Vroeg!

Deze week maken we het persoonlijker en spreken we mensen over hun persoonlijke leven, gedachtes en ideeën. Wat houdt ze bezig, waar zijn ze mee bezig en wat drijft ze? We gingen in gesprek met Mirjam Kaijer. Met haar stichting Voices for Women zorgt ze ervoor dat vrouwen die de verkeerde diagnose krijgen bij de dokter toegang krijgen tot de juiste zorg, en kaart ze het gebrek aan kennis in de vrouwengeneeskunde aan.

Deze week maken we het persoonlijker en spreken we mensen over hun persoonlijke leven, gedachtes en ideeën. Wat houdt ze bezig, waar zijn ze mee bezig en wat drijft ze?Vandaag te gast: schrijver Tessa Leuwsha. Geboren en getogen Amsterdammer, en 30 jaar geleden naar Suriname vertrokken om een reisgids te maken. Daarna volgde meerdere succesvolle romans, een archieffilm en recent haar boek Boni over de gelijknamige Surinaamse verzetsstrijder.

Deze week maken we het persoonlijker en spreken we mensen over hun werk, gedachtes en ideeën. Wat houdt ze bezig en wat drijft ze? Afgelopen zondag waren de Dolle Mina's terug van eigenlijk nooit weggeweest. Ze organiseerden in Rotterdam hun grootste actie tot nu toe: een landelijke protestmars tegen femicide. Anno 2025 is het dus nog steeds nodig, over het hoe en waarom van de nieuwe generatie Mina's praat ik met Sia Hermanides en Laura Iqbal

Deze week maken we het persoonlijker en spreken we mensen over hun persoonlijke leven, gedachtes en ideeën. Wat houdt ze bezig, waar zijn ze mee bezig en wat drijft ze? Vandaag te gast: Midden-Oostenexpert Omar Dweik. Na 7 jaar als Palestijn in Jeruzalem te hebben gewoond, stelde hij zich de vraag: 'Waarom word ik altijd behandeld als veiligheidsprobleem door de Israelis?' Zo ontstond een zoektocht naar een oprecht en gegrond antwoord op de vraag, die de basis vormt voor zijn nieuwe boek "Zionisten, Terroristen, Activisten". 

Normaal hoor je bij ons het actuele gesprek van de dag, over de stand van de wereld, de laatste politieke ophef of over binnenlandse hectiek. Deze week maken we het persoonlijker en spreken we mensen over hun werk, gedachtes en ideeën. Wat houdt ze bezig, waar zijn ze mee bezig en wat drijft ze? We komen net uit de Pride week, met de Canal Parade in Amsterdam als spetterend hoogtepunt. Aanwezig als ambassadeur was daar onze gast van vandaag, theatermaker en intersekse activist, Marleen Hendrickx.

Onze volgende bestemming in de Vroeg Wereldweek is Suriname. Afgelopen jaar bespraken we in Vroeg! de verkiezingsuitslag in Suriname, waar de eerste vrouwelijke president uit voortkwam. President Jennifer Geerlings-Simons en haar regering staan voor een grote uitdaging: er werd in 2024 namelijk een olieveld gevonden waarvan de inkomsten voor het land geschat worden op meer dan 16 miljard dollar. Kan Suriname onder haar leiding de corruptie die het land al jaren teistert de kop in drukken? Te gast: John Brewster, voorzitter van het Diaspora Instituut Nederland.

Onze volgende bestemming in de Vroeg Wereldweek is Syrië. In mei spraken we voor het laatst over Syrië, want toen besloot de VS sancties aan het land op te schorten. En zoals we allemaal nog weten, viel in december vorig jaar het regime van Assad.  Wat is in de tussentijd nog meer gebeurd in Syrië? Wat leeft er in het land, waar praten de mensen over? Tijd om de balans op te maken met onderzoeker aan de Universiteit Utrecht, Mohammad Kanfash

Onze volgende bestemming in de 'Vroeg! wereldreis' brengt ons naar Canada. Drie maanden geleden bespraken we in Vroeg alle in's and out's van de Canadese verkiezingen. Goldenboy Trudeau zwaaide na bijna 10 jaar af als premier van het land en de strijd om nieuwe leider was ongelofelijk spannend. Na deze zenuwslopende verkiezingsstrijd kwam er uiteraard een nieuwe regering. Hoe hebben zij hun eerste periode beleefd? En wat is in de tussentijd nog meer gebeurd in Canada? Waar praten de mensen over? Tijd om de balans op te maken met Jeanette den Toonder, directeur van het centrum voor Canadese studies op de Rijksuniversiteit Groningen!

Het is zomer in Nederland en ver daarbuiten. In deze Vroeg Zomerweek vliegen we de wereld rond om polshoogte te nemen in het buitenland. Want hoe is het nu in de landen waar we dit jaar in Vroeg aandacht hebben besteed? VAndaag: Zuid-Afrika. Afgelopen jaar bespraken we in Vroeg de afwezigheid van de Verenigde Staten tijdens de G20 top in Zuid-Afrika. Trump weigerde te komen wegens valse claims over 'racistische' wetgeving die de Zuid-Afrikaanse staat in staat stelt om grond te onteigenen van witte boeren zonder compensatie. Wat speelt er nu in Zuid-Afrika? En hoe staat het met de zaak die ze tegen Israel hebben aangespannen bij het internationaal gerechtshof? We gaan de balans opmaken met Bart Luirink, journalist en voormalig Zuid-Afrika correspondent.

Het is zomer in Nederland en ver daarbuiten. In deze Vroeg Zomerweek vliegen we de wereld rond om polshoogte te nemen in het buitenland. Want hoe is het nu in de landen waar we dit jaar in Vroeg aandacht hebben besteed? Onze eerste bestemming is China. Afgelopen jaar bespraken we in Vroeg het bezoek van de Chinese vicepremier Ding Xuexiang aan demissionair minister-president Schoof en koning Willem-Alexander, ze spraken over klimaat, handel en geopolitiek.  Nu heeft de EU ook net een belangrijke diplomatieke top met China achter de rug. Wat is daar allemaal besproken? En wat leeft er allemaal in het land? We gaan de balans opmaken met Casper Wits, sinoloog en japanoloog aan de Universiteit Leiden.

Migratie, de oorlog in Oekraïne, Gaza: allemaal waren het thema's die volop werden besproken in zowel de politiek als de media het afgelopen jaar, maar het klimaat? Dat lijkt stilzwijgend van de agenda verdwenen. Dat betekent natuurlijk niet dat het probleem daarmee opgelost is, want de klimaatdoelen van 2030 moeten nog altijd worden gehaald. Hoe kan het dat het klimaat steeds minder belangrijk lijkt in de politiek? Met wat voor opgave wordt het nieuwe kabinet straks opgezadeld? En hoe zorgt de overheid voor een klimaatbeleid waarin de meningen van burgers ook echt worden meegenomen? Te gast: David Breebaart, politiek redacteur bij De Nieuws BV, en Niek Mouter, Universitair Hoofddocent aan de TU Delft en oprichter van Populytics.

Vandaag duiken we in de rol van vrouwen in de politiek en dat doe ik met Devika Partiman van Stem op een Vrouw.  "Waarom hebben we het anno 2025 nog over vrouwen in de politiek?" "Ze mogen toch gewoon meedoen en stemmen?" "Kijk naar de coalitie, daar stonden aan het eind wel 3 vrouwen aan het hoofd van de partijen!" Ongetwijfeld zinnen die je hoort als we het over dit onderwerp hebben. Maar hoe staat het nou met de positie van vrouwen in de politiek? Van Den Haag tot aan de gemeentes: wat gaat er goed en wat kan er beter? Te gast: Devika Partiman, oprichter van stichting Stem op een Vrouw.

Vandaag duiken we in de toekomst van Links en schuiven er niet een maar twee gasten bij ons aan in de studio. Hoe vertel je een Links verhaal in een overwegend neo-liberaal medialandschap? Welke rol pak je om het debat en de frames te sturen? Waar moet het volgens mijn gasten ECHT over gaan? En misschien nog belangrijker hoe leidt dit eventueel tot politiek gewin, terwijl je ook kritisch blijft over je eigen politieke kleur? Te gast: Rafel Postma, oprichter en host van Radio Kookpunt en Links nieuws. En Saskia Boumans, redacteur bij Jacobin.

Een roerig politiek jaar ligt achter ons, met in de hoofdrol de coalitie. Je kon geen krant open slaan zonder de naam van Yesilgoz, Van der Plas, Omtzigt of Wilders te zien. Uiteindelijk lieten ze het Kabinet Schoof op 3 juni klappen.  Vooral dus veel aandacht voor de coalitie dit jaar. Maar hoe zit dat met de oppositie? Wat hebben zij dit jaar gedaan? En hoe voer je nou succesvol oppositie? Daar praat Jan over over met politiek redacteur Sandrine Thelosen! 

Wat moet je doen als niet de waarheid regeert, maar het publieke domein wordt gedomineerd door zorgvuldig uitgekozen ophef? Deze vraag hield schrijver en podcastmaker Hendrik Noten bezig en dat resulteerde in een boek: De prijs van ophef - Waarom meer verdeeldheid leidt tot minder welvaart voor (bijna) iedereen. We gaan deze uitzending in gesprek over zijn boek, welke economische mythes er zijn, waarom die gevaarlijk zijn en hoe ze een rol spelen in de cultuurstrijd die woedt. Hoe wapenen we ons tegen ophef?

De binnenlandministers van een aantal Europese landen komen vandaag niet samen in Brussel, maar op de Zugspitze: de hoogste berg van Duitsland. Ze zijn door de Duitse regering uitgenodigd om het te hebben over strengere asielmaatregelen, een letterlijke migratietop dus.... maar de afgelopen tijd werd juist de Duitse regering al een paar keer op de vingers getikt omdat ze asielregels probeerden te maken die in strijd waren met het EU-recht. Dus waarom zijn juist deze landen uitgenodigd? En welke kant willen zij op met het Europese migratiebeleid? Dat bespreekt Jan vandaag met Viola Bex-Reimert, Universitair Hoofddocent aan de Universiteit Utrecht.

In het Internationaal Strafhof worden personen die verdacht worden van de meest ernstigste misdaden tegen de internationale gemeenschap, berecht. En dat Strafhof stond vandaag, in 1998, in de kinderschoenen door de ondertekening van het Statuut van Rome. Maar wat is de positie van het Internationaal Strafhof anno 2025?  Vandaag is 27 jaar geleden dat het statuur van Rome ondertekent, wat de basis legde voor het Internationale Strafhof wat we vandaag de dag kennen. En in die 27 jaar is er nogal wat veranderd op het wereldtoneel. Hoe kan het internationale strafhof relevant blijven, wat zijn hierin de grootste obstakels en welke zaken vinden op dit moment plaats in Den Haag?  Jan praat erover met Geert-Jan Knoops! Hij is bijzonder hoogleraar politiek van het internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam, advocaat - mede voor zaken bij dat internationaal strafhof, en recent schreef hij het boek: als de rechtstaat faalt. 

Vandaag wordt onder leiding van Antonio Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties een nieuwe poging gedaan tot verzoening op Cyprus. Hij ontvangt in New York de Cypriotische president Nikos Christodoulides en leider van de Turkse Republiek Noord-Cyprus Ersin Tatar voor vredesonderhandelingen. Het is niet de eerste keer dat er vredesonderhandelingen zijn, al vele jaren proberen verschillende partijen een doorbraak te bewerkstelligen met weinig succes. Gaat het deze keer wel lukken? En hoe zou dat er dan uit zien op Cyprus: vrede? Jan gaat in gesprek met conflictonderzoeker Michelle Parlevliet.

Rustdag in de Tour, maar wij nemen nooit rust en zetten de demarrage vol in. Wat voor een week van de Tour ligt achter ons? En wat kunnen we nog verwachten? Wie verrast, wie stelt teleur en wie moeten we vanaf nu echt in de gaten houden? Het komt allemaal voorbij in deze nagelbijtende etappe van Vroeg!. Jan gaat in gesprek met Nick Doup, redactiechef bij wielerflits.nl. 

We komen uit een heerlijk zonnig weekend en hopelijk heb je wat van die zonnestralen kunnen meepakken. En we kunnen genieten van de warmte, erover klagen of grappen maken. Maar dat warme weer heeft ook z'n schaduwzijde. De hitte is namelijk een direct gevolg van klimaatverandering en dat heeft impact op de aarde en onze levens. Een direct voelbaar gevolg is de hitte in onze steden en woningen. Hoe houd je het hoofd koel als het kwik stijgt? In deze uitzending van VROEG! is Lector Klimaatbestendige Stad bij de Hogeschool van Amsterdam, Jeroen Kluck, te gast. 

De prijs van het medicijn Humira van de Amerikaanse farmaceut Abbvie ligt onder vuur. Volgens de stichting Farma ter Verantwoording is de prijs van het medicijn veel en veel te hoog waardoor het bedrijf een miljardenwinst maakt. En die winst zou "buitensporig" zijn en gaat, volgens Farma ter Verantwoording, ten koste van de zorg.  De zaak zou deze week voorkomen bij de rechtbank van Amsterdam, maar de rechtbank heeft besloten géén uitspraak te doen, omdat de zaak niet-ontvankelijk is.  Maar wanneer is een medicijn te duur, en wie bepaalt dat? Te gast is ziekenhuisapotheker en klinisch farmacoloog bij het Radboud UMC, Rob ter Heine.

Niet rennend achter een voetbal, op de tennisbaan en ook niet op een fiets. Wel achter gamecontrollers en computerschermen vindt tot eind augustus in Saoedi-Arabië de E-sports World Cup plaats.  Om te beginnen maar even wat cijfers: Er zijn 26 toernooien in respectievelijk 25 games. Met 70 miljoen dollar is de prijzenpot de hoogste ooit. Hoe kun je die in de wacht slepen? En hoe ziet die wereld van E-sports er achter de schermen uit? Te gast: Milo van Heugten, hij is bestuurslid van de brancheorganisatie E-sport.

Vanaf vandaag is Taiwan 10 dagen in de ban van de Oorlogsspelen. Ja je hoorde het goed, de oorlogspelen, zoals media dat noemen. Tot en met 18 juli vinden de zogenaamde 'Han Kuang'- oefeningen plaats in het land.  Taiwan zal tien dagen lang een grote militaire simulatie optuigen. Jaarlijks oefent het land een militaire aanval op China, maar dit jaar zou de grootste ooit worden, en niet zonder reden... Want waarom doen ze dit? Hoe ziet zo'n militaire oefening eruit? En hoe zit het momenteel met de spanningen tussen Taiwan en China? Jan praat erover met China- en Taiwandeskundige Sense Hofstede! 

Vanaf deze maand is de European Accessibility Act ingegaan, ook wel bekend als de Europese Toegankelijksheidswet. Deze wet moet ervoor zorgen dat diensten en producten toegankelijk worden voor iedereen. Maar hoe werkt zo'n wet? En is dit dan de oplossing? En wat betekent dat eigenlijk, toegankelijkheid?  Jan praat erover met toegankelijkheidsonderzoeker, gericht op innovaties, Jesse Wienholts. 

Consternatie alom in politiek Den Haag en daarbuiten, het was afgelopen de week 'een staatsrechterlijke modderpoel', aldus ChristenUnie-leider Mirjam Bikker. Want waar een Kamermeerderheid instemde met strengere asielwetten, duikelden tegenstanders over elkaar heen om hun weerzin uit te spreken. Maar als we uitzoomen, wat is hier dan precies gebeurt? Wat betekenen deze nieuwe wetten voor asielzoekers en ongedocumenteerden? En worden mensenrechten nog wel gewaarborgd bij het maken van onze wetten?  Jan praat met Roos Ykema, directeur van MiGreat. 

Het EK Vrouwenvoetbal is los. De Oranje Leeuwinnen zijn ook weer van de partij in Zwitserland en ze zitten in een loodzware poule. En natuurlijk gaan wij het dit uur hebben over de kansen van Oranje, spelers op wie we gaan letten, verrassende teams, maar we gaan het ook hebben over de ontwikkeling van vrouwenvoetbal. Wat is er allemaal veranderd afgelopen jaren? Jan praat erover met Frederique de Laat, oprichter van Brantlethe, een marketingbureau dat zich specialiseert in vrouwensport!

Het kinderopvangsysteem is complex. Waar kan je kind terecht? Met Hoeveel dagen is mijn kind goed af bij de opvang? Wanneer heb je recht op toeslagen? Ook voor de sector zelf zijn er veel onzekerheden, waardoor het moeilijk is een toekomst bestendig plan te maken. Dat er dingen moeten veranderen is wel duidelijk. Maar over het hoe en wat wordt al tijden gesteggeld. De commissie voor sociale zaken en werkgelegenheid debatteert vandaag over ondermeer het nieuwe kinderopvangstelsel. En wij duiken daarom ook in dit onderwerp. Te gast: Karen Strengers, voorzitter van de Branchevereniging Maatschappelijke Kinderopvang.

Al jaren proberen we in Nederland en wereldwijd onze CO2-uitstoot te verlagen om zo klimaatverandering tegen te gaan. Maar nu stopt demissionair minister van Klimaat, Sophie Hermans, de onderhandelingen met een aantal grote bedrijven, waaronder Shell, BP en ExxonMobil, over CO2-reductie. En wordt de CO2-heffing voor bedrijven afgeschaft. Hoe staat het met het CO2-dossier? Gaan we de klimaatdoelen halen? te gast: klimaatonderzoeker en klimaathoogleraar Heleen de Coninck

Vanaf vandaag zijn designerdrugs verboden. En dat heeft flinke impact op ons drugslandschap. Wat gaat er precies veranderen in de wetgeving? Vinden drugs-producenten toch weer slimme loopholes waar ze doorheen kunnen springen? Gaat dit criminaliteit terugdringen? En wat betekent dit voor bewustwording en de gezondheid van gebruikers. Te gast: Drugsonderzoeker, Laura Smit Rigter van het Trimbos Instituut.

De val van het kabinet zat er al lange tijd aan te komen, maar toch de val kwam onverwachts. Een nieuw demissionair kabinet diende zich na 11 maanden alweer aan. Alleen deze week nog, en dan gaat het kabinet met reces, maar hoe moeten we nou terugkijken op deze roerige periode? Daarnaast zijn alle partijen weer volop in campagne stand geschoten. Er wordt stellig naar elkaar gewezen, maar wie pakt de leiding? Tijd om de balans op te maken! Te gast zijn Mauk Bresser, voorzitter van de JOVD en Eva Brandemann voorzitter en oprichter van Jong Sociaal Contract.

Aanstaande maandag opent burgermeester Carola Schouten de nieuwe tentoonstelling 'Rotterdamse vrouwen die het gemaakt hebben'. Een samenwerking tussen Museum Rotterdam en Stadsarchief Rotterdam. Maar wie zijn deze vrouwen? Wat hebben ze betekend voor de stad? En waar kregen en krijgen deze vrouwen door de eeuwen mee te maken? Te gast zijn conservator Liesbeth van der Zeeuw en Peggy Wijntuin, zij is onderdeel van de tentoonstelling en zet zich al jarenlang in voor een rechtvaardiger Rotterdam. 

Na ruim 40 jaar begint vandaag een reeks hoorzittingen over massamoorden die in de jaren ‘80 plaatsvonden in Zimbabwe. Het is een belangrijke gebeurtenis voor het Ndebele-volk, die hopen op financiële compensatie, maar misschien nog wel belangrijker: erkenning. Er werden duizenden Zimbabwanen vermoord door het regeringsleger. De daders werden nooit berecht en ook kwamen er nooit officiële excuses, maar nu is er dan toch een proces gestart. Waarom heeft dit zo lang geduurd? En waarom vinden die hoorzittingen juist nu tóch plaats? Te gast: journalist Marnix de Bruyne, gespecialiseerd in Afrika.

Vandaag verschijnt het nieuwe seizoen van The Bear - dé Hitserie van het moment We zien een steeds grotere trend rondom eetfilms en series, dus tijd om dat eens goed onder de loep te nemen. Waarom werkt het kijkje in de keuken zo goed op het witte doek? Is het de verbinding die eten kan maken of schuilt er ook een mooi toneel voor maatschappij kritiek? Te gast: filmkenner, Rabia Sitabi

Vandaag kiezen de democraten in New York hun kandidaat voor de burgemeesterverkiezingen. De New Yorkers staan voor een koersbepalend dilemma: gaan ze voor onervaren, maar progressief of voor ervaren, maar omstreden. te gast: Amerika kenner Kenneth Manusama

Heel Den Haag staat al maanden op z'n kop maar morgen begint het dan echt: De Navo Top. Twee dagen lang bespreken leiders van de NAVO-lidstaten veiligheid en bepalen ze beleid. Een spannende top nu er oorlog is op ons continent, en dan vooral voor Oekraïne... Vorige week werd het demissionaire kabinet het al eens over het verhogen van de NAVO-norm naar 3,5 procent van het bruto binnenlands product. Nederland is er dus klaar voor om meer geld uit te geven aan defensie en veiligheid. Maar hoe zit het met Oekraïne? Als niet NAVO-lid heeft het al jaren een interessante bijrol in de NAVO. Wat staat er voor het land op het spel? Jan praat erover met onderzoeksjournalist Robert van der Noordaa! 

Dinsdag komen de leiders van alle Navolanden samen in Den Haag. Daar is niet iedereen blij mee, en niet alleen vanwege praktische bezwaren. Een groep vredesactivisten organiseert dit weekend een zogenoemde “tegentop” én een protest in Den Haag. Waarom verzetten zij zich op deze manier tegen de Navo? En hoe zou zo'n wereld zonder de Navo er dan uit moeten zien? Te gast: Arno van der Veen, een van de organisatoren van de tegentop.

Afgelopen zondag kleurde Den Haag weer rood met mensen die demonstreren tegen het geweld van Israël in Gaza en op de Westbank, voor hen is de maat vol. Waar Politiek Den Haag zich leek te verschuilen achter het zoveelste onderzoeksrapport werd gister bekend dat minister Veldkamp de mogelijkheid wil onderzoeken om sancties op te kunnen leggen aan de Israelische ministers Ben Gvir en Smotrich. Staan we op een kantelpunt? Te gast: Gerard Jonkman, directeur van The Rights Forum

Precies een week geleden vertrok een hele delegatie Nederlanders naar Egypte. Daar zouden ze mee gaan lopen in de “March to Gaza”, een mars die uiteindelijk de grens bij Rafah zou moeten bereiken. De mars zelf werd tegengehouden, maar desondanks kwamen activisten uit alle windstreken deze week samen in Egypte. Want het échte doel was uiteindelijk: aandacht vragen voor het onverminderde leed in Gaza. Heeft de mars uiteindelijk dan toch zijn doel bereikt? Te gast: Journalist Tobiah Palm

Eindhoven is vandaag dé plek om te zijn voor griffiers, wethouders en burgemeesters, want daar vindt het honderdste VNG congres plaats. Dat het vaker over landelijke politiek gaat dan over de lokale gang van zaken mag duidelijk zijn. Maar nu het kabinet is gevallen en er nieuwe verkiezingen aankomen is het extra belangrijk om stil te staan bij het nut van een sterk lokaal fundament. Over dit belang en over de invloed van Haagse politiek. Te gast: John Bijl, directeur van Het Periklesinstituut. 

Een weekend vol aanvallen, doden en gewonden. Israël opende een aanval op Iraanse doelen en Iran sloeg terug met drone en raket aanvallen. Ook burgers worden wederom slachtoffer van de aanvallen over en weer.... Een schets van de gebeurtenissen, getuigenissen en beleving van dit conflict binnen en buiten Iran. Te gast: Matin Abbasi * De ontwikkelingen volgen zich snel op, dus het kan zijn dat de inhoud van de podcast in sommige opzichten alweer achterhaald is wanneer je luistert.

Aanstaande zondag is het Vaderdag en we moeten het hebben over de rol van vaders, want de zorgtaken zijn nog steeds niet eerlijk verdeeld. Hoe ziet dat eruit, een 'moderne vader'? Door de jaren heen is de rol van een vader drastisch veranderd. Vaders blijven tegenwoordig vaker thuis en hebben betere banden met hun kinderen. Maar begint met de opkomst van de manosfeer en conservatief gedachtegoed dat tij weer te keren? Jan praat erover met Tim Gouw, schrijver van het boek 'de thuisblijfvader'!

Een groep burgers is afgelopen zaterdag bij de Duitse grens zelf auto's gaan tegenhouden om te checken of daar mensen inzaten die asiel zoeken. De gemeente Westerwolde noemde de actie "levensgevaarlijk" en de Nederlandse politie riep op hiermee te stoppen. Wat moet je doen als burgers eigen rechter gaan spelen? Te gast: Strafrechtadvocaat, Zahra Boufadiss!