Opium

Brecht van Hulten in gesprek met theatermaker Marte Boneschansker. De wereld staat in de fik en er staat veel op het spel. OPSTAND is een theatrale audio-voorstelling en collectieve oefening in verzet. Waar zit onze nee? Hoe activeren we ons innerlijk verzet? Voor OPSTAND heeft theatermaker Marte Boneschansker ruim 30 mensen geïnterviewd over hun persoonlijke boiling point, over hoe en wanneer zij in beweging zijn gekomen. Van klimaatactivisten, feministen en antiracisme-strijders tot boze boeren, soevereinen en pro-lifers. Maar ook mensen die kleiner verzet plegen zoals het schoonheidsideaal bevragen, in gesprek gaan met hun racistische oom of bepaalde bedrijven boycotten. Marte Boneschansker maakt één-op-één ervaringstheater vertrekkend vanuit documentair materiaal. Gewapend met een microfoon ontwikkelt zij intieme, fysieke audiowerken die het midden houden tussen theater en installatie. Eerder maakte zij onder anderen BLOOS, ROUW en SCHADUW.

Annemieke Bosman praat met beeldend kunstenaar Karina Beumer over haar documentaire "De originele Karina Beumer", die te zien is op het Nederlands Film Festival. In een poging om te ontsnappen aan haar werkverslaving neemt beeldend kunstenaar Karina Beumer meerdere vervangers voor zichzelf aan. Wat levert het de vervangers op om iemand anders' identiteit aan te nemen? En wat kost het Karina? De originele Karina Beumer is een documentaire over controle verliezen, jezelf terugvinden en de vraag: hoeveel van je identiteit kun je uitbesteden? Het begint allemaal bij een opvallende vacature: Karina Beumer zoekt een vervanger voor zichzelf. Ze wil achterhalen waar haar productiviteitsdrang vandaan komt en ontsnappen aan haar hectische leven vol deadlines en exposities. De sollicitaties stromen binnen, met uiteenlopende motivaties. Karina selecteert acht vervangers. Ze krijgen toegang tot haar atelier, haar telefoon, haar laptop. Karina trekt zich terug in de controlekamer, waar ze zich oppermachtig waant. Maar Karina's werk is ook haar leven. En daar begint het te schuren. Karina Beumer (1988) is beeldend kunstenaar en woont en werkt in Antwerpen. In haar werk gaat ze graag relaties aan met 'de ander' of 'het andere'. Ze is artistiek en zakelijk leider bij productiehuis Geen Pijn, waar ze boeken en films publiceert. Haar eerste film getiteld (...) was een coproductie met de VPRO en ging in 2023 in première.

Annemieke Bosman in gesprek met kunstenaar en restaurator Charlotte Caspers. Met haar schetsboek en nieuwsgierige blik onderzoekt Caspers de werelden van kunst, natuur en wetenschap in het nieuwe programma Kijken met Caspers. Wat zie je als je goed kijkt naar bijvoorbeeld een vlinder? Als je de tijd neemt om de kleuren en vorm te observeren, maar ook hoe ze leven en zich voortplanten. Vanaf zaterdag 27 september neemt Charlotte de kijker in zes afleveringen op NPO 2 mee op reis langs het wonderlijke dat ons omringt. Onderweg ontmoet ze mensen met een bijzondere kijk op de werkelijkheid, ontmoetingen die inspireren en haar perspectief verruimen.  Charlotte Caspers maakte eerder het televisie programma Het Geheim van de Meester.

Annemieke Bosman in gesprek met Tom Ooms, programmeur bij cinema LAB111 in Amsterdam. Ooms komt praten over het oeuvre van de Japanse animator en regisseur Hayao Miyazaki en studio Ghibli. Al meer dan vijftig jaar betovert Miyazaki de wereld met films als SPIRITED AWAY, PRINCESS MONONOKE en THE BOY AND THE HERON. Deze week verschijnen twee nieuwe documentaires in de Nederlandse bioscopen: In MIYAZAKI: SPIRIT OF NATURE maakt de kijker via fragmenten uit zijn werk (beter) kennis met de onvermoeibare, obsessieve en mysterieuze filmmaker Miyazaki, wiens oeuvre sterk verbonden is met de relatie tussen mens en natuur. De documentaire HAYAO MIYAZAKI AND THE HERON volgt het jarenlange maakproces van de met een Oscar bekroonde animatiefilm THE BOY AND THE HERON, naar verluid de laatste film van de legendarische Japanse animator Hayao Miyazaki. Een ontroerende documentaire over creativiteit, obsessie, rouw en een maker wiens drang naar creëren hem ondanks tegenslagen op de been houdt.

Annemieke Bosman in gesprek met Bo Tarenskeen, theatermaker. Zijn voorstelling Wittgenstein 2. Aan de taal ligt het niet, is deze weken in het theater te zien. De voorstelling toont hoe taal, retoriek en existentiële angst ingezet – en misbruikt – worden in tijden van ontwrichting en politiek geweld. Het stuk, dat zich afspeelt tegen de achtergrond van de ondergang van de Weimar Republiek, werd lovend ontvangen en sleepte in 2024 twee Theo d'Or-nominaties in de wacht: zowel voor Lowie van Oers (meest indrukwekkende dragende rol) als voor Tarenskeen zelf, in de categorie ‘Meest grensverleggende podiumprestatie'. Met alles wat er nu in de wereld speelt heeft de voorstelling alleen maar aan urgentie ingeboet. Wittgenstein 2 maakt deel uit van HET WITTGENSTEIN PROJECT, een reeks van elf voorstellingen die Tarenskeen wijdt aan het leven en werk van filosoof Ludwig Wittgenstein.

Annemieke Bosman in gesprek met Jemima de Jonge. In Kasteel Ruurlo is momenteel werk van De Jonge te zien. Sinds deze zomer veranderen de bovenzalen van Kasteel Ruurlo in kijkdozen, kamers in kamers en kruiproutes van karton. In de eerste museale solotentoonstelling van Jemima de Jonge loop je door onwerkelijke werelden waarin de grenzen tussen video, installatiekunst, performance art en theater moeilijk te trekken zijn. Jemima de Jonge studeerde in 2023 cum laude af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. In haar nog jonge kunstenaarsloopbaan won ze verschillende prijzen: de Jan Roëde Prijs, de Ron Mandos Residency Award en recentelijk nog de Sacha Tanja Penning.

Annemieke Bosman in gesprek met actrices Mariana Aparicio en June Yanez. Zij spelen beiden in de theatermarathon De seizoenen bij het Nationale Theater. Regisseur Eric de Vroedt maakte een zeven uur durende belevenis van het boek van de Schotse auteur Ali Smith. In De seizoenen volgen we zeventien eigenzinnige personages die elkaar totaal onverwacht ontmoeten, vrienden worden en elkaars leven voor altijd veranderen. Je bent onderdeel van een reis die begint bij het sterfbed van een 104-jarige songwriter en eindigt bij een radicaal-rechtse scholier met een fascinatie voor Albert Einstein.

Annemieke Bosman gaat met psycholoog Iva Bicanic in gesprek over de docuserie De Bus naar Mostar. Een groep jonge handbalsters ontsnapt begin jaren negentig door een slim plan van hun trainer de oorlog in voormalig Joegoslavië. Na een gevaarlijke busreis komen de pubers terecht in het West-Friese dorpje Oosterblokker - maar eenmaal hier kunnen ze niet meer terug naar huis. 33 jaar later doen vier van hen waar ze toen van droomden: Ze gaan terug met de bus naar Mostar. Psycholoog met Joegoslavische wortels Iva Bicanic ontrafelt aan de hand van gesprekken, hartverscheurende brieven en intieme dagboekfragmenten een verhaal over oorlog, verscheurde families en vluchten, maar ook over veerkracht, hoop en herinneringen. Lukt het de vrouwen het verhaal van 33 jaar geleden kloppend te maken?

Brecht van Hulten in gesprek met schrijfster Cobi van Baars. Haar nieuwe roman Vacht! komt deze week uit. Daarin werkt de hoofdpersonage Eline van der Veer in een archief dat is gevestigd in een voormalig klooster. Bij aantreden voelde die plek als de hemel, de jaren daarna gewoon als de aarde en sinds kort als de hel. Vacht! is een roman over verlangen. Over de behoefte ergens bij te horen. Het verlangen één te worden. Maar ja, waarmee? Cobi van Baars debuteerde met de roman Schippers & Zn., gevolgd door Over het krakende ei en Branduren. Haar roman De onbedoelden kreeg in 2023 een lovend ontvangst en stond op de shortlist van de Libris Literatuur Prijs 2024.

Leonard Evers in gesprek met kunstenaar Lilian Kreutzberger. Het Kröller-Müller Museum op de Veluwe toont dit najaar werk van Kreutzberger in de tentoonstelling Rauhfaser. Kreutzberger onderzoekt in haar werk de relatie tussen digitale en fysieke ruimte. Daarbij combineert ze handmatig gemaakte objecten met de nieuwste technologische ontwikkelingen. Kreutzberger reflecteert op een onomkeerbaar gegeven van onze huidige maatschappij: de oprukkende digitalisering en de impact die dit heeft op ons dagelijks leven. Het resultaat is zinsbegoochelend werk waarvan soms niet duidelijk is hoe de objecten gemaakt zijn. Kreutzberger speelt met onze blik door bijvoorbeeld trompe l'oeil effect toe te passen. In Rauhfaser schept ze een wereld waarin de vraag wordt opgeroepen wie zeggenschap heeft over de menselijke zintuigelijke ervaring. Bepaalt in de nabije toekomst de fysieke wereld onze ervaringen of is de digitale wereld dan dominant?

Shula Tas in gesprek met Harry Tupan, directeur van het Drents Museum. Tupan neemt afscheid van het Drents Museum na 45 jaar werkzaam te zijn geweest. Zijn afscheid is de tentoonstelling Microkosmos – De wereld in een Wunderkammer.  Tijdens zijn loopbaan heeft Tupan uiteenlopende functies bekleed in het museum. Van onder meer ‘krullenjongen', assistent-conservator en hoofd commerciële zaken tot conservator hedendaagse kunst en adjunct-directeur tot uiteindelijk algemeen directeur. In de laatste decennia heeft Harry een belangrijke rol gespeeld in de groei die het Drents Museum heeft doorgemaakt. Met een feilloos talent voor kansen, schoonheid en unieke collecties, reisde Tupan de hele wereld over en heeft hij bijzondere internationale tentoonstellingen naar Assen gehaald, zoals Het Terracottaleger van Xi'an (2008), The American Dream (2017) en Viva la Frida! – Life and art of Frida Kahlo (2021).

Shula Tas gaat met culinair schrijver Sake Slootweg in gesprek over zijn boek De Tirana Express. Voor Sake staat reizen gelijk aan eten. In De Tirana Express reist hij met tussenstops met de trein naar Albanië en logeert hij op bijzondere plekken en in hotels waar de geschiedenis vanaf druipt. Hij komt soms in een wereld terecht die op zijn laatste benen loopt, waar vastgehouden wordt aan oude gewoontes, regels en wetten. Een cultuur die aan het verdwijnen is. Het boek neemt de lezer mee op weg naar het land waar Sake op zijn negende naartoe verhuisde en drie jaar woonde. Sinds zijn vertrek op zijn twaalfde is hij er nooit meer terug geweest. Inmiddels komen steeds meer vrienden thuis van hun vakantie in Albanië met verhalen van een land dat hij blijkbaar niet meer kent. Sake besluit om terug te gaan. De Tirana Express kwam uit bij uitgeverij Meulenhoff.

Brecht van Hulten praat met producent en filmmaker met Corinne van Egeraat over The Coriolis Effect, de documentaire die ze samen met Petr Lom maakte. Midden in de Atlantische oceaan ligt de archipel Kaapverdië (Cabo Verde). Hier worden de orkanen geboren, die jaarlijks de Caraïben en de VS teisteren. Van nature kennen de eilanden vele beperkingen. Wie hier leeft, moet volhardend zijn. Of je nu een geit, een mens of een schildpad bent, wil je hier een leven opbouwen, nieuw leven voortbrengen, dan zul je levenskracht moeten tonen. De onbetwiste hoofdrolspelers in de film zijn de zeeschildpadden, majestueus zwevend in de oceaan of juist extreem schattig en kwetsbaar op het strand, stelen zij de show. Deze eilanden zijn voor hen een van de belangrijkste broedplaatsen in de wereld. Zij leggen hun eieren op de stranden waar ze geboren zijn. Dit prehistorische dier speelt de hoofdrol in meerdere ontstaansmythes; de schildpad draagt de aarde of is zelf de aarde. De enorme volharding waarmee de babyschildpad alle obstakels overwint op zijn weg naar de levensreddende oceaan, de mens die op een eiland net zo overgeleverd is aan de elementen als de dieren, ze tonen hun levensdrang tegen de klippen op in een snel veranderende wereld.

Annemieke Bosman in gesprek met filmregisseur Nouchka van Brakel. Nouchka van Brakel is te gast om het oeuvre van Agnès Varda te bespreken. Gedurende haar 60-jarige carrière navigeerde de grensverleggende Franse filmmaker en kunstenaar Agnès Varda (1928 – 2019), naadloos tussen fictie en documentaire, waarbij ze een breed scala aan onderwerpen aanboorde. Door haar eindeloze nieuwsgierigheid, intieme relatie tot haar onderwerpen en veerkracht inspireerde ze zowel vele generaties publiek als filmmakers. Vier van haar films zijn vanaf volgende week opnieuw te zien in de bioscopen: Cléo de 5 à 7, Mur Murs, Les Glaneurs et La Glaneuse en Sans Toit Ni Loi.  Nouchka van Brakel is een van velen die geïnspireerd werd door Varda. Van Brakel werd vooral bekend door de film Van de koele meren des doods, begin jaren tachtig. Zij was de eerste vrouwelijke filmmaker die een groot publiek wist te bereiken met films waarin vrouwen centraal staan, zoals in Het debuut, Een vrouw als Eva en Een maand later.

Annemieke Bosman gaat met Francine Oomen in gesprek over haar nieuwste boek Hoe overleef ik alles wat anders gaat dan gedacht? Francine Oomen brak door met haar iconische Hoe overleef ik-serie, die uitgroeide tot klassiekers in de Nederlandse jeugdliteratuur en meerdere malen werd bekroond door de Nederlandse Kinderjury. Ze debuteerde in 1990 met een boek voor kleuters en schreef sindsdien ook succesvolle series als Lena Lijstje, Ezzie, Sam en Beer en Pip. In 2023 kwam de Hoe Overleef Ik serie terug. Op 26 augustus kwam het vervolg op deze serie uit, Hoe overleef ik alles wat anders gaat dan gedacht?        

Annemieke Bosman in gesprek met Arnout Hauben, Vlaamse televisiemaker. Hoe zou het zijn om Napoleon Bonaparte te interviewen aan de vooravond van de Slag bij Waterloo? Of Vincent van Gogh in zijn Antwerpse studentenkamer? Arnout Hauben reist in de VPRO tv-serie Interview met de geschiedenis terug in de tijd en spreekt historische grootheden op sleutelmomenten in hun leven, toen ze te gast waren in Nederland of België. Van Marie Curie in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog tot Peter de Grote op een scheepswerf in Zaandam.` Arnout Hauben won met zijn televisieprogramma Dwars door de lage Landen de Gouden Televizier-Ring voor het beste televisieprogramma van het jaar 2024.  Interview met de geschiedenis is te zien bij de VPRO vanaf 3 september om 20:30 uur op NPO2.

Annemieke Bosman gaat met Ronald Prud'homme van Reine in gesprek over Het Zeeheldenboek. In Het zeeheldenboek schrijft Ronald Prud'homme van Reine over de veertig ‘populairste' Nederlandse zeehelden uit de zeventiende eeuw. Naast bekende figuren als De Ruyter en Tromp is er ook aandacht voor onbekende zeehelden als Joris de Caullery, geschilderd door Rembrandt, Isaac Sweers, Jan van Brakel en Johan Evertsen de Oude Zeeland. Prud'homme van Reine komt met verrassende nieuwe bijzonderheden, ook staat hij stil bij het aandeel van zeehelden in de slavenhandel en de rol van vrouwen op de oorlogsvloot.

Brecht van Hulten in gesprek met documentairemaker Martijn Blekendaal. Superhelden lijken ver weg van ons te bestaan, maar soms kunnen ze juist verrassend dichtbij ons zijn. Dat laat Martijn Blekendaal zien met zijn nieuwe documentaire The Invisible Ones. Via verschillende verhaallijnen onderzoekt Martijn hoe mensen in het echte leven onzichtbaar zijn, willen zijn of moeten zijn. Van buitenbeentjes die zich ongewenst voelen of simpelweg verlegen zijn, tot buitenstaanders die opgejaagd worden vanwege hun huidskleur, afkomst of religie. Aan de hand van deze verhalen probeert Martijn zelf zijn eigen superheld te creëren. The Invisible Ones ging vorig jaar in première op IDFA en ontving daar een Special Mention in de categorie Jeugdfilm 9-12 jaar, en werd genomineerd voor Best Dutch Film Award IDFA 2024. De film is vanaf 4 september te zien in de Nederlandse bioscopen. 

Annemieke Bosman in gesprek met Annemarie Oster. In haar nieuwe boek Mannen neemt acteurskind Annemarie Oster ons mee op een wervelende reis door haar leven, waarin mannen een centrale rol spelen. Op luchtige toon verkent ze de complexe relaties die haar hebben gevormd, van haar biologische vader, pleegvader en stiefvader tot aan minnaars, echtgenoten, vrienden en familieleden, op jonge maar ook op latere leeftijd. Annemarie Oster (1942) werd van jongs af omringd door de theater- en mediawereld. Na de Toneelschool Amsterdam begon ze haar carrière als omroepster bij de VPRO-radio. Ze verwierf al snel bekendheid door een eigen televisieprogramma, en werkte jarenlang mee aan het populaire tv-programma Hadimassa. Naast haar acteerwerk schreef Oster Een moeder van niks, over haar ervaringen met het moederschap, de verhalenbundel Hoe moet je kijken? en de biografie Een vrouw om achterna te reizen. In haar recentere werk Mantelliefde beschrijft zij haar leven als mantelzorger voor haar zieke echtgenoot. Ook was ze jarenlang columnist bij de Volkskrant. In 2012 werd ze benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau voor haar bijdragen aan kunst en cultuur. 

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Christine Bax. Deze week verschijnt De nieuwe weg, Bax's zintuiglijke debuutroman. Een verhaal met Twin Peaks-achtige sfeer en magisch realistische elementen, als het Macondo van Gabriel García Márquez in Friesland. Bax vertelt over de verbindingen tussen mensen, generaties, tussen het dorp en de wereld, en over de wens om te ontsnappen aan tijd en realiteit.  De nieuwe weg is een verhaal over een periode die tegelijkertijd lang vervlogen en heel dichtbij is. Het vertelt over de onoverbrugbare kloof tussen generaties en de diepmenselijke wens te ontsnappen aan tijd en realiteit – over een weg, via een kleurentelevisie of door een slok zelfgestookte alcohol.

Annemieke Bosman gaat met Anita Terpstra in gesprek over haar boek De hoop van Holwerd. Ooit lag Holwerd aan zee. Als onderdeel van een handelsroute en dankzij de vruchtbare grond rondom floreerde het Friese dorpje. Het groeide bijna uit tot een stad, maar na talloze overstromingen werden dijken opgeworpen die de levensader van Holwerd langzaam dichtknepen. Jongeren trokken weg, de middenstand verdween, werkgelegenheid nam af. Aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis vertelt Anita Terpstra het verhaal van het dorp en zijn inwoners, maar ook dat van Friesland en zijn relatie met de zee.

Annemieke Bosman gaat in gesprek met Aya Sabi over haar nieuwste boek Zo zingt de pijn. In Zo zingt de pijn onderzoekt schrijver Aya Sabi of intergenerationeel trauma om te zetten is in intergenerationele troost. Een poëtische, helende zoektocht, uit het hoofd en in het lijf, naar een gevoel van veiligheid in het hier en nu. Als er talloze generaties aan traumatische herinneringen in ons vastzitten, dan zit er zeker ook een meervoud van generaties aan troost in ons lichaam. Kunnen we van trauma naar troost bewegen? En als dat kan: hoe doen we dat?

Shula Tas in gesprek met schrijfster Mirjam Liesker. Mirjam Liesker debuteert met de tragikomische roman De dood van een hypochonder over de onvoorwaardelijke liefde tussen een stiefvader en een dochter. Wanneer heb je als kind recht op de liefde van een ouder. En heb je als kind het recht grenzen te stellen aan de betekenis ‘onvoorwaardelijke ouderliefde'? Mirjam Suzanne Liesker studeerde in 2023 af aan de Schrijversvakschool. Docenten beschreven haar als een autodidact met een eigenzinnige, rauwe schrijfstijl, met humoristische observaties. Naast het schrijven van proza runt zij een kapsalon en knipt of scheert haar klanten het liefst ‘kort Amerikaans' (opgeschoren in de nek, bovenop iets langer).

Brecht van Hulten in gesprek met Roosje Klap, directeur van Noorderlicht Groningen. Klap komt in Opium praten over de Noorderlicht Biënnale.  Op zes locaties in Noord-Nederland – de Niemeyerfabriek, het Tschumipaviljoen, Museum Dr8888, Museum Belvédère, Brouwerij Fortuna en De Proef –, tonen kunstenaars telkens een ander perspectief op de manier waarop technologie onze wereld vormgeeft. In de editie van 2025 richt de Noorderlicht Biënnale zich op de verstrengelde relatie tussen technologie, ecologie en samenleving. De razendsnelle technologische vooruitgang heeft diepgaande impact op biodiversiteit, sociale structuren en ons gedeelde verleden. Met Machine Entanglements wil Noorderlicht bewustwording creëren én het gesprek openen: hoe vormt technologie ons leven, ons landschap en ons collectief geheugen?

Shula Tas gaat met Ray Fuego in gesprek over zijn poëziedebuut Bolo di entropia. Ray Fuego, geboren als Rayvel Pieternela op 17 mei 1996, groeide op in Amsterdam-Zuidoost. In 2013 werd hij medefounder van het SMIB-collectief, wat een hoeksteen van zijn creatieve reis is geworden. Als artiest heeft Fuego zichzelf meerdere keren opnieuw uitgevonden, als deel van verschillende rapformaties en als frontman van de rock/punkband Ploegendienst. Hij zet zich in voor verschillende maatschappelijke projecten, waaronder het Brainwash Festival, waar hij zijn visie op kunst en maatschappij deelt. Daarnaast is hij betrokken bij de VPRO Club Lees, waar hij jongeren aanmoedigt om kritisch na te denken en te lezen. Zijn poëziedebuut kwam uit bij uitgeverij Nijgh & Van Ditmar.

Brecht van Hulten in gesprek met Judith Hoekstra, conservator bij het Joods Museum. Momenteel is in het Joods Museum in Amsterdam de tentoonstelling Photo League New York 1936-1951 te zien. Photo League was een collectief vooruitstrevende fotografen in New York, die het dagelijks leven en de sociale ongelijkheid vastlegde in deze stad. De expositie toont werk van bekende fotografen als Weegee, Walter Rosenblum, Berenice Abott en Lisette Model. Ook belicht de tentoonstelling de rol van Joodse en vrouwelijke fotografen binnen de Photo League. De thema's die zijn aankaarten zijn nog steeds actueel.  Deze fotografen combineerden een artistieke insteek met documentaire fotografie en gaven zo een menselijk gezicht aan arbeiders, migranten en gemarginaliseerde gemeenschappen die vaak over het hoofd werden gezien.

Shula Tas gaat met Thomas Heerma van Voss in gesprek over zijn nieuwste boek De prullenmand heeft veel plezier met mij. Thomas interviewde schrijvers die in 1977 een zelfportret tekenden voor De Revisor – en schreef daarmee onbedoeld een halve eeuw heerlijke literatuurgeschiedenis. Met o.a. Judith Herzberg, Jan Siebelink en Mensje van Keulen. Hoe zagen de hemelbestormers zichzelf en hoe kijken ze bijna vijftig jaar later terug? Thomas Heerma van Voss brak dit jaar definitief door met zijn roman Het archief, die op de shortlist van de Boon Literatuurprijs en de longlist van de Libris Literatuur Prijs belandde. Hij was zeven jaar redacteur van De Revisor.

Selma van Dijk gaat in gesprek met Ingrid de Vries over haar boek De Violist. Het boek gaat over Laurens. Laurens heeft tal van redenen om aan zijn ouderlijk huis te willen ontsnappen. Hij vindt een toevluchtsoord bij Guido, die hem kennis laat maken met de viool. Laurens blijkt een groot talent en besteedt al zijn vrije uren aan de muziek. De band met Guido wordt intenser en als muzikant wordt hij steeds beter. Met de toelating tot het conservatorium kan Laurens eindelijk zijn eigen weg inslaan, los van iedereen. Guido blijft decennialang reikhalzend uitkijken naar een weerzien. Tot hij besluit niet langer af te wachten en Laurens een bezoek te brengen. Maar Laurens is ziek.

Shula tas gaat in gesprek met Zalán Szakács. Zalán Szakács is een post-digitale kunstenaar, audiovisueel performer en onderzoeker die mediatheorieën verkent door middel van licht, ruimte en geluid. Zijn werk bestaat uit immersieve, interactieve en meeslepende omgevingen, waarbij sferen worden gecreëerd die ons op andere manieren laten kijken en luisteren. Zijn werk is momenteel te zien op Wild Summer of Art Brutus in Rotterdam.

Shula Tas in gesprek met schrijfster Marjolein Visser. Visser schrijft proza en non-fictie. Ze studeerde Klinische Psychologie en Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies. Marjolein won verschillende schrijfwedstrijden, waaronder Writing for Success en de VPRO Bagagedrager. Twee keer stond ze in de finale van Write Now!. Ondertussen werkte ze als psycholoog i.o. in een traumakliniek voor vluchtelingen en deed onderzoek voor verschillende instellingen (o.a. Vluchtelingenwerk, de Radboud Universiteit en CIDIN) in Nederland en Mexico. Zo deed ze onderzoek naar het welzijn van jongeren en naar het voorkomen van het uitzetten van asielgezinnen. Haar tragikomische debuutroman Restmens verscheen in 2020 en kreeg lovende kritieken. In 2023 kwam haar kinderboekendebuut De verboden duinen (uitgeverij Leopold) uit.  Dit voorjaar verscheen haar roman Hou je stil (uitgeverij De Geus), waarvoor ze jarenlang onderzoek deed en tientallen mensen met asielervaringen, alsook traumapsychologen, mensenrechtenactivisten, antropologen, journalisten, uitgezette mensen en slachtoffers en daders van kartelgeweld sprak. Momenteel geeft ze nog steeds schrijfbegeleiding aan mensen met een vluchtachtergrond, onder meer in Ter Apel.

Shula Tas in gesprek met journalist en schrijver Hilbrand Rozema. Onlangs verscheen het boek Tijd is een leeuwerik. Daarin neemt Hilbrand Rozema de lezer mee langs de randen én de rafelranden van Nederland. Hij observeert en registreert, en geeft een stem aan mensen buiten de Randstad. Hij diept kleine geschiedenissen op, beschrijft wat mensen vinden van de natuur om zich heen, hoe ze geloven, en vertelt over de tradities en gebruiken in het gebied. En dan gaat het niet over de meest welvarende plekken. Plaatsen die onder de blauwe plekken zitten, hebben ons veel te vertellen. Hoe is het bijvoorbeeld in Weiteveen (dubbele moord) en Harskamp (demonstratie tegen asielzoekers), in de Zak van Zuid-Beveland (drugssmokkel) of op een quarantainestation in Heijplaat? Of hoe voelt het om rond te lopen op een onbewoond eiland in de Waddenzee? Tijd is een leeuwerik is een caleidoscopische reisgids en een ode aan ons rijk gevarieerde Nederland. Hilbrand Rozema is journalist en auteur. In 2024 is hij genomineerd voor De Tegel, de belangrijkste journalistieke prijs van Nederland.

Annemieke Bosman in gesprek met producent Maaike Neve. Deze week komt de familiefilm Hoe ik per ongeluk een boek schreef uit in de bioscopen. De film is gebaseerd op het succesvolle gelijknamige debuut van schrijfster Annet Huizing. De regie is van de Hongaarse filmregisseur Nora Lakos en Maaike Neve van filmmaatschappij BIND produceerde de film. De film Hoe ik per ongeluk een boek schreef combineert live-action met animatie en graphics, en brengt zo op bijzondere wijze de fantasie van de 12-jarige Nina tot leven. Wanneer Nina schrijflessen krijgt van haar excentrieke buurvrouw Lida, raken feit en fictie steeds meer met elkaar verweven. Wat begint als een schrijfoefening groeit uit tot een ontroerend avontuur over verlies, vriendschap, eerste liefde en het hervinden van oude herinneringen.

Annemieke Bosman in gesprek met filmmaker Bart Schrijver. Vanaf deze week is de low-budget wandelfilm The North van Bart Schrijver in de bioscoop te zien. De film volgt twee vrienden die 600 kilometer door de Schotse Hooglanden trekken, op zoek naar verbinding met de natuur, elkaar en zichzelf. The North is gemaakt met een bescheiden budget van 75.000 euro en in vijf weken opgenomen in Schotland.  Bart Schrijver begon met animatiefilms maken tijdens zijn studie architectuur en ontwikkelde zich later tot live-action regisseur. In 2022 bracht Bart zijn eerste speelfilm uit, Human Nature, gebaseerd op zijn 700 kilometer lange trektocht door Arctisch Noorwegen.

Annemieke Bosman gaat met Hanna Bervoets in gesprek over haar nieuwste boek Geld verdienen. Geld verdienen is een even scherpe als lichtvoetige roman over schuld, boete en zusterschap – en over de woorden die we gebruiken om onze daden te legitimeren. Ellie en Freya kennen elkaar nog van de middelbare school. Wanneer ze ieder om hun eigen reden geld nodig hebben, besluiten ze de beurs naar hun hand te zetten. Want verdienen zij het niet ook om rijk te zijn? Ellie tipt Freya over een aandeel dat waarschijnlijk snel meer waard zal worden. Maar algauw wordt iedereen die dat gouden aandeel bezit getroffen door mysterieuze en akelige kwalen. En als hun vriendschap op de proef gesteld wordt, moet Ellie een onmogelijke keuze maken.

Annemieke Bosman praat met Daniel Cohen, regisseur en scenarist, en actrice Kim van Zeben over de voorstelling Willem & Frieda, Roze Verzet. In Willem & Frieda staan de queer verzetshelden Willem Arondéus en Frieda Belinfante centraal. We reizen af naar Hollywood in 1949, waar het leven van Frieda Belinfante stilstaat en de oorlogsjaren in Nederland ver weg lijken. Totdat haar oude vriend Willem Arondéus verschijnt. Tot grote verbazing van Frieda, want Willem is in de oorlog geëxecuteerd door de nazi's. Samen namen ze deel aan de beroemde aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister, maar ze hebben daar vanwege hun geaardheid nooit erkenning voor gekregen.

Annemieke Bosman in gesprek met Herma Kluin, privédetective. Privédetectives zijn in films en series niet weg te denken. Maar ook in het echte leven zijn er mensen. die hun werkdagen spenderen aan het verzamelen van bewijs van overspel, het opsporen van stalkers, vermissingszaken en fraudeonderzoeken. Welkom in de wereld van privédetective Herma Kluin. Haar ervaringen heeft Herma nu opgeschreven in het boek De Privédetective. Wat gebeurt er als je iemand moet schaduwen? Hoe ga je om me liegende cliënten? En wat doe je als een zaak ineens persoonlijk wordt? Herma deelt spannende, beangstigende en altijd bijzondere verhalen uit haar carrière, vol onverwachte wendingen en scherpzinnige observaties. Herma Kluin gooide na een carriere in de bank- en verzekeringswereld het roer om en startte haar recherchebureau Incognito. In 2021 won ze de WinTrade Woman Of The Year Award.

Annemieke Bosman gaat met Marcel Möring in gesprek over zijn boek Mordechai. In Mordechai volgt Marcel Möring het tumultueuze leven en werken van een man die nooit ergens bij hoorde en verkoos om ‘vrij' te zijn, als de Mordechai uit het Bijbelboek Esther die ‘nooit boog of knielde'. De consequenties van die positie doemen op als hij een interviewer buiten westen slaat en hij tegen wil en dank zijn mantel van onafhankelijkheid ontrafelt. Mordechai is een meeslepend avontuur dat de lezer meevoert in een maalstroom van gebeurtenissen die zich over een periode van meer dan honderd jaar uitstrekken – van Hollywood tot het Oekraïne van de Eerste Wereldoorlog, van Israël tot Australië. 

Annemieke Bosman gaat met Martin Stokhof in gesprek over Wittgensteins Betekenis. Ludwig Wittgenstein (1889-1951) geldt als een van de belangrijkste filosofen van de twintigste eeuw. Met een intensiteit stortte hij zich op filosofische problemen, waarover hij schreef in indringende, haast poëtische zinnen, vrij van jargon. Wittgensteins Betekenis is een diepgravende inleiding in Wittgensteins denken en zijn analyses van betekenis, kennis, handelen, esthetica en religieuze overtuigingen. Zowel de vroege Tractatus als later werk, in het bijzonder de Filosofische onderzoekingen en Over zekerheid, komen daarbij aan de orde.

Annemieke Bosman praat met René Wolf. Hij is voor EYE Filmmuseum programmeur van het Previously Unreleased Programma, internationale films die nog niet in Nederland te zien waren krijgen hierin een landelijke release.

Annemieke Bosman gaat met Sarah Arnolds in gesprek over Het Gore Lef. In de verhalen in Het Gore Lef wordt volop gelogen. Want een leugen is een geweldige manier om te ontsnappen aan de waarheid – die vaak te pijnlijk is, of te saai. En het is zo makkelijk. Iedereen kan het. Je liegt tegen je vrienden, je masseur, je ouders, je kinderen, je partner of tegen jezelf. Moeilijker is het om ermee op te houden.

Annemieke Bosman in gesprek met Jan Verdijk, filmmaker. Vanaf deze week draait het speelfilmdebuut van Jan Verdijk in de bioscopen, getiteld KIND. In deze intense psychologische thriller volgen we de emotionele reis van Leon (Vincent van der Valk) en Jaimy (Noortje Herlaar). Na een miskraam en de diagnose van een vervroegde overgang, zoeken ze wanhopig hulp bij verloskundige Nicole (Tamar van den Dop). Tegen alle verwachtingen in wordt Jaimy opnieuw zwanger, maar hun vreugde verandert in angst door een gevaarlijke groeiafwijking bij het kindje. Opnieuw wenden ze zich tot Nicole, wier onorthodoxe adviezen hen steeds verder buiten hun comfortzone brengen. Jan Verdijk won in 2021 een Gouden Kalf voor zijn korte film Pantser. Ook zijn korte films Valt een man uit de lucht en WILD vielen nationaal en internationaal in de prijzen.

Annemieke Bosman in gesprek met Frank Kromer, podcastmaker. Tien jaar geleden stierf de markante dichter en schrijver Rogi Wieg. Hij was één van de bekende personen in Nederland die euthanasie kreeg wegens ondragelijk psychisch lijden. De euthanasie van Rogi Wieg zorgde voor een tweedeling in zijn nabije omgeving en eindigde in chaos voor de deur van de stervende dichter. In de podcast De laatste keuze van Rogi Wieg vertelt documentairemaker Frank Kromer het geruchtmakende verhaal van Wiegs dood op aanvraag.