Podcast o klimacie

Dlaczego walka z dezinformacją klimatyczną znalazła się w programie polskiej Prezydencji w Radzie UE? Dlaczego jest ona w interesie całego naszego społeczeństwa? Jak dokładnie walka ta powinna wyglądać?O tym w Podcaście o klimacie opowiada Anna Siewiorek – specjalistka ds. komunikacji i walki z dezinformacją klimatyczną, Fundacja Climate&Strategy, organizacji wspierającej w Koalicji Klimatycznej.

Według danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego wszystkie fale upałów w Polsce w latach 2010-2019 spowodowały śmierć około 6 tys. osób. W tym okresie przeciętnie umierało w Polsce o 577 osób w wieku powyżej 60 r.ż. więcej, niż gdyby fale upałów nie występowały.Dr hab. n. med. Tadeusz M Zielonka, profesor WUM i członek Komitetu Naukowego Koalicji Klimatycznej opowiada o tym, czym jest bezpieczeństwo zdrowotne i jak wiąże się z degradacją środowiska naturalnego i kryzysem klimatycznym. W tym odcinku mowa m.in. o:Co to jest bezpieczeństwo zdrowotne?Jakie zagrożenia dla zdrowia wiążą się z klimatem i środowiskiem, jak wpływają na funkcjonowanie na co dzień Kowalskiego?Jak kryzys klimatyczny i zdrowotny wpływają na bezpieczeństwo zdrowotne?Rozmawia Barbara Rogala.

Gość: dr hab. Stefan Akira Jarecki Sposób organizacji transportu publicznego w państwie wpływa na jego bezpieczeństwo i konkurencyjność. Przez dekady kolejne polskie rządy prowadziły nieracjonalną politykę rozwoju systemu transportowego w kraju. Odwróćmy to – dla siebie i klimatu. Co łączy model organizacji transportu w państwie z bezpieczeństwem narodowym? Jak zmiana klimatu wpływa na infrastrukturę transportową? Dlaczego adaptacja i spowalnianie zmiany klimatu to długofalowo zwiększanie konkurencyjności polskiej gospodarki? Czym kolej wygrywa z autostradami?  Dlaczego dziś w Polsce mniej chętnie wybieramy pociągowe przewozy pasażerskie i towarowe niż drogowe? Jak to zmienić?

Co oznacza objęcie przez Polskę prezydencji w Radzie UE? Na czym polega ta rola? Czy prezydencja będzie okazją, przy której Polska aktywniej zawalczy o klimat i przyrodę na forum europejskim? Czy wręcz przeciwnie? Na te pytania odpowiada Krzysztof Mrozek, dyrektor Programu Fundusze Europejskie dla Klimatu w Polskiej Zielonej Sieci, ekspert Koalicji Klimatycznej, a także członek Rady NGO ds. Prezydencji przy Kancelarii Premiera.

Czym jest bezpieczeństwo żywnościowe? Czy złej jakości żywność wpływa na nasze zdrowie? Jak produkcja żywności wpływa na środowisko naturalne? Bezpieczeństwo żywnościowe to nie tylko dostęp do odpowiedniej ilości żywności, ale także jej dostępność ekonomiczna, wpływ na zdrowie konsumentów i ekosystemy, które ją produkują. Elementem bezpieczeństwa żywnościowego jest też opłacalność produkcji i jej wpływ na lokalne społeczności. Narracja “dużo i tanio” to zagrożenie dla odporności polskiego modelu produkcji żywności i ryzyko, że będziemy mieć gorszy dostęp do dobrej jakości żywności w przyszłości – wskazuje dr Paulina Sobiesiak-Penszko, ekspertka Koalicji Klimatycznej oraz Dyrektorka Programu Zrównoważonego Rozwoju i Polityki Klimatycznej w Instytucie Spraw Publicznych w najnowszym odcinku Podcastu o klimacie.

Konferencja Stron Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu odbywa się od 11 do 22 listopada po raz 29-ty, tym razem w Baku w Azerbejdżanie. O czym będzie tegoroczny Szczyt COP29? Po co nam globalne negocjacje klimatyczne? Jak przebiegają? Czy Szczyty klimatyczne COP przynoszą wymierne rezultaty? Co ustalono na poprzednich COP-ach, m.in. w Paryżu, Katowicach lub w Dubaju? – Dr Justyna Orłowska, ekspertka z Polskiej Zielonej Sieci oraz Koalicji Klimatycznej opowiada o tym w najnowszym odcinku Podcastu o klimacie.

Czy to dobrze, że Polska traktuje gaz kopalny jako paliwo przejściowe w odchodzeniu od węgla? Gaz to zagrożone bezpieczeństwo energetyczne Polski. Kryzys energetyczny poprzedzony przez szantaż gazowy Rosji pokazał, że dostęp do tego paliwa może być przedmiotem geopolitycznej rozgrywki, a ono samo – niezwykle szybko –może się okazać niedostępne z powodu szoków cenowych. Do tego infrastruktura gazowa jest podatna na ataki militarne i terrorystyczne. W tym odcinku Podcastu o klimacie Diana Maciąga z Polskiej Zielonej Sieci i CEE Bankwatch Network, ekspertka ds. gazu kopalnego Koalicji Klimatycznej, opowiada także o tym: że metan to dwutlenek węgla na sterydach że era taniego gazu minęła że elektrownie gazowe to śmierć życia w rzekach w Polsce że polskie państwowe spółki jak Orlen czy PGNiG nie mają planu odejścia od gazu za kilka lat Polskę czeka kosztowna transformacja, o ile redukcja zapotrzebowania na gaz nie stanie się elementem wieloletniej strategii Polski Odcinek powstał we współpracy z ruchem obywatelskim RT-ON

Jaki jest wpływ zmian klimatu na zdrowie psychiczne? Jak przyroda i bioróżnorodność wpływa na nasz nastrój? Skąd bierze się lęk przed zamianami klimatycznymi, depresja czy – mówiąc językiem ekspertów – dystres klimatyczny? Marzena Cypryańska-Nezlek, psycholożka społeczna z Uniwersytetu SWPS, zajmująca się zmianami klimatycznymi, innowacjami społecznymi i wypaleniem zawodowym wśród aktywistów, omawia te kwestie w najnowszej odsłonie Podcastu o klimacie. W odcinku także o tym: jakie emocje pomagają nam odzyskać poczucie sprawczości w walce ze zmianą klimatu? czy strach, smutek i gniew mogą stać się dla nas motorem do działania w obliczu kryzysu? komu zależy na tym, żebyśmy czuli się bezradni wobec zmiany klimatu? co sprawia, że działania aktywistów, np. Ostatniego Pokolenia, często spotykają się z niechęcią. jak walczyć z wypaleniem wśród aktywistów?

Ponad połowa Polaków uwierzyła w przynajmniej jedną fałszywą informację na temat zmian klimatu i energetyki – wynika z badania “Dezinformacja oczami Polaków” przygotowanego przez Digital Poland, o którym opowiada nam Aleksy Szymkiewicz z organizacji fact-checkingowej Demagog.  Co sprawia, że jesteśmy podatni na fałszywe informacje? Co sprzyja ich rozprzestrzenianiu się? Dlaczego fake newsy coraz mocniej wpływają na kształt debaty publicznej? Jak wygląda dezinformacja o tematyce klimatycznej i czy Polacy są na nią podatni?  O tym, że potrzebujemy rzetelnej edukacji klimatycznej – nie tylko w szkołach, ale także wśród dorosłych, a także o tym, że powinna być połączona z edukacją medialną, a same media muszą wziąć na swoje barki zadanie oudporniania odbiorców na zalew fałszywych informacji rozmawia Aleksy Szymkiewicz z Demagog i Barbara Rogala z Koalicji Klimatycznej w audycji Podcast o klimacie.

Protesty rolników w całym kraju mają kilka wspólnych mianowników, a zwłaszcza sprzeciw wobec Europejskiego Zielonego Ładu i strategii dla rolnictwa “Od pola do stołu”, a także importu produktów żywnościowych z Ukrainy i innych państw spoza Unii Europejskiej. Rolnictwo mierzy się z wieloletnimi, strukturalnymi zaniedbaniami. To przede wszystkim konieczność konkurowania z napływem tańszych produktów niespełniających norm bezpieczeństwa i jakości, system wsparcia i dotacji, a także umowy handlowe wynagradzające wysoką skalę produkcji, a nie jakość i korzyści dla środowiska, zmaganie z biurokracją, nieopłacalnością produkcji i trudnościami w sprzedaży i wiele, wiele innych problemów. Czy rolnicy dobrze rozpoznają transformację sektora rolniczego jako swój gwóźdź do trumny? Czy może polityka klimatyczna – zresztą nie po raz pierwszy – staje się chłopcem do bicia tam, gdzie od dawna koszty ponoszą wrażliwe grupy społeczne? Czy skracanie łańcuchów dostaw, zmniejszenie uzależnienia rolników od wielkich korporacji, producentów nawozów sztucznych i pestycydów zaszkodziłyby rolnikom czy jednak pomogły? Czy interesy wielkiego przemysłowego rolnictwa da się pogodzić z potrzebami niskoobszarowych gospodarstw lub rolników ekologicznych? Kto jest wielkim wygranym protestów rolników i komu tak naprawdę zaszkodziłyby postanowienia Europejskiego Zielonego Ładu? Kto jest wielkim nieobecnym w dyskusji rozpętanej przez protesty rolników? O tym wszystkim mówi Justyna Zwolinska, ekspertka zajmująca się ochroną środowiska i klimatu w rolnictwie z Koalicji Żywa Ziemia.

Jaki będzie nowy cel klimatyczny UE na 2040 rok? We wtorek 6 lutego Komisja Europejska ma przedstawić cel redukcji emisji gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej o 90 proc. do 2040 roku. To cel pośredni między planowaną redukcją o 55 proc. do 2030 roku z pakietu Fit for 55 a celem neutralności klimatycznej do 2050 roku. Czy ten cel pośredni jest zbyt ambitny? Czy zagraża polskiej gospodarce, czy może będzie dla niej korzystny? Jaki będzie miks energetyczny Polski w 2040 roku, jeśli cel UE zostanie przyjęty? Czy będzie tam w ogóle miejsce dla gazu i węgla? Jak ma się do niego Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku (PEP2040)? Czy musi być w nim koniecznie atom? Czy cele z Manifestu 100 Dni stracą aktualność w obliczu nowych ambicji klimatycznych Europy? Na te pytania odpowiada Marcin Kowalczyk, ekspert Koalicji Klimatycznej z WWF Polska.

Jak to jest z mięsem w diecie? Ile powinniśmy go jeść i jak to wygląda w praktyce? Jak promować żywność od polskich rolników i jednocześnie wspierać dobre nawyki żywieniowe? Co powinno zmienić się w polskich stołówkach i na talerzach uczniów? Czy polskie rolnictwo może zyskać na zwrocie Europy ku diecie roślinnej? Na te pytania odpowiada Marcin Tischner, Public Affairs Coordinator & Sustainability Expert w ProVeg Polska, organizacji zajmujej się budowaniem świadomości żywieniowej w naszym kraju. Rozmawia Barbara Rogala.

Jak sprawić, żeby transport publiczny w Polsce był bardziej zrównoważony i dostępny dla wszystkich? Mamy kilka konkretnych rozwiązań, które mogą spowodować, że podróżowanie koleją będzie tańsze, na autobus i pociąg uda się kupić wspólny bilet, a władze samorządowe będą mogły łatwiej zdobyć środki na ścieżki rowerowe i chodniki. O rozwiązaniach dla transportu przygotowanych przez organizacje pozarządowe opowiedział dr Wojciech Szymalski – prezes Instytutu na Rzecz Ekorozwoju, ekspert Koalicji Klimatycznej i współautor postulatów transportowych w Manifeście 100 Dni, zbiorze 16 działań dla klimatu i przyrody skierowanych do nowego rządu.

Choć zmiana klimatu trwa w najlepsze, to dane z lipca wskazują, że odnawialne źródła energii w Polsce mają zaledwie 11 proc. udziału w krajowym miksie energetycznym. Mimo to, lata 20-te mogą być dekadą błyskawicznej ekspansji nowych, czystych technologii. By to się stało, polski rząd musi zacząć realizować zobowiązania redukcji z Porozumienia Paryskiego. Konieczne jest zaktualizowanie Polityki Energetycznej Polski i Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu. Ponadto w "Podcaście o klimacie" posłuchasz o tym, że najlepszą odpowiedzią na ubóstwo energetyczne w czasie kryzysu energetycznego jest termomodernizacja budynków i dynamicznie rozwijająca się energetyka prosumencka (dziś mamy w Polsce 1,3 mln prosumentów). Dowiesz się też o tym, że według danych Międzynarodowej Agencji Energii wojna w Ukrainie przyczyniła się do przyspieszenia rozwoju energetyki odnawialnej. W Europie zrozumiano, że uzależnienie od rosyjskiego gazu było błędem i jego zastąpienie jest dziś procesem nieodwracalnym. Zagadnienia te omawia Patryk Białas, ekspert od transformacji energetycznej i sprawiedliwej transformacji w Koalicji Klimatycznej, aktywista (m.in. były prezes stowarzyszenia BoMiasto, były wiceprezes Kongresu Ruchów Miejskich i jeden z założycieli Śląskiego Ruchu Klimatycznego), a zawodowo dyrektor Centrum Innowacji i Kompetencji w Parku Naukowo-Technologicznym Euro-Centrum w Katowicach. Rozmawia Michał Kaźmierczak.

Gdy temperatury w lipcu i sierpniu biły globalne rekordy, w fermach przemysłowych rosła liczba pożarów, a zwierzęta cierpiały stłoczone w jednym miejscu w upale. Sami zaprojektowaliśmy ten system produkcji żywności, ale możemy go zmienić na lepsze – wspierając etyczną produkcję żywności i wykorzystując nowe odkrycia naukowe. Odwrócenie obecnego modelu hodowli zwierząt jest nieuniknione, a rewolucję moralną w rolnictwie poprze rewolucja technologiczna, na przykład produkcja mięsa w laboratorium. O wyzwaniach wokół stworzenia systemu żywnościowego dobrego dla ludzi, zwierząt i przyrody opowiada Małgorzata Szadkowska, prezeska Compassion in World Farming Polska, organizacji od ponad pół wieku działającej na rzecz dobrostanu zwierząt hodowlanych. Rozmawia Michał Kaźmierczak.

Transport drogowy to jedyny sektor gospodarki Unii Europejskiej, w którym od 1990 roku rosną emisje gazów cieplarnianych, a ponadto przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza. Dlatego czeka go zielona transformacja. O nadchodzącej rewolucji w transporcie drogowym towarów, przyszłości ciężarówek elektrycznych i wodorowych oraz wyzwaniach dla branży przewozowej opowiada Urszula Stefanowicz, ekspertka z zakresu zrównoważonego transportu, wykluczenia transportowego oraz mobilnej mobilności miejskiej działająca w Polskim Klubie Ekologicznym Okręg Mazowiecki oraz Koalicji Klimatycznej. Rozmawia Jacek Karaczun.

Żywność nie musi powstawać z użyciem ogromnych ilości nawozów sztucznych, antybiotyków i kosztem zasobów wodnych Polski. O zrównoważonych metodach produkcji żywności, o szkodliwości zdrowotnej, ekologicznej i społecznej ferm przemysłowych, o tym, jak inne kraje stworzyły popyt na produkty rolnictwa ekologicznego i jak Polska może to naśladować, o tym, w jaki sposób rolnicy mogą walczyć z suszą Te wszystkie kwestie omawia Dorota Metera. Ekspertka jest związana z Koalicją Żywa Ziemia, która od ponad 20 lat zajmuje się profesjonalnie problemami ochrony środowiska i przyrody w rolnictwie w kontekście integracji europejskiej i rozwoju obszarów wiejskich, a także rolnictwem ekologicznym. Rozmawia Barbara Rogala.

Zmiana klimatu to jedno z największych wyzwań, przed którymi stoi dzisiaj ludzkość. Powszechna i rzetelna edukacja klimatyczna jest kluczowa dla pogłębiania rozumienia przyczyn i skutków zmiany klimatu oraz pielęgnowania proekologicznych postaw. O roli i znaczeniu edukacji ekologicznej, propozycji wprowadzenia “Tygodnia o klimacie” w polskich szkołach przez przyszły rząd i innych problemach wokół edukacji klimatycznej opowiada Marzena Wichniarz, działaczka na rzecz edukacji klimatycznej z ruchu Rodzice dla Klimatu. Rozmawia Michał Kaźmierczak.

Zmiana klimatu nie jest już abstrakcyjnym zagrożeniem . Upały, powodzie i katastrofy bezpośrednio wpływają na nasze zdrowie. Coraz większym zagrożeniem zdrowotnym są też zakaźne choroby wektorowe przenoszone przez insekty migrujące wskutek zmieniających się warunków klimatycznych. O tym, jak polski system ochrony zdrowia powinien się na te wyzwania przygotować opowiada dr hab nauk medycznych, profesor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, a zarazem członek Komitetu Naukowego Koalicji Klimatycznej - Tadeusz Zielonka.

6. ostatnia część raportu IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change, Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu) mówi jasno: to ostatni moment dla ludzkości, by podjąć działania na rzecz walki ze zmianą klimatu. Dokument, choć chyba najważniejszy z opublikowanych do tej pory przez IPCC, przeszedł przez media bez większego echa. O „ostatnim dzwonku” dla ludzkości i konsekwencjach związanych z zaniechaniem działań na rzecz walki ze zmianą klimatu rozmawiamy z naszym gościem, Profesorem Piotrem Skubałą.

Seniorzy należą do grup najbardziej narażonych na skutki zmiany klimatu — wynika z nowego raportu Koalicji Klimatycznej "Wpływ zmiany klimatu na zdrowie seniorów". Nasilanie się ekstremalnych zjawisk pogodowych spowodowanych kryzysem klimatycznym oraz rosnąca liczba osób w wieku senioralnym są jednym z największych wyzwań sektora ochrony zdrowia w Polsce. Potrzebne są pilne działania władz publicznych. Gościni: Weronika Michalak, dyrektorka HEAL Polska

Dlaczego polski rząd wciąż blokuje odnawialne źródła energii? Jakie korzyści mogą nam zapewnić rozproszone OZE? Jak walczyć z kryzysem klimatycznym w dobie innych kryzysów - energetycznego i ekonomicznego? Dlaczego wielka infrastruktura energetyczna nie jest właściwą odpowiedzią na dzisiejsze problemy? Między innymi o tym rozmawiamy w czwartym odcinku Podcastu o klimacie. Gość: dr Andrzej Kassenberg z Instytutu na rzecz Ekorozwoju, ekspert Koalicji Klimatycznej

W niedzielę, 6 listopada światowi przywódcy spotkają się w egipskim Szarm el-Szejk na oficjalnym otwarciu Konferencji stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP27), aby kontynuować złożone negocjacje dotyczące ram współpracy międzynarodowej i zobowiązań państw w zakresie ochrony klimatu. Co przyniesie szczyt klimatyczny COP27? Gość: Marcin Kowalczyk z WWF Polska, ekspert Koalicji Klimatycznej.

Co z tą wodą? Susza jest namacalnym dowodem pogłębiającego się kryzysu klimatycznego w Polsce. Bezśnieżne zimy, wydłużające się okresy bez opadów i wyższe temperatury sprawiają, że z roku na rok zmagamy się z coraz poważniejszymi konsekwencjami deficytu wody, w tym przede wszystkim poważnymi stratami ​w rolnictwie i wzrostem cen żywności oraz rosnącą częstością pożarów.  Jak chronić bezcenne zasoby wody? Między innymi o tym rozmawiamy w drugim odcinku Podcastu o klimacie. Gość: prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej. Data nagrania: 4/08/22

Kolejne rekordy temperatur, coraz częstsze i dłuższe fale upałów, długie okresy bez deszczu a w konsekwencji susze i armująco niskie poziom wody w rzekach. Po tym nawalne deszcze powodujące podtopienia i powodzie. Do tego gwałtowne burze, huraganowe wiatry i niszczycielskie pożary - to tylko niektóre skutki zmiany klimatu, które powodują coraz większe straty materialne, ale też realne zagrożenie dla naszego zdrowia i życia. Gościem Podcastu o klimacie jest profesor Bogdan Chojnicki, klimatolog z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, ekspert Koalicji Klimatycznej. Data nagrania: 1/07/2022

Gościem drugiego odcinka Podcastu o klimacie jest Joanna Flisowska z Greenpeace Polska, ekspertka Koalicji Klimatycznej. Rozmawiamy o porozumieniu rządu z górniczymi związkami, nowej koncesji dla kopalni węgla brunatnego w Turowie, a także o Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, rekordowych cenach uprawnień do emisji CO2 i nowych planach redukcyjnych Niemiec.

Gościem pierwszego odcinka "Podcastu o klimacie" jest prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej, a rozmawiamy o Krajowym Planie Odbudowy (KPO), który rząd wysłał już do Komisji Europejskiej. Będzie on podstawą do wypłaty środków z unijnego Funduszu Odbudowy, a tylko z tego źródła Polska ma szansę uzyskać około 58 miliardów euro. Jak wyglądały prace nad polskim KPO, jakich inwestycji powinniśmy oczekiwać i czy unijne środki przybliżą nas do celu neutralności klimatycznej?