Nooit meer slapen

De installaties van kunstenaar Morena Bamberger zijn een ode aan haar Sinti roots, haar identiteit en Moeder Aarde. De Limburgse studeerde in 2018 af aan de Academy of Fine Arts and Design in Maastricht en creëert sindsdien installaties die door licht, geluid en geur een zintuiglijke reis zijn voor de toeschouwer. Bamberger won in 2018 de Gilbert de Bontridder Prijs en de Henriëtte Hustinxprijs en werd in 2022 bekroond met de Parkstad Limburg Prijs. Ze werd onder andere bekend door haar installatie ‘Sonnekaskro Djiephen', Sinti voor ‘Een Leven Van Goud'. Daarin liet zij de woonwagen als een kapel zien, waar religie en reizen samenkomen. Dit werk werd besproken in de New York Times. Nu tovert zij met haar installatie ‘Through Matter of Time' de zolder van het Stedelijk Museum Schiedam om tot een duister universum. In haar eerste solotentoonstelling buiten Limburg onderzoekt ze de overgang tussen leven en dood. De mystieke kanten van het leven en oude culturen vormen haar inspiratiebronnen. Femke van der Laan gaat met Morena Bamberger in gesprek.

Luk van Haute is auteur, gastprofessor aan de Universiteit Gent en vertaler. Hij studeerde Japanologie aan de Universiteit Gent en Universiteit van Tokio en verbleef in diverse hoedanigheden in Japan, onder andere als werknemer bij een filmproductiemaatschappij, als tolk, als schoonfamilie, als academicus, als journalist en als literair vertaler. Vooral als laatstgenoemde is hij sinds 2005 actief. Inmiddels vertaalde hij ruim dertig werken, van onder andere Haruki Murakami, Kenzaburo Oe en Yasunari Kawabata. Voor de door hem samengestelde en vertaalde bloemlezing ‘Liefdesdood in Kamara en andere Japanse verhalen' ontving van Haute in 2015 de Filter Vertaalprijs. Nu verschijnt zijn nieuwe boek ‘Trein naar Kamakura'. In dit boek gidst van Haute de lezer door zijn herinneringen aan zijn trips naar Japan, bezoekt hij plekken die een belangrijke rol spelen in boeken en interviewt hij de belangrijkste hedendaagse schrijvers.  Femke van der Laan gaat met Luk van Haute in gesprek.

Joris Koptod Nioky is filmmaker. Hij werkte meer dan twintig jaar in de culturele sector, onder andere als fotograaf, schrijver en muzikant, voordat hij in 2020 zijn debuut als regisseur maakte. Dat deed hij met ‘Portret van een mislukt schrijver'. Hij won daarmee de Filmprijs van de Stad Utrecht. In 2021 volgde zijn tweede film ‘Dit ben ik niet'. Daarvoor trok hij in bij zijn moeder Rian (71) om haar te laten reflecteren op het moederschap. Joris gebruikt zijn film om Rian te confronteren met de trauma's van het verleden, waar zij zich, na het zien van een tussentijdse montage, totaal niet in herkent. In zijn nieuwe film ‘Zoekjaar' bevraagt Nioky de Nederlandse bureaucratie. Hij volgt Chinese performancekunstenaar Nadh, die na het behalen van zijn diploma op een Nederlandse kunstacademie precies één jaar de tijd krijgt om een baan te vinden - zijn ‘zoekjaar' - anders moet hij weg uit Nederland. Joris Koptod Nioky volgt Nadh en houdt de kijker een spiegel voor: je kunt je naar de regels voegen, maar je kunt ze ook bevragen of verwerpen. Femke van der Laan gaat met Joris Koptod Nioky in gesprek.

Beeldend kunstenaar Susanne Khalil Yusef werd geboren in Duitsland, als dochter van Palestijnse vluchtelingen. Yusef behaalde haar bachelor en master in Fine Arts aan de St. Joost Academie in Den Bosch en raakte toegewijd aan onderzoek naar haar familiegeschiedenis en de Palestijnse diaspora tijdens een semester aan de International Academy of Art Palestine (IAAP) in Ramallah. Ze maakt kleurrijke installaties door verschillende media te combineren, zoals muurschilderingen, video, keramiek en publieksparticipatie. Hoewel haar felgekleurde werk luchtig en speels is, stelt ze kritische vragen over thema's als thuisland en ontheemding, identiteit en sociaalgeografische machtsverhoudingen. Werken van haar hand zijn op dit moment te zien op De Textiel Biënnale 2025 in Museum Rijswijk en in de vierde editie van ‘Makersgeheimen', in het Textielmuseum in Tilburg. Femke van der Laan gaat met Susanne Khalil Yusef in gesprek.

Atze de Vrieze ontvangt een inspirerende gast uit de kunst, cultuur of actualiteit, die vertelt over werk & leven. Nooit Meer Slapen is hét nachtelijke cultuurprogramma van de VPRO. In de nacht voer je nu eenmaal de beste gesprekken. Abonneer je nu op de podcast of luister live op NPO Radio 1, iedere werkdag om middernacht.

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Sander Schimmelpenninck is journalist, columnist en schrijver. Schimmelpenninck werkte zich in korte tijd op tot hoofdredacteur van het tijdschrift Quote. Vanaf 2019 schrijft hij een wekelijkse column voor de Volkskrant en maakt hij samen met Jaap Reesema de Zelfspodcast. Ook verschijnt Schimmelpenninck regelmatig op televisie, onder andere in de VPRO-series ‘Sander en de Kloof' en ‘Sander versus de socials'. In zijn boek ‘De domheid regeert' analyseert Schimmelpenninck domheid als een politieke strategie, die schade verricht aan de rechtstaat, de democratie en de journalistiek. Femke van der Laan gaat met Sander Schimmelpenninck in gesprek.

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Safae el Khannoussi is schrijver, docent en promovendus. Ze schrijft haar proefschrift over politieke filosofie en gevangenisabolitionisme vanuit dekoloniaal perspectief. Eerder publiceerde ze verhalen in De Gids. In haar werk staan thema's als ballingschap, voortvluchtigheid en het paradoxale bestaan van de migrant centraal. Haar debuutroman ‘Oroppa' volgt een groep outcasts die bij een verdwijning betrokken raakt. El Khanoussi leidt haar kleurrijke personages door een Europa dat meestal onzichtbaar blijft. Femke van der Laan gaat met Safae el Khannoussi in gesprek.

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Juilliard Frans, beter bekend als Hef, is rapper. De Rotterdamse rapper brak in 2009 door met zijn debuutalbum ‘Hefvermogen', dat inmiddels een klassieker is in de Nederlandse hiphop. Hierop staan hits als ‘Op een missie', ‘Feunen' en ‘Get money'. Zijn laidback, rauwe stijl levert hem al jaren respect op, zowel van critici als van de straat. Hef is nog altijd een grote naam in de nederhop. Zijn tiende album ‘Bloed Is Dikker Dan Water' werd een succes, en zijn jubileumshow speelde hij in een volledig uitverkocht Ahoy. Daarnaast was hij te zien in de film ‘Straatcoaches vs Aliens' en maakt hij de podcast 'Rookworst'. Op 7 juni slaat Hef de handen ineen met het Residentie Orkest voor een unieke Symphonic Junction, waarbij hiphop en klassieke muziek samenkomen. De luisteraar is te gast in een avond met orkestrale uitvoeringen van zijn grootste hits.

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Roxane van Iperen is schrijver en jurist. Haar boeken, waaronder ‘Schuim der aarde', ‘De genocidefax' (Boekenweekessay 2021) en ‘Eigen welzijn eerst', werden meerdere keren bekroond en zijn inmiddels vertaald in 14 talen. In 2021 hield ze de 4 mei-lezing. Haar veelgelezen boek 't Hooge Nest', is een verhaal over de Joodse zussen Lien en Janny Brilleslijper en hun familie en gaat over moed, verraad en menselijkheid in barbaarse tijden. Het won in 2019 de Opzij Literatuurprijs, stond in 2020 op de shortlist van de NS Publieksprijs en werd een New York Times Best Seller. Van Iperen komt nu met het essay ‘Eigen planeet eerst', waarin ze de politieke ontwikkelingen sinds de val van de Muur onderzoekt en suggereert dat het mogelijk de democratie zelf is die ons naar de rand van de afgrond voert. Lotje IJzermans gaat met Roxane van Iperen in gesprek.  

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Tommy Wieringa is schrijver. In 2005 brak hij door met het bekroonde ‘Joe Speedboot'. Hij won daarna verschillende prijzen, waaronder onder meer de Libris Literatuurprijs voor ‘Dit zijn de namen'. Wieringa schreef het boekenweekgeschenk van 2014, en onder meer columns voor NRC en de Volkskrant. Wieringa reisde mee met een konvooi door Oekraïne. Het leverde het boek ‘Konvooi' op, dat een verhaal vertelt over de mens in oorlog. Daarnaast staat ‘Joe Speedboot' dit jaar centraal in de bibliotheekcampagne Heel Nederland Leest. Femke van der Laan gaat met Tommy Wieringa in gesprek.  

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Nora Akachar is actrice, theatermaker en presentatrice. Ze speelde in films en series als ‘Vakkenvullers', ‘Meskina' en ‘Mocro Maffia'. Onlangs was ze te zien in Wie Is De Mol en was zij presentator van de televisieprogramma's ‘RaRa Ramadan' en ‘Ramadan in Nederland'. Akachar staat ook op het podium, waar zij maatschappelijke thema's aansnijdt. Zo realiseerde zij de voorstelling ‘Trauma's van Nora on Stage' naar aanleiding van haar gelijknamige Facebookpagina. In haar nieuwste show ‘TamgHart' belicht ze de kracht van de vrouw vanuit een niet-westers perspectief, waarbij ze traditionele en moderne opvattingen laat botsen. Femke van der Laan gaat met Nora Akachar in gesprek.

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen.   Maurits de Bruijn is schrijver en redacteur. Hij werkt voor kunsttijdschrift 'Mister Motley' en schreef onder meer de roman ‘Man maakt stuk', die op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs stond. Ook publiceerde hij het non-fictieboek ‘Ook mijn Holocaust'. Samen met Randy Vermeulen maakte hij de podcast ‘En niemand bleef onaangeraakt', over de aidscrisis, en hoe het stigma daarvan nog altijd doorwerkt in generaties queer personen. Afgelopen jaar was hij actief in het publieke debat, met opiniestukken en speeches over Israël en Palestina. Zo sprak hij op benefietavonden en tijdens de dodenherdenking bij het Homomonument in Amsterdam. Zijn nieuwe boek ‘Geweten' gaat hierover en is een verdiepend en veelkantig verhaal, over de genocide in het Midden-Oosten.   Lotje IJzermans gaat met Maurits de Bruijn in gesprek.

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Christien Brinkgreve is socioloog en schrijver. Ze schreef talloze boeken en artikelen, zowel voor wetenschappelijke tijdschriften als voor een breder publiek. In 2015 vormde ze een netwerk van mensen uit verschillende vakgebieden, ‘Babel', dat vanuit groeiende kritiek op de meetcultuur alternatieven in onderzoek en beroepspraktijken probeert te ontwikkelen. Dat resulteerde in het boek ‘Weten vraagt meer dan weten'.  Ook verschenen van haar hand titels als ‘Wie wil er nog moeder worden', ‘Vertel' en ‘De Ruimte van Herman Hertzberger'. Brinkgreves nieuwste boek ‘Beladen Huis' is het relaas van een vrouw na het overlijden van haar man. Het is een memoir over de ruimte die je inneemt in een relatie en over de keuzes die we maken uit liefde. Femke van der Laan gaat met Christien Brinkgreve in gesprek.

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Morgan Knibbe is regisseur. Zijn film ‘Those Who Feel The Fire Burning' was de Nederlandse inzending voor de Oscars in 2015, werd genomineerd voor de eerste prijs op IDFA en won het Gouden Kalf voor Beste Documentaire. Ook maakte hij ‘An Impossibly Small Object' en ‘The Atomic Soldiers', die een Gouden Kalf voor Beste Korte Documentaire won. Zijn nieuwste project is de speelfilm ‘The Garden of Earthly Delights', waarin de elfjarige Ginto worstelt met zijn drugsverslaving en het overleven in de sloppenwijken van Manilla. Ondertussen komt een Nederlandse sekstoerist, Michael, die wordt overwoekerd door zijn seksuele wensen, de stad in. De film gaat in première op het ‘Movies that Matter' festival en is genomineerd voor de Dutch Focus en de Grand Jury Fiction awards.  Femke van der Laan gaat met Morgan Knibbe in gesprek.

Deze zomer, tot en met 8 augustus, geniet je van onze selectie aan zomertips uit het afgelopen seizoen Nooit Meer Slapen. Coco Schrijber is schrijver en documentairemaker. Haar films krijgen veel erkenning, zo won ze in 2008 een Gouden Kalf voor 'Bloody Mondays & Strawberry Pies'. In haar laatste film 'Look What You Made Me Do' staan drie vrouwen centraal die hun mishandelende man hebben vermoord.  Sinds 2015 schrijft ze ook romans, zoals ‘De luchtvegers' en ‘Ola en de dingen'.  Haar nieuwste boek ‘Het gezoem van bijna alles' gaat over Cato Goudschenker, een postbode die, gedreven door het verlies van haar kinderen, een onomkeerbare keten van gebeurtenissen in gang zet.  Lotje IJzermans gaat met Coco Schrijber in gesprek. Denk je aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl

Ellen Deckwitz is dichter, schrijver en presentator. Van haar hand verschenen prijswinnende bundels als ‘De steen vreest mij' en bestsellers als ‘Olijven moet je leren lezen'. In 2021 won ze de Johnny, de oeuvreprijs voor podiumpoëzie, en in 2022 won ze de oudste literaire prijs, de Tollensprijs, voor haar oeuvre. Ze is columnist voor NRC en maakt samen met schrijvers Joost de Vries en Charlotte Remarque de literatuurpodcast Boeken FM. Daarnaast heeft ze de dagelijkse podcast Poëzie Vandaag en is ze sinds januari 2024 Stadsdichter van Amsterdam. Ellen wordt de nieuwe vrijdagavondpresentator van Nooit Meer Slapen. Vanaf 22 augustus presenteert ze elke vrijdag ons interviewprogramma op Radio 1. Daarom draaien Lotje en Ellen de rollen halverwege het gesprek om. Ellen zal Lotje dan bevragen.  Lotje IJzermans gaat met Ellen Deckwitz in gesprek.

Roy Villevoye is beeldend kunstenaar. Hij studeerde aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam en ontwikkelde zich daar tot een succesvol schilder. Begin jaren ‘90 vond er een verandering plaats in zijn werk. Hij bezocht de Asmat, een volk in Nieuw-Guinea, en raakte door hen geïnspireerd. In plaats van schilderijen, besloot hij installaties, sculpturen, foto's en videowerk te maken. Vanaf dat moment speelt de uitwisseling tussen plekken, mensen en gebieden een prominente rol in zijn oeuvre. Zo maakte hij verschillende films over de Asmat en de Eerste Wereldoorlog, zoals ‘Winter Prayers' en ‘The Double'. Zijn werk is nu te zien in ‘Imaginable Lives' in Kunsthal KAdE. De tentoonstelling is een dubbelsolo met Mella Jaarsma, die ook werk tentoonstelt dat verbonden is aan de Indonesische archipel. Beide kunstenaars creëren dialogen tussen verschillende culturen en dagen de toeschouwer uit om kritisch te kijken naar hoe ‘de ander' wordt gedefinieerd en waargenomen. Ernst-Jan Pfauth gaat met Roy Villevoye in gesprek.

Annefleur Schipper is journalist en programmamaker. Ze werkt als redacteur achter de schermen bij televisie en was redacteur en programmamaker bij de NOS, VPRO en BNNVARA. Ook had ze een wekelijkse rubriek in talkshow ‘Khalid & Sophie' en presenteerde ze het dagelijkse programma ‘Op de Matrix'. Sinds 2020 maakt en presenteert Schipper, samen met Vera Siemons, de podcast ‘De Lesbische Liga'. Samen bespreken zij de series die hen opvallen, bijzondere Queer vrouwen en maken ze de balans op: wat is waar van wat wordt vertoond? Naast hun succesvolle podcast trekken zij volle zalen met hun liveshows en zijn ze een vast onderdeel van festival ‘Down The Rabbit Hole' en organiseren ze evenementen tijdens Pride Amsterdam. Teddy Tops gaat met Annefleur Schipper in gesprek

Edwin Jonker is acteur. Hij studeerde twee jaar Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, maar maakte daarna de stap naar het acteren. Hij was in het theater onder andere te zien als Tom Collins in ‘Rent', waarvoor hij in 2001 een John Kraaijkamp Musical Award voor beste mannelijke bijrol ontving. Ook speelde hij in voorstellingen als ‘Sister Act' en ‘The Lion King' en vorig jaar won hij een Musical Award voor beste mannelijke bijrol, voor zijn rol als Pilatus in ‘Jesus Christ Superstar'. Jonker, die ook in series en films als ‘Goede tijden, slechte tijden', ‘Verliefd op Bali' en ‘Dochters' te zien was, vertolkt nu de rol van Hades in theatervoorstelling ‘HADESTOWN'. Deze wereldwijde musicalsensatie, die werd bekroond met acht Tony Awards en een Grammy Award, komt deze zomer voor het eerst naar Nederland. Twee oude liefdesverhalen komen samen in een nieuw, modern jasje: dat van de jonge dromers Orpheus en Eurydice, en dat van Koning Hades en zijn vrouw Persephone.  Lotje IJzermans gaat met Edwin Jonker in gesprek.

Barbara Debeuckelaere is journalist en fotograaf. Ze was als journalist in dienst bij de Standaard, de Morgen en VRT, waar ze aan radio- en televisieprogramma's werkte. Voor VRT reisde ze geregeld naar het Midden-Oosten om reportages te maken. In 2014 verliet ze de omroep en de nieuwsindustrie, om een meer poëtisch perspectief van de wereld te delen, onder andere door beeldende kunst en fotografie.  In de loop van 2023 en 2024 werkte Debeuckelaere aan een fotoproject in samenwerking met vijftig Palestijnse vrouwen in Tel Rumeida, in Hebron op de Westelijke Jordaanoever. Dit project kreeg de titel ‘OM (أُمّ, mother), want 'om betekent moeder in het Arabisch. Met analoge fotocamera's maakten de vrouwen zelf beelden in hun directe omgeving, waar een derde van de huizen verlaten is door het aanhoudende geweld tegen Palestijnen. 'OM is een werk dat de apartheid in Palestina toont op een intieme manier, via momentopnames in de levens van moeders en hun kinderen. Het project werd in 2024 gepubliceerd in boekvorm en nu is er in FOMU een gelijknamige tentoonstelling te zien. Ernst-Jan Pfauth gaat met Barbara Debeuckelaere in gesprek.

Mirjam van Biemen is journalist en werkte jarenlang bij de KRO voor verschillende radio- en televisieprogramma's. Als freelancer maakte ze documentaire podcasts voor de publieke omroep, zoals ‘De Buitenstaanders' en ‘In volle vlucht'. Ook schreef ze artikelen voor allerlei dagbladen en tijdschriften. Van Biemen was 8 jaar oud toen ze het nieuws kreeg dat haar moeder een einde aan haar leven had gemaakt in een psychiatrische inrichting. In 2015 maakte Van Biemen over haar moeder de podcast ‘Mama wil weg'. Nu is er een gelijknamig boek, waarin ze op zoek gaat naar wie haar moeder was en wat haar dreef, geholpen door haar moeders dagboeken en gesprekken met betrokkenen.              Lotje IJzermans gaat met Mirjam van Biemen in gesprek.

Lucas Zandberg is schrijver. Hij debuteerde in 2007 met de historische roman ‘Mijn leven is van mij', over keizerin Sisi. Daarna volgden verschillende titels, waaronder ‘De vergeten prins', ‘De rendementsdenker' en ‘De geschiedenis van mijn onvoorstelbare ouderdom'. Naast zijn schrijverschap werkt Zandberg op een hogeschool en publiceert hij artikelen en essays, onder meer in FD Persoonlijk. In zijn nieuwe roman ‘Rustimo' keert Zandberg terug naar het Wenen van Sisi. De keizerin ontvangt in dit boek een bijzonder geschenk van de onderkoning van Egypte: Rustimo, een Soedanees weeskind. Hij wordt aangesteld als speelkameraad van haar lievelingsdochter Valérie en krijgt zo toegang tot de pracht en praal van het hof. Terwijl hij zijn plaats probeert te vinden, groeit zijn band met Valérie, maar ook de weerstand van de hovelingen. Atze de Vrieze gaat met Lucas Zandberg in gesprek.

Guida Joseph is illustrator en schrijver. Ze studeerde aan de Rietveld Academie en maakte jarenlang illustraties voor kinderboeken. In 2020 verscheen ‘De rode draad', over het kampsyndroom van haar vader. Voor dat boek ontving ze de Holocaust Literatuur Prijs. Nu komt Joseph met het boek 'Enkele reis Sobibor', over de briefkaarten die haar grootmoeder schreef tijdens de oorlog. Ze werd in 1943 gedeporteerd en ging op zoek naar haar zoon, de vader van Joseph. De kaarten die zij schreef, gooide zij uit de trein naar haar familie om te beschrijven wat zij zag, voelde en dacht. Atze de Vrieze gaat met Guida Joseph in gesprek. Door omstandigheden is dit een herhaling.

Joep van Lieshout is beeldend kunstenaar. Hij maakt objecten die zich bevinden op de grens tussen beeldende en toegepaste kunst en werd bekend door zijn ontwerpen van tafels, stoelen, keuken- en toiletblokken van polyester. In 1992 won hij de Prix de Rome en in 1995 richtte hij zijn eigen studio ‘Atelier van Lieshout' (AVL) op. Samen met een team creëert hij sindsdien objecten die grenzen verleggen en architectuur, kunst en design samenbrengen. Beroemd zijn bijvoorbeeld zijn ‘mobile homes', verplaatsbare wooneenheden, of het aanhangwagentje dat hij in opdracht van de SP maakte, in de vorm van een enorme vleestomaat. Recenter presenteerde AVL ‘The Voyage', een monumentale processie van meer dan honderd objecten, machines en beelden. Het werk symboliseert de eeuwige menselijke obsessie met vooruitgang. Lotje IJzermans gaat met Joep van Lieshout in gesprek.

Hedy Tjin is illustrator. Ze is bekend om haar muurschilderingen, textielprints, geïllustreerde boeken en krantencovers, waarbij ze krachtige kleuren gebruikt om onderwerpen van maatschappelijke waarde over te brengen. Ze illustreerde boeken als ‘Op de Rug van Bigi Kayman', ‘Manie Schaafijs' en ‘Lennox & de Gouden Sikkel', waarvoor ze driemaal een Zilveren Penseel won. Ook werd ze in 2019 genomineerd voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst. Vanaf 5 juli zijn haar muurschilderingen te zien in ‘Post/No/Bills', een serie in het Stedelijk Museum waarin jonge grafische makers nieuw werk tonen. Voor Tjin is saamhorigheid een belangrijke bron van inspiratie. Samen vieren, samen protesteren, samen herdenken: juist op deze momenten ziet zij hoe verschillen worden overbrugd en hoe mensen elkaar weten te vinden. Haar werk is een ode aan die gedeelde ervaringen: van de uitbundige sfeer op Koningsdag tot het herdenken tijdens Keti Koti, van het juichen bij het WK, tot protesteren op de Dam. Atze de Vrieze gaat met Hedy Tjin in gesprek.

In 2017 debuteerde ze met de verhalenbundel ‘Verkruimeld land' en in 2020 werd ze door NRC Handelsblad verkozen tot een van de literaire talenten van het jaar. Twee jaar later verscheen haar debuutroman ‘Half leven', die genomineerd werd voor de Confituur Boekhandelsprijs, de Hebban Debuutprijs en de Opzij Literatuurprijs en won de PrixFintro Publieksprijs. Vorig jaar ontving Sabi de Jonge Veer en de Ultima voor Opkomend Talent en deze zomer verschijnt haar tweede roman ‘Zo zingt de pijn'. In dit boek onderzoekt ze of intergenerationeel trauma om te zetten is in intergenerationele troost. Lotje IJzermans gaat met Aya Sabi in gesprek.

Arnon Grunberg is schrijver. Hij werd bekend met zijn debuutroman ‘Blauwe Maandagen', die bekroond werd met de Anton Wachterprijs en het Gouden Ezelsoor. Later volgden titels als ‘Fantoompijn', ‘de Asielzoeker' en ‘Tirza', waarmee hij de Libris-literatuurprijs en de Gouden Uil won. Ook richtte Grunberg de Holocaust Literatuurprijs op. Deze prijs wordt elke twee jaar uitgereikt voor het beste literaire werk waarin de Holocaust een belangrijke rol speelt. Zelf werd hij in 2022 bekroond met de Johannes Vermeer Prijs en de PC Hooft Prijs. Nu presenteert Grunberg een nieuw seizoen van ‘Het filosofisch kwintet'. “De oude wereld sterft, en de nieuwe wereld worstelt om geboren te worden; nu is de tijd van monsters”. Deze zin uit 1929, toegeschreven aan Antonio Gramsci, vormt het uitgangspunt van het nieuwe seizoen. Grunberg gaat wekelijks met verschillende denkers op zoek naar de monsters van deze tijd. Femke van der Laan gaat met Arnon Grunberg in gesprek.

Giovanni Brand is performer en schrijver. Hij maakt theater over verhalen die bijna te zwaar zijn om aan te horen. De Roma- en Sintigemeenschap loopt over van die verhalen, omdat er op veel plekken in Europa (nog altijd) onmenselijk met hen wordt omgegaan. Brand ziet het daarom als zijn verantwoordelijkheid om de verhalen van de Roma- en Sintigemeenschap op het toneel te brengen, omdat ze ook onderdeel zijn van onze Nederlandse geschiedenis. Brand maakte succesvolle voorstellingen als ‘I Love Roma' en ‘Zanger zonder volk', waarmee hij genomineerd werd voor de Toneelschrijfprijs 2024. Nu duikt Brand opnieuw de heftige geschiedenis van de Roma in. Zijn muzikale voorstelling ‘No Man's Land' vertelt het verhaal van drie generaties (Roma)vrouwen die tegen hun wil gesteriliseerd zijn. Deze vrouwen strijden om te ontsnappen aan een leven vol onderdrukking, terwijl ze worstelen met de verwachtingen die aan hen worden gesteld. Ze vinden troost in de rijke mythologie van de Roma-gemeenschap, die hen meer steun biedt dan de harde realiteit van hun bestaan. Femke van der Laan gaat met Giovanni Brand in gesprek.

Jaap van den Beukel is fotograaf en documentairemaker. In zijn fotografie vertelt hij, door de omgeving te gebruiken, een verhaal over de geportretteerden. Zo maakte hij in 2016 de serie ‘Our Grid/Growing between the Lines', waarin hij portretten van jongeren uit de Amsterdamse wijk IJburg afzet tegen de strakke architectuur van het eiland. Ook maakte hij documentaires, zoals ‘Om die liefde gaat het', een portret van zijn ouders in hun meest kwetsbare jaren. Recent maakte Van den Beukel 'Mijn Noord', een serie portretten over de bewoners van de wijk Tuindorp Nieuwendam. Met deze serie werd hij in 2023 genomineerd voor de Zilveren Camera en de Dutch Photography Award. Waar de tentoonstelling een visuele indruk gaf van de buurt, duikt hij met een gelijknamige documentaire dieper in het dagelijkse leven en de opvattingen van met name oudere bewoners van de wijk Tuindorp Nieuwendam. Juist voor deze groep heeft Amsterdam-Noord de afgelopen jaren een ingrijpende transformatie doorgemaakt. Femke van der Laan gaat met Jaap van den Beukel in gesprek.

Mattias Spee is pianist en componist. Hij studeerde in 2021 af aan het Conservatorium van Amsterdam en ontwikkelde zich sindsdien tot componist, improvisator en interdisciplinair artiest. Spee wordt een van de grootste pianotalenten van Nederland genoemd en besteedt graag aandacht aan werken en componisten die vergeten dreigen te raken. Deze fascinatie resulteerde in een serie albums genaamd ‘Eclipse'. Voor het derde album in deze serie richt hij de schijnwerper op Sergei Protopopov. Deze componist maakte in de jaren '20 van de 20ste eeuw furore met zijn harmonische vindingrijkheid, maar het Stalin-regime keurde zijn composities af, stuurde hem naar een strafkamp in Siberië en legde een boycot op zijn werk. Spee nam niet alleen het uitgegeven werk van Protopopov onder handen, maar zette ook enkele onuitgegeven manuscripten als eerste pianist ooit op de plaat. Femke van der Laan gaat met Mattias Spee in gesprek.

Anja Meulenbelt is schrijver en feminist. Meulenbelt gaf twintig jaar les over socialisatie en diversiteit aan vrouwengroepen op de Hogeschool van Amsterdam. Ook richtte ze de feministische uitgeverij 'Sara' op en was ze tussen 2003 en 2011 Eerste Kamerlid voor de SP. Ze brak als schrijver door met ‘De schaamte voorbij' en heeft inmiddels meer dan vijftig titels op haar naam staan. De feministische klassieker ‘De schaamte voorbij' wordt binnenkort herdrukt en ondertussen werkt Meulenbelt aan haar nieuwe boek ‘Niet van gisteren', dat in september verschijnt. Terugkijkend op een halve eeuw activisme actualiseert Meulenbelt de strijd die zij al decennialang voert.   Lotje IJzermans gaat met Anja Meulenbelt in gesprek. 

Martin Michael Driessen is opera- en toneelregisseur, vertaler en schrijver. Hij debuteerde in 1999 met zijn roman ‘Gars', over de avonturen van de ridder Gars de Gars, waarmee hij voor de AKO-Literatuurprijs werd genomineerd. In 2016 won hij de ECI-Literatuurprijs en ECI-Lezersprijs voor zijn novellenbundel ‘Rivieren'. Hierna volgden titels als ‘De pelikaan', ‘Mijn eerste moord' en ‘Het licht aan het einde van de loop'. Zijn werk werd vertaald in het Italiaans, Duits en Hongaars.  In zijn nieuwe roman ‘Liefde in het Derde Rijk' vertelt Driessen de verhalen van Georg, Lore en Klara. Klara speelt een belangrijke rol in de Lebensbornorganisatie, die zich inzet voor het ‘arisch' ras. Lore is haar chauffeuse en Georg is een gewoon soldaat. Met en door hen beschrijft Driessen de passie van de eerste liefde, overlevingsdrang, verraad, en trouw, in de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog. Femke van der Laan gaat met Martin Michael Driessen in gesprek.

Fréderike Geerdink is journalist. Ze vertrok in 2006 naar Turkije en Koerdistan om daar als freelance correspondent te gaan werken. Met haar journalistieke werk daagde ze de plaatselijke machthebbers zo intensief uit, dat ze tweemaal werd gearresteerd, en uiteindelijk het land werd uitgezet. Haar ervaringen als correspondent in Turkije verschenen in de boeken 'De jongens zijn dood' en ‘Dit vuur dooft nooit'. In haar nieuwe manifest 'Alle journalistiek is activisme' neemt Geerdink de lezer mee in haar activistische journalistiek en concludeert ze: Journalistiek die niets probeert te bewerkstelligen, is geen journalistiek. Femke van der Laan gaat met Fréderike Geerdink in gesprek.

Hester Knibbe is dichter. Ze debuteerde in 1982 met de bundel ‘Tussen gebaren en woorden'. Sindsdien publiceerde zij nog een tiental bundels, die onder andere werden bekroond met de Herman Gorterprijs, de Anna Blamanprijs en de Adriaan Roland Holstprijs. Daarnaast was Knibbe voorzitter van de Nederlandse afdeling van schrijversorganisatie ‘PEN', die zich inzet voor vrijheid van meningsuiting en samenwerking tussen schrijvers, en was ze in 2015 en 2016 stadsdichter van Rotterdam. In haar nieuwste bundel ‘Barcode van stilte' wil Knibbe vat krijgen op de fundamenten onder ons bestaan. In de bundel gaat ze op zoek naar de stilte. De stilte die je kunt ervaren in de marge van de samenleving, of juist in de hectiek ervan.  Femke van der Laan gaat met Hester Knibbe in gesprek.

Hadewych Minis is actrice, theatermaker en zangeres. Voor haar rol in de film 'Borgman' won Minis haar eerste Gouden Kalf en voor de vertolking van Rachel Hazes in ‘Bloed, Zweet & Tranen' volgde de tweede. Ook speelde ze in films en series als 'Toni Erdmann' en 'Tokyo Trial' en dit jaar was ze te zien in de serie 'Bennie'. In 2021 speelde Minis de one woman show ‘Girls en Boys' en vertelde ze het verhaal van een jonge vrouw die haar grote liefde ontmoet op een vliegveld. Voor deze monoloog won zij de Theo d'Or. In het nieuwe theaterstuk ‘Cruel Summer', te zien op theaterfestival de Parade, creëert Minis samen met Stephanie Louwrier een 30-minuten-durende oestrogeenbom. In een tijd waarin het vooral om ‘ik' gaat en steeds minder om ‘wij', gaan zij met humor en muziek op zoek naar de dialoog met elkaar. Femke van der Laan gaat met Hadewych Minis in gesprek.

Marian Markelo is Okomfo, oftewel Wintipriester Nana Efua. Tot haar pensionering in 2021 was zij docent verpleegkunde aan het Regionaal Opleidingscentrum. Toen Markelo 23 jaar was begon zij haar opleiding tot Winti priesteres. Hier leerde zij over rituelen, kruiden, omgaan met Winti-goden en voorouderlijke geesten. Markelo was bestuurder bij NiNsee en is oprichter van het NIRASE: het Nationaal Winti Instituut ter rehabilitatie en profilering van Winti. Als kenner van het Afrikaans Surinaams historisch-, spiritueel- en sociaal erfgoed werkt ze samen met diverse kunst- en cultuurinstellingen en organiseert ze erfgoed reizen naar West-Afrika, Zuid-Amerika en de Caraïben. Jaarlijks verricht zij op Keti Koti, op 1 juli, het plengoffer bij de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname en Caribisch Nederland in het Oosterpark in Amsterdam.  Lotje IJzermans gaat met Marian Markelo in gesprek.

Maarten van der Graaff is schrijver en dichter. In 2013 debuteerde hij met ‘Vluchtautogedichten', in 2014 werd deze bekroond met de C. Buddingh-prijs. Een jaar later kwam hij met zijn tweede bundel, genaamd ‘Dood werk' die de J.C. Bloem-poëzieprijs ontving. Zijn debuutroman ‘Wormen en engelen' kwam uit in 2017. Later volgden nog de dichtbundel ‘Nederland in stukken' en zijn tweede roman ‘Onder asfalt'.  Nu komt Van der Graaff met zijn vierde dichtbundel ‘Huishoudboekje van de verborgen dingen'. In de bundel reflecteert hij op zijn vaderschap op jonge leeftijd en geeft hij antwoord op de vraag ‘Hoe kan ik goed zijn voor mijn zoon en de wereld?' Dwars door de bundel heen woekert er over iedere bladzijde nog een andere tekst. Het is een gesprek met Tata Steel over verdriet, vervuiling en poëzie. De rollen van Tata Steel en de dichter worden afwisselend gespeeld door Van der Graaff en kunstmatige intelligentie.

Eric de Vroedt is regisseur, schrijver en artistiek leider van Het Nationale Theater. Hier regisseert hij naast zelfgeschreven teksten ook hedendaags en nieuw geschreven repertoire. In zijn werk is hij op zoek naar de dingen die ons als mens binden. Dit deed hij in stukken als ‘The Nation', ‘De eeuw van mijn moeder' en 'Brown Sugar Baby'.  Op Holland Festival gaat ‘De seizoenen' in première, een grootse theatermarathon naar de boeken ‘Herfst', ‘Winter', ‘Lente' en ‘Zomer' van Ali Smith. In haar romans verweeft de Schotse auteur grote maatschappelijke veranderingen met intieme persoonlijke verhalen. Het is een theatertrip vol vriendschappen, natuurbeelden, vergeten kunstenaars en verzet. Bij ‘De seizoenen' maak je in één dag een heel jaar mee. Femke van der Laan gaat met Eric de Vroedt in gesprek.

Fons Welters is galeriehouder. In de Jordaan, in Amsterdam, staat Galerie Fons Welters, die sinds 1985 bekend staat om zijn oog voor jong talent en het ondersteunen van nieuwe (inter)nationale kunstenaars. Na veertig jaar zal de galerie haar deuren definitief sluiten. Het nieuwe boek ‘Galerie Fons Welters' gaat over de afgelopen veertig jaar waarin de galerie een van de grootste galeries van Nederland werd. Veel kunstenaars vonden er een platform voor hun artistieke ontwikkeling, ook voor ideeën die op veel andere plekken niet geaccepteerd zouden worden Welters weet nog niet wat hij hierna zal gaan doen, “ik blijf in ieder geval naar kunst kijken.” Femke van der Laan gaat met Fons Welters in gesprek.

Mas van Putten is chef. Samen met haar partner, Carl Lemette-Polhaupessy, vormen zij ‘De Vrouw met de Baard'. Het is een culinair duo dat samen kookt, schrijft, fotografeert en verhalen vertelt.  Ze brengen een mix van de Indische, Molukse en bredere Aziatische keuken naar tafel met een combinatie van hun eigen persoonlijkheid en roots. Dit doen ze met hun catering, restaurant, kookboeken en zij koken op festivals en keukens door het hele land. Eerder schreven zij: ‘Soulfood', over gerechten die vrienden en families van over de hele wereld samenbrengen, en ‘Jiwa', met 88 recepten uit Azië. Nu komt het duo met hun derde boek ‘Maluku' die de lezer meenemen naar de bron. Ze reisden naar het spirituele hart van de Molukken en verzamelden daar verhalen. Het resultaat is een boek met recepten, foto's en muziek: een archief van smaak, cultuur en herinneringen. Femke van der Laan gaat met Mas van Putten in gesprek.

Alma Mustafić is onderwijskundige en mensenrechtenactivist. Zij doet onderzoek naar de maatschappelijke impact van kunst en cultuur en doceert op het gebied van mensenrechten. Haar passie voor mensenrechten komt voort uit haar eigen wortels. In 1995 overleefde ze de genocide in Srebrenica, maar haar vader (die onderdeel was van Dutchbat) niet. Ze hield de Nederlandse Staat verantwoordelijk voor de dood van haar vader en de Hoge Raad oordeelde in 2013 in haar voordeel. Mustafić zag dat de verhalen van de eerste en tweede generatie overlevenden vaak onderbelicht blijven. Met de podcast ‘De elf stemmen van Srebrenica' en gelijknamige tentoonstellingen, te zien in Nationaal Monument Kamp Vught en FOTODOK (Utrecht), vertelt zij de verhalen van Bosnische Nederlanders over de genocide. Zo wil zij deze verhalen een blijvende plek in de geschiedenis geven.   Ernst-Jan Pfauth gaat met Alma Mustafić in gesprek.

Victor D. Ponten is regisseur en scenarist. Hij maakte allerlei commercials en videoclips, zoals die van ‘Dom, Lomp en Famous', maar hij is vooral bekend van zijn speelfilms ‘Rabat', ‘Wolf' en ‘Catacombe'. Ook schreef, regisseerde en was hij showrunner voor series als ‘Mocro Maffia' en ‘Tatta'.  In het docudrama ‘Het Grote Offensief' neemt hij je mee naar het najaar van 1944, een cruciaal moment in de bevrijding van Zuidwest-Nederland. 'Het Grote Offensief' is geen normale documentaire, maar een mix van nagespeelde scènes en echte beelden uit de oorlog. De serie werpt een nieuw licht op deze vergeten strijd en laat de impact op soldaten en burgers zien. Femke van der Laan gaat met Victor D. Ponten in gesprek.