Podcasts about nationale toneel

Conservator Margot Jongedijk over kunstenaar Martin Monnickendam. Verder in Wat blijft: kunstenaar Frank Stella, journalist Jet Bruinsma en actrice Marjon Brandsma. In het tweede uur en de podcast van Wat blijft: Actrice Marjon Brandsma stond aan de wieg van de spraakmakende Toneelgroep Baal, die maatschappelijk betrokken en politiek geëngageerd theater wilde maken. Tijdens haar lange toneelcarrière speelde ze bij alle grote toneelgezelschappen van Nederland, waaronder Het Publiekstheater, het Nationale Toneel en Toneelgroep Amsterdam. Judith Herzberg schreef speciaal voor haar de solo ‘De Caracal', ze ontving de Theo d'Or, ze was buitengewoon serieus in haar werk. Ze hield haar privéleven behoorlijk afgeschermd; ze was soms zwaarmoedig, maar vooral grappig, aldus de mensen die haar goed kenden.  Maarten Westerveen volgt haar spoor terug en praat met regisseur Gerardjan Rijnders, haar nicht filmregisseur Nanouk Leopold en collega en goede vriendin Olga Zuiderhoek. Wat blijft, na de dood van Marjon Brandsma? ---- Redactie radio: Laura Iwuchukwu, Nina Ramkisoen, Geerte Verduijn, Jessica Zoghary.  Eindredactie: Bram Vollaers ---    Meer over Wat blijft: https://www.human.nl/wat-blijft    Zie voor de playlist met alle muziek uit Wat blijft: https://open.spotify.com/playlist/1Gu8KXUHeVhLYE9M2jKkwu?si=cf8248e5824a48e5

Annemieke Bosman in gesprek met actrice Maria Kraakman. Maria Kraakman speelt bij ITA de monoloog 'Prima Facie', het prijswinnende toneelstuk van auteur Suzie Miller in een regie van Eline Arbo.. De snoeiharde monoloog maakte eerder furore op West End en Broadway en is nu voor het eerst in het Nederlands te zien. Tessa is een slimme en meedogenloze strafrechtadvocaat die gespecialiseerd is in zedendelicten. Ze heeft zich los weten te maken van haar arbeidersmilieu en wordt nu omgeven door oud geld en de geprivilegieerde elite. Rechtspraak is voor haar een sport. Ze vindt dat ze in vergelijking tot haar mannelijke collega's op een nette manier de slachtoffers van seksueel misbruik onderuithaalt. Zo houdt ze verdachten uit de gevangenis door precies genoeg twijfel te zaaien en altijd ‘de juridische waarheid' boven tafel te krijgen. Totdat de rollen onherroepelijk omdraaien: een onverwachte gebeurtenis confronteert haar met de gespannen verhouding tussen de patriarchale macht van de wet, de bewijslast en de moraal. Maria Kraakman is nauw betrokken geweest bij de vertaling van Prima Facie, om de vertaling op haar stem en spel af te stemmen. Kraakman was eerder bij ITA te zien in o.a. Het jaar van de kreeft (nominatie Theo d'Or), Ibsen huis, De dingen die voorbijgaan, Romeinse tragedies, Kleine zielen, De stille kracht, Lehman Trilogy en Penthesilea.  Kraakman studeerde in 1998 af aan de Arnhemse Toneelschool. Kraakman speelde bij Art & Pro,  het Nationale Toneel en Toneelgroep Oostpool. In 2010 won Maria Kraakman de Theo d'Or voor haar titelrol in Orlando.

Laura van Dolron is stand-up filosoof. In haar nieuwe voorstelling De Uitnodiging brengt ze een ode aan de liefde en bindt ze de strijd aan met haar bindings- en verlatingsangst. Sinds 2009 is Van Dolron artist in residence bij het Nationale Toneel en heeft ze haar eigen theatergezelschap, Goed Gezelschap van Laura. Femke van der Laan gaat met Laura van Dolron in gesprek.

Onze muzikale zomerstoet trekt vandaag naar Turkije. We volgen zangeres en actrice Meral Polat naar de geboortestreek van haar vader, waar haar met zorg gekozen muziek een compendium van een lange -en pijnlijke geschiedenis onthult. In onze zomerreeks Verre Geluiden horen we vandaag de klanken uit Zuidoost-Turkije. Meral Polat is onder andere bekend uit de succesvolle televisie serie Luizenmoeder en won in 2008 de publieksprijs Guido de Moor voor talentvolle acteur van het Nationale Toneel.

Wendell Jaspers speelt de diva Arkadina in een nieuwe toneelbewerking van ‘Een Meeuw' van Tsjechov door Ilja Leonard Pfeiffer. Jaspers speelde eerder bij het Nationale Toneel en ze werd genomineerd voor de Theo d'Or en de Colombina Toneelprijs. Op televisie was Wendell te zien in ‘Komt een vrouw bij de dokter', ‘Overspel' en ‘Rembrandt en ik'. Presentatie: Jellie Brouwer

In de Zwartekat podcast kijken we wekelijks met Freek de Jonge terug op zijn shows, in chronologische volgorde. Dit keer is dat Minetti - gebaseerd op het gelijknamige stuk van Thomas Bernhard - uit 1993. Freek vertelt over de voorstelling en hoe hij het stuk over een oudere acteur die nog een keer King Lear hoopt te spelen een eigen draai gaf. Daarnaast kijkt hij terug op zijn rol als de nar in King Lear van het Nationale Toneel en gaat het over de niet altijd even begrijpelijke tekst, zijn niet al te goede relatie had met hoofdrolspeler Andre van den Heuvel en hoe hij graag zijn eigen draai aan het stuk zou geven. De aanleiding is dat De Jonge zijn complete solo-oeuvre op Youtube aan het plaatsen is. Hij maakte tientallen grote shows, oudejaars- en nieuwjaarsconferences, verkiezingsconferences en gelegenheidsvoorstellingen. Het overgrote deel daarvan is vastgelegd en komt op zijn Youtube-kanaal. Voor de link naar de voorstelling en shownotes, zie Zwartekat.nl/podcast Music: www.bensound.com Meer weten over Zwartekat? Check Zwartekat.nl

Matteo van der Grijn is acteur. Na zijn opleiding was hij te zien in verschillende producties van De Theatercompagnie en het Nationale Toneel. Vanaf 2012 speelde Van der Grijn de titelrol in de musical Soldaat van Oranje. Daarnaast was hij onder meer te zien in de televisieserie Nieuwe Buren en speelde hij in films als Toscaanse bruiloft, Daglicht en Of Ik gek ben. Nu zijn werk als acteur door de coronacrisis nagenoeg stilligt, heeft hij een langgekoesterde wens in vervulling laten gaan: een (mini) album opnemen met zijn band The Men, getiteld Ramble. Pieter van der Wielen spreekt met Matteo van der Grijn.

Joris Smit is geboren in Utrecht en opgegroeid in het Groningse Tolbert. Tegenwoordig woont hij in Amsterdam. Al vroeg ontdekte hij het plezier in toneelspelen, eerst op Jenaplanschool te Midwolde, daarna bij de Vooropleiding Theater Groningen waar zich in het laatste productie-groep-jaar voorbereidde op de toneelschool. Na de acteursopleiding op de Toneelacademie in Maastricht ging Joris terug naar Groningen om daar vier jaar te spelen onder leiding van Koos Terpstra bij het Noord Nederlands Toneel. Joris Smit is sinds seizoen 2013-2014 verbonden aan Het Nationale Theater, voorheen Nationale Toneel. Vorig seizoen speelde Joris de hoofdrol in de zomerproductie Ondine onder regie van Jeroen de Man. Dit seizoen is hij te zien in Het duel en De wereld volgens John. Voor zijn rol in De Revisor is Joris genomineerd voor een Louis d?Or voor beste mannelijke dragende rol (2016). Ook is hij genomineerd voor een Gouden Kalf in de categorie ?beste acteur? voor zijn rol in de film Lotus (2011).

Joris Smit is geboren in Utrecht en opgegroeid in het Groningse Tolbert. Tegenwoordig woont hij in Amsterdam. Al vroeg ontdekte hij het plezier in toneelspelen, eerst op Jenaplanschool te Midwolde, daarna bij de Vooropleiding Theater Groningen waar zich in het laatste productie-groep-jaar voorbereidde op de toneelschool. Na de acteursopleiding op de Toneelacademie in Maastricht ging Joris terug naar Groningen om daar vier jaar te spelen onder leiding van Koos Terpstra bij het Noord Nederlands Toneel. Joris Smit is sinds seizoen 2013-2014 verbonden aan Het Nationale Theater, voorheen Nationale Toneel. Vorig seizoen speelde Joris de hoofdrol in de zomerproductie Ondine onder regie van Jeroen de Man. Dit seizoen is hij te zien in Het duel en De wereld volgens John. Voor zijn rol in De Revisor is Joris genomineerd voor een Louis d?Or voor beste mannelijke dragende rol (2016). Ook is hij genomineerd voor een Gouden Kalf in de categorie ?beste acteur? voor zijn rol in de film Lotus (2011).

Vera Beths en dochter Katja Herbers weten beiden wat internationaal succes is. Vera Beths treedt op met Nederlandse symfonieorkesten waarbij ze op een Stradivarius uit 1727 speelt. Ze boekte wereldwijd succes en is net zo geïnteresseerd in Oude Muziek als geïmproviseerde muziek. Dochter Katja Herbers speelde bij Toneelgroep Amsterdam, het Nationale Toneel en de Münchner Kammerspiele. En had succes in Amerika met de tv-serie Manhattan en het tweede seizoen van de HBO-serie ‘Westworld’. Presentatie: Petra Possel

Dinsdag 30 mei praten Samira Bouchibti (VVD) en Thibaud Delpeut (Theater Utrecht) met elkaar. Samira Bouchibti schreef onder meer 'De moslim bestaat niet, een zoektocht naar de Islam', was programmamaker (van o.m. Surinamers zijn beter dan Marokkanen), columniste en presentatrice. Ze was van 2006 tot 2010 voor PVDA Tweede Kamerlid. In maart 2011 zegde ze haar lidmaatschap van de PvdA op en werd een jaar later lid van de VVD. Momenteel is ze woordvoerder cultuur van de VVD-fractie in de Amsterdamse Gemeenteraad. Thibaud Delpeut is artistiek directeur van Theater Utrecht. Hij studeerde klinische psychologie en volgde daarna de regieopleiding in Amsterdam. Sindsdien werkte hij als regisseur voor o.a. Toneelschuur Producties, het Nationale Toneel en Toneelgroep Amsterdam.

Herm Pol bespreekt vertaald proza. Sinds een paar jaar programmeren theaters in het hele land vlak na de dodenherdenking een voorstelling met een daar aan verwant thema. Dit Theater na de Dam vindt ook dit jaar weer plaats. Onder andere met een theaterlezing van de notulen van de Wannsee-bijeenkomst door het Nationale Toneel. Een [...]

Theaterman, filmacteur en zanger Zelfs als bekroond zanger en acteur blijft Jeroen Willems (1962) in gevecht met zijn gevoel van eigenwaarde. Willems volgde zijn opleiding tot acteur aan de Toneelacademie in Maastricht. Hij heeft tientallen rollen gespeeld in Nederlandse toneelgezelschappen. Op dit moment speelt hij vooral in het buitenland: Duitsland, Zwitserland. Ook ontwikkelde hij zich als filmacteur, in Nederland en daarbuiten. Hij speelde rollen in onder meer Majesteit, Komt een Vrouw bij de Dokter en Ocean’s Twelve. Zijn stem wordt door critici beschreven als van ‘een hypnotiserende kracht’. Die kracht heeft hij ingezet als zanger. Hij werd bekend van zijn eigenzinnige versie van Brel liederen en van Monteverdi. Orfeo naar Monteverdi wordt ook weer deze kerstperiode uitgevoerd. Maar op kerst zelf mag hij zichzelf zijn. -------------------------------------- Inleiding Jeroen Willems Jeroen werd geboren in 1962 in Maastricht en groeide op in Heerlen. Zijn theatercarrière begon aan de toneelschool van Maastricht, waar hij na verschillende mislukte audities werd toegelaten. Zijn eerste theatergroep was Hollandia, waar hij 16 jaar lang grote rollen speelde. Daarnaast trad hij op met het Nationale Toneel en toneelgroep Oostpool. Als acteur was hij te zien in verschillende drama series, waaronder Bij ons in de Jordaan, De Troon, Stellenbosch en Bellicher: de macht van Meneer Miller. Op het witte doek speelde Jeroen onder andere in Komt een Vrouw bij de Dokter, De Brief voor de Koning, Ocean’s Twelve, de Passievrucht, en Majesteit—waarvoor hij een gouden kalf kreeg voor zijn rol als Prins Claus. Ook ontving hij de prestigieuze Louis D’or prijs voor zijn werk en kreeg hij als eerste de Mary Dresselhuys prijs. Van zijn Limburgs accent horen we inmiddels niets meer. Want Jeroen werkte er hard aan om hier van af te raken. Zijn gevoel en passie voor taal maakten hem een succes in het buitenland. Zijn veelvuldig bekroonde monoloog ‘Twee Stemmen’ voert hij al 14 jaar op, in het Engels, Duits en Frans. Hiervoor trok hij onder andere langs Berlijn, New York, Adelaide, Londen, Sint Petersburg, Avignon en Edinburgh. Met name in Duitsland is Jeroen nu een veelgevraagd acteur. Dat komt goed uit want volgens Jeroen heeft Duitsland een veel dieper gewortelde theatercultuur dan Nederland. In Duitsland trad hij onder andere op met de Duitse topactrice Barbara Sukowa, bekend van Berlin Alexanderplatz en lola. Ondanks zijn grote acteertalent zegt Jeroen zelf dat zingen hem “gelukkiger maakt dan toneelspelen.” Hij laat dan ook geen mogelijkheid voorbij gaan om te zingen. Zijn gevoel voor zang komt ook terug in zijn acteerwerk waarbij hij zelfs zijn toneelteksten benaderd als een partituur. Met veel succes zong hij zijn eigenzinnige versie van Brel liederen de liederen van Jacques Brel. En ontving hij veel lof voor zijn vertolking van Monteverdi in samenwerking met het percussiegezelschap Track van Paul Koek. Ondanks zijn succes wordt Jeroen zijn carrière ook gekenmerkt door een constante onzekerheid. Een onzekerheid waardoor hij zichzelf en zij die met hem werken tot het uiterste duwt. ------------------------------------------------ SAMENVATTING EERSTE UUR Sanders wilde graag het gesprek beginnen met het feit dat zijn gast gestopt is met roken, want dat had Jeroen vorige week tijdens het voorgesprek gezegd: maar vlak voor het gesprek stak hij er toch één op: hoe zit dat? Roken is een verslaving, en door de zenuwen voor dit lange gesprek komt het er dan toch van. Het is niet goed voor de stem en ik wil er wel van af, ik ben bijna 50!, zegt hij, het is ongezond. Hij begon op zijn 16-de, zijn voorbeeld was zijn Caballero rokende vader, de dramaleraar die vroeg stierf, toen Jeroen nog maar 15 was. Wie was hij op zijn 16-de? Ik was eerst een enthousiast open kind dat aan de buren zijn nieuwe kleren liet zien: kijk ik heb een nieuwe broek, een nieuw hemd, zegt hij. Het jezelf laten zien zat er jong in. Van dat open jongetje werd hij een verlegen dichtgeslagen puber. Die weinig sprak maar wel al zong. In die verlegen periode spiegel je jezelf aan de wereld, aan de volwassenen; je weet het niet, maar je wilt uitstralen dat je het wel weet, en is er schaamte. Hij heeft later in zijn vak geleerd dat verlegenheid een groot goed is. Niet weten en loslaten is de essentie van het vak. Naast verlegenheid is er ook de hoogmoed, er van overtuigd zijn dat hij het toch bij het rechte eind heeft. Veel mensen in ons vak, zoals hij dat noemt, ons vak van acteurs, hebben die combinatie van hoogmoed en verlegenheid. Omdat er continu over je geoordeeld wordt. In repetities, in recensies, altijd wordt er over je geoordeeld, wat goed is en wat slecht, en het voelt als zeer persoonlijk. Dus moet je leren niet afhankelijk te worden van dat oordeel, en je eigenwaarde houden. Je moet geloven in jezelf. En dat voor iemand die 7 keer toelatingsexamen deed voor verschillende toneelscholen in 2 jaar tijd en werd afgewezen. Toen hij eindelijk werd aangenomen op de theaterschool in Maastricht was hij heel verbaasd dat het niet bij iedereen zo was gegaan. Wat is er over van die verlegenheid? Nou, dat hij wel stil kan vallen in een gesprek, niet meer weet wat te vinden of te zeggen, over niks meer een mening heeft ( dan zeggen de mensen dat hij zo?n mysterieuze man is, of dat hij zo arrogant is), maar dan weet ie het gewoon even niet. Het katholieke zuiden van zijn jeugd wordt even genoemd, en zijn vader die ook toneel speelde ? Jeroen speelde zelfs met hem in de Kaukasische krijtkring ? en toen was ie nog maar vier. Zijn moeder was logopediste, zijn ouders kenden elkaar van de theaterschool en waren beiden liefhebbers van poëzie, zijn moeder die nog leeft geeft nog altijd voordrachtsavonden. Het was een grote liefde, die na 18 jaar werd afgebroken. De dood van zijn vader die toen nog maar 52 was, was een daverende klap ofwel dat bleek het te zijn. Want in die tijd zelf op zijn 15-de deed hij stoer, om de gêne van zijn vriendjes voor te zijn: zo van jaha mijn vader is de pijp uit gegaan. Terwijl het echte gevoel onmacht was: een onvoorwaardelijke liefde was zomaar weggesneden. Echt binden en echt loslaten bleek moeilijk te zijn in zijn verdere leven. Uit die tijd zelf herinnert hij zich ook hoe hij zijn moeder beschermde: dat zijn eigen verdriet en kwaadheid minder belangrijk was. Het leidde ook tot het afscheid van het geloof. Want hij was tot dan een heel vroom misdienaar-tje dat dichtbij God was. De kleine Messias ? dat waren zo?n beetje de laatste woorden. SAMENVATTING TWEEDE UUR We begonnen in Heerlen, of het dorp Welten daarnaast, waar hij opgroeide. Hij doet de Heerlense tongval even, het accent waarmee hij gepest werd toen hij carnaval vierde in Maastricht. Prins Carnaval is hij nooit geworden, vreemd eigenlijk want hij voetbalde wel, en werd aanvoerder, ondanks zichzelf, en na die wedstrijd stopte hij omdat hij zichzelf niet goed genoeg vond. Acteren dat wilde hij echt: Hij was 17, hij zag een film, een scène, een actrice, die raakte hem en hij dacht dat kan ik ook en dat wil ook. Welke film het was, weet hij niet meer, wel het moment van overtuiging. Wat houdt dat in, die wens om acteur te worden? vraagt Sanders die die wens om te spelen niet kan navoelen. Het gaat dan nog niet om wat het betekent, niet om de boodschap, om confrontatie, om artistieke visie ? nee in eerste instantie gaat het om het plezier van spelen ? het plezier om iets te verbeelden. Het plezier van taal. Het plezier van iemand raken. Sanders wil het verschil tussen zingen en spelen benoemen: bij zingen moet je je eigen stem leren vinden. Bij acteren moet je dependances van jezelf bouwen zegt de interviewer. Nee, zegt Jeroen Willems, die dependances bouw je niet, die zijn er, die zijn deel van jezelf. Je wilt ook niet dat de acteur verdwijnt in zijn personage. Als je naar een grote acteur gaat kijken, en daar schaar ik me tussen, dan wil je toch niet dat die verdwijnt, je wilt hem juist zien, zien zijn, in een personage. Dat is een lang en onzeker proces: je repeteert, je bent onzeker, je wilt het meteen goed doen, maar dat kan niet, je moet over de schreef durven gaan, lelijk durven gaan. En een regisseur die het ook niet altijd weet en dat gewoon zegt, zoals Johan Simons, dat is een verademing! Sanders wil weten hoe zo?n theaterschool is ? dat gesleur aan je, dat je je móet laten zien, al die onzekerheden en dat op je 19-de. Ja, zo is het zegt Willems, die geen voorstander is van method acting, waarin je op je eigen emotionele verhaal een rol legt. Hij is een voorstander van de opvatting: het is verbeelding, het is allemaal gelogen. Je roept het op, maar het is niet echt. Hij leerde ook zijn Heerlens accent af. Het is een verrijking om het ABN te leren net zoals het Frans, het Duits, Zuid-Afrikaans, waarin hij speelt. Hij heeft goede oren gekregen van zijn ouders, zegt hij, oren zijn de belangrijkste dingen die je hebt als acteur of zanger. We weten niet half hoezeer we met onze oren kijken.

Theaterman, filmacteur en zanger Zelfs als bekroond zanger en acteur blijft Jeroen Willems (1962) in gevecht met zijn gevoel van eigenwaarde. Willems volgde zijn opleiding tot acteur aan de Toneelacademie in Maastricht. Hij heeft tientallen rollen gespeeld in Nederlandse toneelgezelschappen. Op dit moment speelt hij vooral in het buitenland: Duitsland, Zwitserland. Ook ontwikkelde hij zich als filmacteur, in Nederland en daarbuiten. Hij speelde rollen in onder meer Majesteit, Komt een Vrouw bij de Dokter en Ocean’s Twelve. Zijn stem wordt door critici beschreven als van ‘een hypnotiserende kracht’. Die kracht heeft hij ingezet als zanger. Hij werd bekend van zijn eigenzinnige versie van Brel liederen en van Monteverdi. Orfeo naar Monteverdi wordt ook weer deze kerstperiode uitgevoerd. Maar op kerst zelf mag hij zichzelf zijn. -------------------------------------- Inleiding Jeroen Willems Jeroen werd geboren in 1962 in Maastricht en groeide op in Heerlen. Zijn theatercarrière begon aan de toneelschool van Maastricht, waar hij na verschillende mislukte audities werd toegelaten. Zijn eerste theatergroep was Hollandia, waar hij 16 jaar lang grote rollen speelde. Daarnaast trad hij op met het Nationale Toneel en toneelgroep Oostpool. Als acteur was hij te zien in verschillende drama series, waaronder Bij ons in de Jordaan, De Troon, Stellenbosch en Bellicher: de macht van Meneer Miller. Op het witte doek speelde Jeroen onder andere in Komt een Vrouw bij de Dokter, De Brief voor de Koning, Ocean’s Twelve, de Passievrucht, en Majesteit—waarvoor hij een gouden kalf kreeg voor zijn rol als Prins Claus. Ook ontving hij de prestigieuze Louis D’or prijs voor zijn werk en kreeg hij als eerste de Mary Dresselhuys prijs. Van zijn Limburgs accent horen we inmiddels niets meer. Want Jeroen werkte er hard aan om hier van af te raken. Zijn gevoel en passie voor taal maakten hem een succes in het buitenland. Zijn veelvuldig bekroonde monoloog ‘Twee Stemmen’ voert hij al 14 jaar op, in het Engels, Duits en Frans. Hiervoor trok hij onder andere langs Berlijn, New York, Adelaide, Londen, Sint Petersburg, Avignon en Edinburgh. Met name in Duitsland is Jeroen nu een veelgevraagd acteur. Dat komt goed uit want volgens Jeroen heeft Duitsland een veel dieper gewortelde theatercultuur dan Nederland. In Duitsland trad hij onder andere op met de Duitse topactrice Barbara Sukowa, bekend van Berlin Alexanderplatz en lola. Ondanks zijn grote acteertalent zegt Jeroen zelf dat zingen hem “gelukkiger maakt dan toneelspelen.” Hij laat dan ook geen mogelijkheid voorbij gaan om te zingen. Zijn gevoel voor zang komt ook terug in zijn acteerwerk waarbij hij zelfs zijn toneelteksten benaderd als een partituur. Met veel succes zong hij zijn eigenzinnige versie van Brel liederen de liederen van Jacques Brel. En ontving hij veel lof voor zijn vertolking van Monteverdi in samenwerking met het percussiegezelschap Track van Paul Koek. Ondanks zijn succes wordt Jeroen zijn carrière ook gekenmerkt door een constante onzekerheid. Een onzekerheid waardoor hij zichzelf en zij die met hem werken tot het uiterste duwt. ------------------------------------------------ SAMENVATTING EERSTE UUR Sanders wilde graag het gesprek beginnen met het feit dat zijn gast gestopt is met roken, want dat had Jeroen vorige week tijdens het voorgesprek gezegd: maar vlak voor het gesprek stak hij er toch één op: hoe zit dat? Roken is een verslaving, en door de zenuwen voor dit lange gesprek komt het er dan toch van. Het is niet goed voor de stem en ik wil er wel van af, ik ben bijna 50!, zegt hij, het is ongezond. Hij begon op zijn 16-de, zijn voorbeeld was zijn Caballero rokende vader, de dramaleraar die vroeg stierf, toen Jeroen nog maar 15 was. Wie was hij op zijn 16-de? Ik was eerst een enthousiast open kind dat aan de buren zijn nieuwe kleren liet zien: kijk ik heb een nieuwe broek, een nieuw hemd, zegt hij. Het jezelf laten zien zat er jong in. Van dat open jongetje werd hij een verlegen dichtgeslagen puber. Die weinig sprak maar wel al zong. In die verlegen periode spiegel je jezelf aan de wereld, aan de volwassenen; je weet het niet, maar je wilt uitstralen dat je het wel weet, en is er schaamte. Hij heeft later in zijn vak geleerd dat verlegenheid een groot goed is. Niet weten en loslaten is de essentie van het vak. Naast verlegenheid is er ook de hoogmoed, er van overtuigd zijn dat hij het toch bij het rechte eind heeft. Veel mensen in ons vak, zoals hij dat noemt, ons vak van acteurs, hebben die combinatie van hoogmoed en verlegenheid. Omdat er continu over je geoordeeld wordt. In repetities, in recensies, altijd wordt er over je geoordeeld, wat goed is en wat slecht, en het voelt als zeer persoonlijk. Dus moet je leren niet afhankelijk te worden van dat oordeel, en je eigenwaarde houden. Je moet geloven in jezelf. En dat voor iemand die 7 keer toelatingsexamen deed voor verschillende toneelscholen in 2 jaar tijd en werd afgewezen. Toen hij eindelijk werd aangenomen op de theaterschool in Maastricht was hij heel verbaasd dat het niet bij iedereen zo was gegaan. Wat is er over van die verlegenheid? Nou, dat hij wel stil kan vallen in een gesprek, niet meer weet wat te vinden of te zeggen, over niks meer een mening heeft ( dan zeggen de mensen dat hij zo?n mysterieuze man is, of dat hij zo arrogant is), maar dan weet ie het gewoon even niet. Het katholieke zuiden van zijn jeugd wordt even genoemd, en zijn vader die ook toneel speelde ? Jeroen speelde zelfs met hem in de Kaukasische krijtkring ? en toen was ie nog maar vier. Zijn moeder was logopediste, zijn ouders kenden elkaar van de theaterschool en waren beiden liefhebbers van poëzie, zijn moeder die nog leeft geeft nog altijd voordrachtsavonden. Het was een grote liefde, die na 18 jaar werd afgebroken. De dood van zijn vader die toen nog maar 52 was, was een daverende klap ofwel dat bleek het te zijn. Want in die tijd zelf op zijn 15-de deed hij stoer, om de gêne van zijn vriendjes voor te zijn: zo van jaha mijn vader is de pijp uit gegaan. Terwijl het echte gevoel onmacht was: een onvoorwaardelijke liefde was zomaar weggesneden. Echt binden en echt loslaten bleek moeilijk te zijn in zijn verdere leven. Uit die tijd zelf herinnert hij zich ook hoe hij zijn moeder beschermde: dat zijn eigen verdriet en kwaadheid minder belangrijk was. Het leidde ook tot het afscheid van het geloof. Want hij was tot dan een heel vroom misdienaar-tje dat dichtbij God was. De kleine Messias ? dat waren zo?n beetje de laatste woorden. SAMENVATTING TWEEDE UUR We begonnen in Heerlen, of het dorp Welten daarnaast, waar hij opgroeide. Hij doet de Heerlense tongval even, het accent waarmee hij gepest werd toen hij carnaval vierde in Maastricht. Prins Carnaval is hij nooit geworden, vreemd eigenlijk want hij voetbalde wel, en werd aanvoerder, ondanks zichzelf, en na die wedstrijd stopte hij omdat hij zichzelf niet goed genoeg vond. Acteren dat wilde hij echt: Hij was 17, hij zag een film, een scène, een actrice, die raakte hem en hij dacht dat kan ik ook en dat wil ook. Welke film het was, weet hij niet meer, wel het moment van overtuiging. Wat houdt dat in, die wens om acteur te worden? vraagt Sanders die die wens om te spelen niet kan navoelen. Het gaat dan nog niet om wat het betekent, niet om de boodschap, om confrontatie, om artistieke visie ? nee in eerste instantie gaat het om het plezier van spelen ? het plezier om iets te verbeelden. Het plezier van taal. Het plezier van iemand raken. Sanders wil het verschil tussen zingen en spelen benoemen: bij zingen moet je je eigen stem leren vinden. Bij acteren moet je dependances van jezelf bouwen zegt de interviewer. Nee, zegt Jeroen Willems, die dependances bouw je niet, die zijn er, die zijn deel van jezelf. Je wilt ook niet dat de acteur verdwijnt in zijn personage. Als je naar een grote acteur gaat kijken, en daar schaar ik me tussen, dan wil je toch niet dat die verdwijnt, je wilt hem juist zien, zien zijn, in een personage. Dat is een lang en onzeker proces: je repeteert, je bent onzeker, je wilt het meteen goed doen, maar dat kan niet, je moet over de schreef durven gaan, lelijk durven gaan. En een regisseur die het ook niet altijd weet en dat gewoon zegt, zoals Johan Simons, dat is een verademing! Sanders wil weten hoe zo?n theaterschool is ? dat gesleur aan je, dat je je móet laten zien, al die onzekerheden en dat op je 19-de. Ja, zo is het zegt Willems, die geen voorstander is van method acting, waarin je op je eigen emotionele verhaal een rol legt. Hij is een voorstander van de opvatting: het is verbeelding, het is allemaal gelogen. Je roept het op, maar het is niet echt. Hij leerde ook zijn Heerlens accent af. Het is een verrijking om het ABN te leren net zoals het Frans, het Duits, Zuid-Afrikaans, waarin hij speelt. Hij heeft goede oren gekregen van zijn ouders, zegt hij, oren zijn de belangrijkste dingen die je hebt als acteur of zanger. We weten niet half hoezeer we met onze oren kijken.

Theaterman, filmacteur en zanger Zelfs als bekroond zanger en acteur blijft Jeroen Willems (1962) in gevecht met zijn gevoel van eigenwaarde. Willems volgde zijn opleiding tot acteur aan de Toneelacademie in Maastricht. Hij heeft tientallen rollen gespeeld in Nederlandse toneelgezelschappen. Op dit moment speelt hij vooral in het buitenland: Duitsland, Zwitserland. Ook ontwikkelde hij zich als filmacteur, in Nederland en daarbuiten. Hij speelde rollen in onder meer Majesteit, Komt een Vrouw bij de Dokter en Ocean’s Twelve. Zijn stem wordt door critici beschreven als van ‘een hypnotiserende kracht’. Die kracht heeft hij ingezet als zanger. Hij werd bekend van zijn eigenzinnige versie van Brel liederen en van Monteverdi. Orfeo naar Monteverdi wordt ook weer deze kerstperiode uitgevoerd. Maar op kerst zelf mag hij zichzelf zijn. -------------------------------------- Inleiding Jeroen Willems Jeroen werd geboren in 1962 in Maastricht en groeide op in Heerlen. Zijn theatercarrière begon aan de toneelschool van Maastricht, waar hij na verschillende mislukte audities werd toegelaten. Zijn eerste theatergroep was Hollandia, waar hij 16 jaar lang grote rollen speelde. Daarnaast trad hij op met het Nationale Toneel en toneelgroep Oostpool. Als acteur was hij te zien in verschillende drama series, waaronder Bij ons in de Jordaan, De Troon, Stellenbosch en Bellicher: de macht van Meneer Miller. Op het witte doek speelde Jeroen onder andere in Komt een Vrouw bij de Dokter, De Brief voor de Koning, Ocean’s Twelve, de Passievrucht, en Majesteit—waarvoor hij een gouden kalf kreeg voor zijn rol als Prins Claus. Ook ontving hij de prestigieuze Louis D’or prijs voor zijn werk en kreeg hij als eerste de Mary Dresselhuys prijs. Van zijn Limburgs accent horen we inmiddels niets meer. Want Jeroen werkte er hard aan om hier van af te raken. Zijn gevoel en passie voor taal maakten hem een succes in het buitenland. Zijn veelvuldig bekroonde monoloog ‘Twee Stemmen’ voert hij al 14 jaar op, in het Engels, Duits en Frans. Hiervoor trok hij onder andere langs Berlijn, New York, Adelaide, Londen, Sint Petersburg, Avignon en Edinburgh. Met name in Duitsland is Jeroen nu een veelgevraagd acteur. Dat komt goed uit want volgens Jeroen heeft Duitsland een veel dieper gewortelde theatercultuur dan Nederland. In Duitsland trad hij onder andere op met de Duitse topactrice Barbara Sukowa, bekend van Berlin Alexanderplatz en lola. Ondanks zijn grote acteertalent zegt Jeroen zelf dat zingen hem “gelukkiger maakt dan toneelspelen.” Hij laat dan ook geen mogelijkheid voorbij gaan om te zingen. Zijn gevoel voor zang komt ook terug in zijn acteerwerk waarbij hij zelfs zijn toneelteksten benaderd als een partituur. Met veel succes zong hij zijn eigenzinnige versie van Brel liederen de liederen van Jacques Brel. En ontving hij veel lof voor zijn vertolking van Monteverdi in samenwerking met het percussiegezelschap Track van Paul Koek. Ondanks zijn succes wordt Jeroen zijn carrière ook gekenmerkt door een constante onzekerheid. Een onzekerheid waardoor hij zichzelf en zij die met hem werken tot het uiterste duwt. ------------------------------------------------ SAMENVATTING EERSTE UUR Sanders wilde graag het gesprek beginnen met het feit dat zijn gast gestopt is met roken, want dat had Jeroen vorige week tijdens het voorgesprek gezegd: maar vlak voor het gesprek stak hij er toch één op: hoe zit dat? Roken is een verslaving, en door de zenuwen voor dit lange gesprek komt het er dan toch van. Het is niet goed voor de stem en ik wil er wel van af, ik ben bijna 50!, zegt hij, het is ongezond. Hij begon op zijn 16-de, zijn voorbeeld was zijn Caballero rokende vader, de dramaleraar die vroeg stierf, toen Jeroen nog maar 15 was. Wie was hij op zijn 16-de? Ik was eerst een enthousiast open kind dat aan de buren zijn nieuwe kleren liet zien: kijk ik heb een nieuwe broek, een nieuw hemd, zegt hij. Het jezelf laten zien zat er jong in. Van dat open jongetje werd hij een verlegen dichtgeslagen puber. Die weinig sprak maar wel al zong. In die verlegen periode spiegel je jezelf aan de wereld, aan de volwassenen; je weet het niet, maar je wilt uitstralen dat je het wel weet, en is er schaamte. Hij heeft later in zijn vak geleerd dat verlegenheid een groot goed is. Niet weten en loslaten is de essentie van het vak. Naast verlegenheid is er ook de hoogmoed, er van overtuigd zijn dat hij het toch bij het rechte eind heeft. Veel mensen in ons vak, zoals hij dat noemt, ons vak van acteurs, hebben die combinatie van hoogmoed en verlegenheid. Omdat er continu over je geoordeeld wordt. In repetities, in recensies, altijd wordt er over je geoordeeld, wat goed is en wat slecht, en het voelt als zeer persoonlijk. Dus moet je leren niet afhankelijk te worden van dat oordeel, en je eigenwaarde houden. Je moet geloven in jezelf. En dat voor iemand die 7 keer toelatingsexamen deed voor verschillende toneelscholen in 2 jaar tijd en werd afgewezen. Toen hij eindelijk werd aangenomen op de theaterschool in Maastricht was hij heel verbaasd dat het niet bij iedereen zo was gegaan. Wat is er over van die verlegenheid? Nou, dat hij wel stil kan vallen in een gesprek, niet meer weet wat te vinden of te zeggen, over niks meer een mening heeft ( dan zeggen de mensen dat hij zo?n mysterieuze man is, of dat hij zo arrogant is), maar dan weet ie het gewoon even niet. Het katholieke zuiden van zijn jeugd wordt even genoemd, en zijn vader die ook toneel speelde ? Jeroen speelde zelfs met hem in de Kaukasische krijtkring ? en toen was ie nog maar vier. Zijn moeder was logopediste, zijn ouders kenden elkaar van de theaterschool en waren beiden liefhebbers van poëzie, zijn moeder die nog leeft geeft nog altijd voordrachtsavonden. Het was een grote liefde, die na 18 jaar werd afgebroken. De dood van zijn vader die toen nog maar 52 was, was een daverende klap ofwel dat bleek het te zijn. Want in die tijd zelf op zijn 15-de deed hij stoer, om de gêne van zijn vriendjes voor te zijn: zo van jaha mijn vader is de pijp uit gegaan. Terwijl het echte gevoel onmacht was: een onvoorwaardelijke liefde was zomaar weggesneden. Echt binden en echt loslaten bleek moeilijk te zijn in zijn verdere leven. Uit die tijd zelf herinnert hij zich ook hoe hij zijn moeder beschermde: dat zijn eigen verdriet en kwaadheid minder belangrijk was. Het leidde ook tot het afscheid van het geloof. Want hij was tot dan een heel vroom misdienaar-tje dat dichtbij God was. De kleine Messias ? dat waren zo?n beetje de laatste woorden. SAMENVATTING TWEEDE UUR We begonnen in Heerlen, of het dorp Welten daarnaast, waar hij opgroeide. Hij doet de Heerlense tongval even, het accent waarmee hij gepest werd toen hij carnaval vierde in Maastricht. Prins Carnaval is hij nooit geworden, vreemd eigenlijk want hij voetbalde wel, en werd aanvoerder, ondanks zichzelf, en na die wedstrijd stopte hij omdat hij zichzelf niet goed genoeg vond. Acteren dat wilde hij echt: Hij was 17, hij zag een film, een scène, een actrice, die raakte hem en hij dacht dat kan ik ook en dat wil ook. Welke film het was, weet hij niet meer, wel het moment van overtuiging. Wat houdt dat in, die wens om acteur te worden? vraagt Sanders die die wens om te spelen niet kan navoelen. Het gaat dan nog niet om wat het betekent, niet om de boodschap, om confrontatie, om artistieke visie ? nee in eerste instantie gaat het om het plezier van spelen ? het plezier om iets te verbeelden. Het plezier van taal. Het plezier van iemand raken. Sanders wil het verschil tussen zingen en spelen benoemen: bij zingen moet je je eigen stem leren vinden. Bij acteren moet je dependances van jezelf bouwen zegt de interviewer. Nee, zegt Jeroen Willems, die dependances bouw je niet, die zijn er, die zijn deel van jezelf. Je wilt ook niet dat de acteur verdwijnt in zijn personage. Als je naar een grote acteur gaat kijken, en daar schaar ik me tussen, dan wil je toch niet dat die verdwijnt, je wilt hem juist zien, zien zijn, in een personage. Dat is een lang en onzeker proces: je repeteert, je bent onzeker, je wilt het meteen goed doen, maar dat kan niet, je moet over de schreef durven gaan, lelijk durven gaan. En een regisseur die het ook niet altijd weet en dat gewoon zegt, zoals Johan Simons, dat is een verademing! Sanders wil weten hoe zo?n theaterschool is ? dat gesleur aan je, dat je je móet laten zien, al die onzekerheden en dat op je 19-de. Ja, zo is het zegt Willems, die geen voorstander is van method acting, waarin je op je eigen emotionele verhaal een rol legt. Hij is een voorstander van de opvatting: het is verbeelding, het is allemaal gelogen. Je roept het op, maar het is niet echt. Hij leerde ook zijn Heerlens accent af. Het is een verrijking om het ABN te leren net zoals het Frans, het Duits, Zuid-Afrikaans, waarin hij speelt. Hij heeft goede oren gekregen van zijn ouders, zegt hij, oren zijn de belangrijkste dingen die je hebt als acteur of zanger. We weten niet half hoezeer we met onze oren kijken.