Bureau Buitenland

Er gaat een schokgolf door de Arabische wereld: een Israëlische luchtaanval midden in Doha, de hoofdstad van Qatar, op klaarlichte dag. Doelwit waren belangrijke kopstukken van Hamas, die zich in Qatar hadden verzameld over een mogelijk wapenstilstand met Israël. Te gast is Joas Wagemakers van de Radboud Universiteit in Nijmegen, die al jaren onderzoek doet naar Hamas. (10:42) Rusland schendt het Poolse luchtruim; en nu?  Vanochtend heeft de Poolse luchtmacht Russische drones neergeschoten boven het eigen grondgebied. Dat met steun van onder meer Nederlandse F-35's. Polen vraagt de Navo om artikel 4 in te roepen en de lidstaten bijeen te brengen voor overleg. Hoe zal de westerse reactie eruitzien? En hoe kan verdere betrokkenheid in de oorlog voorkomen worden? Daarover hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden en voormalig gevechtsvlieger Frans Osinga en EU-correspondent Romana Abels.  Presentatie: Sophie Derkzen. 

Vandaag dient de Franse premier Bayrou zijn ontslag in. De vertrekkende premier is het ook niet gelukt om de hoge staatsschuld terug te dringen. De kans op een zware economische crisis leidt tot sociale woede onder de Franse burgers. Dat laten ze morgen in een landelijke protestactie met stakingen zien. We praten verder met politicoloog en Frankrijkkenner Koen Damhuis van de Universiteit Utrecht. (11:23) Turkije en Israël op ramkoers in Syrië Syrië maakt zich op voor de eerste verkiezingen sinds de val van Assad. Intussen nemen de spanningen toe tussen Turkije en Israël. Tel Aviv versterkt de greep op het zuiden van het land en ziet de Turkse steun aan de nieuwe machthebbers in Damascus als een bedreiging. Zo dreigt Syrië uit te groeien tot een frontlinie tussen twee regionale grootmachten. Daarover Midden-Oostenkenner Abdou Bouzerda en Turkijekenner Cevahir Varan. Presentatie: Sophie Derkzen.

Een onaangename verrassing voor de Zuid-Koreanen, die net een handelsdeal hebben gesloten waarbij zij voor honderden miljarden gaan investeren in de Verenigde Staten. De Amerikaanse migratiedienst ICE besloot 300 Zuid-Koreaanse arbeidsmigranten uit te zetten. Wat het betekent voor de relaties tussen de twee landen, vertelt journalist en Korea-kenner Casper van der Veen. (12:23) Moet het VN-hoofdkwartier weg uit New York? Morgen begint in New York de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Dé plek waar wereldleiders elkaar ontmoeten. Maar als het aan de Amerikanen ligt is er dit jaar géén Palestijnse delegatie bij. Hun visa werden door de VS ingetrokken. En dat net nu er een belangrijk gesprek op de agenda staat over het erkennen van de Palestijnse staat. Is de VS nog wel een betrouwbaar gastland? Daarover VN-kenner en diplomatiek expert Robert van de Roer en oud-topdiplomaat Ed Kronenburg.  Presentatie: Nadia Moussaid

Bureau Buitenland is terug op tv. En dat is maar goed ook, want de nieuwe wereldorde toonde zich de afgelopen week in volle glorie. We zagen hoe drie grootmachten in het Oosten elkaar de hand schudden: Xi Jinping, Vladimir Poetin en Narendra Modi. En dat terwijl Poetin onlangs nog bij Trump zat, en Modi nog niet zo heel lang geleden juist de beste vriend van de Amerikaanse President leek. Speelt Europa überhaupt nog een rol op dit toneel? Haroon Sheikh legt het uit, met de kaart op tafel. Presentatie: Sophie Derkzen

Volgens de Franse president Macron zijn 26 Europese landen bereid om troepen in te zetten bij een bestand in Oekraïne. Het Kremlin wil niks weten van Europese veiligheidsgaranties. En lijkt Poetin door te gaan met de oorlog. Toch stapelen de problemen zich op voor de Russen, met name op economie en manschappen. Daarover Ruslandkenner Helga Salemon.   (06:23) Frontlinie: De Ruslandroute Steeds vaker duiken Afrikaanse mannen op aan het Russische front in de oorlog tegen Oekraïne. Ze worden ingezet als soldaten, vaak zonder noemenswaardige militaire training – met desastreuze gevolgen. Velen sneuvelen kort na aankomst. In zijn nieuwste Frontlinie-reportage reist Bram Vermeulen af naar Kameroen, waar hij onder anderen spreekt met de families van deze jonge mannen. (13:19) Strijd voor het Amazonebehoud  De bescherming van de Braziliaanse Amazone is een oerwoud aan uitdagingen. Terwijl de huidige president Lula da Silva het beschermingsbeleid heeft aangescherpt, blijven problemen de kop op steken. Vooraan in de strijd voor bosbehoud staan de oorspronkelijke bewoners die tot diep in het woud wonen. Criminoloog en geograaf Tim Boekhout van Solinge ging met hen mee op patrouille en zag met welke uitdagingen zij te maken krijgen. Presentatie: Nadia Moussaid

Na ruim 25 jaar onderhandelen zette de Europese Commissie gisteren druk achter de goedkeuring tussen de handelsovereenkomst tussen Latijns-Amerika en de Europese Unie. Waar komt de haast vandaan en hoe heeft Brussel landen als Frankrijk en Italië toch overtuigd om goedkeuring te geven voor deze Mercosurdeal? Hierover EU-correspondent Romana Abels en politiek econoom Martijn Huysmans.    (14:43) Ook Italië worstelt met overvolle gevangenissen Net als Nederland kampt Italië met het probleem van overbevolking in de detentiecentra. Het aantal zelfmoorden onder gedetineerden is er bovendien schrikbarend hoog. Deze zomer presenteerde de regering een plan: het aantal cellen moet flink worden uitgebreid en er wordt gewerkt aan vervroegde vrijlating voor bepaalde gedetineerden. Correspondent Angelo van Schaik reisde naar Napels om in de gevangenis dáár te kijken en trof een situatie in crisis. Een reportage.   Presentatie: Sophie Derkzen

Amerikaanse oorlogsschepen hebben volgens de regering-Trump een Venezolaans schip tot zinken gebracht. Daarbij zouden elf mensen zijn omgekomen; het zou gaan om drugssmokkelaars. Vorige week al stuurde de VS een kleine oorlogsvloot richting Venezuela om af te rekenen met Venezolaanse drugskartels. Intussen heeft president Maduro zijn leger gemobiliseerd. Hoe gaat dit verder? In de studio collega en Venezuelakenner Edwin Koopman. (08:39) De Franse politieke chaos De Franse Premier Bayrou krijgt geen meerderheid in het parlement voor zijn omstreden begroting en zal daarom zeer waarschijnlijk komende maandag alweer het veld ruimen. Daarmee wordt hij de tweede premier binnen een jaar die opstapt. Intussen loopt de Franse staatsschuld verder op en maken andere Europese landen zich zorgen dat de stabiliteit van de hele Eurozone wordt bedreigd. Maar voorstellen tot bezuinigingen of economische hervormingen vergroten de Franse politieke onrust alleen maar meer. Politicoloog Catherine de Vries en correspondent Eva Rammeloo over de Franse patstelling. Presentatie: Nadia Moussaid. 

Premier Benjamin Netanyahu weigert een stemming te houden over de voorgestelde gijzelaarsdeal, ondanks druk van zijn legerchef en enkele ministers die juist op goedkeuring aandringen. Ondertussen wordt Trumps omstreden plan voor een toekomstig Gaza met zo min mogelijk Gazanen steeds concreter, blijkt uit gelekte documenten. Te gast hierover is Midden-Oosten­correspondent Ruth Vandewalle.  (15.56) Poolse president zoekt zichtbaarheid bij Trump De Poolse president Karol Nawrocki kiest voor zijn eerste buitenlandse reis het Witte Huis uit. Het bezoek met Trump trekt aandacht in Europa. Er bestaan zorgen over de afnemende aanwezigheid van Polen als sterke militaire macht op het Europese toneel, en de diepe verdeeldheid in de Poolse politiek. Daarover NRC-correspondent Mark Middel. Presentatie: Nadia Moussaid

Al een week lang zijn er hevige rellen in Indonesië. Uit onvrede over de economische situatie van veel mensen gaan zij massaal de straat op. President Prabowo komt de demonstranten tegemoet door een heel omstreden salarisverhoging voor parlementariërs terug te draaien. De directe aanleiding voor de spontane volkswoede. Maar ondertussen worden de protesten met harde hand neergeslagen, ziet Indonesië-kenner Fitria Jelyta. (11:32) Gaat Brazilië afrekenen met 'tropische Trump' Brazilië maakt zich op voor een moment van waarheid. Morgen begint het proces bij het hooggerechtshof tegen Jair Bolsonaro. De oud-president wordt onder meer beschuldigd van poging tot staatsgreep. En die zaak leidt tot grote diplomatieke spanningen met de VS. President Trump spreekt van een heksenjacht en doet er alles aan om zijn politieke vriend te redden, die ook wel de 'tropische Trump' wordt genoemd. Daarover oud-correspondent Brazilië Marc Bessems, die de situatie nauwlettend in de gaten houdt. Presentatie: Chris Kijne

In Kopenhagen komen Europese ministers opnieuw bijeen om te praten over veiligheidsgaranties aan Oekraïne. Terwijl Rusland de aanvallen onverminderd voortzet en diplomatieke oplossingen verder uit zicht raken, groeit de druk op Europa om het voortouw te nemen, VRT- Journalist en defensiedeskundige Jens Franssen, over welke landen zich bereid tonen tot actie. (09:35)Alternatieve wereldorde ontmoet elkaar in Shanghai Komend weekend reist president Vladimir Poetin af naar China, op uitnodiging van Xi Jinping. Die laatste grijpt de kans aan om zich te presenteren als leider van een alternatieve wereldorde tussen leiders van landen uit het mondiale zuiden. De Indiase premier Modi is te gast, én Kim Jong Un van Noord-Korea komt ook langs. De banden tussen deze leiders worden in het Trump-tijdperk alleen maar warmer. Daarover Ruslandkenner Hubert Smeets van Raam op Rusland, en sinoloog Ardi Bouwers. 

In Hongarije groeit de verontwaardiging over het landgoed van Viktor Orbán. Een parlementslid is naar binnen geglipt en laat met video's zien dat het luxer is dan de premier zelf doet voorkomen. Beschuldigingen van corruptie vinden steeds meer weerklank, met als gevolg dat Orbán al een paar maanden niet meer bovenaan in de peilingen staat. Wat de politieke implicaties zijn van de onthulling vertelt NRC-correspondent Mark Middel. (09:06) Hoe Reform UK het Britse immigratiedebat bepaalt Operation Restoring Justice, zo noemt de radicaal-rechtse partij Reform UK haar plannen om alle asielzoekers te deporteren. Voorman Nigel Farage presenteerde zijn ideeën deze week in een onrustige tijd voor het VK: door het hele land waren protesten bij hotels die asielzoekers huisvesten. Profiteert Reform UK van de hoogoplopende gemoederen? En welk antwoord heeft de regerende Labourpartij onder premier Keir Starmer op dit alles? Te gast is Stijn van Kessel, politicoloog verbonden aan de Queen Mary universiteit in Londen. Presentatie: Sophie Derkzen

Het versterken van het Duitse leger is een van de grootste prioriteiten van bondskanselier Friedrich Merz. Daarom wordt vandaag een hervorming van de militaire dienst aangekondigd, waarbij zoveel mogelijk jongeren de weg naar de Bundeswehr moeten vinden. Het gaat nu nog om een vrijwillig traject, maar wat de Christendemocraten van Merz betreft, zou zo snel mogelijk een verplichte dienst moeten volgen. Wat brengt dit teweeg in de Duitse samenleving? Daarover Duitslandverslaggever voor de VRT Jeroen Reygaert.  (09:45) Hoelang blijft Oeganda nog vluchtelingen verwelkomen? Het Oost-Afrikaanse land Oeganda staat bekend om zijn open-deurenbeleid en vangt de meeste buitenlandse vluchtelingen op van het Afrikaanse continent: Inmiddels bijna 2 miljoen. Nederland en andere westerse landen tonen interesse in migratiedeals; Trump sloot vorige week een overeenkomst met Kampala. Ondertussen droogt de internationale steun op en waarschuwt de VN dat de noodfinanciering in september stopt. De situatie is kritiek. Hoe lang kan Oeganda zijn beleid nog volhouden? Daarover wetenschapper Kristof Titeca.

Woensdag komt de Belgische regering voor het eerst sinds de zomer weer bijeen, met één expliciet agendapunt: Gaza. De Minister van Buitenlandse Zaken Maxime Prévot (Les Engagés) eist dat er harder moet worden opgetreden tegen Israël en waarschuwt voor een regeringscrisis als dat niet gebeurt. Na het eerdere ontslag van de minister Veldkamp in Nederland raakt ook België verzeild in dezelfde politieke discussie over Gaza. Daarover politicoloog Hendrik Vos. (11:26) Bom geen taboe meer in Japan Niet alleen Europa moet zich voorbereiden op een wereld waarin de VS niet langer een vanzelfsprekende bondgenoot is. Omringd door landen als China, Rusland en Noord-Korea groeien ook in Japan de zorgen over VS als betrouwbare partner op het gebied van defensie. En gaan er zelfs stemmen op over een bom, iets wat voorheen onbespreekbaar leek in het land. Daarover Casper Wits, japanoloog aan de Universiteit Leiden. Presentatie: Sophie Derkzen

Na Los Angeles en Washington DC lijkt Chicago de volgende grote stad te worden waar president Trump de Nationale Garde wil inzetten. Volgens Amerikaanse media ligt het plan al klaar. Officieel gaat het om het terugdringen van de misdaadgolf, maar critici waarschuwen dat dit een nieuwe stap is in Trumps autoritaire koers. We spreken hierover met journalist en Amerika-kenner Laila Frank en de in Chicago geboren Nederlands-Amerikaans comedian Greg Shapiro.  (12:20) Israëlische dienstweigeraars betalen een hoge prijs Terwijl het Israëlische leger zijn aanvallen in Gaza opvoert, groeit het verzet binnen Israël. Jongeren en reservisten weigeren te vechten, met grote gevolgen voor de weigeraars.  Mattan Helman weigerde zeven jaar geleden al. Hij belandde in de gevangenis en ondersteunt nu andere dienstweigeraars, in de hoop een massabeweging op gang te krijgen. Collega Djuna Kramer zocht hem op. Presentatie: Sophie Derkzen

Vijf op de zes gedode Palestijnen in Gaza zijn burgers. Dat melden de Britse krant The Guardian en het nieuwsplatform +972 Magazine, die inzage hebben gehad in een geheime database van het Israëlische leger. Daarmee zou het aantal burgerslachtoffers in het rijtje komen de genocides in Rwanda en Srebrenica. Intussen rapporteert de internationale waakhond voor voedselzekerheid (IPC) dat er sprake is van hongersnood in de Gazastrook. Daarover correspondent Ruth Vandewalle. (09:20) Wie heeft de langste adem in Servië? ‘Doorgaan en niet opgeven.' Zo luidt de strijdkreet van de studentenbeweging in Servië. Al maanden demonstreren tienduizenden tegen corruptie en eisen het vertrek van hun regering. Maar daar wil de Servische president Vucic voorlopig geen gehoor aan geven. Wat begon als vreedzaam verzet, lijkt nu een nieuwe fase in te gaan: eentje van veel grimmigheid en geweld. En stevent het land af op politieke chaos. Te gast is Serviëkenner Ingrid Gercama. Presentatie: Chris Kijne 

Het is een beproefde strategie voor meer zetels bij verkiezingen: de grenzen van kiesdistricten aanpassen. Maar niet eerder werd het zogenoemde gerrymandering zo schaamteloos ingezet. In reactie op de staat Texas, die met de voorgestelde nieuwe kaart vijf extra zetels zou kunnen veiligstellen voor de Republikeinen, gaan de Democraten nu de tegenaanval aan. Amerikakenner en jurist Kenneth Manusama vraagt zich af of het einde nu zoek is.  (13:20) Hongkong rekent af met laatste creatieve verzet Hongkong komt steeds verder in de greep van Beijing. De lokale autoriteiten willen nu ook het laatste beetje oppositie uitbannen: de zogenoemde ‘soft resistance'. Dat gaat om creatieve, vaak subtiele vormen van verzet tegen China, zonder dat er sprake is van strafbaar gedrag. Bijvoorbeeld onafhankelijke boekenbeurzen die nu worden weggezet als “subversief”. Sinoloog Ardi Bouwers legt uit wat dit betekent voor het laatste beetje vrijheid in de stad. Presentatie: Sophie Derkzen

India kreeg van Trump torenhoge handelstarieven tot vijftig procent opgelegd, een klap die niet zonder gevolgen blijft. Het land zoekt nu meer toenadering tot Rusland en China: begin deze week bracht de Chinese minister van Buitenlandse Zaken een officieel bezoek aan India, en morgen ontmoeten de Russische en Indiase ministers van Buitenlandse Zaken elkaar. Wat staat er op de agenda, en wat zeggen de ontmoetingen over de machtsverhoudingen op het wereldtoneel? NRC-correspondent Lisa Dupuy geeft inzicht vanuit India. Kan Europa aansprakelijk worden gesteld voor genocidaal geweld in Gaza? Premier Netanyahu maakt vanochtend bekend 60.000 extra duizend reservisten op te roepen voor de bezetting van Gaza Stad. Daarmee gaat Israël lijnrecht in tegen het advies van het Internationaal Gerechtshof om de bezetting juist te beëindigen. Europese landen veroordelen de plannen, maar slagen er niet in om de voortdurende militaire operatie te stoppen. Welke aansprakelijkheid valt hen ten deel? Daarover Midden-Oostenexpert en onderzoeker mensenrechten aan de Universiteit Gent, Brigitte Herremans.   Presentatie: Sophie Derkzen

Het was ‘het beste gesprek tot nu toe' geweest met Trump, zei president Zelensky gisteren. Maar wat nu precies de uitkomst is, blijft nog behoorlijk vaag. De VS zouden bereid zijn om veiligheidsgaranties te geven bij een eventueel akkoord, maar wat die precies inhouden is niet duidelijk en moet nu worden uitgewerkt. Het zou niet de eerste keer zijn dat Oekraïne garanties toegezegd krijgt. Europa kijkt afwachtend naar Trump, maar kan het zelf niet meer initiatief nemen? En komt er echt een topontmoeting tussen Zelensky en Poetin? Daarover Oost-Europadeskundige van Clingendael Bob Deen. (13:56) Geld voor Libanon als Hezbollah zich ontwapent Het noodlijdende Libanon kan miljarden aan economische steun krijgen, voorwaarde is wel dat Hezbollah zich ontwapent. Dat is de kern van een Amerikaans voorstel om het land dat volledig aan de grond zit te helpen. Maar wil Hezbollah zich wel ontwapenen? Daarover Midden-Oosten journalist Eline Derakhshan. Presentatie: Sophie Derkzen

Vandaag bezoekt de Oekraïense president Zelensky het Witte Huis, vergezeld door een stevige delegatie Europese leiders, waaronder Macron en Merz. Samen proberen ze Trump ervan te overtuigen de eisen die Poetin in Alaska stelde naast zich neer te leggen. Maar hoe kunnen de Europese leiders Trump bewegen om de veiligheid van Oekraïne in de toekomst te garanderen? Daarover spreken we met Brussel-correspondent voor NRC Rik Rutten en Oekraïne-correspondent Michiel Driebergen.  (14:32) Zwarte leiders VS vrezen push door Trump Republikeinse staten sturen extra troepen naar Washington om Trumps ‘veiligheidsnoodtoestand' te ondersteunen. Eerder zette hij al de Nationale Garde in om ‘de orde te herstellen'. Amerikaanse steden met overwegend Afro-Amerikaanse inwoners en zwarte burgemeesters vrezen voor hetzelfde lot. Ze denken dat de Amerikaanse president het vooral op hen heeft voorzien. Daarover praten we met Amerika-watcher Carol Rock. Presentatie: Sophie Derkzen

Vanavond treffen de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Russische collega Poetin elkaar in Alaska. Officieel draait het om mogelijke stappen richting een staakt-het-vuren in de oorlog in Oekraïne. Maar op de achtergrond tekent zich een strategisch machtsspel tussen twee wereldleiders over een mogelijke nieuwe wereldorde. Aan tafel correspondent Olaf Koens, en filosoof en hoogleraar Haroon Sheikh. Presentatie: Sophie Derkzen

In Griekenland is hulpverlening aan vluchtelingen inmiddels strafbaar gesteld, en vorige week kondigde de Griekse minister van Migratie aan dat afgewezen asielzoekers een enkelband moeten dragen. Freelancejournalist Romy van Baarsen gaat in dit verhardende klimaat op zoek naar de menselijkheid achter het Europese migratiebeleid. Tijdens haar onderzoek naar illegale terugsturen van vluchtelingen en migranten ontmoet ze de Noor Tommy Olsen van Aegean Boat Report, haar persoonlijke held. Ooit stond hij als vrijwilliger op de Griekse stranden; nu is hij de laatste waakhond van de Egeïsche Zee. Presentatie: Chris Kijne.

Vandaag reizen we naar Zuid-Korea, het land dat eind vorig jaar onverwacht wereldnieuws werd toen president Yoon Suk Yeol een staat van beleg uitriep. Zijn machtsgreep mislukte en dat was mede dankzij de burgers die massaal de straat opgingen om te protesteren.  Remco Breuker, hoogleraar en Korea-deskundige aan de Universiteit Leiden, vertelt ons over de muzikant Lang Lee die tijdens de protesten voor een publiek van twee miljoen mensen optrad. Met geestige performances stelt Lee de minder zonnige kant van de Zuid-Koreaanse samenleving aan de kaak: corruptie, seksisme en mensen die niet kunnen rondkomen. Ook de bevoorrechte positie van K-pop neemt ze op de hak, iets wat haar niet door iedereen in dank wordt afgenomen.  In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Presentatie: Chris Kijne.

Journalist Daaf Borren vertelt over Shari, een jonge Liberiaanse activist die hij bewondert om haar moed en vastberadenheid. Ze strijdt tegen seksueel geweld en onrecht, onder meer door wekelijks in het zwart naar haar werk te gaan en protesten te organiseren. Tussen 1989 en 2003 werd Liberia verscheurd door burgeroorlogen, waarin seksueel geweld systematisch als wapen werd ingezet. Jaren later is er nauwelijks gerechtigheid: de meeste daders zijn nooit berecht en op veel plekken gaat het geweld tegen vrouwen onverminderd door. Presentatie: Sophie Derkzen

Van Moskou tot aan de keukentafel in Amsterdam – als journalist zette Derk Sauer zich zijn hele leven in voor persvrijheid. Twee weken na zijn overlijden spreekt zoon Pjotr Sauer openhartig over de man, de vader en over zijn held, de voormalige topmodel Nadezhda Rossinskaya, die recent is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 22 jaar. Over trots, inspiratie en de prijs van het vrije woord. Presentatie: Chris Kijne

In het Centraal-Afrikaanse land Tsjaad is journalistiek een risicovol beroep. Intimidatie, arrestaties en verdwijningen zijn aan de orde van de dag. Het land staat op plek 117 van 180 op de persvrijheidsranglijst van Reporters Without Borders. Antropoloog Mirjam de Bruijn doet al jaren onderzoek in de regio en volgt er jongeren die zich via social media en videoactivisme uitspreken tegen het regime. Eén van hen is haar held Zyzou. In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held of heldin, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken.  Presentatie: Chris Kijne.

Bijna vier jaar na de val van Kaboel en de machtsovername door de Taliban, keren we terug naar Afghanistan met kunsthistoricus Nathalie Paarlberg. Zij woonde er voor de machtswisseling. Nog steeds reist ze jaarlijks door het land op zoek naar sporen van cultureel erfgoed, ondanks de verwoesting. Recent ontmoette ze haar held Rangina Hamidi, ooit de eerste vrouwelijke minister van Onderwijs van het nieuwe Afghanistan. Nu zet Hamidi haar strijd voor vrouwenrechten voort, in een land dat volgens de Verenigde Naties de meest vijandige plek ter wereld is voor vrouwen. Maar hoe voer je verzet als er nauwelijks ruimte voor is?  Presentatie: Sophie Derkzen

In Marokko, een land dat bekend staat om zijn rijke culturele diversiteit, maar tegelijkertijd geteisterd wordt door sociale en economische ongelijkheid, klinkt een steeds luidere stem van protest: die van de rapmuziek. De muzikant ElGrandeToto is uitgegroeid tot een boegbeeld van deze beweging. Met zijn confronterende teksten over drugsgebruik, en ongelijkheid, weet hij miljoenen jongeren in de MENA-regio te raken. NOS-correspondent Samira Jadir vertelt over het belang van zijn muziek en wat er achter de woorden van deze rapper schuilt.  In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held of heldin, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Presentatie: Sophie Derkzen.

In onze zomerserie Zomerhelden richten we onze blik op de Verenigde Staten, waar het maatschappelijke activisme onder grote druk staat nu Donald Trump weer aan de macht is. Pro-Palestijnse studenten worden gearresteerd of zelfs het land uitgezet. En wie protesteert tegen deportaties van ongedocumenteerden, krijgt te maken met zwaar politiegeweld. Toch blijven activisten vechten – vaak in de marge van het systeem. Schrijver, journalist en programmamaker Clarice Gargard vertelt over haar heldin Adrienne Maree Brown. Een denker en doener die zich ondanks alle tegenslagen onvermoeibaar inzet voor sociale rechtvaardigheid en de kracht van collectieve actie. Presentatie: Sophie Derkzen

Vandaag reizen we naar Soedan, waar volgens de VN de grootste humanitaire en ontheemdingscrisis van dit moment plaatsvindt. Miljoenen mensen sloegen op de vlucht maar sommigen bleven, zoals Insherah Mohammed. Sinds het hernieuwde geweld woont ze in Nyala, Darfur waar ze ondanks de bombardementen en plunderingen hulp blijft verlenen. Harmen Sas, voormalig landendirecteur van Soedan voor hulporganisatie ZOA, woonde lange tijd in het land en benoemt haar als zijn held. Vandaag spreekt hij over leven in het oorlogsgebied, en vooral over Mohammeds moed en kracht. Presentatie: Sophie Derkzen

Vandaag reizen we af naar Turkije, waar het in ruim twintig jaar onder Erdogan steeds moeilijker is geworden om je openlijk tegen zijn regime uit te spreken. Protest wordt hard onderdrukt, critici worden gearresteerd en er heerst censuur. Toch durfde de held van journalist en documentairemaker Suzan Yücel zich eerder dit jaar uit te spreken. Acteur Cem Yiğit Üzümoğlu verhief tijdens grote protesten zijn stem in een zeldzaam verzet, maar betaalt daarvoor een hoge prijs. Presentatie: Laura Stek. 

Nursyahbani Katjasungkana is een voorvechtster voor vrouwen- en LHBTI+-rechten in Indonesië die tijdens de dictatuur van Soeharto haar leven wijdde aan gerechtigheid. Ook is ze de partner van Emeritus-hoogleraar antropologie Saskia Wieringa (UvA) die in onze zomerserie aanschuift om te praten over haar jarenlange onderzoek naar genderverhoudingen en lesbische relaties in Indonesië. Hoe heeft hun gezamenlijke strijd de vrouwenbeweging in Indonesië gevormd – en wat staat er nog te winnen? Presentatie: Tim de Wit 

De Nederlands-Palestijnse antropologe Dina Zbeidy groeide op in Israël en werkte voor mensenrechtenorganisaties in Palestina. Ze vertelt over haar held: haar vader Ali, die haar de Palestijnse cultuur meegaf en haar in aanraking bracht met culturele iconen als cartoonist Naji al-Ali en schrijver Ghassan Kanafani. Hun werkt geeft Zbeidy kracht in een voor de Palestijnen ongekend duistere tijd. In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held of heldin, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Presentatie: Tim de Wit.

Sinds de Arabische Lente is Egypte veranderd van revolutionaire hoop naar harde repressie onder president Al-Sisi. Mensenrechtenactivist Alaa Abdel Fattah, hét gezicht van de opstand, zit al jaren vast. Toch blijft zijn stem klinken, nu vooral in solidariteit met de Palestijnen. Voormalig correspondent Eduard Cousin over hoe verzet blijft bestaan, zelfs in de cel. En wat betekent dat voor ons, hier in Nederland? Presentatie: Tim de Wit

Vandaag te gast: journalist, fotograaf en documentairemaker Ruben Terlou, die de afgelopen jaren meermaals afreisde naar Myanmar, waar sinds de militaire staatsgreep in 2021 in een bloedige burgeroorlog woedt. Zijn heldin is Maythe, een 22-jarige verpleegster die werkt aan het front. Hoe is het leven aan het front en wat motiveert haar en andere jonge verzetsstrijders in Myanmar om te vechten?  In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met onze gasten over hun persoonlijke held of heldin: mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Presentatie: Tim de Wit 

Vandaag in de studio: NOS-journalist en oud-Amerikacorrespondent Marieke de Vries over de staat van de Amerikaanse pers en democratie. Ze spreekt over haar heldin, politiek cartoonist Ann Telnaes, die na zestien jaar vertrok bij The Washington Post. Directe aanleiding was een kritische spotprent over eigenaar Jeff Bezos, die intern op veel weerstand stuitte. Een pijnlijk voorbeeld van hoe politieke en commerciële druk steeds vaker doordringt tot de redactievloer. Presentatie: Tim de Wit

Vandaag staan we stil bij de kritieke situatie in Gaza, waar de honger om zich heen grijpt. VN-chef Antonio Guterres spreekt van een ‘horrorshow' en een ‘mate van dood en verderf die haar gelijke niet kent in onze tijd'. Intussen trekt het Israëlische leger voor het eerst het relatief veilige Deir al-Balah binnen, vertelt correspondent Ruth Vandewalle. De kritiek vanuit Europese landen neemt toe, maar concrete actie lijkt voorlopig uit te blijven. Wat betekent die houding voor de internationale rechtsorde? Dat bespreken we met Christine van den Wyngaert, die jarenlang rechter was bij het Internationaal Strafhof, en Alette Smeulers, hoogleraar internationale misdrijven aan de Rijksuniversiteit Groningen.

In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met onze gasten over hun persoonlijke held of heldin: mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Congo kent een lang verleden van conflict en geweld, strijd om grondstoffen en corruptie. Een geschiedenis die opnieuw zichtbaar is in de oorlog die in oosten van het land afgelopen half jaar is opgelaaid. De held van VRT-journalist Katrien Vanderschoot, probeert al sinds haar 21ste de koers van het land te veranderen. Rebecca Kabugho doet dat temidden van alle strijd slechts gewapend met woorden. In een tijd waarin vredesakkoorden om de oorlog te stoppen de krant halen, maar de diepere oorzaken minder worden besproken, laat het levensverhaal van Rebecca één ding glashelder zien: echte verandering begint van binnenuit. Presentatie: Tim de Wit.

In Bureau Buitenland Zomerhelden spreken we met deskundigen over hun held of heldin, mensen die tegen de stroom in gaan, die ons inspireren en die bouwen in plaats van afbreken. Activist Maria Galindo zet Boliviaanse politici en functionarissen op scherp, doordat ze hun tekortkomingen op geheel eigen wijze aankaart. Zeker nu, in aanloop naar de verkiezingen in het land. Soledad Valdivia van de Universiteit Leiden doet al jaren onderzoek in Bolivia en stelt ons voor aan deze excentrieke activist.

Zuid-Afrika telt de meeste hiv-gevallen ter wereld. De strijd tegen aids sleept al decennia voort, gehinderd door politiek en taboes. Nu internationale steun afneemt, breekt een onzeker nieuw hoofdstuk aan. Toch blijft Vuyiseka Dubula strijden: onvermoeibaar en compromisloos. Ze is een inspiratiebron voor arts Marijke Wijnroks, voormalig aidsambassadeur en nu actief bij hulporganisatie het Global Fund. Presentatie: Chris Kijne 

Antropoloog Erella Grassiani onderzoekt al jaren hoe diep het Israëlische leger vervlochten is geraakt in het dagelijks leven van burgers. Haar grote inspiratiebron is activist Rela Mazali, medeoprichter van de organisatie New Profile, die zich verzet tegen de vanzelfsprekendheid van dienstplicht en oorlog. Waarom is het zo moeilijk om in Israël kritisch te zijn op het leger en de militarisering van de samenleving?   Presentatie: Chris Kijne

Arabist en voormalig diplomaat Petra Stienen leerde de Syrische Basma El Husseiny dertig jaar geleden kennen. Sindsdien ziet ze haar als dé gids in cultureel activisme. Terwijl Syrië langzaam opkrabbelt uit een verwoestende oorlog, gebruikt Basma muziek, theater en verhalen om vluchtelingen weer mens te laten voelen. Wat drijft haar? En waarom is juist cultuur zo belangrijk bij de wederopbouw van Syrië? Presentatie: Maaike Schoon

Tien jaar geleden werd correspondent Michiel Driebergen in Oekraïne uit het oorlogsgebied in de Donbas geëvacueerd door Oleg Tkatsjenko. De Oekraïense predikant zet dit riskante werk nog altijd voort, ondanks de steeds geavanceerdere drones en het felle zomeroffensief van Rusland. Wat drijft hem om dichtbij het front te blijven werken? En waarom zijn mensen zoals hij van cruciaal belang voor Oekraïne?  Presentatie: Chris Kijne.