Het ministerie van Digitale Zaken

Wat hebben je dagelijkse boodschappen te maken met digitalisering? En die zelfscankassa, wat is daar nu het voordeel van? Nederland is een technologische proeftuin, zelfs in de supermarkt. We spreken hierover met Wouter Kolk, CEO van Ahold Delhaize in Europa en Indonesië. Niet alleen bekend van de Albert Heijn, maar ook van Etos en Bol.com. Een bedrijf met grote historie en inmiddels een sterke digitale component. Een leuk gesprek over de toekomst van boodschappen doen. Van app tot zelfscankassa en het belang om de behoefte van de consument in het oog te houden. Die belangen botsen soms. Want, wil je wel boodschappen doen door middel van je smart speaker? Is bananen plukken in de metaverse echt de toekomst van winkelen en belangrijker nog; hoe hou je je winkel toegankelijk voor al je klanten.

We duiken deze week in de wereld van de cybercrime, hacks, spionage en sabotage. Nederland is een van de meest gedigitaliseerde landen van de wereld, maar we weten niet half hoe onbeschermd we zijn.We spreken hierover met Hester Somsen. Zij is - hou je vast - plaatsvervangend Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en directeur Cybersecurity, Weerbaarheid, Statelijke Dreigingen en Economische Veiligheid. Een leuk gesprek over de rol van de overheid, de rol van het bedrijfsleven, het delen van dreigingsinformatie en aankomende Europese regelgeving.

Wat heeft ChatGPT de zorg te bieden? We horen het van Henk Snapper, lid van de raad van bestuur van het Amsterdam UMC. Hij heeft digitalisering in zijn portefeuille en bepaalt mede de digitaliseringsstrategie van het UMC.Want je kunt digitalisering niet meer los zien van het primaire zorgproces, zegt Snapper. Het uitgangspunt is: digitaal, tenzij. Dat begint bij het maken en voorbereiden van een afspraak, maar speelt ook een rol bij de diagnostiek en het ondersteunen van beslissingen door artsen. En zelfs voordat je überhaupt zorg nodig hebt, want ook bij preventie komt digitale technologie van pas.En dat roept natuurlijk ook vragen op. Bijvoorbeeld: moet er een medische eed komen voor ontwikkelaars van IT?

Hoe gaat het eigenlijk met de digitalisering van het Nederlandse bedrijfsleven? We spreken Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW. Zij ziet dat vooral het mkb nog een flinke stap kan maken. En dat begint bij anders denken: niet vanuit je bestaande processen, maar opnieuw visualiseren hoe je diensten eruit kunnen zien.Verder hebben we het over het Topsectorenbeleid, de zin en onzin van een 'digitale brainport' en een tsunami aan Europese regelgeving.

De Rotterdamse Haven is een inspirerende plek. En in het bijzonder als het over digitalisering gaat! Lotte en Robin gaan daarom op bezoek bij Allard Castelein, de CEO van het Havenbedrijf.Hij is de aanjager van digitalisering in de haven. En hij zag al vroeg dat de 'twin transition' van duurzaamheid en digitalisering grote impact zou hebben op het havenbedrijf. We hebben het natuurlijk over de rol van data, AI, 5G en robotics in de haven. Maar ook over het inspireren van de nieuwe generatie werknemers en het bestrijden van drugscriminaliteit.

Ernst Kuipers is onze minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Maar hij is ook een beetje minister van digitalisering. De zorg is misschien wel de sector met de grootste kansen en uitdagingen op digitaal vlak. Zoals minister Kuipers het zelf zegt: super data-intensief, maar ook heel arbeidsintensief. En dat is bijna niet meer vol te houden. Lotte en Robin spreken de minister over de kansen van AI, wearables, preventie en zorg op afstand. Maar ook over de uitdagingen van standaardisatie, gegevensuitwisseling en privacy. Wat is zijn visie op het digitale zorgstelsel van de toekomst?

We starten een nieuw seizoen met niemand minder dan Micky Adriaansens, minister van Economische Zaken en Klimaat! In het begin van haar carrière was ze de eerste die een computer meebracht naar haar advocatenkantoor. Een echte early adopter dus. Wat zijn de digitale ambities van haar ministerie? Hoe kijkt ze naar thema's als innovatie, digitale autonomie en arbeidsmarkt? En welke rol ziet zij voor onze sector in de economie van de toekomst?

Het is de dag na de Provinciale Statenverkiezingen en terwijl het stof neerdaalt maken wij alvast de balans op. Heeft de monsterzege van de BBB invloed op digitalisering in Nederland? Wat betekent dit voor de politieke verhoudingen en lopende wetgeving? En welke rol spelen die provincies eigenlijk in digitaal Nederland?Lotte en Robin gaan in gesprek met Jelmer Schreuder, politiek adviseur bij NLdigital. Wil je helemaal de diepte in? Bekijk onze analyse van provinciale partijprogramma's op: https://www.nldigital.nl/verkiezingen2023/

Onze laatste gast kan natuurlijk niemand anders zijn dan Alexandra van Huffelen! Als staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering is zij de eerste bewindspersoon met dit onderwerp in haar portefeuille. Na zes maanden en 21 afleveringen maken we met haar de balans op. Wat gaat dit kabinet doen om Nederland succesvol uit de digitale transformatie te laten komen? En wat vindt zij van de tips en adviezen van de 21 gasten die haar voorgingen?

Het internet is toe aan een update. Het kwam al eerder ter sprake in deze podcast. Hoe ziet dat nieuwe internet eruit? Om dat te bespreken hebben we Valerie Frissen uitgenodigd. Zij is hoofd van het SIDN fonds en Bijzonder Hoogleraar Digitale Technologie en Sociale Verandering. Wat haar betreft kijken we opnieuw naar de kernprincipes van het internet. En daarbij moeten we niet bang zijn om heilige huisjes omver te schoppen.

We gaan het over de zorg hebben. De komende 10 jaar zal de vraag naar zorg verdubbelen, terwijl er nu al tekorten aan personeel en budget zijn. Hoe lossen we dat op? En welke rol speelt digitalisering daarin? Onze gast is zorginnovatiestrateeg Lucien Engelen. Met hem bespreken we zorg in de metaverse, wat ‘retailisering' inhoudt en wat digitale zorg te maken heeft met klimaatverandering.

Hoe zit het met de startups en scaleups in Nederland? Hebben die wel voldoende mogelijkheden om te groeien? En moet de overheid meer doen, of ze vooral gewoon de ruimte geven? We bespreken het met Constantijn van Oranje, Speciaal Gezant voor Techleap. En Lotte en Robin vragen zich af: zou hij zelf niet een startup willen beginnen?

Jacco Vonhof is de voorzitter van MKB-Nederland. En hij is zelf ondernemer. Hij begon 25 jaar geleden met een ladder en een bestelbusje en maakte alles mee wat je als ondernemer mee kunt maken. De perfecte gast dus om de digitalisering van het mkb mee te bespreken. Hoe krijgen we de groep twijfelaars en achterblijvers mee? Wat kunnen ICT-leveranciers beter doen? En wat mogen we verwachten van een overheid die leidt aan regelobesitas?

Hoe zit het nou precies met die blockchain? We horen er tot nu toe weinig over bij ons ministerie van Digitale Zaken. Onterecht? Missen we iets? We vragen het aan Marloes Pomp. Ze helpt ambtenaren om nieuwe technologie te snappen en stond aan de basis van de Dutch Blockchain Coalition. De perfecte gast dus om ons mee te nemen in de wereld van de digitale mode, virtuele kunst, web 3.0 en decentrale bedrijven. Is Nederland klaar voor de volgende fase van het internet?

In een nieuwe serie afleveringen verlaten we de politici en kijken we naar de praktijk. Hoe kijken experts en bestuurders uit het bedrijfsleven, de zorg en de wetenschap naar digitalisering? We trappen de serie af met iemand die het thema van alle kanten heeft bekeken: Neelie Kroes. Op haar cv staan functietitels als bestuurder, minister, Eurocommissaris en speciaal gezant. Welke inzichten over digitalisering hebben haar indrukwekkende carrière opgeleverd?

We eindigen ons rondje door Europa met Diederik Samsom. Hij ruilde de Nederlandse politiek in voor Brussel, waar hij kabinetschef is van Eurocommissaris Timmermans. Lotte en Robin leggen hem zes stellingen voor. Van het energieverbruik van de ICT-sector tot de rol van digitalisering in de Europese Green Deal. En van de IT-kennis van politici tot de wereldwijde positie van Europa. Gaan verduurzaming en digitalisering echt hand in hand?

Samira Rafaela zet zich in het Europese Parlement in voor een nieuwe generatie Europeanen. En daar hoort een Europa bij waar gelijkheid, diversiteit en grondrechten centraal staan. Lotte en Robin spreken haar over diversiteit en discriminatie in het digitale tijdperk. Hoe bewaken we de menselijke maat? Hoe kunnen we technologie positief inzetten? En welke rol speelt Europa in dit verhaal?

Hoe kan Europa de regie pakken over haar digitale toekomst? Tom Berendsen (CDA) schreef namens het Europees Parlement mee aan een nieuwe strategie voor Europese industriepolitiek. Hoe moeten we ons verhouden tot China en de VS? Wat wordt de rol van technologieën als quantum, fotonica en AI? Lotte en Robin spreken hem over hoe Europa haar eigen digitale industrie meer kan stimuleren.

Hebben we aparte digitale grondrechten nodig? Kim van Sparrentak vindt van wel. Ze zit sinds 2019 namens GroenLinks in het Europees Parlement. Ze deed onlangs vijf voorstellen om het internet te repareren. Lotte en Robin bespreken met haar waarom het internet stuk is, waarom bestaande grondrechten niet meer voldoen en hoe we toxische algoritmes moeten bestrijden.

Bart Groothuis bouwde ooit thuis computers. Nu is hij als rapporteur van het Europees Parlement bezig met de NIS2 Directive. Deze nieuwe EU-richtlijn moet ervoor zorgen dat bedrijven hun cybersecurity beter op orde hebben. Opnieuw een Europees pakket met maatregelen dat grote impact gaat hebben. Alle reden dus om hem uit te nodigen bij het ministerie voor een gesprek over de ransomwarepandemie, geopolitiek en hoe we moeten samenwerken om cybersecurity te verbeteren.

In een nieuw seizoen duiken Lotte en Robin in de Europese politiek. En ze hebben de perfecte eerste gast om ze wegwijs te maken. Sophie in 't Veld zit al sinds 2004 in het Europees Parlement. Ze houdt zich daar vooral bezig met privacy en andere burgerrechten. Welke rol ziet zij voor de EU in digitale vraagstukken? Waar liggen op Europees vlak de uitdagingen? En als alle belangrijke wetten uit Brussel komen, wat moet onze nationale politiek dan nog doen?

Kees Verhoeven zat 11 jaar in de Tweede Kamer. Hij won twee keer de titel ICT-politicus van het jaar. Veel mensen kennen hem als hét digitale geweten van politiek Den Haag. Alle reden dus om hem uit te nodigen bij het ministerie van Digitale Zaken. Hoe kijkt hij naar de nieuwe lichting Kamerleden? Wat is er sinds zijn vertrek uit de Kamer veranderd? En wat zijn volgens hem dé digitale prioriteiten voor het nieuwe kabinet?

Barbara Kathmann (PvdA) is nieuw in de Tweede Kamer. Ze was tot vorig jaar wethouder in Rotterdam. En ze neemt de Rotterdamse mentaliteit mee naar de commissie Digitale Zaken: schouders eronder en doorpakken. Lotte en en Robin spreken haar over de aanpak van cybercrime, het dichten van de digitale kloof en waarom het nieuwe kabinet echt op moet schieten met 5G.

Na de langste formatie ooit ligt er eindelijk een coalitieakkoord. In deze speciale aflevering duikt het ministerie van Digitale Zaken in de digitale plannen van Rutte IV. Wat staat er in het akkoord over security, onderwijs, infrastructuur en innovatie? Jelmer Schreuder heeft het coalitieakkoord razendsnel gelezen en schuift aan voor een eerste analyse.

Renske Leijten (SP) heeft als eerste voorzitter de commissie Digitale Zaken stevig op de politieke kaart gezet. Lotte en Robin gaan bij haar langs om te horen wat haar kijk op digitalisering is. Een gesprek over de menselijke maat, killer drones, de zorg en hoe we een volgende toeslagenaffaire kunnen voorkomen.

Geen IT-kennis in de Tweede Kamer? Lisa van Ginneken programmeert al vanaf haar tienertijd en hielp daarna jarenlang bedrijven met digitaliseren. Sinds 2021 is ze Kamerlid en lid van de commissie Digitale Zaken. Lotte en Robin gaan met haar in gesprek over hoe we burgerrechten kunnen bewaken in een online wereld. Hoe kunnen algoritmes discrimineren én discriminatie voorkomen?

Hoe duurzaam is digitalisering? Lammert van Raan (PvdD) schuift aan om het daar met Lotte en Robin over te hebben. Hij vindt dat er meer aandacht moet zijn voor de CO2-uitstoot die bij digitalisering komt kijken. Wat kunnen bedrijven beter doen? En welke rol speelt digitale technologie in een succesvolle energietransitie?

We maken een uitstapje naar Brussel met het ministerie van Digitale Zaken! Lotte en Robin spreken Paul Tang (PvdA), een door de wol geverfde Europarlementariër. Hij wil dat de EU veel meer doet om de macht van techreuzen in te perken. Hoe zou hij dat aanpakken als hij minister van Digitale Zaken zou zijn?

Danai van Weerdenburg (PVV) zit al 1694 dagen in de Tweede Kamer. Ze is een betrokken lid van de commissie Digitale Zaken, ook al stemde haar partij tegen de komst van de commissie. Lotte en Robin gaan met haar in gesprek over de balans tussen privacy, veiligheid en vrijheid. Hoe kijkt een 'law & order partij' als de PVV daar naar?

Queeny Rajkowski is nieuw in de Tweede Kamer en meldde zich meteen aan voor de commissie Digitale Zaken. Lotte en Robin gaan met haar in gesprek over haar visie op digitalisering, de dreiging van nepnieuws en hoe AI onze levens gaat veranderen. Wat gaat zij als eerste aanpakken als ze minister van Digitale Zaken zou zijn?