TỪ ĐIỂN LỊCH SỬ

Khỏi phải nói các bạn cũng có thể hình dung được cảm giác khi chuyến xe chở đoàn của ông Ya Đuk buộc phải quay trở lại… Đà Lạt, chấm dứt giấc mộng xuyên đại dương của cả đoàn. Phản ứng đầu tiên của họ là quay lại nhìn vị “tổng tư lệnh” và chờ ngài có giải pháp gì để “lật ngược thế cờ”. Thế nhưng, ông Ya Đuk chỉ ngồi yên, bất động! --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Có lẽ trong đời binh nghiệp của các đồng chí lãnh đạo, chỉ huy chuyên án F101, kỷ niệm đáng nhớ và xúc động nhất là phút giây nghe tin hai trinh sát đắc lực của chuyên án là các anh Lâm Văn Thạnh, Nguyễn Ngọc Diêu anh dũng hy sinh. Nhớ ngày nào, hai anh cùng các trinh sát trẻ, hồ hởi đến gõ cửa phòng họp án để nhận nhiệm vụ. Họ đã ôm chầm lấy nhau, vỡ oà niềm hạnh phúc vì được tổ chức, cấp trên tin tưởng, giao nhiệm vụ lớn. Sự dấn thân quên mình của các chiến sĩ trẻ mãi là bản tráng ca bi hùng mà chúng ta không thể nào quên! --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Kết quả điều tra của ban chuyên án, kẻ giả danh “mục sư Lâm” là Trần Hoài An, nguyên trung tá cảnh sát Sài Gòn. Sau giải phóng, Trần Hoài An đi cải tạo sáu năm, nhưng sau ba năm đã được trở về. Từ quê nhà ở vùng đất Quảng Bình, An vào TP. Hồ Chí Minh và đến ở một người bà con đã mua lại căn nhà cũ của mục sư Tri Lâm. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Ha Póh vốn nổi tiếng láu cá, còn Ya Theng bản tính thâm trầm hơn. Hắn nguyên là “thiếu tá, tham mưu trưởng quân khu Nam” FULRO và là người đồng tộc với Nahria Ya Đuk. Song, vì bị đệ nhị phó thủ tướng FULRO Paul Yưh kết “trọng tội” và truy giết đến cùng, Ya Theng tìm đường về với “ông lớn”, khẩn cầu sự chở che và nguyện trung thành với Ya Đuk hết mực. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Chiều 11/7/1980, trong một căn phòng tại trụ sở Ty CA Lâm Đồng, một cuộc họp bí mật bàn kế hoạch triển khai chuyên án F101 diễn ra với các thành phần cốt cán của ban chuyên án. Thật lạ, chuẩn bị cho trận quyết chiến với bộ phận đầu não của “TW FULRO” có hàng trăm đối tượng rất manh động, hung hãn, lâu nay ai cũng thấy là rất… “xương” vậy nhưng hôm nay trông ai cũng lộ rõ vẻ háo hức quyết tâm, chắc thắng. Song, những nét ưu tư vẫn len lỏi vào từng khuôn mặt của mỗi người khi bàn tới kế hoạch cụ thể bởi sẽ có đổ máu, hy sinh, mất mát! --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Tháng 6/1980, thủ tướng của FULRO lúc này là Y Ghơk Niê Kđăm đang bám theo Pôn Pốt ở biên giới Campuchia hòng tìm cách đi sang nước thứ 3. Mọi việc điều hành “TW FULRO” tại Tây Nguyên do Ya Đuk (lúc này đang là đệ nhất phó thủ tướng phụ trách chính trị, ngoại giao) và Paul Yưh – đệ nhị phó thủ tướng phụ trách an ninh quốc phòng, chia nhau kiểm soát. Vốn có uy tín hơn hẳn Paul Yưh, Ya Đuk được hầu hết FULRO, chủ yếu người K'Ho tôn vinh là thủ lĩnh, “hùm xám Tây Nguyên”; trong khi Paul Yưh chỉ thu phục được số FULRO người Ê Đê. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Từ năm 1978-1979, tổ chức, hoạt động của FULRO tiếp tục có những thay đổi. Do mâu thuẫn nội bộ, ngày 12/10/1978, Y Ghơk Niê Kđăm và Nay Guh tổ chức đảo chính, giết chết Y Djao Niê. Y Ghơk Niê lên làm “thủ tướng” FULRO và thành lập nội các mới, sắp xếp lại cơ cấu quân sự từ trung ương đến các quân khu. Ya Đuk làm phó thủ tướng thứ nhất đặc trách nội trị và ngoại giao, kiêm phó chủ tịch thứ nhất FULRO Đêga. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Giữa năm 1976, vừa trở thành thủ tướng FULRO (tự phong), Y Djao Niê bắt liên lạc và cấu kết với Huỳnh Ngọc Sắng (thủ lĩnh FULRO Chăm) lập nhiều căn cứ trải dài từ Phan Rang – Thuận Hải đến các huyện Đơn Dương, đèo Sông Pha, thị trấn Tùng Nghĩa (Đức Trọng), tổ chức các cuộc đột kích, đốt phá nhiều trụ sở UBND xã, huyện; bắn phá các doanh trại bộ đội, phục kích và ám sát nhiều cán bộ của ta; chặn xét, cướp bóc tài sản của khách đi xe đò, bắn giết nhiều người dân vô tội… --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Ông Nahria Ya Đuk (SN 1940, dân tộc K,Ho, quê gốc Lâm Đồng) – nguyên Đệ nhất phó thủ tướng, kiêm Đổng lý văn phòng “TW FULRO”, Đệ nhị Phó chủ tịch “Phong trào đoàn kết các sắc tộc thiểu số Cao Nguyên Việt Nam”, Tư lệnh vùng 4, rồi Tư lệnh Sư đoàn Bi-đoop-FULRO. Hiện ở tuổi “thất thập cổ lai hy”, nhưng trông ông vẫn rất phong độ, hoạt ngôn và sâu sắc. Ông thông thạo tiếng Anh, tiếng Pháp và nhiều thứ tiếng của đồng bào dân tộc thiểu số ở các tỉnh Tây Nguyên. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Che Guevara (1928 – 1967) là một trong những nhà cách mạng lỗi lạc nhất của thế kỉ 20. Không ai có thể phủ nhận Che luôn là một huyền thoại đầy sức cuốn hút, một biểu tượng anh hùng cách mạng của tất cả mọi dân tộc trên thế giới không riêng gì ở Cuba và các quốc gia vùng Châu Mỹ Latin. Một nhân cách lớn, một tấm gương sáng ngời về ý chí và nghị lực để --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Chuyện Hoàng đế Trần Thái Tông nghe theo Trần Thủ Độ, quyết định “cướp” người vợ đang mang thai của anh ruột Trần Liễu để có người “nối dõi” đã vấp phải nhiều ý kiến dị nghị. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Số này trích từ cuốn Một chiến dịch ở Bắc Kỳ của Charles Édouard Hocquard, bác sĩ quân y Pháp làm việc ở Việt Nam từ 1884-1886. Chúng tôi lại về chỗ ở cũ trong thành. Phía thành này bây giờ vào loại đông vui, náo nhiệt nhất. Mỗi buổi sáng, cả một đám người bản xứ đem sản phẩm của họ đến bán cho chúng tôi. Niềm vui lớn của tôi khi vừa thức dậy là ra cửa ngồi xem họ diễu qua. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Tác động kinh tế và xã hội tiềm tàng của việc mất nguồn cung chip là quá lớn để có thể bỏ qua. Năm 1975, hai năm sau khi các nhà xuất khẩu Ả Rập áp lệnh cấm vận dầu mỏ đối với Mỹ vì nước này hỗ trợ Israel trong thời chiến, Tổng thống Mỹ khi đó là Gerald Ford đã ký một đạo luật thành lập kho dự trữ dầu mỏ chiến lược, để giảm nguy cơ bị sốc nguồn cung trong tương lai. Dự trữ Dầu mỏ Chiến lược ban đầu được dự định sẽ chứa tới 1 tỷ thùng dầu. Trớ trêu thay, lượng dầu đầu tiên được đưa vào SPR vào năm 1977 lại đến từ Ả Rập Saudi, quốc gia đã đưa ra lệnh cấm vận dầu mỏ. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Số này xin được trích từ cuốn Một chiến dịch ở Bắc Kỳ của Charles Édouard Hocquard, bác sĩ quân y Pháp làm việc ở Việt Nam từ 1884-1886. Kia là hai thị dân, một nam, một nữ, y phục gần như nhau. Lúc mới tới, điều làm tôi ngạc nhiên nhất là khó phân biệt đàn ông với đàn bà. Nón đội như nhau, quần áo cũng gần như thế. Đàn bà cũng đội khăn như đàn ông, áo dài, quần rộng lùng thùng, thắt lưng tươi màu, hai đầu buông tới gối. Khuôn mặt họ cũng giống nhau vì đàn ông không có râu và cũng búi tóc như đàn bà. Tuy nhiên cũng có vài khác biệt. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Nhận định “Nga là chư hầu của Trung Quốc” đã đặt Moskva và Bắc Kinh vào tình thế khó xử. Trung Quốc cho rằng đây là chiến thuật của phương Tây nhằm chia rẽ Trung Quốc với Nga, nếu nói nhiều về vấn đề đó thì sẽ mắc mưu họ. Vì thế truyền thông chính thống Trung Quốc tránh nói về phát biểu của Macron. Nhưng dân nước này thì không giấu được niềm tự hào nước mình đã vượt Nga, trở thành cường quốc sánh ngang với Mỹ. Có dân mạng nhắc lại chuyện ngày xưa Nga từng chiếm không ít vùng đất của Trung Quốc. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Trong ký ức của chúng ta, cuộc chiến của Mỹ ở Việt Nam bắt đầu từ thời chính quyền Kennedy. Nhưng thực ra cội nguồn của nó còn xa hơn nhiều, đi ngược về thời kỳ Thế chiến II, và về với cuộc cách mạng Việt Minh của Hồ Chí Minh nhằm chống lại ách đô hộ của thực dân Pháp. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Ngay sau khi kết thúc Đại hội Đảng 20 của Trung Quốc, TBT Nguyễn Phú Trọng đã sang thăm Bắc Kinh (1/11/2022). Tuyên bố Chung hai nước khẳng định sẽ “xử lý thỏa đáng các vấn đề trên biển… kiểm soát tốt các bất đồng trên biển…không hành động làm phức tạp thêm tình hình và mở rộng tranh chấp”. Nhiều người hy vọng ngoại giao cây tre mềm dẻo của Hà Nội sẽ làm cho quan hệ Việt-Trung ổn định, để có thể nâng cấp quan hệ với Mỹ. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Có một “huyền thoại” lưu truyền rất rộng rãi về bàn chân Giao Chỉ, với hai ngón cái choãi ra, chạm vào nhau, đó mới là đặc điểm người Việt cổ, còn chúng ta không liên quan gì tới người Việt cổ bởi không còn giữ được đặc điểm đó Thật kỳ lạ là cho đến tận bây giờ, “huyền thoại” đó vẫn được lưu truyền rộng rãi, ít được xác thực những thông tin liên quan tới nó. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Nguyễn Phúc Vĩnh Thụy là con trai duy nhất của vua Khải Định, được xác lập làm Đông cung Hoàng Thái tử năm 9 tuổi. Tháng 6.1922, Vĩnh Thụy được vợ chồng cựu Khâm sứ Trung kỳ, nhận làm con nuôi và theo học tại Pháp. Năm 1925, vua Khải Định mất, Vĩnh Thụy về nước thọ tang. Tháng 1.1926, khi mới 12 tuổi, Thái tử được tôn lên kế vị làm Hoàng đế kế nhiệm, lấy niên hiệu Bảo Đại. Tháng 3 cùng năm, Bảo Đại trở lại Pháp để tiếp tục du học. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Sài Gòn xưa đã nhiều phen náo động vì những cuộc tình kiều nữ – chính khách/đại gia, khiến báo giới tốn nhiều giấy mực. Đều là những mỹ nhân đẹp “nghiêng nước nghiêng thành”, nhưng họ lại có quan điểm khác nhau trong việc chọn người tình… Có người tìm được đoạn kết có hậu cho một cuộc tình, có người cuối đời vẫn “cô đơn lẻ bóng”. Song, vì nức tiếng ở đất Sài Gòn, chuyện tình của họ luôn là đề tài “nóng hổi” và bị dư luận “dòm ngó”. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Chương trình Phượng Hoàng là một trong những dấu mốc nhơ bẩn nhất trong lịch sử tồn tại của CIA. Có ý kiến còn cho rằng, chương trình này gây mất lòng dân chúng hơn bất kỳ hành động nào khác của quân đội viễn chinh Mỹ và chính quyền Sài Gòn trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Saddam Hussein có sai lầm gì trong đối nội, đối ngoại, có tội lỗi gì với nhân dân của ông, lịch sử của Iraq sẽ phán xét. Nhưng đối với Việt Nam, tôi nghĩ chúng ta biết ơn sự giúp đỡ quý báu của ông trong những năm Việt Nam vừa ra khỏi chiến tranh. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Theo sử liệu ghi lại, thời Mãn Thanh, vào cung làm thái giám đều là người Hán. Sở dĩ hầu hết những người trở thành thái giám đều bị hoàn cảnh bức bách, hoặc là thật sự nghèo đến mức cơm không có ăn, chỉ có thể vào cung tìm kiếm cơ hội sống sót, hoặc là phạm trọng tội bị trừng phạt. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Đối với Liên Xô, nguyên liệu thô: ngũ cốc, gỗ, than đá, dầu mỏ luôn là nguồn tiền tệ chính cho việc giao thương bên ngoài khối Liên Xô. Vàng đóng vai trò như một vật phẩm cân bằng, làm phương tiện dự phòng. Nếu thu nhập đủ, thì việc bán vàng ở mức thấp. Khi nền kinh tế gặp khó khăn, doanh số bán vàng tăng lên, và về mặt này, kim loại quý có thể được coi là một trong những chỉ số đánh giá sự ổn định của nền kinh tế Liên Xô. Đến năm 1953, dự trữ vàng của Liên Xô đạt tối đa 2.049,8 tấn, điều này phản ánh đầy đủ sự phát triển nhanh chóng của đất nước. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Vua Bảo Đại có phải là con trai của Khải Định? Trong cuốn Bảo Đại hay những ngày cuối cùng của vương quốc An Nam, năm 1907, sau khi vua Thành Thái bị phế truất, người Pháp định đưa Bửu Đảo lên ngôi, nhưng ngặt một nỗi ông đã 23 tuổi mà vẫn không có con (người vô hậu). Đình thần không muốn đặt lên ngai vàng một người vô hậu như vậy nên phải chấp nhận đưa Duy Tân là con vua Thành Thái lên ngôi vua. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Trong hơn sáu tháng qua, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un dường như đã cho thế giới một cái nhìn chưa từng có về cuộc sống riêng tư của ông. Trong bộ ảnh đầu tiên, một cô gái đi giày đỏ, cột tóc đuôi ngựa, tay trong tay với lãnh tụ họ Kim đi bên cạnh một tên lửa đạn đạo xuyên lục địa kiểu Hwasong-17. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Từ đầu năm 1800, lượng thuốc phiện nhập vào Trung Quốc chỉ 200 tấn, nhưng 39 năm sau, con số này tăng lên tới hơn 2.500 tấn. Điều này khiến nhà Thanh mất một lượng lớn tiền của trong khi tỉ lệ người dân phụ thuộc vào thuốc phiện ngày càng tăng. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Triều Tiên tôn vinh một sĩ quan Liên Xô là anh hùng do hành động xả thân cứu lãnh tụ Kim Nhật Thành. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Chủ tịch Hồ Chí Minh (tên lúc nhỏ là Nguyễn Sinh Cung, tên khi đi học là Nguyễn Tất Thành, trong nhiều năm hoạt động cách mạng trước đây lấy tên là Nguyễn Ái Quốc), sinh ngày 19/5/1890 ở làng Kim Liên, xã Nam Liên (nay là xã Kim Liên), huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An; mất ngày 02/9/1969 tại Hà Nội. Hồ Chí Minh sinh ra trong một gia đình nhà nho yêu nước, lớn lên ở một địa phương có truyền thống anh dũng chống giặc ngoại xâm. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Mới đây, một nhóm nghiên cứu ở Trung Quốc đã phát hiện ra tàn tích của hơn 130 cánh cửa bí ẩn trên Vạn Lý Trường Thành. Cụ thể, dựa trên việc phân tích hình ảnh có độ phân giải cao cùng các chuyến đi thực tế, nhóm nghiên cứu đã nhận thấy mỗi cánh cửa bí ẩn lại được thiết kế một cách khéo léo để tương thích với địa hình của từng địa phương. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Hồng diên hoàn Dưới thời vua Minh Thế Tông, Đào Trọng Văn vốn chỉ là một tên quan coi kho chẳng mấy ai biết tới nhưng nhờ hiến phương thuốc bào chế "hồng diên hoàn" đã được vua Minh Thế Tông sủng ái. Khi dâng loại thuốc bí truyền này lên nhà vua, Đào Trọng Văn mô tả rằng: "Uống loại "xuân dược" này người sẽ trẻ ra, máu huyết lưu thông, sức khỏe cường tráng và đặc biệt sẽ vô cùng mạnh mẽ, dẻo dai trong chốn phòng the và trường sinh bất lão”. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Vladimir Ilyich Lenin sinh ngày 22 tháng Tư năm 1870 ở Simbirsk (nay là Ulianovsk). Vơlađimia Ilich Lênin tên thật là Vơlađimia Ilich Ulianôp (Vladimir Ilyich Ulianov), các bí danh đã dùng là V. Ilin, K. Tulin, Karpov và những bí danh khác. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Cả đời hiến mình cho dân tộc, cho cuộc giải phóng và toàn vẹn non sông, Chủ tịch Hồ Chí Minh hầu như không để lại tài sản, tiền bạc nào đáng kể. Người đã cho đi tất cả. Có những câu chuyện về sự rộng rãi ấy, không phải ai cũng biết. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Thật ra Như Lai không thấy Đường Tăng có ưu điểm nào xứng đáng với trách nhiệm nặng nề của người học Phật. Mà do Phật giáo đang đứng trước một cơn đại nạn nên Đường Tăng phải tự trải qua việc tu luyện khổ ải, đây chính là tuyệt nghệ mà Đức Phật đã bày ra trong việc đối phó với khủng hoảng và tôi luyện lòng dũng cảm phi thường của đệ tử. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Nếu là dân Sài Gòn, hẳn bạn đã từng nghe câu “Ăn quận 5, nằm quận 3, xa hoa quận 1, trấn lột quận 4”. Chỉ vẻn vẹn 4 câu ngắn ngủi nhưng lại lột tả được đặc điểm của 4 quận của nơi từng là “hòn ngọc Viễn đông” này. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Lần đầu vào tháng 4 năm Mậu Thân 1788, khi Nguyễn Huệ kéo kỵ binh thần tốc ra Bắc để trừng phạt Vũ Văn Nhậm, đã dừng quân để nhờ La Sơn phu tử “giúp coi địa lý để định lập đô ở đất quê quán mình là xứ Nghệ An”. Nhưng một tháng sau, khi xong việc, Nguyễn Huệ từ Thăng Long quay về vẫn chưa thấy La Sơn phu tử xem đất cho, nên Nguyễn Huệ đã tự tay viết một bức thư bằng mực son tàu, trách: “Trước đây đã nhờ Phu tử về Nghệ An để coi đất đóng đô, sao tới nay ta quay về thấy việc đó chưa làm? --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Bắc Kinh hiện đang đảo ngược chính sách để có nhiều trang trại hơn rừng cây. “Thối lâm hoàn canh” (Trả lại đất rừng để canh tác) là một khẩu hiệu thịnh hành trên mạng internet Trung Quốc dạo gần đây. Các video clip về công viên và rừng bị biến thành đất nông nghiệp đang lan truyền một cách chóng mặt. Đối với những người biết đến quá khứ gần đây của Trung Quốc, đó là một thực tế bị đảo ngược. Chính sách cơ bản của chính phủ trong hai thập niên qua là hoàn toàn ngược lại: “Thối canh hoàn lâm” (Biến đất canh tác thành rừng). Bắc Kinh đã nhanh chóng phản ứng, cố gắng nâng cao tỷ lệ tự túc lương thực của đất nước. Một chiến dịch nhằm tăng mạnh sản lượng lương thực đã được triển khai dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng lúc bấy giờ là Lý Bằng. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Tây Nguyên là địa bàn có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về an ninh-quốc phòng của đất nước. Các thế lực thù địch, phản động từ lâu đã rất quan tâm đến vùng đất này, với mưu đồ chia cắt đất nước ta. Để thực hiện âm mưu thâm độc đó, chúng đã chỉ đạo thành lập “Nhà nước Đề Ga độc lập” ở bên ngoài, dùng tổ chức “Tin lành Đề Ga” làm công cụ phát triển lực lượng chống phá trong nước. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Tên tự gọi: Ê Đê Tên gọi khác: Anăk Ea Ðê, Ra Ðê (hay Rhađê), Ê-đê, Êgar, Ðê. Nhóm địa phương: Kpă, Adham, Krung, Mđhur, Ktul, Dliê, Hruê, Bih, Blô, Kah, Kdrao, Dong Kay, Dong Mak, Ening, Arul, Hwing, Ktlê. Ngôn ngữ và chữ viết: Tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ Malayô-Pôlinêxia (ngữ hệ Nam Ðảo). Tiếng Ê Đê còn vay mượn vốn từ vựng có nguồn gốc từ Môn -Khmer và một số từ vựng tiếng Pháp --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Các Mác (Karl Marx) sinh ngày 5 tháng 5 năm 1818 ở thành phố Trier trên bờ sông Mozel, một nhánh của sông Rhein. Trier là một thành phố cổ của Đức, thời Trung cổ, Trier là thủ đô của một công quốc tôn giáo lớn, nơi cư trú của đại giáo chủ xứ Trier. Tuy vậy, Trier không nằm ngoài phong trào xã hội sôi động ở nước Đức và cuộc sống yên tĩnh của thành phố này cũng bộc lộ những mâu thuẫn xã hội sâu sắc giữa dân nghèo thành thị với thiểu số tầng lớp thị dân giàu có. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Theo sách Khâm định Việt sử thông giám cương mục, trạng nguyên Vũ Kiệt (1452-?), quê ở xã Yên Việt, huyện Siêu Loại, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc (nay thuộc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh). --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Giữa thế kỷ 13, thời điểm quân Mông Cổ còn chưa diệt được nhà Tống nhưng đã nhăm nhe muốn khuất phục Đại Việt khi ấy do nhà Trần lãnh đạo. Phép chiếm đất của quân Mông Cổ thời đó bao giờ cũng là đánh trước bằng ngoại giao rồi mới dùng binh. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Friedrich Engels sinh ngày 28 tháng 11 năm 1820, ở thành phố Barmen, tỉnh Rhein, Vương quốc Phổ trong một gia đình chủ xưởng dệt. Cha ông là người rất sùng đạo, song trong công việc là người có nghị lực, tháo vát, về chính kiến là người bảo thủ. Mẹ Ăngghen xuất thân từ môi trường trí thức, một phụ nữ nhạy cảm, đôn hậu, hoạt bát, đặc biệt thích hài hước và yêu văn học nghệ thuật. Ông ngoại Ăngghen là nhà ngôn ngữ học cũng có ảnh hưởng lớn đến Ăngghen. Ăngghen có tám anh chị em. Các em trai của Ăngghen đều đi theo con đường đã vạch sẵn của người cha, trở thành những chủ xưởng. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Theo sách "Đại Việt sử ký toàn thư", Phan Huy Ích còn có tên chữ là Khiêm Thụ Phủ, Chi Hòa và hiệu là Dụ Am, Đức Hiên. Ông là một viên quan đại thần của nhà hậu Lê và cũng là một công thần của nhà Tây Sơn. Ông có tên thật là Phan Công Huệ, sinh ngày 12 tháng Chạp năm Canh Ngọ - 1750, tại làng Thu Hoạch, huyện Thiên Lộc, phủ Đức Quang, trấn Nghệ An (nay thuộc xã Thạch Châu, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh). Do kiêng húy của Tuyên phi Đặng Thị Huệ nên về sau ông đổi tên là Phan Huy Ích. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Niên hiệu là danh hiệu của vị vua được đặt khi lên ngôi để thần dân trong nước gọi thay cho tên chính, đồng thời để tính năm trị vì. Theo các từ trong niên hiệu, người ta thấy niên hiệu bắt nguồn từ triết lý vương quyền trong Nho giáo, theo lý thuyết này, vua trị nước là do mệnh trời vì thế niên hiệu đều mang ý nghĩa tốt đẹp. Thời nhà Lý, trải 9 đời vua trị vì trong 216 năm (1009- 1225) dù ở ngôi dài ngắn khác nhau nhưng đều chọn niên hiệu cho riên mình. Điều khác biệt giữa các vua triều Lý và các triều vua khác là hầu hết niên hiệu các đời vua Lý đều dài đến 4 chữ. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Theo "Đại Việt sử ký toàn thư" thì Lê Hoàn sinh ngày 15 tháng 7 năm Tân Sửu, tức ngày 10 tháng 8 năm 941. Về quê hương Lê Hoàn, cho đến nay các nhà sử học vẫn chưa đưa ra được kết luận nơi đâu trong ba nơi: Ninh Bình, Thanh Hóa hay Hà Nam. Vì cha mẹ qua đời sớm, nên Lê Hoàn được một vị quan là Lê Đột nhận về nuôi. Lớn lên, ông đi theo Nam Việt Vương Đinh Liễn và lập được nhiều chiến công, rồi được Đinh Bộ Lĩnh giao cho chỉ huy 2.000 binh sĩ. Đến năm 968, Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp xong loạn 12 sứ quân, thống nhất đất nước, lập nên nhà Đinh. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Các sản phẩm từ Đài Loan đang giúp vận hành mọi thứ, từ iPhone và tủ lạnh cho tới tên lửa đạn đạo. Hòn đảo này sản xuất tới hơn 60% lượng chip bán dẫn trên toàn thế giới. Đồng thời, chính nó cũng đóng vai trò quan trọng trong cuộc cạnh tranh giữa hai siêu cường Trung – Mỹ. Dù có vị trí quan trọng như vậy, nhưng chỉ có một ít quốc gia công nhận chính phủ Đài Loan. Hiện chỉ có 13 quốc gia có quan hệ ngoại giao với Đài Loan, chủ yếu là các quốc gia nhỏ ở vùng Caribbean, Mỹ Latinh và Thái Bình Dương. Và con số này đang giảm dần: kể từ năm 1990 đến nay đã có ít nhất 15 quốc gia cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Loan – trong đó gần đây nhất là Honduras vào ngày 25 tháng 3 – và khoảng 50 quốc gia đã làm như vậy trong những năm 1970. Vậy tại sao hòn đảo này lại đang mất dần đồng minh? --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Năm 1964, cuộc nổi dậy đầu tiên của FULRO chống lại Việt Nam Cộng hòa đã có sự nhúng tay của Kosem, và có lẽ cả người Pháp. Việc cố tình sử dụng bạo lực đã đặt FULRO vào một con đường không thể quay đầu. Trong số này, chúng tôi xin trích lại chia sẻ của tác giả cuốn sách về Fulro, William H. Chickering, bác sĩ cấp cứu thời chiến tranh Việt Nam --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Thời gian đầu, chiến thuật “trực thăng vận” đã gây một số khó khăn, tổn thất cho Quân Giải phóng. Nhưng rất nhanh chóng, những người lính “chân trần, chí thép” đã sáng tạo ra nhiều cách đánh để khắc chế chiến thuật này. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Hiện nay, chữ Hán đang được hơn 1,4 tỷ người trên thế giới sử dụng. Công luận phổ biến thừa nhận chữ Hán do người Trung Quốc làm ra, về sau du nhập Việt Nam, Triều Tiên/Hàn Quốc và Nhật Bản, được các nước này sử dụng theo cách riêng của mình trong hàng nghìn năm, và cuối cùng đều phải cải cách nhằm ghi được tiếng mẹ đẻ của mình. Tại Trung Quốc, chữ Hán sau khi ra đời hầu như không có thay đổi gì, mặc dù từ cuối thế kỷ 19 nước này từng tiến hành cải cách chữ Hán với quy mô cực kỳ lớn. Cho tới nay, có thể khẳng định chữ Hán là loại chữ viết thích hợp với Hán ngữ và sẽ được mãi mãi sử dụng ở Trung Quốc. Hiện vẫn chưa biết ai là người sáng chế ra loại chữ viết độc đáo này. Người Trung Quốc lưu hành truyền thuyết chữ Hán là do Thương Hiệt , một viên quan chép sử của vua Hoàng Đế đầu tiên, làm ra. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message

Ngày 27/01/1973, cách đây đúng 50 năm, Hiệp định về Việt Nam được ký ở Paris sau gần 5 năm đàm phán, bắt đầu từ ngày 13/05/1968. Dân tộc Việt Nam đã khiến đế quốc Mỹ phải khuất phục, theo nhật báo Cộng sản của Pháp, trong số kỷ niệm 40 năm ngày ký Hiệp định Paris, nhưng thực tế, phải chờ hai năm sau, chiến tranh mới chính thức chấm dứt, do Washington tiếp tục hậu thuẫn, vũ trang cho chính quyền Việt Nam Cộng hòa. --- Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/tu-dien-lich-su/message