De Jortcast

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 4 oktober waar Jort Kelder belt met Lisa Westerveld over hoe we eenzaamheid beter aan kunnen pakken. Te gast is econoom prof. dr. Coen Teulings over het wel of niet schrappen van de hypotheekrenteaftrek (en hoe we het huizentekort kunnen oplossen). De jonge dr. Nico Brinkel heeft een oplossing voor de netcongestie door slimmer je elektrische auto op te laden. En ontwikkelingspsycholoog  prof. dr. Eveline Crone doet onderzoek naar jongeren. Luistert de politiek wel genoeg naar ze? 

We worden geregeerd door emotie, lijkt het wel als we naar de bolletjesregen van stemmingen over moties kijken deze week en natuurlijk met dat schuine oog ook naar de verkiezingscampagne. Hoe is dat ontstaan en hoe maken we feiten weer doorslaggevend in plaats van het onderbuikgevoel? Te gast bij Jort Kelder zijn socioloog prof. dr. Jan Willem Duyvendak en wetenschapsjournalist dr. Stan van Pelt. 

Media-aandacht voor controversiële studies, zoals Trumps suggestie dat autisme en paracetamol met elkaar verbonden zouden zijn, en de opkomst van nepwetenschap maken het voor het publiek lastig om feiten van fictie te onderscheiden. Tegelijkertijd neemt de druk op onderzoekers om te presteren toe, met alle risico's van dien. Dr. Stan van Pelt, neurowetenschapper, wetenschapsjournalist en docent wetenschapsjournalistiek aan de radbouduniversiteit in Nijmegen, bespreekt dit in de Jortcast. Deze week publiceerde hij zijn boek Sloppy Science, waarin hij blootlegt hoe fouten, slecht uitgevoerde studies en systemische druk het vertrouwen in wetenschap ondermijnen.

We gedragen ons tegenwoordig in de openbare ruimte zoals thuis. We draaien harde muziek in de trein, smakken met open mond op straat en mogen 'overal onszelf zijn'. Hoe is dit gedrag een weerspiegeling van ons huidige politieke klimaat dat beheerst wordt door polarisatie en de daarbij behorende lelijke woorden in het debat? Te gast is socioloog prof. dr. Jan Willem Duyvendak, verbonden aan de UvA en directeur van het Netherlands Institute of Advanced Studies (NIAS). Hij verklaart in zijn net verschenen boek 'Spookkloven. Waarom Nederland minder gepolariseerd is dan we denken' waarom er geen reden tot polarisatie is, ook al willen politici dat vuurtje graag opstoken voor dat eigen politieke gewin. En waarom we ons allemaal weer een beetje moeten gedragen, zowel in Den Haag als in de openbare ruimte.  

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Jimmy Dijk van de SP over een motie om de prijzen in de supermarkt naar beneden te krijgen. Te gast is prof. dr. Jan Willem Duyvendak die analyseert of we na een week van rellen en een debat over rellen ook echt zo gepolariseerd zijn. Hij schreef het boek 'Spookkloven'. De jonge dr. Suzanne Poiesz onderzocht de visstand en de biodiversiteit in de Waddenzee en dr. Stan van Pelt schreef een boek 'Sloppy Science' over fraude in de wetenschap. 

Is er nog plek voor de conservatieve stem in de wetenschap of is die luid genoeg? In de week van het 'vrije woord' zou alles gezegd mogen worden, dus ook over o.a in het debat over de buitenlandse studenten aan onze universiteiten. U hoort naast Jort Kelder ook dr. Jelle van Baardewijk (cultuurfilsooof o.a. bij Nyenrode en de Hogeschool van Rotterdam) en dr. Casper Wits, sinoloog, japanoloog en universitair docent Oost-Azië Studies aan de Universiteit Leiden. 

TikTok is niet alleen een bron van vermakelijke filmpjes, maar ook een casus voor de gevaren van data, technologie en geopolitiek. Europa zit massaal op TikTok, zonder zich altijd te realiseren dat het ook een instrument van buitenlandse invloed is. TikTok's moederbedrijf ByteDance investeert miljarden in AI-infrastructuur en Xi zet druk op Chinese techbedrijven om hun eigen chips te gebruiken in plaats van die van Nvidia. Te gast is dr. Casper Wits, sinoloog en japanoloog aan de Universiteit Leiden. Volgens Wits ligt het echte doel van de Chinese strategie niet bij het Westen, maar bij het mondiale zuiden: Afrika, Azië, Latijns-Amerika. Europa? "Als wij iets willen betekenen, moeten we zelf een strategie ontwikkelen: wat kunnen wij bieden wat China niet kan?"

Wat is er nog over van 'het vrije woord' en wordt het ook echt bedreigd? Jort Kelder voert het gesprek met dr. Jelle van Baardewijk, cultuurfilosoof en verbonden aan o.a. Nyenrode. Is de moord op Kirk, het cancellen van Kimmel (die nu toch weer op tv mag) en in Nederland de ophef over uitspraken van spindoctor Julia Wouters tekenend voor de dood van het debat? Zijn we allemaal, inclusief de media en universiteiten, te angstig als het gaat om weerwoord van de andere kant? 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met Pieter Grinwis (CU) over de motie om niet gelijk bij elke kabinetsval nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Dr. Jelle van Baardewijk is te gast over het vrije woord en de jonge dr. Marius Bakx  heeft onderzoek gedaan naar de lokale tegenmacht. En wat gebeurt er als het Amerikaanse deel van TikTok niet meer in Chinese handen is? Dit bespreekt Jort met dr. Casper Wits, universitair docent Oost Azië Studies te Leiden.  

Wat betekenen die spanningen in de wereld voor onze economie en voor de ontwikkeling van onze industrie? Te gast in deze podcast zijn dr. Tim Sweijs, directeur onderzoek aan het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS) en prof. dr. Arnoud Boot, hoogleraar in ondernemingsfinanciering en financiële markten (UvA). 

De oorlog in Oekraïne houdt Europa al meer dan drie jaar in een wurggreep. En Russische drones boven Polen zetten de verhoudingen weer op scherp. Wat als het conflict escaleert tussen Rusland en de NAVO? Dr. Tim Sweijs, directeur onderzoek bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) schreef samen met collega's het rapport Blinded by Bias: Western Policymakers and Their Perceptions of Russia before 24 February 2022. Sweijs schetst in de Jortcast waarom Europese landen zo lang niet wilden geloven dat escalatie mogelijk was. In veel Westerse landen heerste ongeloof: ondanks Moskou's duidelijke signalen dat het Oekraïne nooit als soeverein zou erkennen. De angst om Rusland te provoceren woog zwaarder dan het besef dat oorlog op de loer lag. Dat leidde tot late en halfslachtige steun aan Oekraïne. Waarom werd het gevaar zo lang gebagatelliseerd, terwijl de signalen zonneklaar waren?  Het artikel dat  dr. Tim Sweijs onlangs heeft gepubliceerd over de vooroordelen die wereldleiders vóór februari 2022 hadden betreffende Poetins politiek en de mogelijke invasie van Oekraïne : https://hcss.nl/report/blinded-by-bias/ukraine/  (https://hcss.nl/report/blinded-by-bias/)

De Troonrede is voorgelezen en de miljoenen-kruimels van de Miljoenennota zijn bekend gemaakt door minister Heinen. Het is wachten op het nieuwe kabinet, maar Jort Kelder spart met econoom prof. dr. Arnoud Boot, hoogleraar in ondernemingsfinanciering en financiële markten aan de UvA, over hoe we onze staathuishoudkunde zouden moeten inrichten zodat we mee kunnen in de mondiale wedloop van concurrende bedrijven. Kunnen we Tata Steel behouden? Zou bezuinigen op de Glazen Koets een deuk in dat spreekwoordelijke pakje boter slaan?  Artikel waar prof. dr. Boot over spreekt:  https://www.arnoudboot.nl/files/files/BootVanTilburg%2020241214-een-einde-aan-tata-biedt-volop-kansen%20-%20NRC.pdf

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co waar Jort Kelder belt met BBB-Kamerlid  Marieke Wijen-Nass over de buitenlandse wanbetalers van parkeerboetes. Te gast is econoom prof. dr. Arnoud Boot (UvA) over Prinsjesdag en hoe het nou eigenlijk echt gaat met de BV Nederland. De jonge dr. Steven Beijer heeft onderzoek gedaan naar een mogelijke kringloop van fosfor. En defensie-expert dr. Tim Sweijs (HCSS) legt uit wat onze reactie zou moeten zijn op de Russische drones die in het Poolse luchtruim werden neergeschoten. En hij heeft onderzoek gedaan naar de bias die wereldleiders hadden (Merkel, Biden, Johnson, Macron) vóór februari 2022 betreffende Poetin en zijn dreigende taal. 

Onlangs verscheen een onderzoek (https://nos.nl/artikel/2581276-interesse-in-communisme-lijkt-toe-te-nemen-onder-jongeren) waaruit blijkt dat jongeren zich meer aangetrokken voelen tot het extreem-linkse gedachtegoed, zoals het communisme. Hoe kan het dat deze oude ideologie toch weer populair is bij een kleine groep? Bij Jort Kelder aan tafel zitten dr. Vincent Chang, gespecialiseerd in de Chinese geschiedenis. China wordt sinds 1949 geregeerd door de Communistische Partij (CPC), maar is dit ook een communistische samenleving? Ook aan tafel zit politicoloog en publicist prof. dr. Menno Hurenkamp, verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek die al jaren onderzoek doet naar verschillende politieke stromingen. Binnenkort verschijnt van hem een boek (https://vangennep-boeken.nl/product/namens-wie-spreekt-u-het-burgerschap-van-soevereinen-nader-verklaard-menno-hurenkamp?srsltid=AfmBOoqItvfiFdw8Udy2aUYR6MTZh22WfrWs42tyVkJ98U9jrApdnY5C) over de soevereinen.  Disclaimer: deze podcast is opgenomen voor de moord op Charlie Kirk. 

Steeds meer Nederlanders zoeken manieren om even uit het sociaal contract te stappen. De één gaat hiken of verdrinkt in consumentengedrag, een ander besluit zich volledig af te sluiten van nieuws en politiek. Soms krijgt dat extremere vormen, zoals bij de zogenoemde “soevereinen” die zich volledig willen onttrekken aan de staat. Prof. dr. Menno Hurenkamp, politicoloog en publicist, verbonden aan de Universiteit Utrecht en professor aan de University of Humanistic Studies vertelt erover in de Jortcast. Volgens Hurenkamp zijn soevereinen een symptoom van iets groters. Terwijl de politiek zich vastdraait in het herstellen van vertrouwen, groeit juist de behoefte om zelf de voorwaarden van burgerschap te bepalen. 

Wat wilde Xi de Westerse leiders tonen met de militaire parade van vorige week? Was het puur machtsvertoon of zitten er ook handreikingen in verborgen naar machtige mensen zoals Donald Trump? Begrijpt deze Amerikaanse president de Chinezen wel? Te gast is dr. Vincent Chang, universitair docent Geschiedenis en Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Leiden en senior fellow bij het Leiden Asia Centre. Hij is gespecialiseerd in transnationale herinneringspolitiek, regiovorming en de bilaterale banden tussen China en Nederland. Shownotes:  Het schoonmaken van de stoelen van Kim Yong-un: https://www.telegraph.co.uk/world-news/2025/09/04/kim-jong-un-aid-wipes-down-surfaces-meeting-putin/ Link naar de documenatire Assasins: https://www.imdb.com/title/tt11394276/

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van 6 september waar Jort Kelder belt met Jan Paternotte (D66) over de mogelijke Europese vredesmacht voor Oekraïne. Te gast is dr. Vincent Chang (Leiden) over de militaire parade in Beijng. De jonge dr. Piter Oosterhof heeft onderzoek gedaan naar goedkopere medicijnen en prof. dr. Menno Hurenkamp heeft zich verdiept in de soevereinen en vraagt zich af: 'wat kunnen we van deze dwarsdenkers leren?' 

Dit is de nazit waar Jort Kelder met prof. dr. Ronald van Raak en dr. Quita Muis praat over de invloed van de media op de polarisatie. Wat zouden we als media anders kunnen doen zodat iedereen gehoord wordt?  Tijdens deze podcast kwam entrepeneur Vincent Evers het Allard Pierson binnenlopen met zijn stampende robot 'Eva'. Mag Eva gewoon op straat lopen en zou ze in de toekomst de hond van Vincent alleen mogen uitlaten? Willen we dat ze onze vaatwasser uitruimt en op onze kinderen past? Ook Eva doet mee aan het gesprek. 

Het vertrouwen in de politiek staat met zo'n 4% op een historisch dieptepunt. Te gast bij de Jortcast is dr. Quita Muis, universitair docent Sociologie aan Tilburg University. Zij onderzoekt hoe wij tegenover elkaar komen te staan, en waarom dat soms erger lijkt dan het is. De verhitte discussies over Israël en Gaza, de vraag of hoogopgeleiden en laagopgeleiden nog wel in dezelfde samenleving leven, volgens Muis zijn het symptomen van hetzelfde mechanisme. Een beetje polarisatie is goed: het houdt de democratie levendig. Maar het kan ook ongezond worden. 

Op de dag dat het nóg verder rommelt bij de, eens de grote belofte van de politiek, de partij NSC, staan we bij de Jortcast stil bij hoe het beter en doeltreffender kan in Den Haag. Moet de koning weer terug in het formatieproces? Moeten we stoppen met naar eenzijdige filmpjes kijken op social media? Of meer respect voor de tegenmacht? Jort Kelder vraagt het aan prof. dr. Ronald van Raak, oud-Kamerlid namens de SP en tegenwoordig hoogleraar Filosofie aan de Eramsus Universiteit. 

Dit is de gehele uitzending van dr Kelder en Co van zaterdag 30 augustus. Jort Kelder belt met Chris Stoffer (SGP) die graag wil dat de functie van de koning terugkeert in het formatieproces. Te gast is prof. dr. Ronald van Raak die uitlegt wat Kamerleden zouden moeten doen om het vertrouwen in de politiek weer terug te winnen. De jonge dr. Jurriaan te Koppele (Universiteit Wageningen) heeft onderzocht welke invloed emoties hebben op beslissingen die we nemen, bijvoorbeeld ook zo iets simpels als wat we bestellen in een restaurant of aan de bar. En dr. Quita Muis doet al jaren onderzoek naar polarisatie, maar ook of mannen en vrouwen anders stemmen. 

AI vertoont al tekenen van leven, aldus dr. Bart van der Sloot, senior onderzoeker aan het Tilburg Institute for Law, Technology, and Society. Van AI-systemen die werknemers onder druk zetten tot algoritmes die zelfstandig beslissingen nemen: waar ligt de grens tussen programmering en bewustzijn? Jort Kelder legt het in de nazit voor aan dr. van der Sloot. 

De cowboy jaren van het grenzenloos vrije internet is niet meer. Na jaren debatteren is in het Verenigd Koninkrijk een nieuwe wet ingevoerd, de Online Safety Act, die officieel afkadert wat er wel en niet op het web mag gebeuren. Ook in Europa zijn er wetten in de maak. Dit alles met goede bedoelingen en ter bescherming van bijvoorbeeld kinderen, maar waarom is er in de VS juist een tegengestelde beweging gaande van deregulering? En moeten we ons wel focussen op de online gebruiker of juist op de groeiende invloed van AI op ons surf-gedrag?   Te gast is dr. Bart van der Sloot, universitair hoofddocent aan de Tilburg Law School en senior onderzoeker aan het Tilburg Institute for Law, Technology, and Society (TILT). Zijn laatste boek heet “Regulating the Synthetic Society” (2024).

De NSC-bewindslieden stappen uit het kabinet na twee hevige debatten over Gaza. Heeft Veldkamp zijn ontslag ingediend omdat hij werkelijk niet verder kon, of was het een politieke strategie? En in hoeverre is Nederland stuurloos nu ook deze ministerposten opnieuw vervuld zullen moeten worden? Te gast is prof. dr. Henk te Velde, hoogleraar Nederlandse geschiedenis aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in de politiek. We analyseren het Gaza-debat, de speech van Schoof en plaatsen de partijleiders in de Nederlandse retorische traditie. Waarom doet Wilders het bijvoorbeeld altijd zo goed in een debat? Hoe komt het dat Timmermans beter klinkt in het Engels dan in het Nederlands? En wat is toch dat onverklaarbare Bontenbal-effect? 

Een ruw ontwaken deze morgen nadat 9 NSC-kopstukken ermee zijn gekapt. ‘Voor Gaza', of komt het ook wel gewoon lekker uit voor een partij die op sterven na dood is? In gesprek met prof. dr. Henk te Velde, hoogleraar Nederlandse geschiedenis te Leiden. Dankzij een Britse online veiligheidswet is de dystopie van Orwell's 1984 weer een stapje dichterbij, dr Kelder laat zich bijscholen door dr. Bart van der Sloot, universitair hoofddocent aan de Tilburg Law School. Een belletje met de JA21-lijsttrekker Joost Eerdmans die het gedachtegoed van Musk in de Nederlandse politieke praktijk wil brengen en jonge doctor Mark Weijers promoveerde op de levensduurverlenging van auto-batterijen.

Nederland moet meer gaan uitgeven aan Defensie. Maar waar haal je zo even €19 miljard vandaan? ‘Bij de bijstand', aldus VVD-leider Yesilgöz. Prima, Dilan! Nog maar €18 miljard te gaan. Op links zijn de ideeën niet veel beter: SP en Denk willen zorg, onderwijs en sociale zekerheid buiten schot houden, maar schermen daarmee 283 van de in totaal 457 miljard aan overheidsuitgaven af. Dr. Jasper Lukkezen van de ESB maakt korte metten met luchtfietsende politici en rekent de oplossing wel weer even voor. Het goede nieuws: het is in ieder geval wél haalbaar. Artikel ESB Niek de Meijier: https://esb.nu/extra-structurele-defensie-uitgaven-vereisen-budgettaire-dekking/ (https://esb.nu/extra-structurele-defensie-uitgaven-vereisen-budgettaire-dekking/) Podcast Michiel Lieuwma Ali B: https://www.youtube.com/watch?v=aaBuBkshojc (https://www.youtube.com/watch?v=aaBuBkshojc)

Groeiende onrust in de Donbas-regio, waar Rusland enkele dagen voor de ontmoeting tussen Donald Trump en Vladimir Poetin nog kilometers terreinwinst vergaarde. Ondertussen deed Trump uitspraken over het uitwisselen van grondgebied. Geen wonder dat Zelensky deze week weinig vertrouwen had in de onderhandelingen. Te gast bij de Jortcast is prof. dr. Han Bouwmeester, brigade-generaal buiten dienst en defensiestrateeg. Ging deze ontmoeting wel over Oekraïne, of vooral over andere geopolitieke belangen? Oorlog is meer dan tanks en raketten, diplomatie, economische druk en het verspreiden van desinformatie zijn daar allemaal onderdeel van, aldus Bouwmeester. Heeft het gesprek het gewenste effect gehad?  Volg Ko Colijn: https://spectator.clingendael.org/nl/auteur/ko-colijn (https://spectator.clingendael.org/nl/auteur/ko-colijn)

De defensie-industrie is booming, bij het Duitse bedrijf Rheinmetall klotsen de winsten tegen de plinten. Hoe kan Nederland zich aanpassen op de veranderende geopolitieke omstandigheden? Dr. Jasper Lukkezen legt uit waarom de defensiesector net even anders in elkaar steekt dan andere industrieën: een beperkt aantal bedrijven en een beperkt aantal klanten: overheden. De wederzijdse afhankelijkheid werkt zo lang de situatie stabiel is. Maar wat te doen nu daar langzaamaan verandering in komt?  Prof. dr. Han Bouwmeester is hoogleraar Militair-Operationele Wetenschappen bij de Faculteit Militaire Wetenschappen (FMW) van de Nederlandse Defensie Academie. Brigadegeneraal buiten dienst en defensiestrateeg, gespecialiseerd in inlichtingen en strategische misleiding. Dr. Jasper Lukkezen, universitair docent macro-economie aan de School of Economics van de Universiteit Utrecht. Verbonden aan economievakblad ESB en columnist bij Het Financieele Dagblad. Directeur bij economentraineeship BoFEB 

Het onderonsje in Alaska van de twee grote ego's: verloor Volodymyr en wie won er dan, Donald of Vladimir? Brigadegeneraal Han Bouwmeester bespreekt het. Econoom dr. Jasper Lukkezen rekent even 19 miljard in de begroting vrij voor Defensie en ja, dat moet óók uit de zorg en de eigen huizenbezitters geperst worden. Verder: het koraal in de onderwaterwereld heeft het moeilijk, maar een jonge doctor Tom Wijers weet hoe we het kunnen redden: met zee-egels. En Jort telefoneert met zijn Terschellingse electricien Colin de Beer, die met zijn nieuwe politieke partij BEER de grootste hervormingen sinds Thorbecke wil doorvoeren.

Na het live radiogesprek met mr. Heleen over de Linden praat hij met haar door over de zin en onzin van sancties tegen Rusland.

Ze helpen medicijnen en kennis voor mensen ontwikkelen en krijgen daar pijn, verveling en een vroegtijdige dood voor terug. Dat is het leven van een labmuis. Filosoof dr. Eva Meijer gaf 25 van deze voormalig werknemertjes een pensioen bij haar in huis, en leerde ze steeds beter kennen. Zo zag ze dat muizen niet graag over elkaars staart heen lopen, die leggen ze met hun handen eerst opzij. Ze houden zich bezig met de inrichting van hun huis, sluiten vriendschappen en zorgen voor elkaar. De ene muis meer dan de ander, want ‘De Muis' bestaat niet. En ze zag: zo lang we met de bril van de mens naar dieren kijken, zullen mensen dieren nooit écht begrijpen. 

De Tweede Kamer kwam deze week terug van haar reces voor een debat over Gaza. Sancties op Europees niveau laten op zich wachten, maar wat kan het kabinet doen om Israël tot een andere koers te bewegen? Te gast bij dr Kelder en Co is mr. Heleen over de Linden, advocaat en sanctierechtexpert. Is Nederland juridisch gezien verplicht om in te grijpen? Ook maken we de vergelijking met Rusland, waar inmiddels het achttiende sanctiepakket van kracht is. Gooit Europa nog wel een gat in een natte krant? U hoort het in Dr Kelder en Co.

De zin en onzin van sancties De Tweede Kamer kwam deze week terug van haar reces voor een debat over Gaza. Sancties op Europees niveau laten op zich wachten, maar wat kan het kabinet doen om Israël tot een andere koers te bewegen? Te gast bij dr Kelder en Co is mr. Heleen over de Linden, advocaat en sanctierechtexpert. Is Nederland juridisch gezien verplicht om in te grijpen? Ook maken we de vergelijking met Rusland, waar inmiddels het achttiende sanctiepakket van kracht is. Hoe effectief zijn deze gebleken? Unilever verkocht haar Russische tak voor de helft van de waarde, Heineken deed de zijne weg voor 1 euro - wie heeft daar nu eigenlijk baat bij? Hebben wij de Russen kunnen raken waar het pijn doet? U hoort het in Dr Kelder en Co. Vliegen: het nieuwe tabak? Terwijl de technische universiteiten druk bezig zijn met groene brandstof en elektrische motoren, blijft de uitstoot harder groeien dan innovatie kan bijbenen, aldus jonge dr. Yannick van den Berg. De rechtsgeleerde promoveerde recent aan de Universiteit van Amsterdam en onderzocht hoe Europese regels ons vlieggedrag zouden kunnen inperken. Meer dan de helft van alle luchtvaartuitstoot komt van slechts 6% van de lange intercontinentale vluchten. Tegelijkertijd vliegt de helft van alle Nederlanders niet, terwijl 13% drie keer per jaar of vaker het vliegtuig pakt. Van den Berg vindt daarom dat we vliegen moeten gaan behandelen als tabak: niet verbieden maar wel de norm veranderen. Geen reclames in bushokjes voor all-inclusives en wat vaker met de trein op vakantie. Geen leuke boodschap, maar iemand moet het doen, en dus vertelt van den Berg erover in de uitzending. 25 individuele muizenlevens Ze helpen medicijnen en kennis voor mensen ontwikkelen en krijgen daar pijn, verveling en een vroegtijdige dood voor terug. Dat is het leven van een labmuis. Filosoof dr. Eva Meijer gaf 25 van deze voormalig werknemertjes een pensioen bij haar in huis, en leerde ze steeds beter kennen. Zo zag ze dat muizen niet graag over elkaars staart heen lopen, die leggen ze met hun handen eerst opzij. Ze houden zich bezig met de inrichting van hun huis, sluiten vriendschappen en zorgen voor elkaar. De ene muis meer dan de ander, want ‘De Muis' bestaat niet. En ze zag: zo lang we met de bril van de mens naar dieren kijken, zullen mensen dieren nooit écht begrijpen. In dr Kelder en Co vertelt Meijer over de bevindingen van haar onderzoek. Plus een belletje met VOLT-lijsttrekker Laurens Dassen, die werkt aan een initiatiefwet die Israël een andere koers moeten doen varen.

Wat is er toch aan de hand met onze jonge mannen en vrouwen? Jonge vrouwen worden wat linkser en progressiever en mannen juist rechtser en conservatiever. Hoe zit dit? En wat is de invloed van sociale media op dit verschijnsel? Jort Kelder gaat erover in gesprek met prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International Business & Economics aan de University of South Carolina en gespecialiseerd in polarisatie. Ook aan tafel zit prof. dr. Mark Deuze, mediaprofessor aan de UvA. Het artikel van de Financial Times waarnaar wordt verwezen: https://www.ft.com/content/29fd9b5c-2f35-41bf-9d4c-994db4e12998 (https://www.ft.com/content/29fd9b5c-2f35-41bf-9d4c-994db4e12998)

Objectiviteit heeft zijn beste tijd gehad Wordt nieuws, in navolging van social media, steeds emotioneler? Objectieve journalistiek heeft in ieder geval zijn beste tijd gehad, constateert prof. dr. Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de UvA. En zo geweldig was het ook niet: het werd in de jaren 60 bedacht door marketinglui, omdat het de verzuilde kranten en omroepen zou helpen bij het bereiken van een zo groot mogelijk publiek. Kassa! Maar wat komt ervoor in de plaats? En gaat activisme met journalistiek wel samen? Aangezien er in onze tijdlijnen een niet-aflatende stroom aan informatie op ons af komt en journalisten meer zouden moeten zijn dan slechts een doorgeefluik daarvan, moeten een medium zich afvragen: hoe kan ik daar onderdeel van worden. 

Het zijn onzekere tijden: we zitten in de afbraak van een wereldsysteem en zijn op weg naar een nieuw evenwicht waarvan we nog niet precies weten hoe het eruit gaat zien. Dat zegt prof. Dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International Business aan de University of South Carolina. In 1950 had Europa nog het grootste blok in termen van bevolkingsomvang in de wereld. En dat wordt het kleinste gedeelte in de wereld. Het idee dat we in Europa onze standaarden aan de rest van de wereld kunnen opleggen, is volgens Beugelsdijk dan ook een beetje naïef. Het is noodzakelijk dat Europa minder afhankelijk wordt van de Verenigde Staten. Prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk is hoogleraar international business aan de University of South Carolina, waar hij opleidingsdirecteur is en tegelijkertijd de J. Willis Cantey Chair bekleedt. Hij doet onderzoek naar globalisering, culturele verschillen, en nationale identiteit en behoort tot de meest geciteerde onderzoekers ter wereld in zijn vakgebied. Eerder was hij hoogleraar in Groningen. Beugelsdijk publiceerde invloedrijke werken zoals het SCP-rapport ‘Denkend aan Nederland' en het boek ‘De Verdeelde Nederlanden'. Links: Wall Street Journal over McEntarfer & Trump: https://www.wsj.com/politics/policy/the-economist-trump-targeted-over-rigged-jobs-data-47657457?st=dBYNEF&reflink=desktopwebshare_permalink (https://www.wsj.com/politics/policy/the-economist-trump-targeted-over-rigged-jobs-data-47657457?st=dBYNEF&reflink=desktopwebshare_permalink) Wall Street Journal over Erdogan: https://www.wsj.com/world/middle-east/turkeys-erdogan-fires-statistics-chief-after-record-inflation-11643456492 (https://www.wsj.com/world/middle-east/turkeys-erdogan-fires-statistics-chief-after-record-inflation-11643456492)

dr Kelder en Co, zaterdag 2 augustus 2025 - Live vanuit het Allard Pierson Presentatie: Jort Kelder Gasten: prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, prof. dr. Mark Deuze, dr. Jolanda Teeuwen Over de potentie van Trumps handelstarieven Economen zijn het zelden met elkaar eens, behalve als het aankomt op de negatieve effecten van handelsbarrières. Dr Kelder heeft gelukkig iemand gevonden die ook er zijn vraagtekens bij durft te zetten, en niet de minste. Prof. dr. Sjoerd Beugelsdijk, hoogleraar International business & economics aan de University of South-Carolina, trekt elke voorspelling over de uitwerking van Trumps tarieven in twijfel. Zijn stelling: we kunnen het nu simpelweg nog niet weten. Daarbij wijst hij graag op de kansen die het verstoren van onze geglobaliseerde waardeketens biedt. Op het gebied van veiligheid, autonomie, en – laat het Trump niet horen – duurzaamheid. Objectiviteit heeft zijn beste tijd gehad Wordt nieuws, in navolging van social media, steeds emotioneler? Objectieve journalistiek heeft in ieder geval zijn beste tijd gehad, constateert prof. dr. Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de UvA. En zo geweldig was het ook niet: het werd in de jaren 60 bedacht door marketinglui, omdat het de verzuilde kranten en omroepen zou helpen bij het bereiken van een zo groot mogelijk publiek. Kassa! Maar wat komt ervoor in de plaats? Aangezien er in onze tijdlijnen een niet-aflatende stroom aan informatie op ons af komt en journalisten meer zouden moeten zijn dan slechts een doorgeefluik daarvan, moeten een medium zich afvragen: hoe kan ik daar onderdeel van worden. Bomen zijn relaxed Werkt u bij een grote corporate, dan bestaat de kans dat uw carbon footprint wordt gecompenseerd door het aanplanten van nieuw struikgewas. Of deze manier van milieubewustzijn het gewenste effect heeft, behoort niet tot de kern van het onderzoek van onze jonge doctor. Wel dompelde Jolanda Teeuwen zich enkele jaren onder in de wereld van de herbebossing, met als centrale vraag: welk effect hebben bomen op regenval in droge gebieden? Ze richtte haar pijlen hoofdzakelijk op het gebied rond de Middellandse Zee, maar werkte tegelijkertijd samen met een bedrijf dat zich ten doel stelt de Egyptische Sinaïwoestijn tot een woud om te toveren. Of dat zo'n goed idee is, legt Teeuwen graag uit.

Je komt er wat moeilijker tussen, maar áls dat eenmaal is gelukt, betaal je niet veel meer dan twintig jaar geleden. Dat zegt prof. dr. Hans Koster, hoogleraar Urban Economics & Real Estate aan de Vrije Universiteit Amsterdam. In gesprek over de zin en onzin van de ‘wooncrisis', wat volgens Koster in feite een toegankelijkheidsprobleem is. Conclusie: dat gaan we de komende vijf jaar niet oplossen.

"Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel." Of die uitspraak nog opgaat in het post-truthtijdperk, vraagt prof. dr. Martine Prange zich ten zeerste af. In haar recent verschenen boek De waarheidscrisis beschrijft de hoogleraar filosofie uit Tilburg hoe populisten moedwillig een loopje nemen met de feiten. Deze anti-intellectuele tendens baart de academicus vanzelfsprekend grote zorgen. 

Hoe graag politici ons ook willen doen geloven dat Nederland kampt met een veelheid aan welhaast onoplosbare crises, wetenschappers houden zich graag bij de feiten. Zo ook prof. dr. Hans Koster, die zich hardop afvraagt of de woningmarkt er wel zo belabberd aan toe is als vaak wordt geschetst. Kiezersonderzoek wijst uit dat burgers huisvesting als grootste uitdaging zien, maar volgens deze woningmarkteconoom van de VU is er niet zo gek veel aan de hand. Zou het misschien kunnen dat Nederlanders ook op dit terrein verwend zijn en vinden dat een woningmarkt tegemoet moet komen aan het ultieme gevoel van keuzevrijheid waar zij menen recht op te hebben? Naast antwoord op deze filosofische kwestie, duidt Koster bovenal de economische realiteit. Podcast met Paul Frissen: Jortcast #799 - Elke elite krijgt het volk dat ze verdient (https://open.spotify.com/episode/1tYhXYsazUYkgwR6tRoHh9)

Woonprofessor Hans Koster over het huizentekort en of het reëel is hoe politieke partijen die denken op te lossen. Moeten we eigenlijk wel zoveel bouwen...  ofwel, is er echt wel een crisis? Verder aangeschoven filosoof dr. Martine Prange over waarheid in feitenvrije tijden. Onze jonge dr. heeft een studie gedaan naar pakketkluizen en we bellen een rood-groene politicus over de handelsoorlog met Trump. 

Afgelopen week heeft de EU overleg gevoerd met China over de grondstoffen, want geen deal heeft opgeleverd. Dat zijn belangrijke en gespannen gesprekken, want China is voor Nederland de grootste leverancier van producten die kritieke grondstoffen bevatten zoals zonnepanelen. Samen met de VS is China een van de machtigste landen van de wereld. Maar klopt dat beeld van "De Fabriek van de Wereld" wel als je naar de economische cijfers kijkt? En hoe bedreigend zijn de Chinezen op militair gebied? Jort Kelder praat met dr. Friso Stevens gespecialiseerd in China en werkzaam is bij HCSS, de onafhankelijke denktank qua geopolitiek en strategische studies.