Alicante

Een jointje koop je bij de coffeeshop. Maar die koopt z'n waar niet bij de groothandel: het komt illegaal via de achterdeur binnen. Hoe doe je dan belastingaangifte als coffeeshop?  Je hoort het van cannabisondernemer Joachim Helms en advocaat Maurice Veldman.

Bram en Hubertus... De twee probleemwolven lieten nogal van zich horen de laatste tijd. Maar volgens de wetenschap staan zij bekend als een ongezellige reeks aan letters en cijfers zoals GW3237m. Maar wie bedenkt dat toch de namen die uiteindelijk allemaal in de volksmond gebruikt worden?

Veel jongeren nemen chatgpt in vertrouwen met vragen rondom hun eigen mentale welzijn. En dat gaat soms best ver. Maar kan Chatgpt jouw pyscholoog zometeen helemaal vervangen? Dat vroegen we aan psychiater Edwin van Dellen en psycholoog Tonnie Staring. 

Naakte Meisjesstraat, Lollebroekweg en de Oudezijds Achterburgwal... allerlei straatnamen waar je stiekem van moet lachen. Maar wie zijn eigenlijk de mensen die deze namen bedenken? Dat hoor je in deze aflevering. Met dank aan straatnamendeskundige Rene Dings.

De Afrikaanse Unie zet zich in voor een wereldkaart met de juiste weergave van het contintent Afrika, omdat die op de wereldkaart in Mercatorprojectie veel kleiner wordt weergegeven dan het eigenlijk is.  Nu is niet alleen de weergave van Afrika niet juist op die kaart, veel verhoudingen van oppervlaktes kloppen niet. Waarom is dat eigenlijk zo en waarom blijven we een (wereld)kaart gebruiken die niet klopt?  We bellen erover met Bram Vannieuwenhuyze: Hoogleraar Historische Cartografie aan de Universiteit van Amsterdam & museumadviseur bij MAP-Mercator in Sint-Niklaas. Verder bespreken we de Afrikaanse landsgrenzen en de koloniale conferentie van Berlijn (1884-1885) met Milo van Bokkum, journalist bij NRC en auteur van het boek ‘Grensstreken, waarom grenzen liggen waar ze liggen'. 

Veel van ons wonen er ons hele leven, maar weten we eigenlijk wel hoe oud ons land is? Kunnen we Nederland een eenduidige geboortedatum geven? We onderzoeken de natuurhistorische geschiedenis van Nederland (wanneer is de grond van ons land uit de zee opgedoken?) met Gert Elbertsen, maker van de BNNVARA podcast 'Zo Klonk Nederland' (waar je ook een geluidsfragment van kunt horen). En we spreken Peter van Dam, Hoogleraar Geschiedenis aan de UvA, over het ontstaan van Nederland als geografisch, politiek of cultureel geheel.

Er hoeft maar iets kleins te gebeuren en drommen mensen komen er al op af om te zien wat de schade is. Maar wanneer gebeurde dit voor het eerst? Wie waren de eerste ramptoeristen? Dat hoor je van neerlandica en filosofe Lotte Jensen. Zij schreef o.a. het kinderboek 'De boom die alles zag', over Nederlandse rampen. 

De politieke partij SGP wil een verbod op het produceren, distribueren en bezitten van porno. Dat staat in hun partijprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen. Het handhaven van zo'n verbod wordt lastig. Maar hoe slecht is porno eigenlijk voor je? Dat hoor je van neurowetenschapper Job van den Hurk en seksprofessor Daphne Gakes.

Sommige mensen houden van thrillers, andere van bouquet romans. Maar sommige mensen lezen alleen maar literatuur. Maar wat maakt een tekst nou eigenlijk literair? En wie bepaalt dat eigenlijk? Dat hoor je van neerlandica Kila van der Starre. 

Waarom wordt het ene pretpark of museum wél op de snelweg aangegeven en het andere niet? En waarom zie je vanuit de auto wél de afslag naar de Efteling, maar niet naar het Theepottenmuseum in Aalten? Dat hoor je van Stephen Jansen van de Nationale Bewegwijzeringsdienst.

Spoiler: er zijn miljoenen meer mannen dan vrouwen op de wereld. Maar hoe komt dat? En waarom zijn er bij bepaalde dieren niet eens mannetjes nodig? Dat hoor je van demograaf Marie Alice Mosusue en bioloog Manon de Visser. 

Elke vrijdag voor prinsjesdag om precies 16:00 uur. Dan wordt de miljoenennota gelekt. Het is elk jaar precies hetzelfde maar waarom wordt dit gedaan? We vroegen het aan parlementaire verslaggevers, ex-spindoctoren en hoogleraren. 

Hoe zijn de verschillen in de smaak van het kraanwater in Nederland te verklaren? Het kraanwater in Nederland is ontzettend schoon, dat weten we en bespraken we al in aflevering 102 (seizoen 7) van Alledaagse Vragen. Maar waarom verschilt de smaak van ons kraanwater overal zo?  En kun je in Nederland beter water uit de kraan of uit een flesje drinken? En ga je dan voor bronwater of mineraalwater? En waar komt dat vandaan? We bellen erover met Senior Adviseur Waterkwaliteit bij Vitens Stefan Smit & professor Kitty Nijmeijer, hoogleraar in membraantechnologie.

Carlo Acutis is de eerste millennial die heilig is verklaard door de Paus. Maar hoe werkt dat proces eigenlijk in de katholieke kerk? En hoe kan ook jij beschermheilige worden? Dat hoor je van cultuurtheoloog aan de Tilburg University, dr. Frank Bosman. 

Heel veel mensen hebben een flinke studieschuld. Maar is het nou verstandig om deze zo snel mogelijk af te lossen? Of lekker de volledige 35 jaar erover te doen? We praten erover met financieel risicospecialist Guus Smit van de site studieschuldmeester en woordvoerder van DUO Tea Jonkman. 

Je eerste woordje, je eerste stapjes. Je wéét dat het gebeurd is, maar zelf kan je het niet terughalen. Je was er wel, maar het staat niet in je geheugen gegrift. Hoe zit dat? Waarom hebben we zo weinig herinneringen aan onze vroege kindertijd? Dat hoor je van dokter Sebastiaan Engelborghs, diensthoofd Neurologie bij het UZ Brussel.

"Mand", "Okay, let's go" of "Heet jij Hedwig? Ik ben Ludwig." De echte internetter weet gelijk wat dit zijn: memes. Gekke internetfilmpjes of plaatjes die op social media viral gaan. Recent heeft een hamburgerketen een meme gebruikt in hun marketing. Maar mag dat? Zit er auteursrecht op internetfilmpjes? Dat hoor je van jurist Charlotte Meindersma.

Opeens zijn ze er: de grijze haren. Die wil je niet, dus trek je ze uit je hoofd. Maar klopt het idee dat je voor één grijze haar er twee voor terugkrijgt? Of is dit een broodjeaapverhaal? Dat hoor je van tricholoog Demet Bozdag en dermatoloog Tristen van Dongen.

Van carnaval tot bedrijfsfeestje: zonder polonaise is het toch minder gezellig. Het is misschien wel de dans die 100% van de Nederlanders heeft gedaan. Maar waar komt hij eigenlijk vandaan? Dat hoor je van ‘polonaisekenner der Lage Landen' Joost Heijthuijsen en volkszanger Marco de Hollander.

 De datalek bij Clinical Diagnostics, een laboratorium dat in opdracht van Bevolkingsonderzoek Nederland onderzoek deed naar baarmoederhalskanker, is nog groter dan gedacht. De gegevens van ruim 900.000 vrouwen zijn gelekt… Maar wat gebeurt er eigenlijk met die gelekte data? Dat legt cybersecurity expert Krijn de Mik aan je uit!

Afgelopen weekend werd er in heel Nederland gedemonstreerd tegen femicide, onder andere naar aanleiding van de moord op de 17-jarige Lisa. Hoe vaak vind een femicide eigenlijk plaats in Nederland? We bellen erover met Tessel ten Zweege, auteur van het boek 'Femicide, tot de dood ons scheidt'.

Uit onderzoek blijkt dat een hele belangrijke golfstroom wellicht eerder dan verwacht stil komt te vallen. Met alle gevolgen van dien. Misschien zelfs een nieuwe ijstijd?! Klimaatonderzoeker Rene van Westen legt het allemaal aan je uit. 

Vandaag komt de KNMI met een gloednieuwe namenlijst voor de stormen uit aankomend stormseizoen. Maar waarom krijgen stormen eigenlijk een naam? En wie bedenkt dat eigenlijk? Dat hoor je van Jet van Paassen van het KNMI. 

Je hoeft je tiktok maar te openen en er komt waarschijnlijk al heel snel een filmpje voorbij waar je koeien ziet genieten van jazz. Maar waarom houden koeien van muziek? En zijn ze echt fan van jazz? Dat legt prof. dierengeneeskunde Jo Leroy aan je uit. 

De zomer is het seizoen van eindeloos ijsjes eten. Maar eet je te snel, dan krijg je die beruchte ijskoppijn. Wat het mysterieuze fenomeen brainfreeze is, hoor je in deze aflevering van neuroloog Willem Oerlemans van DC Klinieken. En neurowetenschapper Job van den Hurk vertelt je alles over cryonisme: je lichaam na de dood laten bevriezen.

Goud is natuurlijk altijd een genot voor het oog. Dat niet alleen: je kunt het ook eten. Maar: wat is bladgoud eigenlijk? Dat vertellen bladgoud restaurateur Jos Loonen en kok Nadia Zerouali.

Otis (bijna 7 jaar) uit Malden kwam met een hele goede vraag: hoe lang duurt het voordat een waterdruppel aan het begin van de Maas, in Frankrijk, in Nederland is – specifieker nog: in zijn woonplaats Malden? We zochten het uit met fysisch geograaf en rivierexpert Alphons van Winden van adviesbureau Stroming.

We lachen, gieren en brullen ons wat af in een mensenleven. En de ene lach, is de andere natuurlijk niet. Kortom: hoe ontwikkel je jouw lach? Waarom klinkt die zoals die klinkt? En: hoe weet je wanneer je wel en niet moet/mag lachen? Dat vertellen ontwikkelingspsycholoog Chris Riddell en onderzoeker bij de Radboud Universiteit Marlou Rasenberg.

Als de temperaturen de hoogte in gaan, daalt jouw eetlust soms. In de zomer heb je totaal geen zin in stampot en juist zin in iets lichts. Maar hoe komt dat eigenlijk? En hoe zit het met die mythe: ‘drink thee als het warm is'? Het antwoord op deze vragen krijg je van dokter Samefko Ludidi, voedingswetenschapper en leefstijlexpert.

En dan is het opeens... pikdonker. Het gebeurt steeds vaker: stroomuitval. In je dorp, maar ook grootschaliger. Denk maar aan de grote stroomstoring eind april in Spanje en Portugal. Volgens de Inspectie Justitie en Veiligheid zijn veiligheidsregio's in Nederland onvoldoende voorbereid op een landelijke stroomuitval. Maar als het toch gebeurt, wat is dan de impact? Dat hoor je van Derek de Vries van Wees Voorbereid.

Het is snikheet en we zweten als een otter. Maar: zweten otters wel echt? En hoe raken andere dieren hun hitte kwijt? Dat vertellen Julia Schepers van de Zoogdiervereniging en Roos Reinartz van Sovon.

Met dit warme weer is het dorp De Bilt weer veel in het nieuws. Want: pas als het in De Bilt warm genoeg is, spreken we van een hittegolf. Maar waarom juist De Bilt? Dat hoor je van klimatoloog Rob Sluijter van het KNMI. Gedragspsycholoog Rona van der Dussen vertelt waarom wij Nederlanders zo graag over het weer praten.

Het aantal samengestelde gezinnen groeit ieder jaar. Veel kinderen (maar natuurlijk ook volwassenen) krijgen tegenwoordig te maken met stiefouders: een stiefmoeder, een stiefvader of, iets moderner, een bonusouder. Maar waar komt dat woord ‘stief' nou eigenlijk vandaan? Dat hoor je van taalkundige Vivien Waszink. Socioloog Kirsten van Houdt vertelt meer over het beeld van stiefmoeders, en religiewetenschapper Arjen Sterken onthult waar die boze stiefmoeder in sprookjes precies vandaan komt.

Hij zou vandaag 256 jaar zijn geworden: Napoleon Bonaparte. De Franse generaal en dictator die Europa zag als zijn persoonlijke bordspel. Klein van stuk, maar met een ego van hier tot aan Parijs. Maar hij leeft niet meer. In 1821 overleed hij in ballingschap op Saint Helena. Toch heeft de kleine korporaal nog altijd invloed op jouw dagelijkse leven. In deze aflevering hoor je van hoogleraar literatuur- en cultuurgeschiedenis Lotte Jensen wat die invloed precies is.

Erge kater? We hebben allemaal die goedkope fles wijn wel eens de schuld gegeven. Maar is een goedkopere fles nou eigenlijk wel echt de boosdoener? Of is een duur flesje net zo gevaarlijk? Sommelier Milton Verseput en toxicoloog Jan tytgat leggen het aan je uit!

Yves Berendse, Marco Schuitmaker en Tino Martin. Opeens zijn de Hollandse volkszangers populairder dan ooit. Maar waar komt deze herwaardering eigenlijk vandaan? Dat leggen popmuziek-wetenschapper Sydney Schelvis en en liedexpert bij het Meertens Instituut Martine de Bruin aan je uit!

Vraag een gemiddelde hondeneigenaar wat hen het allerblijst maakt, en het antwoord zou zomaar kunnen zijn: het kwispelen van mijn hond. Maar waarom kwispelen honden eigenlijk als ze blij zijn? Dat hoor je van hondengedragsdeskundige Arvid van Putten.

Iedereen kent het wel, je hebt allerlei leuke kleding op het internet besteld maar het past allemaal niet. Dus je stuurt het terug maar wat gebeurt er dan? Dat legt duurzaam textielexpert Roosmarie Ruigrok aan je uit!

Spoiler alert: Berend Botje, bekend van het gelijknamige liedje, is helemaal geen beer. Maar hoe komt het dan dat zoveel mensen toch denken dat Berend een beer is? Dat heeft te maken met het Mandela-effect. Maar wat is dat precies, en hoe werkt het in ons hoofd? Dat hoor je van Annelies Vredeveld, hoogleraar rechtspsychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Het is een klassieker bij elke pizzeria: de pizza Margherita. Je kent 'm, je hebt 'm 100% een keer gegeten. Maar heb je ooit nagedacht over wie die Margherita van de pizza Margherita precies is? Je hoort het verhaal van deze pizza van culinair historica Manon Henzen.

In veel grachten zie je regelmatig luchtbelletjes omhoog borrelen. Maar waar komen die eigenlijk vandaan? Zijn het vissenscheetjes, of zit er meer achter? We duiken in de wereld onder water. Dat doen we samen met Koen Pelsma, onderzoeker bij Deltares. En we horen van Niels Brevé van Sportvisserij Nederland of vissen ook scheetjes kunnen laten.

Het kan je overkomen bij een emotioneel afscheid, of op het moment voordat je een presentatie moet geven: een brok in je keel. Maar is dat nou echt een brok, of moeten we er meer achter zoeken? Dat hoor je van KNO-arts Jan van der Borden.