Seachtain

Follow Seachtain
Share on
Copy link to clipboard

Scéalta, Eolas, Tuairimí; An Indo as Gaeilge. 

Irish Independent


    • Jun 18, 2025 LATEST EPISODE
    • weekdays NEW EPISODES
    • 19m AVG DURATION
    • 109 EPISODES


    Search for episodes from Seachtain with a specific topic:

    Latest episodes from Seachtain

    Kneecap: Mo Chara sa chúirt agus legal ‘dream team' leis

    Play Episode Listen Later Jun 18, 2025 17:20


    Bhí Liam Óg Ó hAnnaidh, nó 'Mo Chara' as Kneecap mar is fearr aithne air, os comhair na cúirte in Westminster Shasana inniu. ­Tá sé curtha ina leith gur thaispeáin sé brat Hezbollah agus é ar stáitse i Londain anuraidh, agus go raibh sé sin ina chomhartha tacaíochta don eagraíocht thoirmiscthe. ­D'fhoilsigh Kneecap ráiteas ar na meáin shóisialta inar shéan siad go ndearnadh aon choir agus gheall siad go ndéanfaidís cosaint ar “a gcearta” go fíochmhar. ­Thug siad le fios gur “ionsaí polaitiúil” é seo ón stát Bhriotanach atá dírithe orthusan mar “ealaíontóirí ó phobal faoi chois”. Ar Seachtain, míníonn an t-iriseoir Ciarán Dúnbarrach cad a thit amach inniu, taobh istigh den chúirt agus taobh amuigh de. ­ ­Foclóir: ­ Bratach: Flag ­ Léirigh: To convey or demonstrate ­ Mídhleathach: Illegal ­ Dodhéanta: Impossible ­ Stát sceimhlitheoireachta: Terrorist State ­ Abhcóide: Barrister ­ Neamhchoitianta: Uncommon ­ Achrann: Agro ­ Ionchúisitheoir: Prosecutor ­ Blaiseadh: Flavour ­ Comhghuaillíocht: Alliance ­ In aghaidh an dlí: Against the law ­ Cosantóirí: The defence ­ Mearbhall: Bafflement ­ Comhghleacaí: Colleague ­ Aineolas: Ignorance ­ De réir dealraimh: ApparentlySee omnystudio.com/listener for privacy information.

    Tréigthe agus folamh: A Gaeltacht housing solution?

    Play Episode Listen Later Jun 12, 2025 20:38


    Tá Comhairle Chontae Mhaigh Eo ag earcú Comhordaitheoir Ar Thithe Folmha sa Ghaeltacht, agus beidh dualgais acu sna Gaeltachtaí fud fad na tíre. ­ Ach, an bhfuil aon fhiúntas leis an ról agus an ndéanfaidh sé rud ar bith chun dul i ngleic leis an ghanntanas tithíochta? ­ Thug iriseoir Gaeltachta Seachtain, Áine Ní Bhreisleáin, leargás ar an cheapúchán úr. ­ Foclóir: ­ Tithe folmha: Vacant homes ­ Tréigthe: Abandoned ­ Fadhb ar leith: A particular problem ­ Folláin: Healthy ­ Go sainiúil: Uniquely ­ Suntasach: Considerable ­ Éileamh: Demand ­ Seal: A period of time ­ Go buan: Permanently ­ Deontas: Grant ­ Earcú: Hiring ­ Farsing: Extensive ­ Cónaitheacht: Residency ­ Fo-oifigigh: Junior OfficersSee omnystudio.com/listener for privacy information.

    Gaelcholáiste nua mar chuid den fhís do cheantar Gaeltachta BÁC

    Play Episode Listen Later Jun 5, 2025 21:03


    Tá Gaelcholáiste nua beartaithe do lár na cathrach agus tá na doirse le hoscailt i mí Mheán Fómhair 2026, ach is iomaí dushlán atá fós le sárú leis sin a chur i gcrích. Ach, le os coinn 90% de mhúinteoirí na scoile i gcoinne Synge Street CBS a aistriú go Ghaelcholáiste, agus le tuismitheoirí go fóill gan mórán eolais faoin Ghaelcholáiste nua, an bhfuil baol ann nach dtarlóidh sé? Cad iad na dushláin atá os comhair meánscoil lán-Ghaeilge a bhunú i lár na cathrach, agus, cén fáth nach bhfuil achan duine sásta faoi? Labhraíonn Julian de Spáinn, ón fheachtas Gaelcholáiste 2,4,6,8 faoin phlean le ceathrú Gaeltachta a chruthú i gcroílár na cathrach. Foclóir: Soláthar: Supply Roinn: Department Éileamh: demand Ilchreidmheach: Multi-faith Liosta feithimh: Waiting list Taighde: Research Gar: Close Tuairimí: Opinions Iarratas: Request Tairiscint: Offer Maíomh: Boast Ailtirí: Architects Teagasc: Teaching Earcaíocht: Recruitment Cumarsáid: Communication Ceathrú: Quarter See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Gaeltacht Acla faoi bhagairt de bharr na ‘second homes'

    Play Episode Listen Later May 29, 2025 20:11


    Tá clú agus cáil ar áilleacht chósta iarthar na hÉireann agus meallann sé turasóirí ó chian agus ó chóngar. Tá go leor daoine in Éirinn agus thar lear a bhfuil teach saoire acu sna ceantracha ghalánta seo, na Gaeltachtaí san áireamh. Ach leis na fadhbanna atá á gcruthú do dhaoine áitiúla de bharr na dtithe saoire seo, is léir go bhfuil práinn le cur leis an soláthar tithíochta fad-téarmacha do mhuintir na háite ar chósta na hÉireann. Labhair Colm Mac Eachmharcaigh, Oifigeach Pleanála Teanga i nGaeltacht Acla i gContae Mhaigh Eo faoi chás na Gaeltachta ansin. Foclóir Folamh: Empty Scaipthe amach: Spread out A mheas: Estimate Easpa tithíochta: A lack of housing Cothú: Cultivate Luach: Value Le dul i ngleic leis: To tackle or to address it Bagairt: Threat Tuairimí: Ideas Casta: Complex Muintir: Family or people Taobh Thiar: The west side Cíos: Rent Cothromaíocht: Balance Go buan: Permanently Tá siad ag cur fúthu sa Ghaeltacht: They're living in the Gaeltacht See omnystudio.com/listener for privacy information.

    'Mo Chara' Liam Óg Ó hAnnaidh cúisithe faoin Terrorism Act

    Play Episode Listen Later May 22, 2025 15:19


    Tráthnóna Dé Céadaoin, cúisíodh ball de Kneecap, Liam Óg Ó hAnnaidh, a sheinneann faoin ainm stáitse Mo Chara, as coir faoin Acht Sceimhlitheoireachta. Baineann an cúiseamh le líomhain go raibh bratach Hezbollah á thaispeáint aige ag ceolchoirm i Londain anuraidh. Tá Hezbollah agus tacaíocht dó mídhleathach sa Ríocht Aontaithe. Tuigtear go mbeidh an tUasal Ó hAnnaidh ag séanadh an chúisimh. Thug Kneecap “political policing” ar an gcúiseamh. Dar leo, ní hiad féin agus a bhfuil ar bun acu an scéal ach an “cinedhíothú” in Gaza. Labhair Seachtain leis an iriseoir Gearóid Ó Muilleoir faoi na castachtaí agus na himpleachtaí a bhaineann leis an scéal seo. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Grá, Gníomh agus Gay Rights: 'Bliain i ndiaidh an reifrinn a phósamar'

    Play Episode Listen Later May 22, 2025 23:20


    Cothrom an lá seo deich mbliana ó shín anois chuaigh muintir na hÉireann i mbun vótála i reifreann stairiúil suntasach. Reifreann chun pósadh a leathnú amach d'achan duine – chun go mbeadh an rogha ag daoine duine den inscne chéanna pósadh. Sa deireadh, bhí 62% againn i bhfabhar Bunreacht na hÉireann a athrú. Labhair an Dr John Walsh faoin athrú a tháinig ar an tír ó thréimhse chorrach na nOchtóidí go dtí an lá atá inniu. ­ Foclóir: ­ Aerach: Gay ­ Ní hionann sin: It doesn't mean ­ Díspóireacht: Debate ­ Ginmhilleadh: Abortion ­ Feiceáileacht: Visibility ­ Coiscthe: Banned ­ Cúngaigeanta: Narrow-minded ­ Claonadh gnéis: Sexual orientation ­ Feachtasaíocht: Campaigning ­ Goilleann sé orm: It bothers me ­ Leochaileach: Vulnerable ­ Bagrach: Threatening ­ páirtnéireacht shibhialta: Civil partnership ­ Tháinig sé aniar aduaidh orainn: It took us by surprise ­ Comhionannas: Equality ­ Aischothú: FeedbackSee omnystudio.com/listener for privacy information.

    Conspóid an Carna Bay Hotel: Cad é seasamh mhuintir na háite?

    Play Episode Listen Later May 16, 2025 25:14


    ‘Caith do chuid airgid i do cheantar féin', manna a bhí in úsáid le linn na dianghlasála, aimsir Covid-19. Ach bíonn ceantair iargúlta ag súil le turasóirí chun airgead a tharraingt isteach. I gcás Iorras Aithneach, go dtí cúpla bliain ó shin– bhí na turasóirí seo ag cur in Óstán Chuan Charna, nó an Carna Bay Hotel, mar ab fhearr aithne air. Ach bhí casadh sa scéal - thosaigh cogadh i bhfad ón bhaile san Úcráin sa bhliain 2022 agus glacadh leis an gcinneadh tearmann a chur ar fáil do theifigh a bhí ag éalú ó fhórsaí na Rúise. Trí bliana ar aghaidh – anois tá an t-óstán i mbéal an phobail – ach cén fáth? Le haghaidh an scéal seo a mhíniú agus dearcadh muintir na háite a roinnt linn tá Meadhbh Ní Ghaora.... Foclóir: Ag impigh - implore Dianghlasáil - lockdown Úinéir - owner De réir mo thuairime - according to my opinion Go tráthúil - topical Arna mhárach - the following day Cógaslann - chemist Glan an fírinne - the plain truth Baol - threat Go géar - critically I bponc - stuck Scriosadh - spoiling Díbir - expel Critéar - criteria Brabús - profit Áiseanna - facilities See omnystudio.com/listener for privacy information.

    ‘Raising Gaeilge': Parenting as Gaeilge agus ceachtanna atá foghlamtha

    Play Episode Listen Later May 15, 2025 20:29


    Tá béim láidir ar an dátheangachas na laethanta seo agus pléitear go maith na buntáistí a bhaineann leis. Ach cé chomh deacair is atá sé páiste a thógáil trí Ghaeilge, go háirithe nuair atá siad timpeallaithe ag an Bhéarla? Cuireann Siún Ní Dhuinn an spotsolas ar na deacrachtaí atá le sárú mar thuismitheoir agus í ag tógáil páiste le Gaeilge agus na ceachtanna atá foghlamtha aici ar an bhealach. Foclóir: Ag streachailt: Struggling A chur in iúl: To express Oiriúnach: Appropriate Modh: Method Ullmhúchán: Preparation Feighlí linbh: Baby-sitter Amscaí: Awkward Constaicí: Hurdles Cinneadh: Decision Scáileán: Screen Cathanna: Battles Foirfe: Perfect Diabhal: Devil Tréimhse: Period of time Slí bheatha: Career Na maidí a ligean le sruth: To take your eye off the ball See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Stair an ‘Far-Right' in Éirinn agus ceist na Gaeilge

    Play Episode Listen Later May 8, 2025 23:35


    Le blianta beaga anuas, tá cuid mhór cainte ann faoin eite fíordheis. Trasna na hEorpa tá méadú tagtha ar líon na Páirtithe ar an eite fíordheis atá ag dul i mbun cumhachta. Tá na grúpaí seo ag bailiú nirt, ach ní gluaiseacht nua é seo in Éirinn. Amharcann na hiriseóirí Ciarán Dunbar agus John Downing siar ar an faisisteachas i stair na tíre seo. Foclóir: Ábhartha: Relevant An eite fhíordheis: Far-right Faisisteachas: Fascism Daonlathas: Democracy Leasainm: Nickname Círéibeacha: Riots Cine: Race Iomarcach: Excessive Docht daingean: Firm Coimeádach: Conservative Eisceachtúil: Exceptional Féiniúlacht: Identity Leagan: Form Ciníoch: Racist Dornán: Handful See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Kneecap i lár conspóide: Agóid pholaitiúil nó gríosú chun fuatha?

    Play Episode Listen Later Apr 30, 2025 21:24


    Is mion minic a bhfeictear Kneecap i lár conspóide, ach an ndeachaigh siad thar fóir an uair seo? Ó cuireadh teachtaireachtaí frith-Iosrael in airde ar scáileán mhór ag a gceolchoirm ag Coachella coicís ó shín, tá súile an domhain ar an mbanna ceol, agus tá fiosrúchán ar bun ag póilíní frithsceimhlitheoireachta sa Bhreatain. An bhfuil ráitis agus físeáin Kneecap ag cothú gríosú chun fuatha nó an agóid pholaitiúil é? Agus cad é an tionchar a bheith aige seo ar an bhanna ceoil amach anseo? Labhraíonn an tuairisceoir Róisín Ní Mhaoláin faoi Kneecap agus an chonspóid is déanaí. Foclóir: Conspóid: Controversy Cáineadh: Criticism Tost: Silence Líomhaintí: Allegations Coireacht: Crime Úrlabhraí: Spokesperson Ag béicíl: Shouting Frithsceimhlitheoireacht: Counter-terrorism Cúlghair: Revoke Baol: Jeopardy Lucht leanúna: Fans Fulaingt: Suffering Saoirse cainte: Free speech See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Bás an Phápa, séipéal scriosta & todhchaí Fhoras na Gaeilge: What's hitting the headlines this week?

    Play Episode Listen Later Apr 24, 2025 22:18


    Is tréimhse ciúin í an sos Cásca sna seomraí nuachta go minic. Leis an Dáil agus na scoileanna ar saoire ag an am seo bliana, ní bhíonn iriseoirí leath comh gnóthach is a bhíonn de ghnáth. Ach is léir nach amhlaidh an Cháisc seo. Ar an bpodchraoladh, tugann Gearóid Ó Muilleoir, eagarthóir Seachtain, agus an t-iriseoir Ciarán Dunbar, spléachadh ar mhórscéalta an nuachtáin. Foclóir: Ar shlí na fírinne: Departed or passed away I lár an aonaigh: In the spotlight Tórramh: Funeral Agóidíocht: Protesting Béim: Emphasis Mí-úsáid: Abuse Íospartaigh: Victims Árasán: Apartment Mianta: Desires See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Women who saved an Ghaeilge : Íte Ní Chionnaith, mná Bhóthar Seoighe, Lolly Yeats, Pádraigín Ní Uallacháin

    Play Episode Listen Later Apr 17, 2025 24:12


    Le os coinn 100 bliana tá saothar nach beag déanta leis an Ghaeilge a chur chun cinn. Bunaíodh Gaelscoileanna, TG4, Raidió na Gaeltachta agus Roinn na Gaeltachta, gan trácht ar an iliomad rudaí eile ar an liosta mór fada. Ach go minic, déantar dearmad ar na mná a d'imir tionchar nach beag ar na gaiscí seo. Insíonn an leachtóir Katie Whelan dúinn faoi thionchar cheithre bhean cheannródaíocha a d'fhág a lorg féin ar shaol na Gaeilge. ­ Foclóir: Crann taca: Pillar or anchor ­ Soláthar: Provision ­ Seicteach: Sectarianist ­ Gaisce: Achievement ­ Lonnaíocht: Settlement ­ Acmhainní: Resources ­ Cumhacht aibhléise: Electricity ­ Iarmhairt: Consquence ­ Oiliúint: Training ­ An lorg a d'fhág siad: The mark they left ­ Ceardaíocht: Craftwork ­ Cuideachta: Company ­ Fostaíocht: EmploymentSee omnystudio.com/listener for privacy information.

    Trump-chúiseach: Can Ireland handle taraifí an Teach Bán?

    Play Episode Listen Later Apr 9, 2025 18:25


    Tá tús curtha le ré nua trádála, ré tharaifí Donald Trump. Tá luach stocmhargaidh an domhain tar éis titim go tobann is go domhain. Creideann Trump go gcuirfidh na taraifí borradh faoi gheilleagar na Stát, ach tá eacnamaithe ag tabhairt rabhadh go ndéanfar damáiste do chúrsaí eacnamaíochta timpeall na cruinne. Mar sin, cé acu a bhfuil an ceart acu? Labhair Ciarán Dunbar le Caoimhín Ó Tiománaigh, léachtóir eacnamaíochta agus príomheacnamaí leis an gcomhlacht Davy. Foclóir: Intíre: Domestic Géarghá: Urgent Comhlachtaí cógaisíochta: Pharmaceuticals Easpórtáil: Export Cinnteacht: Certainity Géilleadh: Conceed Rabhadh: Warning Idirbheartaíocht: Negotiation Luach: Value Caiteachas: Spending Geilleagar: Economy Táirgí: Products In ainneoin: Despite Olltáirgeacht intíre: Gross domestic product Brabús: Profit See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Fás Fhéile na Gealaí and why Dublin's féile Ravelóid failed

    Play Episode Listen Later Apr 3, 2025 21:09


    Is earnáil thar a bheith iomaíoch é earnáil na bhféilte agus is cinnte go bhfuil dúshláin mhóra roimh fhéilte atá níos lú. Tá rudaí ag éirí níos strusmhaire fós do lucht eagraithe Fhéile na Gealaí i Ráth Cairn na Mí óir le laghdú “60% ar mhaoiniú” agus ar urraíocht na féile. Labhraíonn Caoimhe Ní Chathail, ball de lucht eagraithe na féile faoin buille trom seo agus amharcann sí siar ar conas a d'fhás Féile na Gealaí as cliseadh an fhéile Ravelóid a bhí beartaithe do Bhaile Átha Cliath. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Bliain ar aghaidh: Jeffery Donaldson's shocking fall from grace

    Play Episode Listen Later Mar 27, 2025 25:45


    Níl mórán scéalta a bhaineann siar as iriseoirí a bhfuil taithí na mblianta acu, ach sin go díreach an rud a tharla ar Aoine an Chéasta na bliana seo caite. Gabhadh ceannaire an DUP, Sir Jeffery Donaldson agus a bhean chéile, Lady Eleanor Donaldson, go luath maidin Déardaoin 28ú Márta 2024 i dtaca le líomhaintí cionta gnéasach a tharla i bhfad roimhe seo. Baineann na 18 gcúiseamh i gcoinne Jeffrey Donaldson le héigniú, le hionsaí mígheanasach agus gníomh ró-mhígheanas - séanann sé na líomhaintí go léir. Ar Seachtain, amharcann Ciaran Dunbar siar ar an ghéarchéim seo i bpolaitíocht Thuaisceart Éireann. Foclóir: Gabh: Arrest Dearbhaigh: Ascertain Cúisíodh é: He was charged Ráiteas: Statement Cionta: Offences An-aitheanta: well known Baineadh siar as: He was taken aback Cráifeach: Religious Cuireadh ar fionraí é: He was suspended Líomhaintí: Allegations Dualgas: Obligation Íospartach: Victim Gearánaí: Complainants Leochaileach: Vulnerable Aontachtach: Unionist Tionól: Assembly Clis: Break down Ag feidhmiú: Functioning See omnystudio.com/listener for privacy information.

    4 bright ideas chun Dublin a dhéanamh níos gaelaí

    Play Episode Listen Later Mar 20, 2025 22:47


    Cé nach bhfuil Gaeltacht ar bith ann i gContae Bhaile Átha Cliath – tá an líon is airde de Ghaeilgeoirí laethúla lonnaithe anseo. Ach le heaspa deiseanna leis an teanga a úsáid, cad é is féidir leis na húdaráis a dhéanamh leis na Gaeilgeoirí seo a chothú? Ar Seachtain, leagann Daithí de Buitléir, Clárbhainisteoir Gaeilge 365, agus Caitríona Kenny, Oifigeach Pobail agus Forbartha Sóisialta le Comhairle Contae Bhaile Átha Cliath, amach an fhís atá acu don ardchathair. Foclóir: Leasuithe: Reforms Ag dul i meath: To decline Leathnú - Expand Feachtas: Campaign Fonn: Desire Splanc: Spark Teifigh: Refugees Tírdhreach: landscape Drogall: Reluctance Rogha: Choice See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Forás na Gaeilge funding cuts: Na chéad íospartaigh, páistí bunscoile

    Play Episode Listen Later Mar 18, 2025 17:44


    Tá idir dea-nuacht agus drochnuacht ann ó thuaidh maidir leis an Ghaeilge. Ar lámh amháin, tá post an Choimisinéara Gaeilge fógartha faoi dheireadh – gníomh a bhí an pobal ag fanacht air le tamall fada anuas. Ach ar an lámh eile – tá na ciorruithe ó Fhorás an Gaeilge ag dul i bhfeidhm. Ar an chéad íospartach - An scéim Scoil Spreagtha, scéim a mhúineann an teanga do pháistí bunscoile. Ar Seachtain, labhraíonn Séamas Mac Eochaidh, Bainisteoir Polasaí Oideachais le Gael Linn, faoin buille tubaisteach seo don Scoil Spreagtha, agus le ról an Choimisinéara Gaeilge fógartha anois, pléann an t-iriseoir Ciarán Dunbar fiúntas an róil. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    What's that in English? An chiall atá ag ár sloinnte gaelacha

    Play Episode Listen Later Mar 13, 2025 20:28


    Tá Lá Fhéile Pádraig ag teannadh linn, agus mar sin tá spotsolas an domhain ar chúrsaí Éireannacha agus oidhreachta in athuair. Ó bunaíodh é i 1902, tá clú agus cáil ar an iris ‘Ireland's Own' agus tá baint láidir aige le híomha na tíre seo agus é ar an iris clóite is faide bunaithe in Éirinn. Agus sinne in 2025, tá an-tóir ar an iris go fóill, go háirithe ag an am seo bliana agus an saol Gaelach ag ceiliúradh Naomh Pádraig. Mar sin de, agus 17ú Márta ag teannadh linn, labhraíonn Seán Ó Murchadha, duine de scríbhneoirí na hirise, faoin bhéim a chuireann daoine ar fud fad na cruinne ar shloinnte gaelacha. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Grá sa Ghaeltacht: Recipe for success?

    Play Episode Listen Later Mar 10, 2025 13:32


    Tá an darna sraith de Grá ar an Trá ag toiseacht anocht tar éis é a chuir ar athló roimhe seo de bharr cúinsí ar leith. Bhí an clár le craoladh i mí Dheireadh Fómhair anuraidh nuair a tháinig sé chun solais go raibh duine de na rannpháirtithe ciontaithe as ionsaí a dhéanamh ar bhean. Rinneadh athochtar rannpháirtí ag dul san iomaíocht don duais €10,000 agus beidh bean an tí, Síomha Ní Ruairc, man an tí, James Kavanagh agus an Cigire Grá Gráinne Seoighe i lár an aonaigh. Ar Seachtain, labhair Síomha Ní Ruairc faoin rógaireacht sa teach.See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Enya: Ó Ghaeltacht Dhún na nGall to superstardom

    Play Episode Listen Later Mar 6, 2025 21:47


    Tá sí ar an cheoltóir aonair is mó rath as Éirinn riamh le os coinn 85 milliún album díolta aici. Tá clú agus cáil bainte amach ag Enya ó thosaigh sí ag ceol siar ag tús an 1980óidí lena teaghlach sa bhanna ceoil Clannad. Ina dhiaidh di an ghrúpa a fhágáil tar éis dá bhliain, bhain sí a ‘big break' amach i 1988. Amharcann an leachtóir Katie Whelan siar ar na conspóidí, na bagairtí agus an saol cúlánta a chruthaigh sí. Foclóir: Osnádúrtha: Otherworldly Ceirnín: Record D'aon ghnó: Deliberately Ráth: Success Aineolas: Ignorance A bhuí le: Thanks to Bua: Gift or attribute Camchuairt: Tour Achrann: Acrimony Cúinsí: Circumstances Ag tús na mílaoise: At the turn of the millenium Uchtú: Adopted Íospartaigh: Victims De réir dealraimh: Apparently Géilleadh: To cave or to yield Fuaimrian: Soundtrack Faoi cheilt: To conceal Bean aimsire: Maid See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Julie Jay: Béal Feirste - an gig is measa a bhí agam riamh!

    Play Episode Listen Later Mar 3, 2025 19:18


    Is í an fuirseoir Julie Jay, is í duine d'Ambasadóirí Sheachtain na Gaeilge, in éineacht le Michael Fry agus Shane Daniel Byrne, fuirseoirí an bheirt acu sin freisin. Dúirt Julie go raibh sí ar bís cuireadh a fháil le bheith ina hAmbasadóir i mbliana agus gur tháinig an scéala ina dhiaidh di a seó grinn Gaeilge a chur ar an stáitse i mBaile Átha Cliath agus i mBéal Feirste. Ach dar le Julie, bhí an gig ó thuaidh ar an gceann is measa a rinne sí riamh. Labhair Julie le Tessa Fleming ar Seachtain faoina ról mar Ambasadóir agus an gig uafásach sin i mBéal Feirste. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Gaelscolaíocht - blossoming under the DUP ach ag titim siar faoin rialtas ó dheas

    Play Episode Listen Later Feb 27, 2025 20:34


    Tá obair mhór os chomhair Uachtarán nua Chonradh na Gaeilge agus é ag cur tús lena aistear sa ról. Toghadh Ciarán Mac Giolla Bhéin, gníomhaí teanga as Iarthar Bhéal Feirste, mar Uachtarán Chonradh na Gaeilge ag an deireadh seachtaine. Labhair sé le Seachtain faoin fheachtas ‘Gaelcholáiste BÁC 2,4,6,8' agus an peirspictíocht éagsúil “Feirsteach” atá aige agus conas a imreoidh sé tionchar air sa ról amach anseo. Láithreoir; Tessa Fleming, Aoi; Ciarán Mac Giolla Bhéin Foclóir: Corraithe: Agitated Cuimsithe: Embodied Constaicí: Obstacles Naimhdeas: Animosity Cur i gcéill: Bluff/ Masquerade Cos ar bolg: Oppress Cur i gcrích: Accomplish Deartha: Designed Uaillmhianach: Ambitious. Borradh: Boom Meicníocht: Mechanism Timthriall: Cycle Cuí: Appropriate Inacmhainne: Affordable An Bhreatain Bheag: Wales Critéir: Criteria Pobalbhreith: Opinion poll See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Gradaim Nós: The rising stars sa cheol Gaeilge

    Play Episode Listen Later Feb 20, 2025 22:00


    Beidh mór-réalta an cheol Gaeilge faoin spotsolas ag na Gradaim Nós an deireadh seachtain seo. Tá 30 ceoltóir ainmnithe i naoi rannóg, Amhrán na Bliana, Albam na Bliana (Nuacheol) agus Físeán na Bliana ina measc. Labhair eagarthóir na hirise, Conor Torbóid agus bunaitheoir na hirise, Tomaí Ó Conghaile faoi na ceoltóirí atá mar chuid den renaissance ceoil atá ag tarlú i saol na Gaeilge. Foclóir: Borradh as cuimse: Massive growth Ag gréasánú: Networking Ag suanbhruith: Simmering Claibín: Lid Bolgáin: Bubbles Eisigh: Release Tá sé deacair é a shárú: It's hard to beat him In imeacht na mblianta: in previous years Cneasú: Healing San iomaíocht: In competition Gníomhaí: Activist Ag saothrú: Cultivate Nuatheachtaí: Newcomers Maoiniú: Funding Inbhuanaithe: Sustainable Foinse: Source Beag beann ar: Regardless ofSee omnystudio.com/listener for privacy information.

    Irish folklore: How romantic is atá muid mar thír?

    Play Episode Listen Later Feb 14, 2025 18:29


    Tá tobar saibhir béaloidis in Éirinn ina bhfuil scéalta ann atá bunaithe ar eachtraí ársa a bhí foréigeanach, tubaisteach, draíochtúil agus cealgach. D'fhás cuid mhór againn aníos ag éisteacht le scéalta faoi laochra cróga amhail Cú Chulainn, an Bhanríon Méabh, Gráinne Mhaol agus an Tuath de Danann. Ach cad é faoi na scéalta grá? Agus an bhfuil mórán den searc le mothú i mbéaloideas na hÉireann? Do Lá Fhéile Vailintín, chuaigh an saineolaí béaloidis Aedín Ní Thiarnaigh ag tochailt isteach sna seanscéalta le fáil amach cé chomh rómánsúil is atá muid mar thír. Foclóir: Is ar éigean: Hardly/scarcely Galar: Disease Cealg: Treachery Uas aicme: Aristocracy Ball seirce: Beauty-spot Tóraíocht: Pursuit Faoi gheasa: Under a spell Maighdean mhara: Mermaid Achrann: Bust-up Daonnacht: Humanity See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Kneecap star Fionnuala Flaherty: ‘Níl an aisteoireacht chun mé a shábháil'

    Play Episode Listen Later Feb 13, 2025 23:24


    Tá Fionnuala Flaherty ainmnithe do ghradam aisteoireachta ag na IFTA's den chéad uair. Tá seacht n-ainmniúchán déag faighte ag Kneecap ag na gradaim a bheith ar siúl Dé hAoine, an líon is mó ainmniúchán do thogra ar bith i mbliana. Ar Seachtain, labhair Fionnuala faoin bhriseadh croí a bhí aici, agus an cinneadh an aisteoireacht lánaimseartha a fhágáil le ‘security' a bheith aici. Láithreoir: Tessa Fleming | Aoi: Fionnuala Flaherty Foclóir: Ainmniúchán: Nomination Meall: To entice Iontach tógtha le: very taken with Réchúiseach: Easy-going Cur i gcéill: Masquerade Meabharach: Mindful Aischothú: Feedback Neamhaird: Ignoring Socair: Composed Lán-aimseartha: Full-time Earnáil: Industry Caighdeán: Standard Gráin: Loathing See omnystudio.com/listener for privacy information.

    An caidreamh aisteach idir Éirinn agus an tír is rúnda ar domhain

    Play Episode Listen Later Feb 6, 2025 20:01


    Is í an Chóiré Thuaidh an tír is rúnda agus is míleata ar domhain. Tá rialacha ar leith i bhfeidhm sa tír, agus bhí leis na blianta, a chuireann srian ar na meáin idirnáisiúnta tuairisciú mar is ceart a dhéanamh ar cad é atá ag tarlú sa tír. Mar sin féin - bhí ceangail ag an ríocht rúnda seo le grúpaí cultúrtha agus grúpaí paramíleata in Éirinn. Láithreoir: Tessa Fleming | Aoi: Bill Breathnach Foclóir Cumannach: Communist Airgead a thiomsú: Fundraise Idé-eolaíocht: Ideology Eolaithe: Scientists Géilliúil: Obedient Coitianta: Common Fionnadh: Fur Eiseamláir: Model Malartú: Exchange Toscaireacht: Delegation Dushlánach: Challenging Neamhchonspóideach: Uncontroversial Smacht: Control Baol: Danger Soineanta: Innocent Coiriúlacht: Criminality See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Bringing back na teangacha marbha

    Play Episode Listen Later Jan 30, 2025 22:26


    Le Kneecap, How to Gael agus Manchán Magan go mór i mbéal an phobal tá próifíl ard ag an nGaeilge faoi láthair agus tá borradh ollmhór tagtha ar an tsuim sa teanga.Ach, an amhlaidh an cás dearfach seo i dtíortha eile? Agus an féidir teanga atá marbh a hathbheochan arís? Labhair Seachtain leis an léachtóir Katie Whelan faoi roinnt de na teangacha a bhí i mbaol báis, agus cé chomh rathúil is a bhíonn iarrachtaí le beatha a chur iontu arís. Foclóir: Ar a dtoil: To speak fluently In éag: to die out Meon: Attitude Diúltaigh: Refuse Athbheochanóir: Revivalist Tréibh: Tribe Dírdhreach: Landscape Drogall: Reluctance Cosc: Ban Faoi chois: Oppress Feadaíl: Whistling Meath: Decline Féiniúlacht: Identity See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Cad é an ‘roadmap' don Ghaeilge sa rialtas nua?

    Play Episode Listen Later Jan 23, 2025 20:34


    Tar éis do rialtas úr a bheith ceaptha inniu, beidh aird na n-airí rialtais ar spriocanna an Chláir Rialtais a bhaint amach. Foilsíodh an clár rialtais le breis agus 160 leathanach ann ag déanamh cur síos ar na gealltanais ar fad atá ag an rialtas nua seo. Ach cad é atá i ndán don teanga faoin Aire Ghaeltachta nua? Labhair an t-iriseoir Bill Bhreatnach le Seachtain leis na spriocanna is suntasaí i leith na Gaeilge a phlé. Foclóir: Clár rialtais - Programme for Government. Spriocanna – Targets. Breithiúnas - Judgement. Lánfhostaíocht - Full employment. Earnáil na cógaisíochta - Pharmaceutical industry. Líonraí - Networks. Maoin intleachtúil - Intellectual property. Brabús - Profit. Stocaireacht – Campaign. Soláthar - Supply Móréileamh - Main demands. Athbhreithniú - Review. cumhacht reachtúil - Statutory powers. Maoiniú - Funding. Deontas - Grant. Athchóiriú - refurbish.See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Manchán Magan: India's linguistic link leis an Ghaeilge

    Play Episode Listen Later Jan 20, 2025 18:07


    Cé go bhfuil an chuma air sa chéad dul síos gur beag na cosúlachtaí atá idir Éirinn agus an Ind, tá tréithe domhain is arsa a cheanglaíonn an dá chultúr le chéile. Ag dul siar na mílte bliana, ba léir go raibh i bhfad níos mó rudaí ann i gcoitianta idir na hÉireannaigh agus ana hIndiaigh ó thaobh teanga, scéalta agus traidisiún. Labhair Manchán Magan le Tessa Fleming faoi na seoid chultúrtha seo a bhí faoi cheilt atá nochtaithe anois ina leabhar. Ollamh: Professor Cosúlachtaí: Similarities Tréithe: Traits Miotaseolaíocht: Mythology Ríthe: Kings Treibh: Tribe Tráth den saol: Once upon a time Iliomad: A great quantity Comhtharlú: Coincidence Sinn féin: Ourselves Gné: Aspect Díriú: Focusing Níos fadradhairce: More far-sighted Ársa: Ancient Fealsúnacht: Philosophy Ceannann céanna: The exact same Lochlannach: Viking See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Trump 2.0: From Capitol riots to presidential oath

    Play Episode Listen Later Jan 16, 2025 19:46


    Níl ach cúpla lá fágtha sula dtosnaíonn Donald Trump a dara seal mar Uachtarán SAM sa Teach Bán. Ach cad é a bheas difriúil faoi uachtaránacht Trump an uair seo agus ar chóir dúinn in Éirinn a bheith buartha faoi? Láithreoir: Ciarán Dunbar | Aíonna: Aisling Brady agus Niall Ó Muilleoir Foclóir: Oirniú: Inauguration - Searmanas insealbhaithe: Induction ceremony - Traon: A third - Síntiúis dheonacha: Donations - Mionn: Oath/pledge - Suntas: Meaningfulness - Cúrsaí slándála: Security - Círéibeaca Riots - Coireanna: Crimes - Geilleagar: Economy - Boilsciú: Inflation - Cur i gcrích: Accomplish - Inimirce: Immigration - Ag déileáil le: Dealing with - Eisceachtaí: Exceptions - Oidhreacht: Legacy - Míorúiltí: Miracles. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    ‘Gaeilge i mo chroí': Reconnecting leis an teanga

    Play Episode Listen Later Jan 10, 2025 20:56


    Leis an bhliain úr buailte linn, is cinnte go bhfuil liosta de rúin na hathbhliana ag roinnt mhaith againn, agus tá Molly Nic Céile ag moladh do dhaoine foghlaim na Gaeilge a chur ar an liosta sin. Is cruthaitheoir ábhar Gaeilge ar líne í Molly, a thosaigh ag foghlaim an teanga in athuair mar dhuine fásta agus í ag déanamh stáidéir ar an ollscoil. Bhuaigh a céad leabhar, ‘Gaeilge i mo chroí' gradam ag na ag Gradaim Leabhar An Post le déanaí agus is saothar é a dhéanann iarracht daoine a ghríosú le triall a bhaint as an teanga arís. Ar Seachtain, labhair Molly faoin chosán chasta a bhí aici féin leis an teanga agus an taobh diúltach le bheith ag plé leis na meáin shóisialta. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Ó Snodaigh agus Ó Cairealláin: The men behind éirí amach na Gaeilge

    Play Episode Listen Later Jan 9, 2025 22:45


    Cailleadh Gael mór le rá roinnt seachtainí anuas, Pádraig Ó Snodaigh agus Gearóid Ó Cairealláin, beirt iar-Uachtarán Chonradh na Gaeilge. Toghadh Pádraig ina Uachtarán idir 1974-1979 agus chuir sé tús leis an gcomhlacht foilsitheoireachta Coiscéim i 1980. Chaith Gearóid tréimhse mar Uachtarán Chonradh na Gaeilge idir 1995-1998 agus thuill sé aitheantais le linn a shaoil mar ghníomhaí teanga. Bhí sé mar chuid den ghrúpa a bhunaigh roinnt mhaith tionscadail Gaeilge, ar nós an páipéar nuachta Lá, Raidió Fáilte, Meánscoil Feirste, Cultúrlann Mac Adam Ó Fiach, agus an compántas drámaíochta Gaeilge Aisling Ghéar. Ar Seachtain, labhair Ciarán Ó Feinneadha, dlúthchara den bheirt, faoin oidhreacht atá fágtha ag an dá laoch seo.See omnystudio.com/listener for privacy information.

    50 bliain ar aghaidh: Lorcán Bale agus an dúnmharú satánach san ardchathair

    Play Episode Listen Later Jan 2, 2025 21:34


    Os coinn caoga bliain ó shín, tharla dúnmharú uafásach i mBaile Pálmair nár chuala mórán daoine faoi. B'eachtra aisteach agus uafásach é, nár tuairiscíodh sna nuachtáin go dtí blianta fada ina dhiaidh sin. Ar Seachtain, labhraíonn an t-iriseoir Ciarán Dunbar faoin chás aisteach seo agus cén fáth go raibh sé i bhfolach ar feadh beagnach daichead bliana. Foclóir: Baile Pálmair: Palmerstown Dlúth: Tight-knit Deasghnáth: Ritual Cráifeach: Religious Tairní: Nails Céas: Crucify Cailís: Chalice Cartlann: Archive Áiléar: Attic Seilg: Hunt Íobair: Sacrifice Bleachtaire: Detective Ba léir: It was clear Admhaigh: Admit Cúisigh: Charge Intuigthe: Understandable Aisteach: Strange Teastas báis: Death certificate As an ghnáth: Unusual Maithiúnas: Forgiveness See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Cén fáth a bhfuil daoine meallta ag na seantraidisiúin págánta?

    Play Episode Listen Later Dec 26, 2024 20:52


    Beidh daoine i gceantair ar fud fad na tíre amuigh ag ceiliúradh Lá an Dreoilín inniu. Is sean-traidisiún Ceilteach é Lá an Dreoilín a dhéantar ceiliúradh air go fóill, go háirithe i gCiarraí, in iarthar Luimnigh agus i mBaile Átha Cliath. Sa Daingean, áit ina maireann an traidisiún go láidir go fóill, beidh ceithre bhannaí ceoil ó na sráideanna éagsúla ag máirseáil tríd an bhaile mar chuid den fhéile. Labhraíonn an Dr Aoife Granville, ball den ghrúpa ar Shráid Eoin, le Tessa Fleming faoin tsean-nós seo agus na dúshláin atá le sárú sa lá atá inniu ann. Foclóir: Dreoilín: Wren - Sníomhann sé: It ties in with - Iorua: Norway - Sleamhain: Sly - Torthúlacht: Fertility - Ó shin i leith: From then on - Aitheantas: Recognition - Ádh: Luck - Tuí: Straw - Carthanachtaí: Charities - Teoranta: Restricted - Bagairt: Threat - Dream: Group - A mhealladh: To entice - Deasghnáth: Ritual - Ár sinsir: Our ancestors - Aireachas: Mindfulness.See omnystudio.com/listener for privacy information.

    An Ghaeilge agus an Nollaig in Dublin's ‘tenement slums'

    Play Episode Listen Later Dec 19, 2024 19:59


    Os cionn céad bliana ó shín, bhí ceathrú faoin gcéad de dhaonra Bhaile Átha Cliath ina gcónaí sna tionóntáin. Cumadh an leasainm Dirty Dublin de bharr na ‘slums' seo ina raibh galar, míchothú agus easpa sláinteachais go forleathan iontu. Ach, i measc na bochtaineachta fairsinge sna tionóntáin ar fud na cathrach, bhí taobh eile den scéal ann freisin - pobal dlúth a mhair faoi scáth a chéile. Labhair Tessa Fleming le Pat Garry, treoraí in uimhir 14 Sráid Henrietta faoin saol ar leith a bhí ag daoine sna tionóntáin seo. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    ‘Why Irish people should hate the Irish language'

    Play Episode Listen Later Dec 12, 2024 12:24


    Tá na póilíní ó thuaidh ag fiosrú ‘eachtra fuatha' tar éis do bhileoga frith-Ghaeilge a bheith faighte ar charranna lasmuigh de rang Ghaeilge i lár chathair Bhéal Feirste an tseachtain seo. Labhraíonn Tessa Fleming leis an iriseoir Ciaran Dunbar faoin scéal. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Sandra Collins: Cás aisteach na mná óige a d'imigh gan tasc gan tuairisc

    Play Episode Listen Later Dec 12, 2024 21:10


    D'imigh Sandra Collins gan tasc gan tuairisc ó Chill Ala, Contae Mhaigh Eo, sa bhliain 2000. Níor thángadar ar a corp riamh. Bhí ocht mbliana is fiche ag Sandra nuair a d'imigh sí ar iarraidh agus bhí sí ag iompar clainne ag an am. In ainneoin go bhfuil sí ar iarraidh ar feadh tamall an-fhada anois, is ar éigean a fheictear a scéal sna meáin. Ar Seachtain, labhraíonn Tessa Fleming leis an iriseoir Fergus Mac Suibhne faoi scéal tragóideach Sandra Collins agus ar an teaghlach atá go fóill sa tóir ar freagraí. Foclóir: Dúchais: Native - Monarcha: Factory - Iarthuaisceart: North west - Doctúir teaghlaigh: GP - Ag iompar clainne: Pregnant - Ginmhilleadh: Abortion - Trína chéile: Upset - Smideadh: Make-up - Ar iarraidh: Missing - Cé: Quay - Suntasach: Significant - Fianaise: Evidence - Ciontaigh: Convict - Tionchar: Effect See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Year of the French: The Irish model agus domhain suarach an Tíogar Ceilteach

    Play Episode Listen Later Dec 5, 2024 22:18


    17 bliana ó shín, baineadh siar an an tír nuair a fuair an mainicín clúiteach Katy French bás. Léirigh a bás domhain suarach an Tíogair Cheiltigh, áit a raibh cocáin ar fáil go forleathan. Ar Seachtain, amharcann Róisín Ní Mhaoláin siar ar shaol an mhainicín clúitigh seo agus ar a bás scannalach. Foclóir: Mílaois: Millennium Mainicín: Model Rath: Success Geallta: Engaged Achrannach: Turbulent Slabhra: Necklace Leas a bhaint as: To capitalise on Shéan: Denied Ceap magaidh: a laughing-stock Spion maith: Good form An Uaimh: Navan Líomhaintí: Allegations Fianaise: Evidence Taom: Episode or attack Stad cairdiach: Cardiac Arrest Ciontach: Guilty Neamhspléach: Independent See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Do rogha, do vóta, do thodhchaí: John Downing ar Feachtas '24

    Play Episode Listen Later Nov 28, 2024 18:19


    Beidh muintir na hÉireann ag vóta in Olltoghchán 2024 Dé hAoine. Tá feachtasaíochta amháin le dul agus tá na páirtithe móra ar chomhchéim lena chéile. Labhair an t-iriseoir John Downing le Ciarán Dunbar le spléachadh a thabhairt ar an bhfeachtas mar a bhí. Foclóir: Siamsaíocht: Entertainment Leamh agus leadránach: Dull and boring Pobalbhreitheanna: Opinion polls Stiúradh: To steer Tuar: To call Tosaíochtaí: Priorities Meánaicme: Middle class Faoiseamh: Relief Cró rothar: Bike shed Cosán: Path Sóisearach: Junior Idéalaíoch: Idealistic Dreas: A number of Tuillteanach: Deserving Leochaileach: Vulnerable Aigne: Mind Iomarcach: Excessive Toghcheantar: Constituency Dul sa phriacal: To take the chance See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Sophie Toscan du Plantier, Fiona Pender: An bhliain is contúirtí do mhná in Éirinn

    Play Episode Listen Later Nov 25, 2024 19:20


    Cailleadh 19 bhean i 1996 de bharr bhanmharú agus formhór acu, mharaigh fear a raibh aithne acu air iad. Ar Lá Idirnáisiúnta le Deireadh a chur le Foréigean in Éadan Mná, amharcann Róisín Ní Mhaoláin siar ar an bhliain is contúirtí do mhná na tíre seo le beagnach 30 bliana anuas agus insíonn sí scéalta na mban a cailleadh. Foclóir: Feasacht – Awareness Nós - Custom/habits Foréigean baile – Domestic violence Íospartaigh - Victims Sáinnithe - Trapped Aird – Attention Coirpeach – criminal Bagairtí - threats D'fhulaing -Suffered Fianaise – Evidence Chuaigh sí amú - She went missing Ag iompair clainne – Pregnant Fonn mhaith – Good humour Cúisíodh - Charged Chuir sé a lámh ina bháis fein – He died by suicide Coitianta – Common Aird – Attention Cúnamh - Help Faoi cheilt – conceal Reachtaíocht - Legislation See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Cad iad na héileamh atá ag Gaeilgeoirí san olltoghchán?

    Play Episode Listen Later Nov 22, 2024 18:58


    Tá seachtain le dul go dtí an olltoghchán agus tá iománaíocht ghéar ann idir na páirtithe ar fad. Ach do Ghaeilgeoirí, cad é atá uathu sa toghchán seo? Agus cad iad na geallúintí atá á ndéanamh ag na mórpháirtithe maidir leis an Ghaeilge? Labhair Tessa Fleming leis aniriseoir Ciarán Dunbar agus an le feidhmeannach cumarsáide le Conradh na Gaeilge, Kate Ní Dhúbhlaoich. Foclóir: Manifesto : Forógra Geallúintí : Promises Iomaíocht : Battle See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Bombs and brawls: An ghlúin a sheas an fód ar son na Gaeilge agus na Gaeltachta

    Play Episode Listen Later Nov 21, 2024 19:55


    Ag deireadh na seascaidí, bhí meath ollmhór tagtha ar an Ghaeltacht de bharr eisimirce, dífhostaíochta agus bochtanais, le daoine óg ag imeacht ar mhaithe le saol níos fearr a bheith acu. Labhraíonn Ciarán Dunbar le Rónán Mac Con Iomaire faoina leabhar úr ‘An Ghluaiseacht, Scéal Chearta Sibhialta na Gaeltachta', agus faoin ghluaiseacht chonspóideach agus radacach as iarthar na tíre a sheas an fhód in aghaidh an chórais. Foclóir - Glúin : Generation - Gríosaithe : Incited - Comharthaí bóthair : Road signs - Anonn is anall : Back and forth - Dioscúrsa : Discourse - Éileamh : Demand - Imirce : Emigration - Déan talamh slán de : Presume - Stáisiún raidió bradach : Pirate radio station - An Clochán : Clifden - Cloch na Rón : Roundstone - Imeallach : Peripheral - In éag : expired - Agóid : Protest - Aighneas : Disagreement - Claonadh : Bias - Dul chun cinn : Advancement - Dualgas : Obligation.See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Olltoghchán 2024: Cathal Mac Coille agus Áine Ní Bhreisleáin - an mbeidh an triú pháirtí de dhíth ar FF/FG?

    Play Episode Listen Later Nov 14, 2024 19:56


    I 2020, tháinig deireadh leis an iomaíocht idir Fianna Fáil agus Fine Gael a bhí i gcroílár na polaitíochta in Éirinn le beagnach 100 bliana, agus chuaigh said i mbun comhrialtas lena chéile agus an Comhaontas Glas. Ag deireadh na míosa caithfidh an phobal vóta in olltoghchán 2024 leis an chéad rialtas eile a togha. Tá iomaíocht ghéar ann agus labhair Tessa Fleming leis na hiriseoirí Cathal MacCoille agus Áine Ní Bhreisleáin faoi na gealltanais, na ceisteanna agus na conspóidí is mó le linn an fheachtais seo. Foclóir: Airí rialtais – Government ministers Tírdhreach – Landscape Neamhaird – Ignore Iarrthóir – Candidate Lochtach - Faulty Cúiteamh – Compensation Feachtas – Campaign Gealltanais – Promises Tairiscint – Proposition Ag brath ar – Depending on Beart a dhéanamh de réir briathar - To practise what one preaches Fuinneamh – Energy Tofa – Elected Amhras – Doubt Cláraithe – Registered Tarraingteach – Attractive Pobalbhreitheanna – Polls Éacht - Feat See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Níl aon tinteán mar do thinteán féin agus níl aon Ghaeltacht gan tithe ann

    Play Episode Listen Later Nov 7, 2024 17:53


    Sheoladh feachtas nua uile-Éireann TINTEÁN le béim a chur ar an easpa tithíochta atá ar fáil in sna ceantracha Gaeltachta. Agus olltoghchán ag teannadh linn, tá sé i gceist ag TINTEÁN cur ina luí ar pholaiteoirí gur gá todhchaí na nGaeltachtaí a chosaint agus tithíocht a chur ar fáil sna ceantair éagsúla. Labhraíonn Tessa Fleming le Maitiú de Hál, ball de TINTEÁN/BANÚ, faoin troid ar son na Gaeltachta. Foclóir: Fréamhaithe - Rooted: Éileamh - Demand: Camchuairt - Tour: Stocaireacht – Campaigning: Ar leaic na dorais – on the doorstep: Forleathan – Widespread: Córasach - Systemic: Sain riachtanais – Specific requirements: Béal Átha na Sluaighe - Ballinasloe: Misneach – Encouragement: Iarratas – Application: Bánaithe - Abandoned: Toil – Will: Tá sé ar na bacáin - In course of preparation: Titim leanúnach - Continual fall: Daonáireamh – Census: Treocht - TrendSee omnystudio.com/listener for privacy information.

    Trump ar an uachtarán is cumhachtaí riamh

    Play Episode Listen Later Nov 6, 2024 19:52


    Tá an rás anois rite agus ba bhua suntasach a bhí ann don Donald Trump. Feachtas thar a bheith neamhghnách a bhí ann le roinnt míonna anuas agus ba léir an scoilt idir tacadóirí Donald Trump agus tacadóirí Kamala Harris. Labhraíonn Ciaran Dunbar le Siobhán Ní Chiobháin agus Niall Ó Muilleoir faoi thoghchán na huachtaránachta 2024 agus cad é atá in ann do Meiriceá anois? Foclóir: Deighilte – Divided Faoi ghruaim – dejected Buanna – Attributes Cur i gcrích - to execute In ainneoin – despite Aicme – Class or echelon Tréig - abandon Ginmhilleadh - Abortion Pobalbhreitheanna – Polls Foinse - Source Teacht i dtír ar dhaoine – To engage with people Miotas – Myth Geilleagar - Economy Muinín - Confidence Ceadúnas - License Ciníochas - Racism Coireanna - Crimes Díoltas - Revenge See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Samhain, an saol eile, agus filleadh na marbh

    Play Episode Listen Later Oct 31, 2024 17:48


    Deirtear gurb ar oíche Shamhna is gaire a thagann an dá shaol dá chéile - saol na mbeo agus saol na marbh. Agus de réir an tseanchais, seo an t-aon oíche sa bhliain ina shiúlann iad siúd a d'imigh romhainn inár measc arís. Cén dóigh gur chóir dúinn ceiliúradh a dhéanamh ar an bhféile ársa seo? Ar Seachtain, labhraíonn an saineolaí béaloidis Aedín Ní Thiarnaigh faoi na nósanna agus na carachtair a bhaineann le Oíche Shamhna. Foclóir: Chomh sean leis an gceo - As-old-as-the-hills Flúirse an fhómhair - The abundance of the harvest Tráth - Once Osnádúrtha - Supernatural Piseoga – Superstitution Rógaireacht - Divilment Lofa – Spoiled Cleas – Trick Iarlais – Changelings Béaloideas - Folklore Cuach – Cuckoo Dallamullóg - To hoodwink Leochaileach – Vulnerable Cráite - Distressed Ruaig – To banish Tlú - Tongs Iarann – Iron Cliabhán - Cot Tairseach - Threshold See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Kyran Durnin: Cá bhfuil an buachaill óg?

    Play Episode Listen Later Oct 24, 2024 18:09


    Rinneadh tuairisc oifigiúil go raibh Kyran Durnin ar iarraidh ar 30ú Lúnasa, ach creideann na Gardaí go raibh sé ar iarraidh i bhfad roimhe sin. Creideann siad nach maireann Kyran a thuilleadh agus tá fiosrúchán dúnmharaithe tosaithe acu. Tá iarrachtaí ar bun le teacht ar a chorp – cad é mar is féidir le gasúr óg a bheith ar iarraidh gan duine ar bith sin a thabhairt faoi deara? Labhair Ciaran Dunbar le Tessa Fleming, léiritheoir Seachtain, agus le Helena Mullins, úinéir Glen Gat House B&B i nDún Dealgan maidir leis an chás seo. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Rós na Gaillimhe Deirdre Jennings: Bás a hathar agus tionchar an dúlagair

    Play Episode Listen Later Oct 22, 2024 17:27


    Fuair Deirdre Jennings ardmholadh ina dhiaidh di labhairt amach go hoscailte faoina streachailt lena cuid meabhairshláinte ní ba luaithe na bliana seo. Bhí Deirdre, ar as Gaillimh di, ar dhuine de na 32 Rósanna a chuaigh chun stáitse mar chuid de Fhéile Rós Thrá Lí. Mar chuid de Mhí Dhomhanda na Meabhairshláinte, labhair Róisín Ní Mhaoláin le Rós na Gaillimhe, Deirdre Jennings. Foclóir: Féinmhuinín: Self-confidence - Diúltach: Negative - Meabhairshláinte: Mental health - Cúnamh: Help - Dúlagar: Depression - Ag streachailt: Struggling - De nós: Customary - Ailse: Cancer - Comhrá: Conversation - Ní hamháin: Not only - I dtosach: At first - Tacaíocht: Support - Ceiliúradh: Celebrate - Aisteach: Strange - Ocáidí: Events - Fuinneamh: Energy. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Uinéir Caifé Gaeilge: ‘Tá mé ar buile leis an rialtas!'

    Play Episode Listen Later Oct 17, 2024 19:20


    D'oscail Diarmuid Ó Mathúna doirse POTA Café i 2021 agus ó shín tá neart aitheantas bainte amach ag an ghnó. Ach deir sé go bhfuil sé ar buile ina dhiaidh Bhuiséad 2024 de bharr an easpa tacaíochta atá ar fáil ón rialtas, in ainneoin na n-arduithe costais a bhaineann leis an earnáil. Labhair Diarmuid le Ciarán Dunbar ar Seachtain le géarchéim na hearnála a phlé. Aistear – [Journey] Aineolach - [Ignorant] Earcaíocht - [Recruitment] Cuí - [Appropriate] Saothar – [Labour] Slabhraí - [Chains] Comhábhair - [Ingredients] Ganntanas – [Insufficient] Portán - [Crab] Luach – [Value] Agóidíocht - [Protesting] Geilleagar – [Economy] Ar buile – [Mad] Bodhar – [Deaf] Beag beann - [Regardless of] Cáinaisnéis - [Budget] Deontas – [Grant] I bhfaiteadh na súl - [In the blink of an eye] See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Seanadóir Niall Ó Donnghaile ainmnithe san 'inappropriate' text message scandal

    Play Episode Listen Later Oct 15, 2024 13:59


    Tá Sinn Féin gnóthach ag iarraidh an scannal is déanaí a láimhseáil. Tá sé admhaithe ag an iar Sheanadóir Niall Ó Donnghaile gur eisean atá taobh thiar de na líomhaintí a bhaineann le téascanna míchuí a sheoladh chuig deagóir. D'éirigh Niall Ó Donnghaile as a ról mar Sheanadóir anuraidh. Labhair Seachtain le Ciarán Dunbar, iriseoir leis an Belfast Telegraph faoin scannal is deanaí seo. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Brian Stanley agus raic eile i Sinn Féin: Cad é atá ag tarlú sa pháirtí?

    Play Episode Listen Later Oct 14, 2024 19:00


    Tá an cuma ar Shinn Féin go bhfuil an páirtí trína chéile. I measc roinnt scannal eile , d'éirigh an TD Brian Stanley as Sinn Féin ag an deireadh seachtain. Bhí fiosrúchán ar bun ag an Pháirtí maidir le líomhaintí a bhí curtha ina leith. Pléann Tessa Fleming an titim amach seo leis an iriseoir Gráinne Ní hAodha agus le Clár Reachtaire Raidió na Life, Conchúr Ó Faoláin. See omnystudio.com/listener for privacy information.

    Claim Seachtain

    In order to claim this podcast we'll send an email to with a verification link. Simply click the link and you will be able to edit tags, request a refresh, and other features to take control of your podcast page!

    Claim Cancel