Podcasts about d haoine

Láithriú: Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Faoi dheireadh thiar thall, tá an feachtas toghchánaíochta beagnach críochnaithe agus bhí deireadh teasaí leis go deimhin. Caithfear na vótaí Dé hAoine agus roghnófar Uachtarán na hÉireann nua le teacht i gcomharbacht ar Michael D. Higgins. Amharcann John Downing, comhfhreagraí polaitíochta leis an Irish Independent, ar na straitéisí a bhí ag na hiarrthóirí agus ar na taicticí a d'oibrigh agus nár oibrigh. ­ Foclóir: Mianta: Wishes Pobalbhreith: Poll Farasbarr: Advantage/Surplus Líomhaintí: Allegations Níos seirbhe: More bitter Goilliúnach: Cutting Cáineadh: Criticise Leas: Benefit Báúil: Sympathetic Feachtas: Campaign Vótaí millte: Spoiled votes Baol: Threat/Danger Is cuma sa tsioc: To not give a damn Easnamh: Inadequacy Abhchóide: Barrister Círéibí: Riots I gcoitinne: In general See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dé hAoine seo caite a tháinig Uachtarán na hÚcráine Volodomyr Zelenskyy abhaile ó chruinniú sa Teach Bán, cruinniú inar theip air aon gheallúint a fháil ó Donald Trump go dtabharfaí diúracáin Tomahawk don Úcráin chun an Rúis a ionsaí.

Caithfidh pobal na tíre vóta Dé hAoine seo leis an Chéad Uachtaran eile ar an thír a thoghadh.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an t-aonú lá déag de mhí Dheireadh Fómhair. Is mise Gwyneth Nic Aidicín-Ní Loingsigh.Tá dóchas ann go mbeidh sos cogaidh buan in Gaza, tar éis vótáil ag an rialtas Iosraelach Dé hAoine chun beart sos cogaidh le Hamas a dhaingniú. Léiríonn an comhaontú céim a haon as plean fiche céim ó rialtas Stáit Aontaithe Mheiriceá chun deireadh a chur le cogadh Iosrael ar Gaza, a mharaigh breis is 67,000 Palaistíneach go dtí an pointe seo. Tá sonraí an bhirt iomláin fós doiléir agus deirtear go bhfuil easaontú mór idir Iosrael agus Hamas maidir leis an bplean tar éis dheireadh an chogaidh. Is iad eochairphointí céadchéim an bhirt ná tarraingt siar feadhna Iosrael go “pointe aontaithe”, cead isteach do 600 trucail cúnaimh gach lá, agus saoradh na ngiall agus na bpriosúnach ón dá thaobh. Thosaigh feadhna Iosrael ag tarraingt siar maidin Dé hAoine ach lean ionsaithe ar shibhialtaigh i rith na maidine, rud a chruthaigh éiginnteacht faoin mbeart.Tharraing Jim Gavin amach as an bhfeachtas uachtaránachta an deireadh seachtaine seo caite, toradh náireach d'Fhianna Fáil, agus anois tá coimhlint laistigh den pháirtí. Fógraíodh an nuacht tar éis conspóid a tháinig chun cinn sna laethanta roimhe, maidir le iarthionónta Gavin. D'íoc an tionónta €3,300 sa bhreis chuige, mar thoradh ar thimpiste bainc, 16 bliain ó shin, agus níor thug Gavin aisíocaíocht dó. Tar éis díospóireacht uachtaránachta inar ceistíodh Gavin faoin gconspóid, b'é tuairim sciar mór den phobal nach raibh sé ullamh don díospóireacht ná do ról an Uachtaráin fiú. Anois, agus beirt fágtha sa rás, tá an teannas ag ardú. Léiríonn torthaí na bpobalbhreitheanna is déanaí gurb í Catherine Connolly rogha na coitiantachta agus bearna mhór idir í agus Heather Humphreys, ach níl figiúirí cruinne ar fáil ó d'éirigh Jim Gavin as. Tarlóidh an toghchán ar an 24 de mhí Dheireadh Fómhair.In Éirinn, foilsíodh Búiséad 2026 le linn na seachtaine. Tá an Rialtas ag rá go bhfuil an plean nua ar son fheabhsú an gheilleagair ach tá cáineadh ón bhfreasúra, agus ó chuid mhór den phobal, a deir nach dtuigeann an rialtas cad atá ar siúl sa tír, gan aon chabhair don ghnáthdhuine sa phlean. Tá an laghdú cánach is mó ar fáil le haghaidh forbróirí, gan athrú ar bith ar an gcáin ioncaim. Gearradh an CBL don earnáil fáilteachais ó 13.5% go dtí 9%. Is bua é seo le haghaidh roinnt tithe tabhairne agus bialanna neamhspleácha. ach deirtear gurb iad na comhlachtaí móra na fíorbhuaiteoirí. Tá árdú 65c le teacht ar an íosphá, roinnt ardaithe ar íocaíochtaí leasa sóisialta, agus leanfaidh an creidmheas cánach cíosa, ach ní go leor le dul i ngleic leis an gcostas maireachtála. Tá an Bunioncam do na hEalaíona le bheith buan, tar éis triail ráthúil. Deir an Rialtas go bhfuil €36 milliún sa bhreis ag dul chuig an nGaeltacht agus chuig an nGaeilge ach deir an freasúra go bhfuil bréag i gceist, agus go bhfuil siad ag athfhógairt airgead a bhí leithdháilte cheana féin.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISsos cogaidh buan - permanent ceasefireconspóid - controversyrogha na coitiantachta - the favourite (to win)CBL don earnáil fáilteachais - VAT for the hospitality sectorcostas maireachtála - cost of livingíosphá - minimim wage

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Cuid den dream a bhí ag cruinniú faoi chúrsaí tithíochta i Leitir Móir Dé hAoine.

Beo ó Theach Tabhairne Dick Macks d'Fhéile Bídh an Daingean.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an seachtú lá is fiche de mhí Mheán Fómhair. Is mise Oisín Mac Conamhna.Dé hAoine i Londain, caitheadh amach an cás i gcoinne Liam Óg Ó hAnnaidh, ball den ghrúpa ceoil Kneecap. Cuireadh ina leith gur thug sé tacaíocht d'eagraíocht thoirmiscthe, nuair a tháinig físeán de cheolchoirm a rinne an grúpa i Londain i mí na Samhna 2024 chun aird na bpóilíní, tar éis dóibh a ndlúthpháirtíocht le muintir na Palaistíne a chur in iúl ag an bhféile Coachella sna Stáit Aontaithe i mí Aibreáin. Dúirt an Príomh-Bhreitheamh Paul Goldspring go raibh an cúiseamh neamhdhleathach, mar níor thug an tArd-Aighne agus an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí a gcead dó dul ar aghaidh laistigh de sé mhí, agus bhí an cead a thug siad lá thar am. Dúirt Ó hAnnaidh nach raibh an cás faoi sceimhlitheoireacht, acht faoi Gaza. Bhí Blinne Ní Ghrálaigh KC, abhcóide Chonradh na Gaeilge i Londain i gcás leacht cuimhneacháin Margaret Keane, ina fhoireann cosanta.D'fhoilsigh an Roinn Cultúir, Cumarsáide agus Spóirt anailís costais is tairbhe ar an mBunioncam do na hEalaíona, a shocraigh gur as gach euro a caitheadh, cruthaíodh €1.39 de thairbhí sóisialta agus eacnamaíochta. Thosaigh an scéim píolóta in 2022, agus ó shin tá 2000 ealaíontóirí ag fáil €325 inaghaidh an tseachtain, chun deis a thabhairt dóibh díriú isteach ar a n-obair chruthaitheach. Tá an scéim chun críochnú i mí Feabhra 2026, acht tá an rialtas ag obair ar cheann nua, a bheidh mar chuid de Bhuiséad 2026.Foilsíodh staidéar faoi bhlaosc de Homo longi, an speiceas de daoine ársa ar a thugtar na “Deiniseóbhaigh”, san irisleabhar “Science” an tseachtain seo. D'aimsíodh an blaosc in Yunxian sa tSín, agus de réir na hanailíse, tá sé thart ar mhilliún bliain d'aois. Tá an iontaise brúite go dona, acht bhí na heolaithe in ann é a scannáil, an dífhoirmiú a bhaint de go digiteach, agus priontáil thríthoiseach a dhéanamh de cheann ceartaithe, a chruthaíonn gur Deiniseóbhach a bhí i gceist. Tá an fhionnachtain tábhachtach, má tá sé dátaithe i gceart, mar tá an blaosc i bhfad níos sine ná gach iontaise eile de chuid na nDeiniseóbhach a aimsíodh cheana; agus léiríonn sé an fhéidearthacht go bhfuil ár speiceas fhéin, Homo sapiens, i bhfad níos sine ná a ceapadh cheana freisin. Agus tá oidhreacht na nDeiniseóbhach inár measc go fóill; mar atá cúpla faoin gcéad de DNA Néandartálach i ngach duine ar domhan seachas na hAfraicigh fho-Shaháracha, tá cúpla faoin gcéad de DNA Deiniseóbhach fós i ndaoine éagsúla in oirdheisceart na hÁise agus ar oileáin an Aigéin Chiúin.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISeagraíocht thoirmiscthe - proscribed organisationPríomh-Bhreitheamh - Chief JusticeArd-Aighne - Attorney-GeneralStiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí - Director of Public Prosecutionsanailís costais is tairbhe - cost-benefit analysisBunioncam do na hEalaíona - Basic Income for the Artsblaosc - skullDeiniseóbhach - DenisovanAfraicigh fho-Shaháracha - sub-Saharan Africans

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairsg.

Láithriú - Colm Mac Giolla Easbuic.

Tá go dtí Dé hAoine 5 Meán Fómhair ag daoine le cur isteach ar an gcúrsa rochtana atá á chur ar fáil in Ollscoil na Gaillimhe.

Labhair Pat faoin tragóid a tharla ar an Chlochán Liath tráthnóna Dé hAoine nuair a maraíodh páiste óg naoi mbliana d'aois, Joey Forker.

Labhraímid le hEmmet Ryan faoina chlár faisnéise 'Sióga' faoin gclub cispheile LADTA+ Shamrock Sióga, éide scoile, AI, Wendy's agus Taco Bell ag oscailt in Éirinn agus Gavin Newsom ag éirí níos fíochmhaire le Trump. Beidh Sióga ar taispeáint san Outhouse i mBÁC ag a 7pm inniu agus an clár ag dul amach (Dé hAoine 22 Lúnasa) agus is féidir breathnú air ar Youtube ag an nasc seo freisin: https://www.youtube.com/watch?v=wDtww-Wh3fw&ab_channel=BallinEurope

Clár irise, á chur i láthair beo ó Bhaile na nGall.

Bhí Darren Mac Giolla Easbuig amuigh ar an láthair le Pádraig Ó Dubhghaill agus Amy Ní Ghamhnáin ó Caife Blaisín, ag caint faoi na rudaí milse atá le tairiscint ag Caife Blaisín agus faoi oscailt poist nua atá siad ag earcú dó. Nóta - Tá síneadh ama curtha ag Caife Blaisín le iarratas a chuir isteach don phost go dtí Dé hAoine 15 Lúnasa.

Láithriú - Máirín Ní Ghadhra.

Clár cúrsaí reatha agus nuachta.

Dé hAoine a tugadh le fiuos go chomhaireloirí Chonamara go bhfuil iarratas ar chéad pleanála seolta ag Comhairle Contae na Gaillimhe chuig an gCoimisiúin Pleanála le obair a dhéanamh ar bhóthar Chuan na Loinge I mBéal an Daingin.

Reáchtáil Comhairle Condae Dhún na nGall ócáid chathartha tráthnóna Dé hAoine do Chlann Blaney as Ros na Cille, Fánaid atá ag comóradh 100 bliain sa pholaitíocht i mbliana.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Clár irise á chur i láthair beo ó stiúideo na nDoirí Beaga ag Michelle Nic Grianna agus a léiriú ag Conor ó Gallachóir.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Bhí cuinniú ag na heagraíochtaí Tinteán agus Bánú le beirt Airí tráthnóna Dé hAoine. Céard a tháinig as?

Láithriú - Máirín Ní Ghadhra.

Clár irise, á chur i láthair beo ó Bhaile na nGall.

Clár irise á chur i láthair beo ó stiúideo na nDoirí Beaga ag Michelle Nic Grianna agus a léiriú ag Conor Ó Gallachóir.

Láithriú - Máirín Ní Ghadhra.

Tá na mílte théis dhul chun na Vatacáine le hómós a thabhairt don Phápa Proinsias i mBaisleac Pheadair inné agus thar oíche, áit ina mbeidh a chorp ina luí faoi ghradam go dtí tráthnóna Dé hAoine.

Fógraíodh Dé hAoine seo caite go bhfuil ceann de na comhlachtaí is faide atá i mbun táirgíochta i gConamara, Inneal Doiteáin Teoranta, ag dúnadh.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Clár Irise, á chur i láthair beo ó Bhaile na nGall

Ag plé an scéala nach mbeidh turais treoraithe i gCaisleán Ghleann Bheatha Dé Luain agus Dé hAoine ón chéad lá de Mheithimh ar aghaidh, mar gheall ar chúiseanna oibríochta. Beidh sé ag plé dumpáil mídhleathach a tharla i Loch an Iúir fosta.

Deir Cumann na Croise Deirge go dteastaíonn cúnamh go géar i Maenmar, mar gheall ar an gcrith talún a bhuail an tír Dé hAoine.

Dearbhaíodh Dé hAoine go raibh bord nua ceaptha d'Údarás na Gaeltachta ar feadh tréimhse a mhairfidh suas le dhá bhliain go deireadh 2026.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an naoú lá is fiche de mhí an Mhárta. Is mise Gwyneth Nic Aidicín Ní Loingsigh.Tá staid éígeandála i bhfeidhm i Maenmar tar éís crith talún a tharla Dé hAoine. Ceaptar go bhfuil na céadta daoine básaithe ach níl uimhir chruinn ar fáíl is a leanann oibríocht tarrtháile. Tharla dhá chrith tar éis a chéile agus tá eagla ar dhaoine go mbeadh iarchreathanna le teacht. Bhí eipealár an chreatha talún i ngar do na cathracha Sagaing agus Mandalay, braitheadh na creathanna ar fud na tíre agus chomh fada leis an tSín agus an Téalainn. Thit foirgneamh neamh-críochnaithe in Bangkok agus tá 81 oibrí ar iarraidh ann. Tá teannas polaitiúil i Maenmar ó tharla coup in 2021, tá smacht ag an rialtas ar na meáin agus an idirlíon sa tír agus tá sé deacair eolas a fháil mar thoradh air sin.Tá focal Gaeilge agus roinnt focail ó Béarla na hÉireann i measc na bhfocal nua in uasdátú an fhoclóra cháiliúil an Oxford English Dictionary i mbliana. Tá an focal “ludraman” - litriú Béarla den fhocal liúdramán, le fáil san uasdátú, an míniú atá tugtha air ná “a lazy, unproductive, or stupid person (esp. a man)". Tá samplaí úsáide den fhocal luaite ón úrscéal Ulysses agus roinnt sean-nuachtáin. Tá an focal ar fáil i bhfoclóir Gaeilge le fada anois ach i bhfoclóir agus úsáid nua-aimseartha tá an míniú "amadán" i bhfad níos coitianta ná "leisceoir". I measc na bhfocal a n-airítear ó Béarla na hÉireann tá “blaa”, “class”, “debs”, “mineral”, “morto”, “spice bag” agus “acting the maggot”.Tá imní ar an Rialtas agus eacnamaithe Éireannacha faoi tháillí atá fógartha ag Donald Trump ar tháirgí cogaisíochta, agus an tionchar a mbeadh acu ar thionscal agus ar gheilleagar na hÉireann. Ní bheidh sonraí cinnte ar fáil go dtí an 2ú Aibreán ach dúirt Trump cheana go mbeidh táillí de 25% ar dhrugaí ag teacht isteach i Stáit Aontaithe Mheiriceá. Déanann Éire easportú de luach 72 billiún Euro go Meiriceá agus baineann táirgí cogaisíochta le 58 billiún Euro den mhéid sin. Tá cáin chorparáide an-íseal in Éirinn, ag 15%, a mhealann comhlachtaí domhanda móra isteach. Is pointe conspóide é an Cháin Chorporáide íseal ach deir an ESRI go bhfuil ról tábhachtach ag an ioncam ón gcáin sin san Airgeadas Poiblí agus go mbeidh torthaí dona ann má chailltear é.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISstaid éigeandála - state of emergencyoibríocht tarrtháile - rescue operationiarchreathanna - aftershocksleisceoir - lazy persontáirgí cogaisíochta - pharmaceutical productscáin chorparáide - corporation tax

Bhí oíche mhór ag Na Dúnaibh Dé hAoine nuair a bronnadh gradam uile réalt Gaelic Life ar Shannon Nic Rodaigh agus Charlie Ní Sheibhleáin.

Tá ceantar Chloch Cheann Fhaola faoi scáth an bhróin théis timpiste bóthair i nGort an Choirce tráthnóna Dé hAoine inar maraíodh fear óg agus déagóir.

Peadar Ó Mainín, Cathaoirleach agus Criostóir Breathnach, Coiste Pobail Rosmuc ag labhairt théis an chruinniú poiblí a bhí acu Dé hAoine.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an chéad lá de mhí an Mhárta. Is mise Oisín Mac Conamhna.Dé hAoine, bhí argóint mhór phoiblí idir Volodymyr Zelenskyy, Uachtarán na hÚcráine, ar thaobh amháin, agus Donald Trump agus J.D. Vance, Uachtarán agus Leas-Uachtaráin Stáit Aontaithe Mheiriceá, ar an taobh eile, san Oifig Ubhchruthach sa Teach Bán in Washington. Bhí Zelenskyy ann chun comhaontú a shíniú le Trump chun bealach isteach ar acmhainní mianra na hÚcráine a thabhairt do na Stáit Aontaithe, acht d'imigh sé gan réiteach tar éis na raice. Thosaigh siad agsáraíocht ar a chéile nuair a chuir Vance ina leith go raibh Zelenskyy ag cur dímheas orthu, agus chuaigh gach rud i gcúl ó shin; chuir Trump ina leith go raibh Zelenskyy ag dul sa seans leis an Tríú Cogadh Domhanda. Tharla an cruinniú i gcomhthéacs iarrachtaí Trump deireadh a chur leis an gcogadhsan Úcráin ar théarmaí i bhfad níos fearr don Rúis ná a bhí ar intinn ag an iar-rialtas Meiriceánach.Tá Seachtain na Gaeilge ag tosnú inniu, agus leanfaidh sí ar aghaidh ar feadh seacht lá déag go dtí Lá Fhéile Pádraig. Beidh imeachtaí Gaelacha ar siúl ar fud na tíre agus ar fud an domhain. Is deis iontach í an Ghaeilge a labhairt agus a chleachtadh. Tharla an seoladh náisiúnta i mbaile Loch Garman DéSathairn seo caite, agus beidh Lá na gCiorcal Comhrá ar siúl ar fud na tíre Dé Céadaoin an dara lá déag, i measc go leor imeachtaí eile. Téigh ar líne go snag.ie le haghaidh tuilleadh eolais faoi Sheachtain na Gaeilge.Tá na cúig phláinéad chlasaiceacha le feiceáil sa spéir tráthnónta an deiridh seachtaine seo, chomh maith le hÚránas agus Neiptiún, an uair dheireanach roimh 2040 a mbeidh siad uilig le feiceáil le chéile. Tá Satarn go han-íseal i mbreo an chlapsholais, fiche nó tríocha nóiméad tar éis luí na gréine; táMearcair beagán níos airde, Veineas níos airde fós, agus an-gheal; agus níos faide sa spéir ó luí na gréine tá Iúpatar agus Mars, a bhfuil dath dearg soiléir air. Ní féidir Úránas agus Neiptiún a fheiceáil gan déshúiligh nó teileascóp, agus tá fíor na spéire glan de dhíth le haghaidh Satarn agus Mearcair, agus bheadh déshúiligh cuidiúil dóibh freisin. Tá na trí cinn eile éasca. Téigh ar line go www.skyandtelescope.com chun léarscáil díobh uilig a aimsiú, agus guíonn muid spéir ghlan ar gach duine.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phochraolta.*GLUAISubhchruthach - ovalacmhainní mianra - mineral resourcesseoladh - launchbreo an chlapsholais - the glow of twilightdéshúiligh - binocularsfíor na spéire - horizon

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Láithriú - Sláine Ní Chathalláin.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Láithriú - Máirín Ní Ghadhra.

D'fhreastal sé ar a chéad chruinniú Dé hAoine mar Comhalta ainmnithe ar Bhord Udarás na Gaeltachta.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Beidh na teorainneacha luais dhá laghdú ar bhóithre áitiúla agus ar na bóithre beaga bailte Dé hAoine seo chugainn ó 80 kiliméadar san uair go dtí 60kilimeadár san uair. Beidh na teorainneacha luais do bhóithre Náisiúnta den dara grád dhá laghdú ó 100 kiliméadar san uair go dtí 80 kiliméadar san uair roimh dheireadh na bliana freisin.