Studio wschodnie w Radiu Lublin

Dr Anna Szachoń-Pszenny o 40-letnim dorobku strefy Schengen i bezpieczeństwie wschodniej granicy Unii Europejskiej.

W programie porozmawiamy o stanie relacji polsko-litewskich i wyzwaniach, jakie stoją przez Polonią.Gościem Studia wschodniego będzie Jarosław Narkiewicz, poseł na Sejm Republiki Litewskiej, przewodniczący Rady Polonii Świata.

Prof. Walenty Baluk z UMCS o szansach na sprawiedliwy pokój w Ukrainie.

Rozmawiamy o tym, jak zmieniła się Czeczenia pod rządami Ramzana Kadyrowa i czy jego problemy zdrowotne doprowadzą do zmiany władzy w Groznym? Mówimy także o Turkmenistanie, który jest jednym z najbardziej zamkniętych państw świata.Naszym gościem jest ekspert ds. Azji Centralnej i Kaukazu, dr Jerzy Szukalski - historyk i prawnik z Uniwersytetu w Siedlcach.

Dr Andrzej Szabaciuk z KUL i IEŚ w Lublinie o rozmowach w sprawie rozejmu w Ukrainie.

W podcaście mówimy o nastrojach antyukraińskich w Polsce. Jaka jest ich rzeczywista skala, przyczyny i do czego może to doprowadzić? M.in. na ten temat rozmawiamy z dr. Grzegorzem Kuprianowiczem, prezesem Towarzystwa Ukraińskiego, współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.

Prof. Agata Domachowska z UMK w Toruniu i IEŚ w Lublinie o wyborach parlamentarnych w Albanii.

W programie porozmawiamy o szansach na osiągnięcie trwałego pokoju w Ukrainie oraz o tym, jak w tym kraju przyjęto śmierć papieża Franciszka.Goście programu: dr Jakub Olchowski z UMCS i Instytutu Europy Środkowej w Lublinie oraz Paweł Bobołowicz, mieszkający w Ukrainie dziennikarz, twórca kanału Czarne Niebo.

Prof. Marcin Kruszyński z Lotniczej Akademii Wojskowej i Uniwersytetu w Siedlcach o historii Szkoły Orląt w Dęblinie.

O znaczeniu i możliwych skutkach zawieszenia prawa do azylu w Polsce. Czy nowe prawo okaże się skutecznym narzędziem służącym ochronie granicy wschodniej i walce z destabilizującymi działaniami reżimu Aleksandra Łukaszenki, czy będzie prawnym instrumentem do legitymizowania tzw. pushbacków na polsko-białoruskiej granicy?Na ten temat rozmawiamy z dr. Tomaszem Sieniowem z Katedry Prawa Międzynarodowego i Prawa Unii Europejskiej KUL oraz prezesem Instytutu na Rzecz Państwa Prawa.

Prof. Robert Rajczyk, starszy analityk z Instytutu Europy Środkowej w Lublinie, o zaostrzającym się kursie Węgier wobec Ukrainy.

Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan chce zdławić antyrządowe protesty i ograniczyć rolę opozycji. Jaki ma w tym cel? Kim jest Ekrem Imamoglu? Skąd się wziął w tureckiej polityce, jaka jest jego pozycja polityczna i dlaczego stał się wrogiem numer jeden prezydenta Erdogana?M.in. o tym rozmawiamy z dr Kingą Smoleń z Katedry Międzynarodowych Stosunków Politycznych w Instytucie Stosunków Międzynarodowych UMCS.

W programie porozmawiamy o przebiegu rozmów Trump-Putin i ich możliwych konsekwencjach dla Ukrainy. Gościem programu będzie dr Andrzej Szabaciuk z Katedry Teorii Polityki i Studiów Wschodnich KUL oraz z Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

W podcaście porozmawiamy o aktualnej kondycji i realnym znaczeniu Inicjatywy Trójmorza w związku Samorządowym Kongresem Trójmorza, który w dniach 12-13 marca odbywał się w Lublinie.Gościem Studia wschodniego jest dr Łukasz Lewkowicz, politolog z UMCS i Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

W programie porozmawiamy o sytuacji Ukrainy po zerwaniu negocjacji z USA oraz po szczycie europejskich przywódców w Londynie. Jaka jest realna pozycja Ukrainy w rozmowach z partnerami z Europy i Stanami Zjednoczonymi i co ona oznacza w codziennej praktyce wojennej?O to zapytamy Krzysztofa Nieczypora z Ośrodka Studiów Wschodnich.

W programie porozmawiamy o losach Salomei Hanel, Żydówki z Ustrzyk Dolnych, która w październiku 1943 roku wraz z grupą 300 innych więźniów uciekła z obozu zagłady w Sobiborze. Jak udało się jej przeżyć dwa niemieckie obozy i dotrwać do zakończenia wojny? Dlaczego przez lata zacierała ślady o swojej przeszłości?O kulisach dziennikarsko-historycznego śledztwa w tej sprawie porozmawiamy z Krzysztofem Potaczałą, reporterem, który jest autorem książki "O czym drzewa w Bieszczadach nie szumią. Ocalona z Sobiboru".

W podcaście porozmawiamy o sytuacji Ukrainy w przededniu trzeciej rocznicy wybuchu pełnoskalowej rosyjskiej agresji. Jaki jest cel ostatnich działań administracji Donalda Trupma i możliwe konsekwencje jego wypowiedzi w sprawie Ukrainy? Czy obarczanie Ukrainy odpowiedzialnością za wojnę z Rosją oznacza, że prezydent USA stał się rzecznikiem Kremla? Jaki los czeka Ukrainę i prezydenta Wołodymyra Zełenskiego? O tym porozmawiamy z prof. Andrzejem Gilem z Katedry Teorii Polityki i Studiów Wschodnich KUL. 

W programie porozmawiamy o okolicznościach powstania książki "Nostalgia wschodu. Jaćwieska rubież".Gościem programu będzie Adam Wiesław Kulik, pisarz, dziennikarz, filmowiec, wieloletni pracownik TVP Lublin.

W programie porozmawiamy o nadziejach i obawach Ukrainy związanych z drugą kadencją Donalda Trumpa na stanowisku prezydenta USA. Jakie intencje wobec Ukrainy, ale także wobec Rosji ma Trump? Co na temat jego prezydentury sądzą Ukraińcy? I jakie są szanse na doprowadzenie do zakończenia wojny przez administrację Trumpa?O to zapytamy dr. Jakuba Olchowskiego z Katedry Bezpieczeństwa Międzynarodowego UMCS oraz Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

W podcaście rozmawiamy o sytuacji na Białorusi, gdzie odbyły się wybory prezydenckie, w których wygrał Alaksandr Łukaszenka. Co o rządzonym przez jego reżim kraju mówią wyniki głosowania? Jaka jest sytuacja białoruskiej opozycji? I w jakim kierunku zmierza Białoruś? O tym rozmawiamy z prof. Krzysztofem Fedorowiczem z Zakładu Studiów Wschodnich na Wydziale Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz starszym analitykiem z Zespołu Wschodniego Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

Rozmawiamy o najnowszej edycji Światowego Indeksu Prześladowań 2025, który przygotowała organizacja Open Doors. O sytuacji prześladowanych chrześcijan i źródłach stosowanych wobec nich represji opowiada Leszek Osieczko z Open Doors Polska.

Rozmawiamy o kryzysie energetycznym w Naddniestrzu, czyli separatystycznej części Republiki Mołdawii. O jego przyczyny i możliwe konsekwencje pytamy dr. Piotra Oleksego, starszego analityka w zespole Wschodnim Instytutu Europy Środkowej w Lublinie. Mówimy także o sytuacji politycznej w Rumunii, gdzie w maju odbędą się powtórzone wybory prezydenckie.

W programie porozmawiamy o bezpieczeństwie energetycznym Europy Środkowo-Wschodniej w kontekście zakończenia umowy na tranzyt rosyjskiego gazu do Europy przez Ukrainę.Gościem programu będzie dr Michał Paszkowski, starszy analityk w zespole bałtyckim Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

Rozmawiamy o znaczeniu trwających od dwóch miesięcy protestów w Serbii. Czy serbscy studenci mają dość władzy? Czy prezydent Aleksandar Vučić ulegnie pod presją trwających demonstracji? Jak na sytuację w Serbii reaguje UE i Zachód? M.in. o tym z prof. Konradem Pawłowskim, z Katedry Międzynarodowych Stosunków Politycznych UMCS oraz kierownikiem zespołu bałkańskiego Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

W programie porozmawiamy o współpracy Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej z Lwowski Muzeum Historycznym, która zaowocowała wystawą "Kresy Europy. Ze skarbca Lwowskiego Muzeum Historycznego". W jej ramach na Zamku Lubelskim można obejrzeć zabytki archeologiczne z Ukrainy, monety rzymskie, średniowieczne ozdoby z czasów Rusi Kijowskiej oraz wystawę malarstwa artystów lwowskich. O okolicznościach przygotowania wystawy i jej znaczeniu opowiedzą dr Marcin Gapski, zastępca dyrektora Muzeum Narodowego w Lublinie oraz Jacek Jeremicz, asystent muzealny w Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczpospolitej.

Rozmawiamy o sytuacji w Syrii i konsekwencjach obalenia reżimu Baszara al-Asada. Jaki nowy układ sił tworzy się właśnie na Bliskim Wschodzie? W jakim kierunku zmierzać będzie Syria po przejęciu władzy przez rebeliantów? M.in. o tym w rozmowie z dr Kingą Smoleń z Instytutu Stosunków Międzynarodowych UMCS.

Rozmawiamy o sytuacji w Gruzji, gdzie od 28 listopada trwają antyrządowe protesty związane z decyzją władz o zawieszeniu rozmów dotyczących akcesji Gruzji do Unii Europejskiej. Jaka jest siła protestów i ich możliwe konsekwencje? M.in. o to zapytamy dr. Andrzeja Szabaciuka z Katedry Teorii Polityki i Studiów Wschodnich KUL oraz z zespołu wschodniego Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

Rozmawiamy o 24. edycji akcji charytatywnej Polacy-Rodakom, którą w 1999 roku zainicjował i od tamtej pory koordynuje senator Stanisław Gogacz. O idei akcji, jej przebiegu przez 25 lat, ale także o aktualnych wyzwaniach i potrzebach związanych z jej organizacją opowiada w „Studiu wschodnim” senator Stanisław Gogacz.

Rozmawiamy o tym, co dla Ukrainy i bezpieczeństwa w Europie oznacza zgoda na użycie przez armię ukraińską rakiet przekazanych jej przez USA, Wielką Brytanię i Francję do atakowania celów w głębi Rosji. Jakie mogą być konsekwencje tej decyzji oraz efekty zatwierdzenia przez Władimira Putina nowelizacji rosyjskiej doktryny nuklearnej? M.in. o to pytamy dr. Jakuba Olchowskiego z Katedry Bezpieczeństwa Międzynarodowego UMCS oraz kierownika zespołu wschodniego w Instytucie Europy Środkowej w Lublinie.

Podsumowujemy sześć lat działalności Instytutu Europy Środkowej w Lublinie. O tym, jakie zadania i cele udało się zrealizować, na co zabrakło czasu i w jakim miejscu jest dziś IEŚ w Lublinie rozmawiamy z prof. Beatą Surmacz, byłą dyrektor Instytutu Europy Środkowej w Lublinie, która kierowała tą jednostką od początku jej istnienia.

W programie rozmawiamy o konsekwencjach wyboru Donalda Trumpa na prezydenta Stanów Zjednoczonych dla Europy Środkowej i Grupy Wyszehradzkiej oraz skutkach wygaśnięcia umowy na tranzyt gazu ziemnego przez Ukrainę dla Słowacji. Gościem Studia wschodniego jest dr Łukasz Lewkowicz z UMCS oraz zespołu wyszehradzkiego Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

W programie porozmawiamy o wynikach i możliwych konsekwencjach wyborów parlamentarnych w Gruzji. Czy wybory w tym kraju zostały sfałszowane? Jaka jest sytuacja gruzińskiej opozycji? Jakie mogą być międzynarodowe reakcje związane z tymi wyborami? M.in. o tym porozmawiamy z Kacprem Ochmanem, publicystą i analitykiem zajmującym się Kaukazem Południowym i Azją Centralną, autorem bloga Kierunek Kaukaz.

W programie porozmawiamy o znaczeniu współpracy wojskowej Rosji i Korei Północnej i o jej możliwym wpływie na przebieg rosyjskiej agresji na Ukrainę. Powiemy też o planie zwycięstwa Ukrainy, który sojusznikom przedstawił prezydent tego kraju Wołodymyr Zełenski. Gościem programu będzie prof. Walenty Baluk z Instytutu Stosunków Międzynarodowych UMCS i dyrektor Centrum Europy Wschodniej UMCS.

Dominik Wilczewski, autor książki "Litwa po litewsku" o kształtowaniu się litewskiej tożsamości

Prof. Agata Domachowska z UMK w Toruniu oraz IEŚ w Lublinie o sytuacji w Albanii

W programie porozmawiamy o zbliżających się wyborach prezydenckich w Mołdawii oraz o zaplanowanym tego samego dnia referendum w sprawie członkostwa tego kraju z Unią Europejską. Czy obecna prezydent Maia Sandu ma szansę na reelekcję i co Mołdawianie sądzą o integracji europejskiej? O to zapytamy dr. Piotra Oleksego z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu i Instytutu Europy Wschodniej w Lublinie.

Rozmawiamy o stanie relacjach polsko-ukraińskich. Między Warszawą i Kijowem od wiosny 2017 r. trwa spór wokół zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na Ukrainie. Czy jest szansa na osiągnięcie w tej sprawie kompromisu? Jak różnice na historycznym tle wpływają na aktualne stosunki między Polską a Ukrainą? O tym, ale także o sytuacji na ukraińskim froncie rozmawiamy z dr. Andrzejem Szabaciukiem z Katedry Teorii Polityki i Studiów Wschodnich KUL oraz zespołu wschodniego Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

Rozmawiamy o bezpieczeństwie energetycznym w Europie Środkowej i rozwiązaniach, które mają je gwarantować. Naszym gościem jest dr Michał Paszkowski z Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

W programie porozmawiamy o przebiegu i możliwych konsekwencjach ukraińskiej kontrofensywy w głębi Rosji oraz o roszadach w rządzie ukraińskiego premiera Denysa Szmyhala. Gościem Studia wschodniego będzie Mikołaj Susujew, niezależny analityk i publicysta zajmujący się Ukrainą.

Rozmawiamy o stanie relacji polsko-litewskich i bezpieczeństwie krajów bałtyckich w kontekście wizyty prezydenta Litwy Gitanasa Nausedy w Polsce i Lublinie, podczas której podpisana została deklaracja o stosunkach dwustronnych. Naszym gościem jest dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik z Katedry Systemów Politycznych i Komunikowania Międzynarodowego KUL, kierownik zespołu bałtyckiego Instytutu Europy Środkowej w Lublinie.

W programie porozmawiamy o sytuacji weteranów wojennych na Ukrainie, kierunkach polityki państwa ukraińskiego w tym zakresie oraz o formach pomocy na jakie mogą liczyć weterani w tym kraju. Naszym gościem będzie dr Anna Bażenowa z zespołu wschodniego Instytutu Europy Środkowej w Lublinie oraz Laboratorium Studiów Nad Pamięcią Międzynarodową UMCS.

W programie zaprezentujemy reportaż Tomasza Nieśpiała „Bohaterki. O Ukrainkach na wojnie”. To opowieść, która ma przypominać o tym, że wojna w Ukrainie ma też kobiecą twarz. Jest to efekt podróży autora do Ukrainy, ale też wynik wielu rozmów, z ekspertami i znawcami tematyki ukraińskiej i wojennej przeprowadzonych w Polsce, w tym także w Lublinie. W reportażu usłyszeć będzie można m.in. historię Zahidy Adylowej, krymskiej tatarki, która przed Rosjanami i wojną uciekała dwa razy. Jej losy są nie tylko dowodem oddania swojej ojczyźnie i narodowi, ale także świadectwem tego, że Ukraina jest kobietą, a przyszłość tego kraju naprawdę leży w kobiecych rękach. Reportażem „Bohaterki. O Ukrainkach na wojnie” kończymy kilkutygodniowy cyklu, w którym opowiadaliśmy o roli ukraińskich kobiet w odbudowie powojennej Ukrainy.