisi fotoğraf editörü Serkant Hekimci'den Çernobil faciasının hikâyesini fotoğrafların diliyle dinliyoruz.  

Doğanın tekrar canlanması yani 'yabanlaştırma' kavramı üzerine konuşuyor, kavramla ilgili dünyada yapılan projelere dikkat çekiyoruz. 

Konuğumuz yakın zamanda ikinci baskısını yapan Anadolu Kuş Adları kitabının yazarı Mary Işın ile kitabı üzerinden Türkçe'de kuşlar ve Anadolu kuş adları sözlüğü üzerine konuşuyoruz.  

İnsan etkisinin dünyanın doğal dengelerini dönüştürdüğü ve yönettiği bir dönemde hepimizin ortak görevlerine dikkat çekiyoruz. 

Konuğumuz Enise Burcu Derinboğaz ile mimarlık ve ekoloji arasındaki ilişkiyi konuşmaya devam ediyoruz. 

Tür çeşitliliğinin korunmasının önemini öne çıkaran 'Yeni Ekoloji' kavramı üzerine konuşuyoruz. 

Konuğumuz Enise Burcu Derinboğaz ile mimarlık ve ekoloji arasındaki ilişkiyi konuşuyoruz.

Doğada ve insan yaşamında hayati bir rol oynayan ve gezegenimizin karmaşık döngülerini anlamamıza yardımcı olan mantarların gizli dünyası üzerine konuşuyoruz. 

Konuğumuz Hacettepe Üniversitesi, Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Ergi Deniz Özsoy ile çevirisini yaptığı Charles Darwin'in biyoloji ve bilim tarihi açısından önemli eseri Türlerin Kökeni üzerine konuşuyoruz. 

Gezegenin tüm problemleriyle birlikte kapitalizm kavramını - özellikle de Antroposen dönem içinde nereye koymamız gerektiği üzerine konuşuyoruz. 

Konuğumuz Yuvam Dünya iletişim koordinatörü Kübra Güler Dağtekin ile sivil toplum kuruluşlarının iklim iletişim stratejileri üzerine konuşuyoruz. 

İklim krizinin Avrupa'nın gelecek yüzyılına karşı etkilerine değiniyoruz. 

Konuğumuz Dünya Gazetesi yazarlarından Aslı Dede ile 'yerel davran, küresel düşün, sürdürülebilirlikte kültürel dönüşüm' başlığı altında konuşuyoruz. 

Antroposen Sohbetler'de hem iklim krizini hem de bu krizin gizli kahramanlarını konuşuyoruz.

Konuğumuz Kadir Has Üniversitesi Öğretim Üyesi Deniz Gündoğan İbrişim ile Antroposen'de bellek, direniş, edebiyat ve feminizm perspektiflerinin nasıl şekillendiği üzerine konuşuyoruz.  

Konuğumuz Boğaziçi Üniversitesi'nden Öğretim Görevlisi Can Candan ile Boğaziçi Üniversitesi'nin son yıllarda yaşadığı yönetim krizlerini ve bu krizlerin akademik özgürlüklere olan etkilerini tartışarak, üniversitelerin nasıl olması gerektiğine dair fikirlerini alıyoruz.  

Endemik bir kuş grubu olan Turakolar üzerinden Afrika biyoçeşitliliği üzerine bilgi veriyoruz. 

Konuğumuz Muna Genç ile doğada kamplar düzenleyerek çocukların biyoçeşitlilikle tanışmalarını sağlayan ‘Sınır Tanımayan Çocuklar' adlı sosyal medya hesabı üzerine konuşuyoruz.  

Küresel ısınmanın gölgesinde çocukların karşı karşıya kaldığı sorunları UNICEF raporundan hareketle dile getirmeye çalışıyoruz.

Türkiye'deki tehdit altındaki kuşlar üzerine bilgi veriyoruz.

Konuğumuz Aslıhan Niksarlı ile kendisinin de yazarları arasında olduğu Primatların İzinde adlı kitabı üzerine konuşuyoruz.  

Konuğumuz Açık Bilinç programının yapımcısı Güven Güzeldere ile yapay zekanın hayatımıza girmesiyle birlikte nasıl bir süreçten geçildiğine dair soruları cevaplamaya çalışıyoruz.   

Son buzul maksimumu ve günümüzde gördüğümüz biyoçeşitlilik desenlerinin son buzul maksimumu sonrası Avrupa'da nasıl ortaya çıktığını ele alıyoruz. 

Konuğumuz Dr. Pedram Türkoğlu ile evrimsel biyolojinin ışığında kuşlarla dinozorlar arasındaki ilişkiyi tartışıyoruz.

22 Mayıs Dünya Biyoçeşitlilik Günü vesilesiyle biyoçeşitliliğin korunması ve gelecek nesiller üzerine konuşuyoruz. 

Konuğumuz Doğa Koruma Merkezi Vakfı Genel Müdür Yardımcısı Yıldıray Lise ile 'Geleceğe Miras: Çocuklar ve Doğa' başlığı altında hem ilham verici, hem de düşündürücü bir konu üzerine konuşuyoruz. 

İdeoloji ve nesnel bilim arasındaki çatışmayı ele alıyoruz.