SBS Karen - tJ;pfbHtJ;pf unD

အီစထြ့လယါကီၢ် ဆူၣ်ချ့ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါသ့ၣ်တဖၣ် တူၢ်လိာ်ဟ့ၣ်ခွဲးဝဲဒၣ် ကသံၣ်အသီတကလုာ် လၢအကမၤကဘဲးလီၤ အးလ်ဆဲမၢ (Alzheimer) တၢ်ဆါအတၢ်နးထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် ထံဂုၤကီၢ်ဂၤ တၢ်တြီဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်လံာ်ဃံးဃာ်, Mine Ban Treaty အံၤ, အိၣ်ဘူးထီၣ်လံလၢအနံၣ်သၢဆံ နာ်သက့ ကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိလၢထံကီၢ်အဘ့ၣ် ၇ဝအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်အိၣ်မူဒံးဝဲဒၣ်ဖဲဟီၣ်လာ်မ့ၣ်ပိၢ်အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢမ့ၣ်ပိၢ်လၢအအိၣ်တ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ပိၢ်ဖးထီၣ်အဃိ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ တနံၣ်န့ၣ်ပှၤသံအိၣ်ဝဲအဂၤ ၆,ဝဝဝ ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ.

စးထီၣ်ဖဲလါယူၤလံ ၁သီန့ၣ် ပှၤအီစထြ့လယါ ဖဲကီၢ်စဲၣ်တနီၤနီၤအပူၤ တၢ်အိၣ်သးအိၣ်လၢ ကဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး လီမ့ၣ်အူအပှ့ၤထီၣ်န့ၣ်လီၤ. ခွံစလဲ, နယူဆီၣ်သ်ဝံဒီး ဆီၣ်သ်အီစထြ့လယါ ကမျၢၢ်သ့ၣ်တဖၣ် တၢ်အိၣ်သးအိၣ်အါလၢ ကထံၣ်ဘၣ်ဝဲ အဝဲသ့ၣ်လီမ့ၣ်အူဂံၢ်အပှ့ၤထီၣ် အမျးကယၤ ၁ဝ — ဒီးတၢ်အံၤကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်အသးဖဲတၢ်ဂိၢ်ခါအဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.

Do you know someone who makes an extraordinary impact in the community? It could be a person from any background or field of endeavour. You can help celebrate their achievements by nominating them for an Order of Australia. The more we recognise extraordinary members within our communities, the more Australia's true diversity is reflected in the Australian honours list. - မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါပှၤလၢ အဟ့ၣ်လီၤသးမၤတၢ် ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်လီၤဆီ တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ် ဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် ဖဲနပှၤတဝၢအပူၤတဂၤဂၤစ့ၢ်ကီးဧါ?ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အကျဲးစၢးမၤတၢ်မၤဆူၣ်ဆူၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤအဝဲန့ၢ် အထူအထံးဟဲန့ၢ်ဖဲလဲၣ်ဂ့ၤဖဲလဲၣ်ဂ့ၤန့ၣ် အတွးတအိၣ်ဘၣ်.တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ အဝဲသ့ၣ်မၤအီၤ လၢပှဲၤထီၣ်ဘးဂ့ၤဂ့ၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် နမၤစၢၤအီၤသ့လၢ တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤ ခီဖျိတၢ်ဆှၢနုာ်အမံၤလၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ် Order of Australia ခိၣ်ဖးတၢ်လၤကပီၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤ ပသ့ၣ်ညါမၤနီၣ်ဒီး ပာ်ပနီၣ် ပကရၢဖိလၢအတၢ်မၤဂ့ၤလီၤဆီသ့ၣ်တဖၣ်မ့ၢ်အါထီၣ်န့ၣ်, ဖဲပှၤဟ့ၣ်လၤကပီၤပှၤအီစထြ့လယါထံဖိကီၢ်ဖိစရီအပူၤန့ၣ် အကဆဲးကလၤပာ်ဖျါဝဲ အီစထြ့လယါကီၢ် လၢအမ့ၢ် ပှၤကလုာ်လီၤဆီလိာ်အသးအါမး အိၣ်ဆိးအီၤန့ၣ်လီၤ.

Alfred is an Indonesian migrant, and Clinton is an Aboriginal man from Western Australia. Their friendship changed the way Alfred understood his identity as a migrant Australian. - အဲလ်ဖြဲၣ် န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် အ့ဒိနံရှါပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးတဂၤဒီး ချ့ထၢၣ် န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ပှၤအဘီရကၠံၤနၢၤ ပိာ်ခွါတဂၤ လၢအဟဲန့ၢ်လၢ အီစထြ့လယါမုၢ်နုာ် — Western Australia န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်တၢ်ရ့လိာ်အံၤ ဆီတလဲဝဲ ကျိၤကျဲလၢ အဲလ်ဖြဲၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်လီၤ အနီၣ်ကစၢ်တၢ်က့ၣ်ပနီၣ် ဒ်သိးအီစထြ့လယါပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးတဂၤအသိးန့ၣ်လီၤ.

အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဖဲဘၣ်ကီဘၣ်ခဲဒဲကဝီၤအပူၤဒီး အိၣ်ဆိးဒိၣ်ထီၣ်ဖဲဒဲကဝီၤအပူၤအနံၣ် ၂ဝဘျဲၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ, ဖဲတယံၤဒ်ဘၣ်န့ၣ် နီၣ်ဖီဖိဝါဒီး အပုၢ်ဒ့ခွါဟဲသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးဘၣ်ဝဲဖဲ မဲလ်ဘၢဝ့ၢ်, ဝံးထိရံယါကီၢ်စဲၣ်, အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤန့ၣ်လီၤ.

ကိးနံၣ်ဒဲး မ့ၢ်တုၤလီၤဖဲ National Reconciliation Week—ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်မၤဃူမၤဖိးက့ၤတၢ်အနွံ, စးထီၣ်ဖဲလါမ့ၤ ၂၇သီ တုၤလါယူၤ ၃သီန့ၣ်, ပှၤအီစထြ့လယါဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ကမၤလိအါထီၣ်ဘၣ်ဃး ထံကီၢ်အံၤအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ, လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤဒီး တၢ်မၤကဲထီၣ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ် အတၢ်အိၣ်နီၤလီၤအသးအဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

Many people from CALD communities, especially women, are avoiding or delaying preventative cancer care. - ပှၤအါဒံအါဂၤလၢကလုာ်ဒူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ်အပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်, လီၤဆီဒၣ်တၢ်ပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်, ဟးဆှဲး မ့တမ့ၢ် မၤယံာ်မၤနီၣ်သးလၢ တၢ်ဒီသဒၢဆိခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲန့ၣ်လီၤ.

Australia has a dark chapter of history that many are still learning about. Following European settlement, Aboriginal and Torres Strait Islander children were removed from their families and forced into non-Indigenous society. The trauma and abuse they experienced left deep scars, and the pain still echoes through the generations. But communities are creating positive change. Today these people are recognised as survivors of the Stolen Generations. - အီစထြ့လယါကီၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ခံးသူတတီၤလၢပှၤအါဒံအါဂၤ မၤလိသ့ၣ်ညါဒံးဝဲဒၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤယူရယပၤဖိသ့ၣ်တဖၣ်ဟဲသုးဆီလီၤအသးအဘျီ, ပှၤထူလံၤဖိ အဘီရကၠံၤနၢၤဒီး ထီရ့ၣ်စထြ့ၣ်အးလဲးဒၢၤ ဖိသၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တၢ်ထုးကွံာ်အဝဲသ့ၣ်လၢအဟံၣ်ဖိဃီဖိအပူၤ ဒီး မၢဆူၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢကနုာ်လီၤဝဲဒၣ်ဖဲ ပှၤအဲကလံးဖိ လၢအတမ့ၢ်ပှၤထူလံၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် အပှၤကရၢကရိအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤဆူၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်လီၤ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ခိၣ်သ့ၣ်တခါန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပျံၤတ့ၢ်တၢ်ဒီး တၢ်မၤဆါပယွဲ လၢအဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်လဲၤခီဖျိဘၣ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤအိၣ်တ့ၢ်ဝဲဒၣ်ဒ်သိး တၢ်ပူၤလီၢ်ဒိၣ်ဒိၣ်ယိာ်ယိာ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၤသးဆါတခါလၢတၢ်တူၢ်ဘၣ်အီၤတုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ, လၢအသီၣ်သထြီပိာ်ထွဲဝဲစၢၤသွဲၣ်တစိၤဘၣ်တစိၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သနာ်က့ ပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ဆီတလဲဆူတၢ်ဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤဒ်အမ့ၢ် Stolen Generations—စၢၤသွဲၣ်လၢတၢ်ဟုၣ်ကွံာ်အီၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤလါမ့ၤ ၁၉သီတုၤ ၂၅သီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် National Volunteers Week, ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ပှၤမုာ်သးမၤကလီတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အနွံန့ၣ်လီၤ.

တၢ်သူယီၣ်ကူၣ်ဆး—AI လၢတၢ်ဃုထၢမၤအါထီၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိသီန့ၣ် ဟဲအါထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအီစထြ့လယါ တၢ်ကရၢကရိ သၢပူ ခံပူန့ၣ် တၢ်နာ်လၢအသူဝဲဒၣ် စဲးဖီကဟၣ်အံၤဖဲအဝဲသ့ၣ်မၤအါထီၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိအသီ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤတဆီဘၣ်တဆီအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢတၢ်အံၤအဃိ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်ပဲၤဖးနီၤဖးတၢ်အဒူၣ်အဆၢ တၢ်ကွၢ်တလီၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကအိၣ်ထီၣ်န့ၣ်လီၤ.

Last year alone, over 3,200 romance scams were reported by Australians, resulting in losses of more than 23 million dollars. Three experts explain how scammers operate, the red flags to watch for, and what to do if you're the victim of a romance scam. - ဖဲအပူၤကွံာ်တနံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ်, တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ တၢ်ကူၣ်တရံး တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤ လၢအဘၣ် တၢ်တီၣ်ဖျါထီၣ်အီၤ လၢပှၤအီစထြ့လယါန့ၣ်အိၣ်ဝဲဒၣ် အါန့ၢ် ၃,၂ဝဝ ဒီး ခီဖျိလၢတၢ်ကူၣ်တရံး အတၢ်လံၣ်တၢ်လီအံၤအဃိန့ၣ် ကျိၣ်စ့လၢဘၣ်ရှူကွံာ် အိၣ်အါန့ၢ်ဒီလၣ် ၂၃ကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သၢဂၤ ဟ့ၣ်နီၤလီၤ တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃး ပှၤကူၣ်တရံးလီန့ၢ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟူးဂဲၤမၤတၢ်မၤဒ်လဲၣ်, တၢ်ပနီၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကဘၣ်သ့ၣ်ညါအီၤဒ်လဲၣ် ဒီး နမ့ၢ်ကဲထီၣ် ပှၤတူၢ်ဘၣ် တၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ တၢ်ကူၣ်တရံးန့ၣ် နကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

The migration system is complex and confusing. Experts say a lack of accessible support and credible information is leading to visa abuse. - တၢ်သုးလီၢ်သုးကျဲသနူန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအဘံဘူဒီး နၢ်ပၢၢ်ဘၣ်အီၤကီတခါန့ၣ်လီၤ. ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်စံးဝဲဒၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်တအိၣ်လၢပှဲၤဘၣ်အဃိ ဒုးကဲထီၣ်အသးလၢ တၢ်ကမၤကမၣ်တၢ်ဒီး လံာ်ခီကီၢ်န့ၣ်လီၤ.

Anthony Albanese ပာ်ဖျါထီၣ် အဝဲတၢ်ဟံးမူဒါခံဘျီတဘျီ ပဒိၣ်ဝဲၤကျိၤဒီး Tanya Plibersek ဘၣ်တၢ်ထုးဖုၣ်လီၤကွံာ်အလီၢ်အလၤ လၢအကဲထီၣ်က့ၤ ပှၤဂ့ၢ်ဝီဝဲၤကျိၤကိတိာ်တဂၤန့ၣ်လီၤ.

ပိာ်မုၣ်လွံၢ်ပူတပူန့ၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲ လုၢ်လၢ်သွံၣ်ဟဲအါတလၢနာ်သက့ ဘၣ်တၢ်ပာ်လီၤတဲာ်ကွံာ်အီၤဖဲ ပိာ်မုၣ်ဆူၣ်ချ့ဂ့ၢ်ဝီ တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.

အီစထြ့လယါကီၢ် လၢအမ့ၢ် ကလုာ်ဒူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ်အိၣ်ဆိးအီၤတဘ့ၣ်အပူၤအံၤ, ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်အိၣ်မူလၢခံကတၢၢ်အတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအနွံ — National Palliative Care Week န့ၣ် တနံၣ်အံၤ နုာ်လီၤဝဲဒၣ်ဆူ အနံၣ် ၃ဝ အပူၤလံန့ၣ်လီၤ. တနံၣ်အံၤတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်မုၢ်နံၤအံၤ အခိၣ်တီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ်: 'What's your plan? နတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်? န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီအံၤအတၢ်ပညိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဒ်သိး ကဟံၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိး ဘၣ်ဃး တၢ်အိၣ်မူအပူၤ မုၢ်နံၤခံကတၢၢ် အတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအဂ့ၢ်အကျိၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် ကပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်တၢၣ်ပီၣ်သကိးဒီး မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်အီၤ လၢအဘၣ်ဘျီးဘၣ်ဒါလိာ်အသး ဒီးလုၢ်လၢ်ဆဲးလၤ အတၢ်မၤညီနုၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး ပှၤလီၢ်ကဝီၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်မၤထွဲ လုၢ်လၢ်ထူသနူ လၢအဘၣ်ဃး တၢ်သံ ဒီး ဘူးထီၣ်ကသံ အဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, လၢအမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအဘၣ်တၢ်တၢၣ်ပီၣ်မၤအီၤဖဲ အီးလဲအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအတၢ်ကရၢကရိ, Leukaemia Foundation စံးဝဲဒၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ပှၤကညီ ၁၂ဂၤအကျါ တဂၤန့ၣ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်လၢ ကန့ၢ်ဘၣ်သွံၣ်ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါ နာ်သက့ တၢ်ဆါအံၤအတၢ်ပနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢတၢ်တသ့ၣ်ညါပာ်သးဘၣ်အဃိ ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအိၣ်ဝဲအါမး လၢအအိၣ်ထီၣ်ပာ်ဖးယံၤ ဒီးတၢ်တသ့ၣ်ညါအီၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကရၢကရိအံၤစံးဝဲဒၣ် သွံၣ်ခွဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် မ့ၢ်တုၤလီၤဖဲ ၂ဝ၃၅နံၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် အကအါတလၢကွံာ်ဝဲဒၣ် ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအကလုာ် အဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

Australia's beautiful landscape is home to a stunning array of native plants and wildlife, and if you're heading out to explore, it's important to be a careful and respectful visitor. - အီစထြ့လယါကီၢ်အံၤ အိၣ်ပှဲၤဒီး ဟီၣ်မဲာ်ပျီ အကလုာ်အါမး လၢအအိၣ်ဖျါဃံလၤ ဒီးမ့ၢ်ဝဲတၢ်မုၢ်တၢ်ဘိထူလံၤသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး တၢ်မံၤလာ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဆိးဟံၣ်ဃီအလီၢ်, ဒီး မ့ၢ်ကလဲၤဟးကွၢ်ကီတၢ်ဖဲန့ၣ်တခီ, အရ့ဒိၣ်လၢ နကမ့ၢ်ပှၤတမှံၤတဂၤ လၢအအိၣ်ဒီး တၢ်အံးထွဲကွၣ်ထွဲဒီး တၢ်ပာ်ဒိၣ်ပာ်ကဲန့ၣ်လီၤ.

Australia has spent $13 billion on offshore processing in over a decade. Human rights experts believe there's a less costly, more compassionate way. - အနံၣ်တဆံဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤ အီစထြ့လယါကီၢ်သူကျိၣ်စ့အါန့ၢ် ဒီလၣ် ၁၃ဘံလယၢၢ် လၢတၢ်ဆှၢဖျိး ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးသ့ၣ်တဖၣ်ဆူ ကီၢ်မိၢ်ပှၢ်အချၢ တၢ်ဒုးဃာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဂ့ၢ်ဂီခွဲးယာ် ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် နာ်ဝဲလၢ တၢ်ဒိသူၣ်ဒိသးကျိၤကျဲ လၢတၢ်လၢၤဘူၣ်လၢၤစ့စှၤန့ၢ်တၢ်အံၤ အိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဖံးတၢ် မၤတၢ် လၢဟံၣ်န့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်အိၣ်လၢ အဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဝဲ တၢ်ထုးထီၣ်ပနံာ် တၢ်မၤကဲထီၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤ ဒီး မုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ် နာ်သက့န့ၣ်, တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါလၢ Committee for Economic Development — ကမံးတံးလၢမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်တၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အဂီၢ် မၤအီၤအသီတခါအပူၤန့ၣ် ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ခီဖျိတၢ်ဖံးတၢ်မၤတၢ်ဖဲဟံၣ်ပူၤအဃိ တနံၣ်န့ၢ် ပာ်ဖှိၣ်ဘၣ်စ့ အိၣ်လၢ ဒီလၣ် ၅, ၃ဝဝ န့ၣ်လီၤ.

တၢ်နီၣ်ကီၢ်အတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတခါစံးဝဲဒၣ်လၢ မၣ်သမံးပီၣ်လဲၣ်မိၢ်ပှၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ် လၢတၢ်ဒုးကဘဲးလီၤ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤတၢ်ဆီတလဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ထုးကွံာ် ခၣ်ဘိၣ်သဝံ လၢထံကျဲန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤကွၢ်အီၤဖဲ ထံဟဲန့ၢ်လၢ အမဲရကၤကလံၤစိၤဒီး နယူစံၣ်လဲၣ်သ့ၣ်တဖၣ် နာ်သက့ ဘၣ်ဃးစဲးဖီကဟၣ်အံၤအတၢ်အိၣ်အလၢအပှဲၤန့ၣ် တအိၣ်ဖျါရှဲရှဲဒ်ဘၣ်.

စးထီၣ်လၢတၢ်မၤစၢၤကသံၣ်သရၣ် ကွၢ်ထွဲပှၤဆူးပှၤဆါ, တုၤလီၤဆူ တၢ်ပဲၤထံနီၤဖး တၢ်မၤကွၢ်ခိၣ်နူးဒီး တၢ်ဃုဖီၣ်န့ၢ် တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ အတၢ်ပနီၣ်ကဲထီၣ်သီသီသ့ၣ်တဖၣ် — ယီၣ်ကူၣ်ဆး — AI အံၤ လဲလိာ်ဆူၣ်ချ့တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဃးတၢ်ပူၤဖျဲးအဂ့ၢ်, တၢ်ဘျၢဒီး လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤတၢ်ဆိကမိၣ်လီၤဆီလိာ်အသးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒံးဝဲဒၣ် ဒ်သိးတၢ်တာ်တၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲသ့ၣ်တဖၣ်နာ်သက့, ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်စံးလၢ တၢ်အဝဲအံၤန့ၣ် တၢ်ကဘၣ်ဆိကမိၣ်ဒီးပာ်အီၤဒ်သိးအမ့ၢ် ဆဲးဖီကဟၣ်အတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအသီသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး စုကဝဲၤလၢအဟဲအိၣ်ထီၣ်အသီတခါန့ၣ်လီၤ.

Anthony Albanese မၤနၢၤ ၂ဝ၂၅ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢဒီး လ့ၢ်ဘၢၣ် ကကဲဝဲပဒိၣ်ခံဘျီတဘျီန့ၣ်လီၤ.

Visiting the emergency department with a sick or injured child can overwhelm parents due to long wait times and stress. Understanding what to expect can help. This episode explores when to go to children's hospital emergency departments in Australia and what to expect upon arrival. - တၢ်လဲၤဆူဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤဒီးဖိသၣ်လၢအအိၣ်တဆူၣ်ဘၣ်မ့တမ့ၢ် ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဂၤအခါ မ့ၢ်တၢ်လၢအပှဲၤဒီးတၢ်ဃၢတၢ်စ့ၤ လၢမိၢ်ပၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်လၢဘၣ်အိၣ်ခိးတၢ်အဆၢကတီၢ်ဒီး တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤသ့ၣ်တဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဆိပာ်စၢၤကဘၣ်မုၢ်လၢ်ပာ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်အဂ့ၢ်တခီကဲထီၣ်ဝဲတၢ်မၤစၢၤလၢနဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်ဖျါအံၤ ဃုသ့ၣ်ညါဝဲ အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤတၢ်လဲၤဆူဖိသၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူဝဲၤကျိၤဒီး ဖဲလဲၤတုၤအခါကဘၣ်မုၢ်လၢ်ပာ်တၢ်မနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

The differing and diverse religious beliefs Australians hold will influence their vote this election. - တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လီၤဆီဒီးအကလုာ်အါမးလၢပှၤအီစထြ့လယါဖိဖီၣ်ဃာ်အီၤအံၤ စိကမီၤကလုၢ်ဘၢဝဲအဝဲသ့ၣ်တၢ်ဖးဖဲတၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤန့ၣ်လီၤ.

Migration policies are a hot topic this election, but it's not clear how our diverse communities will cast their vote. - တၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤ ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးသနူသ့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်တီလၢအကိၢ်ဟဲတခါ, နာ်သက့ ကလုာ်ဒူၣ်အါကလုာ်အပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဟ့ၣ်တၢ်ဖးဒ်လဲၣ်န့ၣ်တအိၣ်ဖျါရှဲရှဲဒ်ဘၣ်.

Elections overseas last year showed a growing political divide between young men and women. Will the same happen here? - အပူၤကွံာ်တနံၣ် ထံချၢကီၢ်ချၢ တၢ်ဃုထၢသ့ၣ်တဖၣ် ဒုးနဲၣ်ဖျါတ့ၢ်ဝဲ ပိာ်မုၣ်သးစၢ်ဒီးပိာ်ခွါသးစၢ်အဘၢၣ်စၢၤ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်လီၤမုၢ်လီၤဖး ဟဲဒိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒ်သိးအံၤန့ၣ်မ့ၢ်အကဲထီၣ်ဖဲအံၤစ့ၢ်ကီးဧါ?

On election day the Australian Electoral Commission anticipates one million voters to pass through their voting centres every hour. Voting is compulsory for everyone on the electoral roll, so all Australians should familiarise themselves with the voting process before election day. - ဖဲတၢ်ဃုထၢအမုၢ်တနံၤန့ၣ်, ကိးနၣ်ရံၣ်ဒဲးအတီၢ်ပူၤ အီစထြ့လယါတၢ်ဃုထၢခီမ့ရှၢၢ်, AEC, ဆိကမိၣ်ဆိပာ်ဝဲလၢ ပှၤလဲၤဟ့ၣ်တၢ်ဖး ဖဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲအဂၤတကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်အိၣ်ဖဲတၢ်ဃုထၢဟီၣ်ကဝီၤအပူၤန့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်လၢ တၢ်ကဘၣ်မၤအီၤနီၣ်နီၣ်တခါန့ၣ်လီၤ.

ဖဲတၢ်ဃုထၢအမုၢ်နံၤန့ၣ် လံာ်က့ဖိလၢအဒုးသ့ၣ်ညါ ကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဒ်လဲၣ် တအိၣ်ဘၣ်, မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃးခၢၣ်စးဒိးဃုထၢသးသ့ၣ်တဖၣ်တအိၣ်ဘၣ်, တၢ်ကၣ်အီၣ်ထိးပှံာ်ဘိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတအိၣ်ဘၣ်, တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဘျီၣ်ဒိၣ်ဘၣ်န့ၣ် ကမၤအသးဒ်လဲၣ်, နဆိကမိၣ်ထီၣ်ကွၢ်အီၤသ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်နီၣ်နီၣ်ကီၢ်ကီၢ်လၢအမၤအသးဒီး ပှၤလၢအဘၣ်အိၣ်ဖဲဃိးပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ် လၢပှၤအီစထြ့လယါဖိအါဒံအါဂၤ ဆိကမိၣ်ထီၣ်အီၤတသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအပူၤကွံာ်လၢခံကတၢၢ်တဘျီ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢအခါန့ၣ် ပှၤဃိးဖိလၢအဟ့ၣ်တၢ်ဖးအိၣ်ဒၣ်ထဲ ၂၇၄ဂၤ, ဒီး ပှၤလၢအအိၣ်ဘၣ်ဖဲဃိးပူၤသ့ၣ်တဖၣ်စံးဝဲဒၣ် တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ် တၢ်တြီတံာ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်အဃိ တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်သိးလၢပှၤကညီအသူးအသ့ၣ်လၤကပီၤတအိၣ်ဘၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.

ဖဲအပူၤကွံာ်စှၤကိးလါန့ၣ် ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲကညီကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ် ဘၣ်မၤဝဲနံၣ်ကတၢၢ်တၢ်ဒိးစဲးကီကီခဲခဲ ခီဖျိပယီၤသုးမီၤစိရိၤ အတၢ်ထီၣ်ဒုး ဟဲတ့ၢ်လီၤကဘီယူၤမ့ၣ်ပိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အဃိန့ၣ်လီၤ. ခါဆူညါ ထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤဘၣ်ကီဘၣ်ခဲကညီကၠိဖိသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ တီၤပတီၢ် အကံၢ်အစီန့ၣ်ကမၤအသးဒ်လဲၣ်?

Australia has one of the highest life expectancies in the world. On average, Australians live to see their 83rd birthday. But for Aboriginal and Torres Strait Islander peoples, life expectancy is about eight years less. Closing the Gap is a national agreement designed to change that. By improving the health and wellbeing of First Nations, they can enjoy the same quality of life and opportunities as non-Indigenous Australians. - ဘၣ်ဃးပှၤကညီတဂၤအိၣ်မူဘၣ်သးနံၣ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ အီစထြ့စလါကီၢ် မ့ၢ်ထံကီၢ်အါဘ့ၣ်အကျါတဘ့ၣ် လၢပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်မူဘၣ်သးနံၣ်ထီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ထိၣ်ဃူအဖီခိၣ်, ပှၤအီစထြ့လယါဖိသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်မူဘၣ်ဝဲတုၤလၢသးနံၣ် ၈၃နံၣ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ပှၤထူလံၤဖိ Aboriginal ဒီး Torres Strait Islander သ့ၣ်တဖၣ်, အိၣ်မူဘၣ်သးနံၣ်န့ၣ် စှၤဒိၣ်န့ၢ်တၢ်အံၤ ဃိးနံၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢ Closing the Gap တၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်တၢ်သးလီၤပလိာ်တခါ လၢအမ့ၢ်တၢ်မၤတၢ်ဆီတလဲအက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤလဲၤထီၣ်လဲၤထီၣ် မၤဂ့ၤထီၣ် အီစထြ့လယါပှၤထူလံၤဖိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး တၢ်အိၣ်မုာ်ဆိပၢၤ—ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကအမုာ်လာ်သးခုဘၣ်တၢ်အိၣ်မူအကံၢ်အစီ ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢအဒ်သိးသိးဒီး ပှၤအီစထြ့လယါအဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.

For years, the labels 'left' and 'right' have been used to describe where political parties sit. But are they still useful? - တၢ်အမံၤပနီၣ် 'စုစ့ၣ်' ဒီး 'စုထွဲ' အံၤ တၢ်သူအီၤဒ်သိးတၢ်ပာ်ဖျါ ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်အိၣ်ဆၢထၢၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲအနံၣ်အါမးလံ နာ်သက့ အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်အဘျုးအိၣ်ဒ်စ့ၢ်ကီးဧါ?

ပၤပၤ ဖရၣ်စ့ၣ်, လၢအမ့ၢ်ပှၤလဲလိာ်မၤသီထီၣ်က့ၤ Catholic Church — ခဲးသိးလ့းခ် တၢ်ဘါသရိာ် အခိၣ်တဂၤ လဲၤပူၤကွံာ်ဟီၣ်ခိၣ်လံဒီးအဝဲသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၈၈နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအတၢ်သံအံၤ ကဲထီၣ်ဝဲ တၢ်ကဘၣ်ဃုထၢထီၣ်ကဒါပၤပၤအသီတဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃုထၢထီၣ်ပၤပၤအတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတဆီဘၣ်တဆီအံၤ ဘၣ်တၢ်မၤတ့ၢ်လံအီၤအိၣ်ဝဲ နံၣ်ယၤဖှိၣ်အါမးလံန့ၣ်လီၤ.

ပှၤဃိထံသ့ၣ်ညါတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲလၢ တၢ်ကိၢ်သဟီၣ်ဆူၣ်တလၢကွံာ်အခၢးန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးလၢနီၣ်သးဆူၣ်ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ သးတၢ်ဆီၣ်သနံး လၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကိၢ်သဟီၣ်ဒိၣ်န့ၣ် ကသံၣ်သရၣ်ဖးဒိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပာ်ဝဲဖးယံၤလံလၢအမ့ၢ် တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီန့ၣ်လီၤ. အခဲအံၤန့ၣ် တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါတခါထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်တုၤလီၤဆူ ၂ဝ၅ဝနံၣ်န့ၣ် တၢ်ကိၢ်သဟီၣ်ဟဲဒိၣ်ထီၣ်အဃိ မၤအါထီၣ် တၢ်ဝံတၢ်ယိာ်လၢ နီၣ်သးဆူၣ်ချ့ဒီး တၢ်သကဲးပဝးလၢအတဘၣ်လီၢ်ဘၣ်ဆးဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်သ့ဝဲဒၣ်ထီၣ်ဘးတုၤလၢအမျးကယၤ ၅ဝန့ၣ်လီၤ.

National Party of Australia, ခဲကနံၣ်အံၤဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲအီၤလၢ David Littleproud အံၤ ပာ်ကဖၢလၢအသးခီဖျိ အနံၣ် ၁ဝဝ ဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအီစထြ့လယါကီၢ်ဒီဘ့ၣ် ခိခိၣ်ဒီး ဒူသဝီ ပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်အခၢၣ်စးအဃိန့ၣ်လီၤ. ပၣ်တံၣ်အံၤ အနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ တကဲထီၣ်ဘၣ်ပဒိၣ်နီတဘျီဘၣ်နာ်သက့, ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ် အတၢ်ဂဲၤလိာ်အိၣ်ဝဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်လၢ Australian Greens န့ၣ်, မ့ၢ်ဝဲအီစထြ့လယါကီၢ် ပၣ်တံၣ်ဖိဆံး လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖုဒီး ခဲကနံၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်တီခိၣ်ရိၤမဲအီၤလၢ Adam Bandt န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢတၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ထီဒါပၣ်တံၣ် ဒီးအပူၤကွံာ်အနံၣ် ၅ဝ အတီၢ်ပူၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်အခိၣ်သ့ၣ်ဖဲ ကီၢ်စၢဖှိၣ်ဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.

In Australia, 90 per cent of women who have sought support for domestic violence have experienced financial abuse, and experts say migrant women are more at risk. - အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ, ပိာ်မုၣ်အမျးကယၤ ၉ဝ လၢအဃ့ထီၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဘၣ်ဃးဟံၣ်ပူၤတၢ်မၤဆူၣ်မၤဆီးအဂ့ၢ်န့ၣ် လဲၤခီဖျိဘၣ်ဝဲ ကျိၣ်စ့တၢ်မၤဆါပယွဲ, ဒီး ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်တဖၣ်စံးလၢ ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးပိာ်မုၣ်တဖၣ် အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်ဒိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

Australia is experiencing more frequent and intense floods and storms. Once the winds calm and the water recedes, how do you return home safely? Experts speak on the essential steps to take after a disaster. - အီစထြ့လယါမ့ၢ်ထံကီၢ်တဘ့ၣ်လၢ ဘၣ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲဒၣ် ထံလုၢ်ဘၢတၢ်ဒီး ကလံၤမုၢ်အူတၢ် နးနးကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. ကလံၤမ့ၢ်စၢ်လီၤကဒါဒီး ထံမ့ၢ်လီၤသံးကဒါက့ၤတဘျီ, နကဘၣ်က့ၤကဒါဆူနဟံၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ပူၤဖျဲးဒ်လဲၣ်? ဖဲတၢ်တတၢၤတနါတခါ ကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ တမၤတသ့ တၢ်လၢနကဘၣ်မၤအီၤ အပတီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်တဲပၠးဝဲဒ်အံၤလီၤ.

တယံၤလၢၤဘၣ်န့ၣ် အီစထြ့လယါကီၢ် ကမၤဝဲ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢလီၤအဃိ ပဒိၣ်မ့ၢ်ထီၣ်တဖုဂ့ၤ တဖုဂ့ၤန့ၣ် ကညီဖိတဖၣ်မုၢ်လၢ်လၢ အကဘှါရှဲန့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်အိၣ်ဆိးအပှ့ၤဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီ လၢထံဖိကီၢ်ဖိကမျၢၢ်ခဲလၢာ် ဘၣ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ.

ဖဲ ၂ဝ၁၆နံၣ်န့ၣ်, တရူး—အီစထြ့လယါ ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးတဖၣ် တၢ်ထံၣ်န့ၢ်လၢ အတၢ်ဘၣ်ဘျးအိၣ်ဒီး ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢဖဲ WeChat app ပျဲၢ်စီၣ်အပူၤဝံၤအလီၢ်ခံ အီစထြ့လယါတၢ်ကစီၣ်တဝၢသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်သးစၢၢ်ဆၢအိၣ်ထီၣ်ဒီးပျဲၢ်စီၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. စးထီၣ်ဖဲန့ၣ်, ဘၣ်ဃးတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ကစီၣ်ကမၣ် လၢအပာ်တၢ်ပညိၣ်လီၤဆူ ကလုာ်ဆူၣ်ဆဲးလၤအါကလုာ်အပှၤတဝၢ အကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢ တမ့ၢ်အဲကလံးကျိာ်အပျဲၢ်စီၣ်အဖီခိၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိး WeChat န့ၣ် တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲတပယူၤဃီန့ၣ်လီၤ. ပှၤတဝၢ အတၢ်သ့ၣ်ညါပာ်သးဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤမ့ၢ်အိၣ်အါထီၣ်ဝဲဒၣ်ဘၣ်ဆၣ်, ဖဲတၢ်မၤတၢ်ဃုထၢတဘျီအံၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အီစထြ့လယါကီၢ် တအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢကဘှါရှဲတၢ်ဂ့ၢ်ကီအံၤဒ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

Australian public libraries are special places. Yes, they let you borrow books for free, but they also offer a wealth of programs and services, also free, and welcome everyone, from tiny babies to older citizens. - ပှၤအီစထြ့လယါဖိကမျၢၢ်လံာ်ရိဒၢးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၢ်လၢအလီၤဆီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်လိၢ်နၤလံာ်သ့ၣ်တဖၣ်ကလီလီ, နာ်သက့လံာ်ရိဒၢးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဟ့ၣ်လီၤစ့ၢ်ကီး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဒီးဝဲၤကျိၤ အါအါဂီၢ်ဂီၢ်, ဒီးမ့ၢ်တၢ်လၢအဟ့ၣ်လီၤကလီဝဲဒီး တူၢ်လိာ်မုာ်ဝဲပှၤကိးဂၤဒဲး, စးထီၣ်လၢဖိသၣ်ဆံးကိးဖိတုၤလၢသူၣ်က့သးပှၢ်ကမျၢၢ်ထံဖိကီၢ်ဖိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

သရၣ်စီၤကပံာ် လၢအမ့ၢ် ပှၤပၢဆှၢတၢ်အခိၣ်ဒိၣ်ဖဲတၢ်ပၢတၢ်ပြးဒီးတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤတၢ်မၤလိကၠိ — The School of Governance and Public Administration ဒီးမ့ၢ်စ့ၢ်ကီးကညီဒီကလုာ်စၢဖှိၣ်ကရၢ — KNU, ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်တဂၤ ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ်၄သီအနံၤန့ၣ်အဝဲ ဟဲထီၣ်ဝဲတၢ်မၤလီၢ်တၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးလၢဘၣ်ထွဲဒီးကီၢ်ပယီၤအဂ့ၢ်, Policy Forum တခါ, လၢအဘၣ်တၢ်မၤအီၤဖဲ Australian National University, လၢအအိၣ်ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ် ဝ့ၢ်ခိၣ် Canberra န့ၣ်လီၤ.

In Australia, January 26 is the national day, but the date is contentious. Many migrants who are new to Australia want to celebrate their new home, but it's important to understand the full story behind the day. - အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ, လါယနူၤအါရံၤ ၂၆သီန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒီကလုာ်အမုၢ်နံၤတနံၤ, နာ်သက့ မုၢ်နံၤမုၢ်သီအံၤအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးအါဒံအါဂၤလၢအမ့ၢ်ပှၤအသီဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ်အဲၣ်ဒိးမၤလၤကပီၤဝဲအဝဲသ့ၣ်ထံကီၢ်အသီဟံၣ်အသီအံၤ, နာ်သက့န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်တခါလၢကဘၣ်နၢ်ပၢၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢအအိၣ်ဖဲမုၢ်နံၤအံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါအီစထြ့လယါပှၤဆံဆဲၣ်နံၣ်အဂၤ ၅,ဝဝဝ တခါထံၣ်ဘၣ်ဝဲဒၣ် ပှၤလၢအပၣ်ဃုာ်ဖဲတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါအပူၤသ့ၣ်တဖၣ် ခံဂၤအကျါတဂၤန့ၣ် အိၣ်ဆိးဃုာ်ဒီးတၢ်ဆါယံာ်ထၢတခါ မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အိၣ်လၢ အကကဲထီၣ်တၢ်ဆါယံာ်ထၢန့ၣ်လီၤ.

ဖဲကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢလၢတၢ်ကမၤအီၤဖဲတယံၤလၢၤဘၣ်အံၤ ပှၤအီစထြ့လယါဖိအဂၤ ၁၈ ကကွဲၢ် သြီနုာ်လီၤအမံၤစရီလၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ ပှၤတီခိၣ်ရိၤမဲရဲၣ်ကျဲၤ တၢ်ဃုထၢသနူတၢ်ဖံးတၢ်မၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကရၢသဘျ့မိၢ်ပှၢ်တဖု လၢအမ့ၢ် အီစထြ့လယါတၢ်ဃုထၢခီမ့ရှၢၢ်, Australian Electoral Commission န့ၣ်လီၤ. AEC အံၤ မၤလီၤတံၢ်ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤထံဖိကီၢ်ဖိလၢအဟ့ၣ်တၢ်သ့ခဲလၢာ်န့ၣ် အတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်အိၣ်လၢ ကမၤစၢၤဆီလီၤပာ်လီၤဝဲ ပကီၢ်စၢဖှိၣ်ပဒိၣ်အက့ၢ်အဂီၤန့ၣ်လီၤ.မ့ၢ်လၢကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢဘူးထီၣ်လံအဃိ ဖဲ Australia Explained တၢ်ပာ်ဖျါအံၤအပူၤန့ၣ် ပကကွၢ်သကိး မ့ၢ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဖးဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

အီစထြ့လယါ ကီၢ်စၢဖှိၣ်တၢ်ဃုထၢ အတၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ်စးထီၣ်အသးလံဒီး တချုးနလဲၤဆူတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒ်ဘၣ်အခါ, အီစထြ့လယါကီၢ် ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးသနူအံၤ အမၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပနီၤဖးလီၤအီၤတခါဘၣ်တခါ ဒ်သိးနကသ့ၣ်ညါဘၣ် နဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဖးလၢမနုၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ Voting 101 တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤအံၤ, ပရှဲပၠးဘၣ်ဃး အီစထြ့လယါဘျီၣ်ဒိၣ် ဒၢးခံဖျၢၣ်အဂ့ၢ် ဒီး သ့ၣ်ညါပာ်သး ပှၤအကါဒိၣ်လၢတၢ်ဂဲၤလိာ်ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးသ့ၣ်တဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲလါအ့ဖြ့ၣ် ၁သီအနံၤန့ၣ် ဘီမုၢ်စၢဖှိၣ်ကရၢ လၢအဃုထၢပာ်ဖှိၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဟူး အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဖဲကီၢ်ပယီၤအပူၤ ဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ်အပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်လၢ ကမၤဆူၣ်ထီၣ် မၤချ့ထီၣ် တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ် တချုးဖဲတၢ်စူၤခါတုၤလီၤဒ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ကီၢ်ပယီၤပူၤဟီၣ်ခိၣ်ဟူးအဃိ ခဲကနံၣ်အံၤ ပှၤသံအနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်လံ ၂,၇၁၉ ဂၤဒီး တၢ်သံတၢ်ပှၢ်အနီၣ်ဂံၢ်အံၤ တၢ်တယာ်လၢ အကလၢကွံာ် ၃,ဝဝဝန့ၣ်လီၤ.

Disability advocates and experts say cultural stigma and migration laws leave migrants living with disability further excluded and marginalised. - ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ပှၤဂဲာ်လိာ်တၢ်လၢ ပှၤက့ၢ်ဂီၤတဂ့ၤဆူၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ်အဂီၢ်တဖၣ်စံးဝဲဒၣ် လုၢ်လၢ်ဆဲးလၤတၢ်ဒုၣ်တၢ်ထု, တၢ်မဲာ်ဆှး ဒီး ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ် ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ကွံာ်ဒီး ပာ်တၢ်အဒူၣ်အဆၢအါထီၣ်ဒီး ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးလၢအက့ၢ်ဂီၤတဂ့ၤဆူၣ်ချ့တဂ့ၤဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲလါမးရှး ၂၈သီ, မုၢ်ယဲၢ်နံၤန့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်ဟူးလၢအဂံၢ်ဆူၣ်မး ကဲထီၣ်ဖဲကီၢ်ပယီၤဒီး ခိၣ်ဃၢၤ ကီၢ်ကၠီၣ်တဲၣ်အပူၤအဃိ ခဲကနံၣ်အံၤ ပှၤသံအနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်လံ ၆၉ဝ ဘျဲၣ် ဒီး ပှၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအိၣ်အါန့ၢ် ၁,၆၇ဝ ဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သံတၢ်ပှၢ်အနီၣ်ဂံၢ်ဒီး တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအနီၣ်ဂံၢ်သ့ၣ်တဖၣ် ကအိၣ်အါထီၣ်ဒ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.

ခဲကနံၣ်အံၤန့ၣ် တၢ်ပာ်ပနီၣ်လံမုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ တၢ်ကမၤ ၂ဝ၂၅နံၣ် ကီၢ်စၢဖှိၣ် တၢ်ဃုထၢ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်ပနီၣ်တၢ်ဃုထၢမုၢ်နံၤလံအဃိ တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်? ဒီး အခဲအံၤန့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ နကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်?

The government's Welcome to Country spending has been heavily criticised but some believe the cultural protocol is being used as a "political football". - ပဒိၣ်တၢ်သူကျိၣ်စ့လၢ Welcome to Country မူးအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပဲၤဖးနီၤဖးအီၤ နးနးကလဲာ် နာ်သက့ ပှၤတနီၤန့ၣ်နာ်ဝဲလၢအမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ တၢ်သူအီၤဒ်သိး “ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးဖျၢၣ်ထူ” တခါန့ၣ်လီၤ.