Podcasts about hoewel

De Tour kwam gisteren na 10 dagen koers eindelijk een dagje tot stilstand. Tijd om ze eens goed te interviewen. Hoewel, daar was niet elke ploeg van gediend... Verder bespreken Joost, Mart, Maarten & Maxim de tweede Tourweek die eraan zit te komen: is dat op het lijf van Pogačar geschreven? En: is de etappe rondom Toulouse wéér iets voor Van der Poel? Tijdens de Tour de France zijn we er dagelijks in je favoriete podcast app. Als eerste op de hoogte zijn van een nieuwe aflevering? Volg De Kopgroep op Instagram, @de.kopgroep.

Mark Rutte, die sekretaris-generaal van Navo, was sigbaar verheug in die Oval Office met Amerikaanse president Donald Trump se besluit om Oekraïne van wapens vir verdediging te voorsien. Hoewel die details van die wapens nog nie bekend is nie, behalwe dat dit Patriot-missiele sal insluit, het Rutte gesê daar sal aansienlike hoeveelhede wees.

Het lightning network is al even een vaste waarde binnen Bitcoin. Supersnelle betalingen, die ook nog eens vrijwel gratis zijn, werken al een tijdje goed. Toch is er ook nog een hoop werk aan de winkel, onder meer op het gebied van de adoptie van de technologie. Een grote groeikans ligt op het continent Afrika, waar Bitcoin de laatste jaren écht geland is. Te gast is Ramon Korpel, onder meer initiatiefnemer van Bitcoin Babies en producent van de Connect The World-podcast. Met Bitcoin Babies richt Ramon zich op jonge moeders in Kenia. Via bitcoin krijgen zij financiële ondersteuning vanuit Nederland. Het project werd gestart na een idee van de vrouw van Ramon, een Keniaanse. De ondersteuning gebeurt via bitcointransacties, die eenvoudig en zonder tussenkomst van tussenpartijen kunnen worden uitgevoerd. Hoewel veel van de ontvangers gewend zijn aan mobiel geld zoals M-PESA, staan ze volgens Ramon open voor bitcoin — zeker als het voordeel en de waarde direct duidelijk worden. Omwisselen naar lokale valuta is mogelijk, maar in veel gevallen wordt het geld direct besteed bij acceptanten of binnen de gemeenschap zelf. De belangstelling voor Lightning lijkt de laatste tijd wat minder zichtbaar, maar volgens Ramon groeit het netwerk mee met Bitcoin. Achter de schermen wordt gewerkt aan de uitrol van technische verbeteringen, zoals Bolt12. In Afrika groeit Lightning dankzij praktische toepassingen, met name in gebieden waar traditioneel bankverkeer ontbreekt. Volgens recente cijfers telt het Lightning-netwerk ruim 15.000 nodes en is de totale capaciteit nog altijd groeiende, al blijft de decentralisatie een punt van aandacht. Grote beurzen en custodial wallets zorgen voor toegankelijkheid, maar roepen vragen op over controle en privacy. De ontwikkeling van non-custodial alternatieven loopt parallel, al blijft het gebruik ervan voor veel mensen een brug te ver. Technisch is Lightning nog volop in ontwikkeling. Nieuwe innovaties worden getest, maar een echte concurrent voor het netwerk lijkt er voorlopig niet te zijn. ARK wordt soms genoemd, maar is nog niet volwassen en werkt óók samen met het lightning network. Voorlopig blijft Lightning de meest gebruikte oplossing voor snelle en goedkope bitcoinbetalingen. Co-host is Jacob Boersma. Gasten Ramon Korpel Jacob Boersma Links Bitcoin Babies Connect the World-podcast Host Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Startende ondernemers kiezen steeds vaker voor het opzetten een bv in plaats van een eenmanszaak, meldt de Kamer van Koophandel. In het afgelopen kwartaal lag het aantal starters dat voor een bv koos ruim twintig procent hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. De KVK wijst op de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid als mogelijke oorzaak hiervoor. Josette Dijkhuizen, ondernemer en bijzonder hoogleraar Tilburg University waarschuwt. Als Poetin niet binnen vijftig dagen een vredesdeal met Oekraïne sluit, komt de Amerikaanse president Trump met zware importheffingen. Hoewel president Zelensky Trump dankbaar is voor de nieuwe wapenleveringen is er ook veel kritiek op de lange termijn van 50 dagen. 'De Russen zullen opgelucht zijn', zegt Rusland-correspondent Joost Bosman. Een groep Nederlandse brandweerlieden reist vandaag naar Spanje. Enerzijds om te helpen bij het blussen van natuurbranden, maar ook om te leren van de Spaanse collega's. Bosbranden zullen in de toekomst vaker in Nederland voorkomen door het veranderende klimaat. In de eerste helft van het jaar waren het er al fors meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Brandweerman Marco Middendorp uit Veiligheidsregio Haaglanden geeft een toelichting. Over deze podcast In Ochtendnieuws hoor je in 20 minuten het belangrijkste nieuws van de dag. Abonneer je op de podcast via bnr.nl/ochtendnieuws, de BNR-app, Spotify en Apple Podcasts. Of luister elke dag live via bnr.nl/live. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ha lieve Luisteraar, Hoewel ik me inmiddels een stuk beter voel kwam ik toch tot een schokkende ontdekking toen ik zelf (weer) episode 2 van de Noteflix van Charlie ging tóépassen...! De Wonderlijke Wet van Aantrekking indeed, ik had alleen niet in de gaten wat ik wérkelijk aan het aantrekken was/ben... Je hoort het allemaal in deze uitzending van de Miracle Town Radio Show. Ik ben benieuwd waar jij op uitkomt als je dit zelf gaat doen...! En nogal belangrijk om te weten want dat is precies waarmee we manifesteren of, zoals in dit geval, de manifestatie BLOKKEREN...! Ook deze uitzending is weer gesponsord door Charlie en de Wonderlijke Wetten van Juf Universe (https://louniestadt.com). Profiteer van onze Sappige Summer Sale (https://louniestadt.com/summersale/) zolang de voorraad strekt. Leer je kind(eren) en je eigen Jongere Zelf om dit van méét af aan niet alleen te leren maar ook vooral te léven. Deze vraag is één van de meest simpele tools (wat niet hetzelfde is als makkelijk) en een van de meest effectieve tools die ik ken. En het gaat ze/je zóveel geven! Doe het zelf of doe het samen. Doe het aan tafel, doe het tijdens het tandenpoetsen, het naar school/werk gaan, het naar bed gaan. Laat alles vallen en stel je zelf dé vraag. Ik durf te wedden dat ik niet de enige ben met dit antwoord. Luister maar... Alle liefs, Lou P.S. Blijf vooral laten weten wat jij erin herkent en wat je aan de Miracle Town Radio Show hebt. Mail naar Charlie@louniestadt.com Mocht je een review achter willen laten? Dank!

Het demissionaire kabinet werkt aan de hervorming van de autobelastingen en haalt daarbij tóch weer rekeningrijden van stal. In een vrijdag verstuurde contourenbrief hervorming autobelastingen is 'belasten van gebruik' één van de denkrichtingen om dalende accijnsinkomsten op te vangen. 'Een mogelijkheid om het gebruik van een (elektrische) auto in de toekomst te belasten is de introductie van een kilometerbelasting.' Het is opvallend dat het kabinet toch weer naar een vorm van rekeningrijden kijkt. Coalitiepartijen PVV, NSC en BBB zette bij het aantreden van Schoof 1 een streep door de plannen. Hoewel het kabinet het nu weer oppert, zijn keuzes over een kilometerbelasting 'aan een volgend kabinet'. Verder in de auto-update: Tesla plaatst een video op X van de eerste auto die met chatbot Grok rondrijdt. John Elkann, voorzitter van Stellantis en Ferrari, schikt voor 175 miljoen euro met de Italiaanse fiscus.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor wie niet meer gelooft in de titelkansen van Max Verstappen, komt dr. Helmut Marko met opbeurende woorden. Hoewel ook hij erkent dat de achterstand op Oscar Piastri momenteel aanzienlijk is, heeft hij nog altijd vertrouwen in de kansen van Max.

De NAM heeft voor het eerst in jaren weer dividend uitgekeerd aan aandeelhouders Shell en ExxonMobil. Zij mogen €3 mrd verdelen. Hoewel het gas-en oliebedrijf wordt ontmanteld nu de gaswinning in Groningen is stilgelegd als gevolg van de aardbevingen, maakte het afgelopen jaar nog €1,3 mrd winst. Toch ligt de dividenduitkering gevoelig, omdat de NAM nog niet voor alle aardbevingsschade heeft betaald. We bespreken met redacteur Carel Grol hoe dat zit. Lees: NAM keert €3 mrd dividend uit aan aandeelhouders Shell en ExxonMobil Deze week werd duidelijk dat oliebedrijf BP alle Nederlandse tankstations en laadpleinen van de hand doet. De 300 locaties worden overgenomen door het relatief onbekende Catom, dat met ruim 400 pompstations nu een van de grootste uitbaters van Nederland wordt. Vervoersredacteur Hans de Jongh verdiepte zich in de brandstofhandelaar achter het merk OK en vertelt wat het bedrijf van plan is. Lees: BP verkoopt alle Nederlandse tankstations en Wie zit er achter Catom? Nederland gaat wederom een zomer in zonder oplossing voor de stikstofcrisis. Reden voor onze landbouwredacteur Maureen Blankestijn om eens over de grens te kijken hoe andere landen het stikstofdossier aanpakken. In Denemarken lukt het bijvoorbeeld wel en ook België heeft ons inmiddels ingehaald. Met Maureen bespreken we wat Nederland daarvan kan leren. Lees hier alle verhalen van Maureen: Vlaanderen is verder met de stikstofplannen – mits ze standhouden In Denemarken tekenen de boeren zelf hun verloren landbouwgrond in In het veedichte Nedersaksen krijgen boeren extra geld voor minder stikstof In de nieuwste aflevering van Achter Gesloten Deuren: de zaak Frits van Eerd gaan we napleiten. FD journalisten Paulien Sewuster en Frits van Eerd praten samen met de advocaten van de hoofdpersonen en het OM na over de rechtszaak tegen de voormalige Jumbo-baas. De nieuwste aflevering is vanaf vrijdagmiddag te luisteren via deze link: En via deze link vind je de eerste drie afleveringen van De zaak Frits van Eerd. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het parlement draagt de zware verantwoordelijkheid om te besluiten over deelname aan een missie of het uitzenden van militairen. Hoewel veel burgers verwachten dat onze volksvertegenwoordigers een zuivere afweging maken en alleen mensen uitzenden als dat verantwoord is, blijkt in de praktijk dat de politiek vaak minder rationeel handelt en zich laat beïnvloeden door allerlei gelegenheidsmotieven. Dat ontdekte George Dimitriu tijdens zijn promotieonderzoek naar politieke besluitvorming over missies. In deze aflevering van Delta Tango is hij te gast en vertelt hij onder meer over de geheime documenten die hij mocht inzien over de besluitvorming rondom de missie in Uruzgan. Ook blikt hij terug op zijn tijd als militair in Afghanistan.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? In Reis naar de kern neemt Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, je mee langs al deze grote vragen. Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen.. Over Reis naar de Kern Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Reis naar de Kern is een podcast van BNR. Tekst en presentatie: Ivo van Vulpen. Concept: Connor Clerx. Eindredactie: Annick van der Leeuw. Montage: Gijs Friesen en Connor Clerx. Sounddesign en mixage: Gijs Friesen. Over Ivo Ivo van Vulpen is als deeltjesfysicus werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en hij doet onderzoek bij de deeltjesversneller (Large Hadron Collider) bij CERN in Genève. Hij is hoogleraar Wetenschapscommunicatie, in het bijzonder betreffende de natuurkunde, aan de Universiteit Leiden. In 2018 verscheen zijn eerste boek: De melodie van de natuur. Transcript aflevering Tot de jaren dertig was eigenlijk niks aan de hand. De natuurkunde was vrij overzichtelijk. Weer overzichtelijk moet ik natuurlijk zeggen. In de vorige aflevering hadden we het over de atoomrevolutie in die eerste decennia van de 20e eeuw waarin het ons eindelijk lukte om door te dringen tot de wereld van het atoom zelf, die kleinste bouwstenen van alle elementen. Tot de verbazing van wetenschappers bleken alle atomen uit dezelfde drie basisbouwstenen opgebouwd te zijn: protonen en neutronen (die samen de atoomkernen vormden) en de elektronen. Van negentig elementen terug naar drie bouwstenen dus. Heerlijk simpel en overzichtelijk! Alles op orde dus zou je denken. Maar toen gebeurde er iets waardoor we in één klap wisten dat we nog niet op de diepste laag van de kennis waren aangekomen en dat nog een onbekende wereld verborgen lag. In deze aflevering vertel ik jullie over deze verrassing en hoe het ons door ontwikkelingen in de techniek uiteindelijk wél lukte om het fundament van de natuur te bereiken. De neutronen en protonen bleken toen opgebouwd te zijn uit nog kleinere deeltjes, we leerden zelf deeltjes te maken in het laboratorium met behulp van deeltjesversnellers en ze te bestuderen met detectoren. Alles samen noemen we dat het Standaard Model en dat is tot op de dag van vandaag het beste beeld dat we hebben van de wereld op de allerkleinste schaal. En daar zitten gekke dingen bij hoor: deeltjes die dwars door de aarde kunnen vliegen bijvoorbeeld en magische dingen als anti-materie. Om deze stappen te begrijpen is het handig om je voor te stellen dat de ontdekking van het atoom net zoiets is aanspoelen op een onbekend eiland, waarna je, uit nieuwsgierigheid, gaat proberen dat eiland verder in kaart te brengen. Op het eiland bevindt zich een dicht oerwoud en terwijl je er steeds dieper en dieper in probeert door te dringen, bijvoorbeeld langs een rivier weet je niet of dat bos zich nog tientallen kilometers zo uit zal strekken en of er überhaupt nog wel iets anders te vinden zal zijn dan dezelfde bomen, vruchten en dieren die je van thuis kent. Maar als er dan ineens een bootje de rivier af komt zakken of als je een dier ziet dat je nooit eerder hebt gezien dan weet je gelijk dat je niet alleen bent en dat er meer dingen verborgen zijn. Precies zo'n situatie hadden we in de deeltjesfysica. Tijdens het onderzoek naar atoomkernen en radioactiviteit bleek gek genoeg dat er ook een bron van straling aanwezig was in een ruimte als er helemaal geen radioactieve stoffen in de buurt waren. Het idee was dat dat veroorzaakt werd door radioactieve stoffen in de aarde zelf. Best logisch en dus ‘case closed’ zou je denken, maar dan heb je net even buiten de koppigheid van de natuurkundigen gerekend. Er is er namelijk altijd eentje die het zeker wil weten en die naar de top van de Eiffeltoren gaat om te kijken of daar inderdaad minder straling is of in een luchtballon stapt om nog hoger te meten. Dat is allebei echt gebeurd! En maar goed ook, want het bleek dat de straling helemaal niet afnam hoe hoger je kwam. het werd juist sterker. De straling kwam dus niet uit de aarde, maar uit de ruimte! Blijkbaar worden we op aarde blijkbaar dus gebombardeerd door deeltjes uit het universum. Die botsen hoog in de lucht op zuurstofatomen en produceren daar een soort lawine van deeltjes waarvan sommigen lang genoeg leven om het aardoppervlak te halen. Die deeltjes waren dus de bron van die mysterieuze straling waar we naar op zoek waren. Dat onderzoek naar deze zogenaamde kosmische stralen is nog steeds een belangrijk onderzoeksgebied, maar daar gaat het nu even niet om. Mensen onderzochten om welke deeltjes het nou precies ging door de sporen van de deeltjes zichtbaar te maken, net zoals de sporen die vliegtuigen hoog in de lucht produceren, en door te kijken hoe ze reageerden als ze op andere materialen botsten. Zoveel mogelijkheden waren er niet, want we kenden immers maar drie verschillende deeltjes. Tot hun verbazing zagen ze dat het deeltjes waren die wel elektrisch geladen waren, maar geen proton waren …. en ook geen elektron. Een nieuw deeltje dus dat ongeveer tweehonderd keer zo zwaar bleek te zijn als een elektron. Het kreeg een eigen naam: het muon. Een onverwachte gast. Niet echt nodig, maar dat maakt niet uit. Het is net als gekleurde hagelslag en dure sportwagens. Niet echt nodig, maar het maakt de wereld wel een stuk leuker. Als kosmische stralen op dunne materialen vallen, blijken er nog veel meer nieuwe deeltjes te ontstaan. Sterker nog, een hele dierentuin vol nieuwe deeltjes. Fascinerend, maar het onderzoek was erg onhandig, want je was volledig overgeleverd aan wat de ruimte je gaf. Gelukkig lukte het ons dankzij twee technieken om zelf de regie in handen te krijgen: 1) de deeltjesversneller (om zelf deeltjes te kunnen maken in deeltjesbotsingen) en 2) de deeltjesdetector om alle deeltjes zichtbaar te maken die in die botsingen werden gemaakt. Dit zijn de twee elementen die we tot op de dag van vandaag nog steeds gebruiken om de natuur op de kleinste schaal te bestuderen. Alleen steeds een stukje geavanceerder. Eerst de deeltjesversneller. Dat we zelf deeltjes kunnen maken is een cruciale ontdekking geweest. De bekende formule van Albert Einstein E=mc2 betekent namelijk niet alleen dat je massa kan omzetten in energie (dat was de basis van de kernenergie en het branden van de zon uit de vorige aflevering), maar het werkt ook de andere kant op; als je maar genoeg energie bij elkaar brengt kan je daarmee ook zelf massa creëren: nieuwe deeltjes dus. In een deeltjesversneller geven we deeltjes, bijvoorbeeld protonen, energie door ze een klein zetje te geven. Daarna gebruiken we magneten om ze af te buigen en ze door een holle buis in een heel grote cirkel weer terug te leiden naar de plek waar we ze een zetje gaven … om ze vervolgens opnieuw een duwtje te geven. Als je dat heel vaak herhaalt krijgen deeltjes een enorm hoge snelheid en energie en als je ze daarna op elkaar laat botsen kun je al die bewegingsenergie gebruiken om nieuwe deeltjes te maken. Het voordeel is dat we zo deeltjes in een gecontroleerde omgeving kunnen maken. De ontwikkeling van de deeltjesversnellers ging heel snel: steeds meer energie en steeds meer botsingen. Op dit moment is de krachtigste deeltjesversneller op aarde de Large Hadron Collider op CERN, het Europees centrum voor de deeltjesfysica. Dan de deeltjesdetector. Om te begrijpen wat er in een botsing gebeurt is het cruciaal dat je de botsing kunt ‘fotograferen’. Dat is niet zo makkelijk, want ik zeg wel fotograferen, omdat we dat allemaal kennen uit onze eigen belevingswereld, maar een normale fotocamera kan alleen maar licht zien en helemaal geen andere deeltjes. De meeste deeltjes in de botsing leven trouwens ook veel te kort om te zien. We hebben een manier bedacht die je kunt vergelijken met die van het bestuderen van voetstappen in de sneeuw. Als ik je een foto laat zien van een spoor van voetstappen in de sneeuw dan vind je het vast gek als ik je vraag of het een auto, een konijn of een mens is geweest die deze sporen heeft achtergelaten. ‘Een mens natuurlijk’ zeg je dan. En als je de foto in meer detail bekijkt kun je vast nog veel meer achterhalen. Je ziet bijvoorbeeld of het één persoon was of twee, of het een kind was of een volwassene en nog veel meer. In een deeltjesdetector doen we eigenlijk precies hetzelfde. Als een deeltje door een detector heen beweegt laat het daar ook een karakteristieke afdruk achter, net als die voetstappen in de sneeuw. Het gaat hier te ver om de details te bespreken, maar door deeltjes door verschillende detectielagen te laten bewegen, die elk een specifieke eigenschap vastleggen, kun je van alle deeltjes hun type, richting en energie vastleggen. En hoewel het strikt genomen niet klopt is het prima om er over na te denken als een ‘foto’ van de botsing. Dat doe ik zelf ook. Maar het is wel echt ingewikkeld. Er zijn een miljard botsingen per seconde en in elke botsing zijn vaak wel honderd(en) deeltjes. Ontzettend moeilijk dus, … maar niet onmogelijk als je samenwerkt met slimme en creatieve mensen van over de hele wereld. Veel van de nieuwe deeltjes die gemaakt worden in de botsing leven veel en veel te kort om onze detector te bereiken. Het einde van het leven klinkt dramatischer dan het is, maar deeltjes kunnen uit elkaar vallen in een mix van andere deeltjes. Om toch iets te leren over die wereld die al lang verdwenen is, gebruiken we dezelfde truc die paleontologen gebruiken. De wereld die zij bestuderen, die van dinosauriërs, is ook al 65 miljoen jaar geleden verdwenen en toch verschijnen er wekelijks boeken over verschillende soorten dino’s en hun eigenschappen. Dat kan omdat er dingen bewaard zijn gebleven, hun botten, en door die weer in elkaar te zetten kunnen ze die wereld reconstrueren. Een super slim idee en wij deeltjesfysici doen hetzelfde. Wij gebruiken de ‘stabiele’ deeltjes (de deeltjes die lang genoeg leven om ze te zien in onze detectoren) om te herleiden wat er in de botsing gebeurd is. Hebben we nou wat aan die deeltjesversnellers en detectoren of zijn het speeltjes van jullie wetenschappers? Zeker! Er zijn zelfs duizenden deeltjesversnellers in de wereld. Bijvoorbeeld in ziekenhuizen. Helaas kent bijna iedereen wel iemand die kanker heeft en bestraald wordt, maar bijna niemand weet waarmee mensen dan eigenlijk bestraald worden. Meestal zijn röntgenstralen met heel veel energie het meest geschikt en om die te maken heb je een deeltjesversneller nodig. Net als bij de productie van ‘gewone’ röntgenstralen komt de straling vrij als deeltjes versneld worden en op een plaatje worden geschoten. Zonder deeltjesversneller geen kanker-bestraling dus, en daarom heeft elk groot ziekenhuis deeltjesversnellers. En de detectoren zelf dan? Laat ik ook daar weer een toepassing in het ziekenhuis pakken. We kennen allemaal de röntgenfoto. De straling zelf zie je niet, maar die gaat wel dwars door je spieren en vet heen, maar niet door je botten. Als je het licht opvangt aan de andere kant van je lijf kun je op de foto daarom heel goed de botten zien. En dus zien of er een breuk is. Of niet. Als je een scherpere foto wil kun je meer licht gebruiken, maar dat is niet zonder gevaar. Het is niet voor niks dat iedereen de kamer uitgaat in het ziekenhuis of bij de tandarts als er een röntgenfoto gemaakt wordt. De straling richt namelijk veel schade aan op zijn weg door je lichaam. Een andere oplossing om een betere foto te maken is door de fotografische plaat zelf beter te maken. Dit is net zoiets als het vergroten van het aantal pixels bij een digitale camera. En elke verbetering in de gevoeligheid zorgt ervoor dat met dezelfde hoeveelheid straling een betere foto gemaakt kan worden. Voor een enkele foto zal dat niet veel uitmaken, maar voor een zogenaamde ct-scan (dat is ongeveer het equivalent van tweehonderd foto’s tegelijk) betekent zou zoiets een enorme gezondheidswinst voor patiënten kunnen betekenen. Net als aan het begin van de twintigste eeuw toen men alle atomen rangschikte en in detail onderzocht om uiteindelijk te ontdekken dat ze allemaal opgebouwd waren uit dezelfde drie bouwstenen gebeurde hier eigenlijk weer hetzelfde. In deeltjesbotsingen was er een hele dierentuin aan deeltjes tevoorschijn gekomen, maar toen het stof neerdaalde bleken al die deeltjes ook weer combinaties te zijn van maar aan handvol elementaire bouwstenen. Het proton en neutron bleken bijvoorbeeld opgebouwd te zijn uit zogenaamde up-quarks en down-quarks. Samen met het elektron waren dat de bouwstenen van alle stabiele materie. Ze vormen samen de zogenaamde eerste familie, maar er hoort nog een vierde familielid bij: het neutrino. Een deeltje waar ik verder niet veel over zal zeggen, maar dat geproduceerd wordt in radioactieve processen en dat bekend staat als ‘spookdeeltje’ omdat het zonder probleem dwars door de aarde heen kan vliegen. Belangrijker is om te vertellen dat er van elk van deze vier deeltjes twee kopieën bestonden, twee kopieën met meer massa’s en die bovendien maar kort leefden. Dat gekke muon bijvoorbeeld, het zwaardere zusje van het elektron waar de hele zoektocht mee begon, heeft in tegenstelling tot het elektron niet het eeuwige leven, maar leeft maar een miljoenste seconde. Uiteindelijk bleken er 12 elementaire deeltjes te zijn, netjes gerangschikt in drie families van elk vier deeltjes. Deze deeltjes, samen met de regels over de manier waarop ze met elkaar communiceren (elkaar aantrekken, afstoten of in elkaar versmelten) vormen samen het beroemde Standaard Model. Dit Standaard Model vormt op dit moment het fundament van onze kennis over de opbouw van alle materie. Er is géén diepere laag. Dit is het. Het is een fantastisch en complex wiskundig bouwwerk waarmee we bijna alle deeltjes-fenomenen die we zien kunnen verklaren, maar tegelijkertijd zijn er ook frustrerende open vragen en mysteries. Waarom zijn er bijvoorbeeld drie families en niet gewoon één en waarom hebben de deeltjes zulke enorm verschillende massa en lukt het niet om de zwaartekracht een plekje te geven in de theorie? Dat allemaal in de volgende afleveringen. We wandelen nu in grote stappen door het bos heen recht op het doel af, maar voor we afsluiten wil ik nog even een klein zijpaadje inslaan en iets zeggen over iets is dat als totale science-fiction en magie bekend staat onder het brede publiek terwijl het voor deeltjesfysici de gewoonste zaak is van de wereld is: anti-materie. Komt ie! Toen de quantummechanica nog in de kinderschoenen stond bleek het lastig om de nieuwe theorie te combineren met de relativiteitstheorie. Enorm frustrerend, maar uiteindelijk lukte het de Engelsman Paul Dirac. Hij vond een formule die hem in staat stelde de bewegingen van het elektron in die rare quantumwereld te voorspellen. Het werkte allemaal fantastisch, maar zijn nieuwe theorie voorspelde dat er ook zoiets als een anti-elektron zou moeten bestaan (een positron voor de liefhebbers). Een deeltje dat even zwaar zou moeten zijn als een elektron, maar dan positief geladen. Hoewel er op zich niks mis is met het voorspellen van een nieuw deeltje (doe wat je niet laten kan), maar het leek naïef, omdat er geen en-kel experiment was dat zo’n anti-elektron had gezien. Gelukkig voor Dirac werd het positron vrij snel na zijn voorspelling ontdekt in het onderzoek naar kosmische stralen. En weer door Carl Anderson, de man die ook het muon deeltje had ontdekt. ‘Some guys have all the luck’. Later zou blijken dat inderdaad elk deeltje zijn eigen anti-deeltje heeft en het vormt daarmee ‘gewoon’ de helft van de bouwstenen van het Standaard Model. Rondom antimaterie hangt een zweem van mysterie. Er is op aarde namelijk alleen materie en geen antimaterie en ook in de rest van het heelal lijkt het niet voor te komen. HOE kan dat nou? Een van de bijzondere aspecten van deeltjes en antideeltjes is ook dat ze kunnen samensmelten als ze elkaar tegenkomen, maar dat geeft gelijk de vraag waarom er dan überhaupt nog materie over is in het heelal als ze bij de oerknal in even grote hoeveelheden gemaakt zijn? Het mechanisme dat deze asymmetrie veroorzaakt is nog steeds een van de grootste raadsels van de deeltjesfysica. Voor jou als luisteraar is het vast krankzinnig om te beseffen dat iets zo exotisch als anti-materie, iets waar je misschien tot 5 minuten geleden nog nooit van had gehoord, toch een toepassing heeft gevonden. Dat is zo namelijk. Het is niet in de vorm van een bom zoals in het boek het Bernini-mysterie van Dan Brown, maar juist om levens te redden in het ziekenhuis. Daar worden de twee lichtflitsen die gemaakt worden als een positron een elektron elkaar tegenkomen gebruikt om tumoren te lokaliseren. Laat me uitleggen hoe we dat doen. Bij patiënten wordt eerst een radioactieve stof geïnjecteerd die heel slim aan een (suiker)molecuul wordt gehangen zodat het zich via het bloed naar de tumor toe beweegt. Er wordt een speciaal atoom gebruikt dat positronen uitstraalt als straling, antimaterie dus. En dat positron zal, zodra het vrijkomt, vrijwel gelijk met een elektron samensmelten omdat die immers overal in het lichaam zitten. Daarbij worden dan twee lichtdeeltjes gemaakt die in tegenovergestelde richtingen dwars door het lichaam naar buiten schieten. En die kun je zien met een fotocamera. Als je dus ongeveer tegelijkertijd twee lichtdeeltjes ziet die in tegengestelde richting uit het lichaam komen, dan weet je dat er op de lijn tussen de twee camera’s een positron en een elektron zijn samengesmolten .. en dat zich op die lijn dus de tumor bevond. Als je ook nog nauwkeurig de aankomsttijd van de flitsen meet dan weet je ook waar de tumor precies zit. Omdat er bij de injectie een groot aantal radioactieve atomen wordt gebruikt en de lichtdeeltjes steeds in een willekeurige richting uitgezonden worden dan kunnen we zo een driedimensionaal beeld van de tumor maken. Antimaterie in ziekenhuizen om tumoren op te sporen; wie had dat ooit gedacht! En sterker nog, ik heb vandaag ook verteld dat als je een tumor blijkt te hebben we daarna weer een deeltjesversnellers nodig hebben om de tumoren te bestralen en te vernietigen. Deeltjesfysica redt levens! Met alle elementaire deeltjes en de krachten die vertellen hoe ze bewegen en met elkaar communiceren hebben we het fundament van de natuur gevonden: het Standaard Model. Tegelijk zijn er nog grote open vragen. Een van de grootste tekortkomingen was dat deeltjes in de theorie geen massa konden hebben. En dat is jammer, want a) deeltjes hebben wel massa en b) als deeltjes geen massa hebben zullen ze niet samenklonteren tot sterren en planeten en waren wij er dus ook nooit geweest. Een mogelijke oplossing, bedacht door een jonge Britse theoretisch natuurkundige, was de start van een zoektocht die 50 jaar zou duren. Daarover meer in de volgende aflevering.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? In Reis naar de kern neemt Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, je mee langs al deze grote vragen. Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen.. Over Reis naar de Kern Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Reis naar de Kern is een podcast van BNR. Tekst en presentatie: Ivo van Vulpen. Concept: Connor Clerx. Eindredactie: Annick van der Leeuw. Montage: Gijs Friesen en Connor Clerx. Sounddesign en mixage: Gijs Friesen. Over Ivo Ivo van Vulpen is als deeltjesfysicus werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en hij doet onderzoek bij de deeltjesversneller (Large Hadron Collider) bij CERN in Genève. Hij is hoogleraar Wetenschapscommunicatie, in het bijzonder betreffende de natuurkunde, aan de Universiteit Leiden. In 2018 verscheen zijn eerste boek: De melodie van de natuur. Transcript aflevering Als je gaat vertellen over de zoektocht naar de bouwstenen van de natuur kunnen we het best starten bij het moment dat iedereen ziet als de start van de reis: het jaar 1912 als het ons voor het eerst lukt om een plaatje te maken van een atoom. Die stap levert een schat aan informatie op en maakt dat we in één klap ons beeld van hoe de natuur werkt compleet moeten herzien. We leren bijvoorbeeld dat alles op aarde uiteindelijk maar uit drie unieke bouwsteentjes bestaat. En we leren dat de logica die de natuur volgt op die piepklein schaal to-taal anders is dan die van onze wereld als mensen. We zien dingen die helemaal niet zouden moeten kunnen volgens alles wat we tot dan toe dachten. Deeltjes blijken op meerdere plekken tegelijk te kunnen zijn en we ontdekken verborgen eigenschappen en nieuwe krachten. Kortom, het hele bouwwerk moet op de schop. En hoewel de zoektocht naar de logica en fundamenten achter deze nieuwe realiteit tot op de dag van vandaag voortduurt geef ik in deze aflevering ook een paar voorbeelden van hoe de inzichten al een toepassing hebben gevonden: niet alleen in de werking van een computerchip of de quantumcomputer, … maar diep in het atoom vonden we ook een manier om onszelf als mensheid te vernietigen. Het onderwerp van deze aflevering is de atoomrevolutie. Maar laten we starten waar we nu zijn: op straat, in de studio, in de auto of waar je deze podcast dan ook beluistert. Als je om je heen kijkt zie je dat de wereld is opgebouwd uit een groot aantal verschillende materialen: de stof van de stoel waarin je zit, de bakstenen van het gebouw waar je langsloopt of het keramiek van de beker waar je je koffie uit drinkt. Op school hebben we geleerd dat er zo’n kleine honderd elementaire bouwstenen zijn, de elementen, waarvan het kleinste ondeelbare brokje een atoom wordt genoemd. Er zijn in de natuur stoffen zoals zuurstof en ijzer die opgebouwd zijn uit één type atoom, in dit geval zuurstofatomen of ijzeratomen, maar er zijn ook veel stoffen waarvan de kleinste unieke bouwsteen een combinatie is van verschillende atomen. Zo’n bouwsteen noemen we een molecuul. Een bekend voorbeeld is bijvoorbeeld water (dat is een combinatie is van 2 waterstofatomen en 1 zuurstofatoom), maar ook suiker, alcohol en DNA zijn ingewikkelde combinaties van atomen van verschillende elementen. Als je wilt begrijpen waarom stoffen hun eigen unieke eigenschappen hebben is het cruciaal om hun bouwstenen te begrijpen. Maar dat gaat niet zomaar. De natuur geeft haar geheimen namelijk niet zomaar prijs. Atomen zijn meer dan een miljoen keer kleiner dan het kleinste voorwerp dat je met je oog kunt zien en het lijkt dan ook een onmogelijke opgave deze wereld te leren kennen. Dé grote truc om dingen zo klein als een atoom in kaart te brengen hebben we in de vorige podcast al kort besproken. In essentie komt het erop neer dat je iets kunt leren over een object door te bestuderen hoe andere deeltjes er vanaf ketsen. Dat is simpeler gezegd dan gedaan, maar in 1912 was het uiteindelijk Ernest Rutherford die het voor het eerst voor elkaar kreeg. Deze aflevering heeft best veel technische elementen, maar ik ga ze toch benoemen, omdat het een belangrijke stap is en de start van al het moderne deeltjesonderzoek. Ik hoop dat het me lukt je er veilig langs te loodsen. Daar gaan we. Die Ernest Rutherford vuurde deeltjes met grote snelheid af op een heel dun laagje goudatomen, iets dat je het best kunt voorstellen als een vel aluminiumfolie, maar dan van goud. En als ik grote snelheid zeg dan bedoel ik niet 200 of 300 km/uur, maar net iets minder dan een miljard kilometer per uur. Om te kijken waar al die afgeketste deeltjes terecht kwamen had hij een scherm gemaakt dat een lichtflits gaf als er een deeltje op viel. To-taal onverwacht bleek dat sommige deeltjes gewoon bijna recht terugkwamen. Na wat puzzelen bleek dat de enige manier om dat te verklaren was als er in een atoom een kei-harde pit zou zitten. En na alle metingen geanalyseerd kwam inderdaad het bekende beeld van een atoom naar voren zoals we dat op de middelbare school leren en het plaatje van een atoom dat Google of ChatGPT je geeft: Atomen bestaan uit een piepkleine zware atoomkern met een positieve lading Om de atoomkernen draaien lichte elektronen in vaste banen rondjes Elke elektronenbaan heeft een maximum aantal elektronen Omdat we dit beeld kennen klinkt het niet heel spectaculair, maar in die tijd was het revolutionair! Zo‘n atoom kon namelijk helemaal niet bestaan volgens de toen bekende natuurwetten. Het eerste probleem met dit beeld is dat volgens de theorie elektronen helemaal geen rondjes rond de kern mochten draaien. Dat klinkt gek, want de beweging van een deeltje dat om iets zwaars heen draait lijkt precies hetzelfde als de beweging van een planeet die om de zon draait. En dat begrijpen al een paar honderd jaren tot in groot detail dankzij de wetten van Newton. Maar er is wel een cruciaal verschil: een elektron is elektrisch geladen en de theorie van de elektromagnetische kracht zegt dat zulke deeltjes energie verliezen als ze om iets heen draaien. Een elektron in een atoom zou dus energie verliezen en binnen een fractie van een seconde op de kern storten. En zelfs als elektronen om de een of andere onverklaarbare reden al keurig rondjes draaien, waarom dan alleen op bepaalde afstanden? Daar is geen en-ke-le reden voor. Het model van een atoom dat uit de experimenten tevoorschijn kwam, kon volgens de theorie dus helemaal niet bestaan. In zo’n situatie waarin theorie en experiment met elkaar in tegenspraak zijn, delft de theorie meestal het onderspit. Ook in het geval van de elektronen, die vrolijk hun rondjes draaiden. Het was duidelijk dat we iets over het hoofd zagen. Maar wat dan? In de zoektocht naar een verklaringen voor het atoomprobleem zou uiteindelijk de Deense natuurkundige Niels Bohr de impasse doorbreken met een net zo vreemd als briljant idee. Hij stelde voor, - en let op, dit is volledig uit de lucht gegrepen - dat voor elektronen alleen een combinatie van de snelheid en hun afstand tot de atoomkern toegestaan was. Namelijk alleen als het pre-cies een veelvoud was van een klein brokje basis-energie: ℏ. We zeggen dan ook dat de combinatie van snelheid en afstand gequantiseerd is. En omdat snelheid en afstand gekoppeld zijn legt deze eis daardoor een snoeiharde restricties op aan de plek waar elektronen hun rondjes mogen draaien. Met die nieuwe regel kon Bohr ineens niet alleen de stabiele banen verklaren, op precies dezelfde plek als we in het experiment zagen, maar ook nog eens met de juiste energie. Super! Opgelost dus, al wist niemand waarom die quantisatie er was. In de jaren erna is er een veel complexer theoretisch bouwwerk ontstaan rond dit idee: de quantummechanica. Het klassieke beeld van een elektron als een bolletje dat rondjes draait om de kern is vervangen door een elektron als golf en een wolk van waarschijnlijkheden. Een van de vele bizarre gevolgen van de theorie is dat deeltjes op meerdere plekken tegelijk kunnen zijn. Dat klinkt als waanzin en kan haast niet waar zijn. Maar het bleek te kloppen, net als bij alle andere experimenten die de bizarre voorspellingen van de quantumtheorie gingen controleren. De theorie hield moeiteloos stand en is nu een van de belangrijkste pijlers waar de moderne natuurkunde op rust. Een van de vragen die de quantummechanica niet beantwoordde was de vraag waarom er een maximum aantal elektronen is per baan. Kortom, waarom zitten de eerste twee elektronen van een stof als Lithium gezellig bij elkaar in de eerste baan en zit dat derde elektron in zijn eentje een stuk verderop waar hij veel minder sterk vastgebonden zit aan de kern? Belangrijk om te weten, want dat losse derde elektron maakt dat Lithium (een metaal) zich chemisch volstrekt anders gedraagt dan Helium (een gas). Ook hier werd weer een merkwaardige oplossing gevonden door een andere wetenschapper, Pauli, die net als Bohr ook de volstrekt arbitraire eis oplegde dat geen twee elektronen in het atoom hetzelfde mogen zijn. Twee jonge Leidse promotiestudenten theoretische natuurkunde - Samuel Goudsmit en George Uhlenbeck verzonnen (of ontdekten, het is maar hoe je het wilt zien) precies 100 jaar geleden dat elektronen een verborgen eigenschap hadden. Elektronen kwamen in twee smaken en de analogie die daarbij vaak gebruikt wordt is het beeld dat elektronen kunnen draaien: en wel linksom óf rechtsom. Als je van veraf kijkt zie je het verschil helemaal niet tussen een linksom en rechtsom draaiende bal en pas als je het aanraakt voel je dat er toch een verschil is. Met dat nieuwe idee pasten er dus ineens wél twee elektronen in de eerste baan (een linksom-draaiend en een rechtsom-draaiend elektron zijn immers niet hetzelfde), maar die derde ‘mag’ er niet meer bij want ja, dan zou hij hetzelfde zijn als een van de andere elektronen die er al waren. En dat mag niet volgens de nieuwe eis … en dus moet hij wel een stuk verderop gaan zitten. Hebben we hier in de praktijk nou wat aan? Zeker! Absoluut! Het quantummechanisch gedrag van deeltjes is cruciaal om materiaaleigenschappen te begrijpen en dat is weer belangrijk voor de bouwstenen van een computerchip. En ik nodig je uit om een dag door te brengen zonder daar gebruik van te maken en daarna eens een schatting te maken hoe belangrijk dat is voor de Nederlandse economie. De eigenschap spin wordt ook gebruikt in MRI scans in ziekenhuizen. En die wonderlijke voorspellingen van de quantummechanica dat een deeltje twee verschillende eigenschappen tegelijk kan bezitten en dat het op een mysterieuze wijze verstrengeld kan zijn met een ander deeltje, vormt de basis van de quantumcomputer. Die quantumcomputer, als hij er eenmaal is, zal ons ongekende nieuwe mogelijkheden geven en het is dan ook niet vreemd dat er in veel landen stevig in geïnvesteerd wordt. Ook in Nederland. Kortom, ‘quantum is overal’ en gaat in de toekomst een nog veel enorm belangrijke rol spelen in onze maatschappij. Het is goed om te zien dat er collega’s zijn, zoals bijvoorbeeld Julia Cramer die bij de Universiteit Leiden onderzoek doen naar hoe we ook de maatschappij mee kunnen nemen in deze ontwikkelingen en professor Margriet van der Heijden die bij de Technische Universiteit Eindhoven werkt aan de dialoog met de samenleving over de natuurkunde in brede zin. Na het succes van Rutherford was het een kwestie van tijd voordat de techniek zou verbeteren en we ook de atoomkern zelf zouden kunnen bestuderen. Dat duurde even, maar begin jaren dertig ging het ineens heel erg snel. Zowel in het Verenigd Koninkrijk als in de Verenigde Staten lukte het om deeltjes genoeg energie mee te geven zodat ze de atoomkern konden raken. Een experimentele prestatie van wereldformaat die de onderzoekers de Nobelprijs opleverde en die bekend staat als ‘het splijten van het atoom’. Ik maak even wat reuzenstappen, maar toen het stof neerdaalde bleek de atoomkernen inderdaad piepklein te zijn en opgebouwd uit twee bouwstenen: positief geladen protonen en ongeveer evenveel neutrale neutronen, elk ongeveer 2000 keer zo zwaar waren als een elektron. Een atoom bestaat dus uit een aantal dicht opeengepakte protonen en neutronen in de kern en daaromheen op grote afstand wolken van elektronen om het atoom neutraal te houden. En omdat dit geldt voor alle atomen betekent dit dus dat alles op aarde, en sterker nog, ook alle sterren en andere planeten in het heelal, zijn opgebouwd uit maar drie bouwstenen. Als je Helium wilt maken heb je twee protonen, twee neutronen en twee elektronen nodig en als je goud wilt maken dan pak je ‘gewoon’ 79 protonen, 118 neutronen en 79 elektronen. Het heelal als een puzzel met maar drie verschillende stukjes: ongelooflijk! Maar, het zal eens niet, het leverde ook weer een hoofdpijndossier op. Hoe kan zo’n atoomkern namelijk überhaupt bestaan? Die positief geladen protonen zitten superdicht bij elkaar als als ze dezelfde lading hebben zouden ze elkaar heel hard af moeten stoten. En waarom blijven die neutrale neutronen eigenlijk bij elkaar zitten? De enige oplossing, weer een noodgreep, was om een nieuwe kracht te verzinnen. Een nieuwe natuurkracht die tegelijkertijd heel sterk moet zijn (namelijk sterker dan de elektromagnetische kracht), maar die buiten de atoomkern weer alle kracht verliest (omdat anders de hele wereld zou samenklonteren tot één grote atoomkern). Het werd snel duidelijk dat de energie waarmee neutronen en protonen elkaar aantrekken in de kern, de zogenaamde bindingsenergie, afhangt van het aantal protonen en neutronen. Er bleek on-voor-stel-baar veel energie opgeslagen te zijn in atoomkern en we ontdekten dat het energie op kan leveren als atoomkernen samensmelten of juist splitsen. Dit inzicht gaf ons niet alleen antwoord op de vraag hoe de zon aan zijn energie kwam, maar gaf ons als mensheid ook de mogelijkheid om onszelf te vernietigen met atoombommen. Om deze kernfusie en kernsplijting beter te begrijpen is het handig om, gek genoeg, een link te maken met het bedrijfsleven. We weten dat het voor grote bedrijven op een gegeven moment efficiënter wordt om op te splitsen in kleinere eenheden. De meerwaarde van het bij elkaar blijven weegt dan niet meer op tegen de flexibiliteit en energie die in kleinere eenheden te behalen is. Er is soms een klein zetje nodig om de splitsing in gang te zetten, maar de kosten en het juridisch gedoe betalen zich enorm snel terug. Voor kleine bedrijven geldt juist precies het tegenovergestelde. Want waar de winst voor grote bedrijven te vinden is in opsplitsen, is het voor kleine bedrijven juist verstandig om te fuseren. Natuurlijk moet er eerst geïnvesteerd worden in het proces, maar daarna levert het nieuwe energie en winst op. Gek genoeg blijken voor atoomkernen precies dezelfde wetmatigheden te gelden: het levert energie op als grote atomen splitsen (kernsplijting) en voor kleine atomen als ze fuseren (kernfusie). Eerst splijten: Alle protonen en neutronen bij elkaar houden in grote atoomkernen kost veel meer energie dan de situatie waarin je hetzelfde aantal verdeelt over twee kleinere atomen. Grote atoomkernen zoals Uranium splitsen dan ook maar al te graag, al is daar soms een klein duwtje voor nodig. Bij die splitsing komt energie vrij die in kerncentrales weer gebruikt wordt om water te verwarmen tot stoom … dat weer gebruikt wordt om met behulp van een turbine elektriciteit op te wekken. Bij sommige splijtende atoomkernen blijken neutronen vrij te komen die precies genoeg energie hebben om andere atomen ook het zetje geven om te splijten … waarbij natuurlijk weer neutronen vrijkomen etc. Het idee van een kettingreactie en toepassing in een bom ligt dan voor de hand en dat werd de start van een ongekende wapenwedloop die binnen een paar jaar de atoombom opleverde via het beroemde Manhattan-project. Fuseren: Bij kleine atoomkernen werkt het dus precies andersom. Daar levert het dus juist energie op door samen te smelten. Maar omdat de kernen elektrisch geladen zijn en elkaar afstoten als ze bij elkaar in de buurt komen gebeurt dat samensmelten alleen op plekken waar het erg warm is waardoor de atoomkernen enorm snel bewegen en elkaar dus wel kunnen raken (net zoals twee magneten wel op elkaar kunnen als je maar hard genoeg drukt). Een van die warme plekken is het centrum van onze zon waar het een paar miljoen graden is. Hoewel we al duizenden jaren weten dat de zon elke dag opkomt, wist tot de ontdekking van de atoomkern gek genoeg niemand waar de zon zijn energie vandaan haalde. En nee, zelfs Albert Einstein niet. De brandstof van de zon, waterstof, is ook hier op onze planeet ruim voorradig, dus het is niet gek dat mensen nadenken over kernfusie hier op aarde. Dat kan, maar blijkt een enorme technologische uitdaging te zijn i.v.m. de temperaturen van miljoenen graden die nodig is. Lastig dus, …. maar niet onmogelijk en natuurkunde-collega's vanuit de hele wereld werken samen in grote onderzoeksprojecten om het voor elkaar te krijgen. Ook Nederlanders! Sterker nog, we hebben een apart instituut in Nederland: DIFFER in Eindhoven. Ik kan me heel goed voorstellen dat het je nu een beetje duizelt na verhalen over de quantumcomputer en de kernkrachten. Hopelijk ben je er nog. Al die nieuwe inzichten hebben zowel de wetenschap als de maatschappij ingrijpend veranderd. En hoewel veel raadsels nu opgelost waren, levert deze nieuwe theorie ook weer nieuwe vragen op. Zijn die protonen en neutronen dan echt de kleinste bouwstenen van de natuur? En wat zit er nou achter die rare wetten van de quantummechanica? Een extra punt van zorg is dat de quantumtheorie niet in overeenstemming lijkt met die van de zwaartekracht. We missen dus iets. Maar er was meer vreemds. Veel meer. In het onderzoek naar straling uit de ruimte zagen we deeltjes die geen proton, geen neutron en geen elektron waren. Maar dat waren de enige deeltjes die er waren hadden we net geleerd. Wat is dat nou weer? In de decennia erna leerden we zelf deeltjes maken door protonen op elkaar te schieten in deeltjesversnellers en de ontdekkingen zouden elkaar enorm snel opvolgen, wat uiteindelijk leidde tot de beschrijving van de kleine deeltjes zoals we dat nu nog steeds hebben: het Standaard Model met drie families van elementaire deeltjes, nog kleiner dan de protonen en neutronen en drie quantumkrachten. Maar genoeg voor vandaag. Die ontwikkelingen bespreken we in de volgende aflevering.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waar is alle materie uit opgebouwd, en welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Wat is antimaterie, en wat heeft quantumtheorie daarmee te maken? In Reis naar de kern neemt Ivo van Vulpen, deeltjesonderzoeker bij CERN in Genève en verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, je mee langs al deze grote vragen. Je denkt misschien dat dat ver van je normale belevingswereld afstaat, maar al deze inzichten worden dagelijks gebruikt. Van de GPS op je telefoon, tot de scanners in ziekenhuizen.. Over Reis naar de Kern Na Terug naar de Oerknal met Govert Schilling en Baan door het Brein met Iris Sommer is het nu tijd voor een nieuw avontuur: Reis naar de kern. Een fascinerende duik in de wereld van de allerkleinste deeltjes, waar de allergrootste vragen worden beantwoord. In vijf afleveringen zoomen we in op de wereld van het atoom, de quantummechanica, antimaterie en de ontdekking van het Higgs Boson. Reis naar de Kern is een podcast van BNR. Tekst en presentatie: Ivo van Vulpen. Concept: Connor Clerx. Eindredactie: Annick van der Leeuw. Montage: Gijs Friesen en Connor Clerx. Sounddesign en mixage: Gijs Friesen. Over Ivo Ivo van Vulpen is als deeltjesfysicus werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam, het Nationaal Instituut voor subatomaire fysica (Nikhef) en hij doet onderzoek bij de deeltjesversneller (Large Hadron Collider) bij CERN in Genève. Hij is hoogleraar Wetenschapscommunicatie, in het bijzonder betreffende de natuurkunde, aan de Universiteit Leiden. In 2018 verscheen zijn eerste boek: De melodie van de natuur. Transcript aflevering Je kunt prima honderd jaar oud worden en onbevangen door het leven stappen zonder je ooit af te vragen hoe je eigenlijk elektriciteit maakt, waarom glas wel doorzichtig is en steen niet, hoe de zon aan haar energie komt of hoe het überhaupt mogelijk is dat er zoiets bestaat als een heelal. Maar als je die vraag eenmaal hebt gesteld en op zoek gaat naar het antwoord blijkt er bijna altijd een fascinerende wereld achter schuil te gaan. Al die kennis over hoe de natuur zich gedraagt hebben we als mensheid in de geschiedenis stukje bij beetje verzameld. Hoewel deze zoektocht wordt gedreven door pure nieuwsgierigheid, hebben de meeste nieuwe inzichten en de nieuwe technieken die ontwikkeld moesten worden om het antwoord te vinden ook steeds weer hun weg gevonden naar ons dagelijks leven. Sterker nog, ze vormen zonder dat veel mensen dat beseffen, de basis van onze moderne maatschappij: zonder relativiteitstheorie geen GPS, zonder quantummechania geen computerchip, zonder anti-materie geen PET scan om tumoren te localiseren … en zonder deeltjesversnellers geen manier om kwaadaardige tumoren te bestralen. Het zoeken naar antwoorden op deze grote ‘waarom-vragen’ is absoluut niet makkelijk. De natuur geeft haar geheimen namelijk niet zomaar prijs en het heeft generaties wetenschappers enorm veel bloed, zweet en tranen gekost om de natuur haar geheimen te ontfutselen. Dat doen we door haar gedrag in detail te bestuderen, patronen te herkennen en zo stap voor stap door te dringen tot de plek waar het antwoord verborgen ligt. Die onbedwingbare drang om steeds weer grenzen te verleggen is een menselijke eigenschap die we heel goed kennen uit de sport en van ontdekkingsreizigers uit een ver verleden. En hoewel het vaak de woorden ‘groter’, ‘hoger’ en ‘sneller’ zijn die we associëren met vooruitgang is er ook een groep wetenschappers die juist de uitdaging zoekt in precies het tegenovergestelde: ‘klein, kleiner, kleinst’. Het is een internationale groep wetenschappers, waar ik er ook een van ben, die in onderzoeksinstituten en laboratoria over de hele wereld op zoek zijn naar de elementaire bouwstenen van de natuur. Waar is alle materie toch uit opgebouwd? En welke wetten volgen die deeltjes om alles op aarde en de rest van het heelal vorm te geven? Deze fascinerende zoektocht naar de fundamenten van de natuur is het onderwerp van deze podcast. Ik ben Ivo van Vulpen, een Nederlandse deeltjesonderzoeker verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en het onderzoeksinstituut Nikhef. In de eerste vier afleveringen ben ik je gids op weg naar het randje van de kennis en vertel ik je hoe het ons in de afgelopen honderd jaar gelukt is om steeds weer een diepere laag bloot te leggen; in een wereld die letterlijk heel dichtbij is, maar die zo klein is dat we het niet met onze ogen kunnen zien. Ik vertel over de fascinerende ontdekkingen die we gedaan hebben. Ik ga bijvoorbeeld vertellen dat net zoals kinderen met een paar legoblokjes de meest fantastische bouwwerken kunnen maken, ook de natuur, met al haar complexiteit, van sterren en planeten, tot en met de microfoon waar ik nu in praat ook is opgebouwd uit maar een handjevol bouwstenen. In de vijfde en laatste aflevering vertel ik wat er nog te ontdekken is. En hoe we van plan zijn die antwoorden te vinden. Deze tak van de wetenschap staat ver af van het clichébeeld dat mensen vaak hebben van onderzoekers als wereldvreemde zonderlingen in een stoffig laboratorium. Het is een wereldwijde onderneming waarin wetenschappers uit bijna alle landen van de wereld samenwerken, samen moeten werken in grote experimentele onderzoekscentra zoals het Europees centrum voor deeltjesfysica, CERN in Genève. Zulke samenwerkingsverbanden zijn verre van triviaal. Natuurkundigen kunnen enorm eigenwijs zijn en om dan ook nog eens natuurkundigen uit verschillende landen met elkaar samen te laten werken is op het eerste gezicht een ideaal scenario voor problemen. En toch lukt het ons. Maar hoe dan? Uiteindelijk blijkt de sleutel te liggen in het feit dat we een gedeelde droom hebben. We delen die universele en on-be-dwing-bare nieuwsgierigheid, die honger naar antwoorden op de mysteries die we niet begrijpen. Vanuit Nederland doen veel universiteiten mee in dit avontuur en er is zelfs een nationaal instituut: het Nikhef, het Nationaal instituut voor subatomaire fysica in Amsterdam. Maar laten we niet langer om de materie heen draaien en de diepte in duiken. Om achter de natuurwetten te komen is er maar één mogelijkheid: je moet je de natuur ‘ondervragen’. De natuur praat natuurlijk niet letterlijk terug, maar je kunt wel dingen uitproberen en kijken wat er gebeurt. Kinderen doen dat automatisch. “Hoe reageren mijn ouders als ik heel hard ga gillen in een supermarkt en doet het echt pijn als ik mijn vinger in de vlam hou?”. Hoewel ik uit eigen ervaring kan vertellen dat ouders niet altijd hetzelfde reageren, werkt de natuur volgens ijzeren principes en altijd hetzelfde: de natuurwetten. Door patronen te ontdekken in gedrag dringen door tot de onderliggende mechanismes. En dat werkt net zo goed bij menselijk gedrag als bij de wereld van het allerkleinste. Grenzen verleggen is niet makkelijk en het is goed om voor we in de wereld van het allerkleinste duiken eerst te laten zien hoe ingewikkeld het is om patronen te vinden en welke interessante gevolgen het kan hebben als het je lukt om een onderliggend mechanisme bloot te leggen. Eerst over het proces van patronen herkennen. Stel je nou eens voor dat je een buitenaards wezen bent dat naar onze planeet komt en dat je gevraagd wordt om de spelregels van het spel voetbal te achterhalen. Er is wel een eis die je taak extra lastig maakt: je mag zoveel wedstrijden bekijken als je wilt, maar je mag niemand iets vragen. Je komt er dan vast vrij snel achter dat het spel zich afspeelt binnen de witte lijnen van een rechthoek, dat er twee teams zijn van 11 spelers, dat er na 45 min gewisseld wordt van speelhelft en dat het doel is om zoveel mogelijk doelpunten te maken. Maar waarom heeft één speler een andere kleur dan zijn teamgenoten en mag hij de bal wél in zijn handen pakken? En hoe kom je erachter wie die twee mensen zijn die langs de lijn met een vlag heen en weer rennen en zul je ooit de regels van buitenspel ontdekken? Dat kán wel, maar is niet gemakkelijk. Precies zo werkt het ook met het ondervragen en bekijken van de natuur. Niemand zegt hierbij trouwens dat de spelregels logisch moeten zijn. Sterker nog, de natuurwetten zijn niet logisch. Geen enkele. De quantummechanica en de relativiteitstheorie, die we later tegen zullen komen, zijn vreemd en bizar en daarmee in zekere zin analoog aan de buitenspelregel in het voetbal. Absurd, maar wel een realiteit. En als je die regel eenmaal geaccepteerd hebt is het daarna logisch wat je ziet gebeuren. Het zoeken naar en herkennen van patronen is niet alleen aan wetenschappers voorbehouden natuurlijk. Biologen en boeren weten bijvoorbeeld al heel lang dat eigenschappen van dieren en organismes worden doorgegeven aan nakomelingen. Een bekend voorbeeld is bijvoorbeeld het gegeven dat de oogkleur van een kind bepaald wordt door de oogkleur van de ouders. Deze kennis over het overerven van eigenschappen wordt ook in de landbouw gebruikt bij het veredelen van gewassen en selecteren van bepaalde eigenschappen zoals resistentie voor ziektes of aanpassen aan specifieke omstandigheden als droogte of zout. We zien dus dat de natuur op een bepaalde manier werkt, maar niet hoe het werkt. Ergens in elk mens is dus blijkbaar informatie over de oogkleur opgeslagen, maar waar dan? Uiteindelijk is het pas in de jaren zestig van de vorige eeuw gelukt die vraag te beantwoorden toen wetenschappers Crick, Watson en Franklin (die laatste wordt helaas vaak, al dan niet per ongeluk, vergeten in de rij van ontdekkers) erin slaagden de dubbele helixstructuur van het menselijk DNA te ontdekken. Daar bleek alle genetische informatie opgeslagen te zijn en bracht ons naar het hoe en waarom. Die genetische informatie blijkt opgeschreven in een taal die maar uit vier bouwstenen bestaat, de nucleotides C, T, G en A. Een taal met maar vier letters dus! Ongelooflijk, als je bedenkt dat we in onze eigen taal 26 letters hebben als bouwstenen van woorden. Als mensheid zijn we druk bezig die taal van het DNA te verkennen. We leren zo niet alleen waar informatie verborgen over de oogkleur, maar ook over aanleg voor specifieke ziektes, en kunnen dat hopelijk ook weer gebruiken om die te voorspellen en te voorkomen. Deze succesverhalen zijn mooi, maar het is goed om te beseffen dat de wetenschap vaak een verhaal is van enorm veel frustratie, van verkeerde paden inslaan en hopeloos verdwalen. Maar af en toe lukt het om ineens een stap te maken. Door een briljant inzicht van een individuele wetenschapper die ineens op een helder moment als eerste het patroon doorziet, of door een nieuwe techniek die een nieuwe wereld blootlegt. De ruimte voor wetenschappers om af en toe een zijpad in te slaan om een gek ideeën na te jagen is een cruciaal element van onderzoek doen. Als er nooit een vreemde snuiter was gaan experimenteren met elektriciteit hadden we nu nog steeds alleen maar kaarsen gehad in plaats van elektrische lampen. Hetzelfde geldt voor LED lampen natuurlijk, maar ook in de medische wereld zijn voorbeelden te vinden zoals de ontdekking van penicilline. In het dagelijks leven gebruiken we onze ogen, neus, oren, mond en handen om de wereld om ons heen waar te nemen. Ontzettend handig, maar hoe goed onze zintuigen ook zijn, ze zijn niet perfect. We weten bijvoorbeeld dat er toonhoogtes zijn die ons oor niet kan opvangen maar die honden prima kunnen horen. Dat betekent dus dat er dus wel eens een fantastische wereld vol schitterende muziek en geluiden om ons heen zou kunnen zweven die voor ons verborgen blijft omdat ons lichaam simpelweg tekortschiet. Hetzelfde geldt voor licht. Ook daarvan weten we dat er kleuren zijn die wij als mens niet kunnen zien. Zo kunnen bijen ultraviolet licht zien die zorgt dat ze makkelijk bloemen kunnen vinden. Maar hoewel ons lichaam soms tekortschiet, zijn we als mensen wel enorm inventief. We hebben manieren gevonden om deze verborgen werelden hoorbaar en zichtbaar te maken er zo in rond te lopen. Dat geldt ook voor de wereld van het allerkleinste. Elke ontdekkingstocht staat of valt met de juiste uitrusting. Als je naar de Noordpool wilt heb je meer aan warme kleren en een slee met honden dan aan een pak van Hugo Boss en een BWM. En wil je naar Mars, dan heb je een raket nodig. En bij onze reis, het afdalen in de wereld die nog kleiner is dan het DNA, heb je een deeltjesversneller nodig. Al lang geleden ontdekten mensen dat je door een ingenieuze combinatie van lenzen objecten die ver weg waren ‘dichterbij’ kon halen: de telescoop. Toepassingen te over, van scheepsvaart, oorlog, en het bestuderen van wilde dieren tot de astronomie zoals bijvoorbeeld de ontdekking van de ringen van Saturnus door onze eigen Christiaan Huygens. Maar ook ‘de andere kant op kijken’ lukte: de microscoop. We kennen allemaal het beroemde voorbeeld van Antoni van Leeuwenhoek die de wereld van bacteriën ontdekte. En hoewel mensen in de eeuwen erna steeds betere lenzen leerden maken, weten we dat je met een microscoop nooit objecten zult kunnen bekijken die kleiner zijn dan ongeveer een miljoenste meter. Dat is een factor duizend kleiner dan een potloodstreep en zo klein dat we er ons niets meer bij voor kunnen voorstellen, maar de vraag was waarom een microscoop dan niet meer werkt? Als mens zien we dingen omdat licht afketst van voorwerpen en in onze ogen terechtkomt. Nou ketst licht alleen af van voorwerpen die groter zijn dan het licht zelf (dat is een natuurkunde-feitje dat u even van me aan moet nemen), en omdat het licht dat we met onze ogen kunnen registreren ongeveer een miljoenste meter is betekent dat die afmeting het kleinst is dat we kunnen zien. Een fundamentele horde dus, maar gelukkig betekent dat niet dat je bij de pakken neer moet gaan zitten. Het betekent alleen dat je met de technieken die je op dat moment hebt, niet vastloopt. Je moet dus iets slims bedenken. Iets nieuws. Net zoals je bij een ontdekkingstocht een boot nodig hebt als je bij een rivier komt of een ladder als je over een muur heen moet klimmen. En dat is gelukt. De truc is ‘om te kijken zonder je ogen te gebruiken’. Ook met je ogen dicht kun je nog prima het verschil voelen tussen een mes en een vork en in de wetenschap hebben we een soortgelijke methode ontwikkeld om objecten af te tasten. We gebruiken daarbij alleen niet onze vingers, maar gebruiken kleine knikkers (kleine deeltjes eigenlijk) die we op het voorwerp afschieten om vervolgens te kijken hoe deze knikkers afketsen. De manier waarop dat gebeurt vertelt ons namelijk iets over de vorm en eigenschappen van een voorwerp. Dat knikkers anders afketsen van een basketbal dan van een fiets zal duidelijk zijn, maar als je alleen de afgeketste knikkers zou mogen bekijken kunt je je voorstellen dat het heel lastig is om te achterhalen dat het een fiets was waar de knikkers vanaf zijn geketst in plaats van een bureaustoel. Laat staan dat we kunnen herkennen of het een oma-fiets of een racefiets was. Maar het kan wel. Lastig. HEEL lastig! Maar niet onmogelijk. En dat is precies wat we doen als deeltjesfysici. Die knikkers zijn daarmee de vingers waarmee we de wereld aftasten. Ik gebruik hier voor het gemak het beeld van knikkertjes omdat we dat allemaal herkennen, maar eigenlijk zijn het kleine deeltjes. Hoe kleiner die knikkertjes zijn, hoe kleiner de structuren waar ze van afketsen en hoe kleiner de details zijn die we kunnen waarnemen. Een van de gekke dingen die we ontdekt hebben is dat hoe harder een knikkertje of deeltje beweegt, hoe kleiner die wordt. En dat is dan ook de belangrijkste taak van een deeltjesversneller: kleine deeltjes maken. Het sterkste vergrootglas dat we hebben op de wereld is dan ook de grote deeltjesversneller in Genève, de Large Hadron Collider. Daarmee kunnen we structuren van een miljoenste van een miljoenste van een miljardste meter bekijken. Dat is weer zo’n getal waarvan het moeilijk is een idee te vormen, maar laat ik proberen je een idee te geven van hoe klein dat is. We kennen vast allemaal maanzaad dat soms op witte bolletjes zit en we hebben allemaal weleens een dag doorgebracht in een bloedhete auto op weg naar onze vakantiebestemming in Frankrijk. Stel nou eens dat je heel Frankrijk bedekt met maanzaad, dus van Lille tot de Pyreneeën en van Nice tot Quiberon. Eén zo’n maanzaadje ten opzichte van de oppervlakte van Frankrijk is dezelfde fractie als het kleinste brokstukje dat we kunnen bestuderen tot een meter. Waanzinnig! Naast de materie aftasten heeft een deeltjesversneller nog een tweede feature. Het blijkt namelijk dat je in een deeltjesversneller de energie van de botsende deeltjes kunt gebruiken om ook zelf nieuwe deeltjes te maken. Natuurlijk moeten we al die afgeketste kogeltjes en nieuwe deeltjes ook kunnen opvangen en dat doen we met behulp van deeltjesdetectoren. Dat zijn een soort grote fotocamera’s die ook, zo zullen we zien, in ziekenhuizen gebruikt worden. Daar ga ik in de volgende aflevering meer over vertellen. Overal op de wereld zijn internationale samenwerkingsverbanden op zoek naar antwoorden op de grote onbegrepen vragen uit de natuur. Dat doen ze niet alleen met behulp van de deeltjesversneller op CERN in Genève, maar ik heb ook collega’s die met behulp van een vat vloeibaar gas (Xenon voor de liefhebbers) onder een berg in Italië op zoek zijn naar donkere materie en weer andere collega’s die een fototoestel zo groot als een kubieke kilometer aan het bouwen zijn op de bodem van de Middellandse Zee om te zoeken naar zogenaamde neutrino’s die vanuit het heelal komen en dwars door de aarde vliegen. Bij veel van die onderzoeken spelen Nederlandse onderzoekers een belangrijke rol. Onderdeel van die groep nieuwsgierige natuurkundigen die af en toe ineens linksaf slaan terwijl iedereen rechtdoor loopt. Dromers en avonturiers. Ik ga je in de komende afleveringen meenemen op onze ontdekkingstocht. In de volgende aflevering leren we de wereld van het atoom kennen via de quantummechanica, de atoomkrachten en het besef dat alles op aarde maar uit drie stukjes blijkt te zijn opgebouwd. In de afleveringen daarna hebben we het over het beroemde Standaard Model, exotische zaken als anti-materie en kernkrachten en het dagelijks leven op CERN. En natuurlijk komt ook de ontdekking van het Higgs boson voorbij, een ontdekking die een paar jaar geleden de Nobelprijs heeft gekregen en waar ik en mijn collega’s enorm trots op zijn. En als ik mijn werk een beetje goed doe, dan vind jij het aan het eind van aflevering vier ook volkomen terecht. Zoals beloofd probeer ik ook om bij elke nieuwe stap verder de diepte in (de stap naar nog kleinere structuren van de materie) te laten zien op welke manier de kennis weer in ons dagelijks leven terugkomt. En we sluiten de serie af met de grote open vragen, de mysteries, de vragen waar nog geen antwoord op is. De mysteries waar we als natuurkundigen van wakker liggen. En waar een antwoord op moet zijn. Maar waar dan? De natuurkunde is niet klaar. Kortom: avontuur!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ook Stefan durft vandaag de overstap van Je Favoriete Podcast naar Kibbeling te maken. Hoewel hij niet op zoek is naar een relatie, gaat hij deze partnerruil graag aan. Gelukkig maar, want nu kan iemand Kelvin uitleggen dat Labubu’s niks met buurtbarbecues te maken hebben én hoe je je personeel kan betrappen op een nummer twee tijdens werktijd. Ook eindeloos doorlezen? Probeer Kobo Plus nu 30 dagen gratis via bol

In deze aflevering van Expeditie Gasloos staan we stil bij een baanbrekend innovatief product uit Nederland: de NEStore van Newton Energy Solutions. Dit unieke systeem is een vacuümboiler die in staat is om water tot wel 110 graden Celsius op te slaan. Het gesprek gaat diep in op de toekomst van gasloos wonen en de rol die duurzame totaaloplossingen spelen in de energietransitie. Hosts Aljo Hartgers en gasloos wonen expert Yuri Pelser verwelkomen Pavol Bodiš en Paul Bijvoet van Newton Energy Solutions, die inzichten delen vanuit hun ervaring en expertise.Het gesprek begint met de oorsprong van de NEStore waterbatterij. Begonnen als een TNO-project, zijn Pavol en zijn team op zoek gegaan naar manieren om warmteopslag te optimaliseren, een cruciaal aspect van de energietransitie. Ze ontdekten dat traditionele buffervaten vaak snel leaken en niet efficiënt genoeg waren voor de verduurzaming van woningen. De NEStore biedt een innovatieve oplossing door de opslagcapaciteit te verhogen en energieverlies te minimaliseren, waardoor het systeem tot wel acht keer meer energie kan opslaan in dezelfde ruimte dan conventionele boilers.De aflevering gaat verder met technische details over hoe de NEStore werkt. Het systeem maakt gebruik van geavanceerde isolatie- en verwarmingsmethoden om de hoge temperatuur vast te houden en tegelijkertijd kalkvorming te voorkomen.Hoewel de COP (coëfficiënt of performance) 1 bedraagt, is het rendement minder belangrijk dan het gebruik van lokaal opgewekte zonnestroom. De gasten benadrukken dat de focus moet liggen op zelfconsumptie en het beperken van onbalans in het energienetwerk.De aflevering sluit af met een blik op de toekomstige ontwikkelingen van Newton Energy Solutions en de behoefte aan kleinere, flexibelere oplossingen voor woningen met minder beschikbare ruimte. Het gesprek biedt een schat aan informatie voor iedereen die geïnteresseerd is in gasloos wonen, innovatie en duurzame energieoplossingen.Hoofdstukken:0:00 Welkom bij deze aflevering van Expeditie Gasloos0:06 Introductie van de NEStore0:14 De oorsprong van Newton Energy Solutions2:10 De uitdagingen van traditionele warmteopslag4:30 Hoe de NEStore werkt8:45 De sociale impact van duurzame producten10:55 Economische voordelen van de Nestor12:15 Het belang van herbruikbare materialen14:30 COP en de focus op zelfconsumptie18:00 Toekomstplannen van Newton Energy Solutions20:05 Discussie over kleinere oplossingen voor woningen24:45 Conclusies en afsluitingDeze aflevering is tot stand gekomen in betaalde samenwerking met Newton Energy Solutions.

Journalisten Maaike Timmerman en Noa van Oostrom duiken in het dubbelleven van topvoetballer Quincy Promes. Hoe kon een succesvolle sportcarrière hand in hand gaan met criminele activiteiten? In De Afghaanse Hand een ander verzwegen verhaal: de slag om Chora. Een bloedige episode uit de Nederlandse militaire geschiedenis die steeds verder uit ons collectieve geheugen verdwijnt. Hoe kan dat? Tot slot een tip waar ook twijfel en waarheid centraal staan: in de podcast Olaf zit vast het verhaal van Olaf H., die levenslang kreeg vanwege moord. Hoewel veel aanwijzingen naar hem wijzen, ontbreekt hard technisch bewijs. Hoe zeker is een veroordeling dan?

"We horen elkaar wel, maar we verstaan elkaar niet." Hoewel 96% van de professionals zichzelf een goede luisteraar vindt, denkt bijna iedereen dat de ander niet goed luistert. Een confronterende paradox, zegt Franka Rolvink Couzy – auteur van het boek Superluisteren. In deze aflevering van de Innovatie Wasstraat duiken we in:

Zelden werd er in de Tweede Kamer zo lang vergaderd over koppen soep als deze week. Zo bizar als dat klinkt, was het ook. Het was de week waarin een minister op één dag twee brieven moest sturen aan de Kamer over het zelfde onderwerp. Er was uitleg nodig wat een bepaald amendement zou betekenen. De eerste brief had de gemoederen moeten kalmeren, maar werkte averechts. De tweede brief kocht een paar maanden tijd, en overtuigde SGP en NSC ervan dat de koppen soep niet tot problemen zullen leiden. Het leidt er wel toe dat de PVV een nieuwe strategie moet bedenken voor de aankomende verkiezingscampagne. Met het binnenhalen van twee grote Faber-wetten is het lastig volhouden dat die partij wordt tegengewerkt en gefrustreerd. Hoewel de Eerste Kamer Wilders hierin misschien nog tegemoet kan treden. Naast 'soep-gate' was er deze week ook 'Dilan-gate'. Een te snelle, emotionele tweet over Douwe Bob moest worden gladgestreken met een video van maar liefst zeven minuten. Daarin zei Dilan Yeşilgöz een soort van sorry. Deze aflevering is gemaakt door Floor Doppen, Leendert Beekman en Mark Beekhuis See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel de zomermaanden bij de meeste atleten niet in het teken van vakantie staan, is dat voor de gewoonlijke stervelingen wel het geval. Misschien heb je dan wat meer tijd om een boek te lezen, een film te kijken of naar een evenement te gaan,... Heb je daarvoor nog wat inspiratie nodig? Dan is deze Sporza Daily precies wat je zoekt, want wij hebben een heleboel Belgische olympiërs naar hun beste tips gevraagd.

1 & 2 Tessalonicenzen (5 minuten) Handelingen beschrijft hoe Paulus de kerk in de Griekse stad Tessalonica stichtte. Verschillende Joden en niet-Joden in de stad kwamen snel na zijn aankomst tot geloof, maar vervolging kwam al bijna even vlug. Het duurde niet lang voor Paulus en zijn team de stad uit moesten vluchten. Hoewel hij bleef evangeliseren in andere steden, vroeg Paulus zich ook af hoe het met de christenen in Tessalonica ging. Paulus stuurde zijn medewerker Timoteüs en die kwam met een positief rapport terug. De gelovigen bleven trouw aan God ondanks de vervolging die ook zij te verduren hadden. Om hen te bemoedigen en om hun vragen te beantwoorden, stuurde Paulus twee brieven. De eerste is waarschijnlijk rond het jaar 50 geschreven, in dezelfde periode als de brief aan de Galaten, en de tweede niet veel later, waarschijnlijk in het jaar 51 of 52. De eerste brief Paulus begint zijn eerste brief met te danken voor het geloof van de Tessalonicenzen. Het feit dat ze in geloof met liefde reageren op de vervolging geeft hem grote vreugde. Hij bidt dat God hen door die liefde kracht zal geven zodat ze zuiver en heilig voor God zullen staan, wanneer Jezus met de engelen terugkomt. Dit gebed is een scharnierpunt in de brief, want Paulus werkt de thema's ‘heilig leven' en ‘Jezus' terugkomst' vervolgens verder uit. Hij spoort de Tessalonicenzen aan zuiver te leven en geen seksuele zonden toe te staan. Dat betekent dus een radicaal anders leven, want in Tessalonica vond veel misbruik, hoererij en overspel plaats. De basis van een ‘heilig leven' is ‘liefde'. De Tessalonicenzen laten al zien dat ze onderling liefhebben en Paulus moedigt hen aan nog meer te groeien in liefde. Dan gaat Paulus in op een aantal vragen die de Tessalonicenzen hebben over de dood. Waarschijnlijk waren recent enkele mensen omgekomen, wellicht zelfs vermoord vanwege hun geloof in Jezus, en de christenen vroegen zich af wat het lot was van gelovigen die sterven. Het antwoord is dat de Tessalonicenzen niet hoeven te treuren over hun doden zoals de niet-gelovigen dat doen. Na zijn of haar dood leidt Jezus de gelovige naar God toe. Op een dag komt Jezus bovendien terug uit de hemel. Dan worden de doden die Christus toebehoren opnieuw opgewekt en zullen zij samen met de nog levende gelovigen Jezus tegemoet gaan. Vanaf dat moment zullen we voor altijd bij Jezus zijn. Het is wel belangrijk dat we waakzaam blijven, want we weten niet wanneer Jezus terugkomt. Het kan vandaag zijn, maar ook eeuwen later. Als Hij terugkomt, moeten we daar wel klaar voor zijn. Wanneer ben je klaar? Als je geloof en liefde draagt als een harnas en hoop als een helm. Vergeld geen kwaad met kwaad, streef juist naar het goede. Wees vreugdevol, bid onophoudelijk en dank God onder alle omstandigheden. De tweede brief In zijn tweede brief aan de kerk in Tessalonica gaat Paulus dieper in op deze thema's. De reden is dat de problemen inmiddels zijn verergerd. Er is meer vervolging en de christenen zijn in de war over de terugkomst van de Heer. Dit leidt er zelfs toe dat sommige gelovigen niet meer willen werken, omdat Jezus toch ieder moment terug kan komen. Paulus probeert allereerst hun angst weg te nemen voor de vervolging door hen erop te wijzen dat God hen ‘waardig heeft bevonden om voor Hem te lijden'. Vervolging is geen straf, maar een eer. Wie uiteindelijk wel gestraft zullen worden, zijn de onderdrukkers. De christenen die worden vervolgd, worden uiteindelijk bevrijd. De mensen die God niet erkennen en het evangelie niet gehoorzamen, krijgen waar ze voor hebben gekozen: ze worden voor eeuwig verstoten. Jezus' volgelingen daarentegen mogen tot in eeuwigheid bij Hem zijn. Paulus bidt dan ook dat de Tessalonicenzen volhouden. Sterker nog: hij hoopt dat de vervolging ertoe leidt dat hun karakter nog meer wordt gevormd. Vervolgens geeft Paulus nogmaals uitleg over de terugkomst van Jezus. Het lijkt erop dat één of meer mensen zijn woorden hebben verdraaid. En vandaag de dag gebeurt dat nog steeds. Er zijn genoeg mensen die proberen te berekenen wanneer Jezus terugkomt aan de hand van wat Paulus zegt. Maar zo heeft hij zijn tekst nooit bedoeld. Integendeel, hij probeert juist te ontmoedigen dat mensen speculeren over de datum. Niemand weet wanneer Jezus terugkomt, maar er moet wel eerst een aantal dingen gebeuren. Paulus vat samen dat velen zich van het geloof zullen afkeren en dat de ‘wetteloze mens' eerst moet verschijnen. Hij gebruikt beelden uit Jesaja en Daniël die moeilijk te interpreteren zijn. Wat vaststaat, is dat er tijden zullen zijn waarin mensen Jezus in de steek laten en waarin kwaad de overhand lijkt te hebben. Dit mag ons niet ontmoedigen. Als wij volhouden te geloven en ons vasthouden aan de waarheid, staan we aan de goede kant van de streep. Blijf trouw. Paulus bidt God voor standvastigheid en roept de Tessalonicenzen op door te blijven gaan met hun dagelijkse werk. ‘Wijs de gelovigen die dat niet doen terecht', zegt hij. Tot slot vraagt hij God om de Tessalonicenzen vrede te schenken.

Fractievoorzitter Astrid Bannink van de Lokale Partij Grave uit kritiek op de gemeentelijke herindeling tot Land van Cuijk. Volgens haar heeft de fusie weinig opgeleverd voor Grave, dat sindsdien stilstaat en te weinig aandacht krijgt. De besluitvorming is volgens Bannink verder van inwoners af komen te staan en de beloofde kernendemocratie komt onvoldoende van de grond. Ook de politieke vertegenwoordiging van Grave is volgens haar sterk afgenomen. Hoewel ze erkent dat het idee van één gemeente inmiddels is ingeburgerd, mist er nog steeds een gemeenschappelijke identiteit. Bannink heeft weinig vertrouwen in het huidige kernenbeleid, maar hoopt dat de komende jaren alsnog verbetering brengen.

Deze week stemt de Tweede Kamer over asielwetten van voormalig PVV-minister Faber. Hoewel er een Kamermeerderheid voor strenger asielbeleid is, wordt het toch spannend. In deze aflevering van Lang verhaal kort legt Dennis uit hoe dat komt. 

Het panel heeft deze week gekeken naar de nieuwe SBS 6-show Het waren 2 fantastische dagen. Hoewel de emoties wel echt waren, werd een presentator flink gemist. Al waren er wel belletjes, pakketjes en een tv-scherm die het programma flink beïnvloedden. Angela de Jong: „Ik snap werkelijk niet waarom Igone de Jongh met Wesley Sneijder en Jaimie Vaes in één huis ging zitten.” Het hart van presentator Manuel Venderbos maakte een sprongetje toen er een nieuwe Lucky TV te zien was bij Beste Kijkers. Het panel was minder enthousiast en noemde het filmpje zelfs gemakzuchtig. RTL hoort sinds deze week bij DPG Media. Er wordt besproken of dit opvallend is en of dit wel goed nieuws is. Tussendoor zijn er twee minder leuke berichten. Loretta Schrijver en Dieuwertje Blok laten een plek achter bij respectievelijk The Masked Singer en Het Sinterklaasjournaal. Loretta wordt niet vervangen en Merel Westrik zal opnieuw in december de intocht van de Sint begeleiden. In het radiohoekje een pluim voor Radio 2 dat Concert at Sea uitzond. En waarom is er eigenlijk geen liveregistratie op televisie, terwijl dit wel bij Pinkpop gebeurt? Amber Kortzorg en een grote groep BNNVara-collega’s zijn boos, omdat er weer een witte man de late talkshow gaat presenteren. Dat ze zichzelf naar voren schoof, is volgens het panel geen goed idee. Bij de omroep lopen simpelweg geen geschikte vrouwelijke kandidaten rond. Daarnaast wordt de cliffhangerweek van Goede tijden, slechte tijden zeer kritisch besproken. En in Angela’s etalage staat zuster Trui uit Dag en nacht. Luisteren dus! Naar de wekelijkse AD Media Podcast, waarin tv-columniste Angela de Jong en verslaggever Gudo Tienhooven alle hoofd-, rand-, en bijzaken bespreken op het gebied van media. De presentatie is in handen van Manuel Venderbos. Luister je liever via Spotify of Apple, of een andere podcastapp? Dat kan! Vind al onze podcasts op ad.nl/podcasts.Support the show: https://krant.nl/See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een van de bekendste visuele illusies is de Müller-Lyer-illusie: twee horizontale lijnen met aan de uiteinden pijlen die naar binnen of naar buiten wijzen. De lijnen zijn precies even lang, maar zo zien we dat niet — en daarom spreken we van een illusie. Hoewel deze illusie al in 1889 werd ontdekt, weten we nog steeds niet precies hoe ze ontstaat. Wel zijn er invloedrijke studies die beweren dat de cultuur waarin je opgroeit bepaalt of je gevoelig bent voor deze illusie. Maar is dat echt zo? In deze aflevering bespreken we een recent artikel dat dit bewijs opnieuw onder de loep neemt en nieuw onderzoek presenteert waaruit blijkt dat visuele illusies misschien wel universele perceptuele processen zijn. Zo blijken zelfs guppy's vatbaar te zijn voor de Müller-Lyer-illusie. Hoe dat precies zit, hoor je in deze aflevering.Presentatie: Rolf Zwaan & Anita EerlandMuziek geschreven en gespeeld door Rolf ZwaanBronnenAmir, D., & Firestone, C. (2025). Is visual perception WEIRD? The Müller-Lyer illusion and the cultural byproduct hypothesis. Psychological Review. https://doi.org/10.1037/rev0000549Fodor, J.A. (1983). Modularity of Mind: An Essay on Faculty Psychology. Cambridge, MA: MIT Press.Pylyshyn, Z.W. (1984). Computation and Cognition: Toward a Foundation for Cognitive Science Cambridge,MA: MIT Press.In deze aflevering refereren we aan de volgende eerdere aflevering: Kort door de bocht denken (11). Een compleet overzicht met alle thema's uit de podcast en de bijbehorende afleveringen vind je hier op Rolfs Nederlandse blog. De samenvatting van deze aflevering wordt binnenkort gepost. Volg Rolf op Craving Coherence voor Engelstalige posts - over meer dan de onderwerpen uit de podcast. Hosted on Acast. See acast.com/privacy for more information.

In een tijd van nationale crisis en persoonlijke verwarring roept God de profeet Jesaja op een bijzondere manier. Terwijl de troon van Juda wankelt en de vijanden dichterbij komen, krijgt Jesaja een indrukwekkend visioen van Gods heiligheid in de tempel. Overweldigd door zijn eigen onreinheid, denkt hij dat hij verloren is, maar God reinigt hem en roept hem om te gaan. Jesaja antwoordt met die bekende woorden: “Hier ben ik, stuur mij.”Ondertussen is koning Achaz bang voor de dreiging van oorlog, maar vertrouwt hij niet op God. Hoewel hij weigert om een teken van God te vragen, geeft God het toch: een belofte dat er een kind geboren zal worden, Immanuël – God met ons. Het is een teken van hoop, midden in ongeloof.Deze hoofdstukken laten zien dat God spreekt – in heiligheid, in waarschuwing, en in belofte. De vraag is niet of Hij aanwezig is, maar of wij luisteren… en of wij durven antwoorden: “Hier ben ik.”

Daar is onlangs weer berig dat Afrika-perdesiekte weer voorgekom het met vrektes, ten spyte van verwagtinge dat die koue wintertoestande in Junie die verspreiding aansienlik sou verminder. Hoewel daar 'n merkbare afname in gevalle was as gevolg van die laer temperature, bly die voortgesette teenwoordigheid van die siekte 'n bron van kommer. Kosmos 94.1 Nuus het met veearts dr. Theuns Laubscher gepraat.

Steun ons geluid via iDeal: https://bunq.me/LuMens Dank je wel. LuMens - Seizoen 4: Mijn Essentie Ontwaakt Help mee dit groeiende kanaal verder te brengen om meer mensen te inspireren. Als je waardeert wat wij maken, abonneer je dan op dit kanaal, zet de meldingen aan en verspreid onze content via je eigen socials en in je eigen familie/vriendengroepen. Heel veel dank daarvoor! Jouw steun (en financiële bijdrage) zorgt voor de voortgang, kwaliteit en groeiend bereik van LuMens. https://www.tijdboeklumens.nl LuMens #4-10 Ingvild Molenaar, Kundalini facilitator en opleider Seizoen 4 Aflevering 10 Kundalini uitgelegd: wat gebeurt er bij activatie? In deze aflevering gaat Ferdinand in gesprek met yogadocent en Kundalini facilitator, Ingvild Molenaar. Ingvild is gespecialiseerd in lichaamsintelligentie, innerlijk werk en Kundalini activatie. Ze begeleidt mensen om een diepere verbinding te maken met hun innerlijke wereld, zodat ze vrijer en krachtiger in het leven komen te staan. Met haar unieke methode combineert ze spiritualiteit en wetenschap op een toegankelijke en praktische manier. Ingvild Molenaar (44 jaar) groeide op met een moeder die zich bezig hield met spiritualiteit en yoga. Toen Ingvild na haar studie werkzaam was als productieleider in het theater, besloot ze zelf op yoga te gaan. In eerste instantie omdat ze op zoek was naar een manier om meer ademruimte te krijgen. Als kind had ze veel last van astma en naarmate ze ouder werd sloeg dit om in een chronische ontsteking van haar slijmvliezen.  Hierdoor ze niet meer goed door haar neus in- of uitademen. Yoga en pranayama brachten hier verbetering in. Ingvild besloot de opleiding tot yogadocent te volgen en ging hierna les geven. Tijdens haar lessen ontdekte ze dat veel mensen geen bewuste relatie hebben met hun adem. Ze ging zich tijdens haar lessen focussen op het vinden van rust in de adem, en op het bewust worden van patronen. Je hoeft volgens haar niet geforceerd volgens een bepaalde techniek te ademen. In het dagelijks leven wil je dat je adem een natuurlijkheid heeft, pas daarna kun je experimenteren met verschillende technieken. Yoga hielp Ingvild ook om een innerlijk grid te bouwen zodat ze, ook al is het leven soms overweldigend, altijd de weg in haar binnenwereld kan vinden, en daardoor ook beter in de buitenwereld. Ze gelooft dat veel mensen het contact met hun innerlijke wereld verliezen naarmate ze ouder worden. Hoewel we goed worden opgeleid in het omgaan met de buitenwereld, leren we vaak niet hoe we kunnen navigeren door onze gedachten en gevoelens. Door middel van beweging van lichaam, geest en energie, helpt ze mensen de verbinding met zichzelf te herstellen. Daarnaast bleef Ingvild zich verdiepen in kennis; op fysiek, mentaal, emotioneel en filosofisch gebied. Ze liet zich initiëren in Kriya yoga meditatie, en ontwikkelde een innige relatie met chakrameditatie. Yoga, pranayama en meditatie bleken voor haar methodes te zijn om ... .....YouTube geeft slechts 5000 karakters voor dit tekstveld. We nodigen je uit om de rest van de tekst verder te lezen op onze eigen website https://www.tijdboeklumens.nl/podcast-ingvild-molenaar Tevens kun je je op onze site aanmelden voor onze nieuwsbrief. Zo blijven we in directer en onafhankelijker contact met elkaar.  Bestel ook absoluut onze Tijdboeken om een documentatie in huis te halen van krachtige visies bij elkaar, gebundeld in een premium hardcover met goudfolie artwork en fractal imprint. https://www.tijdboeklumens.nl Tot slot: als je het waardevol vindt wat wij maken, dan vragen we je graag om een vrijblijvende vergoeding via onze site of direct via iDeal (https://bunq.me/LuMens). Je houdt ons daarmee op de been, want we blijven dit werk enorm graag voortzetten maar daar hebben we hulp bij nodig. Enorm veel dank dus voor ieders bijdrage, al is het maar een klein gebaar, het maakt hét verschil voor onze draagkracht. Onze wens is dat het positieve, niet-polariserende en verbindende geluid van LuMens steeds meer gehoord en aangereikt kan worden, om de toename van spanning en strijd in de wereld te kanaliseren naar een constructief alternatief. Het delen van onze content wordt dan ook zeer gewaardeerd! https://www.tijdboeklumens.nl/doneren    Podcast host: Ferdinand van der Neut #zielsgeluk #manifesteren #bewustzijnsontwikkeling #christusbewustzijn #floreerspiraal

Waarom verlaten sommige mensen hun wijk nooit meer? In de wijk Krispijn, in Dordrecht, ligt het antwoord besloten in solidariteit, herkenning en een diepgeworteld gemeenschapsgevoel. Gertjan Doodkorten, geboren in Den Haag en inmiddels al meer dan dertig jaar bewoner van Krispijn, vertelt zijn verhaal in de podcastserie Door en door Krispijn. Zijn woorden geven een openhartig inkijkje in het leven in deze volkswijk.“Je biedt gewoon aan van: joh, zou ik even helpen?”Dat is de sfeer die Gertjan omschrijft. Ooit verrast door de cultuur in Krispijn, groeide hij er in, mede dankzij de warmte van de mensen. "Het is een volkswijk," zegt hij, "maar wel één waar iedereen voor elkaar klaarstaat."Gertjan kwam naar Krispijn via zijn werk in de zorg én de liefde: “Ik kwam hier wonen, leerde mijn vrouw kennen — en zij wilde absoluut niet verhuizen. De familie woonde hier, haar zus zelfs pal naast ons. Dat was een groot pluspunt.”Toch was het wennen in het begin. “In een dorp heb je afstandelijkheid tussen groepen. Hier staat iedereen voor elkaar klaar, ongeacht afkomst of religie. Dat vind ik echt een groot pluspunt van Krispijn.”In de decennia die volgden zag Gertjan de wijk veranderen: “In het begin had je echt straten waar alleen maar Turken woonden, of alleen maar Nederlanders. Nu zie je dat het veel meer door elkaar loopt.” Volgens hem heeft dat juist iets moois opgeleverd. “Mijn overburen zijn Turks. Maar hoe ze met ons omgaan, hoe ze meeleven met wat er in de straat gebeurt — dat is heel positief.”Hoewel hij soms twijfelde of de wijk voldoende ruimte biedt voor kinderen, ziet hij ook de kracht van de gemeenschap: “Iedereen kent ieders kind. Mensen letten op elkaars kinderen. Dat is het voordeel van kinderen opvoeden in Krispijn.”Na een loopbaan in de betonindustrie en een medische afkeuring door rugproblemen, vond Gertjan een nieuwe roeping in het wijkwerk. Tegen wil en dank, zou je kunnen zeggen: “Mijn vrouw ging eerst naar bewonersbijeenkomsten, maar kwam teleurgesteld terug: ‘Je kan praten als Brugman, maar het helpt niks', zei ze. Toen zei ik: als jij niet meer gaat, dan ga ik.”Hij is inmiddels voorzitter van de Wijkraad Krispijn. Dat klinkt feestelijk, maar volgens Gertjan is het veel meer dan dat: “We zijn er niet alleen voor leuke feestjes, we zoeken ook de verbinding met de politiek. Afvalproblemen, jeugdzorg, nieuwbouw — we willen daar gewoon zeggenschap over.”“Als je bewoners wil bereiken, moet je zelf op pad.”Dat is zijn missie: mensen activeren, vooral jongeren. “De groep tussen 12 en 18 is eigenlijk vergeten. Die kinderen hangen op straat, worden overal weggestuurd. Dat kan niet. We zijn actief op zoek naar plekken voor een jeugdhonk. De aanhouder wint.”Zijn betrokkenheid bij de wijk komt niet alleen voort uit praktische betrokkenheid, maar ook uit persoonlijke verwerking. “Ik heb het een en ander meegemaakt in de jeugdzorg. Twee jaar geleden ben ik gediagnosticeerd met PTSS. Daar ben ik voor behandeld. Nu voel ik me weer als die verpleegkundige van vroeger: iemand die klaarstaat om mensen te helpen. Alleen doe ik dat nu in de wijk.”“Nu pak ik een sociale rol — ik wil mensen bewegen om naar ons toe te komen, niet alleen met problemen, ook met leuke dingen.”Gertjan sluit af met een diepe overtuiging: “Ik zou hier tot aan mijn dood willen blijven wonen. Als het haalbaar is, blijven we gewoon hier.”Multicultureel en verbondenKinderen op straat, maar niet alleenVan beton naar bewonersbelangenTrauma's, verwerking en veerkracht

Hoe kun je flesvoeding geven als je borstvoeding had wíllen geven, en het gevoel van verlies zo klein mogelijk te maken?Borstvoeding is meer dan alleen voedselverschaffing. Het is emotioneel en kan heel diep gaan. Hoewel flesvoedende moeders net zo fantastisch zijn als borstvoedende moeders, kan het een gevoel van verlies geven als moeders een andere weg zijn ingeslagen dan ze hadden gehoopt.Is het het huid-op-huidcontact, of juist het exclusieve wat ze missen? In deze aflevering bespreek ik hoe je het gesprek aan gaat, welke oplossingen er zijn en hoe dat bijvoorbeeld in het geval van een moeder met depressie waardevol kan zijn. Ook benoem ik een effect van abrupt moeten stoppen, dat zo diep zit in het menselijk wezen, waarbij het voor moeders zelfs rouw om hun kindje op kan roepen. 

Aflevering één van de zevendelige NRC-podcast Dit is ons land. Wil je meer luisteren? Zoek dan op Dit is ons land in je podcastapp en luister meteen verder. Hoewel het conflict tussen Palestina en Israël al generaties duurt en geweld altijd op de loer ligt, veranderde ‘7 oktober' de geschiedenis in het Midden-Oosten. De 25-jarige Daniel Sharabi is in de vroege ochtend van 7 oktober 2023 op het Supernova-festival in Israël als Hamas-strijders schietend het terrein opkomen. De aanval van Hamas, op meerdere plekken, is voor Israël aanleiding om een allesvernietigende oorlog in Gaza te beginnen. Wat doet het met je wereldbeeld als je zoiets meemaakt?Presentatie: Ruben Pest & Derk WaltersRedactie: Felicia Alberding & Esmee DirksMuziek, montage en mixage: Bas van Win & Jeroen JaspersEindredactie: Anna KorterinkChef audioredactie: Rogier van ‘t HekPromotie: Ruben BaudoinMet dank aan: Mirjam van Zuidam & Danielle PinedoIllustratie: Lynne BrouwerVormgeving: Yannick MortierZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De Ronde van Zwitserland en de Baloise Belgium Tour zijn deze week twee mooie graadmeters richting de komende Tour de France. In beide wedstrijden vinden momenteel interessante ontwikkelingen plaats. Hoe moeten we João Almeida plaatsen tussen de kanonnen uit de Dauphiné? En zijn Jasper Philipsen en Tim Merlier nu de topfavoriete voor het geel in Lille? Je hoort het in de WielerFlits Podcast!Bij Youri IJnsen schuiven deze week verslaggevers Nick Doup en Julian Dubbeld aan. Ze openen de podcast met de Ronde van Zwitserland. Hoewel het deelnemersveld in Zwitserland een stuk minder aantrekkelijk is dan het Critérium du Dauphiné, valt er genoeg te bespreken over de ronde. Met dank aan de vroege vlucht die in rit één vooruitbleef. De mannen vragen zich - naar aanleiding van een discussie op X deze week - af of Almeida op dit moment de tweede beste klimmer op dit moment is, achter Tadej Pogačar. Ook Oscar Onley komt voorbij, die Picnic PostNL een sloot UCI-punten kan gaan opleveren in Zwitserland.Daarna gaan Youri, Nick en Julian snel door naar de Baloise Belgium Tour, waar het vooral letten is op Jasper Philipsen en Tim Merlier. Ze lijken allebei op tijd in vorm voor de Tour de France, maar de vraag is: zijn ze klaar om een gele trui te veroveren in Lille? Youri denkt dat er een verrassing gaat komen. En nee, die verrassing heet niet Jonathan Milan. Ook staan er in de Tour hoogstwaarschijnlijk een aantal verrassende Nederlandse namen aan de start. En hoe staan de toprenners ervoor richting de Ronde van Frankrijk?Met de tijdrit van vrijdag op het programma in België is de brug naar het NK tijdrijden van komende dinsdag ook snel geslagen. Want wie gaat er Nederlands kampioen tijdrijden worden. Slaan favorieten Daan Hoole en Riejanne Markus toe? Zo simpel zal het niet zijn. Luister snel naar een nieuwe WielerFlits Podcast!

Jaël Ost is comfort creator en een super fijne Disneyfan, met een focus op de Kleine Zeemeermin. Hoewel de film in 1989 in de zalen kwam, is Ariël nog maar de vierde Disneyprinses. Meer dan een extra aflevering waard, want ‘The Little Mermaid' heeft het pad geëffend voor wat we de Disney Renaissance noemen, de tekenfilms van de gouden jaren 1990. We hebben het over de OG-film, de tekenfilmreeks op tv (die ik als voorbereiding integraal heb bekeken, met een hoofd vol zeewier tot gevolg), over de twee vervolgfilms en de pretparkattracties. Over de rare Trumpiaanse muur, de fishshaming met Botje en Jody Benson als de meest actieve Disneyprinses. Over Sebastiaan die zijn eigen achterbakse hachje wil redden, het laatste project van The Muppets-uitvinder Jim Henson en het rondpompen van Neptunus. En over Jaël die niks heeft met Rapunzel noch Stitch. We zoeken ook een antwoord op deze vraagstukken. Hoe groot is de hand van Triton? Is Sebastiaan een gemene snitch? Hoe zou een Broosland eruit zien? En wat met Dismaland, een tijdelijke tentoonstelling van Banksy met een kunstwerk van Ariël als fata morgana?

Helmer doet zijn vader naar boven; het is tijd om schoon schip te maken. Hij haalt de woonkamer en de voormalige ouderlijke slaapkamer leeg, schildert de boel en koopt nieuwe spullen. Hoewel zijn v... Uitgegeven door SAGA Egmont Spreker: Louis van Beek

Theatergroep InterAmicos staat op het punt een bijzondere enintieme voorstelling op de planken te brengen: Belsters, een toneelstuk datzich volledig via telefoongesprekken afspeelt. De première vindt plaats opvrijdag 16 mei, gevolgd door vier andere voorstellingen verspreid over tweeweekenden. Belsters is gebaseerd op een Amerikaans script dat door degroep naar het Nederlands is vertaald. Het stuk draait om zes zussen dieverspreid over verschillende Amerikaanse staten wonen. Het contact tussen henverloopt uitsluitend via de telefoon. Tijdens de voorstelling worden maarliefst 39 telefoongesprekken gevoerd — met elkaar, maar ook met personen buitende familiekring. Op het podium heeft elke zus haar eigen ‘kamer', haar eigenwereld. Er is geen fysiek contact, geen oogopslag die gedeeld wordt. “Dat maakthet een unieke uitdaging,” vertelt Margreet Bezems, één van de actrices. “Jespeelt je scène zonder iemand tegenover je te hebben. Je hoort de ander niet,je ziet de ander niet — maar je moet wel reageren alsof dat zo is.” Dat vraagt niet alleen veel van het acteertalent, maar ookvan het inlevingsvermogen en het ritmegevoel van de spelers. “We hebbenintensief gewerkt aan karakterontwikkeling. Elk van de zes zussen heeft haareigen geschiedenis, haar eigen manier om met het gezamenlijke verleden om tegaan,” aldus Bezems. “Die verschillen maken het verhaal boeiend, maar ookconfronterend.” Hoewel de vorm experimenteel is, is de inhoud des teherkenbaarder. Thema's als familiebanden, eenzaamheid, rivaliteit, zorglast enpersoonlijke groei passeren de revue. De moeder van het gezin blijft buitenbeeld, maar haar aanwezigheid is voelbaar in elk gesprek — vooral bij de oudstezus, die de zorg op zich heeft genomen. Andere zussen vluchten in carrière,spiritualiteit of relaties. En ergens middenin klinken de echo's van hetgedeelde verleden. Het publiek wordt uitgedaagd goed op te letten. “Soms weetje even niet waar een opmerking op slaat,” zegt Bezems, “maar dan valt hetkwartje later in de voorstelling. Het is een soort puzzel voor de toeschouwer,maar wel een hele mooie.” De voorstelling is mede gekozen omdat het regisseur RiaPostema uitdaagde. Toen het oorspronkelijke stuk wegens een tekort aanmannelijke spelers afviel, stuitte zij op dit zusterstuk. Een gouden greep, zoblijkt uit de repetities. Wil je onze media volgen? Abonneer je (gratis) op onskanaal! Facebook: https://www.facebook.com/viaculturaonline/Instagram: https://www.instagram.com/viacultura078/TIktok: https://www.tiktok.com/@via.culturaTip de redactie! Heb jij nieuws dat verteld moet worden? Komin contact met ons. Stuur een e-mail naar: redactie@stichtingviacultura.nlStuur een WhatsApp naar onze redactietelefoon: 06 28 13 8333Stuur ons een persoonlijk berichtje op onze socialemediakanalen

Heb je weleens gehoord van Lactoferrine? Het is in mijn ogen echt een SuperFood! Hoewel, food… dat is niet helemaal op z'n plaats, maar het is wel echt een wonderlijke stof met een zo mogelijk nog wonderlijkere uitwerking op het lichaam. In deze aflevering deel ik een aantal gezondheidsvoordelen van Lactoferrine met je.

Het demissionaire kabinet gaat adviseren om tieners onder de 15 jaar geen social media te laten gebruiken en om niet te beginnen aan een mobiele telefoon vóór groep 8. Dat melden ingewijden aan onder andere RTL Nieuws en persbureau ANP. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. 'Gezond Schermgebruik', zoals de richtlijn van het kabinet heet, wordt dinsdag gepresenteerd door demissionair staatssecretaris Vincent Karremans. Hoewel het niet om een wettelijk verbod gaat, is het volgens de ingewijden wel een 'dringend advies' van het kabinet. Daarmee lijkt het kabinet deels gehoor te geven aan een motie die eerder dit jaar met een ruime meerderheid werd aangenomen door de Tweede Kamer. Daarin wordt het kabinet opgeroepen om een socialmediaverbod op Europees niveau te regelen. Een richtlijn op nationaal niveau kan een eerste stap daarnaartoe zijn. Verder in deze Tech Update: Microsoft-baas Satya Nadella is op 'AI Tour' en was maandag in Amsterdam om meer te vertellen over de soevereine cloud waar Microsoft aan werkt WhatsApp gaat binnen nu en een aantal maanden reclame laten zien See omnystudio.com/listener for privacy information.

In aflevering 213 van Nerd Culture duiken we diep in de wereld van films, series en nerdy nieuws! We bespreken de gloednieuwe Superman-trailer, de bevestiging van een Wonder Woman-film door James Gunn en het bizarre budget van DC's volgende grote titel.Ook komt Thunderbolts voorbij, dat ondanks hoge verwachtingen de box office niet haalt. Daarnaast checken we trailers van onder andere Space Balls 2, The Pickup en Eddington, én bespreken we updates over Warhammer 40K, The Twilight Zone, LEGO als mentale support en Marvel's toekomstplannen. Kortom: genoeg om je nerdhart sneller te laten kloppen!Ook Thunderbolts flopt aan de box officeOndanks sterke recensies en Bob Iger's lof als hét voorbeeld van Marvel's nieuwe “kwaliteit boven kwantiteit”-aanpak, blijkt Thunderbolts een financiële misser. Met een wereldwijde opbrengst van $371 miljoen blijft de film onder de break-evengrens van $425 miljoen. Marvel hoopte met deze kleinschaliger productie, vol B-personages uit Black Widow en Falcon and the Winter Soldier, het tij te keren na de moeizame release van Captain America: Brave New World.De flop lijkt Marvel tot heroverweging te dwingen. Volgens analisten is het publiek klaar met middelgrote superheldenteams. De studio richt zich nu op grote namen: Fantastic Four, Spider-Man 4 en Avengers: Secret Wars. Kleine films lijken te verdwijnen, tenzij Marvel ze durft te maken met bescheiden budgetten en als op zichzelf staande verhalen. De Multiverse Saga is nog niet ten einde, maar deze tegenvaller kan grote gevolgen hebben voor Marvel's koers.Wonder Woman in de maak bij James Gunn's DCJames Gunn heeft bevestigd dat er een nieuwe Wonder Woman-film in de maak is bij DC Studios. In een interview met Entertainment Weekly zei hij dat het project “langzaam maar zeker” vooruitgaat en momenteel geschreven wordt. Deze film staat los van de HBO Max-serie Paradise Lost, die als prequel dient en zich richt op de mythologie van Themyscira.Hoewel er nog geen regisseur of hoofdrolspeelster is aangekondigd, suggereert Gunn dat Wonder Woman opnieuw een centrale rol krijgt binnen de reboot van het DCU. Dat sluit aan bij CEO David Zaslavs visie op Superman, Batman, Supergirl en Wonder Woman als de vier pijlers van het nieuwe universum.Met Superman bijna klaar voor release en Supergirl: Woman of Tomorrow net afgerond, lijken de contouren van DC's Trinity zich langzaam te vormen. De terugkeer van Diana Prince is nu officieel onderweg.Timestamps:00:10:51 Devil May Cry00:15:40 The Wild Robot 00:20:00 Sakamoto Days00:22:54 Superman Trailer00:27:39 Clark Kent is al drie jaar Superman00:30:38 Superman heeft een krankzinnig budget00:34:00 Space Balls 2 aangekondigd00:37:03 Robert Eggers komt met A Christmas Carol00:41:25 Bekijk de F1 the Movie trailer met haptic feedback op iPhone00:45:45 Wil jij Indiana Jones zijn zweep?00:47:33 Eddington Trailer00:51:21 Henry Cavill geeft update over Warhammer 40K00:54:38 Thunderbolts weet niet break-even te draaien00:57:00 Marvel Midnight Suns in de maak bij Disney00:58:19 Marvel Studios Cross-Sections00:59:23 LEGO voor mentale weerbaarheid?01:02:25 Leonardo DiCaprio en Ben Stiller rebooten The Twilight Zone01:04:45 The Pickup Trailer

De afgelopen weken testte presentator Bas van Werven de robotgrasmaaier 450X NERA van het Zweedse Husqvarna. De robotmaaier bleek wat 'overpowered' ten opzichte van het grasveld waar Bas 'm liet maaien, maar het gazon werd er niet minder mooi door. Toch heeft Bas wat kanttekeningen. In de achtertuin grazen de schapen op het veld van Bas, voor de rest van het gazon gebruikt hij meestal de zitmaaier: 'werkt therapeutisch'. Maar de nieuwe robotmaaier moet de boel automatiseren en zou het veld ook nog eens in kwaliteit onderhouden. De ervaring leert alleen dat de maaier vaker om hulp vraagt dan vooraf gedacht. Meerdere keren per week loopt de maaier vast in de rand van het gazon, misschien omdat Bas de grenzen wat te strak afgezet heeft. Bovendien moet je zelf ook nog wat doen, anders zal het gras nooit rand tot rand gemaaid worden. Hoewel de slimme robotmaaier een uitkomst is voor grote gazons en weinig tijd, lijkt het nu vooral een extra last mee te brengen. Bovendien had een kleiner model wellicht beter gewerkt, gelukkig zijn die opties er ook (voor minder geld). Benieuwd wat deze Husqvarna kostte en wat het eindoordeel was? Luister de podcast!See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel de Amerikaanse inflatie stabiliseert, ligt die nog altijd aanzienlijk boven het niveau dat de Fed ambieert. En het is ook nog te vroeg om te concluderen dat alle invoerheffingen van de regering-Trump amper invloed hebben op het gemiddelde prijsniveau in de VS, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Dit zijn de prijzen die begin mei verzameld zijn, dus dat was misschien nog net iets te vroeg.’ Het effect van heffingsmaatregelen werkt zelden zo snel door, als gevolg van een aantal factoren. Zo hebben veel bedrijven nog voorraden die tegen oude prijzen zijn aangeschaft, waardoor ze de prijzen voorlopig redelijk onveranderd kunnen laten. ‘De krimp van de Amerikaanse economie in het eerste kwartaal werd vooral veroorzaakt doordat bedrijven op grote schaal de aanschaf van spullen die ze in de loop van dit jaar wilden kopen naar voren hebben gehaald, anticiperend op de invoerheffingen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sparen kan je op verschillende manieren. Hoewel het klassieke spaarboekje op nummer 1 blijft staan, wordt beleggen steeds populairder. Veel jongeren investeren in ETF's en hopen zo slapend rijk te worden. Banken spelen daar maar al te graag op in. Maar hoe kan je slim sparen? En hoe begin je eraan? Volg en beluister Kop of munt hier: Spotify Apple podcasts DS Podcast De Standaard ­ Journalisten Frida Deceunynck, Pascal Dendooven | Presentatie en redactie Alina Churikova | (Eind)redactie Sofie Steenhaut | Audioproductie Benjamin Hertoghs | Muziek Pieter Santens | Chef podcast Alexander LippeveldSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Welkom bij een nieuwe aflevering van Nerd Culture, dé nerd-podcast waar we alles bespreken wat speelt in de wereld van films, series, comics en popcultuur. In aflevering 212 duiken we in het laatste nieuws, checken we verse trailers en praten we je bij over alles wat je niet mag missen. Van Ridley Scott die afscheid neemt van Alien, tot geruchten over een terugkeer van True Detective met McConaughey en Harrelson, en Tony Gilroy die keihard moest knokken voor het budget van Andor seizoen 2. Zet je schrap, want we hebben weer een bomvolle show voor je klaarstaan!Ridley Scott is klaar met de Alien franchiseRidley Scott, de legendarische regisseur van de originele Alien, heeft aangekondigd dat hij niet langer actief zal bijdragen aan de franchise. Hoewel hij nog betrokken blijft als producent, vindt de 87-jarige filmmaker dat hij “genoeg heeft gedaan” na het regisseren van onder meer Prometheus en Alien: Covenant. Scott geeft aan dat hij na Alien Resurrection de kwaliteit van de reeks zag afnemen en betreurt dat Alien niet de status van Star Trek of Star Wars heeft bereikt. Toch koestert hij hoge verwachtingen voor de toekomst van de serie, zeker nu er nieuwe projecten aankomen zoals de film Alien: Romulus en de Hulu-serie Alien: Earth, waar Scott als uitvoerend producent bij betrokken blijft.True Detective keert terug naar z'n rootsNic Pizzolatto, de bedenker van True Detective, heeft onthuld dat hij een idee heeft voor een nieuw verhaal rond Rust Cohle en Marty Hart, gespeeld door Matthew McConaughey en Woody Harrelson. Hoewel hij nog niets heeft geschreven, heeft hij het concept al besproken met de acteurs, die openstaan voor een terugkeer. Pizzolatto stapte in 2019 zelf uit de serie nadat hij “spiritueel moe” was van de donkere thema's en zich wilde focussen op het vaderschap. Inmiddels werkt HBO aan een vijfde seizoen van True Detective met Issa López als showrunner, nadat zij eerder verantwoordelijk was voor Night Country.Streaming is dood volgens Disney insidersAndor-bedenker Tony Gilroy onthulde tijdens het ATX Television Festival dat hij hard moest vechten voor het budget van seizoen 2. Ondanks het succes van seizoen 1 kreeg hij van Disney te horen dat “streaming dood is” en dat er minder geld beschikbaar was. Gilroy vocht echter om de creatieve vrijheid en schaal van de serie te behouden. Hij benadrukte dat hij bij Andor nooit concessies hoefde te doen, zelfs niet toen controversiële uitspraken als “F*ck the Empire” werden gemaakt. Ondanks Disney's verschuiving van streaming naar bioscoopfilms blijft Andor een van de meest geprezen Star Wars-series tot nu toe. 00:00:00 Nerd Culture #21200:00:20 Wat gaan we vandaag doen?00:06:07 Wat hebben we gekeken/gelezen/geluisterd?00:06:30 The Phoenician Scheme00:10:30 Mission Impossible Rogue Nation00:14:47 Alien: Earth Trailer00:33:46 Ridley Scott is in principe klaar met de Alien franchise00:39:50 Tom Felton keert terug als Draco Malvoy00:42:23 George R.R. Martin haalt uit naar writers die bronmateriaal aanpassen00:51:38 George R.R. Martin reageert op ‘zijn' Elden Ring film00:53:20 Dracula Trailer00:57:08 Blumhouse koopt de rechten van SAW01:00:10 Drew Struzan kan niet meer verder door Alzheimer01:03:12 Nieuw seizoen True Detective met McConnie en Harrelson? 01:07:12 Flop van Madame Webb niet Dakota Johnson haar schult01:09:40 Inzending van de community01:12:33 Freaky Tales 01:16:26 Tony Gilroy moest vechten voor budget want ‘Streaming is dood'01:25:08 The Man in My Basement Trailer01:26:27 Hot Toys komt met ultieme Predator collectie01:29:10 Get ready voor de Galactus popcornbucket01:29:56 Superman heeft ook een popcorn bucket01:30:54 Superman drinks01:31:38 Sydney Sweeney's badwater zeep01:35:13 Happy Gilmore 2 Trailer

Rechters hebben sinds het begin van Donald Trumps tweede ambtstermijn al meer dan 180 keer een streep door zijn beleid gezet, al dan niet tijdelijk. De vele vonnissen vertragen niet alleen Trumps politieke agenda, ze knagen ook aan zijn daadkracht. Het Witte Huis spreekt dan ook van kwalijke bemoeienis door ongekozen magistraten en gaat vol in de aanval op de rechterlijke macht. Trump lijkt daarbij voornemens zijn presidentiële speelveld te verruimen. Critici zien in dit alles tekenen van een constitutionele crisis. Hoewel er daar volgens Telegraafcorrespondent Paul Jansen vooralsnog geen sprake van is, lijkt een flinke clash tussen de drie ‘takken' van de macht - de trias politica - steeds waarschijnlijker.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel die Haaie die Europese Uitdaagbeker gewen het, het hulle nie veel welslae behaal in die Verenigde Rugbykampioenskap nie. Hulle het verlede seisoen in die 14de plek op die punteleer afgesluit. Die Durbanse span berei voor vir Saterdag se kwarteindstryd teen die Ierse span Munster op Kingspark in Durban. Die Haaie se kaptein, die Springbok-ster Eben Etzebeth, sê hulle verwag 'n moeilike wedstryd ondanks hulle tuisveld-voordeel:

Welkom bij aflevering negen van het zesde seizoen van De Biervrienden Podcast! In deze aflevering duiken De Biervrienden in de vergeten pareltjes uit hun bierkasten. Geheel volgens het vertrouwde en nostalgische podcastformat drinken de mannen dit keer een luisteraarsbier en biervriendenbier, en behandelen de heren een klein mini thema. De Turf 'n Surf van Van de Streek lag al geruime tijd stof te vangen, dus stoften de heren het blik af, schonken dit luisteraarsbier in en gingen er eens goed voor zitten. Al gauw ondervonden zij dat dit bier anders was dan dat ze zich konden herinneren. Maarten vond in zijn biervoorraad de Rascal Tripel van Brouwerij Futurum, gekozen op basis van de hoogste Untappd-score van de bieren die hij had liggen. Een bier met een bijzonder verhaal en een bijzondere basis: dit bier is namelijk infused met The Rascal Gin. Dit bier toverde een ware glimlach op het gezicht van de heren en werd dan ook zeer goed ontvangen. In het mini thema van Thom stond het proeven van bieren over tijd centraal. Thom bracht een 4 jaar oud trappistenbier aan tafel dat al enige tijd tussen zijn bieren lag te rijpen, en zette deze tegenover een nieuwe variant. Een klassieker onder de rijpingsbieren – de Orval. Hoewel een dergelijk smaakexperiment eerder door de mannen is ondernomen, heeft de Orval een opvallend uiteenlopende ervaring bij de heren teweeg gebracht. Kortom – een aflevering vol nostalgie, herontdekkingen en smaakexperimenten! Jouw (lievelings)bier door ons beproefd hebben? Benader ons! instagram.com/biervriendenpodcast/ facebook.com/biervriendenpodcast Untappd: untappd.com/user/biervriendenpodcast Gmail: debiervriendenpodcast@gmail.com Intro muziek: Upbeat Forever by Kevin MacLeod Link: incompetech.filmmusic.io/song/5011-upbeat-forever License: creativecommons.org/licenses/by/4.0/

Het is lange tijd al heel droog geweest. Hoewel het afgelopen weekend wat regende, zijn we toch maar beter bezig met de gevolgen van de droogte. Want door de klimaatopwarming wordt het probleem elk jaar wat groter. Ons land lijkt te weinig voorbereid op de droogte of op extreme regen. Waarom is waterbeleid zo moeilijk? En biedt de droogte ook geen kansen voor bedrijven? ­ Alina Churikova nodigt in Kop of munt elke week twee gasten uit om te praten over het economische thema van de week. Luister elke maandag in de feed van Kop of munt: Spotify Apple podcasts DS Podcast De StandaardSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De koers van Bitcoin heeft opnieuw een recordhoogte bereikt. In de nacht van woensdag op donderdag werd de digitale munt verhandeld tegen ongeveer 111.800 dollar. Daarmee is het vorige hoogtepunt, rond de inauguratie van Donald Trump begin dit jaar, overtuigend overtroffen. Toch is het beeld in euro’s minder uitbundig: door de veranderde wisselkoers staat Bitcoin uitgedrukt in euro’s nog niet op een recordstand. De grens van 100.000 euro is nog niet doorbroken. Tegelijkertijd blijven altcoins voorlopig achter bij deze opmars. De huidige koersstijging laat zich verklaren door een combinatie van factoren. Zo blijven de Amerikaanse Bitcoin-ETF’s populair, met BlackRock als uitschieter. In mei wist dit fonds 3,4 miljard dollar aan nieuw kapitaal aan te trekken. Ook zijn er signalen dat steeds meer bedrijven overgaan tot de aankoop van Bitcoin. Daarnaast speelt nieuwe wetgeving in Texas een rol. De staat heeft als eerste in de VS een eigen bitcoinwet aangenomen. Die voorziet onder andere in een formele definitie van begrippen als Bitcoin, cryptocurrency en cold storage, en draagt het beheer van een toekomstige Bitcoinreserve op aan de financieel directeur van de staat. Hoewel er nog geen bedragen zijn genoemd, maakt de wet het mogelijk om Bitcoin aan te kopen, vooralsnog de enige digitale asset met een marktkapitalisatie die boven de grens van 500 miljard dollar ligt. In de VS haalde Sam Altman, bekend als CEO van OpenAI en mede-oprichter van het crypto-identiteitsproject Worldcoin, 135 miljoen dollar op met een verkoopronde van tokens. Met dat geld wil hij het aantal zogeheten irisscanners uitbreiden. Deze ‘Orb’-apparaten worden gebruikt om de identiteit van mensen wereldwijd te verifiëren, met als doel iedere wereldburger van een cryptorekening te voorzien. Er zijn momenteel 874 locaties waar zo’n scan mogelijk is, maar Nederland hoort daar nog niet bij. In Berlijn staat de dichtstbijzijnde scanner — in een dönerzaak. De koers van de Worldcoin-token heeft zich na een sterke lancering in 2023 nauwelijks hersteld. Waar de prijs ooit boven de 10 dollar piekte, zakte deze terug naar 60 dollarcent. Inmiddels is de munt gestegen naar ongeveer 1,15 dollar. Deze week in de CryptocastEen gesprek met Pim Swart van cryptodurfinvesteerder Maven11. We hebben het over het meest gepeste jongetje van de klas, dit jaar: Ethereum. Want waarom gaat het daar nu zo slecht? En komt dat nog wel goed? De eerste tekenen zijn hoopgevend, want de afgelopen maand steeg de koers van Ether met zo'n 50%. Co-host is Raoul Esseboom. Met Daniël Mol bespreken we elke week de stand van de cryptomarkt. Luister live donderdagochtend rond 8:50 in De Ochtendspits, of wanneer je wilt via bnr.nl/podcast/cryptocastSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Als er geen verrassingen zijn spreken een Oekraïense en een Russische delegatie vanochtend elkaar in Istanboel. Hoewel dit niet het topoverleg is waarop president Zelensky had gehoopt, is het wel de eerste keer sinds kort na het begin van de oorlog in 2022 dat de twee landen weer direct contact hebben. We spreken met VRT-journalist en defensiedeskundige Jens Franssen over deze ontmoeting en de rol van Europa in de onderhandelingen.  (10:39) De klank van vrijheid: Hoe muziek verzet adem geeft Tijdens de protesten in Belarus tegen president Aleksandr Loekasjenko in de zomer van 2020 klonk er één lied luid en duidelijk door de straten: Peremen! van de Sovjetband Kino. Gegrepen door de kracht van deze beelden en de roep om democratie, schreef Peter Vermeersch in zijn nieuwe boek Polsslag over hoe deze muziek mensen tot op de dag van vandaag blijft inspireren in de strijd voor vrijheid. Presentatie: Sophie Derkzen

Apple overweegt om de prijs van de nieuwste generatie iPhones dit jaar te verhogen, maar nadrukkelijk niet vanwege de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China. Dat melden ingewijden aan The Wall Street Journal. Niels Kooloos vertelt erover in deze Tech Update. Hoewel de Verenigde Staten en China een tijdelijke overeenkomst hebben bereikt wat betreft importheffingen, moet Apple in de VS nog altijd 20 procent heffing voor elke geïmporteerde iPhone uit China betalen. Toch zou de mogelijke prijsstijging vooral komen door een reeks nieuwe functies die de nieuwe generatie iPhones gaat krijgen. Ook zou een verbeterd ontwerp meespelen. Verder in deze Tech Update: Nederlandse winkels zijn steeds vaker pin-only, maar bij de bibliotheken is juist het tegenovergestelde zichtbaar, aldus De Nederlandsche Bank Een Sovet-ruimtesonde van ruim een halve ton is afgelopen weekend neergestort in de Indonesische oceaan See omnystudio.com/listener for privacy information.

Welkom bij Nerd Culture, de podcast waarin we je wekelijks bijpraten over alles wat leeft in geekland. In aflevering 208 duiken we onder andere in de nostalgie van The Last Action Hero, Gargoyles en een nieuwe Suske & Wiske. Daarnaast bespreken we opvallend entertainmentnieuws: van Trumps dreigementen tegen buitenlandse films tot Walton Goggins' spannende uitspraken over Fallout seizoen 2. Ook hebben we het over Marvel's mogelijke koerswijziging op Disney+, en de bizarre financiële flops van Hollywood.Donald Trump dreigt met importheffingenPresident Trump kondigde op Truth Social aan een ‘100% tarief' in te voeren op alle in het buitenland geproduceerde films om de Amerikaanse filmindustrie te beschermen. Hij droeg het Ministerie van Handel en de Amerikaanse Handelsvertegenwoordiger op dit snel te regelen omdat buitenlandse landen filmmakers lokken met fiscale voordelen en de industrie ‘doodgaat'. Op C-SPAN gaf hij ook Californië's gouverneur Gavin Newsom de schuld. Entertainmentleiders waarschuwen dat dit zowel films als televisieseries raakt. Grote producties als Mission: Impossible – The Final Reckoning, Avatar: Fire and Ash en diverse Marvel-projecten kunnen extra kosten krijgen. De gevolgen blijven onzeker en echt onvoorspelbaar.Fallout Season 2 gaat next levelWalton Goggins, hoofdrolspeler in Fallout, zegt dat seizoen 2 “een compleet ander niveau” is vergeleken met het succesvolle eerste seizoen. In een interview met GamesRadar+ vertelt hij dat het verhaal onverwachte richtingen opgaat en dat de wereld nu aanvoelt alsof die al 200 jaar bestaat. Seizoen 1 was een enorme hit en leverde Goggins zelfs een Emmy-nominatie op voor zijn rol als de Ghoul. Het einde hintte op een reis naar New Vegas, met veel ruimte voor chaos. Hoewel er nog geen releasedatum is, belooft seizoen 2 een nog meeslepender ervaring te worden voor fans van de post-apocalyptische serie.Geen a-list Avengers meer bij Disney+ TV shows?Volgens een nieuw gerucht zal Marvel Studios hun Disney+-series in de toekomst minder laten draaien om grote filmkarakters. De aankomende Vision-serie zou de laatste zijn met een bekende bioscoopheld in de hoofdrol. Daarna richten de shows zich vooral op nieuwkomers zoals Wonder Man, die in december debuteert. Grote namen als de Fantastic Four en New Avengers blijven volgens insider Jeff Sneider voorbehouden aan bioscoopfilms, al blijven er wel verwijzingen in de series. Marvel lijkt zo een duidelijker onderscheid te maken tussen film- en tv-content, met series als springplank voor nieuwe personages binnen het MCU. Een officiële bevestiging ontbreekt voorlopig.Timestamps:00:00:00 Intro00:00:30 The Last Action Hero00:02:12 Gargoyles00:04:50 Asterix & Obelix00:07:56 Suske & Wiske: Het nieuwe Witje00:10:32 Nero Part 400:13:26 Conjuring: Last Rites Trailer00:16:22 Trump dreigt met 100% importheffingen voor films buiten de VS00:20:09 Tom Cruise foto00:22:22 Walton Goggins: “Seizoen twee van Fallout gaat echt next level zijn”00:25:17 Phil Spencer: “Het succes van Fallout en Minecraft inspireert ons”00:32:02 Een overzicht van de grootste financiële flops in Hollywood00:40:01 Apollo Creed figurine onthuld00:42:17 Squid Game Season 3 Trailer00:44:13 Geschrapte Andor aflevering was met K2-S0 in een horror vibe00:52:36 Lijkt Allan Cummings te verklappen dat Doomsday toch X-Men vs Avengers gaat worden?00:54:56 Captain America: Brave New World00:57:02 Geen major Marvel characters meer in Disney+ TV shows01:01:50 Binnenkort Miles Morales te zien in de MCU?01:03:43 Trinity Bliss de nieuwe Jubilee?01:05:01 Jeremy Renner moest het doen met de helft van het geld voor seizoen 201:08:39 Stick Trailer

Die minister van Elektrisiteit en Energie, Kgosientsho Ramokgopa daag die opvatting uit dat Suid-Afrika se afhanklikheid van steenkool nie strook met sy klimaatsverbintenisse nie. Hoewel steenkool verantwoordelik is vir die opwekking van meer as 80-persent van die land se elektrisiteit, is die regering verbind om na skoner alternatiewe energiebronne soos son- en windkrag oor te skakel. Ramokgopa sê met die regte tegnologie kan steenkool steeds tot die land se energiemengsel bydra:

Na een succesvolle eerste zoektocht naar de dwerguil is het nu tijd voor een nieuwe kraker. U raadt het al, de notenkraker. Met thermoskoffie, verrekijkers en iets te veel enthousiasme door het succes van de dwerguil trekken we diep het woud in. We zullen de voorafgaande autorit achterwegen laten waar Arjan zijn "rustige" zelf was omdat we de weg niet konden vinden. Hoewel we omringd zijn door natuur is het verdacht stil. Lopen, lopen, lopen. Stoppen, kijken. Meer lopen. weer niet vinden. hoop opgeven, zeuren. toch doorgaan. en dan... Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.