Reportaż w Radiu Lublin

Zofia Zaorska to gerontolog, założycielka i honorowy prezes Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów i Animatorów KLANZA, wieloletni kierownik Lubelskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, twórczyni projektu Szkoła SuperBabci i SuperDziadka. Jej działania mające pomóc osobom starszym czynnie funkcjonować w społeczeństwie wynikają z jej historii rodzinnej. Pochodzi z ziemiańskiej rodziny z Glinnego Stoku. Jako mała dziewczynka miała okazję obserwować swoją mamę, niezwykle aktywnie społecznie osobę. Napisała książkę "Dodać życia do lat" - bo chce dzielić się swoją wiedzą o tym jak wypełnić czas, który dotychczas przeznaczony był na pracę zawodową i by nie wyalienować się z życia społecznego.W reportażu autorka wykorzystała archiwalną audycję z lat 80-tych Marii Brzezińskiej i Zofii Zaorskiej "Samotność bez osamotnienia".

To opowieść o losach kolonistów niemieckich, zamieszkujących blisko 60 lat na terenie wsi Borkowizna w powiecie lubelskim. Tuż przed rokiem 1884 z Galicji przybyło tu kilkanaście rodzin. Pobudowali kościół ewangelicki,założyli szkołę, zajmowali się uprawą roli, żyli w symbiozie z Polakami. „Przywieźli ze sobą” nowoczesny sposób gospodarowania, narzędzia i maszyny, w obejściu panował niemiecki porządek. W 1906 roku, jeden z najbardziej światłych gospodarzy, Piotr Siring współtworzył  z Polakami Spółdzielnię Rolniczo Handlową „Jutrzenka". Miała ona za zadanie upowszechnianie nowoczesnych narzędzi rolniczych i najlepszych odmian zbóż. Później nadeszła pierwsza a potem druga wojna światowa. Co dzisiaj wiedzą na temat kolonistów niemieckich obecni mieszkańcy Borkowizny i pasjonaci historii lokalnej? Między innymi o tym mowa jest w reportażu. W audycji głos zabierają: Ferdynand Rymarz – regionalista ze StrzyżewickiegoTowarzystwa Regionalnego, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku, Grzegorz Kuras – prezes Strzyżewickiego TowarzystwaRegionalnego, Kinga Krusińska z domu Sagan – jedna z 3 autoreknagrodzonej pracy sprzed lat, poświęconej kolonistom niemieckim w Borkowiźnie, Walentyna Budarz – mieszkanka Borkowizny, jej babciamiała korzenie niemieckie, Joanna Skrobucha, Alfred Sagan i Janusz Sagan - mieszkańcy Borkowizny.

W ręce Adama Gąsianowskiego trafiają stare fotografie znajdowane podczas remontów w domach. Wie jak je ocalić od zniszczenia. Szklane negatywy, unikalne aparaty, gromadzone przez lata, postanowił udostępnić w stworzonym przez siebie Muzeum Starej Fotografii. We współpracy z zamojskimi dziennikarzami wydaje albumy, a także organizuje wystawy posiadanych zdjęć. Adam Gąsianowski traktuje prowadzenie swojego muzeum jako misję ocalania pamięci o ludziach. Fot. Adam Gąsianowski na tle swojej kolekcji zdjęć i aparatów.

Plantacje winorośli wracają na Lubelszczyznę. Tradycje uprawy winnego krzewu w naszym regionie sięgają średniowiecza. Zdaniem historyka sztuki i jednego z pierwszych plantatorów w naszych czasach Wojciecha Włodarczyka uprawa winorośli w większym stopniu sięga korzeni kultury niż jakakolwiek inna artystyczna działalność człowieka. Pierwszy program rządowy o uprawie winorośli powstał w 1823 roku.O historii, tradycjach, ale także symbolice, sztuce, ekonomii, polityce i rozwijającej się enoturystyce opowiemy w reportażu.

Reportaż Małgorzaty Sawickiej to reporterski zapis letniego dnia Janusza Winiarskiego, wieloletniego dziennikarza i prezesa Radia Lublin oraz twórcy Redakcji Reportażu w rozgłośni. Sztuka artystycznego kształtowania ogrodów była jedną z jego pasji. W życiu zawodowym dążył do wypracowania jak najdoskonalszego programu radiowego i  perfekcyjnego funkcjonowania radia jako instytucji. Zawsze cenił dojrzałość i aktywność obywatelską. Należał do organizatorów NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych, w związku z czym został pozbawiony pracy i aresztowany w stanie wojennym; potem pracował w zespole negocjatorów "okrągłego stołu", organizował w Lublinie Komitet Obywatelski i częściowo wolne wybory 1989 roku, a w latach 90 - tych przekształcił regionalną rozgłośnię w samodzielną spółkę Radio Lublin S.A. W październiku przypada rocznica jego śmierci. Fot. z archiwum Janusza Winiarskiego

Konserwacja przeprowadzona przez Muzeum Narodowe w Poznaniu potwierdziła, że obraz Józefa Pankiewicza "Targ na jarzyny " to kopia. Obraz był uważany za krok milowy w polskim malarstwie, przełamujący trendy. Do 7 grudnia w Muzeum Narodowym w Poznaniu można oglądać kopię obrazu po konserwacji i przedwojenne zdjęcie oryginału, na które zwrócił uwagę prof. Michał Haake z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. To on zauważył, że mamy do czynienia z kopią, a nie oryginałem. Reportaż "Tajemnica obrazu" opowiada o odkryciu profesora Haake i o roli malarstwa Józefa Pankiewicza.Fot. Fragment przedwojennego zdjęcia obrazu z książki Michała Haake "Utracone arcydzieło. Losy obrazu "Targ na jarzyny" Józefa Pankiewicza".

Wielopokoleniowa rodzina nazwiskiem Dyzio zamieszkuje dzisiaj Warszawę i okoliczne miejscowości. Wiele lat temu Beata Kowalska, w starym pudełku należącym do babci Marianny z domu Dyzio, odnalazła zdjęcie młodego mężczyzny w mundurze. Babcia nie chciała powiedzieć kim jest ów młodzieniec. Widać było, że wspomnienie wiąże się z przeżytą traumą. Później okazało się fotografia przedstawiała jej brata, Konstantego Dyzio, który zaginął na wojnie w nieznanych okolicznościach. Po latach, dzięki tajemniczej kartce, odnalezionej na grobie, gdzie po latach, jak twierdziła babcia, trafiły szczątki Kostka, rodzina dowiedziała się jakie były jego losy. Ale dowiedziała się czegoś jeszcze.

Mikołaj Sienicki zwany „Polskim Demostenesem” był wybitnym politykiem w XVI wieku, a  mimo to został skazany na zapomnienie, bo potomni uznali go za heretyka. Żył wczasach panowania Zygmunta Augusta, gdy kształtowała się demokracja szlachecka, a cieszył się takim poważaniem wśród posłów, że aż 9 razy został wybrany marszałkiem sejmu. O wyjątkowym, ponadczasowym znaczeniu podejmowanych przez szlachtę uchwał świadczy to, że aż dwa dokumenty sejmowe z tamtych czasów, naktórych znajduje się jego podpis, zostały w XXI wieku wpisane na listę UNESCO Pamięć Świata. O przywrócenie pamięci, odtworzenie życia Mikołaja starają się mieszkańcy Siennicy Różanej, gdzie się urodził i Bończy, gdzie został pochowany w kościele przez niego ufundowanym. O jegozasługach dla polskiej myśli politycznej z czasów Renesansu opowiada w reportażu pani Monika Nagowska, autorka książki „Mikołaj Sienicki i Rzeczpospolita jego czasów” i szukający dowodów na pokrewieństwo z Mikołajempan Tomasz Sienicki.Realizacja akustyczna reportażu: Piotr Król

Bohaterem audycji jest Tomasz Czajkowski pracujący w Ośrodku Brama Grodzka. W latach 2001-2017 był czterokrotnie w Izraelu, gdzie udało mu się nagrać kilkaset relacji osób narodowości żydowskiej związanych z Lubelszczyzną. To wyjątkowe przedsięwzięcie na skalę kraju albo i Europy. Czasami przyjmowany był z dystansem i nieufnością, ale częściej z zainteresowaniem i ciekawością,dlaczego ktoś z Polski interesuje się ich przeszłością, często tragiczną. Tomasz Czajkowski przez wiele lat był koordynatorem projektu Historia Mówiona.Jak to doświadczenie zmieniło go, w jakich brał udział projektach o tym m.in. opowie w reportażu.  W audycjiwykorzystano fragmenty relacji świadków historii z archiwum „Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN” zamieszczonych na stronie internetowej.

Sztandar i proporzec 4. Pułku Strzelców Podhalańskich przeleżały w ziemi 86 lat. Zostały ukryte przez żołnierzy walczących w rejonie Tomaszowa Lubelskiego we wrześniu 1939 roku. - Sztandar był dla przedwojennych żołnierzy największą świętością i nie mógł dostać się w ręce wroga - tłumaczy Maciej Podgórski, który odnalazł historyczne pamiątki.Sztandar złożony i schowany w plecaku zachował się wyjątkowo dobrze. Po renowacji będzie ozdobą tomaszowskiego muzeum. W tej opowieści jest także wątek osobisty, bo fragment sztandaru jest na zdjęciu z przysięgi stryja pana Piotra że Śląska. Stryj poległ pod Tomaszowem, a jego rodzina przez wiele lat szukała miejsca śmierci i pochówku.

Olga Boznańska to jedna z najwybitniejszych polskich i europejskich artystek czasów modernizmu. W tym roku przypada 160-lecie jej urodzin i 85-lecie jej śmierci. Była jedną z tych artystek, które przecierały szlaki i pokonywały olbrzymie trudności by zdobyć artystyczne wykształcenie w świecie zdominowanym przez mężczyzn. Rodzinny Kraków zamieniła na Monachium by uczyć się, między innymi, u Józefa Brandta, a następnie wyjechała do Paryża. Życiorys artystki, dobrze znany choćby dzięki zachowanym listom, wciąż ma swoje sekrety. Jakie? O tym opowie pisarka Sylwia Zientek. W reportażu usłyszymy też Natalię Szczerbę, kuratorkę wystawy poświęconej Oldze Boznańskiej i jej uczennicy Zofii Kulaszyńskiej - Couret w Muzeum Zamojskim.Będzie również wspomnienie dalekiego kuzyna Olgi - Marka Blaszke.Fot. Autoportret Olgi Boznańskiej z kolekcji Krzysztofa Musiała prezentowany na wystawie w Muzeum Narodowym w Lublinie "Co babie do pędzla?!".

Jest to druga część opowieści, której bohaterami są ludzie tworzący dział Historii Mówionej w Ośrodku Brama Grodzka. Opowiadają o swojej pracy, ale też pasji, spotkaniach ze świadkami historii, Zakres czasowy obejmuje ostatniedwudziestolecie XXI wieku (2005-2025) , w którym znacznie poszerzona została tematyka, którą się zajmują. Już nie dotyczy tylko społeczności żydowskiej, ale np.pszczelarstwa czy ziemiaństwa na Lubelszczyźnie. Powstał również blog, w którym wykorzystywane są relacje świadków historii. Urozmaicono też sposoby nagrywania, gdzie oprócz tradycyjnych rozmów twarzą w twarz, są np.organizowane spacery ze świadkiem historii.

Są w zegarkach, pilotach, laptopach i samochodachNiby niewielkie paluszki, kapsułki czy kostki a zniszczeń mogą narobić ogromnych. Jeśli wiedzą o tym już przedszkolaki to dlaczego dorośli tak niefrasobliwie do baterii podchodzą. Nadal ponad połowa z nich ląduje w odpadach zmieszanych a przecież jest to nie tylko szkodliwe dla środowiska ale i dla gospodarki. Metale ziem rzadkich dzięki, którym baterie działają są obecnie na wage złota.

W tym roku mija 140 lat od uruchomienia drogi żelaznej Dęblińsko – Dąbrowskiej. Linia kolejowa miała za zadanie połączyć kopalnie węgla Zagłębia Dąbrowskiego z Łódzkim Ośrodkiem Przemysłowym i była konkurencyjna dla kolei wiedeńskiej. W jej powstaniu dużą rolę odegrał Jan Gotlieb Bloch, który zakupił majątek na Podzamczu w Łęcznej.  Bloch był niezwykłym człowiekiem, który swoim życiorysem mógłby obdarzyć kilka osób, a wszystko czego się tknął zamieniał w złoto. Był pionierem bankowości polskiej, systemu ubezpieczeń, nowoczesnych metod pracy naukowej, statystyki, przedsiębiorcą i budowniczym kolei, a wreszcie obywatelem ziemskim, działaczem gospodarczym na skalę europejską, filantropem, pacyfistą, jak również ojcem pierwszej Pokojowej Konferencji w Hadze. Jego śladów będziemy szukali wraz z Ewą Leśniewską, autorką obszernej biografii Jana Gotlieba Blocha.

„W tej opowieści nie pójdziemy na skróty. Tak jak dawni fotografowie staniemy w ciemni z nadzieją, że stopniowo ukazywać się będzie zaskakujący obraz, którego jeszcze nie znamy. Na razie wiadomo tylko, że zafascynowany fotografią Jarek Dziak jako młody chłopak zrobił niezwykłe zdjęcie. Jego zagadkę chciał rozwikłać już dawno. Dopiero tego lata jednak postanowił ponownie uchylić drzwi do tajemnicy (…)” - mówi autorka Kasia Michalak.Czy udało się odnaleźć małą bohaterkę zdjęcia Jarka Dziaka? Co ta historia powiedziała o nas samych i o naszym kawałku wszechświata?

Jarek Dziak – lubelski fotograf zrobił latem 95 roku niezwykłe zdjęcie. Przygotowywał się w owym czasie do egzaminów do łódzkiej filmówki. Zdjęcie zostało wykonane na jednym z podwórek przy ulicy Grodzkiej. Jest na nim piękna kobieta -modelka oraz sześcioletnia dziewczynka o smutnych oczach, która chciała również zapozować fotografowi. Bohater reportażu postanowił po trzydziestu latach odnaleźć tamtą dziewczynkę…

Poświęciła edukacji, działalności społecznej i Lublinowi całe życie, ale dziś pamięta się bardziej o jej bracie Władysławie Kunickim. Kim była jego młodsza o 8 lat siostra? Józefa Kunicka była radną miejską aż trzech kadencji, polityczką, społeczniczką, nauczycielką. Jej wielką pasją była edukacja. Reprezentowała samorząd miejski w Radzie Szkolnej Lublina i w 1922 roku weszła w skład działającej przy niej Komisji Powszechnego Nauczania. Opracowała statut obowiązku szkolnego, dzięki któremu siedmioklasowe wykształcenie stało się obowiązkowe dla wszystkich dzieci. 

Więzienia pełne ludzi i potężna fala emigracji z kraju - tak zakończyły się protesty po sfałszowanych wyborach prezydenckich na Białorusi. Ale czy dyktator wygrał czy tez nieustannie trzyma gardę i z strachem śledząc wszelkie przejawy wolności. Białoruś bowiem żyje w sercach w śpiewnej mowie i na obczyźnie i jeszcze powróci na ulice Mińska Grodna i Homla. wie o tym nie tylko bohaterka audiodokumentu ale i uzurpator.

Kamienica Centralna jest jedynym w renesansowym Zamościu przykładem architektury secesyjnej. Budynek ma wyjątkową historię. Mieszkały tu osoby zajmujące ważne stanowiska: lekarze, sędziowie, radcy czy notariusze, z których najbardziej znany był poeta Bolesław Leśmian. Przez ponad sto lat "Centralka" podlegała zmianom. Z jej fasady zniknęły secesyjne ozdoby: kariatydy, czy głowy faunów. Choć właśnie ukończony został remont budynku, to nie uwzględniono w nim przywrócenia ozdób. Stara się o to jeden z mieszkańców prof. Marek Blaszke. Pieniądze na ten cel chce pozyskać ze środków z budżetu obywatelskiego. Więcej o historii "Centralki" opowie Monika Malec w reportażu "Dom w sercu miasta".Fot. Fragment oryginalnej dachówki marsylskiej, którymi był pokryty dach "Centralki".

Bystrzyca na niespełna 100 km długości ma co najmniej trzy oblicza, jest największym lewobrzeżnym dopływem Wieprza, no i leży nad nią Lublin. O współistnieniu miasta i rzeki, o wielkim stawie królewskim, o mobilnych młynach i papierniach, a także o zabytkowych i współczesnych mostach, jak również o rybach i wędkarstwie.

O wynalazcy z Lublina, który zmienił miejsce zamieszkania i zawód, skonstruował nowatorskie piece do wypalania drewna w górach, wypasał owce, a obecnie stworzył piece do produkcji czarnego czosnku. O czarnym węglu, czarnych owcach i czarnym czosnku, odwadze, kreatywności i nowatorskim podejściu do biznesu, który bohater dostosował do wyzwań i dramatycznych zmian życiowych oraz o tym, że w rodzinnym "stadzie" można współpracować, wytyczać nowe szlaki i rozwijać skrzydła.

Zmiana w życiu Anny Dubielis była podyktowana troską o zdrowie oraz koniecznością podjęcia decyzji co dalej z gospodarstwem pozostawionym przez jej mamę. Ania przez 20 lat pracowała w dużej firmie zajmującej się doradztwem rolniczym i mieszkała wygodnie w mieście. Co dała jej ucieczka z miasta na wieś? Fot. Anna Dubielis

Pałac, belweder, świątynia tak we wsi Dołhobrody mówią o budowli, która dominuje nad okolicą. Tymczasem jest to wymarzony dom . Zaprojektowany i zbudowany samodzielnie wielkim wysiłkiem i z ogromna pasją i miłością. Co kryje się za jego fasadą i jaka cenę maja marzenia...? Realizacja akustyczna Jarosław Gołofit

Niedawno media obiegła informacja, że Filharmonia Lubelska zdemontuje organy zainstalowane w sali koncertowej pod koniec lat 90. .Dyrektor tłumaczy to chęcią poprawy akustyki. Muzycy mówią o „zbrodni w biały dzień”. Za sprawą reportażu Anny Kaczkowskiej z 1998 roku powrócimy do początków funkcjonowania organów. Zostały zainstalowane przez znaną i cenioną od XIX wieku firmę Alexander Schuke z Poczdamu . Ostateczny kształt brzmieniowy konsultował ówczesny organista Filharmonii Robert Brodacki. Anna Kaczkowska przysłuchiwała się strojeniu instrumentu. Powstał wówczas reportaż o muzyce, która przez swoją wieloharmoniczność łączy, pozwalając równocześnie pięknie się różnić. W audycji mówią: Matthias Schuke, Tilo Catenhusen, Christoffer Burges, Matthias Ziernberg, Robert Brodacki i ksiądz profesor Andrzej Szostek.

2025 jest rokiem Stefana Żeromskiego, "a Nałęczów – miasto tak bliskie sercu pisarza – celebruje tę okazję w wyjątkowo smakowity sposób. Od 11 maja do 20 listopada trwa akcja #babeczkiŻeromskiego, która łączy literacką tradycję z lokalną kreatywnością kulinarną" - napisali organizatorzy. Kawiarnie, ciastkarnie i hotele przygotowały babeczki, które noszą imiona pań mieszkających w Nałęczowie w czasach Żeromskiego i odgrywały niemałą rolę również w życiu i twórczości pisarza.

Wspomnienie walki o zdrowie ulubionej przez uczniów nauczycielki, Beaty Nowak, która niestety odeszła, ale jej wspomnienie i charyzma żyją w pamięci dorosłych już wychowanków. W studiu psycholog i opowieść o pedagogach z powołania, którzy nawet wakacje poświęcają uczniom.

W czasie II wojny, prawdopodobnie jesienią 1943 roku, w lesie w okolicach Janowa Lubelskiego, upadł niemiecki pocisk V2 lub V1 Prawdopodobnie, bo pojawiały się opinie, że miejsce to, czyli lej z wodą, to ślad po upadku meteorytu. Jednak wydarzenie to zapadło w pamięć, nielicznym jużnajstarszym mieszkańcom okolicznych wsi. Latem 2016 roku, grupa naukowców, pod kierunkiem Muzeum Regionalnego w Janowie Lubelskim, postanowiła przebadać ten teren.W audycji (z 2016 r.) głos zabierają:   - Barbara Nazarewicz- kierownik Muzeum Regionalnego w Janowie Lubelskim- dr Dominiki Szulc – historyk- dr Łukasz Chabudziński – z Wydziału Nauk o Ziemi z pracowni Geoinformacji UMCS - Agnieszka Fac- archeolog z Muzeum Regionalnego w Janowie, która nadzorowała prace na uroczysku „Bomba”- Wiesław Oszust – który użyczył łodzi do poszukiwań śladów rakiety- Piotr Wic – uczestnik badań archeologicznych- Stanisław Malinowski, Stefan Pikula, Jan Rząd -mieszkańcy miejscowości Świnki - Stanisław Ładziak i Feliks Wereski - byli więźniowie obozu w Pustkowie położonym w pobliżu wyrzutni rakiet w Bliźnie, mieszkańcy Zdziłowic;- Edward Jarosz – żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych, AK, ps. „Mały”, mieszkaniec Białej, brat Adama Jarosza komendanta Placówki, który zabrał części od rakiety V1, która upadła na Podlaskach- Zbigniew Michalczyk – z Gminnego Centrum Kultury i Promocji odział w Zdziłowicach, który pomógł w dotarciu do byłych więźniów obozu w Pustkowie

W Muzeum w Zamościu można zobaczyć obrazy namalowane przez Olgę Boznańską i jej uczennicę Zofię Kulaszyńską - Couret.  Nazwisko uczennicy i jej prace są dziś mało znane. Ale jej życie, jak i jej obrazy, wypełnione są kolorami, których u jej mistrzyni nie spotkamy. Fot. Wystawa w Muzeum Zamojskim "Zamojskie korzenie – paryska szkoła! Wystawa Zofii Kulaszyńskiej-Couret i Olgi Boznańskiej w Muzeum Zamojskim."

Niemcy Francja Włochy to oczywiste kierunki migracji ale sa tacy którzy chcą mieszkać w Chorwacji lub Rumunii . Dlaczego o tym opowie bohaterka audiodokumentu jestem zewsząd, która do Zagrzebia przyjechała z powodu pracy licencjackiej poświęconej  pewnemu jugosłowiańskiemu rzeźbiarzowi. I została w tym mieście, które leży gdzieś w połowie drogi miedzy Polską, a Grecją i nie tak znowu daleko od Francji.  Wielokulturowość wpisana jest w jego ulice iplace tak samo jak w życiorys Natalii, która dom utożsamia z bliskością i zaufaniem odmawiając mu wszelkich architektonicznych konotacji. Na zdjęciu autorka podkastu bohaterka trzymała stała po drugiej stronie obiektywu. realizacja akustyczna Jarosław Gołofit muzyka Artur Giordno

Najpierw była wspólna pasja, potem miłość. Dorota i Wojtek Nowakowscy stanowią tandem doskonały w domu i na planie filmowym.Ona – jako operatorka obrazu – bierze udział w prestiżowych projektach telewizyjnych realizowanych na całym świecie. On – dowodzi rodzinną firmą producencką i…strzeże swojej żony. Oboje kochają życie: jego kolory i smaki.Fot. Katarzyna Ramlo

W Ośrodku Brama Grodzka Teatr NN od blisko 30 latrealizowany jest program Historia Mówiona. Polega on na rejestrowaniu, opracowywaniu oraz upowszechnianiu relacji mówionych dotyczących Lublina i Lubelszczyzny od dwudziestolecia międzywojennego do czasów współczesnych.  Pomysł zrodził się w głowie dyrektora Tomasza Pietrasiewicza w II połowie lat 90-tych, kiedy zainteresował się społecznością żydowską Lublina, którazniknęła z pejzażu miasta w czasie Holocaustu i po wojnie została wymazana z pamięci ludzi. Wizyta w Ośrodku, kobiety uratowanej przez polską rodzinę, potempo wojnie mieszkającej w Bramie Grodzkiej była inspiracją do utrwalania wspomnień mieszkańców miasta. O tamtych pionierskich czasach, kiedy nie było Internetu, z którego można było czerpać wiadomości, sprzęt nagrywający byłdrogi i słabej jakości, nie było źródeł pisanych, z których można było dowiedzieć się jak pracuje się nad relacjami osób nagrywanych w ramach programu historia mówiona, opowiadają byli i obecni pracownicy Ośrodka. Mówią o swojej pracy, ale też pasji, spotkaniach ze świadkami historii, z których wielu już dzisiaj nie żyje. Ale dzięki ich pracy głos i wspomnienia ocalały. To pierwsze część opowieści o HM dotycząca lat 1997 -2005.

Miejsce zbrodni i występku zamiast miasta ogrodu. Kośminek przez jednych zwany trójkątem bermudzkim przez innych dzielnicą cudów miał być wzorcową dzielnicą ogrodem, kolebką lubelskiej rewolucji przemysłowej w europejskim stylu. Miało być dobrze i pięknie, a wyszło jak zwykle. Odrapane kamieniczki, klocki domków jednorodzinnych, resztki po zakładach przemysłowych, w środku dzielnicy wielka płyta i deweloperski standard, który wciska się powoli od strony miasta. Lubelski Kośminek to opowieść o tej części świata, w której wszystko wychodzi trochę krzywo ,trochę na opak a jednak jest w tym i urok i miejska legenda, która wkrada się tam gdzie dostępu nie maja urbaniści.

Czym jest Szlak Renesansu Lubelskiego? Szczególnie w wakacje warto zajrzeć do poszczególnych zabytków na jego trasie (renesanslubelski.pl). Wraz z regionalistką i pisarką Ewą Leśniewską udamy się do kościoła p.w. Św. Marii Magdaleny w Łęcznej. Ale Szlak tworzy ponad 40 zabytków. Opowie o tym Dorota Lachowska, dyrektor Biura Lubelskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej.

To chyba była miłość od pierwszego wejrzenia, ona miała 17 lat, on 34. Ślub odbył się kilka miesięcy po pierwszym spotkanie w Krakowie w 1880 roku. Jan i Maria Kleniewscy osiedli w Kluczkowicach i trudno przecenić rolę, jaką odegrali w rozwoju regionu. Powstały cukrownie, kolejka wąskotorowa i zakłady przetwórcze.Maria niestrudzenie prowadziła kursy, szkolenia i naukę dla kobiet. Pierwsza wprowadziła też, na wzór szwedzki, wychowanie fizyczne do programu nauczania. Założyła liczne stowarzyszenia i organizacje kobiece, które nie tylko gromadziła kobiety z różnych warstw społecznych, ale też wszystkim dawały poczucie niezależności.

Covidowa artystka - mówi o sobie pani Halina. Do rysunku, do malowania wróciła po blisko 60 latach. Ołówka i pędzla w ręku nie trzymała od lat szkolnych. Podczas pandemii i przymusowego siedzenia w czterech ścianach obejrzała film o tym, jak malować. Pierwsze były plakatówki, teraz pastele na tekturze.Pani Halina maluje kwiaty, bo - jak mówi - to daje jej ukojenie. Zawodowo była nauczycielką fizyki, pracowała też z dziećmi niepełnosprawnymi, ale pasji w jej życiu jest dużo więcej.

Na początku lutego 1941 roku do Lasku Bogucińskiego w gminie Garbów przyjechała ciężarówkami grupa ludzieskortowana przez Niemców i wykopała w lesie dół. Tego samego dnia lub następnego przywieziono tam kilkanaście skrzyń. Po jakimś czasie miejscowi odkryli, że były to zwłoki nieznanych wówczas ofiar. Po wojnie wyszło na jaw, że byli toczłonkowie ruchu oporu aresztowani w Lublinie i zamordowani w więzieniu na Zamku lubelskim. Od lat tym wydarzeniem interesują się państwo Krzysztof i Jadwiga Flisiakowie z Bogucina a prokuratura IPN w Lublinie prowadzi śledztwo.  Jakie były kulisy tej sprawy, co udało sięwyjaśnić a czego nie, jakie wiążą się z tym wydarzeniem tajemnice? O tym wszystkim w reportażu.

Artysta malarz Piotr Łucjan jest uczniem Jerzego Nowosielskiego. Od początku inwazji Rosji na Ukrainie portretuje poległych Ukraińców z Drohobycza, z którego pochodził Bruno Schulz zabity przez hitlerowców w czasie II wojny. Maluje też kobiety, które uciekły z ogarniętej wojną Ukrainy do Polski wraz ze swoimi dziećmi. Manifestuje w ten sposób swój sprzeciw wobec wojny i zabijania ludzi.Fot. Obraz Piotra Łucjana Matka Boska Charkowska

"Janusz Rożek - dwa lata przed lubelskim lipcem" - to audycja poświęcona działaczowi ludowemu, opozycjoniście, który był prześladowany, zatrzymywany, w stanie wojennym internowany i represjonowany, a mimo wszystko niezmiennie aktywnie reagował na wydarzenia w Polsce. Już w lipcu 1978 roku powołał Komitetu Samoobrony Chłopskiej Ziemi Lubelskiej. 

Eduardo Frigatti jest uczniem Krzysztofa Pendereckiego. Paulinę spotkał na studiach w Krakowie. Tak jego życie zaczęło się zmieniać, a marzenia zaczęły się spełniać. Trzeba było tylko czasu i właściwych miejsc, w których Eduardo mógł spotkać wyjątkowych muzyków: Xiaotong Wang, Sebastiana Kozuba i Krzysztofa Jusiaka. Dziś tworzą niezwykły miks muzyki brazylijskiej i polskiej.fot.MM

Adam Han-Górski (1940), mieszkający w USA światowej sławy skrzypek, przyjechał do Lublina na spotkanie z uczniami Szkoły Muzycznej im. T. Szeligowskiego. Zapraszamy do wysłuchania opowieści o życiu charyzmatycznego artysty, ocalonego z Zagłady, naznaczonego traumą dzieciństwa, ale niezwykle przywiązanego do Polski. "Na strunach życia" w Radio Lublin, kilka minut po 21.00. Autorka Kasia Michalak. Reportaż i dźwięk, realizacja dźwięku Piotr Król.Autorka dziękuje za pomoc w realizacji audycji p. Grzegorzowi Cholewińskiemu - muzykowi Filharmonii Lubelskiej.Fot. Alec Soth, facebook Adama Han-Górskiego

Czy obecne Czermno na Zamojszczyźnie to gród Czerwień z czasów Bolesława Chrobrego? Ten sam, który Chrobry przyłączył do Polski. Czy pierwszy polski król tam był? Badania archeologów wstępnie to potwierdzają.O Bolesławie Chrobrym, o wyprawie na Kijów przez Grody Czerwieńskie, o tym jak wyglądało życie 1000 lat temu - opowiemy w audycji Magdy Grydniewskiej "Bolesław Chrobry".

Bohaterami audycji są Maria i Roman z Kosynia w gminie Wola Uhruska. Ponad dwadzieścia lat temu, kiedy znaleźli dla siebie to wiejskie siedlisko, było zarośnięte chaszczami. Płoty były zmurszałe i powywracane, a chata rozłaziła się i osiadała w podmokłym bagiennym terenie. Jednak urzekły ich rosnące tam majestatyczne, ponad stuletnie drzewa. Wokół nich postanowili zbudować swoje miejsce na ziemi. Wymagało to wiele trudu i wyrzeczeń, ale dziś ciężko im sobie wyobrazić powrót do miasta. Przyroda i żyjące wokół zwierzęta dają gospodarzom spokój i ukojenie. Ich siedlisko stało się też tymczasowym domem dla osób szukających schronienia przed wojną w Ukrainie.