Havadan Sudan

Bu hafta Havadan Sudan'da Birleşmiş Milletlerin iklim kriziyle ilgili raporlarını, son birkaç aydaki sel baskınlarını ve alternatif enerjiler arasında öne çıkan yeşil hidrojeni konuştuk.

Bu hafta Selanik'te göç dalgası ve ekonomik krizin ortasında kurulmuş toplum temelli sosyal hareketleri ele alıyoruz: Ücretsiz dershane, dayanışma kliniği, göçmen kadın dayanışma merkezi, patronsuz fabrika...

Bu hafta Nesin Matematik Köyü ve umut mekânları üzerine konuştuk. Eğitimin bir yandan özelleşerek ayrışmaları artırdığı, bir yandan baskı altına alındığı bir ortamda başka ne tür alternatifler var?

Açık Radyo'da uzun yıllar bisiklet üzerine program yapmış olan, bisiklet sever, gezme sever Esra Ertan ile bisikletli hayat üzerine konuştuk. Türkiye'de her engele rağmen bisiklete binen insanları andık.

Bu hafta Yağmuru Bile (También la lluvia) isimli filmi konuştuk. Filmden yola çıkarak Bolivya'daki özelleştirmeler ve su mücadelesini, kolonyalizmin hâlâ süren etkilerini ele aldık.

Bu hafta Doğa Derneği Sulak Alanlar Koordinatörü Burçin Yaraşlı ile kuruyan Marmara Gölü ve kuşlar üzerine konuştuk.

Havadan Sudan'ın bu haftaki konuğu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki Planlama Ajansından (İPA) K. Murat Güney. Güney, İstanbul 2050 Vizyonu uluslararası ilişkiler koordinatörü. Kendisiyle İstanbul'un geleceğini, konut sorununu, dünyadaki iyi örnekleri ve İstanbul Belediyesinin önündeki engelleri konuştuk. İnşaat sektörünün ihtiyaçlarına göre yapılandırılmış bir ulusal ekonomi, şehircilik için ne anlama geliyor? İstanbul'daki boş evlerin işlevi ne? Yoksul kesimlerin konut sorununa yönelik neler yapılabilir? Havadan Sudan, Özgürüz Radyo'da ve tüm podcast platformlarında.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan ile Havadan Sudan programının bu haftaki konuğu Halkların Demokratik Kongresi Ekoloji Meclisi Sözcüsü Cemil Aksu oluyor. Aksu ekolojik krize bakış açılarını, kapitalizmin krize etkisini ve siyaset ile ekoloji ilişkisini değerlendiriyor, çözüm önerilerini açıklıyor.

Ozan Zeybek & Hilal Alkan bu haftaki konuğu Sarıkeçili Yörüklerlerden Oğuzhan Çoban. Türkiye'de göçebelik ne durumda? Hayvan bakımından kuraklaşmaya, Geççi girişiminden Yörük kültürüne uzanan pek çok konu Havadan Sudan ile sizlerle.

Havadan Sudan'ın bu haftaki böümünde Coğrafyacı Matt Huber'in bir yazısından hareketle çevre hareketlerinin sınırları ele alınıyor. Yaşam tarzı çevreciliğinin çatışmasız, suçluluk duygusunu merkeze alan, sorumluluğu bireylere yıkan ve "daha az" tabirini sloganlaştıran dilinin sınıf siyaseti kapsamında nereye tekabül ettiği değerlendiriliyor.

Havadan Sudan'ın bugünkü bölümünde Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik işgali ve savaş ortamı ele alınıyor.

Havadan Sudan, bu hafta Alfred Wegener Enstitüsünden Mine Banu Tekman'ı konuk ediyor. WWF-Almanya'dan çıkmış olan ve Mine'nin yazarı olduğu okyanuslardaki plastik kirliliği raporu ele alınıyor. 2500 makalenin taranmasıyla ortaya çıkan rapor, plastiğin deniz canlılarına etkisini inceliyor.

Havadan Sudan'un bu haftaki konuğu Bayramiç'in Çırpılar köyünde yaşayan Ege Ulutak. Ultak, 6 yıl önce şehri ve kurumsal hayatı terk eden yeni köylülerden. Artık marangozluk yapıyor. Aynı zamanda Kaz Dağlarındaki madenlere karşı mücadele ediyor. Ulutak ile köye taşınmak hakkında konuştuk. Orada nasıl karşılandılar, ne tür zorluklar yaşadılar? Köyde nasıl bir sosyal ortam var? Sohbetin ikinci kısmında ise maden sahaları ile ilgili son gelişmeleri ele aldık. Binlerce sayfalık raporları okuyup deşifre eden, kampanyalar düzenleyen, dava açan köylülerin umudunu bizle paylaştı. Ancak diğer yandan her adımda kendilerine nasıl köstek olunduğundan da bahsetti. Kaz Dağlarında son durum ne?

Havadan Sudan'ın bu haftaki konuğu Yüksek Mimar Amine Seyhun Alkan oluyor. Alkan, İznik gölü çevresindeki kırsal dönüşümü, endi yiyeceğini üretemeyen köyleri, tarımsal ilaçlamanın sorunlarını ve zeytin üretimini ve şehirdeki endüstrilerde çalışan ama yaşam masrafları sebebiyle köyde yaşayan yeni bir köylü-işçi sınıfını anlatıyor.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan ile Havadan Sudan bu hafta gıda sektörünü ele alıyor. 7/24 yiyeceğe ulaşılabilen, rafların taştığı, adaletsiz de olsa muazzam bir bolluk dönemi yaşıyoruz. Buna verdiğimiz cevap aşırı savurganlık. Oysa toprağın bereketi de gıdayı ucuzlatan enerji sistemleri de sabit faktörler değil. Gıda sistemindeki her aşama zannettiğimizden çok daha kırılgan. Bu minvalde gıda atıkları ekolojiden emeğe pek çok konuyu konuşmayı mümkün kılıyor.

Havadan Sudan'ın bu haftaki konuğu M. Emre Battal oluyor ve yeni çıkan Muhtaç isimli belgeseli konuşuluyor.. Anadolu'da binlerce yıldır devam eden çiftçiliğin son neslini görüyor olabilir miyiz? Belgeselde bu sorudan hareketle Türkiye'nin üç farklı bölgesindeki çiftçilerle mülâkatlar yapılıyor. Kuraklıktan madenciliğe, köylerin yaşlanmasından borçlanmaya kadar tarımı ilgilendiren pek çok konu ele alınıyor.

Kooperatifçiliğin Türkiye'deki ve dünyadaki seyri. Kooperatiflerin şirketlerden farkı ne? Hangi sektörlerde kooperatif kurulabilir? Üniversiteleri kooperatif olarak yapılandırabilir miyiz? Kalkınmacılıktan, sol hareketlere, devlet güdümündeki yapılardan devletin yetmediği kriz dönemlerine uzanarak kooperatiflerdeki çeşitliliği...

Havadan Sudan programının bu haftaki konukları, İstanbul'daki adaların bir dünya mirası olarak tanınması için uğraşan Derya Tolgay ve tasarımcı Sera Tolgay oldu. Programda atlardan konuşuldu. Bu vesileyle bir arada nasıl yaşayabiliriz sorusuna bir kez daha cevap arandı.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan ile Havadan Sudan, günümüzün ve geleceğin en önemli gündemi iklim krizini daha önce konuşulmamış bir yönüyle ele alıyor: Borç! Osmanlı'dan günümüze borç yükü ve borçların iklim mücadelesinde yarattığı engeller.

Havadan Sudan'da Ozan Zeybek ve Hilal Alkan'ın bu haftaki konukları Fatih Tatari oldu ve peynircilik sektörünü, peynir denilince akla ilk gelen şehirlerden Kars'ın yerel ürünleri konuşuldu.

Havadan Sudan'ın bu haftaki bölümünde Ozan Zeybek ve Hilal Alkan, zengin ülkelerin diğer ülkelerden yaptıkları büyük ölçekli toprak alımlarını mercek altına alıyor.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan ile Havadan Sudan'ın bu haftaki konuğu Zeynep Delen Nircan. Program bu hafta, zeytinlikten sofraya zeytin ve yağının hikayesine odaklanıyor.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan ile Havadan Sudan'ın bu haftaki programın konuğu Özyeğin Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları bölümünde öğretim üyesi olan Candan Türkkan. Türkkan, yakın zamanda İngilizce olarak çıkmış ve Türkçeye "İstanbul'u Doyurmak" olarak çevrilebilecek kitabı hakkında bilgiler verdi.

Havadan Sudan programında Ozan Zeybek ve Hilal Alkan, orman yangınlarını, sebeplerini ve kalıcı çözümleri değerlendirdi.

Sezai Ozan Zeybek ve Hilal Alkan, Havadan Sudan'da dünyanın en yakıcı gündem maddesi iklim değişikliğinin müfredattaki yerini ve nasıl olması gerektiğini konuşuyor.

Havadan Sudan programının bu haftaki bölümünde, yıllardır merak edilen o soru tartışılıyor: Hayvanlar konuşabilir mi?

Sezai Ozan Zeybek ve Hilal Alkan'ın sunduğu #HavadanSudan'da bu hafta Marmara Denizi'nde son birkaç aydır yaşananlar konuşuluyor.

Şehirden kırsala göç, şehrin lağvedilmesi ve gıda aktivizmi.... #HavadanSudan'da bu hafta Sezai Ozan Zeybek ve Hilal Alkan'ın konuğu 'haysiyetli bir çıkış arayan kadın' “Defne Koryürek”. İstanbul'dan Mutluköy'e uzanan etkileyici bir hikaye...

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan #HavadanSudan'da toprağın işgali ve yok edilişini ele alıyor: "Canlı bir varlık olan toprağın insan faaliyetleri nedeniyle yok olmasının bedeli çok ağır. Avrupa'daki kimya endüstrisi 2015'te 319 milyon ton kimyasal üretti; bunun 117 milyon tonu doğrudan çevreye zararlı..."

Sezai Ozan Zeybek bu haftaki Havadan Sudan'da eğitim sistemini ele alıyor! Zeybek: ”Diploma enflasyonu yaşanıyor. Diplomasızlığın bedeli ağır! Fakat çoğu kişi eğitimini aldığı işi bile yapmıyor...”

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan konukları İlayda Tunca ile Subsqu sanat inisiyatifinin !!! ve daģdaģa projeleri üzerinden sanatla harmanlanan çevre mücadelesini konuşuyorlar. Konukları İlayda Tunca ‘Subsqu' inisiyatifi üzerinden madencilik, ormansızlaştırma ve termik santrallere karşı verilen sanatsal mücadelelerini anlatıyor.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan, #HavadanSudan'da “Ende Gelände“ gibi kitleselleşen iklim hareketleri üzerinden çevre mücadelesinin farklı protesto örneklerini ve biçimlerini konuşuyor. "Tarih sadece barışçıl eylemlerle değişmedi. Diğer eylemlerin gölgesi altında kalmış başka mücadeleler de vardı. İklim mücadelesinin temek talepleri duyulmadığı zaman aktivistler başka yollara başvurabiliyor."

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan'la Havadan Sudan'da bu hafta "Antibiyotik x Probiyotik" yaklaşımdan bahsediliyor: Yaşamın yönetilmesi çabası: Irkın saflığından söz eden Naziler insanları yok ederken bir yandan da tam tahıllı ekmeklerden ve doğal tarımdan bahsediyorlardı. Probiyotik yaklaşım, insan olmayan varlıklarla yeni işbirlikleri kurma çabasından ibaret. Yaşamı zenginleştirmeye yönelik bu çabanın ticarileşme riski var..."

İnşaat sektörü etrafında oluşan ikincil piyasalar. İnşaat atıkları, molozlar, çıkmacılar, geri dönüşüm, hafriyat kamyonu cinayetleri... Konuk 1: Şehir plancısı Deniz Öztürk Konuk 2: Mimar Onur Ceritoğlu

Türkiye ve dünyada bir bölgeyi temizlemek için gözden çıkarılan “başka” bölgeleri kirletme geleneği... Sezai Ozan Zeybek ve Hilal Alkan bugünkü Havadan Sudan'da Nejla Demirci'nin Gündoğdu belgeseli üzerine konuşuyor. Nehirleri kirletmenin ekolojik sonuçları ve insan sağlığı üzerindeki etkileri...

Kalkınmacılık söyleminin ardında kalkınmayı engellemeye yönelik bazı engeller var. Bu 1. dünyanın 3. dünya ile mücadelesinin bir parçası.

Katledilen çevre aktivistleri, sıcalık rekorları, yangınlar, karbon salınımı, termik santraller, çekirge istilaları, kuraklık, seller...

Hayırsız Ada laneti, Danimarka'da öldürülen 17 milyon vizon, kuş gribi, domuz gribi, Covid 19, endüstriyel hayvancılık...

Bu haftaki Havadan Sudan'da Sezai Ozan Zeybek ve Hilal Alkan, konukları Fransız Bilimsel Araştırma Grubu'ndan araştırmacı Sezin Topçu ile dünyada endişe yaratan "nükleer" kavramını, nükleer çevre felaketlerini ve bu alanda faaliyetleri konuşuyor.

Patates dünya tarihini nasıl değiştirdi? Ozan Zeybek & Hilal Alkan: "7 yıl savaşlarında Prusya patates sayesinde ayakta kalmayı başarıyor. 2. Dünya Savaşı'nda Hyde Park patates tarlasına dönüştürülmüş, Avrupa'daki diğer birçok park gibi. İspanyollar, G. Amerika'daki kolonilerde zorla çalıştırdıkları 160 bin yerliyi patatesle beslemiş. Bugün İngiltere-İrlanda arasındaki gerilim 1845'te İrlanda'da 1 milyon kişinin ölümüne yol açan patates kıtlığı sürecine dayanır..."

Havadan Sudan'da bu hafta; Paraguay'daki soya ve pamuk üretimi ışığında toprak mülkiyeti, ormansızlaştırma, değişen hükümetlerin farklı politikaları, toprak reformu ve monokültür tarım meseleleri tartışılıyor.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan bu haftaki Havadan Sudan'da konukları Mine Tekman ile birlikte denizlerdeki plastik, mikroplastik ve çöp meselesini ele alıyorlar. Deniz biyologu Mine Tekman, denizlerdeki mikroplastik ve çöp sorununun çözümü olmadığını vurgularken bu meselenin hayvanlar ve diğer canlılar açısından olumsuz sonuçlarını değerlendiriyor.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan bu haftaki Havadan Sudan'da konukları -Mekanda Adalet Derneği'nin kurucularından- Sinan Erensu, “Kaz Dağları-Kirli Altın” raporunu detaylarını ve Türkiye'de son yıllarda artan madencilik faaliyetlerini çevresel sonuçlarıyla ele alıyor.

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan bu haftaki Havadan Sudan programında konukları deniz biyoloğu ve çevre aktivisti Mert Gökalp ile Türkiye ve dünyada deniz ekosistemlerinin yok edilişini ele alıyor.

Sezai Ozan Zeybek, bu haftaki Havadan Sudan'da bir önceki nesil ve günümüzün ekonomik koşulları ve hayallerini ekolojik boyutuyla Kerim Rota'nın "Barış ve Sinem'in orta direk olma hayali" yazısı üzerinden değerlendiriyor...

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan bu haftaki Havadan Sudan programında Karadeniz'de bulunan doğalgazı iklim değişikliği ekseninde değerlendirirken; fosil yakıtlar tarihinin ulus devletlerle ilişkisini anlatıyor. "İktidar bir PR çalışması olarak kriz vurdukça müjdeler veriyor! Doğalgaz çıkarma meselesini iklim değişikliğini göz ardı ederek bir “müjde” olarak duyurmak mümkün değil..."

Ozan Zeybek ve Hilal Alkan bu haftaki Havadan Sudan programında Hayvan Hakları İzleme Komitesi'nden Fatma Biltekin ile Türkiye'deki hayvan hakları ihlallerini siyasi düzenlemeler ve yasalar kapsamında ele alıyorlar. "Hayvanları Koruma Kanunu, hayvan haklarını korumuyor. Bu daha çok hayvanların nasıl sömürüleceği ile ilgili maddelerinin olduğu bir kanun. Sokakta yaşayan bir hayvana şiddet uygulamak hala suç kapsamında değil, kabahat sayılıyor ve yalnızca 947 TL cezası var. Türkiye'de hayvan ticaretiyle ilgili veriler saklanıyor. Sadece bizden değil, milletvekillerinden de saklanıyor çünkü bu birilerinin rant kapısı. Ucuz et politikasıyla kimlerin ceplerinin dolduğunu bilmemizi istemiyorlar."

Hilal Alkan ve Ozan Zeybek, Havadan Sudan'da Türkiye'de son 5-10 senede hayvancılıkla ilgili yaşanan değişimleri, hayvancılık, yerli üreticiler ve GDO'lu etler ekseninde değerlendiriyorlar. "Hızla artan gıda fiyatları karşısında Türkiye'nin çıkış planı canlı hayvan ithalatı oldu. Türkiye'de 2014'te 48 bin canlı hayvan ithal edilmişken, 2018 yılında 1,5 milyon hayvan ithal edilmiş. Etin Brezilya'dan, Uruguay'dan veya Venezuela'dan gelmesi, hayvanların küçücük kapalı alanlarda hastalıklarla boğuşarak, uzun deniz yolculukları yapmaları demek. Türkiye ithal ettiği eti, Suriye veya Venezuela gibi kriz halindeki ülkelere satıyor. Ve iklim krizi yokmuşçasına buna “ticaret” deniyor. İşte Türkiye'nin çıkış planı bu."