Alicante

De formatie verloopt nu al moeizaam en daarom wordt er al heeeel veel gepraat over een minderheidskabinet. In de Nederlandse politiek zijn ze er geen fan van. Maar waarom niet? En wat zijn de voor- en nadelen? Dat hoor je van Sandrine Thelosen, Corné Smit en Tim Masselink. 

Tralalero Tralala of Ballerina Cappuccina. Heb je geen idee wie dit zijn? Dan zit je waarschijnlijk niet zo veel op TikTok. Het zijn namelijk personages uit het genre Italian Brainrot: korte, AI-gegenereerde filmpjes op social media. Maar maken deze filmpjes je brein ook echt rot? Dat hoor je van popcultuur- en tech-expert Rabia Sitabi en professor Wouter van den Bos, die aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek doet naar breinontwikkeling en sociale media.

Het duimpje omhoog... Een favoriet handgebaar van menig mens. Maar waarom gooien we dat duimpje eigenlijk omhoog? Waar komt dat vandaan? Dat hoor je van psycholoog Denise Champs. 

Bier na wijn geeft venijn zeggen we regelmatig in het Nederlands. Maar in het Duits, Frans en Engels zeggen ze het ook. Je zou zeggen dat hier een kern van waarheid in zit... Maar is dit ook zo? Dat hoor je vandaag van onder andere bierhistoricus Leendert Alberts. 

Een presentator bij Keuringsdienst van Waarde zit in een aflevering altijd wel even aan een tafel met allerlei producten erop, dan wordt er gebeld met allerlei klantenservices van voedselfabrikanten om vragen te stellen over het product. Maar wat gebeurt er daarna met de producten? We bellen erover met Maarten Remmers, verslaggever van Keuringsdienst van Waarde. Ook bellen we met foodstyliste Debbie Kreike.

Elke dag kijken er miljoenenmensen naar het nieuws. En deze afleveringen zijn altijd kundig samengesteld. Maar hoe word bepaald welk nieuwtje als eerste komt? Dat hoor je van Bram Schilham en Marij Westdorp van de NOS en RTL-nieuws. 

Tijdens je favoriete voetbalduel hoor je de commentator het misschien met volle overtuiging zeggen: “Die aanval ging over veel schijven.” Maar… wát bedoelen ze daar eigenlijk mee? En waar komen dit soort voetbaluitspraken vandaan? Dat hoor je van voetbalcommentator bij Ziggo Sport, Wytse van der Goot.

Vroeger zag je ze overal: de buitenboordbeugel. Maar tegenwoordig zie je nergens meer een ongelukkige tiener in het openbaar met een stuk ijzer rondom diens mond. Waar zijn de buitenboordbeugels heen? Dat hoor je van orthodontist Sebehat Iskender.

Gezegdes, spreekwoorden, in het kort: uitdrukkingen. We gebruiken ze de hele dag, en soms kunnen we ze maar moeilijk herleiden naar een oorsprong.  Maar wat is een tierelier eigenlijk? En als we praten als Brugman, wie is Brugman dan? En waarom zeggen we 'De pijp uit gaan' of 'Krijg nou tieten!'  We bellen erover met Roos de Bruyn van OnzeTaal en Dr. Simone Sprenger, taalpsycholoog aan de universiteit van Groningen. 

Archeologen blijven graven naar mooie vondsten. Maar hoe kan het dat alles wat oud is, onder de aarde ligt? Groeit onze planeet stiekem? Dat hoor je van archeoloog Jens Goeree en natuurkundige Marcel Vonk van de Universiteit van Amsterdam.

Een groot discussiepunt van de afgelopen verkiezingen was… de zorg. En dan met name het debat rondom de bevriezing van het basispakket. Sommige partijen wilde de stijging van de zorgkosten afremmen door de basisverzekering te bevriezen.  Dat betekent dat bepaalde nieuwe medicijnen niet automatisch in het zorgpakket worden opgenomen. Omdat de prijzen van deze medicijnen simpelweg erg duur zijn.  Maar waarom zijn ze zo duur? Dat vragen we aan  Wim Groot, hoogleraar gezondheidseconomie aan de Universiteit Maastricht en Wim Goettsch, hoogleraar Health Technology Assessment of Pharmaceuticals aan de Universiteit Utrecht en bijzonder adviseur bij het nederlands zorginstituut.

Het monster Frankenstein is terug in de bios. Op dit moment draait Guillermo del Toro's Frankenstein, en volgend jaar komt er nóg een film over het monster uit. En laten we ook de vampieren niet vergeten. Waarom duiken deze enge figuren zo vaak op in films? Dat hoor je van Rabia Sitabi, popcultuurkenner.

Het is voor veel mensen een klein trauma... Bokspringen tijdens de gymles. Maar waarom moeten we dit eigenlijk doen? In ons leven hebben we er verder nooit meer iets mee gedaan toch? Wat is nou het nut van bokspringen? Dat legt gymmeester Daan en fysiotherapeut Rudi Frankinouille aan je uit. 

Vandaag mag jij stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen!En dat betekent: met je stempas naar het stembureau en met het rode potlood je stembiljet invullen. Maar hoeveel verschil maakt één stem nou? Waarom stemmen we niet online? En wie bepaalt eigenlijk de volgorde op het stembiljet? Je hoort het in deze bliksemsnelle Alledaagse Vragen-ronde van Marre Raymakers van Stem Jong en Stijn, beleidsmedewerker verkiezingen bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Je ziet ze wel eens voorbij racen... De brommobiel! Maar deze wagentjes mogen maximaal 45 kilometer per uur. Maar waarom 45? En niet 50? Dat legt de ambassadeur van de brommobiel, Leendert van Gemeren, aan je uit. 

Er zijn er straks weer 150 te verdelen: zetels. Maar hoeveel stemmen is één zetel eigenlijk waard? En hoe doen we dat dan als een partij meer zetels haalt dan dat zij plekken hebben op hun kieslijst? En wat zijn restzetels en hoe worden die verdeeld? We praten over all things zetels met politiek redacteur van de Nieuws BV: Sandrine Thelosen. 

Misschien ken je het wel, je bent de hele winkel al doorgelopen op zoek naar een doosje eieren. Waarom zijn die krengen soms zo lastig te vinden?  We bellen erover met Expert Voeding & Gedrag van het Voedingscentrum: Liesbeth Velema. Ook vragen we ons af: moet je je eieren nou in de koelkast bewaren of daarbuiten? Daarvoor mochten we bellen met Expert Voedselveiligheid van het Voedingscentrum, Wieke van der Vossen.

Extreemrechts, extreemlinks, je hoort er veel over. Maar wat houdt het in? Waarin verschillen ze van elkaar en hebben ze ook nog wat gemeen?  We bellen erover met Elanie Rodermond, universitair hoofddocent criminologie. 

Partij A is links en partij B is rechts! Maar wat houdt dat tegenwoordig nog in? Is het wel zo makkelijk om partijen of personen in twee kampen te zetten? En hoe zit dat dan met progressief en conservatief? We bellen erover met Armèn Hakhverdian, universitair hoofddocent in de politicologie aan de Universiteit van Amsterdam.

Na een zak chips lijkt een stukje chocola ineens héél verleidelijk. Maar hoe komt dat eigenlijk? Dat hoor je van diëtist en eetherapeut Jonathan Klaassen. En nee, het ligt niet (alleen) aan je gebrek aan zelfbeheersing.

'De strategische stem'. Een term die je om de oren vliegt rondom de verkiezingen. Maar heeft strategisch stemmen nou wel zin? En wat voor invloed hebben de peilingen eigenlijk op jouw stemgedrag? Dat hoor je van politicoloog Zahra Runderkamp en Tom Louwerse. 

Als je een gloednieuw pak spelkaart opent, dan zit daar ook een kaart in met de spelregels van Bridge. Maar waarom?! Dat vroeg ik aan Jef Suykerbuyk, onderzoeker bij VIVES SpellenLab. En ook topsporter Tim Verbeek neemt je mee in de fascinerende wereld van Bridge... Zelfs Bill Gates komt in deze aflevering voor... 

Slingers, taart en... ‘hartelijk gefeliciteerd'. Als iemand jarig is, feliciteren we niet alleen de jarige, maar ook de mensen eromheen. Waarom doen we dat? En waar komt het vieren van je verjaardag eigenlijk vandaan? Dat hoor je van intercultureel expert Saskia Maarse en antropoloog bij het Meertens Instituut Irene Stengs.

Op 29 oktober duiken we natuurlijk allemaal massaal dat stemhokje in. Maar waarom zou je kunnen overwegen om op een vrouw, lager op de lijst te stemmen? Waarom niet gewoon de eerste vrouw op de lijst bijvoorbeeld? We bellen erover met Devika Partiman, directeur van Stem op een Vrouw. Ook spreken we met de eerste vrouwelijke SGP-politicus ever: Lilian Janse. En Linde Bryk: Hoofd Strategische Rechtszaken bij Bureau Clara Wichmann.

Een stuk asfalt eruit, tegels erin. Waarom gebeurt dat bij wegwerkzaamheden? En is dat eigenlijk wel handig? Dat hoor je van wegontwerper Benjamin Timm van Arcadis. Van adviseur sociaal veilig ontwerp Tobias Woldendorp hoor je hoe de inrichting van onze straten invloed heeft op hoe veilig we ons voelen.

Is het mogelijk dat er een iemand alle macht naar zich toe trekt en van Nederland een dictatuur maakt? Eelco van der Maat,  universitair docent aan het Instituut voor Geschiedenis aan de universiteit Leiden, legt het uit!

Mexicoooo, Mexiiiicooooooo! Een echte banger van een hit. Maar is de zangeres zonder naam wel echt in Mexico geweest? Dat hoor je van Ben Holthuis en Jeroen van Inkel. 

Heeft je menstruatie invloed op je darmen? En hoe zit het met period poops? Dat zoeken we voor je uit met dokter Manon Kerkhof, gynaecoloog bij Curilion (expertisecentrum voor vrouwenzorg).

Bijna iedereen maakt wel gebruik van een online stemhulp zoals de Stemwijzer of het Kieskompas. Maar kun je het stemadvies 100% vertrouwen? Samen met Bregje Holleman en Claes de Vreese zoeken we het voor je uit!

Is soep nou eten of drinken? En hoe zit het met een milkshake of vla? Samen met professor Levensmiddeltechnologie Elke Scholten (Wageningen Universiteit) zoeken we uit waar de grens ligt tussen eten en drinken – en of die grens eigenlijk wel bestaat. 

De verkiezingen komen nu wel heel dichtbij en daarom zoeken we de komende maand extra politieke vragen uit. En heb je politieke ambities? Dan is dit DE aflevering voor jou. Want hoe kom je dan eigenlijk die kamer in en word je kamerlid? 

Je hebt ze misschien al wel zien hangen: de grote, opvallende spinnen met een wit-achtig kruis op hun lijf, de bekende kruisspinnen. Nu de herfst er aan zit te komen, kom je ze veel tegen. Maar waarom hebben zij eigenlijk dat kruis op hun lijf? Hoe komen ze daar aan? We vragen het aan spinnen-expert Andrea Dekkers-Scheutjens, en horen ook nog een kort, verontrustend, fragment van spinnen-expert Sjef van Overdijk. 

Je wil je moeder bellen om te vragen welk merk boontjes je mee moet nemen, maar je krijgt geen gehoor. Vaak is er in de supermarkt geen bereik maar waarom niet?! Dat hoor je van Marco Baaij Lead Consultant Telecom bij Axians NL. 

Een jointje koop je bij de coffeeshop. Maar die koopt z'n waar niet bij de groothandel: het komt illegaal via de achterdeur binnen. Hoe doe je dan belastingaangifte als coffeeshop?  Je hoort het van cannabisondernemer Joachim Helms en advocaat Maurice Veldman.

Bram en Hubertus... De twee probleemwolven lieten nogal van zich horen de laatste tijd. Maar volgens de wetenschap staan zij bekend als een ongezellige reeks aan letters en cijfers zoals GW3237m. Maar wie bedenkt dat toch de namen die uiteindelijk allemaal in de volksmond gebruikt worden?

Veel jongeren nemen chatgpt in vertrouwen met vragen rondom hun eigen mentale welzijn. En dat gaat soms best ver. Maar kan Chatgpt jouw pyscholoog zometeen helemaal vervangen? Dat vroegen we aan psychiater Edwin van Dellen en psycholoog Tonnie Staring. 

Naakte Meisjesstraat, Lollebroekweg en de Oudezijds Achterburgwal... allerlei straatnamen waar je stiekem van moet lachen. Maar wie zijn eigenlijk de mensen die deze namen bedenken? Dat hoor je in deze aflevering. Met dank aan straatnamendeskundige Rene Dings.

De Afrikaanse Unie zet zich in voor een wereldkaart met de juiste weergave van het contintent Afrika, omdat die op de wereldkaart in Mercatorprojectie veel kleiner wordt weergegeven dan het eigenlijk is.  Nu is niet alleen de weergave van Afrika niet juist op die kaart, veel verhoudingen van oppervlaktes kloppen niet. Waarom is dat eigenlijk zo en waarom blijven we een (wereld)kaart gebruiken die niet klopt?  We bellen erover met Bram Vannieuwenhuyze: Hoogleraar Historische Cartografie aan de Universiteit van Amsterdam & museumadviseur bij MAP-Mercator in Sint-Niklaas. Verder bespreken we de Afrikaanse landsgrenzen en de koloniale conferentie van Berlijn (1884-1885) met Milo van Bokkum, journalist bij NRC en auteur van het boek ‘Grensstreken, waarom grenzen liggen waar ze liggen'. 

Veel van ons wonen er ons hele leven, maar weten we eigenlijk wel hoe oud ons land is? Kunnen we Nederland een eenduidige geboortedatum geven? We onderzoeken de natuurhistorische geschiedenis van Nederland (wanneer is de grond van ons land uit de zee opgedoken?) met Gert Elbertsen, maker van de BNNVARA podcast 'Zo Klonk Nederland' (waar je ook een geluidsfragment van kunt horen). En we spreken Peter van Dam, Hoogleraar Geschiedenis aan de UvA, over het ontstaan van Nederland als geografisch, politiek of cultureel geheel.

Er hoeft maar iets kleins te gebeuren en drommen mensen komen er al op af om te zien wat de schade is. Maar wanneer gebeurde dit voor het eerst? Wie waren de eerste ramptoeristen? Dat hoor je van neerlandica en filosofe Lotte Jensen. Zij schreef o.a. het kinderboek 'De boom die alles zag', over Nederlandse rampen. 

De politieke partij SGP wil een verbod op het produceren, distribueren en bezitten van porno. Dat staat in hun partijprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het handhaven van zo'n verbod wordt lastig. Maar hoe slecht is porno eigenlijk voor je? Dat hoor je van neurowetenschapper Job van den Hurk en seksprofessor Daphne Gakes.

Sommige mensen houden van thrillers, andere van bouquet romans. Maar sommige mensen lezen alleen maar literatuur. Maar wat maakt een tekst nou eigenlijk literair? En wie bepaalt dat eigenlijk? Dat hoor je van neerlandica Kila van der Starre.