Muziek tot Leven - Verhalen van musici in de oorlog

Marius Flothuis komt terug in Amsterdam, na twee jaar concentratiekampen en de vernietigende Dodenmars. Maar het leven gaat niet meteen verder zoals het voor de oorlog was. Flothuis' moeder pleegt vlak voor zijn terugkomst zelfmoord, het Concertgebouw geeft niet thuis en Flothuis komt er ook nog eens achter wie hem verraden heeft. Maar, zoals Flothuis schrijft in zijn dagboek, iemand die terugkomt uit het kamp moet niet een ex-gevangene zijn, maar iemand die bereid is mee te bouwen aan een nieuwe samenleving. Flot! is een vierdelige podcastserie over het leven van componist Marius Flothuis, gemaakt door Margriet Vroomans en Benjamin de Bruijn. Eindredactie: Marielle van Kilsdonk. Flot! is een productie van NPO Radio 4 en KRO-NCRV. Muziek in deze aflevering: Marius Flothuis, Sonata da Camera, op. 17; Marius Flothuis, Fluitconcert, op. 19 (uitgevoerd door Raymond Delnoye); Marius Flothuis, Aubade voor fluit, op. 19a (uitgevoerd door Eleonore Pameijer); Marius Flothuis, Vioolsonate, op. 23 (uitgevoerd door Giovanni Zonno en Francesco Lotoro); Marius Flothuis, Pour le tombeau d’Or, op. 37 (uitgevoerd door Erika Waardenburg); Marius Flothuis, Cantus Amoris, op. 78; Marius Flothuis, Peasaggi, Une Fantasia Per Pianoforte, op. 92; Wolfgang Amadeus Mozart, Pianosonate No. 10, KV 330, andante. Bronnen: Een uur Ischa met Marius Flothuis (VPRO); Een Leven Lang over Marius Flothuis (NOS); Archief NM Vught, interview met Marius Flothuis; Interview WO2-muziek van Leo Samama met Marius Flothuis; OVT over de laatste dagen van Vught (VPRO); Gezocht Verleden over Marius Flothuis (VPRO); Fragmenten van NOS, BBC, Radio Oranje, ANP en Nederland Herrijst; Brigitte de Kok, Nationaal Monument Kamp Vught Frits Zwart, Nederland Muziek Instituut; Jan Brester, schoonzoon Marius Flothuis; Joyce Kiliaan, biograaf Marius Flothuis; Geert Mak, historicus; Simon Reinink, directeur Koninklijk Concertgebouworkest; Horst Seferens, Gedenkstätte Sachsenhausen; Carmen Lange, Gedenkstätte Sachsenhausen; Archief Kamp Westerbork; Archief Gedenkstätte Sachsenhausen; Archief Nationaal Monument Vught; Stadsarchief Amsterdam; Nationaal Archief, CABR; Archief Marius Flothuis, Nederlands Muziek Instituut; www.philips-kommando.nl; Dagboeken Andries Sternheim.

Marius Flothuis wordt in september '44 vanuit Vught naar Duitsland getransporteerd. De bevrijding leek even dichtbij, maar is ineens weer heel ver weg. In Sachsenhausen lukt het Flothuis opnieuw om verloren composities op te schrijven én hij componeert een nieuw stuk. In het voorjaar van 1945 wordt het kamp ontruimd en beginnen de gevangenen aan dat wat later de geschiedenisboeken in zal gaan als de Dodenmars. Het enige dat Flothuis bij zich draagt is een tas met daarin zijn zelfgemaakte 'Oranienburger Notenbuch'. Flot! is een vierdelige podcastserie over het leven van componist Marius Flothuis, gemaakt door Margriet Vroomans en Benjamin de Bruijn. Eindredactie: Marielle van Kilsdonk. Flot! is een productie van NPO Radio 4 en KRO-NCRV. Muziek in deze aflevering: Marius Flothuis, Sonata da Camera, op. 17 (uitgevoerd door Eleonore Pameijer); Marius Flothuis, Aubade voor fluit, op. 19a (uitgevoerd door Eleonore Pameijer); Marius Flothuis, Valses Sentimentales, op. 21 (uitgevoerd door Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar; Marius Flothuis, Vioolsonate, op. 23 (uitgevoerd door Giovanni Zonno en Francesco Lotoro); Marius Flothuis, Pour le tombeau d’Or, op. 37 (uitgevoerd door Erika Waardenburg); Marius Flothuis, Cantus Amoris, op. 78; Marius Flothuis, Carpiccio, Op. 101; Pooh & Piglet; Wolfgang Amadeus Mozart, Pianosonate No. 10, KV 330, andante. Bronnen: Een uur Ischa met Marius Flothuis (VPRO); Een Leven Lang over Marius Flothuis (NOS); Archief NM Vught, interview met Marius Flothuis; Interview WO2-muziek van Leo Samama met Marius Flothuis; OVT over de laatste dagen van Vught (VPRO); Gezocht Verleden over Marius Flothuis (VPRO); Fragmenten van NOS, BBC, Radio Oranje, ANP en Nederland Herrijst; Brigitte de Kok, Nationaal Monument Kamp Vught Frits Zwart, Nederland Muziek Instituut; Jan Brester, schoonzoon Marius Flothuis; Joyce Kiliaan, biograaf Marius Flothuis; Geert Mak, historicus; Simon Reinink, directeur Koninklijk Concertgebouworkest; Horst Seferens, Gedenkstätte Sachsenhausen; Carmen Lange, Gedenkstätte Sachsenhausen; Archief Kamp Westerbork; Archief Gedenkstätte Sachsenhausen; Archief Nationaal Monument Vught; Stadsarchief Amsterdam; Nationaal Archief, CABR; Archief Marius Flothuis, Nederlands Muziek Instituut; www.philips-kommando.nl; Dagboeken Andries Sternheim.

De verzetsactiviteiten van Marius Flothuis zijn verraden en hij wordt opgepakt. Flothuis' straf: kriegsdauer, gevangenschap zolang de oorlog duurt. Flothuis komt in Kamp Vught terecht, waar het zware werk hem bijna fataal wordt. Bevriende musici en de muziek in zijn hoofd redden hem. In Vught componeert Flothuis stiekem, maar de dood blijft op de loer liggen. In zijn dagboeken beschrijft Flothuis de misère. Flot! is een vierdelige verhalende podcastserie over het leven van componist Marius Flothuis, gemaakt door Margriet Vroomans en Benjamin de Bruijn. Eindredactie: Marielle van Kilsdonk. Flot! is een productie van NPO Radio 4 en KRO-NCRV. Muziek in deze aflevering: Marius Flothuis, Sonata da Camera, op. 17 (uitgevoerd door Eleonore Pameijer); Marius Flothuis, Aubade voor fluit, op. 19a (uitgevoerd door Eleonore Pameijer); Marius Flothuis, Valses Sentimentales, op. 21 (uitgevoerd door Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar; Marius Flothuis, Vioolsonate, op 23 (uitgevoerd door Giovanni Zonno en Francesco Lotoro); Marius Flothuis, Pour le tombeau d’Or, op. 37 (uitgevoerd door Erika Waardenburg); Marius Flothuis, Carpiccio, Op. 101; Franz Schubert, Ave Maria (uitgevoerd door Raquel Meneses); Wolfgang Amadeus Mozart, Pianosonate No. 10, KV 330, andante. Bronnen: Een uur Ischa met Marius Flothuis (VPRO); Een Leven Lang over Marius Flothuis (NOS); Archief NM Vught, interview met Marius Flothuis; Interview WO2-muziek van Leo Samama met Marius Flothuis; OVT over de laatste dagen van Vught (VPRO); Gezocht Verleden over Marius Flothuis (VPRO); Fragmenten van NOS, BBC, Radio Oranje, ANP en Nederland Herrijst; Brigitte de Kok, Nationaal Monument Kamp Vught Frits Zwart, Nederland Muziek Instituut; Jan Brester, schoonzoon Marius Flothuis; Joyce Kiliaan, biograaf Marius Flothuis; Geert Mak, historicus; Simon Reinink, directeur Koninklijk Concertgebouworkest; Horst Seferens, Gedenkstätte Sachsenhausen; Carmen Lange, Gedenkstätte Sachsenhausen; Archief Kamp Westerbork; Archief Gedenkstätte Sachsenhausen; Archief Nationaal Monument Vught; Stadsarchief Amsterdam; Nationaal Archief, CABR; Archief Marius Flothuis, Nederlands Muziek Instituut; www.philips-kommando.nl; Dagboeken Andries Sternheim.

Marius Flothuis is in de jaren dertig een veelbelovend componist en musicus. Op zijn 24ste wordt hij aangenomen bij het Concertgebouw, maar dan breekt de oorlog uit. Flothuis weigert akkoord te gaan met de eisen van de Nazi's en wordt ontslagen. Samen met zijn vrouw Leentje Sternheim neemt hij onderduikers in huis – tot de politie-inval. Flothuis wordt opgepakt door de Sicherheitsdienst en naar het concentratiekamp in Vught gebracht. Flot! is een vierdelige podcastserie over het leven van componist Marius Flothuis, gemaakt door Margriet Vroomans en Benjamin de Bruijn. Eindredactie: Marielle van Kilsdonk. Flot! is een productie van NPO Radio 4 en KRO-NCRV. Muziek in deze aflevering: Marius Flothuis, Sonata da Camera, op. 17 (uitgevoerd door Eleonore Pameijer); Marius Flothuis, Fluitconcert, op. 19 (uitgevoerd door Raymond Delnoye op fluit); Marius Flothuis, Valses Sentimentales, op. 21 (uitgevoerd door Wyneke Jordans en Leo van Doeselaar); Marius Flothuis, Pour le tombeau d’Or, op. 37 (uitgevoerd door Erika Waardenburg); Marius Flothuis, Carpiccio, Op. 101; Wolfgang Amadeus Mozart, Pianosonate No. 10, KV 330, andante. Bronnen: Een uur Ischa met Marius Flothuis (VPRO); Een Leven Lang over Marius Flothuis (NOS); Archief NM Vught, interview met Marius Flothuis; Interview WO2-muziek van Leo Samama met Marius Flothuis; OVT over de laatste dagen van Vught (VPRO); Gezocht Verleden over Marius Flothuis (VPRO); Fragmenten van NOS, BBC, Radio Oranje, ANP en Nederland Herrijst; Brigitte de Kok, Nationaal Monument Kamp Vught Frits Zwart, Nederland Muziek Instituut; Jan Brester, schoonzoon Marius Flothuis; Joyce Kiliaan, biograaf Marius Flothuis; Geert Mak, historicus; Simon Reinink, directeur Koninklijk Concertgebouworkest; Horst Seferens, Gedenkstätte Sachsenhausen; Carmen Lange, Gedenkstätte Sachsenhausen; Archief Kamp Westerbork; Archief Gedenkstätte Sachsenhausen; Archief Nationaal Monument Vught; Stadsarchief Amsterdam; Nationaal Archief, CABR; Archief Marius Flothuis, Nederlands Muziek Instituut; www.philips-kommando.nl; Dagboeken Andries Sternheim.

Componist Marius Flothuis maakt al voor de oorlog carrière en is op weg een bekende naam te worden in de muziekwereld. Als de oorlog uitbreekt gaat hij in het verzet, wordt verraden en komt in concentratiekampen terecht. Daar houdt de muziek hem mentaal overeind. In seizoen 2 van de serie Muziek tot leven, verhalen van musici in de oorlog is Flot! het meeslepende levensverhaal van Marius Flothuis. Vanaf 13 oktober te beluisteren. Muziek: Sonata da Camera, opus 17 van Marius Flothuis Pianosonate nr. 10 in C majeur, KV 330, van Wolfgang Amadeus Mozart

In deze laatste aflevering van de serie 'Muziek Tot Leven' het verhaal van een man die bijna alles heeft meegemaakt wat je in de oorlog kon meemaken: verzet, verraad, toeval en ternauwernood overleven. Het verhaal van componist Marius Flothuis. Bronnen: Carine Alders, Leo Smit Stichting; Frits Zwart, NMI; Joyce Kiliaan, biograaf; Benjamin de Bruijn, KRO-NCRV; Muziek in de schaduw van het Derde Rijk, Pauline Micheels; Nederlands Omroepmuseum. www.wo2-muziek.nl www.philips-kommando.nl www.nmkampvught.nl Muziek: Kurt Weil, Tango Ballade; Maurice Ravel, valses nobles et sentimentales; Marius Flothuis, Morgenstern Lied nr. 4; Marius Flothuis, Capriccio; Marius Flothuis, Sonate voor fluit en piano, op.17, deel 3 (Lamento); Marius Flothuis, Symfonische muziek, op.59, deel 3; Marius Flothuis, Fluitconcert op.19, deel 2; Marius Flothuis, Pour le tombeau d’Or, op. 37. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In aflevering 16 het verhaal van violist Theo Olof. Hij kwam de oorlog door in onderduik, vierde daarna successen op alle concertpodia en stond aan de wieg van NPO Radio 4. Bronnen: Carine Alders, Leo Smit Stichting; Archief Theo Olof, NMI; VPRO, ‘Vrije geluiden’ met Theo Olof; Flarden, autobiografie Theo Olof; Muziek in de schaduw van het Derde Rijk, Pauline Micheels; Noortje Olof; Allard Olof; Erik Olof; Johan Olof. Muziek: Camille Saint-Saëns, vioolconcert nr 3 in B min., 1e en 2e deel; J.S. Bach, dubbelconcert BWV 1043, andante; J.S. Bach, Brandenburg concert nr 1, 2e deel; J.S. Bach, Partita nr 2, chaconne; Henk Badings, concert voor twee violen en orkest, 1e deel. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

Hoofdpersoon in deze aflevering is componist en dirigent Jan van Gilse. Een principiële idealist. Niet Joods, maar solidair met de Joodse bevolking en musici. Verzet is de rode draad in zijn leven. Bronnen: Leo Smit Stichting; Muziek in de schaduw van het Derde Rijk, Pauline Micheels; De Tweede Wereldoorlog in Muziek, http://www.wo2-muziek.nl; Zonder muziek is het leven onnodig, Helen Metzelaar; Een schitterend vergeten leven, Toni Boumans; Ferdinand en Johanna, Elly Kamp. Muziek: Jan van Gilse, Thijl, Ouverture; Jan van Gilse, Nonet, deel 2; Jan van Gilse, Strijkkwartet, adagio molto; Jan van Gilse, Symfonie nr. 4, 4e deel; Jan van Gilse, Trio, molto vivace; Jan van Gilse, Prologus Brevis; Jan van Gilse, Thijl, Treurmuziek; Jan van Gilse, Nonet, deel 4. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In deze aflevering een muzikaal wonderkind: Mischa Hillesum. Als musicus nog maar net begonnen, maar met een briljant talent. De oorlog ontneemt hem alle kans: een talent dat nooit tot wasdom mocht komen. Bronnen: Leo Smit Stichting; Jan Willem Regenhardt, Mischa’s spel; Philip Mechanicus, In depot; dagboek uit Westerbork; Joods Cultureel Kwartier. Muziek: Frédéric Chopin, Polonaise A-dur, door Mischa Hillesum; Bach, chromatische fuga, door Mischa Hillesum; Bach, Engelse suite, door Mischa Hillesum; Mischa Hillesum, pianoprelude no 1, door Marianne Boer; Mischa Hillesum, pianoprelude no 2, door Marianne Boer. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

Hans Lachman, Joods componist, schreef een katholiek Requiem voor een Limburgse pastoor. Uit dankbaarheid: hij had z’n leven aan hem te danken. De pastoor zelf heeft het nooit kunnen horen; hij stierf in Bergen Belsen. Bronnen: Leo Smit Stichting; Carine Alders; Shira Lachmann; Documentaire ‘Requiem’, Rick Roos; Ondergang, J. Presser; www.muziekschatten.nl; forbiddenmusicregained.org. Muziek: Jazz in Berlin, Sid Kay’s Fellow’s; Panzerlied der Wehrmacht; Rapsodie voor twaalf piano’s, Heinz Lachmann; Heel de band is favoriet, Theo Uden Masman; Pour mes amis, Hans Lachman; Fluitsonate, Hans Lachman; Requiem voor pastoor Vullinghs, Hans Lachman. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

‘Ze krijgen mij niet’. Dat was het vaste voornemen van componist Hans Krieg. Met vrouw en twee dochters overleefde hij Westerbork, Bergen Belsen én ‘ Het verloren transport’. Hier zijn verhaal. Bronnen: Leo Smit Stichting; Carine Alders; In depot, Philip Mechanicus; Ondergang, J. Presser; Gemmeker, commandant van Westerbork, Ad van Liempt. Muziek: Lana Ross, Guitar variations to Hatikvah; Hans Krieg, De Chinese fluitspeler; Johnny en Jones, Westerborkserenade; Zarah Leander, Bei mir bisst du schön; Hans Krieg, Jiskor voor piano; Hans Krieg, A wie Noe; Hans Krieg, Jiskor voor koor, solisten en symfonieorkest; Hans Krieg, Poeme voor viool en piano. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In aflevering 11 leven en werken van componist Bertus van Lier. Hij wist al ver voor de oorlog wat de nazi’s met de Joden van plan waren en heeft zich nooit willen schikken. Muziek: Bertus van Lier, Symfonie nr. 1; Mozart, Pianoconcert KV 271; Bertus van Lier, Gebed van een ghettojood; Schubert, Winterreise, der Lindenbaum; Bertus van Lier, Katharsis; Bertus van Lier, Hooglied; Ravel, Kaddish. Bronnen: Leo Smit Stichting; Carine Alders; Familie Van Lier; Hans van Lier; Jacqueline Oskamp, Een behoorlijk kabaal, een cultuurgeschiedenis van Nederland in de twintigste eeuw; Ad van Liempt, Aan de Maliebaan; Digitaal vrouwenlexicon van Nederland; https://www.montesquieu-instituut.nl/9353202/d/politieke_spelen.pdf . Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

Hij zocht ruimte en veiligheid nadat zijn vaderland Hongarije door opkomend fascisme steeds benauwder en onveiliger werd. Maar ook in Nederland ontkwam hij niet aan vervolging. Zijn concertzaal werd zo klein als zijn huiskamer. In deze aflevering van Muziek tot Leven het verhaal én de muziek van componist en pianist Géza Frid. Muziek: Géza Frid, Tweede strijkkwartet; Géza Frid, Cellosonate in vijf delen; Géza Frid, Trio á cordes; Géza Frid, Twaalf muzikale karikaturen, nr 4 en nr 10; Géza Frid, Podiumsuite; Géza Frid, Concert voor piano en koor; Géza Frid, Sonatina; Géza Frid, Paradou. Bronnen: Leo Smit Stichting; www.gezafrid.eu; Arthur Frid, zoon; Pauline Micheels, Muziek in de schaduw van het Derde Rijk. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

Haar harp was haar liefste bezit maar ze raakte hem in de oorlog kwijt toen haar huis werd geplunderd omdat ze moest onderduiken. Ze overleefde de oorlog en als door een wonder haar harp ook… Hoofdpersoon in deze aflevering is harpiste Rosa Spier. Velen kennen het huis dat naar haar vernoemd is, maar haar levensverhaal is minder bekend. Muziek: Gounod, Ave Maria; Sem Dresden, Sonate voor fluit en harp; Leo Smit, Trio voor fluit, altviool en harp; Leo Smit, Concertino voor harp en orkest; Marius Flothuis, Pour le tombeau d’Orphée. Bronnen: Regine Ederveen, Weg van de harp, biografie van Rosa Spier; Scriptie Marthe Nicola Holman, Universiteit Utrecht, 2016-2017; Ad van Liempt, Kopgeld; Anne Frank Stichting; Erika Waardenburg, harpiste. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In aflevering 8 het verhaal van Dick Kattenburg, een veelbelovende jonge Nederlandse componist. Hij was pas 24 jaar oud toen hij op 19 mei 1944 vanuit kamp Westerbork naar Auschwitz werd gedeporteerd. Het is het enige transport van Joodse gevangenen dat ooit op film is vastgelegd, in de Westerborkfilm. De muziek van Dick Kattenburg werd 55 jaar na de oorlog bij toeval weer ontdekt. Muziek in deze aflevering: Dick Kattenburg, Tapdance voor piano vierhandig en tapdanser (1937); Dick Kattenburg, Sonate voor fluit en piano (1937); Dick Kattenburg, Lied ohne Worte, piano (1940); Dick Kattenburg, Romanian melody voor viool, cello en piano (1942); Dick Kattenburg, Allegro moderato (1944). Bronnen: Leo Smit Stichting, Carine Alders (www.leosmit.org); Eleonore Pameijer (fluitiste); Joyce Bergman - van Hessen, nicht van Dick Kattenburg; Esmeralda Böhm, NOS; Gemmeker, commandant van Westerbork, biografie, Ad van Liempt. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In deze zevende aflevering van 'Muziek tot leven, verhalen van musici in de oorlog' staat dirigente Frieda Belinfante centraal; zij richtte als eerste vrouw een eigen professioneel orkest op. En tijdens de oorlog speelde ze een belangrijke rol in het verzet. Muziek in deze aflevering: Leo Smit, Concert voor altviool en orkest (1940); Henriette Bosmans, Poème voor cello en orkest (1923); Albert Roussell, Sinfonietta (1934); Marius Flothuis, Capriccio voor viool (1949); Marius Flothuis, Symfonische muziek op. 59 (1957). Bronnen: Een schitterend vergeten leven, biografie, Toni Boumans; Zonder muziek is leven onnodig, biografie, Helen Metzelaar; Documentaire: ‘Maar ik was een meisje’, Toni Boumans; Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland; Wolf Lijmer. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In toenmalig Nederlands-Indië woedde de Tweede Wereldoorlog nog nadat Nederland al was bevrijd en ook daar zaten musici gevangen. Zoals componist en cellist Theo Smit Sibinga, hoofdpersoon in deze aflevering. Hij zat jaren in een krijgsgevangenkamp op Java. In de ellende van het kampleven zocht hij naar schoonheid als verzet en tegenwicht. En op Sumatra klonk in de tropennacht het ‘Largo’ uit Dvořáks’ negende symfonie… Muziek in deze aflevering: Theo Smit Sibinga, Trois images, voor fluit en harp (1954); Theo Smit Sibinga, Strijkkwartet nr.1 (1933); Theo Smit Sibinga, Pianosonatine (1934); Antonín Dvořák, Symfonie nr. 9 ’Uit de nieuwe wereld’, Largo (arr. uit film Paradise Road); Theo Smit Sibinga, Grootmoeders rust (1948). Bronnen: www.leosmit.org; https://www.theosmitsibinga.nl/over-theo-smit-sibinga/; Vervolgde componisten in Nederland, Henk Mak van Dijk; em.Prof.dr. Cees, Th. Smit Sibinga. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In deze nieuwe aflevering van de serie 'Muziek tot leven, verhalen van musici in de oorlog’ staat een componist centraal die als docent 50 jaar lang een belangrijk stempel heeft gedrukt op Nederlandse musici en musicologen. Hij overleefde de oorlog ternauwernood - en zou er daarna nooit meer over zou praten: Sem Dresden. Muziek in deze aflevering: Kleine Dans, uit Vijf kleine klaverstukken (1916); Sonate voor fluit en harp (1917); Kurt Weil, Youkali Tango Habanera (1934); Sonate nr. 2 voor cello en piano (1942); Piano concerto (1942); Dansflitsen (1951). Bronnen: Leo Smit Stichting; Geert van den Dungen, biograaf. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In aflevering vier, een vrouw die wordt gezien als een van de belangrijkste Nederlandse componisten van de eerste helft van de 20e eeuw: Henriette Bosmans, Jettie voor familie en vrienden. In een brief aan één van hen schrijft ze: ‘Zonder muziek is het leven onnodig’. Muziek in deze aflevering: Concertino voor piano en orkest (1928); Concert Piece for violin and Orchestra (1934); String Quartet (1927), Lento; String Quartett (1927), Allegro Molto; Daar komen de Canadezen! (1945 - 1946); Aurore (1950). Bronnen: Leo Smit Stichting; Nederlands Muziek Instituut; Zonder muziek is het leven onnodig (Helen Metzelaar); Muziek in de schaduw van het Derde Rijk (Pauline Micheels); Een schitterend vergeten leven, de eeuw van Frieda Belinfante (Toni Boumans). Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In deze derde aflevering van de serie ‘Muziek tot leven, verhalen van musici in de oorlog’ staat componist en arrangeur Dolf Karelsen centraal; het levensverhaal van een componist uit de lichte muziek. Hij was één van de talloze musici die vóór de oorlog in Hilversum werkte bij de vele omroeporkesten. Karelsen schreef al aan het begin van de oorlog muziek waarmee hij hoopte op een snelle bevrijding. Jaren ná de oorlog kwam er muziek van hem boven water die nooit eerder was gehoord. Muziek in deze aflevering: Park Lane Serenade (1954) (Dolf van der Linden); Openingstune Decibels (1938); Victory March (1941); Eens komt de kans (1940). Bronnen: Stichting Omroep Muziek, Jan Jaap Kassies; Dolf van der Linden, de vader van het Metropole Orkest (Bas Tukker); Siriusstraat: vier huizen, vier verhalen (Kees Bestebreurtje); Eddy Karelsen; Joke de Groot-Karelsen. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

In deze tweede aflevering vandaag een eigenzinnige componiste. Ze weigert in de oorlog lid te worden van de Kultuurkamer, ze organiseert illegale huisconcerten en ze raakt bij een bombardement alles kwijt. Vandaag in Muziek tot Leven: Johanna Bordewijk-Roepman. Muziek in deze aflevering: Sonate voor viool en piano (1923), Moderato; Drei Bierbaum Lieder (1940), Adoration; Sonata 1943 (1943), Vivace; Debout, éveille-toi! (1953). Bronnen: Leo Smit Stichting; Ferdinand en Johanna, dubbelbiografie (Elly Kamp); Muziek in de schaduw van het Derde Rijk (Pauline Micheels); De Tweede Wereldoorlog in muziek (wo2-muziek.nl); Andere Tijden, 3 maart 2017. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert vervolgde musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert.

Deze week in 'Muziek tot Leven' componist Leo Smit, die gezien wordt als één van de meest getalenteerde componisten van zijn generatie. Smit groeide op in een welgesteld Joods gezin en studeerde cum laude af aan het conservatorium. Zijn Frans georiënteerde werk klonk in Parijs en in het Amsterdamse Concertgebouw en werd enthousiast ontvangen. Maar door de oorlog veranderde alles. Werk van Joodse componisten mocht niet meer uitgevoerd worden, Smit moest verhuizen en was gedwongen zich uit het muziekleven terug te trekken. Leo Smit overleefde de oorlog niet, hij en zijn vrouw Lientje werden in 1943 op transport gesteld naar Kamp Westerbork en vermoord in Sobibor. Vlak voor zijn deportatie zag Smit kans zijn muziek in bewaring te geven bij een vriend. Daarom kunnen we gelukkig zijn verfijnde muziek nog steeds beluisteren. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert deze musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert. Muziek in deze aflevering: Sextuor 1 (1929 - 1932), Allegro; Concert voor viool en strijkorkest (1940), Allegro ma non troppo; Twaalf stukken voor vier handen (1941), Walsje; Concertino voor cello en orkest (1937), Scherzando; Strijkkwartet (1939 - 1943), Scherzo, onvoltooid; Suite voor hobo en cello (1938), Sarabande; Fluitsonate (1939 - 1943), Lento. Bronnen: Leo Smit Stichting; Nederlands Muziek Instituut.

Muziek tot Leven - Verhalen van musici in de oorlog. Leo Smit, Henriette Bosmans, Frieda Belinfante, Mischa Hillesum en Sem Dresden: het zijn slechts enkele van de Nederlandse componisten en musici die werden vervolgd in de Tweede Wereldoorlog. Het NPO Radio 4-programma De Ochtend van 4 eert deze musici in 2020, het jaar waarin Nederland 75 jaar bevrijding viert. Iedere woensdag van 8 januari tot 5 mei, om 8.45 op NPO Radio 4 in De Ochtend van 4 met Margriet Vroomans en als podcast op jouw favoriete podcastplatform.