Podcasts about d haoine

Tá na mílte théis dhul chun na Vatacáine le hómós a thabhairt don Phápa Proinsias i mBaisleac Pheadair inné agus thar oíche, áit ina mbeidh a chorp ina luí faoi ghradam go dtí tráthnóna Dé hAoine.

Fógraíodh Dé hAoine seo caite go bhfuil ceann de na comhlachtaí is faide atá i mbun táirgíochta i gConamara, Inneal Doiteáin Teoranta, ag dúnadh.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Clár Irise, á chur i láthair beo ó Bhaile na nGall

Ag plé an scéala nach mbeidh turais treoraithe i gCaisleán Ghleann Bheatha Dé Luain agus Dé hAoine ón chéad lá de Mheithimh ar aghaidh, mar gheall ar chúiseanna oibríochta. Beidh sé ag plé dumpáil mídhleathach a tharla i Loch an Iúir fosta.

Dearbhaíodh Dé hAoine go raibh bord nua ceaptha d'Údarás na Gaeltachta ar feadh tréimhse a mhairfidh suas le dhá bhliain go deireadh 2026.

Deir Cumann na Croise Deirge go dteastaíonn cúnamh go géar i Maenmar, mar gheall ar an gcrith talún a bhuail an tír Dé hAoine.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an naoú lá is fiche de mhí an Mhárta. Is mise Gwyneth Nic Aidicín Ní Loingsigh.Tá staid éígeandála i bhfeidhm i Maenmar tar éís crith talún a tharla Dé hAoine. Ceaptar go bhfuil na céadta daoine básaithe ach níl uimhir chruinn ar fáíl is a leanann oibríocht tarrtháile. Tharla dhá chrith tar éis a chéile agus tá eagla ar dhaoine go mbeadh iarchreathanna le teacht. Bhí eipealár an chreatha talún i ngar do na cathracha Sagaing agus Mandalay, braitheadh na creathanna ar fud na tíre agus chomh fada leis an tSín agus an Téalainn. Thit foirgneamh neamh-críochnaithe in Bangkok agus tá 81 oibrí ar iarraidh ann. Tá teannas polaitiúil i Maenmar ó tharla coup in 2021, tá smacht ag an rialtas ar na meáin agus an idirlíon sa tír agus tá sé deacair eolas a fháil mar thoradh air sin.Tá focal Gaeilge agus roinnt focail ó Béarla na hÉireann i measc na bhfocal nua in uasdátú an fhoclóra cháiliúil an Oxford English Dictionary i mbliana. Tá an focal “ludraman” - litriú Béarla den fhocal liúdramán, le fáil san uasdátú, an míniú atá tugtha air ná “a lazy, unproductive, or stupid person (esp. a man)". Tá samplaí úsáide den fhocal luaite ón úrscéal Ulysses agus roinnt sean-nuachtáin. Tá an focal ar fáil i bhfoclóir Gaeilge le fada anois ach i bhfoclóir agus úsáid nua-aimseartha tá an míniú "amadán" i bhfad níos coitianta ná "leisceoir". I measc na bhfocal a n-airítear ó Béarla na hÉireann tá “blaa”, “class”, “debs”, “mineral”, “morto”, “spice bag” agus “acting the maggot”.Tá imní ar an Rialtas agus eacnamaithe Éireannacha faoi tháillí atá fógartha ag Donald Trump ar tháirgí cogaisíochta, agus an tionchar a mbeadh acu ar thionscal agus ar gheilleagar na hÉireann. Ní bheidh sonraí cinnte ar fáil go dtí an 2ú Aibreán ach dúirt Trump cheana go mbeidh táillí de 25% ar dhrugaí ag teacht isteach i Stáit Aontaithe Mheiriceá. Déanann Éire easportú de luach 72 billiún Euro go Meiriceá agus baineann táirgí cogaisíochta le 58 billiún Euro den mhéid sin. Tá cáin chorparáide an-íseal in Éirinn, ag 15%, a mhealann comhlachtaí domhanda móra isteach. Is pointe conspóide é an Cháin Chorporáide íseal ach deir an ESRI go bhfuil ról tábhachtach ag an ioncam ón gcáin sin san Airgeadas Poiblí agus go mbeidh torthaí dona ann má chailltear é.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.*GLUAISstaid éigeandála - state of emergencyoibríocht tarrtháile - rescue operationiarchreathanna - aftershocksleisceoir - lazy persontáirgí cogaisíochta - pharmaceutical productscáin chorparáide - corporation tax

Bhí oíche mhór ag Na Dúnaibh Dé hAoine nuair a bronnadh gradam uile réalt Gaelic Life ar Shannon Nic Rodaigh agus Charlie Ní Sheibhleáin.

Tá ceantar Chloch Cheann Fhaola faoi scáth an bhróin théis timpiste bóthair i nGort an Choirce tráthnóna Dé hAoine inar maraíodh fear óg agus déagóir.

Peadar Ó Mainín, Cathaoirleach agus Criostóir Breathnach, Coiste Pobail Rosmuc ag labhairt théis an chruinniú poiblí a bhí acu Dé hAoine.

Bhí oíche den scoth againn ag an seó beo a bhí ag an Spota Dubh thar an deireadh seachtaine agus muid ag breathnú ar Fhéile Rásaíochta Cheltenham. Seo páirt a dó den seó sin agus muid ag breathnú ar an Déardaoin agus an Aoine le Manus Ó Conghaile, Evelyn Ní Ghriallais agus Paddy Desmond.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.*Inniu an chéad lá de mhí an Mhárta. Is mise Oisín Mac Conamhna.Dé hAoine, bhí argóint mhór phoiblí idir Volodymyr Zelenskyy, Uachtarán na hÚcráine, ar thaobh amháin, agus Donald Trump agus J.D. Vance, Uachtarán agus Leas-Uachtaráin Stáit Aontaithe Mheiriceá, ar an taobh eile, san Oifig Ubhchruthach sa Teach Bán in Washington. Bhí Zelenskyy ann chun comhaontú a shíniú le Trump chun bealach isteach ar acmhainní mianra na hÚcráine a thabhairt do na Stáit Aontaithe, acht d'imigh sé gan réiteach tar éis na raice. Thosaigh siad agsáraíocht ar a chéile nuair a chuir Vance ina leith go raibh Zelenskyy ag cur dímheas orthu, agus chuaigh gach rud i gcúl ó shin; chuir Trump ina leith go raibh Zelenskyy ag dul sa seans leis an Tríú Cogadh Domhanda. Tharla an cruinniú i gcomhthéacs iarrachtaí Trump deireadh a chur leis an gcogadhsan Úcráin ar théarmaí i bhfad níos fearr don Rúis ná a bhí ar intinn ag an iar-rialtas Meiriceánach.Tá Seachtain na Gaeilge ag tosnú inniu, agus leanfaidh sí ar aghaidh ar feadh seacht lá déag go dtí Lá Fhéile Pádraig. Beidh imeachtaí Gaelacha ar siúl ar fud na tíre agus ar fud an domhain. Is deis iontach í an Ghaeilge a labhairt agus a chleachtadh. Tharla an seoladh náisiúnta i mbaile Loch Garman DéSathairn seo caite, agus beidh Lá na gCiorcal Comhrá ar siúl ar fud na tíre Dé Céadaoin an dara lá déag, i measc go leor imeachtaí eile. Téigh ar líne go snag.ie le haghaidh tuilleadh eolais faoi Sheachtain na Gaeilge.Tá na cúig phláinéad chlasaiceacha le feiceáil sa spéir tráthnónta an deiridh seachtaine seo, chomh maith le hÚránas agus Neiptiún, an uair dheireanach roimh 2040 a mbeidh siad uilig le feiceáil le chéile. Tá Satarn go han-íseal i mbreo an chlapsholais, fiche nó tríocha nóiméad tar éis luí na gréine; táMearcair beagán níos airde, Veineas níos airde fós, agus an-gheal; agus níos faide sa spéir ó luí na gréine tá Iúpatar agus Mars, a bhfuil dath dearg soiléir air. Ní féidir Úránas agus Neiptiún a fheiceáil gan déshúiligh nó teileascóp, agus tá fíor na spéire glan de dhíth le haghaidh Satarn agus Mearcair, agus bheadh déshúiligh cuidiúil dóibh freisin. Tá na trí cinn eile éasca. Téigh ar line go www.skyandtelescope.com chun léarscáil díobh uilig a aimsiú, agus guíonn muid spéir ghlan ar gach duine.*Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phochraolta.*GLUAISubhchruthach - ovalacmhainní mianra - mineral resourcesseoladh - launchbreo an chlapsholais - the glow of twilightdéshúiligh - binocularsfíor na spéire - horizon

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Láithriú - Sláine Ní Chathalláin.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Clár beo ó Áras Bhréanainn i mBaile an Fheirtéaraigh, i gCorca Dhuibhne, Co. Chiarraí, áit a bhfuil Scoil Cheoil an Earraigh 2025 ar siúl.

Láithriú - Máirín Ní Ghadhra.

Clár irise, á chur i láthair beo ó Bhaile na nGall.

Tá Fionnuala Flaherty ainmnithe do ghradam aisteoireachta ag na IFTA's den chéad uair. Tá seacht n-ainmniúchán déag faighte ag Kneecap ag na gradaim a bheith ar siúl Dé hAoine, an líon is mó ainmniúchán do thogra ar bith i mbliana. Ar Seachtain, labhair Fionnuala faoin bhriseadh croí a bhí aici, agus an cinneadh an aisteoireacht lánaimseartha a fhágáil le ‘security' a bheith aici. Láithreoir: Tessa Fleming | Aoi: Fionnuala Flaherty Foclóir: Ainmniúchán: Nomination Meall: To entice Iontach tógtha le: very taken with Réchúiseach: Easy-going Cur i gcéill: Masquerade Meabharach: Mindful Aischothú: Feedback Neamhaird: Ignoring Socair: Composed Lán-aimseartha: Full-time Earnáil: Industry Caighdeán: Standard Gráin: Loathing See omnystudio.com/listener for privacy information.

D'fhreastal sé ar a chéad chruinniú Dé hAoine mar Comhalta ainmnithe ar Bhord Udarás na Gaeltachta.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Beidh na teorainneacha luais dhá laghdú ar bhóithre áitiúla agus ar na bóithre beaga bailte Dé hAoine seo chugainn ó 80 kiliméadar san uair go dtí 60kilimeadár san uair. Beidh na teorainneacha luais do bhóithre Náisiúnta den dara grád dhá laghdú ó 100 kiliméadar san uair go dtí 80 kiliméadar san uair roimh dheireadh na bliana freisin.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/28lr62n5 Contact: irishlingos@gmail.com 45,000 still waiting for electricity. 45,000 fós ag fanacht leis an gcumhacht aibhléise. The Electricity Supply Board says that only up to 45,000 customers are now left to be reconnected to its network following storm Éowyn. Deir Bord Soláthar an leictreachais nach bhfuil fágtha anois le ceangal ar ais ar a ghréasán i ndiaidh na stoirme Éowyn ach suas le 45,000 custaiméar. He indicated that electrical power has now been restored to up to 723,000 households, farms and businesses. Thug sé le fios go bhfuil an chumhacht aibhléise curtha ina ceart in athuair do suas 723,000 anois idir theaghlaigh,fheirmeacha agus ghnólachtaí. He also says he is doing his best to restore power to the remaining areas that have now been without electricity for over a week. Deir sé freisin go bhfuil sé ar a dhícheall ag iarraidh an chuid eile atá fágtha anois gan leictreachas le breis is seachtain a chur ina gceart. 'Engineers from Britain and other European Union countries are supporting the effort,' he says. 'Tá innealtóirí on Bhreatain agus tíortha eile ón Aontas Eorpach ag tacú leis an iarracht' a deir sé. It is reported that up to 3,000 customers in Northern Ireland are still without electricity since the storm hit the island a week ago last Friday. Tuairiscítear go bhfuil suas le 3,000 custaiméar i dTuaisceart Éireann d'uireasa na cumhachta aibhléise go fóill ó thug an stoirm ropadh faoin oileán seachtain ó Dé hAoine seo caite.

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/2c5qlenn Contact: irishlingos@gmail.com 108,000 properties still without electrical power. 108,000 áitreabh gan cumhacht leictreach i gcónaí. Around 108,000 homes are still without electricity, almost a week after Storm Éowyn, a powerful windstorm that caused devastation in many places, especially in the west and northwest, blew through. Áirítear thart ar 108,000 áitreabh a bheith gan cumhacht leictreach i gcónaí, beagnach seachtain ó shéid Stoirm Éowyn, ollanfa gaoithe a rinne scrios in áiteanna go leor, go háirithe san iarthar agus san iarthuaisceart. A total of 768,000 properties were left without power immediately after the storm last Friday morning but it is now restored to 80% of them, says the Electricity Supply Board. 768,000 áitreabh san iomlán a bhí fágtha gan chumhacht díreach i ndiaidh na stoirme ar maidin Dé hAoine seo caite ach tá sé ar ais anois ag 80 faoin gcéad díobh, a deir Bord Soáthair an Leictreachais. Insurance companies have announced that they have made additional staff available to take telephone calls from affected people and process their claims for compensation live. Tá sé tugtha le fios ag comhlachtaí árachais go bhfuil foireann bhreise curtha ar fáil acu le glacadh le glaonna teileafóin ó dhaoine atá thíos leis agus lena n-éilimh ar chúiteamh a phróiseáil go beo. Storms are covered by insurance according to normal practice, and there is no need for concern from that perspective, said a spokesperson for the insurance companies. Tá stoirmeacha faoi chumhdach árachais de réir gnáthnóis agus cleachtaidh, agus ní call ar bith le himní ón taobh sin de, a dúirt urlabhraí na gcomhlachtaí árachais. The spokesperson also said that alternative accommodation can be provided for people whose homes were severely damaged by the storm. Dúirt an t-urlabhraí freisin gur féidir malairt lóistín a chur ar fáil do dhaoine a ndearna an stoirm damáiste mór dá dtithe. The Gardaí have warned the public about unscrupulous people who could prey on them in times of need, particularly people posing as tradesmen. Tá fainic curtha ag na Gardaí ar an bpobal faoi dhaoine gan scrupall a d'fhéadfadh i dtír orthu in am an ghátair, go háirithe daoine a ligeann orthu féin gur ceardaithe iad. People whose homes are in dire need of repair are advised not to let strangers rush them into the business or give them money in advance. Daoine a bhfuil bail de dhíth go dóite ar a dtithe, comhairlítear dóibh gan ligean do strainséirí iad a dheifriú chuig an ngnó ná airgead a thabhairt dóibh roimh ré. RTÉ News and Current Affairs Nuacht agus Cúrsaí Reatha RTÉ

jQuery(document).ready(function(){ cab.clickify(); }); Original Podcast with clickable words https://tinyurl.com/25z5qam6 Contact: irishlingos@gmail.com 245,000 homes across the country remain without electrical power. 245,000 áitreabh ar fud na tíre gan cumhacht leictreach i gcónaí. Around 180,000 properties in the State are still without electrical power following Storm Éowyn which caused extensive damage across the country last Friday. Tá thart ar 180,000 áitreabh sa Stát fós gan cumhacht leictreach i ndiaidh Stoirm Éowyn a rinne díobháil mhór ar fud na tíre Dé hAoine seo caite. Cavan, Monaghan, Westmeath, Longford, Roscommon, Clare, Galway, Silesia and Donegal are the areas that continue to suffer the most, according to the Electricity Supply Board. An Cabhán, Muineachán, an Iarmhí, an Longfort, Ros Comáin, an Clár, Gaillimh, Silgeach agus Dún na nGall, sin iad na ceantair is mó atá thíos leis i gcónaí, dar le Bord Soláthair an Leictreachais. The company estimates that power will be restored in many of these areas by next Friday, but they say that other areas will remain without it for some time to come. Measann an comhlacht go mbeidh an chumacht ar ais i gcuid mhór de na háiteanna sin faoin Aoine seo chugainn ach deir siad go mbeidh áiteanna eile fágtha dá huireasa go ceann tamaill eile. It is estimated that 65,000 homes in the North are still without electrical power. Meastar go bhfuil 65,000 áitreabh sa Tuaisceart fós gan cumhacht leictreach. The fact that the Electricity Supply Board has asked electricity companies abroad to come to their aid is a testament to the great work that still needs to be done. Léiriú ann féin ar an obair mhór atá le déanamh fós is ea gur iarr Bord Soláthair an Leictreachais ar chomhlachtaí leictreachais thar lear teacht i gcabhair orthu. Teams from Austria and Finland have arrived in Ireland today to assist technicians in restoring power. Tá meithleacha ón Ostair agus ón bhFionlainn tagtha go hÉirinn inniu le cuidiú le teicneoirí abhus an chumhacht a thabhairt ar ais. More teams will be arriving from France and the Netherlands in the next few days. Beidh tuilleadh meithleacha ag teacht ón bhFrainc agus ón Ísiltír as seo go ceann cúpla lá. In addition to electrical power, approximately 74,000 households are still without water supply. Chomh maith le cumhacht leictreach, tá thart ar 74,000 áitreabh gan soláthar uisce i gcónaí. To make matters worse, Irish Water says that another 70,000 properties could soon lose their water supply. Mar bharr ar an donas, deir Uisce Éireann go m'fhéidir go gcaillfeadh 70,000 áitreabh eile fós a soláthar uisce siúd go gairid. These are homes, the company says, that receive water from reservoirs that are gradually drying up because they have not had electrical power since last Friday. Áitribh iad sin, a deir an comhlacht, a fhaigheann uisce ó thaiscumair atá ag dísciú de réir a chéile mar nach bhfuil cumhacht leictreach acu ón Aoine seo caite. The Government has established emergency hubs in sixteen counties across the State to provide relief to people whose needs are not being met following the storm. Tá moil éigeandála bunaithe ag an Rialtas i sé chontae dhéag ar fud an Stáit le fóirithint a chur ar fáil do dhaoine nach bhfuil riar a riachtanais acu tar éis na stoirme. Hot meals, broadband services and laundry facilities are being provided in the various centres. Leithéidí béilí te, seirbhísí leathanbhanda agus áiseanna níocháin atá á gcur ar fáil sna hionaid éagsúla. Cavan, Monaghan, Westmeath, Meath, Longford, Leitrim, Roscommon, Cork, Limerick, Galway, Sligo, Donegal, Laois, Offaly, Wicklow and Wexford are the counties in which the emergency hubs are based. An Cabhán, Muineachán, an Iarmhí, an Mhí, an Longfort, Liatroim, Ros Comáin, Corcaigh, Luimneach, Gaillimh, Sligeach, Dún na nGall, Laois, Uíbh Fhailí, Cill Mhantáin agus Loch Garman, sin iad na contaetha a bhfuil na moil éigeandála bunaithe iontu.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an cúigiú lá is fiche de mhí Eanáir. Is mise Aoife Ní Bhraoin. Taifeadadh an ghaoth ba láidre riamh in Éirinn le linn Stoirm Éowyn inné. Ag Ceann Mhása i gConamara taifeadadh meánluas de 135km/h agus séideán amháin de 183km/h go luath maidin Dé hAoine. Bhí rabhadh dearg gaoithe i bhfeidhm ar fud an oileáin go dtí meán lae, agus moladh go láidir do dhaoine fanacht sa bhaile agus gan dul amach le linn na stoirme. Ar cheann de na stoirmeacha ba mheasa a bhuail Éire ó tharla Oíche na Gaoithe Móire sa bhliain 1839, d'fhág Stoirm Éowyn na mílte gan leictreachas, go háirithe ar an gcósta thiar. Scriosadh an "Air Dome" de chuid Chumann Lúthchleas Gael Chonnacht agus rinneadh a lán damáiste eile timpeall na tíre.  Toghadh Micheál Martin ina Thaoiseach faoi dheireadh Déardaoin tar éis cúpla lá d'argóintí agus an Dáil ina cíor thuathail. Tharla na fadhbanna nuair a fógraíodh go gcuirfí an Dáil ar fionraí go ceann coicíse agus nuair a tugadh am cainte an Fhreasúra do ghrúpa Teachtaí Dála atá ag tacú leis an Rialtas. Bhí ar an Ceann Comhairle nua, Verona Murphy, imeachtaí a chur ar fionraí roinnt uaireanta ach ar deireadh toghadh Micheál Martin ina Thaoiseach. Cáineadh an chomh-aireacht nua a ceapadh freisin, ós rud é nach bhfuil ach triúr ban ann as cúig Aire dhéag, agus gur as Baile Átha Cliath nó Cúige Laighin tromlach mór díobh, gan ach duine amháin, Dara Calleary as Cúige Chonnacht agus duine ar bith as Cúige Uladh. I Stáit Aontaithe Mheiriceá, rinneadh Donald Trump a insealbhú ina Uachtarán Dé Luain. Ba é an chéad uair a tharla an searmanas oirnithe taobh istigh ó bhí 1985 ann, mar gheall ar dhrochaimsir, de réir Trump féin. D'fhógair sé "tús ré órga" don tír ina óráid agus shínigh sé sraith orduithe feidhmiúcháin láithreach. I measc na n-orduithe bhí bearta chun Meiriceá a thógáil amach as an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte, chun saoránacht uathoibríoch a bhaint de leanaí a bheirtear i Meiriceá, chun na logainmneacha Murascaill Mheicsiceo agus Denali a athrú go Murascaill Mheiriceá agus Sliabh McKinley agus chun pardún a thabhairt dóibh siúd a bhí páirteach san ionsaí ar Chnoc an Chaipeatóil ar an 6 Eanáir 2021. Cuireadh i gcoinne na horduithe seo, agus breitheamh feidearálach amháin ag rá nach dtagann siad le Bunreacht Mheiriceá. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS meánluas - average speed séideán - gust cíor thuathail - chaos cuir ar fionraí - suspend searmanas oirnithe - inauguration ceremony orduithe feidhmiúcháin - executive orders

Clár irise á chur i láthair beo ó stiúideo na nDoirí Beaga ag Damien Ó Dónaill agus a léiriú ag Conor Ó Gallachóir.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an ceathrú lá de mhí Eanáir. Is mise Eoin Ó Seachnasaigh. Tá an FBI ag fiosrú mar eachtra sceimhlitheoireachta ionsaí a tharla i gcathair New Orleans, nuair a thiomáin fear trucail isteach trí shlua a bhí ag ceiliúradh na hAthbhliana ar shráideanna na cathrach, agus ansin thosaigh sé ag scaoileadh urchar leo. Maraíodh ar a laghad cúig dhuine dhéag, agus gortaíodh breis is tríocha a cúig duine eile. Ag a ceathrú tar éis a trí ar maidin a tharla an eachtra ar Shráid Bourbon, ceantar mór turasóireachta i gCeathrú Francach na cathrach. Scaoil an tiománaí, a bhí ina shaighdiúir roimhe, le póilíní ansin, agus gortaíodh beirt acu. Scaoil na póilíní leis an tiománaí freisin, agus maraíodh ar an láthair é. Fuarthas bratach ISIS sa trucail. Tá sé ráite ag an FBI go gcreideann siad go raibh an tiománaí ag gníomhú ina aonar. Ar ais in Éirinn, tá feidhm anois le reachtaíocht nua chun déileáil le coireanna áirithe ar fuath is bun leo. Mar shampla, fuath a léiriú do dhaoine ar bhonn cine, datha, claonadh gnéis, inscne nó míchumais. Go dtí seo, bhí Éirinn ar cheann den bheagán ballstát den Aontas Eorpach gan reachtaíocht i gcoinne fuatha. Dúirt an tAire Dlí agus Cirt, Helen McEntee, go raibh an reachtaíocht nua de dhíth orainn ó bhí méadú de 7.5% ar an líon coireanna fuatha a thaifead na Gardaí i mbliana. Thug sí le fios freisin go raibh an reachtaíocht bunaithe ar thaithí phearsanta daoine, toisc go ndeachaigh a roinn i gcomhairle leis an bpobal sular chruthaigh siad í. Bhí rabhadh buí faoi theocht íseal agus baol seaca i bhfeidhm ar fud na hÉireann Déardaoin agus Dé hAoine na seachtaine seo. Anois tá sé fógartha ag Met Éireann go leanfar leis an drochaimsir ag an deireadh seachtaine. Tá siad ag tuar go mbeidh an teocht idir aon chéim agus sé chéim Dé Sathairn, agus gur chóir dúinn a bheith ag súil le tuilleadh ráigeanna den bháisteach throm. Chomh maith leis sin, beidh sé níos ísle fiú san oíche, thart ar lúide cúig chéim. Agus ní bheidh an pictiúr ag athrú mórán go luath amach anseo. Is féidir linn a bheith ag súil le haimsir den chineál céanna an tseachtain seo chugainn. Mar sin de, má bhíonn sibh ar na bóithre, bígí cúramach agus tugaigí aire. eachtra sceimhlitheoireachta - act of terrorism an Ceathrú Francach - the French Quarter reachtaíocht - legislation coireanna áirithe ar fuath is bun leo - certain hate crimes rabhadh buí - yellow warning lúide - minus

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an t-aonú lá is fiche de mhí na Nollag. Is mise Oisín Mac Conamhna. In Éirinn, tá an idirbheartaíocht idir Fianna Fáil, Fine Gael agus an Grúpa Réigiúnach Neamhspleách chun rialtas nua a bhunú fós ar siúl. Toghadh Verona Murphy ina Ceann Comhairle Dé Céadaoin, an chéad bhean tofa san oifig údaí i stair an stáit. Is Teachta Dála neamhspléach ó Loch Garman í, agus dúirt sí gur mór an onóir di an ról a ghlacadh. Gheall sí go mbeidh sí cothrom agus stuama, agus gheall sí freisin a cuid Gaeilge a fheabhsú go leibhéal i gcomhréir leis an ról. Dé Máirt, fógraíodh go mbeidh an calafort Holyhead ar Inis Món dúnta go dtí an cúigiú lá déag de mhí Eanáir, ar a laghad, mar gheall ar an dochar a rinne Stoirm Darragh ann. Cuirfidh an dúnadh isteach go mór ar dhaoine ag taisteal abhaile don Nollaig, agus ar an bpost idir Éire agus an Bhreatain. Dúirt urlabhraí ó Chomhlachas Tarlú Bóthair na hÉireann gur géarchéim atá ann, go mbeidh tionchar ollmhór ag an dúnadh ar an tionscal, agus go bhfuil baill dá gcuid ag cailleadh trí chéad míle euro gach seachtain mar gheall air. De ghnáth, téann 60% d'earraí a thagann isteach in Éirinn trí chalafort Holyhead. Tá an rialtas i gcomhoibriú le rialtas na Breataine Bige chun an tionchar a laghdú, agus an trácht a chur ar mhalairt slí trí Fishguard, Learpholl, nó Càrn Rìoghain in Albain. D'éag Gearóid Ó Cairealláin, laoch na Gaeilge i mBéal Feirste agus iar-Uachtarán Chonradh na Gaeilge, Dé hAoine. Is iomaí gaisce a baineadh amach ar son na teanga faoina cheannasaíocht fhíseach, lena n-áirítear: an chéad nuachtán laethúil as Gaeilge in Éirinn, Lá, a thosaigh in 1984; Coláiste Feirste, meánscoil lán-Ghaeilge a bunaíodh in 1991; Raidió Fáilte, a fuair ceadúnas in 2006; Aisling Ghéar, an compántas drámaíochta Gaelaí; agus Cultúrlann MacAdam-Ó Fiaich, i gcroílár na ceathrún Gaeltachta i mBéal Feirste. Tá clú agus cáil bainte amach ag a mhac Naoise, nó Móglaí Bap mar is fearr aithne air, sa bhanna ceoil Kneecap. Suaimhneas síoraí ar a anam uasal Gaelach. Guíonn muid Nollaig shona, agus bliain úr faoi shéan is faoi mhaise, dár lucht éisteachta ar fud an domhain. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS idirbheartaíocht - negotiation Grúpa Réigiúnach Neamhspleách - Regional Group of Independents Inis Món - Ynys Môn/Anglesey Comhlachas Tarlú Bóthair na hÉireann - Irish Road Haulage Association ceannasaíocht fhíseach - visionary leadership ceadúnas - licence

Le Máirín Ní Ghadhra.

Cruinniú Búiséid Chomhairle Cathrach na Gaillimhe a reáchtáladh Dé hAoine.

Tugadh cead d'Oidhreacht Chorca Dhuibhne Teach Siamsa na Carraige a a usáid Dé hAoine seo caite, chun fáilte a chur roimh Dhaidí na Nollag ar lá Fhéile San Nioclás.

Le Máirín Ní Ghadhra.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an tríochadú lá de mhí na Samhna. Is mise Barra Mac Giolla Aoláin. Tá muintir na hÉireann fós ag fanacht ar thorthaí an olltoghcháin a reáchtáladh Dé hAoine, inné. De réir na bpobalbhreitheanna, bhí an rás gob ar ghob idir na príomhpháirtithe polaitiúla, Sinn Féin, Fianna Fáil, agus Fine Gael. Tá súil ghéar ag an phobal agus ag lucht anailíse ar an chéad chomhaireamh, a chuirfear ar fáil i rith an deireadh seachtaine beag seo. Tá an córas aistrithe inmhalartaithe á úsáid mar is gnách, agus mar gheall air sin b'fhéidir go dtógfaidh sé roinnt uaireanta, nó fiú laethanta, na suíocháin dheireanacha a líonadh i gceantair thoghcháin níos casta. Bhí na ceisteanna móra amhail tithíocht agus an córas sláinte fós i gcroílár na díospóireachta polaitiúla agus beidh ar an rialtas nua na ceisteanna seo a réiteach. Tar éis an toghcháin cuirfear tús le cainteanna maidir le comhrialtas a fhoirmiú. Tá sos comhraic a aontaíodh idir Iosrael agus Hezbollah tar éis a bheith faofa le cabhair na Stát Aontaithe agus na Fraince. Tá sé seo mar bhua do thaidhleoireacht sa réigiún, a bhfuil cogadh ann le bliain. Dúirt arm na Liobáine go bhfuil sé réidh chun dul go deisceart na tíre chun an sos comhraic a chothabháil. D'iarr siad ar dhaoine gan filleadh ar dheisceart na tíre go dtí go mbeidh sé sábháilte. Fágfaidh arm Iosrael an Liobáin agus tuigtear freisin go bhfuil Hezbollah toilteanach gan dul níos gaire do theorainn Iosrael ná abhainn na Litani. D'fháiltigh an Tánaiste Micheál Martin an sos comhraic a aontaíodh idir Iosrael agus Hezbollah agus dúirt sé gur cheart a mhacasamhail a dhéanamh anois i gcás stráice Gaza. Fuarthas taisí daonna i gContae Mhuineacháin mar chuid de chuardach ar chorp duine atá ar iarraidh ó na Trioblóidí sa Tuaisceart. Tógadh na taisí as uaigh i reilig idir Baile na Lorgan agus Cluain Tiobrad. Deir an coimisiún atá ag fiosrú daoine a d'imigh gan tásc ná tuairisc le linn na dTrioblóidí go bhfuair siad fianaise ar ghníomhaíochtaí amhrasacha sa reilig sna 1970idí. Tagann an dáta leis an am a chuaigh Joe Lynskey ar iarraidh. Bhí sé ina bhall den IRA agus níl aon tásc ar a shlí ó bhí 1972 ann. Tá Lynskey ar dhuine de 16 duine atá fós faoi fhiosrúchán faoi fhuadach agus adhlacadh rúnda le linn na dTrioblóidí. Is éard atá i gceist ná go bhfuil an tIRA freagrach as seo. Beidh sé roinnt laethanta sula mbeidh aon eolas breise ar fáil faoi na taisí faighte i gContae Mhuineacháin. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS gob ar ghob - neck and neck pobalbhreitheanna - polls faofa - approved taidhleoireacht - diplomacy taisí daonna - human remains fuadach - kidnapping

Beidh muintir na hÉireann ag vóta in Olltoghchán 2024 Dé hAoine. Tá feachtasaíochta amháin le dul agus tá na páirtithe móra ar chomhchéim lena chéile. Labhair an t-iriseoir John Downing le Ciarán Dunbar le spléachadh a thabhairt ar an bhfeachtas mar a bhí. Foclóir: Siamsaíocht: Entertainment Leamh agus leadránach: Dull and boring Pobalbhreitheanna: Opinion polls Stiúradh: To steer Tuar: To call Tosaíochtaí: Priorities Meánaicme: Middle class Faoiseamh: Relief Cró rothar: Bike shed Cosán: Path Sóisearach: Junior Idéalaíoch: Idealistic Dreas: A number of Tuillteanach: Deserving Leochaileach: Vulnerable Aigne: Mind Iomarcach: Excessive Toghcheantar: Constituency Dul sa phriacal: To take the chance See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an tríú lá is fiche de mhí na Samhna. Is mise Sibéal Dempsey. Tá eagla ann go leathnófar an cogadh in oirthear na hEorpa tar éis do na Stáit Aontaithe agus don Ríocht Aontaithe cead a thabhairt don Úcráin diúracáin dá gcuid a theilgean ar an Rúis. Mar fhreagra, lainseáil na Rúisigh diúracán balaistíoch trialach nua – ar a dtugtar “Oreshnik” nó “an crann coill” -  agus bualadh saoráid mhíleata sa chathair Dnipro Déardaoin. Tá sé ráite ag Uachtarán na Rúise Vladimir Putin nach féidir an diúracán balaistíoch nua seo a stopadh, ach tá na hÚcránaigh ag obair ar bhealaí nua chun iad féin a chosaint ó aerionsaithe. I mBaile Átha Cliath, fuair giúiré san Ard-Chúirt go ndearna Conor McGregor ionsaí gnéasach ar Nikita Hand sé bliana ó shin agus bronnadh damáistí ceathrú milliúin euro ar Hand. Le linn na trialach, chualathas gur tharla an t-ionsaí tar éis cóisir Nollag agus gur tháinig neamhord strus iarthrámach, nó PTSD, ar Hand, nach raibh in ann filleadh ar an obair agus nár mhothaigh sábháilte ina ceantar dúchais, Droimneach. Shéan McGregor na líomhaintí ar fad, agus thacaigh cara dá chuid leis, ach dúirt dochtúir a scrúdaigh an bhean an lá dár gcionn sa Rotunda go raibh sé ar cheann de na cásanna ba mheasa a bhí feicthe aige.  Tuairiscíodh Dé hAoine go bhfuil an t-aisteoir mór le rá Cillian Murphy agus a bhean, an t-ealaíontóir Yvonne McGuinness, tar éis phictiúrlann a cheannach i nDaingean Uí Chúis. Osclaíodh The Phoenix sa bhaile Gaeltachta sa bhliain 1919 ach bhí ar na húinéirí roimhe seo é a dhúnadh trí bliana ó shin mar gheall ar éifeachtaí na paindéime, costais arda agus an líon beag custaiméirí. Dúirt Murphy go mbíodh sé féin, agus a athair roimhe, ag freastal ar an bpictiúrlann blianta fada ó shin agus iad ar saoire sa cheantar. Dúirt na húinéirí freisin go gcuirfí an Ghaeilge san áireamh agus iad ag pleanáil chlár na pictiúrlainne. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS diúracán balaistíoch - ballistic missile crann coill - hazel tree saoráid mhíleata - military facility ionsaí gnéasach - sexual assault neamhord strus iarthrámach - post-traumatic stress disorder líomhaintí - allegations

Labhraíonn Cuán le hAntóin Ó Trinliúin faoin gcaoi cheart do vóta a chaitheamh Dé hAoine seo chugainn an 29 Samhain sa Toghchán Náisiúnta

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Dé hAoine d'fhógair Comhairle Contae na Gaillimhe agus Údarás na Gaeltachta go mbeadh plean ‘Lár Bailte ar dTús' le forbairt ar an gCeathrú Rua. Ach céard a chiallaíonn sé seo do bhaile Ghaeltachta na Ceathrún Rua?

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an naou lá de mhí na Samhna. Is mise Gwyneth Nic Aidicín Ní Loingsigh. Bhuaigh Donald Trump toghchán uachtaránachta Stáit Aontaithe Mheiriceá ar son an Pháirtí Phoblachtánaigh oíche Dé Máirt. Fuair sé an ceann is fearr ar Kamala Harris ón bPáirtí Daonlathach, atá ina Leas-Uachtarán reatha. Tá 270 vótá ó na coláistí toghcháin de dhíth chun tromlach a fháil agus leanann an comhaireamh ar feadh na laethanta, ach bhí sé soiléir go luath i ndiaidh an toghcháin go mbeadh an líon vótaí sin faighte ag Trump. Cé go bhfuil lucht na heite deise ag ceiliúradh, is toradh díomách atá ann do na milliúin daoine i Meiriceá agus thar lear, agus imní acu faoin éifeacht a bheidh ag an rialtas ar cearta na mban, daoine LADTA, daoine de dhath, agus ar an timpeallacht. Seo an dara téarma uachtaránachta ag Trump, tar éis a chéad téarma ó 2017-2021. Táinsíodh Trump dhá uair le linn a chéad téarma agus bhí ciontú coiriúil ina choinne i mbliana.  Lánscoireadh Dáil Éireann Dé hAoine, agus olltoghchán socruithe don naoú lá is fiche de mhí na Samhna. Maidir le deireadh téarma an rialtais seo, caithfear an Dáil a lánscor roimh mhí Feabhra 2025 agus bhí ráflaí agus brú go leor ann le déanaí maidir le teacht luath an chinnidh. Tar éis leideanna ón Tánaiste Mícheal Martin agus ó Roderic O'Gorman ón gComhaontas Glas, ceannairí eile an Chomhrialtais, d'fhógair an Taoiseach Simon Harris ar Nuacht RTÉ tráthnóna Dé Céadaoin go mbeadh sé ag lorg lánscor na Dála ón Úachtarán Michael D. Higgins Dé hAoine. Dúirt sé go raibh siad ag fánacht leis an mBille Airgeadais a chur tríd ar dtús. Beidh brú ón bpobal maidir le ceist na Palaistíne agus tithíocht go háirithe sa toghchán seo. Is í an Mháirt bheag seo an lá deireanach is féidir clárú le haghaidh vótála.  Tharla an chéad taispeáint Éireannach den scannán Gladiator II i mBaile Átha Cliath oíche Déardaoin, ag an bpictiúrlann The Lighthouse i Margadh na Feirme. Ba é Ridley Scott a stiúr an scannán, agus tá Paul Mescal sa phríomhpháirt, agus leanann an scéal eachtraí an scannáin ráthúil Gladiator ón mbliain 2000. Is ról mór i scannán domhanda é do Mescal, a bhfuil ag éirí leis ina ghairm le roinnt blianta anuas, ach i gcláracha agus scannáin neamhspleácha den chuid is mó. Tá sceitimíní agus bród ar an lucht féachana Éireannach chun scannán chomh mór a fheiceáíl agus príomhaisteoir Éireannach ann. Roimh an taispeáint bhí comórtas na leathcheann nó “lookalike” Paul Mescal i Margadh na Feirme. Spreagtha le heachtra i gCathair Nua Eabhrac an seachtain seo caite bunaithe ar Timothee Chalamet, dúirt an t-eagraí go raibh sé ag lorg píosa spraoi a chruthú agus an oiread sin drochnuachta le cloisteáil na laethanta seo. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS coláistí toghcháin - electoral colleges tromlach - majority an Dáil a lánscor - to dissolve the Dáil ráflaí - rumours taispeáint - showing eachtraí - events, adventures

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Dúirt an Taoiseach Simon Harris aréir go bhfuil sé chun cead a lorg ón Uachtarán amárach an Dáil a chur ar lánscor, agus go bhfuil súil aige go reáchtálfar olltoghchán Dé hAoine 29 Samhain.

Ciarán Tierney, OPT An Eachréidh ag labhairt faoi ócáid abheas acu Dé hAoine.

Láithriú - Gormfhlaith Ní Thuairisg.

Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall. * Inniu an cúigiú lá de mhí Dheireadh Fómhair. Is mise Oisín Mac Conamhna. Tháinig forleathnú ar an gcogadh sa Mheánoirthear an tseachtain seo. D'ionsaigh arm Iosrael deisceart na Liobáine Dé Máirt, agus Dé Céadaoin, theilg an Iaráin thart ar dhá chéad diúracán balaistíoch ar Iosrael. D'éirigh leis an gCruinneachán Iarainn, an córas cosanta in aghaidh diúracán atá ag Iosrael, an chuid is mó díobh a scriosadh, agus níor maraíodh éinne ar an talamh in Iosrael faoi ionsaí an Iaráin. Maraíodh níos mó ná dhá mhíle daoine sa Liobáin, áfach, dar leis an rialtas; ina measc fiche a hocht oibrí leighis i lá amháin, dar leis an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte. Aistríodh fiche a ceathair Éireannach agus a gcleithiúnaithe amach as an Liobáin Dé hAoine. Tá comhaontú déanta ag an Ríocht Aontaithe le Poblacht Oileán Mhuirís an tseachtain seo, chun seilbh agus ceannas Oileánra Chagos a thabhairt dóibh. Chuir an Ríocht Aontaithe ruaig ar mhuintir na n-oileán sna seascaidí agus seachtóidí, thart ar dhá mhíle duine, agus beidh ceart filleadh acusan, agus a gcuid sliochtach, faoin gcomhaontú. Beidh an Ríocht Aontaithe, agus na Stát Aontaithe, fós i gceannas ar an mbunáit mhíleata straitéiseach ar Diego Garcia, an t-oileán is mó san oileánra, go ceann nócha naoi bliain eile. Dúirt urlabhraí de chuid Chagossian Voices, eagraíocht phobail na n- oileánach, nach raibh seans acu bheith páirteach san idirbheartaíocht, agus d'éiligh said ról sa phróiseas i ndréachtú an chonartha fhoirmiúil. Tá an réalta eireabaill, nó cóiméad, Tsuchinshan-ATLAS ag teacht, den chéad uair ó ré na Sean-Chlochaoise ar domhan, agus tá réalteolaithe ag súil le ceann de na réaltaí eireabaill is gile le blianta anuas. Tá sé le feiceáil go híseal sa spéir roimh bhreacadh an lae agus é seo á scríobh; acht rachaidh sé trí pheirihéalean – an pointe is cóngaraí don ghrian ina fhithis – ar an dara lá déag den mhí seo. Ina dhiaidh sin bogfaidh sé go dtí an spéir tráthnóna, agus tá na saineolaithe ag tuar go mbeidh sé le feiceáil go breá geal sa spéir, le heireaball fada, tar éis luí na gréine an tseachtain i ndiaidh an dara lá déag. * Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta. * GLUAIS diúracán balaistíoch - ballistic missile cleithiúnaithe - dependents oileánra - archipelago sliochtach - descendent réalta eireabaill - comet fithis - orbit

Clár irise á chur i láthair beo ó stiúideo na nDoirí Beaga a chur i láthair ag Aodh Máirtín Ó Fearraigh agus a léiriú ag Conor Ó Gallachóir.

Osclaíodh go hoifigiúil síneadh nua atá curtha leis an bhfoirgnimh atá ag Foireann Tarrthála Sléibhe Chiarraí i gCill Áirne Dé hAoine