Opium

Annemieke Bosman in gesprek met regisseuse Anouk Beugels en actrice Melissa Lodder van productiehuis NANOEK. Beiden komen praten over GROND, een rouwe musical, die onlangs in première ging. Productiehuis NANOEK, bekend van de bekroonde voorstellingen MELK en The Last Five Years, laat met GROND opnieuw zien dat musical ook scherp, gelaagd en ontregelend kan zijn.  GROND gaat over de ontregelde wereld van rouw. De hoofdpersoon, de jonge Ally (Sara Afiba) wordt onverwacht geconfronteerd met het overlijden van haar moeder. Het lijkt het alsof ze door een gat in de grond valt. Niets is meer zoals het was en geen enkel handboek of stappenplan helpt haar grip te krijgen op deze nieuwe werkelijkheid.

Annemieke Bosman praat met schrijver Koen Caris over zijn tweede roman Stad O. Overal nemen schaarste en armoede toe, behalve in Stad O. Hier genieten de inwoners tal van privileges: volle schappen, grote woningen en royale salarissen. Iedereen behoort er tot de elite, dankzij de fabriek Martha waarvoor het stadje is gebouwd. Bethe en Tobias, een stel met een kinderwens, wentelen zich in hun perfecte leven. Maar gaandeweg ontdekt Bethe dat er onverklaarbare dingen gebeuren. De fabriek lijkt gevaren met zich mee te brengen en als ze op onderzoek uitgaat, stuit ze op een muur van geheimen, onwil en angst. Terwijl Tobias hun luxueuze bestaan wil beschermen, vraagt Bethe zich steeds sterker af: is dit nog wel de plek om een toekomst te bouwen? Stad O. schetst een samenleving waarin welvaart en veiligheid om voorrang strijden, een wereld waar we in razend tempo op af lijken te denderen. Koen Caris (1988) is theater- en hoorspelschrijver. Hij schreef voor onder andere BNNVARA, VPRO, Theater Bellevue, Hummelinck Stuurman Theaterbureau en De Hoorspelfabriek. Zijn werk werd genomineerd voor de Zilveren Reissmicrofoon en de Prix Europa. In 2017 ontving hij het TheaterTekstTalent Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Zijn debuutroman Stenen eten (2021) werd bekroond met de Hebban Debuutprijs. Stad O., de opvolger van Stenen eten, is verschenen in oktober 2025.

Annemieke Bosman praat met acteur Gijs Naber over zijn rol van trainer Ries in De Pupil, een film van Karin Junger die vanaf donderdag 30 oktober in de bioscoop draait. Daan (12) wordt op zijn voetbalclub geleidelijk ingepalmd door zijn trainer Ries (35) en herhaaldelijk seksueel misbruik volgt. De door Daan gevoelde noodzaak om het geheim te houden, zorgt ervoor dat zijn gedrag verander t en hij zich steeds meer terugtrekt. Wanneer de waarheid aan het licht komt, wordt Daan overweldigd door schaamte en krijgt hij te maken met ongemakkelijke en soms wrede reacties van zijn omgeving. Losjes gebaseerd op het autobiografische boek Je ogen verraden je van Steven van der Hoeven. 

Brecht van Hulten in gesprek met Karlijn de Jong, samensteller van de tentoonstelling Jo Koster, kunstenaar in Museum Gouda. De fruitbomen hangen vol met bloesem, de bloemenvelden zijn eindeloos en de mediterrane stadjes broeierig… In de schilderijen van Jo Koster (1868-1944) spat de zomer van het doek! In meer dan 90 schilderijen en tekeningen brengt Museum Gouda het kleurrijke universum van deze eigenzinnige kunstenaar tot leven. Getalenteerd, vastbesloten en eigenzinnig: Jo Koster is het allemaal. Ze volgt haar eigen pad in een tijd waarin dit niet vanzelfsprekend is. Ze trouwt niet, verdient haar eigen geld en laat zelf een huis bouwen. Als een van de eerste vrouwen durft zij van haar kunst te leven.

Annemieke Bosman praat met tekenaar Barbara Stok over haar nieuwe beeldroman Wat is goed leven? Het orakel heeft gezegd dat Socrates de wijste mens van alle mensen is. Socrates is verbaasd en besluit samen met zijn vriend Chairefon op onderzoek uit te gaan. Hij voert gesprekken met allerlei mensen die bekendstaan om hun wijsheid. Wat denken zij dat goed leven is? Is dat zoveel mogelijk genieten? Zijn de beste mensen de sterkste mensen? En wat is dat precies, sterk? In elk gesprek ontdekt Socrates dat zijn gesprekspartners toch veel minder weten dan ze zelf denken.  Barbara Stok voert de lezer op toegankelijke wijze mee in de wereld van Socrates. Hij spoort aan om vastgeroeste denkbeelden los te schudden. Zijn filosofie is juist ook in deze tijd essentieel.

Annemieke Bosman in gesprek met Charl Landvreugd, samensteller van de tentoonstelling Erwin Olaf - Freedom. Het Stedelijk Museum in Amsterdam presenteert het eerste museale overzicht na zijn plotselinge overlijden twee jaar geleden. Het is een eerbetoon aan de veelzijdige en gelaagde kunstenaar die Erwin Olaf was. Erwin Olaf Springveld (1959-2023) staat internationaal bekend als een van de meest vooraanstaande Nederlandse fotokunstenaars, geroemd om zijn karakteristieke enscenering, unieke belichting, perfectionisme en spraakmakende onderwerpen. Erwin Olaf was een vrijdenker, en het nastreven van persoonlijke vrijheid was de basis van alles wat hij deed - of het nu betrekking had op identiteit, seksualiteit en gender, het menselijk lichaam in al zijn verschijningsvormen, het nachtleven of gelijke rechten voor iedereen. Zijn activistische levenshouding vormt de rode draad in de tentoonstelling.

Annemieke Bosman in gesprek met dramaturge Paulien Geerlings, en schrijfster Melissa Knollenburg. Geerlings en Knollenburg schreven samen de tekst voor de nieuwe familie voorstelling Kantjil en de tijger: een muzikale reis over een verborgen Indische familiegeschiedenis. Een coproduktie van de Toneelmakerij en Oorkaan in samenwerking met Studio Figur. Indra's oma Billy is ziek. In haar kleine woonkamer zit de hele familie te wachten om afscheid van haar te nemen. Maar dan blijkt oma een laatste wens te hebben die alles op z'n kop zet. De jonge Indra schiet haar te hulp en voor ze het weet, kukelt ze een verborgen geschiedenis in. Gelukkig maakt ze kennis met sidekick Kantjil, een magisch Javaans dwerghert met de zwarte band. Samen puzzelen ze oma's verleden bij elkaar. Kun je te oud zijn om vroeger nog een plek te geven? Of te jong voor de geschiedenis van je eigen familie? In Kantjil en de tijger ontmoet Indra vijf generaties vrouwen en ontdekt wat haar Javaanse afkomst voor haar betekent. Door naar de herinneringen van haar voormoeders te kijken, komt ze erachter dat een geschiedenis die altijd ver weg leek, nog heel dichtbij is en voorleeft in haar. De voorstelling is ook een pleidooi voor gesprekken over de koloniale geschiedenis in voormalig Nederlands-Indië, zowel thuis als op school. Kantjil en de tijger laat zien hoe een familie tot elkaar komt, door samen te herinneren en zo het verleden een plek te geven.

Annemieke Bosman gaat met Meral Polat in gesprek over de voorstelling En ze maakte een kind. Regisseur Nita Kersten en schrijver Sarah Sluimer creëerden met En ze maakte een kind een nieuwe rol voor actrice en zangeres Meral Polat. Deze muziektheatervoorstelling over moederschap en kunst is terug in het theater. En ze maakte een kind was in 2023 exclusief te zien als een lunchvoorstelling in Theater Bellevue en gaat nu op tournee door heel Nederland. 

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Janne Schmidt en scenarioschrijver Eveline Hagenbeek. Zij maakten samen de film Koning van de Zwervers, de openingsfilm van Cinekid. Koning van de Zwervers is een coming-of-age film over de nieuwsgierige Meissy, die stiekem contact zoekt met haar dakloze vader Tom. Ondanks haar moeders bezwaren en de afkeer van haar beste vriend Rayan, leert ze Tom en zijn zwerversvrienden kennen. Haar kinderlijke fantasie helpt haar zich in te leven in zijn wereld, waarin hallucinaties en psychoses een belangrijke rol spelen. Wat voor Meissy begint als een avontuurlijke ontdekkingstocht , slaat langzaam om wanneer de realiteit van haar vaders schizofrenie duidelijk wordt.

Annemieke Bosman gaat met Gaite Jansen in gesprek over haar roman Het lichaam is onschuldig. Het lichaam is onschuldig is een beklemmende roman over manipulatie, hartstocht en de grens tussen overgave en verlies van jezelf. Wanneer de ambitieuze Margaret de kans krijgt om te dansen bij het prestigieuze gezelschap The National in New York, laat ze zonder aarzelen haar leven en geliefde in Nederland achter. Maar al op de eerste dag van de repetities wordt ze totaal overweldigd: niet alleen door de intensiteit van de choreografie, maar vooral door Olivia, een charismatische en beroemde choreografe die twintig jaar ouder is dan zij. Wat begint als bewondering, groeit uit tot een allesomvattende obsessie. Margaret raakt verstrikt in een gevaarlijke driehoeksverhouding van verlangen en macht, waarin niet alleen Olivia, maar ook haar man - de artistiek leider van The National - een beslissende rol speelt.

Annemieke Bosman gaat met schrijver Nisrine Mbarki Ben Ayad in gesprek over haar nieuwste boek Kookpunt. Kookpunt is het verhaal van een eeuw: van 1961 in Algerije tot 2061 in Amsterdam. Het is een eeuw die herhaaldelijk zelfmoord pleegt en zichzelf opnieuw uitvindt. Zeven verhalen, in zeven decennia, op verschillende plekken in de wereld, maar de schakelmomenten in de geschiedenis verbinden al deze mensen met elkaar. De nucleaire tests van de Fransen in de Algerijnse Sahara zorgen ervoor dat Ydder zijn grote liefde verliest. Maar ook dat hij Salma die uit Damascus vluchtte ontmoet. Die in Belleville met Bern trouwt. Die jaren later bij de crypte in de Pieterskerk in Utrecht vanuit het dodenrijk door haar wordt geroepen. Onzichtbare draden van het menselijke tekort spannen over de hele wereld. Niets in de geschiedenis blijft zonder gevolgen, alles werkt generaties door.

Annemieke Bosman gaat in gesprek met Jan Vantoortelboom over zijn nieuwste roman De Zwarte Poel. Op de hoeve van Adrie Vermeulen, aan de rand van een klein Zeeuws dorpje, komen de jongeren uit de streek bijeen. Ze sleutelen er aan hun brommers en fietsen, hakken met een machete de woekerende braamstruiken weg en stoken kampvuurtjes. Het is de plek waar vriendschappen ontstaan, zoals tussen de zonderlinge Lou en de zachtaardige Ko. Ko groeit uit tot een begripvolle echtgenoot en vader, een werknemer die alle problemen oplost, en de steun en toeverlaat voor Lou. Maar als Lou sterft, begint er zich iets onpeilbaars in Ko te roeren. Wat is er vroeger voorgevallen dat zo onherroepelijk was dat het jaren later weer begint te woekeren? En wie zijn die verbrande kinderen die boven het land spoken en alles weten wat zich heeft afgespeeld rond de Goese Poel?

Brecht van Hulten in gesprek met filmmaker Ramón Gieling. Zijn nieuwe film When Chueca Dies gaat deze week in premiere op het Nederlands Film Festival. Chueca is de internationaal bekende wijk in het centrum van Madrid die sinds de jaren '90 een vrijhaven is voor de LGBTIQ-gemeenschap. Maar de afgelopen jaren ligt de wijk, door het veranderende politieke klimaat en het haat zaaiende klimaat door politici, onder een vergrootglas van tegenstanders. Ramón Gieling is een gerenommeerd Nederlands filmregisseur, onder meer bekend van Johan Cruijff: En un momento dado (2004), over de impact die Johan Cruijff op Catalonië had toen hij voor FC Barcelona speelde.  Gielings' films gaan vaak over humanistische, muzikale en filosofische onderwerpen, en portretteren mensen aan de rafelkanten van de maatschappij: zigeuners (Duende, 1986; The Future is in an Hour, 1997), blinden (Blind Fortune, 2012), daklozen (The Disciples, 2018), verslaafden (Paul Blanca, 2023). Muziek en liefde vormen daarnaast regelmatig het dramatische vertrekpunt, zoals in Tramontana (2009), About Canto (2011) en Erbarme Dich (2015).

Annemieke Bosman praat met filmmaker Sven Bresser over zijn debuutfilm Rietland. Rietland is een bijzonder drama waarin de natuur het leven van de mensen lijkt te overheersen. De film werd geschreven en geregisseerd door Sven Bresser die met dit speelfilmdebuut een veelbelovend visitekaartje afgeeft. Het verhaal: Wanneer rietsnijder Johan het levenloze lichaam van een meisje op zijn land vindt, wordt hij getroffen door een onbestemd schuldgevoel. Terwijl hij voor zijn kleindochter zorgt, gaat hij op zoek naar antwoorden en probeert hij het kwaad op te sporen. Rietland werd geselecteerd voor het Filmfestival van Cannes en is de slotfilm van het Nederlands Filmfestival. Ook maakt de film deel uit van de selectie voor de Gouden Kalf competitie en is het de Nederlandse inzending voor de Oscars.

Annemieke Bosman in gesprek met Beatrice von Bormann, directeur van Museum de Fundatie in Zwolle. In het museum is momenteel de Thuis bij Ter Borch te zien. De tentoonstelling, in samenwerking met het Rijksmuseum in Amsterdam, vertelt voor het eerst het verhaal van de werking van het ‘atelier' van de Zwolse kunstenaarsfamilie Ter Borch en de uitwisseling van artistieke inspiratie tussen de familieleden: vader Gerard en zijn kinderen Gerard, Gesina, Harmen, Anna en Moses. Meer dan 70 werken op papier en 35 schilderijen – afkomstig uit musea en particuliere verzamelingen uit Nederland, Europa en de Verenigde Staten – komen speciaal voor deze tentoonstelling naar Zwolle.

Annemieke Bosman gaat met Erwin Hurenkamp in gesprek over zijn roman Pogingen. Erwin is dichter, schrijver en redacteur bij literair tijdschrift Tirade. Hij debuteerde in 2023 met de dichtbundel Nu we er toch zijn, die werd genomineerd voor De Grote Poëzieprijs, de Herman de Coninckprijs en de Poëziedebuutprijs. Pogingen is zijn eerste roman. Het boek vertelt het verhaal van een moeder en haar zoon, die beide op hun eigen manier proberen te ontdekken wie ze zijn, waar ze vandaan komen en hoe zich als buitenbeentjes staande moeten houden in een verhardende wereld die steeds minder ruimte lijkt te bieden aan iedereen die niet helemaal normaal is.

Brecht van Hulten in gesprek met theatermaker Marte Boneschansker. De wereld staat in de fik en er staat veel op het spel. OPSTAND is een theatrale audio-voorstelling en collectieve oefening in verzet. Waar zit onze nee? Hoe activeren we ons innerlijk verzet? Voor OPSTAND heeft theatermaker Marte Boneschansker ruim 30 mensen geïnterviewd over hun persoonlijke boiling point, over hoe en wanneer zij in beweging zijn gekomen. Van klimaatactivisten, feministen en antiracisme-strijders tot boze boeren, soevereinen en pro-lifers. Maar ook mensen die kleiner verzet plegen zoals het schoonheidsideaal bevragen, in gesprek gaan met hun racistische oom of bepaalde bedrijven boycotten. Marte Boneschansker maakt één-op-één ervaringstheater vertrekkend vanuit documentair materiaal. Gewapend met een microfoon ontwikkelt zij intieme, fysieke audiowerken die het midden houden tussen theater en installatie. Eerder maakte zij onder anderen BLOOS, ROUW en SCHADUW.

Annemieke Bosman praat met beeldend kunstenaar Karina Beumer over haar documentaire "De originele Karina Beumer", die te zien is op het Nederlands Film Festival. In een poging om te ontsnappen aan haar werkverslaving neemt beeldend kunstenaar Karina Beumer meerdere vervangers voor zichzelf aan. Wat levert het de vervangers op om iemand anders' identiteit aan te nemen? En wat kost het Karina? De originele Karina Beumer is een documentaire over controle verliezen, jezelf terugvinden en de vraag: hoeveel van je identiteit kun je uitbesteden? Het begint allemaal bij een opvallende vacature: Karina Beumer zoekt een vervanger voor zichzelf. Ze wil achterhalen waar haar productiviteitsdrang vandaan komt en ontsnappen aan haar hectische leven vol deadlines en exposities. De sollicitaties stromen binnen, met uiteenlopende motivaties. Karina selecteert acht vervangers. Ze krijgen toegang tot haar atelier, haar telefoon, haar laptop. Karina trekt zich terug in de controlekamer, waar ze zich oppermachtig waant. Maar Karina's werk is ook haar leven. En daar begint het te schuren. Karina Beumer (1988) is beeldend kunstenaar en woont en werkt in Antwerpen. In haar werk gaat ze graag relaties aan met 'de ander' of 'het andere'. Ze is artistiek en zakelijk leider bij productiehuis Geen Pijn, waar ze boeken en films publiceert. Haar eerste film getiteld (...) was een coproductie met de VPRO en ging in 2023 in première.

Annemieke Bosman in gesprek met kunstenaar en restaurator Charlotte Caspers. Met haar schetsboek en nieuwsgierige blik onderzoekt Caspers de werelden van kunst, natuur en wetenschap in het nieuwe programma Kijken met Caspers. Wat zie je als je goed kijkt naar bijvoorbeeld een vlinder? Als je de tijd neemt om de kleuren en vorm te observeren, maar ook hoe ze leven en zich voortplanten. Vanaf zaterdag 27 september neemt Charlotte de kijker in zes afleveringen op NPO 2 mee op reis langs het wonderlijke dat ons omringt. Onderweg ontmoet ze mensen met een bijzondere kijk op de werkelijkheid, ontmoetingen die inspireren en haar perspectief verruimen.  Charlotte Caspers maakte eerder het televisie programma Het Geheim van de Meester.

Annemieke Bosman in gesprek met Tom Ooms, programmeur bij cinema LAB111 in Amsterdam. Ooms komt praten over het oeuvre van de Japanse animator en regisseur Hayao Miyazaki en studio Ghibli. Al meer dan vijftig jaar betovert Miyazaki de wereld met films als SPIRITED AWAY, PRINCESS MONONOKE en THE BOY AND THE HERON. Deze week verschijnen twee nieuwe documentaires in de Nederlandse bioscopen: In MIYAZAKI: SPIRIT OF NATURE maakt de kijker via fragmenten uit zijn werk (beter) kennis met de onvermoeibare, obsessieve en mysterieuze filmmaker Miyazaki, wiens oeuvre sterk verbonden is met de relatie tussen mens en natuur. De documentaire HAYAO MIYAZAKI AND THE HERON volgt het jarenlange maakproces van de met een Oscar bekroonde animatiefilm THE BOY AND THE HERON, naar verluid de laatste film van de legendarische Japanse animator Hayao Miyazaki. Een ontroerende documentaire over creativiteit, obsessie, rouw en een maker wiens drang naar creëren hem ondanks tegenslagen op de been houdt.

Annemieke Bosman in gesprek met Bo Tarenskeen, theatermaker. Zijn voorstelling Wittgenstein 2. Aan de taal ligt het niet, is deze weken in het theater te zien. De voorstelling toont hoe taal, retoriek en existentiële angst ingezet – en misbruikt – worden in tijden van ontwrichting en politiek geweld. Het stuk, dat zich afspeelt tegen de achtergrond van de ondergang van de Weimar Republiek, werd lovend ontvangen en sleepte in 2024 twee Theo d'Or-nominaties in de wacht: zowel voor Lowie van Oers (meest indrukwekkende dragende rol) als voor Tarenskeen zelf, in de categorie ‘Meest grensverleggende podiumprestatie'. Met alles wat er nu in de wereld speelt heeft de voorstelling alleen maar aan urgentie ingeboet. Wittgenstein 2 maakt deel uit van HET WITTGENSTEIN PROJECT, een reeks van elf voorstellingen die Tarenskeen wijdt aan het leven en werk van filosoof Ludwig Wittgenstein.

Annemieke Bosman in gesprek met Jemima de Jonge. In Kasteel Ruurlo is momenteel werk van De Jonge te zien. Sinds deze zomer veranderen de bovenzalen van Kasteel Ruurlo in kijkdozen, kamers in kamers en kruiproutes van karton. In de eerste museale solotentoonstelling van Jemima de Jonge loop je door onwerkelijke werelden waarin de grenzen tussen video, installatiekunst, performance art en theater moeilijk te trekken zijn. Jemima de Jonge studeerde in 2023 cum laude af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. In haar nog jonge kunstenaarsloopbaan won ze verschillende prijzen: de Jan Roëde Prijs, de Ron Mandos Residency Award en recentelijk nog de Sacha Tanja Penning.

Annemieke Bosman in gesprek met actrices Mariana Aparicio en June Yanez. Zij spelen beiden in de theatermarathon De seizoenen bij het Nationale Theater. Regisseur Eric de Vroedt maakte een zeven uur durende belevenis van het boek van de Schotse auteur Ali Smith. In De seizoenen volgen we zeventien eigenzinnige personages die elkaar totaal onverwacht ontmoeten, vrienden worden en elkaars leven voor altijd veranderen. Je bent onderdeel van een reis die begint bij het sterfbed van een 104-jarige songwriter en eindigt bij een radicaal-rechtse scholier met een fascinatie voor Albert Einstein.

Annemieke Bosman gaat met psycholoog Iva Bicanic in gesprek over de docuserie De Bus naar Mostar. Een groep jonge handbalsters ontsnapt begin jaren negentig door een slim plan van hun trainer de oorlog in voormalig Joegoslavië. Na een gevaarlijke busreis komen de pubers terecht in het West-Friese dorpje Oosterblokker - maar eenmaal hier kunnen ze niet meer terug naar huis. 33 jaar later doen vier van hen waar ze toen van droomden: Ze gaan terug met de bus naar Mostar. Psycholoog met Joegoslavische wortels Iva Bicanic ontrafelt aan de hand van gesprekken, hartverscheurende brieven en intieme dagboekfragmenten een verhaal over oorlog, verscheurde families en vluchten, maar ook over veerkracht, hoop en herinneringen. Lukt het de vrouwen het verhaal van 33 jaar geleden kloppend te maken?

Brecht van Hulten in gesprek met schrijfster Cobi van Baars. Haar nieuwe roman Vacht! komt deze week uit. Daarin werkt de hoofdpersonage Eline van der Veer in een archief dat is gevestigd in een voormalig klooster. Bij aantreden voelde die plek als de hemel, de jaren daarna gewoon als de aarde en sinds kort als de hel. Vacht! is een roman over verlangen. Over de behoefte ergens bij te horen. Het verlangen één te worden. Maar ja, waarmee? Cobi van Baars debuteerde met de roman Schippers & Zn., gevolgd door Over het krakende ei en Branduren. Haar roman De onbedoelden kreeg in 2023 een lovend ontvangst en stond op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2024.

Leonard Evers in gesprek met kunstenaar Lilian Kreutzberger. Het Kröller-Müller Museum op de Veluwe toont dit najaar werk van Kreutzberger in de tentoonstelling Rauhfaser. Kreutzberger onderzoekt in haar werk de relatie tussen digitale en fysieke ruimte. Daarbij combineert ze handmatig gemaakte objecten met de nieuwste technologische ontwikkelingen. Kreutzberger reflecteert op een onomkeerbaar gegeven van onze huidige maatschappij: de oprukkende digitalisering en de impact die dit heeft op ons dagelijks leven. Het resultaat is zinsbegoochelend werk waarvan soms niet duidelijk is hoe de objecten gemaakt zijn. Kreutzberger speelt met onze blik door bijvoorbeeld trompe l'oeil effect toe te passen. In Rauhfaser schept ze een wereld waarin de vraag wordt opgeroepen wie zeggenschap heeft over de menselijke zintuigelijke ervaring. Bepaalt in de nabije toekomst de fysieke wereld onze ervaringen of is de digitale wereld dan dominant?

Shula Tas in gesprek met Harry Tupan, directeur van het Drents Museum. Tupan neemt afscheid van het Drents Museum na 45 jaar werkzaam te zijn geweest. Zijn afscheid is de tentoonstelling Microkosmos – De wereld in een Wunderkammer.  Tijdens zijn loopbaan heeft Tupan uiteenlopende functies bekleed in het museum. Van onder meer ‘krullenjongen', assistent-conservator en hoofd commerciële zaken tot conservator hedendaagse kunst en adjunct-directeur tot uiteindelijk algemeen directeur. In de laatste decennia heeft Harry een belangrijke rol gespeeld in de groei die het Drents Museum heeft doorgemaakt. Met een feilloos talent voor kansen, schoonheid en unieke collecties, reisde Tupan de hele wereld over en heeft hij bijzondere internationale tentoonstellingen naar Assen gehaald, zoals Het Terracottaleger van Xi'an (2008), The American Dream (2017) en Viva la Frida! – Life and art of Frida Kahlo (2021).

Shula Tas gaat met culinair schrijver Sake Slootweg in gesprek over zijn boek De Tirana Express. Voor Sake staat reizen gelijk aan eten. In De Tirana Express reist hij met tussenstops met de trein naar Albanië en logeert hij op bijzondere plekken en in hotels waar de geschiedenis vanaf druipt. Hij komt soms in een wereld terecht die op zijn laatste benen loopt, waar vastgehouden wordt aan oude gewoontes, regels en wetten. Een cultuur die aan het verdwijnen is. Het boek neemt de lezer mee op weg naar het land waar Sake op zijn negende naartoe verhuisde en drie jaar woonde. Sinds zijn vertrek op zijn twaalfde is hij er nooit meer terug geweest. Inmiddels komen steeds meer vrienden thuis van hun vakantie in Albanië met verhalen van een land dat hij blijkbaar niet meer kent. Sake besluit om terug te gaan. De Tirana Express kwam uit bij uitgeverij Meulenhoff.

Brecht van Hulten praat met producent en filmmaker met Corinne van Egeraat over The Coriolis Effect, de documentaire die ze samen met Petr Lom maakte. Midden in de Atlantische oceaan ligt de archipel Kaapverdië (Cabo Verde). Hier worden de orkanen geboren, die jaarlijks de Caraïben en de VS teisteren. Van nature kennen de eilanden vele beperkingen. Wie hier leeft, moet volhardend zijn. Of je nu een geit, een mens of een schildpad bent, wil je hier een leven opbouwen, nieuw leven voortbrengen, dan zul je levenskracht moeten tonen. De onbetwiste hoofdrolspelers in de film zijn de zeeschildpadden, majestueus zwevend in de oceaan of juist extreem schattig en kwetsbaar op het strand, stelen zij de show. Deze eilanden zijn voor hen een van de belangrijkste broedplaatsen in de wereld. Zij leggen hun eieren op de stranden waar ze geboren zijn. Dit prehistorische dier speelt de hoofdrol in meerdere ontstaansmythes; de schildpad draagt de aarde of is zelf de aarde. De enorme volharding waarmee de babyschildpad alle obstakels overwint op zijn weg naar de levensreddende oceaan, de mens die op een eiland net zo overgeleverd is aan de elementen als de dieren, ze tonen hun levensdrang tegen de klippen op in een snel veranderende wereld.

Annemieke Bosman in gesprek met filmregisseur Nouchka van Brakel. Nouchka van Brakel is te gast om het oeuvre van Agnès Varda te bespreken. Gedurende haar 60-jarige carrière navigeerde de grensverleggende Franse filmmaker en kunstenaar Agnès Varda (1928 – 2019), naadloos tussen fictie en documentaire, waarbij ze een breed scala aan onderwerpen aanboorde. Door haar eindeloze nieuwsgierigheid, intieme relatie tot haar onderwerpen en veerkracht inspireerde ze zowel vele generaties publiek als filmmakers. Vier van haar films zijn vanaf volgende week opnieuw te zien in de bioscopen: Cléo de 5 à 7, Mur Murs, Les Glaneurs et La Glaneuse en Sans Toit Ni Loi.  Nouchka van Brakel is een van velen die geïnspireerd werd door Varda. Van Brakel werd vooral bekend door de film Van de koele meren des doods, begin jaren tachtig. Zij was de eerste vrouwelijke filmmaker die een groot publiek wist te bereiken met films waarin vrouwen centraal staan, zoals in Het debuut, Een vrouw als Eva en Een maand later.

Annemieke Bosman gaat met Francine Oomen in gesprek over haar nieuwste boek Hoe overleef ik alles wat anders gaat dan gedacht? Francine Oomen brak door met haar iconische Hoe overleef ik-serie, die uitgroeide tot klassiekers in de Nederlandse jeugdliteratuur en meerdere malen werd bekroond door de Nederlandse Kinderjury. Ze debuteerde in 1990 met een boek voor kleuters en schreef sindsdien ook succesvolle series als Lena Lijstje, Ezzie, Sam en Beer en Pip. In 2023 kwam de Hoe Overleef Ik serie terug. Op 26 augustus kwam het vervolg op deze serie uit, Hoe overleef ik alles wat anders gaat dan gedacht?        

Annemieke Bosman in gesprek met Arnout Hauben, Vlaamse televisiemaker. Hoe zou het zijn om Napoleon Bonaparte te interviewen aan de vooravond van de Slag bij Waterloo? Of Vincent van Gogh in zijn Antwerpse studentenkamer? Arnout Hauben reist in de VPRO tv-serie Interview met de geschiedenis terug in de tijd en spreekt historische grootheden op sleutelmomenten in hun leven, toen ze te gast waren in Nederland of België. Van Marie Curie in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog tot Peter de Grote op een scheepswerf in Zaandam.` Arnout Hauben won met zijn televisieprogramma Dwars door de lage Landen de Gouden Televizier-Ring voor het beste televisieprogramma van het jaar 2024.  Interview met de geschiedenis is te zien bij de VPRO vanaf 3 september om 20:30 uur op NPO2.

Annemieke Bosman gaat met Ronald Prud'homme van Reine in gesprek over Het Zeeheldenboek. In Het zeeheldenboek schrijft Ronald Prud'homme van Reine over de veertig ‘populairste' Nederlandse zeehelden uit de zeventiende eeuw. Naast bekende figuren als De Ruyter en Tromp is er ook aandacht voor onbekende zeehelden als Joris de Caullery, geschilderd door Rembrandt, Isaac Sweers, Jan van Brakel en Johan Evertsen de Oude Zeeland. Prud'homme van Reine komt met verrassende nieuwe bijzonderheden, ook staat hij stil bij het aandeel van zeehelden in de slavenhandel en de rol van vrouwen op de oorlogsvloot.

Brecht van Hulten in gesprek met documentairemaker Martijn Blekendaal. Superhelden lijken ver weg van ons te bestaan, maar soms kunnen ze juist verrassend dichtbij ons zijn. Dat laat Martijn Blekendaal zien met zijn nieuwe documentaire The Invisible Ones. Via verschillende verhaallijnen onderzoekt Martijn hoe mensen in het echte leven onzichtbaar zijn, willen zijn of moeten zijn. Van buitenbeentjes die zich ongewenst voelen of simpelweg verlegen zijn, tot buitenstaanders die opgejaagd worden vanwege hun huidskleur, afkomst of religie. Aan de hand van deze verhalen probeert Martijn zelf zijn eigen superheld te creëren. The Invisible Ones ging vorig jaar in première op IDFA en ontving daar een Special Mention in de categorie Jeugdfilm 9-12 jaar, en werd genomineerd voor Best Dutch Film Award IDFA 2024. De film is vanaf 4 september te zien in de Nederlandse bioscopen. 

Annemieke Bosman in gesprek met Annemarie Oster. In haar nieuwe boek Mannen neemt acteurskind Annemarie Oster ons mee op een wervelende reis door haar leven, waarin mannen een centrale rol spelen. Op luchtige toon verkent ze de complexe relaties die haar hebben gevormd, van haar biologische vader, pleegvader en stiefvader tot aan minnaars, echtgenoten, vrienden en familieleden, op jonge maar ook op latere leeftijd. Annemarie Oster (1942) werd van jongs af omringd door de theater- en mediawereld. Na de Toneelschool Amsterdam begon ze haar carrière als omroepster bij de VPRO-radio. Ze verwierf al snel bekendheid door een eigen televisieprogramma, en werkte jarenlang mee aan het populaire tv-programma Hadimassa. Naast haar acteerwerk schreef Oster Een moeder van niks, over haar ervaringen met het moederschap, de verhalenbundel Hoe moet je kijken? en de biografie Een vrouw om achterna te reizen. In haar recentere werk Mantelliefde beschrijft zij haar leven als mantelzorger voor haar zieke echtgenoot. Ook was ze jarenlang columnist bij de Volkskrant. In 2012 werd ze benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau voor haar bijdragen aan kunst en cultuur. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Christine Bax. Deze week verschijnt De nieuwe weg, Bax's zintuiglijke debuutroman. Een verhaal met Twin Peaks-achtige sfeer en magisch realistische elementen, als het Macondo van Gabriel García Márquez in Friesland. Bax vertelt over de verbindingen tussen mensen, generaties, tussen het dorp en de wereld, en over de wens om te ontsnappen aan tijd en realiteit.  De nieuwe weg is een verhaal over een periode die tegelijkertijd lang vervlogen en heel dichtbij is. Het vertelt over de onoverbrugbare kloof tussen generaties en de diepmenselijke wens te ontsnappen aan tijd en realiteit – over een weg, via een kleurentelevisie of door een slok zelfgestookte alcohol.

Annemieke Bosman gaat met Anita Terpstra in gesprek over haar boek De hoop van Holwerd. Ooit lag Holwerd aan zee. Als onderdeel van een handelsroute en dankzij de vruchtbare grond rondom floreerde het Friese dorpje. Het groeide bijna uit tot een stad, maar na talloze overstromingen werden dijken opgeworpen die de levensader van Holwerd langzaam dichtknepen. Jongeren trokken weg, de middenstand verdween, werkgelegenheid nam af. Aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis vertelt Anita Terpstra het verhaal van het dorp en zijn inwoners, maar ook dat van Friesland en zijn relatie met de zee.

Annemieke Bosman gaat in gesprek met Aya Sabi over haar nieuwste boek Zo zingt de pijn. In Zo zingt de pijn onderzoekt schrijver Aya Sabi of intergenerationeel trauma om te zetten is in intergenerationele troost. Een poëtische, helende zoektocht, uit het hoofd en in het lijf, naar een gevoel van veiligheid in het hier en nu. Als er talloze generaties aan traumatische herinneringen in ons vastzitten, dan zit er zeker ook een meervoud van generaties aan troost in ons lichaam. Kunnen we van trauma naar troost bewegen? En als dat kan: hoe doen we dat?

Shula Tas in gesprek met schrijfster Mirjam Liesker. Mirjam Liesker debuteert met de tragikomische roman De dood van een hypochonder over de onvoorwaardelijke liefde tussen een stiefvader en een dochter. Wanneer heb je als kind recht op de liefde van een ouder. En heb je als kind het recht grenzen te stellen aan de betekenis ‘onvoorwaardelijke ouderliefde'? Mirjam Suzanne Liesker studeerde in 2023 af aan de Schrijversvakschool. Docenten beschreven haar als een autodidact met een eigenzinnige, rauwe schrijfstijl, met humoristische observaties. Naast het schrijven van proza runt zij een kapsalon en knipt of scheert haar klanten het liefst ‘kort Amerikaans' (opgeschoren in de nek, bovenop iets langer).

Brecht van Hulten in gesprek met Roosje Klap, directeur van Noorderlicht Groningen. Klap komt in Opium praten over de Noorderlicht Biënnale.  Op zes locaties in Noord-Nederland – de Niemeyerfabriek, het Tschumipaviljoen, Museum Dr8888, Museum Belvédère, Brouwerij Fortuna en De Proef –, tonen kunstenaars telkens een ander perspectief op de manier waarop technologie onze wereld vormgeeft. In de editie van 2025 richt de Noorderlicht Biënnale zich op de verstrengelde relatie tussen technologie, ecologie en samenleving. De razendsnelle technologische vooruitgang heeft diepgaande impact op biodiversiteit, sociale structuren en ons gedeelde verleden. Met Machine Entanglements wil Noorderlicht bewustwording creëren én het gesprek openen: hoe vormt technologie ons leven, ons landschap en ons collectief geheugen?

Shula Tas gaat met Ray Fuego in gesprek over zijn poëziedebuut Bolo di entropia. Ray Fuego, geboren als Rayvel Pieternela op 17 mei 1996, groeide op in Amsterdam-Zuidoost. In 2013 werd hij medefounder van het SMIB-collectief, wat een hoeksteen van zijn creatieve reis is geworden. Als artiest heeft Fuego zichzelf meerdere keren opnieuw uitgevonden, als deel van verschillende rapformaties en als frontman van de rock/punkband Ploegendienst. Hij zet zich in voor verschillende maatschappelijke projecten, waaronder het Brainwash Festival, waar hij zijn visie op kunst en maatschappij deelt. Daarnaast is hij betrokken bij de VPRO Club Lees, waar hij jongeren aanmoedigt om kritisch na te denken en te lezen. Zijn poëziedebuut kwam uit bij uitgeverij Nijgh & Van Ditmar.

Brecht van Hulten in gesprek met Judith Hoekstra, conservator bij het Joods Museum. Momenteel is in het Joods Museum in Amsterdam de tentoonstelling Photo League New York 1936-1951 te zien. Photo League was een collectief vooruitstrevende fotografen in New York, die het dagelijks leven en de sociale ongelijkheid vastlegde in deze stad. De expositie toont werk van bekende fotografen als Weegee, Walter Rosenblum, Berenice Abott en Lisette Model. Ook belicht de tentoonstelling de rol van Joodse en vrouwelijke fotografen binnen de Photo League. De thema's die zijn aankaarten zijn nog steeds actueel.  Deze fotografen combineerden een artistieke insteek met documentaire fotografie en gaven zo een menselijk gezicht aan arbeiders, migranten en gemarginaliseerde gemeenschappen die vaak over het hoofd werden gezien.