Boerenverstand

Jaap Korteweg, bekend als oprichter van "de Vegetarische Slager" en "Those Vegan Cowboys", is naast innovator en pionier voor duurzame en diervriendelijke alternatieven voor vlees en zuivel, ook 9e generatie boer. Jaap beschrijft in de podcast hoe hij zich aansloot bij de maatschap van zijn vader en dankt veel van zijn succes aan zijn vaders' tolerantie om Jaap te leren zijn eigen fouten te maken. Een voorbeeld hiervan is dat Jaap als akkerbouwer  hard besloot in te zetten op intensivering, terwijl het succes van de boerderij uiteindelijk juist bleek te liggen in extensivering. Jaap heeft er in zijn verdere carrière van geprofiteerd dat hij heeft mogen leren experimenteren. Hierdoor werd Jaap uiteindelijk in staat gesteld om verschillende formules uit te proberen, waarbij een aantal tot groot succes hebben geleid. Hij is o.a. initiatieven begonnen om internationale “dumping” en oneerlijke prijzen tegen te gaan, daar kwam o.a. De Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV)  uit voort.Na het meemaken van de varkenspest, en de impact die dit op hem maakte, richtte Jaap de Vegetarische Slager op, waarbij zijn focus lag op ontwikkelen van vleesalternatieven met vergelijkbare of zelf betere smaak dan vleesproducten, omdat, aldus Jaap, "niemand vegetariër wordt, omdat ze vlees niet lekker vinden". Hij verkocht de Vegetarische Slager succesvol aan Unilever, die het bedrijf  zelfs nog sneller laat groeien dan Jaap deed voor die tijd.Jaap zet zich nu in als pionier voor het produceren van melk uit gras, in plaats van d.m.v. een koe, iets wat absoluut revolutionair is in de wereld. Jaap gaf zichzelf initieel 1% kan van slagen, maar dit hield hem niet tegen om dit ambitieuze project op te starten.Luister naar dit enorm inspirerende gesprek op de Boerenverstand podcast!

Gerard Van der Hulst heeft een melkveebedrijf met 180 koeien in Hazerswoude. Hij is al de 10e generatie boer en het doorgeven van de boerderij was altijd vanzelfsprekend in zijn familie. Echter, Gerard is er de laatste tijd niet van overtuigd of hij nu nog een van zijn vier kinderen gaat aansporen om zijn pad te volgen.Het boerenbestaan is complexer dan ooit. De maatschappij, politiek en consument verlangen dierenwelzijn, maar ook minder antibiotica gebruik, minder stikstof- en CO2 uitstoot, tegengaan van bodemdaling en behoud van biodiversiteit. Om het economisch interessant te houden moet dit alles zo goedkoop mogelijk met maximale productie. Of de consumenten werkelijk dit alles eisen is de vraag, maar in ieder geval voelen sommige boeren, zoals Gerard, deze verantwoordelijkheid.Om zijn boerderij te verduurzamen en bij te verdienen heeft Gerard afgelopen jaar geïnvesteerd in 1900 zonnepanelen. Een van zijn Investeringen met een lange tijdshorizon. Ondertussen maakt de snel veranderende wet- en regelgeving het ingewikkeld om de regie te behouden en ziet hij de overheid als zijn grootste bedreiging.Gerard komt het liefst direct in contact met de eindgebruiker van zijn producten om meer regie te hebben en om economisch duurzaam te kunnen produceren. In dit gesprek legt Gerard uit wat hij precies bedoelt met economisch duurzaam en in welk toekomstscenario er een 11e generatie komt op de boerderij in Hazerswoude.

John Huiberts is de volgende genomineerde die wij spraken voor de Ekoland Innovatieprijs in het kader van de Bioweek. John Huiberts in een biologische bloembollenkweker in Sint Maartensbrug. Voordat hij omschakelde naar biologisch merkte hij dat de gezondheid van zijn bodem sterk achteruitliep. Dit gecombineerd met een tegenslag in zijn persoonlijke leven maakte dat hij dingen anders wilde doen en heeft toen besloten om te schakelen naar een biologische bedrijfsvoering. Het totale areaal van biologische bloembollen in Nederland beslaat 55 hectare aan grond en John zijn aandeel hierin is 35 hectare. Naast hem zijn er 4 andere biologische bloembollenkwekers en dat maakt dat hij zich vaak op nieuw terrein bevindt. Toch heeft John nog nooit zoveel werkplezier ervaren mede door zijn steeds gezonder wordende bodem, de nieuwe producten die hij mag ontwikkelen en alle innovaties die hij kan doorvoeren. John hoopt met zijn succes anderen aan te steken om in de richting van biologische bollenkwekerij te bewegen. Luister naar dit inspirerende gesprek en beoordeel zelf waarom John Huiberts de innovatieprijs zou moeten winnen.

In het kader van de Biokennisweek wordt de Ekoland Innovatieprijs uitgereikt aan de meest innovatieve boer van Nederland. Boerenverstandpodcast voert gesprekken met de genomineerden.In deze aflevering spreken we John Arink, oprichter en eigenaar van Ekoboerderij Arink in Lievelde. John is een biologische veehouder en hij voert al 30 jaar geen externe mest of krachtvoer aan. Zijn dieren leven van het land en de mest wat ze produceren wordt gebruikt om gewassen te laten groeien. Ook houdt hij alle kalveren die voortkomen uit zijn vee op de boerderij en wordt alle vlees in eigen winkel verkocht. Daarnaast wordt op de boerderij eigen biodynamische witschimmelkaas gemaakt van rauwe koemelk. Deze kaas is gewild door heel Nederland. Wij vroegen John wat hem drijft om op deze manier te boeren en hij gaf aan dat het hem vooral gaat dat het boerderijsysteem in evenwicht is en dat er niets van buitenaf wordt aangevoerd. Luister naar dit inspirerende gesprek en beoordeel zelf waarom John Arink de innovatieprijs zou moeten winnen. 

Wij spraken met Egbert Jaap Mooiweer, rentmeester van Stichting Twickel, een van de grootste particuliere landgoederen van Nederland met 6.800 ha grond en 50 actieve boerenbedrijven. Hij speelt een belangrijke rol in de invulling van de boerenbedrijven op het landgoed. In deze podcast deelt Egbert Jaap Mooiweer zijn visie op de verduurzaming van de landbouw, de toekomst voor de 50 boerenbedrijven op het landgoed Twickel en het belang van natuurbeheer voor biodiversiteit. Hij vindt het belangrijk dat er vanuit Europa en de staat meer geld wordt gereserveerd voor de biodiversiteit door bijvoorbeeld het EU budget, waar nu 80% van het geld naar 20% van de boeren gaat, aan te passen. Luister naar deze aflevering om meer hierover te horen!

“Wat kan jij morgen doen om de bodemgezondheid te verbeteren?” Dat is de vraag die Danielle, bodemkundige en fysisch geograaf, stelde aan de groep boeren die zich aansloot bij haar initiatief “Wij.land”. Veel boeren willen wel de stap maken naar duurzame landbouw, maar wagen de stap nog niet omdat ze niet weten wat de impact zal zijn op hun bedrijf. Niet gek, want de winstgevendheid van boeren staat onder druk en boeren willen hun risico's minimaliseren. Wij.land probeert een lerend netwerk te bieden “waarin het OK is als de boer ergens mee wil experimenteren, en niet als gekke Henkie wordt gezien”, aldus Danielle. Er wordt gekeken naar de verschillende bodemfuncties en naar het bodemleven – van schimmels tot regenworm. Wij vroegen Danielle wat een gezonde bodem eigenlijk is. Danielle legt uit dat dit van oudsher gedefinieerd wordt als een bodem die in staat is heel veel gewassen voort te brengen. Maar in werkelijkheid levert een bodem verschillende diensten, bijvoorbeeld opslag van koolstof en regenwater en het leveren van biodiversiteit. Nederlandse boeren vinden bodemgezondheid ook belangrijk, zij willen graag een gezond bedrijf nalaten aan de volgende generaties. Echter, of dit financieel ook uit kan, is iets wat Danielle met haar initiatief met 140 boeren probeert aan te tonen. Luister naar het gesprek met Danielle om hier alles over te horen.

Wij spraken met Sjaak van der Tak, voorzitter van de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) met meer dan 35.000 leden. Hij speelt een cruciale rol in ontwikkelen van landbouwbeleid waarbij belangen van boeren behartigd worden. In deze podcast vertelt Sjaak van der Tak uitgebreid over zijn plan ‘Duurzaam Evenwicht' om uit de stikstofcrisis te komen. Een gebiedsgerichte aanpak, innovatiesubsidies, verplaatsings- en beeïndingsmaatregelen, en investeringen in natuurherstel en agrarische natuur staan hierin centraal. Sjaak van der Tak vindt het belangrijk om de samenwerking op te zoeken en de stikstofcrisis niet te ontkennen. De rechten van boeren moeten worden erkend en de overheid zal volgens hem in de eerste jaren iets meer moeten investeren om boeren hierbij te steunen. Luister naar deze aflevering voor dit bijzonder interessant gesprek.

De helft van de varkenshouders in Duitsland gaat stoppen binnen 10 jaar. Hoe komt dit en wat betekent dit voor de Nederlandse varkenshouderij? Wij vroegen het aan een aantal Nederlandse varkenshouders en unaniem werd ons verteld dat wij, helaas, hetzelfde kunnen verwachten in Nederland.Varkenshouders opereren in een wereldmarkt, waarbij ze het ene jaar bergen kunnen verdienen vanwege hogere vraag uit landen die te maken hebben met varkenspest, maar er zijn ook jaren waarbij varkenshouders onder kostprijs moeten leveren. Daarnaast ervaren zij toenemende druk vanwege eisen vanuit duurzaamheid en dierenwelzijn, wat het lastiger maakt te concurreren op een globale markt waar de laagste kostprijs wint.Betekent dit dat wij in de toekomst ons varkensvlees uit bijvoorbeeld China moeten importeren? Welke toekomst is er eigenlijk voor Nederlandse varkenshouders die wel door willen?In deze podcast spreken we met varkenshouder Ruben Exterkate. Hij heeft een enorme transitie gemaakt waarbij hij een aantal jaar geleden plannen maakte voor opschaling naar 3000 varkens, naar nu een compleet biologische bedrijfsvoering met 200 zeugen en 800 vleesvarkens. Ruben legt uit dat hij dankzij De Groene Weg voorzien is van distributie tegen een vaste prijs en dat het werkplezier er zeker niet minder van is geworden. Luister mee naar hoe Ruben deze omschakeling heeft gemaakt en wat dat heeft betekend voor zijn bedrijf.

Wat zijn de toekomstperspectieven voor boeren? En hoe is het gesteld met de mentale gezondheid van agrariërs?De agrarische sector staat in de top 10 van sectoren met het hoogste aantal zelfdodingen en dit aantal lijkt te stijgen. Stapeling van regelgeving, onzekerheid in de afzet en groeiende kritiek vanuit de samenleving maken dat de druk op agrariërs toeneemt. Hoge mate van emotionele betrokkenheid en de stress die het werk met zich meebrengt zijn de belangrijkste redenen om overspannen te raken. In het boerenbedrijf is er maximale betrokkenheid, want boer zijn is een levenswijze en geen 9-5 job.We spraken Neeltje Bleumink-Bult, erfcoach in de provincie Overijssel, over het toekomstperspectief en het emotionele welzijn van de agrariër. Aanleiding voor boeren om een gesprek in te plannen met een coach is vaak een fysieke vraag zoals “hoe kan ik verplichte investeringen financieren?” en “welke mogelijkheden zijn er voor mij?”. Inmiddels weet Neeltje dat er vaak meer achter zit dan de concrete vraag die op tafel ligt. “Wij willen de mensen graag in beweging krijgen en helpen bij datgene wat ze willen” en “de agrariër mag zeggen hoe moeilijk het soms is. Dat hoeft niet achter gesloten deuren”. Neeltje ziet dat het gesprek alleen al zorgt voor heel veel opluchting en vanuit daar kan er gekeken worden naar de toekomst en kan er specialistische hulp worden ingezet. Een deel komt uit op investeren in nieuwe activiteiten op het boerenerf, terwijl het voor sommigen het einde van het bedrijf kan betekenen.Luister naar de podcast om meer te horen over hoe Neeltje boeren helpt een nieuwe richting te vinden. Veel luisterplezier!

“Natuurinclusieve landbouw”, ‘losjes' gedefinieerd in Rijksvisie Natuurlijk Verder (2014) als het verlangen om landbouw en natuur weer bij elkaar te brengen. Er is met opzet voor gekozen dit niet te strak te formuleren, om boeren uit te nodigen hier zelf over mee te denken en op hun eigen manier hier invulling aan te geven. Dit maakt het tegelijkertijd ook een beetje een gehypet containerbegrip waarbij de ene boer hier veel verder ingaat dan andere boeren. Zo ben je al natuurinclusief aan het boeren als je een bloemenrand aanlegt aan de randen van je perceel. Dan toch WEER een podcast opnemen over een natuurinclusieve boer? Dit moesten we doen, want deze boer doet het onmogelijke. We spraken met Arjen van Buuren, boer uit Lochem op het Landgoed Velhorst. Biologisch en natuurinclusief boeren? Check. Gemengd bedrijf? Check, met varkens, schapen EN Koeien. Akkerranden met bloemen en kruiden, variatie in akkergewassen, vrije uitloop van dieren? Check, dubbel Check. Arjen teelt biologische groenten, aardappels en granen en is de enige biologische producent van koolzaadolie in Nederland. Hij verwerkt zelf zijn gewassen op zijn bedrijf tot eindproducten, runt een webwinkel, levert aan biologische supermarkten en organiseert ook nog eens rondwandelingen over zijn landgoed. En dit allemaal met een gezond financieel bedrijfsresultaat.Arjen liet ons zijn varkentjes zien die speelden in de modder en zelfs het bos mogen verkennen. Zijn biggen waren 120 dagen en zagen er klein en jong uit, wogen nog geen 30 kg. “Normaal gesproken zouden varkens van deze leeftijd al 120 kg wegen, vanwege gebrek aan beweging en keuze van voeding. Zij komen elke dag 1 kg aan. Als je bij ons vlees wilt kopen, dan bestel je het halve of hele dier, en slachten wij het op verzoek”, legt Arjen uit. Arjen is niet alleen, maar werkt met zijn vrouw Winny en nog een medewerker. Hoe hij het allemaal voor elkaar krijgt? “Ik ben erg goed in plannen”, antwoordt hij simpel. Luister naar de podcast om meer te horen over hoe Arjen zijn bedrijf runt. Veel luisterplezier.

Henri Holster is oprichter van De Fruitmotor in de Betuwe. Daarnaast is hij onderzoeker in Wageningen waar hij zich bezig houdt met veehouderij. Decennia lang heeft hij de versobering van het landbouwsysteem en van de boer-burgerverbinding aangezien. Volgens Henri is het nu tijd om “de handen aan de ploeg slaan”. Door de jaren heen is helaas veel natuur verdwenen. Henri wil de natuur weer binnenlaten in het fruitteeltsysteem. Op dat gebied is nog veel ruimte om te groeien. Een belangrijk onderdeel van deze transitie is volgens hem het beperken van natuurlijke schade aan de oogst. Samen met De Fruitmotor wordt er gezocht naar een evenwicht, met natuur als middelpunt op de weegschaal.De Fruitmotor probeert de transitie naar een duurzaam landbouwsysteem te begeleiden. Hierbij staat het binnenlaten van de natuur dus centraal om zo de herstel van het landschap te ondersteunen. Op deze wijze wordt aan de weerbaarheid van het systeem gewerkt. De natuur wordt hier geholpen door het toepassen van nieuwe technologie, samen met coöperatieve telers en onderzoekers van Wageningen. In deze aflevering legt Henri uit hoe de transitie naar een natuurinclusief fruitteeltsysteem eruit kan zien voor het bedrijf van een fruitteler en hij belicht daarbij de natuurlijke en de economische kant.

Marcel Kuijpers heeft een innovatieve pluimveehouderij Kuijpers Kip in Grubbenhorst. Het bedrijf heeft niet altijd in een positief daglicht gestaan. Zo hebben zij in 2020 de Liegebeest Trofee gewonnen van Wakker Dier, omdat Kuijpers Kip misleidende en leugenachtige uitspraken zouden doen over dierenwelzijn. De kippen van De Kloeke Kip worden ook wel plofkippen genoemd die maar 6 weken leven en het daglicht niet zien.  Als we bedrijf bekijken vanuit een duurzaamheidsgedachte zou de stal wellicht de meest duurzame ter wereld kunnen zijn. Zo behaalt het bedrijf extreem lage emissies in ammoniak, fijnstof en lage ziektedruk, want open systemen zorgen bijvoorbeeld voor meer ammoniak, wat een van de belangrijkste speerpunten is uit onze duurzaamheidsdoelstellingen.Kuijpers Kip probeert op diverse wijzes antwoord te geven op maatschappelijke vraagstukken die te maken hebben met duurzaamheid. Het bedrijf heeft hij een groot deel van de transport-schakels, en daarmee C02 uitstoot, uit de keten verwijderd. In de toekomst wil hij ook het slachthuis op de boerderij integreren, zodat ook die onnodige transport schakels verdwijnen.En hoe zit het dan met het dierenleed? De maatschappij wenst het hoogste van dierenwelzijn, bijvoorbeeld door vrije uitloop en daglicht voor de dieren te eisen. Echter geeft vrije uitloop hoger risico's op ziektes, waardoor duizenden kippen ineens opgeruimd moeten worden en maakt een gesloten stal het mogelijk optimaal te conditioneren.Tot slot geeft Marcel aan dat we niet moeten vergeten dat zelf in Nederland er een grote groep mensen is die behoefte hebben aan eiwitrijk en betaalbaar voedsel. Dat is waar hij met zijn bedrijf ook een oplossing voor biedt, luister naar de podcast om een objectief beeld te vormen over deze complexe landbouwproblematiek.--

De stikstofuitstoot speelt een belangrijke rol in  de transitie van de landbouwsector naar een duurzaam systeem, hoofdthema van dit seizoen van de Boerenverstand podcast. De landbouwsector is verantwoordelijk voor 46% van de stikstof uitstoot van Nederland. Luister naar hoogleraar en stikstofdeskundige Jan Willem Erisman om een beter begrip te krijgen van deze problematiek. Volgens Jan Willem kunnen wij ieder duurzaamheidsprobleem aan. Hij legt uit dat natuurbescherming alles te maken heeft met de huidige stikstofcrisis: van voedsel tot transport. Een van de belangrijkste bedreigingen voor natuurgebieden is de uitstoot van stikstofoxyde, dat door de lucht getransporteerd wordt. Jan Willem zet de oorzaken op een rijtje en noemt de getallen en percentages van stikstof-emissie erbij. Het is interessant om te horen over de rekenmodellen die zijn gemaakt en hoe die worden ingezet om de stikstof-emissie in kaart te brengen. Deze zijn modellen zijn van wereldklasse. Ook noemt Jan Willem belangrijke veelbelovende initiatieven om stikstof-uitstoot tegen te gaan. Luister naar de podcast om hier meer over te horen.

In dit seizoen van de Boerenverstand Podcast staat de transitie van de landbouwsector naar een duurzaam systeem centraal. Ook technologie speelt hierin een rol die bijdraagt aan verduurzaming.  Machinebedrijf Lely is gevestigd in Maassluis en is een belangrijke leverancier van landbouwmachines voor de melkveehouderij. Zij zijn bekend geworden door de innovatieve melkrobots. Lely is een echt familiebedrijf, opgericht door twee broers, die ook boer waren in 1948. Inmiddels is het bedrijf in meer dan 40 landen actief en marktleider binnen hun segment. André van Troost is de eerste CEO van buiten de familie en hij gelooft dat technologie een sleutelrol speelt in de problematiek waar de sector nu voor staat. Binnen het bedrijf ligt de focus vooral op data. 24 uur per dag wordt er door middel van robotica vooral gewerkt voor de koe: zij staat in het middelpunt. Aan de hand van data kan de individuele koe gemanaged worden en haar gezondheid gewaarborgd. De melk wordt zelfs real-time geanalyseerd. Belangrijkste speerpunt van het bedrijf is innovatie.  Een mooi voorbeeld: de Lelysphere. Dat is een machine die gekoppeld is aan een robot. De mest wordt zodanig bewerkt dat de stikstof-emissie met 70% wordt gereduceerd!Het bedrijf innoveert met de data van de boer om hun bedrijfsvoering te optimaliseren. Omdat er in Nederland veel kennis is en boeren veel produceren, neemt de vraag naar automatisering toe. En volgens André gaan we op het gebied van innovatie een fascinerende toekomst tegemoet. Luister naar de podcast om hier meer over te horen.

Op het Innovation center van FrieslandCampina in Wageningen zie je regelmatig mannen en vrouwen in witte jas rondlopen. We zijn te gast bij Jeroen Elfers Corporate Director Dairy development en Milkstreams van FrieslandCampina een van de grootste zuivelondernemingen in de wereld. In deze aflevering bespreken we met Jeroen Elfers de transitie die gaande is in de Nederlandse melkveehouderij, bijvoorbeeld de trend dat jaarlijks 5% van de Nederlandse veehouders stopt. In Nederland lijkt de transitie van de sector vooral te betekenen het inkrimpen van de landbouwsector. Echter, in ontwikkelingslanden is de beschikbaarheid van voedsel en hoge voedingswaarde prioriteit nummer 1, waarbij de opbouw van de landbouwsector en investeringen hierin een belangrijke rol spelen. Jeroen Elfers ziet vanuit zijn rol de vraag naar zuivelproducten in hoog tempo toenemen in landen als Nigeria, Vietnam en Pakistan. FrieslandCampina speelt op deze ontwikkelingen in met de kennis en ervaring vanuit Nederland. FrieslandCampina is een van de grootste zuivelondernemingen in de wereld en bestaat inmiddels 150 jaar. Het is een coöperatie waar 17.000 veehouders uit Nederland, Duitsland en België lid van zijn. De leden van de coöperatie produceren gezamenlijk meer dan 70% van de totale Nederlandse melkproductie. 1/3 van de productie blijft in Nederland voor lokale consumptie, en de rest wordt geëxporteerd, de helft binnen Europa en de ander helft gaat naar buiten Europa. Benieuwd naar hoe FrieslandCampina jaarlijks meer dan 80.000 boeren in buitenland traint? En welke rol zij spelen in het vormen van de visie voor de Nederlandse landbouwsector? Luister naar het gesprek om dit te ontdekken! Veel luisterplezier.

Een  consequentie van de transitie waar de Nederlandse landbouwsector zich in bevindt, is dat sommige boeren overwegen of besluiten hun heil in het buitenland te zoeken. In deze podcast spreken we met de landbouwraad, Reinoud Nuijten, van de Nederlandse ambassade in Oekraine.  Reinoud legt uit waarom Oekraïne zo'n belangrijk land is als het gaat om de landbouwsector en hij vertelt meer over de ervaringen en kansen voor Nederlandse boeren in Oekraïne.  Oekraïne heeft het potentieel een van de rijkste landbouweconomieën ter wereld te zijn.  Het land heeft meer dan 40M hectare akkerbouwgrond, dat is de grootte van ongeveer 30% van de akkerbouwgrond in Europa. Het is het land van de mega farms: boerderijen gemakkelijk enkele duizenden hectaren groot zijn en sommigen zijn zelfs tientallen duizenden hectaren groot. Ook is het land erg vruchtbaar. 80% van de landbouwgrond kan gebruikt worden voor akkerbouw en 2/3 van het land bestaat uit het meest vruchtbare soort (25% van de wereld reserves). Volgens Reinoud is er in Oekraïne een honger naar landbouwkennis en zouden Nederlandse boeren deze leegte kunnen vullen. Toch rolt Reinoud niet meteen de rode loper uit voor Nederlandse boeren om zich te vestigen in Oekraïne. Het vergt namelijk nogal wat lokale kennis en handigheid om succesvol te worden in het land en ook vraagt dit een bepaalde lokale maatschappelijke betrokkenheid. Reinoud vertelt je in deze podcast hier alles over. Veel luister plezier!

In het nieuwe seizoen van de Boerenverstand Podcast blijven wij in gesprek gaan met boeren. Wij spreken met die boeren, die elk op hun eigen manier invulling geven aan de landbouwtransitie. Het natuurgebied rondom boerderij De Kreel is ideaal voor het gemengde bedrijf van HP. De akkerbouw staat in dienst van zijn veehouderij en zo kan de bedrijfsvoering gesloten blijven. HP volgt de natuur zo goed mogelijk. Hij accepteert de beperkingen die soms door de natuur worden opgelegd, omdat HP per se op zijn plek wil blijven boeren. Hij begrijpt het resultaatdenken van de overheid en wil best voldoen aan de doelstellingen. Maar voor de praktische kant van het verhaal, zijn leven en levenswerk, zou hij graag meer terugkoppeling krijgen van de beleidsmakers. Als er van die kant meer erkenning van en vertrouwen in zijn vakkennis zou zijn, dan zou de boer meer betrokken worden bij het beleid en een stukje autonomie en vrijheid krijgen in hoe hij die doelen zou willen bereiken. Als zijn eigen bijdrage aan de landbouwtransitie noemt HP zaken die voor hem vanzelfsprekend zijn, zoals: biologisch vlees van de Kreelse koe, geen gebruik van kunstmest, geen antibiotica, geen bestrijdingsmiddelen. Hij laat zijn akkerranden bloeien. Dit maakt het gebied aantrekkelijk voor de vogels, de consument en de wandelaar. 

We openen  het nieuwe seizoen van Boerenverstand met een knaller! In deze nieuwe serie  gaan wij in gesprek met boeren en autoriteiten om de transitie van de landbouwsector verder vorm te geven. Als kick-off van de nieuwe serie is ons eerste gesprek met Cees Veerman. Door zijn uitgebreide ervaring als Minister van Landbouw, voorzitter van het college van bestuur van Wageningen Universiteit  en nog belangrijk: agrarisch ondernemer is hij bij uitstek geschikt om zijn visie op de Nederlandse landbouwsector te delen.  Meneer Veerman begrijpt  de problematiek waar Nederlandse boeren mee worstelen en de risico's die zij dragen als ondernemer. Hij erkent ook de behoefte aan duidelijkheid die boeren hebben zodat zij aan een toekomstbestendig landbouwbedrijf kunnen bouwen. Volgens Cees Veerman heeft alles een prijs, maar wordt op dit moment de schade die de landbouw aan de natuur brengt niet ingeprijsd. Dit leidt volgens hem tot een onhoudbare situatie en hij is daarom met een task force bezig de noodzaak van de landbouwtransitie duidelijk te maken en de visie van hoe deze sector eruit moet zien verder uit te werken. In deze podcast schetst hij de huidige problematiek van de landbouwsector en wat er volgens hem moet veranderen. Veel luisterplezier.

Een nieuw begin: de transitie naar een sterk en duurzaam landbouwsysteem. Benieuwd waar de Boerenverstand podcast naar toe gaat? Luister naar deze aflevering waarin Joelle en Lilia vertellen hoe zij met de nieuwe serie van hun podcast willen bijdragen aan het vormen van een visie op de toekomst van de landbouwsector en de transitie hiernaar toe. Door in gesprek te gaan met innovatieve boeren en experts binnen de landbouwsector, beantwoorden zij die kritische vragen om de landbouwtransitie naar een robuust en duurzaam systeem verder vorm te geven. En door deze visie te vormen krijgen boeren eindelijk de duidelijkheid die ze verdienen en die hen helpt een toekomstbestendig landbouwbedrijf vorm te geven. Dit wordt weer een nieuwe serie met inspirerende verhalen en feitelijke informatie, waarbij we hopen stukje voor stukje de puzzel op te lossen die de landbouwtransitie heet. Veel luisterplezier!

De eerste serie van podcasts is afgerond. Benieuwd naar wat we  besproken hebben? In deze aflevering luister je naar de terugblik van Lilia en Joelle naar de 13 gesprekken die zij hebben gevoerd. Vorig jaar besloten zij een podcast op te zetten om te delen wat er speelt binnen de landbouwsector en om het geluid van boeren te laten horen. Het is duidelijk hoeveel afhankelijkheid er is tussen de landbouw en andere belangrijke thema's in Nederland, zoals de energietransitie, huisvesting en natuurbeheer, want deze hebben allemaal betrekking op de inrichting van onze grond. Daarnaast is ons duidelijk geworden hoeveel mensen direct of indirect betrokken zijn bij de landbouw: iedere boer houdt 10 mensen aan het werk. Van oudsher zijn boeren gestimuleerd om zich te richten schaalvergroting, vanwege de wens van zelfredzaamheid in voedselvoorziening na de hongerwinter. Nu wij als Nederland welvarender zijn geworden, en er meer aandacht is voor onderwerpen als duurzaamheid, dierenwelzijn en natuur, wordt de landbouw verwacht hierin mee te ontwikkelen. In deze podcast blikken wij terug op reeks van podcasts die wij hebben gemaakt waarin we een kijkje geven in de innovatieve initiatieven waar boeren en andere stakeholders al proactief mee bezig zijn.

Robert Nijkamp heeft een gemengd bedrijf in Raalte. Samen met de Universiteit van Wageningen heeft hij een innovatieve windstreekstal voor zijn pluimvee ontwikkeld. Zijn kippen hebben het Beter Leven keurmerk: ze hebben genoeg ruimte, krijgen volop daglicht en worden op een innovatieve manier gevoerd. Robert is medeoprichter van de Stichting Boer en Data, voor verbetering van de bedrijfsvoering. De stichting vindt dat boeren zélf een positie moeten krijgen op een groot en toegankelijk data-platform. Zonder commerciële belangen van derden. Zo kan de boer zelf bepalen met wie hij zaken doet. Eigenaarschap is belangrijk, maar de praktische bruikbaarheid van data is voor verbetering vatbaar. Daarom heeft Robert het Farmer's Netwerk opgezet, dat data van verschillende platformen inzichtelijker maakt. Hij legt ook uit wat blockchain-toepassingen kunnen betekenen voor data-gebruik in de landbouw. Voor het verbeteren van dierenwelzijn en kostenbesparing op de voedselveiligheid. Luister naar de podcast voor meer inspirerende geluiden van Robert Nijkamp.

Ron van Burgsteden heeft een middelgrote veehouderij in Leusden. Hij heeft een passie voor innovatie en datagebruik in de landbouw. Niet voor niets is hij voorzitter van de Advisory Board van JoinData. In zijn kringloopbedrijf gebruikt hij data om zijn koeien in allerlei aspecten te kunnen volgen en hun gezondheid te kunnen monitoren. Ron vindt dat datastromen van binnenlandse en buitenlandse bedrijven vrijelijk beschikbaar moeten zijn. Daarbij is het essentieel dat ook het eigenaarschap van die datastromen inzichtelijker wordt. Voor precisielandbouw ziet Ron binnen Next Level Farming mogelijkheden om met behulp van data bijvoorbeeld de unieke componenten van koemelk in kaart te brengen. Zo kunnen we in de toekomst geoptimaliseerde en gepersonaliseerde voeding realiseren. Via JoinData kan dat op een transparante, betrouwbare en efficiënte manier. Luister naar de podcast als je meer over Ron's boeiende inzichten wilt weten.

Cor Pierik is veehouder in Genemuiden, aan de rand van een Natura 2000 gebied. Hij is al 30 jaar werkzaam als landbouw-econoom en hij is perswoordvoerder van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Hij is een man van de feiten. Cor haalt de cijfers erbij en bespreekt de onvermijdelijke consequenties voor de economie als de veestapel gehalveerd zou moeten worden: een verlies van 5 miljard! De laatste dertig jaar draaide het in de landbouw vooral om schaalvergroting en intensivering. Cor vindt dat het tijd wordt voor boerendiversiteit verdeeld over exportgerichte boeren met focus op grootschalige productie en boerenbedrijven gericht op de binnenlandse markt voor lokale consumptie. Boeren moeten hun ruimte zo goed mogelijk kunnen benutten en door diversificatie kunnen beschikken over een aantal verdienmodellen. In een gebiedsgerichte aanpak, met een grote verscheidenheid in de regio's en focus op de lokale markt. Cor vindt dat er een nieuw ministerie voor de leefomgeving moet komen, die bepaalt hoe we het landschap moeten inrichten. Voor een toekomstbestendige landbouw. Beluister de podcast voor Cor's bespiegelingen voor de komende 20 à 30 jaar.

Freek van Leeuwen van kaasboerderij Vierhuizen in Leidschendam is een ondernemende kaasmaker. Hij levert biologische Wilde Weidekaas van topkwaliteit die hij direct verkoopt aan de consument. Freek heeft in Wageningen gestudeerd en was werkzaam als adviseur op het gebied van agrarisch natuurbeheer. In 2013 werd hij nationaal kampioen in de categorie “Bijzondere Kaas”. Freek is ambitieus en wil voorop lopen in duurzame innovaties die betrekking hebben op bodemverbetering, natuurbeheer en dierenwelzijn. Freek vertelt hoe hij zijn grond heeft omgevormd tot natuurgebied waar hij zijn weidekaas produceert. Tegelijkertijd draagt hij zorgt voor het landschap en de natuur, in samenwerking met Staatsbosbeheer.Kom kijken naar de kruiden op zijn land, bezoek de dieren en proef zijn kaas in de winkel. Luister naar de podcast voor de bijzondere filosofie van deze kaasboer. Met de unieke bedrijfsvoering van zijn natuurboerderij levert een belangrijke bijdrage aan een gezond bodemleven en aan dierenwelzijn.

Kasper Hoex komt niet uit een boerenfamilie, maar heeft besloten om het bedrijfsleven achter zich te laten en zijn passie te volgen, namelijk boer worden.  Hij heeft de Groente Amsterdammer (www.degroenteamsterdammer.nl) opgericht en is medebestuurder van het CSA Netwerk Nederland. Met zijn ecologische kennis is hij een enthousiast promotor van het CSA-model: Community Supported Agriculture.  Dit is een model waarin burgerparticipatie en maatschappelijke relevantie centraal staan. Kasper teelt 70 gewassen en levert wekelijks een gevarieerd groentepakket aan 130 gezinnen. Zo is er een directe relatie met de consument.  Zijn ideaal van de korte keten (minder schakels) wordt hiermee gerealiseerd. Kasper wil de kloof tussen boeren en burgers op deze manier verkleinen. Hij stimuleert mensen die íets willen veranderen in het voedselsysteem, om zich aan te sluiten bij een CSA in de buurt (CSANetwerk.nl). Ook biedt hij ondersteuning voor nieuwe initiatieven. Zo hoopt Kasper het CSA model naar een grotere schaal te brengen. Als je zeker wilt zijn van gezonde voeding en als je wilt weten waar je voedsel vandaan komt, luister dan naar de podcast!

Wij spraken met Maurits Tepper, een gepassioneerde melkveehouder uit Leutingewolde die pleitbezorger is van zijn eigen gesloten bedrijfskringloop. Het is zijn missie om te laten zien dat een duurzaam landbouwsysteem kan worden gerealiseerd met een rendabel bedrijfsmodel voor de boer. Zo worden restproducten hergebruikt en de mest wordt uit het eigen kringloopbedrijf gehaald. Zijn blaarkopkoeien zijn een oersterk, oud-Hollands ras dat weinig zorg nodig heeft (100% grasgevoerd) en goed past in een sobere bedrijfsvoering voor een duurzaam, toekomstbestendig systeem. Zonder krachtvoer, brokken, antibiotica, of geïmporteerde mest en kunststoffen. Maurits' hartekreet roept boeren op terug te keren naar een intern systeem met een natuurlijke balans, zoals dat dertig jaar geleden nog gebeurde. Met moderne technieken kan het alleen maar beter worden. Op dit moment gaat er veel melk over de schutting van Europa omdat er te veel wordt geproduceerd, mede door forse subsidies. Weg met wet en regelgeving. Maurits laat zien dat het wérkt. En niet onbelangrijk: de nadruk moet weer gaan liggen op het leveren van goede en gezonde melk voor de consument, van onze eigen grond.

Wij bezochten Anton Stokman in Koudum Friesland. Anton is al 45 jaar een innovatieve veehouder met 280 topkwaliteit graskoeien en leverancier voor Friesland Campina en Flag Ship Farm voor McDonald's. Antons koeien leven volgens het “Vrije Keuze Concept” en innovatie, duurzaamheid en dierwelzijn staan bij hem hoog in het vaandel. Anton heeft een waar Walhalla voor zijn koeien gecreëerd waarbij zij gebruik kunnen maken van waterbedden, massages en een JaKoeZie. Dat de melk hierdoor kwalitatief niet per se beter is dan bijvoorbeeld biologische melk geeft hij direct toe, maar zijn koeien zijn wel gelukkiger, en dat vindt hij mooi. Anton maakt gebruik van zijn bedrijfsdata om betere beslissingen te nemen omtrent insemineren, en kunnen zaken als de spijsvertering en allerlei aspecten van de melkproductie en methaangehalte beter worden gemonitord. Het eindresultaat is een gunstiger impact op het klimaat en de natuur, met een goede onderbouwing. Anton heeft nog een bijzonder interessante wens voor de toekomst. Luister naar de podcast om daar meer over te horen!

Lennard Duijvestijn heeft als landmeester aan de ontwikkeling van landgoed Roggebotstaete gewerkt. Wij schoven bij hem aan tafel om meer te leren over natuur inclusieve landbouw. Dit is een bijzondere vorm van duurzame landbouw die een veerkrachtig voedsel- en ecosysteem nastreeft.  Lennard laat zien hoe de natuur, landbouw en veeteelt  gecombineerd worden en hij legt bijvoorbeeld uit wat een voedselbos is, welke bomen tot historische boomgaarden behoren en waarom Brandrode runderen niet meer in trek zijn bij de veehouders. Deze podcast geeft je een unieke inkijk in de meest duurzame vorm van boeren die wij zijn tegengekomen, waarbij de natuur centraal staat en landbouw, waar het past, wordt toegevoegd.Lennard is actief bij www.allforsoil.com om zijn ervaringen en kennis over natuur inclusieve landbouw te delen met anderen.

Elstar, Jonagold en Goudreinet en de Conference peer: wie kent ze niet en wat is jouw favoriet? Waarom worden eigenlijk zoveel appelen en peren in Nederland geproduceerd? In deze aflevering spreken we met fruitteler René Bal in Kwadendamme over de Nederlandse en internationale fruitteeltsector. In Nederland kwam de fruitteelt sterk tot ontwikkeling vanaf ongeveer 1875. René legt uit voor welke fruitsoorten Nederland van oudsher een belangrijke teler is geweest en hoe het kan dat wij als land daar zo sterk in zijn. Daarnaast schetst hij hoe verschuivingen daarin tussen landen plaatsvinden door invloeden als klimaat, arbeidskosten en internationale competitie. Dit leidt tot een bijzonder interessante dynamiek wereldwijd. René vertelt je er meer over in deze aflevering.

Caroline van der Plas is oprichter en lijsttrekker van de politieke partij Boer Burger Beweging (BBB). Inmiddels heeft zij een zetel bemachtigd en is zij prominent onderdeel van de tweede kamer. Deze aflevering is opgenomen net voor de tweede kamer verkiezingen en hierin vertelt Caroline van der Plas waarom zij een politieke partij is begonnen en wat zij hoopt te kunnen doen voor Nederlandse boeren, het platteland en de gewone burger. We bespreken met haar het belang de Nederlandse landbouwsector voor Nederland, de werkgelegenheid, export en de wereld. Ze legt uit hoe groot en belangrijk de landbouwsector is in Nederland, zo houdt elke boer 10 mensen aan het werk, en waarom het haar raakt als andere partijen roepen dat we de sector moeten inkrimpen. Benieuwd naar het partijprogramma van BBB en de achtergrond van Caroline van der Plas? Luister naar de podcast.

Hendrik-Jan ten Cate is de 2e generatie boer op het eiland Tholen in Zeeland. Hij gaat met ons in gesprek over de ontwikkeling van de Nederlandse landbouwsector en het opvolgerschap. Veel van de Nederlandse boeren hebben op dit moment geen opvolger. Dit heeft mede te maken met de uitdagingen voor het realiseren van een winstgevendbedrijf. Maar ook de negatieve publiciteit over de landbouw en de toenemende regeldruk spelen hierin een rol. Hendrik-Jan ten Cate gaat in deze podcast terug in de tijd waarin hij zelf voor de keuze stond om boer te worden. Hij legt uit voor welke keuzes hij stond en waarom hij besloot het boerenbedrijf over te nemen. Ook legt hij uit hoe de Nederlandse landbouw sector zo krachtig is geworden en hoe de overheid en technologie hier een rol in spelen. Veel luisterplezier!

Boerderij De Eenzaamheid van de familie van Schie is al sinds 1843 in de familie. Er leek bijna geen opvolger meer te zijn voor de boerderij toen Joost van Schie besloot om naar Amsterdam te vertrekken voor zijn studie en daarna in het bedrijfsleven aan de slag ging. Toch besloot Joost van Schie terug te keren en nu staat hij samen met zijn ouders aan het hoofd van een innovatief landbouwbedrijf. Benieuwd naar wat hem triggerde om terug te keren naar de familieboerderij De Eenzaamheid? Beluister de podcast om te luisteren naar het verhaal van Joost en waarom hij uiteindelijk toch besloten heeft terug te keren naar de boerderij en welke nieuwe ontwikkelingen hij op het oog heeft voor het familiebedrijf.De documentaire Kiss The Ground is op Netflix te bekijken en The Biggest Little Farm op Pathé thuis.Het boek van Richard Perkins over regeneratieve landbouw heet Regenerative Agriculture en voor meer informatie over het boek kunt u kijken op https://www.regenerativeagriculturebook.com

Sven Wiggelo is met zijn broer de 6e generatie die het familiebedrijf zal overnemen. Hij spreekt in deze aflevering openhartig over de positie van de boer in de keten en hoe deze kan worden verbeterd. Boeren kampen met risico's waar zij niet altijd voor worden beloond. Ook zijn retailers in de afgelopen jaren steeds machtiger geworden.  Dit heeft impact op de winstgevendheid van onze boeren. Sven Wiggelo heeft als echte ondernemer het initiatief genomen om zijn eigen positie in de keten  te versterken door direct aan de consument te leveren. Benieuwd naar het verhaal van Sven? Luister naar ons gesprek.

Twee stadse vrouwen willen meer weten over de landbouwsector. De landbouwsector staat niet altijd in een positief daglicht en in de laatste jaren, gedreven door verstedelijking, zijn veel Nederlanders de verbinding met de landbouwsector verloren. Waar komt ons voedsel vandaan en wie zijn degenen die dit dag en nacht voor ons produceren? Hoe kijken boeren zelf naar de sector en wat is hun reactie op de problematiek die regelmatig in verband wordt gebracht met de manier waarop wij in Nederland landbouw bedrijven. Lilia en Joelle zijn op zoek naar antwoorden en gaan in gesprek met boeren en stakeholders van de landbouw om meer te begrijpen over wat er in de sector speelt. Zij willen belichten wat er in deze sector speelt vanuit het perspectief van de boer. Alles vanuit het boerenverstand. Door deze gesprekken op te nemen in een podcast kunnen geinteresseerden meeluisteren. Veel luisterplezier!