Opium

Annemieke Bosman in gesprek met Janneke Budding. Deze maand verschijnt haar nieuwe boek Meesteressen van het penseel. Vrouwelijke kunstenaars in de 17e eeuw. Mannelijke schilders uit de 17e eeuw als Frans Hals, Johannes Vermeer, Jan Steen en Rembrandt kennen we wel. Maar hoe zat het in die periode eigenlijk met vrouwelijke schilders? Waren die er simpelweg niet, was hun werk onder de maat of waren ze mogelijk gewoon vergeten; tussen de kieren van de kunstgeschiedenis geglipt? Waar de klassieken aan vrouwelijke schilders nog een belangrijke rol toekenden, bleven vrouwelijke kunstenaars daarna vrijwel onbekend, tot maar liefst in het midden van de 19e eeuw. Janneke Budding zet dertien kunstenaressen uit de Lage Landen van de 17e eeuw op de troon die hen toekomt. Aan bod komen onder meer: Gesina ter Borch, Judith Leyster, Maria Sybilla Merian, Maria van Oosterwijck, Clara Peeters, Rachel Ruysch en Michaelina Wautier.  Janneke Budding studeerde Engels aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze gaf jarenlang les in het middelbaar en hoger onderwijs. Ze schreef boeken voor educatieve uitgeverijen en is auteur van een aantal non-fictieboeken waarin vrouwen een belangrijke rol spelen, waaronder Mary Shelley en haar Frankenstein (2024).

Annemieke Bosman in gesprek met Maria Roosen. Het Stedelijk Museum in Schiedam brengt een eerbetoon aan kunstenaar Maria Roosen in de tentoonstelling MARIA ROOSEN – Schrobben Harken Gieten Vegen. Roosen's oeuvre dat meerdan veertig jaar beslaat gaat over het leven en zijn vergankelijkheid en wordt veelvuldig getoond in groepstentoonstellingen waarin het vrouwelijke perspectief centraal staat, op bijzondere erfgoedlocaties en buiten in de publieke ruimte. Stedelijk Museum Schiedam vindt het tijd voor een ode aan een van de grandes dames van de Nederlandse beeldende kunst en brengt voor deze solo ruim zestig werken samen. De tentoonstelling biedt een inkijkje in het brede oeuvre van Maria Roosens werk, haar werkwijze, de manier waarop ze de wereld om haar heen beleeft en hoe ze dat direct in haar werk gebruikt. Centraal staat haar intensieve manier van werken, waarbij alles ontstaat vanuit waarneming, intuïtie en lichamelijkheid. De praktische, herhalende handelingen van haar werkproces zijn een vorm om tot de essentie te komen van dat wat ze wil uitdragen. Vervolgens komt alles samen in ‘gestolde energie': in zachte en harde materialen als glas, papier en textiel.

Annemieke Bosman praat met pianist Ralph van Raat. Hij keek voor Opium de film Köln 75 over de aanloop naar het legendarische Köln Concert van jazz pianist Keith Jarrett. Keulen, 1975. Tiener Vera Brandes begint al op jonge leeftijd met het produceren en promoten van muziekconcerten. Er staat een groot optreden van jazzpianist Keith Jarrett op de planning, maar door de eindeloze reeks aan onvoorziene problemen zit het haar tijdens de voorbereidingen bepaald niet mee. Toch blijft Vera geloven in de kracht van muziek en zet ze alles op het spel om het grootste soloconcert in de geschiedenis van jazzmuziek te laten plaatsvinden. Köln 75 is een film van regisseur Ido Fluk.

Annemieke Bosman in gesprek met Noukhey Forster, gastconservator van de tentoonstelling Wi Sranan. Surinaamse kunst in beweging in het Museum Cobra in Amstelveen. Museum Cobra brengt een ode aan 50 jaar Surinaamse onafhankelijkheid met een grootschalige tentoonstelling: te zien is een mix van mode, fotografie, schilderijen, installaties en video's. Deze kunstwerken zetten aan het denken over gemeenschap, toekomst en vrijheid. In Wi Sranan toont het Museum Cobra hoe kunstenaars uit Suriname en de diaspora de kracht van verbeelding inzetten om geschiedenis, identiteit en vrijheid te herzien. De tentoonstelling is samengesteld door Noukhey Forster.        

Brecht van Hulten praat met choreograaf en artistiek directeur van het Scapino Ballet Nanine Linning over de voorstelling Anima Obscura. Anima Obscura is een multimediale voorstelling over het verlangen naar onsterfelijkheid. In haar eerste productie voor Scapino neemt artistiek directeur Nanine Linning ons mee op een emotionele reis, van de geheimzinnige praktijken van alchemisten tot de hedendaagse experimenten van biohackers. De dansers zijn hoofdrolspelers in de zoektocht naar het ene elixer voor het eeuwige leven. Anima Obscura is een voorstelling voor een groot ensemble dansers waarin choreografie, video-animatie, hologrammen, kostuumontwerp en muziek samensmelten tot een meeslepende theaterervaring. In de voorstelling klinkt het Ein Deutsches Requiem van Johannes Brahms, versneden met een hedendaagse versie door componist Yannis Kyriakides. Harpist Remy van Kesteren of Milana Zaric speelt live en is onderdeel van de choreografie. 

Annemieke Bosman in gesprek met Marc de Beyer, directeur van het Teylers Museum in Haarlem. 550 jaar na zijn geboorte brengt Teylers Museum een eerbetoon aan een van de beroemdste kunstenaars uit de geschiedenis. De mannen van Michelangelo is een tentoonstelling over de fascinatie van Michelangelo Buonarroti (1475-1564) voor het mannelijk lichaam. Dat is een internationale primeur: nooit eerder werd een tentoonstelling volledig gewijd aan dit onderwerp. Ruim twintig tekeningen van Michelangelo uit de collectie van Teylers Museum worden aangevuld met unieke bruiklenen van over de hele wereld, waaronder het marmeren beeld Apollo-David. Samen schijnen zij nieuw licht op de glorieuze hoofdrol die het mannenlichaam speelt in Michelangelo's kunst en leven.

Annemieke Bosman in gesprek met schrijfster Mirjam van Hengel over haar nieuwe boek Ganzentijd. Vaders sterven. Dat doen ze nu eenmaal. Mirjam van Hengel, die tot nu toe biografische boeken schreef over literaire personen, en een leven lang gewend was zich te verplaatsen in anderen, ervoer plots aan den lijve hoe het in rouw alleen om het absoluut persoonlijke gaat. En ze vroeg zich af: hoe zou ik schrijven over mijn vader? Over deze vader: Bachspecialist, kernfysicus, wetenschapsfilosoof en de eerste politiek dienstweigeraar, maar vooral degene die altijd achter haar stond, haar de namen van planten en vogels leerde, haar leerde kijken. Mirjam van Hengel schreef Een knipperend ogenblik. Portret van Remco Campert (2018), dat genomineerd werd voor de Bookspot Literatuurprijs. Eerder verscheen Hoe mooi alles (2014), over de liefde tussen Leo en Tineke Vroman. Ze was redacteur, maakt literaire programma's en schrijft voor onder meer de Volkskrant en De Groene Amsterdammer. In 2022 verscheen Dola. Over haar schrijverschap en de hele mikmak, een indringend portret van Dola de Jong.

Annemieke Bosman in gesprek met Vrouwkje Tuinman, dichter en schrijver. Vorige week verscheen haar nieuwe boek De straaljager. De roman vertelt het levensverhaal van de eigenzinnige Jan Mieremet (1885-1967), Nederlands bekendste wichelroedeloper. Het Poverni kastje van Mieremet, waarmee je aardstralen zou kunnen bestrijden, was ontzettend populair in de jaren veertig en vijftig. De straaljager is het ongelooflijke maar waargebeurde verhaal over de aantrekkingskracht van alternatieve waarheden, over gedrevenheid en buiten de kaders durven leven. Vrouwkje Tuinman schrijft romans, dichtbundels en muziektheaterteksten. Voor haar bundel Lijfrente ontving ze de Grote Poëzieprijs. In 2021 schreef ze het Brabants Boek Present Tijdelijk verblijf. Ze ontving de Halewijnprijs en de C.C.S. Crone-prijs voor haar gehele oeuvre.

Annemieke Bosman in gesprek met Rebekka de Wit, schrijver en theatermaker. Samen met Anoek Nuyens maakte De Wit de veel geprezen voorstelling De zaak Shell. Nu toert Rebekka de Wit met de voorstelling Een stukje naar de mensen toe van Bureau Vergezicht. In deze nieuwe solo zet Rebekka de Wit op even geestige als tragische wijze uiteen waarom het haar niet lukt een gemeenschap te vormen met de mensen om zich heen. Uitgerekend in het theater, de enige plek op aarde waar nog geen scherm met reclame hangt, waar de telefoon nog op vliegtuigstand moet, spreekt Rebekka een hartig woordje met het publiek en met zichzelf over hoe we gaan voorkomen dat we straks allemaal alleen in onze keldertjes zitten - met een pistool in de ene hand en een voordeelpak wc-rollen in de andere. Tegelijkertijd is de voorstelling ook een oprechte poging dit wel te proberen. Iets van gemeenschap. 

Brecht van Hulten praat met schrijver en journalist Arend Hulshof over Alleen in dans kon zij wonen, zijn biografie van danser Darja Collin. Als Darja Collin op negenjarige leeftijd voor het eerst een dansoptreden ziet, weet ze direct: dit wil ik ook. Na een eenzame jeugd op een meisjesinternaat kiest ze – tegen de tijdgeest in – voor het podium. Ze volgt opleidingen in Dresden en Parijs en opent een dansschool in Den Haag. Daar wordt ze verliefd op dichter Jan Slauerhoff, met wie ze een kort en stormachtig huwelijk heeft. Maar het levensverhaal van Darja reikt veel verder dan Nederland en het ballet. Zo doorkruist ze op de vlucht voor de Tweede Wereldoorlog Afrika, treedt ze op voor geallieerde troepen op Borneo en Nieuw-Guinea en begeeft ze zich met groot gemak in de beau monde van New York en Sydney.

Annemieke Bosman in gesprek met cartoonist Jip van den Toorn. Dit najaar verscheen het boek Hoe vond je zelf dat het ging?, een kloek overzichtswerk met meer dan 400 beeldcolumns waarin Jip van den Toorn ons en zichzelf een spiegel voorhoudt en doet ze verslag van ons leven de afgelopen jaren. Van mediaflaters tot doodenge politieke ontwikkelingen en van avondklok tot vriendschappen in tijden van social media.  De cartoonist tekende afgelopen jaren over kabinetten die kwamen en gingen, Trumps terugkeer en ons leven dat doorspekt is van datingleed, menstruatieondergoed en een hele hoop sociale druk. Ook geeft ze in dit boek een inkijkje in haar eigen leven: de zaken waar ze als cartoonist tegenaan loopt.  Jip van den Toorn is bekend van haar werk in de Volkskrant, De Morgen, Het Parool en de VPRO Gids. In 2022 verscheen haar boek Crisis dat direct een bestseller werd. Ze deed mee aan Wie is de Mol? en De Slimste Mens. In 2022 won ze de Inktspotprijs.

Annemieke Bosman praat met regisseur Nordin Lasfar over zijn film Mohammed & Paul: Once Upon a Time in Tangier, die in première gaat op documentairefestival IDFA in Amsterdam. Mohammed & Paul: Once Upon a Time in Tangier biedt een onorthodox portret van Mohammed Mrabet, de enige auteur die niet kan lezen of schrijven. De documentaire volgt zijn bijzondere vriendschap met schrijver Paul Bowles, schetst een kritisch beeld van de Amerikaanse kunstenaarskolonie in Tanger en verkent het grensgebied tussen het imaginaire en het reële. Fragmenten van Mrabets verhalen, opgenomen op tientallen cassettebandjes, worden aangevuld met magisch-realistische AI-beelden: een gigantische vis, een meloen die een paleis herbergt en andere poëtische visuele scènes.       Opgegroeid in Nederland als kind van Marokkaanse ouders, raakte regisseur Nordin Lasfar geïnspireerd door de schrijver Paul Bowles, die hem kennis liet maken met de literatuur en verhalen van Marokko. In de jaren '60 en '70 was Tanger een levendig toevluchtsoord voor westerse kunstenaars en schrijvers van de beatgeneratie. Midden in dit artistieke landschap stond Mohammed Mrabet, een jonge visserszoon en meesterverteller uit de Marokkaanse mondelinge traditie. Zijn verhalen kregen wereldwijd bekendheid toen Bowles ze opschreef, wat leidde tot een innige maar complexe vriendschap tussen de twee mannen, gevormd in een tijd van artistieke vrijheid, sociale ongelijkheid en verborgen taboes. Nu, op hoge leeftijd, kijkt Mrabet terug op die jaren en op zijn unieke manier van verhalen vertellen. Lasfar volgt hem via archiefbeelden, interviews en sfeervolle straatbeelden van Tanger en onderzoekt de balans tussen Mrabets stem en die van de schrijver. Tegelijkertijd stelt de film een fundamentele vraag: wie is de eigenaar als het alleen gehoord wordt via de stem van een ander?

Annemieke Bosman in gesprek met Janna Coomans, historicus en universitair docent aan de Universiteit Utrecht. Vorige maand ontving Janna Coomans de Libris Geschiedenis Prijs 2025 voor haar boek Dievenland. Overleven in de Middeleeuwen. Volgens de jury 'wekt Janna Coomans een wereld tot leven waar je weinig over leest: de onderkant van de laatmiddeleeuwse samenleving. Haar boek is een parel van onderzoeksdrift die vol staat met verbijsterende verhalen.' Janna Coomans publiceerde in 2021 het internationaal geprezen Community, Urban Health and Environment in the Late Medieval Low Countries bij Cambridge University Press, waarmee ze cum laude promoveerde. Door haar onderzoek in plaatselijke archieven ziet ze hoe de middeleeuwen een belangrijke bron van inspiratie kunnen zijn voor het heden.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermaker en schrijver Vincent van der Valk. Van der Valk maakt samen met regisseur Jessie L'Herminez de voorstelling Het Proces, naar het gelijknamige beroemde roman van Franz Kafka, bij Toneelschuur Producties. In 1914 begon Kafka aan Het Proces, een roman die hij nooit voltooide. Josef K. wordt gearresteerd zonder reden en belandt in een absurd anti-verhaal: een tragikomische zoektocht naar schuld, onschuld en houvast. Ondanks zijn onafgemaakte vorm groeide het uit tot een van Kafka's meest invloedrijke werken. Het Proces is een tragikomische, speelse reis zonder eindbestemming. De acteurs zijn poortwachters naar een andere werkelijkheid. Met humor, muziek en vervreemding nemen zij je mee in Kafka's wereld, waar houvast telkens wegvalt. L'Herminez en Van der Valk maken van Kafka's klassieker een hedendaags verhaal over de illusie van controle en de vraag welke rol iemand zelf speelt in een leven dat van het ene op het andere moment drastisch lijkt te zijn veranderd.

Brecht van Hulten in gesprek met regisseur en choreograaf Jakop Albom. Al 25 jaar toert de Jakop Ahlbom Company over de wereld met voorstellingen zoals Lebensraum, Horror, SYZYGY en Unseen. Juichende kritieken en uitverkochte zalen van Nederland en Duitsland tot Australië en van Frankrijk en Spanje tot China voor de fantasierijke en emotionele spektakels waarin theater, mime, dans, muziek, aankleding en special effects naadloos in elkaar overvloeien. Regisseur en choreograaf Jakop Ahlbom: “Ik wil het diepste binnenste van mensen laten zien. Delen van onszelf die we niet altijd willen kennen, de uithoeken van onze ziel. In mijn voorstellingen creëer ik daarom surreële werelden waarin onze verlangens, angsten en driften een plek krijgen. Ik verbuig de werkelijkheid en geef ruimte aan fantasie en verbeelding.” Ook in de nieuwe, prachtig aangeklede en vormgegeven voorstelling We Don't Live Here Anymore draait het om knellende geheimen. Twee stellen, ogenschijnlijk hecht verbonden, raken verstrikt in een web van verlangens, schuld en bedrog. Is het pure passie, een ontsnapping aan de sleur, of een diep gemis dat hen drijft?

Annemieke Bosman praat met muzikant Spinvis over de muziekvoorstelling Mom, die hij samen met Saartje Van Camp maakt onder de naam Neveldieren. 1) Dekmantel 2) Feestartikel 3) Grijns 4) Masker 5) Mombakkes 6) Niet de ware gedaante 7) Ogenblik 8) Schijn 9) Verhulling 10) Vermomming 11) Voorwendsel Een vrouw wordt ondervraagd. Ze heeft zich verdacht gedragen. Camera's hebben dat vastgesteld. Ze weet niet wat ze verkeerd heeft gedaan. Ze weet niet wat haar ondervragers willen horen. Bovendien lijken ze alles al van haar te weten. Echt alles. Ze weten wat de vrouw denkt, wat ze doet, wat ze droomt. Ze weten alles al. Ze willen alleen haar verklaring. MOM is een muziekvoorstelling over maskers, over gezichtsherkenning, over veiligheid en over de ogen die ons altijd en overal zien. Welke versie van jezelf zien ze eigenlijk? En welke versie zie je zelf? Wat wil je delen? Wat kun je met niemand delen?  MOM is gemaakt door theatergroep Neveldieren (Spinvis, Saartje Van Camp, Niels Jonker) en wordt gespeeld en gezongen door Hans Dagelet (bugel, mamola, toetsen), Saartje Van Camp (cello, toetsen) en Spinvis (gitaar, drums en toetsen).

Annemieke Bosman in gesprek met Toef Jaeger, redacteur bij NRC Handelsblad. Deze week verschijnt Anatomie van het atelier van William Kentridge, uit het Engels vertaald door Anna Helmers-Dieleman. In dit boek vertelt de wereld-beroemde Zuid-Afrikaanse kunstenaar vol passie over zijn manier van werken en persoonlijke achtergrond. Anatomie van het atelier is niet alleen een must-read voor de bewonderaars van zijn kunst, maar ook een uniek boek over het creatieve proces en de rol van de kunstenaar.  William Kentridge (Johannesburg, 1955) is een van de meest toonaangevende kunstenaars van deze tijd. Kentridge is bekend van zijn houtskool-, potlood- en inkttekeningen en speelse installaties over geschiedenis en politiek. Zijn werk is wereldwijd te zien. Hij leidde talrijke producties met combinaties van tekeningen, toneel, film en muziek, vaak in samenwerking met andere kunstenaars. Om het boek te promoten interviewt Toef Jaeger William Kentridge in het Eye Filmmuseum in Amsterdam.

Annemieke Bosman in gesprek met theatermakers Jan Hulst en Kasper Tarenskeen. Na het succes van de voorstelling Showmeister met Jim Bakkum bij Theater Oostpool maken Hulst & Tarenskeen een nieuwe voorstelling Millennial I VREDE, met Georgina Verbaan in de hoofdrol. Millennial I VREDE is een comedy over een club vrienden die elkaar probeert vast te houden aan de rand van de afgrond. Een generatie die opgroeide met de belofte dat er nooit meer oorlog zou komen.  Millennial I VREDE is het eerste deel in de millennialreeks die Hulst & Tarenskeen de komende jaren bij Theater Oostpool zullen maken. 

Annemieke Bosman praat met Tanja Elstgeest, directeur van museum de Lakenhal in Leiden, over de tentoonstelling Meesterlijk Mysterie - Over Rembrandts Raadselachtige Tijdgenoot, die daar te zien is. Van 11 oktober 2025 t/m 8 maart 2026 is in Museum De Lakenhal Meesterlijk Mysterie – Over Rembrandts raadselachtige tijdgenoot te zien. Aan deze tentoonstelling ligt uitgebreid onderzoek naar de identiteit van de onbekende 17de-eeuwse schilder Meester I.S. ten grondslag, dat laat zien dat de kunstenaar mogelijk zowel banden met Leiden als Noord- en Oost-Europa had. Meesterlijk Mysterie vertelt het geheimzinnige verhaal van deze kunstenaar met een oeuvre dat nog steeds vragen oproept.

Brecht van Hulten praat met Raymi Sambo over de voorstelling Wie is er bang voor Sylvana van zijn gezelschap Raymi Sambo Maakt. Wie is er bang voor Sylvana is een voorstelling van Raymi Sambo Maakt, waarin drie versies van Sylvana Simons – de populaire presentatrice, de jonge ambitieuze politica en de vrouw die de klappen van de zweep al kent - de strijd aangaan met de macht, de media en elkaar.  In een kaleidoscoop van debatten, mediaoptredens, intieme scènes en muzikale intermezzo's ontleedt de voorstelling het witte narratief, institutioneel racisme en het prijskaartje van continue zichtbaarheid. In een futuristische setting vecht Sylvana niet alleen tegen politieke tegenstanders in de Tweede Kamer maar ook tegen de uiteenlopende verwachtingen van ogenschijnlijke bondgenoten. Wie bepaalt wat de juiste vorm van verzet is?

Annemieke Bosman in gesprek met Jutta Chorus, schrijver en journalist.  Deze maand verscheen haar nieuwe boek Dagen van melk. De geschiedenis van ons familiebedrijf. Zestien was Jutta Chorus' opa toen hij melk ging ophalen bij boeren in de buurt. Tegen de tijd dat Chorus werd geboren reed hij in een Mercedes en rookte hij dikke sigaren. Dit bijna Amerikaanse familieverhaal van armoe naar rijkdom speelt zich af tegen de wonderbaarlijke geschiedenis van de melkproductie in Nederland. Grootvader Leen Menken bracht met ‘Menken melk, lekkere melk' de zuiveldrank aan de man en was de laatste particuliere melkproducent in Nederland. Maar tegen welke prijs? Jutta Chorus daalt af in de jeugd van haar moeder, zoekt haar ooms en tantes op, ontdekt handgeschreven memoires van opa Leen en reconstrueert de opkomst en nadagen van het familiebedrijf. Jutta Chorus is schrijver en journalist voor NRC Handelsblad. In 2003 won ze de Prijs voor Dagbladjournalistiek voor haar bijdragen over de korte politieke carrière van Pim Fortuyn. Ze beschrijft van dichtbij prominente maatschappelijke figuren, zoals het campagneboek In de ban van Fortuyn (met Menno de Galan) laat zien of het portret Beatrix. Dwars door alle weerstand heen.

Annemieke Bosman in gesprek met regisseuse Anouk Beugels en actrice Melissa Lodder van productiehuis NANOEK. Beiden komen praten over GROND, een rouwe musical, die onlangs in première ging. Productiehuis NANOEK, bekend van de bekroonde voorstellingen MELK en The Last Five Years, laat met GROND opnieuw zien dat musical ook scherp, gelaagd en ontregelend kan zijn.  GROND gaat over de ontregelde wereld van rouw. De hoofdpersoon, de jonge Ally (Sara Afiba) wordt onverwacht geconfronteerd met het overlijden van haar moeder. Het lijkt het alsof ze door een gat in de grond valt. Niets is meer zoals het was en geen enkel handboek of stappenplan helpt haar grip te krijgen op deze nieuwe werkelijkheid.

Annemieke Bosman praat met schrijver Koen Caris over zijn tweede roman Stad O. Overal nemen schaarste en armoede toe, behalve in Stad O. Hier genieten de inwoners tal van privileges: volle schappen, grote woningen en royale salarissen. Iedereen behoort er tot de elite, dankzij de fabriek Martha waarvoor het stadje is gebouwd. Bethe en Tobias, een stel met een kinderwens, wentelen zich in hun perfecte leven. Maar gaandeweg ontdekt Bethe dat er onverklaarbare dingen gebeuren. De fabriek lijkt gevaren met zich mee te brengen en als ze op onderzoek uitgaat, stuit ze op een muur van geheimen, onwil en angst. Terwijl Tobias hun luxueuze bestaan wil beschermen, vraagt Bethe zich steeds sterker af: is dit nog wel de plek om een toekomst te bouwen? Stad O. schetst een samenleving waarin welvaart en veiligheid om voorrang strijden, een wereld waar we in razend tempo op af lijken te denderen. Koen Caris (1988) is theater- en hoorspelschrijver. Hij schreef voor onder andere BNNVARA, VPRO, Theater Bellevue, Hummelinck Stuurman Theaterbureau en De Hoorspelfabriek. Zijn werk werd genomineerd voor de Zilveren Reissmicrofoon en de Prix Europa. In 2017 ontving hij het TheaterTekstTalent Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Zijn debuutroman Stenen eten (2021) werd bekroond met de Hebban Debuutprijs. Stad O., de opvolger van Stenen eten, is verschenen in oktober 2025.

Annemieke Bosman praat met acteur Gijs Naber over zijn rol van trainer Ries in De Pupil, een film van Karin Junger die vanaf donderdag 30 oktober in de bioscoop draait. Daan (12) wordt op zijn voetbalclub geleidelijk ingepalmd door zijn trainer Ries (35) en herhaaldelijk seksueel misbruik volgt. De door Daan gevoelde noodzaak om het geheim te houden, zorgt ervoor dat zijn gedrag verander t en hij zich steeds meer terugtrekt. Wanneer de waarheid aan het licht komt, wordt Daan overweldigd door schaamte en krijgt hij te maken met ongemakkelijke en soms wrede reacties van zijn omgeving. Losjes gebaseerd op het autobiografische boek Je ogen verraden je van Steven van der Hoeven. 

Brecht van Hulten in gesprek met Karlijn de Jong, samensteller van de tentoonstelling Jo Koster, kunstenaar in Museum Gouda. De fruitbomen hangen vol met bloesem, de bloemenvelden zijn eindeloos en de mediterrane stadjes broeierig… In de schilderijen van Jo Koster (1868-1944) spat de zomer van het doek! In meer dan 90 schilderijen en tekeningen brengt Museum Gouda het kleurrijke universum van deze eigenzinnige kunstenaar tot leven. Getalenteerd, vastbesloten en eigenzinnig: Jo Koster is het allemaal. Ze volgt haar eigen pad in een tijd waarin dit niet vanzelfsprekend is. Ze trouwt niet, verdient haar eigen geld en laat zelf een huis bouwen. Als een van de eerste vrouwen durft zij van haar kunst te leven.

Annemieke Bosman praat met tekenaar Barbara Stok over haar nieuwe beeldroman Wat is goed leven? Het orakel heeft gezegd dat Socrates de wijste mens van alle mensen is. Socrates is verbaasd en besluit samen met zijn vriend Chairefon op onderzoek uit te gaan. Hij voert gesprekken met allerlei mensen die bekendstaan om hun wijsheid. Wat denken zij dat goed leven is? Is dat zoveel mogelijk genieten? Zijn de beste mensen de sterkste mensen? En wat is dat precies, sterk? In elk gesprek ontdekt Socrates dat zijn gesprekspartners toch veel minder weten dan ze zelf denken.  Barbara Stok voert de lezer op toegankelijke wijze mee in de wereld van Socrates. Hij spoort aan om vastgeroeste denkbeelden los te schudden. Zijn filosofie is juist ook in deze tijd essentieel.

Annemieke Bosman in gesprek met Charl Landvreugd, samensteller van de tentoonstelling Erwin Olaf - Freedom. Het Stedelijk Museum in Amsterdam presenteert het eerste museale overzicht na zijn plotselinge overlijden twee jaar geleden. Het is een eerbetoon aan de veelzijdige en gelaagde kunstenaar die Erwin Olaf was. Erwin Olaf Springveld (1959-2023) staat internationaal bekend als een van de meest vooraanstaande Nederlandse fotokunstenaars, geroemd om zijn karakteristieke enscenering, unieke belichting, perfectionisme en spraakmakende onderwerpen. Erwin Olaf was een vrijdenker, en het nastreven van persoonlijke vrijheid was de basis van alles wat hij deed - of het nu betrekking had op identiteit, seksualiteit en gender, het menselijk lichaam in al zijn verschijningsvormen, het nachtleven of gelijke rechten voor iedereen. Zijn activistische levenshouding vormt de rode draad in de tentoonstelling.

Annemieke Bosman in gesprek met dramaturge Paulien Geerlings, en schrijfster Melissa Knollenburg. Geerlings en Knollenburg schreven samen de tekst voor de nieuwe familie voorstelling Kantjil en de tijger: een muzikale reis over een verborgen Indische familiegeschiedenis. Een coproduktie van de Toneelmakerij en Oorkaan in samenwerking met Studio Figur. Indra's oma Billy is ziek. In haar kleine woonkamer zit de hele familie te wachten om afscheid van haar te nemen. Maar dan blijkt oma een laatste wens te hebben die alles op z'n kop zet. De jonge Indra schiet haar te hulp en voor ze het weet, kukelt ze een verborgen geschiedenis in. Gelukkig maakt ze kennis met sidekick Kantjil, een magisch Javaans dwerghert met de zwarte band. Samen puzzelen ze oma's verleden bij elkaar. Kun je te oud zijn om vroeger nog een plek te geven? Of te jong voor de geschiedenis van je eigen familie? In Kantjil en de tijger ontmoet Indra vijf generaties vrouwen en ontdekt wat haar Javaanse afkomst voor haar betekent. Door naar de herinneringen van haar voormoeders te kijken, komt ze erachter dat een geschiedenis die altijd ver weg leek, nog heel dichtbij is en voorleeft in haar. De voorstelling is ook een pleidooi voor gesprekken over de koloniale geschiedenis in voormalig Nederlands-Indië, zowel thuis als op school. Kantjil en de tijger laat zien hoe een familie tot elkaar komt, door samen te herinneren en zo het verleden een plek te geven.

Annemieke Bosman gaat met Meral Polat in gesprek over de voorstelling En ze maakte een kind. Regisseur Nita Kersten en schrijver Sarah Sluimer creëerden met En ze maakte een kind een nieuwe rol voor actrice en zangeres Meral Polat. Deze muziektheatervoorstelling over moederschap en kunst is terug in het theater. En ze maakte een kind was in 2023 exclusief te zien als een lunchvoorstelling in Theater Bellevue en gaat nu op tournee door heel Nederland. 

Annemieke Bosman in gesprek met regisseur Janne Schmidt en scenarioschrijver Eveline Hagenbeek. Zij maakten samen de film Koning van de Zwervers, de openingsfilm van Cinekid. Koning van de Zwervers is een coming-of-age film over de nieuwsgierige Meissy, die stiekem contact zoekt met haar dakloze vader Tom. Ondanks haar moeders bezwaren en de afkeer van haar beste vriend Rayan, leert ze Tom en zijn zwerversvrienden kennen. Haar kinderlijke fantasie helpt haar zich in te leven in zijn wereld, waarin hallucinaties en psychoses een belangrijke rol spelen. Wat voor Meissy begint als een avontuurlijke ontdekkingstocht , slaat langzaam om wanneer de realiteit van haar vaders schizofrenie duidelijk wordt.

Annemieke Bosman gaat met Gaite Jansen in gesprek over haar roman Het lichaam is onschuldig. Het lichaam is onschuldig is een beklemmende roman over manipulatie, hartstocht en de grens tussen overgave en verlies van jezelf. Wanneer de ambitieuze Margaret de kans krijgt om te dansen bij het prestigieuze gezelschap The National in New York, laat ze zonder aarzelen haar leven en geliefde in Nederland achter. Maar al op de eerste dag van de repetities wordt ze totaal overweldigd: niet alleen door de intensiteit van de choreografie, maar vooral door Olivia, een charismatische en beroemde choreografe die twintig jaar ouder is dan zij. Wat begint als bewondering, groeit uit tot een allesomvattende obsessie. Margaret raakt verstrikt in een gevaarlijke driehoeksverhouding van verlangen en macht, waarin niet alleen Olivia, maar ook haar man - de artistiek leider van The National - een beslissende rol speelt.

Annemieke Bosman gaat met schrijver Nisrine Mbarki Ben Ayad in gesprek over haar nieuwste boek Kookpunt. Kookpunt is het verhaal van een eeuw: van 1961 in Algerije tot 2061 in Amsterdam. Het is een eeuw die herhaaldelijk zelfmoord pleegt en zichzelf opnieuw uitvindt. Zeven verhalen, in zeven decennia, op verschillende plekken in de wereld, maar de schakelmomenten in de geschiedenis verbinden al deze mensen met elkaar. De nucleaire tests van de Fransen in de Algerijnse Sahara zorgen ervoor dat Ydder zijn grote liefde verliest. Maar ook dat hij Salma die uit Damascus vluchtte ontmoet. Die in Belleville met Bern trouwt. Die jaren later bij de crypte in de Pieterskerk in Utrecht vanuit het dodenrijk door haar wordt geroepen. Onzichtbare draden van het menselijke tekort spannen over de hele wereld. Niets in de geschiedenis blijft zonder gevolgen, alles werkt generaties door.

Annemieke Bosman gaat in gesprek met Jan Vantoortelboom over zijn nieuwste roman De Zwarte Poel. Op de hoeve van Adrie Vermeulen, aan de rand van een klein Zeeuws dorpje, komen de jongeren uit de streek bijeen. Ze sleutelen er aan hun brommers en fietsen, hakken met een machete de woekerende braamstruiken weg en stoken kampvuurtjes. Het is de plek waar vriendschappen ontstaan, zoals tussen de zonderlinge Lou en de zachtaardige Ko. Ko groeit uit tot een begripvolle echtgenoot en vader, een werknemer die alle problemen oplost, en de steun en toeverlaat voor Lou. Maar als Lou sterft, begint er zich iets onpeilbaars in Ko te roeren. Wat is er vroeger voorgevallen dat zo onherroepelijk was dat het jaren later weer begint te woekeren? En wie zijn die verbrande kinderen die boven het land spoken en alles weten wat zich heeft afgespeeld rond de Goese Poel?

Brecht van Hulten in gesprek met filmmaker Ramón Gieling. Zijn nieuwe film When Chueca Dies gaat deze week in premiere op het Nederlands Film Festival. Chueca is de internationaal bekende wijk in het centrum van Madrid die sinds de jaren '90 een vrijhaven is voor de LGBTIQ-gemeenschap. Maar de afgelopen jaren ligt de wijk, door het veranderende politieke klimaat en het haat zaaiende klimaat door politici, onder een vergrootglas van tegenstanders. Ramón Gieling is een gerenommeerd Nederlands filmregisseur, onder meer bekend van Johan Cruijff: En un momento dado (2004), over de impact die Johan Cruijff op Catalonië had toen hij voor FC Barcelona speelde.  Gielings' films gaan vaak over humanistische, muzikale en filosofische onderwerpen, en portretteren mensen aan de rafelkanten van de maatschappij: zigeuners (Duende, 1986; The Future is in an Hour, 1997), blinden (Blind Fortune, 2012), daklozen (The Disciples, 2018), verslaafden (Paul Blanca, 2023). Muziek en liefde vormen daarnaast regelmatig het dramatische vertrekpunt, zoals in Tramontana (2009), About Canto (2011) en Erbarme Dich (2015).

Annemieke Bosman praat met filmmaker Sven Bresser over zijn debuutfilm Rietland. Rietland is een bijzonder drama waarin de natuur het leven van de mensen lijkt te overheersen. De film werd geschreven en geregisseerd door Sven Bresser die met dit speelfilmdebuut een veelbelovend visitekaartje afgeeft. Het verhaal: Wanneer rietsnijder Johan het levenloze lichaam van een meisje op zijn land vindt, wordt hij getroffen door een onbestemd schuldgevoel. Terwijl hij voor zijn kleindochter zorgt, gaat hij op zoek naar antwoorden en probeert hij het kwaad op te sporen. Rietland werd geselecteerd voor het Filmfestival van Cannes en is de slotfilm van het Nederlands Filmfestival. Ook maakt de film deel uit van de selectie voor de Gouden Kalf competitie en is het de Nederlandse inzending voor de Oscars.

Annemieke Bosman in gesprek met Beatrice von Bormann, directeur van Museum de Fundatie in Zwolle. In het museum is momenteel de Thuis bij Ter Borch te zien. De tentoonstelling, in samenwerking met het Rijksmuseum in Amsterdam, vertelt voor het eerst het verhaal van de werking van het ‘atelier' van de Zwolse kunstenaarsfamilie Ter Borch en de uitwisseling van artistieke inspiratie tussen de familieleden: vader Gerard en zijn kinderen Gerard, Gesina, Harmen, Anna en Moses. Meer dan 70 werken op papier en 35 schilderijen – afkomstig uit musea en particuliere verzamelingen uit Nederland, Europa en de Verenigde Staten – komen speciaal voor deze tentoonstelling naar Zwolle.

Annemieke Bosman gaat met Erwin Hurenkamp in gesprek over zijn roman Pogingen. Erwin is dichter, schrijver en redacteur bij literair tijdschrift Tirade. Hij debuteerde in 2023 met de dichtbundel Nu we er toch zijn, die werd genomineerd voor De Grote Poëzieprijs, de Herman de Coninckprijs en de Poëziedebuutprijs. Pogingen is zijn eerste roman. Het boek vertelt het verhaal van een moeder en haar zoon, die beide op hun eigen manier proberen te ontdekken wie ze zijn, waar ze vandaan komen en hoe zich als buitenbeentjes staande moeten houden in een verhardende wereld die steeds minder ruimte lijkt te bieden aan iedereen die niet helemaal normaal is.

Brecht van Hulten in gesprek met theatermaker Marte Boneschansker. De wereld staat in de fik en er staat veel op het spel. OPSTAND is een theatrale audio-voorstelling en collectieve oefening in verzet. Waar zit onze nee? Hoe activeren we ons innerlijk verzet? Voor OPSTAND heeft theatermaker Marte Boneschansker ruim 30 mensen geïnterviewd over hun persoonlijke boiling point, over hoe en wanneer zij in beweging zijn gekomen. Van klimaatactivisten, feministen en antiracisme-strijders tot boze boeren, soevereinen en pro-lifers. Maar ook mensen die kleiner verzet plegen zoals het schoonheidsideaal bevragen, in gesprek gaan met hun racistische oom of bepaalde bedrijven boycotten. Marte Boneschansker maakt één-op-één ervaringstheater vertrekkend vanuit documentair materiaal. Gewapend met een microfoon ontwikkelt zij intieme, fysieke audiowerken die het midden houden tussen theater en installatie. Eerder maakte zij onder anderen BLOOS, ROUW en SCHADUW.

Annemieke Bosman praat met beeldend kunstenaar Karina Beumer over haar documentaire "De originele Karina Beumer", die te zien is op het Nederlands Film Festival. In een poging om te ontsnappen aan haar werkverslaving neemt beeldend kunstenaar Karina Beumer meerdere vervangers voor zichzelf aan. Wat levert het de vervangers op om iemand anders' identiteit aan te nemen? En wat kost het Karina? De originele Karina Beumer is een documentaire over controle verliezen, jezelf terugvinden en de vraag: hoeveel van je identiteit kun je uitbesteden? Het begint allemaal bij een opvallende vacature: Karina Beumer zoekt een vervanger voor zichzelf. Ze wil achterhalen waar haar productiviteitsdrang vandaan komt en ontsnappen aan haar hectische leven vol deadlines en exposities. De sollicitaties stromen binnen, met uiteenlopende motivaties. Karina selecteert acht vervangers. Ze krijgen toegang tot haar atelier, haar telefoon, haar laptop. Karina trekt zich terug in de controlekamer, waar ze zich oppermachtig waant. Maar Karina's werk is ook haar leven. En daar begint het te schuren. Karina Beumer (1988) is beeldend kunstenaar en woont en werkt in Antwerpen. In haar werk gaat ze graag relaties aan met 'de ander' of 'het andere'. Ze is artistiek en zakelijk leider bij productiehuis Geen Pijn, waar ze boeken en films publiceert. Haar eerste film getiteld (...) was een coproductie met de VPRO en ging in 2023 in première.

Annemieke Bosman in gesprek met kunstenaar en restaurator Charlotte Caspers. Met haar schetsboek en nieuwsgierige blik onderzoekt Caspers de werelden van kunst, natuur en wetenschap in het nieuwe programma Kijken met Caspers. Wat zie je als je goed kijkt naar bijvoorbeeld een vlinder? Als je de tijd neemt om de kleuren en vorm te observeren, maar ook hoe ze leven en zich voortplanten. Vanaf zaterdag 27 september neemt Charlotte de kijker in zes afleveringen op NPO 2 mee op reis langs het wonderlijke dat ons omringt. Onderweg ontmoet ze mensen met een bijzondere kijk op de werkelijkheid, ontmoetingen die inspireren en haar perspectief verruimen.  Charlotte Caspers maakte eerder het televisie programma Het Geheim van de Meester.

Annemieke Bosman in gesprek met Tom Ooms, programmeur bij cinema LAB111 in Amsterdam. Ooms komt praten over het oeuvre van de Japanse animator en regisseur Hayao Miyazaki en studio Ghibli. Al meer dan vijftig jaar betovert Miyazaki de wereld met films als SPIRITED AWAY, PRINCESS MONONOKE en THE BOY AND THE HERON. Deze week verschijnen twee nieuwe documentaires in de Nederlandse bioscopen: In MIYAZAKI: SPIRIT OF NATURE maakt de kijker via fragmenten uit zijn werk (beter) kennis met de onvermoeibare, obsessieve en mysterieuze filmmaker Miyazaki, wiens oeuvre sterk verbonden is met de relatie tussen mens en natuur. De documentaire HAYAO MIYAZAKI AND THE HERON volgt het jarenlange maakproces van de met een Oscar bekroonde animatiefilm THE BOY AND THE HERON, naar verluid de laatste film van de legendarische Japanse animator Hayao Miyazaki. Een ontroerende documentaire over creativiteit, obsessie, rouw en een maker wiens drang naar creëren hem ondanks tegenslagen op de been houdt.

Annemieke Bosman in gesprek met Bo Tarenskeen, theatermaker. Zijn voorstelling Wittgenstein 2. Aan de taal ligt het niet, is deze weken in het theater te zien. De voorstelling toont hoe taal, retoriek en existentiële angst ingezet – en misbruikt – worden in tijden van ontwrichting en politiek geweld. Het stuk, dat zich afspeelt tegen de achtergrond van de ondergang van de Weimar Republiek, werd lovend ontvangen en sleepte in 2024 twee Theo d'Or-nominaties in de wacht: zowel voor Lowie van Oers (meest indrukwekkende dragende rol) als voor Tarenskeen zelf, in de categorie ‘Meest grensverleggende podiumprestatie'. Met alles wat er nu in de wereld speelt heeft de voorstelling alleen maar aan urgentie ingeboet. Wittgenstein 2 maakt deel uit van HET WITTGENSTEIN PROJECT, een reeks van elf voorstellingen die Tarenskeen wijdt aan het leven en werk van filosoof Ludwig Wittgenstein.