Feit of Fictie

Trump wil twee CO2-satellieten uit de ruimte schrappen, melden bronnen aan Amerikaanse publieke omroep NPR. Het verdwijnen van de meetdata kan volgens wetenschappers wereldwijd grote gevolgen hebben. Inge Jonckheere van ESA zegt dat het zelfs gevolgen kan hebben voor de weersverwachtingen van apps als buienradar. Maar is dat wel zo?

Ruimtevaartexpert Rob van den Berg vertelde deze week op Radio 2 waarom dinsdag 6 augustus een kortere dag was dan normaal: de aarde draaide toen een beetje sneller om zijn as. Eén uitzondering, want over het algemeen gaat dat juist steeds langzamer, legde hij uit. Hoe zit dat precies? En is het eigenlijk erg als het niet meer precies 24 uur duurt voor onze planeet een volledig rondje om zijn eigen as is gedraaid?

De Volkskrant schreef dit weekend een artikel over de rol en de afwegingen van de Nederlandse regering bij de hongersnood in Gaza. Ook ging het kort over de besteding van Nederlands geld aan Israëlische wapens. In de afgelopen 5 jaar zou het om bijna 2 miljard euro gaan. Maar klopt dat wel?

NS verhoogt de prijs van treinkaartjes opnieuw. Er wordt veel geklaagd dat er te weinig service tegenover staat. En dat terwijl onze treinen, volgens een artikel in NU.nl, vaak op tijd rijden in vergelijking met andere landen. Maar is dat eigenlijk wel zo? En aan welke landen kunnen we een voorbeeld nemen?

KLM start 1 september met een proef om reizigers meer te laten betalen voor hun handbagage. Onder andere omdat passagiers na de coronapandemie vaker handbagage zijn gaan meenemen, zegt president-directeur van KLM Marjan Rintel. Maar klopt dat wel?

100.000 mensen hebben zich ingeschreven bij het cruks-register. Sta je op die lijst, dan kun je niet meer gokken bij casino's, speelhallen en goksites. De grootste boosdoener? "De gokkasten, die zijn het meest verslavend", zegt volgens Raymond Aronds van een steunpunt voor gokschade. Maar klopt dat wel? En zit er wereldwijd een verschil in de winkans per gokkast?

Nederland en champignons: je zou ze misschien niet meteen aan elkaar verbinden, maar volgens champignonkweker Jan Klerken is Nederland vooraanstaand als het neerkomt op de schimmel. Volgens hem kan Amerika - met oog op de handelsdeal tussen de EU en VS - niet zomaar zelf champignons kweken. Klopt dat? En hoe zit dat precies? We zochten het uit in Feit of Fictie.

"Elk jaar zeggen we dat het de zwaarste Tour aller tijden is, maar deze Tour was van een ander niveau", zegt winnaar Tadej Pogacar na de Tour de France van dit jaar. De snelste editie aller tijden was het zeker. Maar hoe bepaal je of het de zwaarste is? Of is dat een subjectieve beleving?

Als je nu wat zoekt via Google, dan krijg je ook een door AI-gegenereerd antwoord te zien. We weten inmiddels wel dat een AI-zoekopdracht veel energie kost, maar in De Volkskrant werd geschreven dat een door AI-gegenereerd antwoord naar schatting 10x zoveel energie kost als een klassieke Google-opdracht. Maar is dat ook zo?

Op X schreef longarts en anti-rookactivist Wanda de Kanter dat voor sigaretten en e-sigaretten geen vergunning nodig is, terwijl er elk jaar 20.000 tabaksdoden zijn en een miljoen tabakszieken. Ook honden en katten krijgen kanker van meeroken schrijft ze, maar hoe zit het precies? 

Scheidend president van de Nederlandse Bank Klaas Knot stelde in zijn afscheidsinterview bij Nieuwsuur dat "er geen enkel ander land zoveel profiteerde van de Europese integratie als Nederland". Wat zijn de voordelen en op welke manier hebben we als klein kikkerlandje baat bij het Europese project? We zochten het uit. 

Op deze krappe woningmarkt kiezen steeds meer mensen voor een verbouwing in plaats van een verhuizing. Hypotheekexpert Oscar Noorlag stelt op nu.nl dat al die verbouwingen voor minder woningverkopen zorgen, maar kan je dat wel zo stellen? We zochten het uit.

Voor het Nederlandse bedrijfsleven is de nationale CO₂-heffing, bovenop de Europese CO₂-regels, een doorn in het oog. Volgens CDA-leider Henri Bontenbal is dit niet alleen oneerlijk, maar levert het bovendien geen klimaatwinst op. Een motie om de nationale heffing terug te draaien werd aangenomen in de Tweede Kamer. Wij zochten uit hoe het precies zit.

De commissaris van de Koning van Drenthe, Jetta Klijnsma, zei zaterdag tijdens het congres van GroenLinks-PvdA dat de BBB'ers in haar provincie geen bestuurservaring hebben en dat dat ellende oplevert. BBB-leider Caroline van der Plas noemt die uitspraak in een persbericht "ongehoord". Klijnsma bood daarna haar excuses aan. En daarop zei van der Plas: "Het was de primaire reactie van Klijnsma, en als dit je primaire reactie is, dan is dat wat je écht denkt." Maar volgens experts ligt het iets genuanceerder dan dat.

Rob Jetten praatte vanochtend in het Radio 1-journaal over een nieuw asielplan. Hij wil dat vluchtelingen buiten de grenzen van Europa al asiel moeten aanvragen, wie zichzelf aan de Nederlandse grens meldt, wordt niet meer toegelaten. Daarnaast wil hij vanaf het begin taalles voor vluchtelingen, want het is moeilijk om Nederlands te leren. Maar is dat wel zo?

De Tweede Kamerfractie van GroenLinks-PvdA wil dat de levering van Nederlandse onderdelen voor het luchtverdedigingssysteem Iron Dome wordt stilgelegd en wil een volledig wapenembargo tegen Israël. Toen fractievoorzitter Frans Timmermans er naar werd gevraagd zei hij het volgende: 'De Iron Dome kan nog heel lang gebruikt worden, het duurt nog een tijd voordat daar tekorten zouden ontstaan'. Maar klopt dat ook?

In het SBS-programma Nieuws van de dag werd gezegd dat elke drone die Iran afvuurt op Israel er eentje minder zou zijn voor Rusland om naar Oekraine te sturen. Wij zochten uit of dat klopt. Is het Feit of Fictie?

De zomer staat voor de deur en daarmee ook het tekenseizoen. Volgens Het Nieuwsblad kan één op de vijf teken de ziekte van Lyme veroorzaken. Dat klinkt verontrustend. Kunnen we nog wel rustig in de tuin zitten? En hoe kun je een tekenbeet voorkomen of behandelen? Wij zochten het voor je uit.

Het wordt warm komende dagen. Veel zon, hogere temperaturen. Voor veel mensen erg fijn, maar het kan ook gevaren opleveren op de weg. "Meestal gebeuren er veel ongelukken bij heel warm weer", zei Heleen de Geest afgelopen vrijdag tijdens de filemelding. Maar is dat wel zo? En wat gebeurt er met je lichaam wanneer het warmer wordt?

Als je uranium tot zestig procent verrijkt dan ben je dicht bij een kernwapen. Dat werd vrijdag beweerd op Radio 1. Maar klopt dat wel? Is het feit of fictie?

Zijn gelovigen gelukkiger dan niet-gelovigen? Dat beweert theoloog Johan Graafland in zijn nieuwe boek Geloven maakt gelukkig. En waarom zou het geloof je gelukkiger maken? We zochten uit hoe het zit.

Investeringen zijn nodig in defensie. Dat zorgt namelijk voor een afschrikkende werking. Europa is echter al drie keer zo zwaar bewapend als Rusland, stelde Willem de Haan van de Vredesbeweging gister bij Eenvandaag. Is dat zo en zou dat dan genoeg zijn voor een afschrikkende werking? We zochten het uit!

De ministerposten moeten opnieuw worden verdeeld. Vooral de post Asiel en Migratie is gewild. Tot het kabinet eruit is, doet Justitieminister David van Weel van de VVD dat, heeft premier Schoof besloten. Dat gaat volgens hem zo door de vervangingsregeling. Caroline van der Plas is het daar niet mee eens. "Die regeling is alleen bedoeld voor ziekte of tijdelijke afwezigheid", zegt ze bij WNL. Klopt dat?

De verplichte rekentoets op het mbo is voor studenten met rekenproblemen een struikelblok, waardoor ze soms hun diploma niet halen. Zoals student Bianca den Boer, die een theateropleiding volgt. Bij haar werd op haar derde al dyscalculie vastgesteld, schrijft het AD. Maar kan dat wel, zo jong?

Geen treinverkeer van de NS vandaag, het personeel staakt. Na maandenlange onderhandelingen zijn de vakbonden en NS nog niet uit over een nieuwe cao. Volgens cao-deskundige Henk Strating is er voor zo'n staking niet veel nodig. "Er hoeven maar weinig medewerkers het werk neer te leggen en het land ligt plat." NU.nl vat 'weinig medewerkers' samen als 'tien'. Maar klopt dat wel?

Het kabinet Schoof is deze week gevallen. Tijdens de politieke duiding over die gebeurtenis zei journalist Francisco van Jole dat de meest stabiele kabinetten van de afgelopen 30, 40 jaar waren met de PvdA. Die kabinetten hebben de rit uitgezeten. Maar klopt dit wel? 

De situatie in Gaza verslechtert met de dag. De Verenigde Naties bestempelen het gebied als de plek 'waar de meeste honger wordt geleden'. Is dat inderdaad zo, en hoe is de situatie in andere gebieden? We zochten het uit.

In zijn persconferentie zei Geert Wilders deze week dat azc's als paddestoelen uit de grond komen. Volgens hem zou er elke 11 dagen een azc bij komen. Hoe zit dat? 

De eindexamens zitten erop! Dit jaar is er minder vaak geklaagd over de examens bij het LAKS ten opzichte van voorgaande jaren. En dat is goed nieuws, want massaal klagen is zinloos, stond in de Volkskrant. Wij zochten uit hoe effectief klagen is rondom de eindexamens.

De ouders van zo'n dertig duizend kinderen doen mee aan Smartphonevrij Opgroeien. Dit is een initiatief waarin staat dat kinderen pas op hun veertiende een telefoon krijgen. Eén van de initiatiefnemers stelt dat de sociale druk verdwijnt als 25 procent van de klas het gebruik van een smartphone uitstelt. Klopt dit wel? In Feit of Fictie zoeken we het uit. 

Als het aan Haags gemeenteraadslid Richard de Mos (Hart voor Den Haag) ligt, dan wordt Den Haag straks onze hoofdstad. En hij geeft daar een historisch argument voor. Volgens hem was het: “ooit een foutje geweest van de Franse koning Lodewijk Napoleon, die kon niet tegen de zeelucht en daarom is het Amsterdam geworden.” Klopt dit? En waarom is Amsterdam überhaupt de hoofdstad geworden? We zoeken het voor je uit in Feit of Fictie

Femke Halsema, de burgermeester van Amsterdam stelde in het programma Buitenhof dat ongeveer 70 tot 80 procent van de demonstraties in de hoofdstad over het Israel-gaza conflict. Van de drieduizend protesten in de stad gaan veruit de meesten ook vreedzaam ziet Halsema. We zochten uit hoe het zit. 

'Kijken, niet kopen', dat is het motto van veel shoppers. Geldt dat ook als het druk is in de winkelstraat? Marieke Verweij, directeur van het Zaans museum stelde in het programma 'Geld of je Leven' dat ondernemers niet profiteren van een enorm drukke winkelstraat. "Hoe drukker de Kalverstraat, hoe lager de omzet', we zochten uit hoe het zit. 

Schilderij 'Miss January' van Marlene Dumas is voor 12,2 miljoen geveild in New York. En zou daarmee het duurste kunstwerk van een levende vrouwelijke kunstenaar zijn. Is dat zo? Hoe zit het bij de mannelijke collega's? We zoeken het uit in de rubriek Feit of Fictie.

Veel sterke verhalen over het ontstaan van clubliederen gaan al jaren rond. Zoals over het Feyenoordse clublied Hand in Hand Kameraden. Het zou oorspronkelijk van Ajax komen, maar is dat wel zo? Wij zochten het uit in de rubriek Feit of Fictie.

In een Tweede Kamerdebat over de situatie in het Midden-Oosten vroeg Sarah Dobben van de SP aan VVD-kamerlid Erik van den Burg wat Nederland kan doen om Israel onder druk te zetten om humanitaire hulp in Gaza toe te laten. Daarop kon van den Burg geen concreet antwoord geven, wel zei hij haar vragen serieus te nemen. En zei hij dat er in de wereld 33 conflicten zijn, maar klopt dit ook?

Amsterdamse basisscholen stoppen met het inhuren van zzp'ers. Vaste krachten zouden goedkoper zijn en beter voor de onderwijskwaliteit, zegt de Amsterdamse Koepel. Is het goed voor kinderen om vaste gezichten te zien, of is een beetje afwisseling ook niet leuk? Wij zochten het uit!

Donderdag werd na 2 dagen de nieuwe paus Robert Prevost, of paus Leo XIV, gekozen. Over hem is nog niet zo veel te vinden, behalve dat hij geen geld verdient, dat zei vorige paus Franciscus namelijk. Volgens Trouw heeft de paus zelfs helemaal geen bankrekening. Maar klopt dat wel? En wat voor leuke verzamelingen hebben de pausen allemaal gehad?

Weet wat je eet, maar weet je ook waar je eten vandaan komt? In de kookrubriek van de Volkskrant stond dat het onduidelijk is waar onze dadels vandaan komen. Veel dadels in onze supermarkten komen uit Israel, maar vaak is dan onduidelijk of ze komen uit de illegale nederzettingen. Is dat te controleren? We zochten het uit! 

'China is by far de groenste economie ter wereld', zei hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans afgelopen maandag bij Geld of je Leven op NPO Radio 1. 'Ze produceren per jaar meer zonne-energie dan alle andere landen ter wereld bij elkaar.'

Militair Marco Kroon greep in bij een ordeverstoring bij de speech van minister Brekelmans tijdens het bevrijdingsfestival. Agressie-expert Caroline Koetsenruijter prees de actie van de militair. Al stelde ze in de Telegraaf ook dat het beeld dat de massa' passief reageert bij incidenten niet klopt. Wij ondernamen actie en zochten het uit. 

Een jongen op X vroeg zich af hoeveel OpenAI, het bedrijf achter ChatGPT, eigenlijk kwijt is aan elektriciteitskosten voor alle keren "alsjeblieft" en "dankjewel" van gebruikers. Sam Altman, de CEO van OpenAi, reageerde tot zijn verbazing daarop dat het om tientallen miljoenen dollars zou gaan. Maar hoe zit dat? En heeft het eigenlijk wel zin om "dankjewel" te zeggen tegen een AI-bot?