Plan B

In de laatste aflevering van de tweetalige podcast PLAN B maken Ivan De Vadder (VRT NWS) en Alain Gerlache (RTBF) de balans op van drie jaar podcasten. Hoe is het idee ontstaan? Wat hebben de twee politieke journalisten van elkaar geleerd? En blijft België bestaan?

PLAN B aflevering #67: DE STEMMING 2022, het onderzoek naar de standpunten van de Vlamingen over politiek en maatschappij (in het Frans). VRT NWS peilt De Stemming, en in 2022 heeft dat onderzoek een aantal opmerkelijke resultaten opgeleverd. Alain Gerlache (RTBF) heeft als politiek journalist het meeste interesse in de kiesintenties, en dus gaat Ivan De Vadder (VRT NWS) dieper in op de slechte score van de CD&V en de politieke gevolgen van die lage score.

De eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen hebben geleid tot een herhaling van de verkiezingsstrijd van vijf jaar geleden: een duel tussen Emmanuel Macron en Marine Le Pen. En toch zijn er duidelijke verschillen: Macron (LREM) is nu de uittredende president, terwijl Marine Le Pen (Rassemblement National) de ervaring van haar vorige campagne goed heeft verwerkt. Wat ios de inzet van deze verkiezingsstrijd? Wie schrijft er geschiedenis? Dat vraagt Ivan De Vadder aan Alain Gerlache.

De eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen hebben geleid tot een herhaling van de verkiezingsstrijd van vijf jaar geleden: een duel tussen Emmanuel Macron en Marine Le Pen. En toch zijn er duidelijke verschillen: Macron (LREM) is nu de uittredende president, terwijl Marine Le Pen (Rassemblement National) de ervaring van haar vorige campagne goed heeft verwerkt. Wat is de inzet van deze verkiezingsstrijd? Wie schrijft er geschiedenis? Dat vraagt Ivan De Vadder aan Alain Gerlache.

De dood van een baby in een Gentse crèche heeft een heleboel mankementen blootgelegd in het functioneren van de controle van Kind en Gezin op de kinderopvang. Op vraag van de oppositie heeft het Vlaams Parlement beslist, voor de tweede keer deze legislatuur, een parlementaire onderzoekscommissie op te richten. Die moet de tekortkomingen in de controle over de kinderopvang onderzoeken, een bevoegdheid van CD&V-minister van Welzijn, Wouter Beke, die daardoor onder vuur komt te liggen.

Nu de aanpak van de coronacrisis minder en minder het nieuws beheerst, probeert de samenleving naar het 'normale' terug te keren. Ook de politieke partijen worden opnieuw wakker, en proberen zich opnieuw op de kaart te zetten. Congressen en andere activiteitein moeten de ideologie weer aanscherpen en militanten opnieuw aanmoedigen. Het ultieme doel is de kiezer opnieuw aan zich te binden. Ivan De Vadder vroeg Alain Gerlache (RTBF) het politieke landschap aan Franstalige zijde te overlopen.

De Vlaamse regering, onder leiding van minister-president Jan Jambon (N-VA), zoekt haar tweede adem. Tijdens de coronacrisis moest ze zich vaak noodgedwongen neerleggen bij de beslissingen van het Overlegcomité. Nu die crisis stilaan een andere wending neemt -voorlopig toch-, wil de Vlaamse regering een doorstart nemen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Op vraag van Alain Gerlache (RTBF), legt Ivan De Vadder (VRT NWS) de belangrijkste pijnpunten bloot.

De Vlaamse regering, onder leiding van minister-president Jan Jambon (N-VA), zoekt haar tweede adem. Tijdens de coronacrisis moest ze zich vaak noodgedwongen neerleggen bij de beslissingen van het Overlegcomité. Nu die crisis stilaan een andere wending neemt -voorlopig toch-, wil de Vlaamse regering een doorstart nemen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Op vraag van Alain Gerlache (RTBF), legt Ivan De Vadder (VRT NWS) de belangrijkste pijnpunten bloot.

De voorzitter van de MR, Georges-Louis Bouchez, zegt onomwonden dat zijn partij een 'rechtse' partij is. In het verleden weigerden de liberalen steevast de keuze te maken tussen 'links' en 'rechts'. Het antwoord luidde steevast: " De MR is een liberale partij". Maar nu zegt de voorzitter, onder meer na het conflict met de Waalse minister Jean-Luc Crucke, dat de MR staat voor een partij die in Franstalig België het spectrum van 'centrumrechts tot rechts' afdekt.

In Nederland hebben de onderhandelaars van 4 partijen (2 liberale partijen, de christendemocraten en de Christen Unie) na ruim 270 dagen een akkoord bereikt over een nieuw regeerakkoord. De nieuwe regering wordt opnieuw geleid door Mark Rutte, en zijn belangrijkste opdracht wordt het milderen van het wantrouwen tegenover de politiek. Hoe kijkt de Vlaming intussen naar zijn noorderburen? Is de fascinatie van de Vlaming voor Nederland even groot als die van de Franstalige Belgen voor Frankrijk?

In Franstalig België is er altijd een heel sterke klemtoon geweest op het nieuws uit Frankrijk. De fascinatie voor de Franse taal en cultuur zijn natuurlijk vanzelfsprekend. Maar bij sommige Franstalige kranten staat ook het politieke nieuws uit Frankrijk, na het politieke nieuws uit eigen land, op de eerste plaats, voor het nieuws uit de rest van de wereld. En dat is opvallend. Waar komt die fascinatie vandaan?

Een nieuw gemeentedecreet én de inefficiëntie van de Belgische staatsstructuur, dat zijn de twee elementen die voor politieke nervositeit zorgen in de Vlaamse politiek. Het betekent dat de verkiezingen van 2024 heel belangrijk worden, vooral omdat in dat jaar álle verkiezingen plaatsvinden: federale, regionale en Europese in het voorjaar; gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen in het najaar. Het gevolg is dat het jaar 2024 nu al zijn schaduw vooruit werpt, een erg lange schaduw.

Bij de voorstelling van het nieuwe boek van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Sammy Mahdi (CD&V),met als titel “Van Hol naar Vol”, bleek dat de twee christendemocratische partijen in ons land nauwelijks nog een politieke familie vormen. Ze gaan daarbij in tegen de trend waarbij het fenomeen van de "politieke families" geregeld wordt ingezet. Zo wonen PS en Vooruit weer samen, net als de Groene partijen; en de liberalen hebben net samen hun 175ste verjaardag gevierd.

Op 11 oktober 1978, 43 jaar geleden, neemt eerste minister Leo Tindemans ontslag. Daardoor komt er ook een einde aan het Egmontpact. Dat was een heel ambitieuze poging -besproken in het Egmontpaleis - om het land in één keer in zijn federale plooi te leggen. Verschillende ideeën uit het Egmontpact zullen uiteindelijk pas na zes staatshervormingen gerealiseerd worden. Alain Gerlache (RTBF) vraagt aan Ivan De Vadder (VRT NWS) naar de oorzaken van het protest tegen het pact in Vlaanderen.

Deze week verscheen er een boek van de ondervoorzitter van de PVDA/PTB, David Pestiau, met als titel: "We are one. Manifest voor de eenheid van België". Het boek houdt een pleidooi voor de eenheid van ons land, met het behoud van de federale structuur. In de krant De Morgen zegt de auteur dat “het opmerkelijk is hoeveel we nog gemeen hebben na decennia Vlaams-nationalistische agitatie: onze keuken, strips, sport…" Maar is dat alles wat ons nog bindt? En welke politieke strategie zit er achter dit boek? Dat zijn de vragen van Ivan De Vadder (VRT NWS). Volgens Alain Gerlache (RTBF) wil de PVDA/PTB met dit boek een tweede front tegenover de PS openen.

De N-VA startte tijdens de gezinsdag in Plopsaland de festiviteiten op naar aanleiding van haar 20e verjaardag. Op 15 september 2001 – en dat is deze week exact 20 jaar geleden – hield de Volksunie een referendum bij 9.000 leden over de toekomst van haar partij. Drie groepen boden zich aan: de groep “Niet Splitsen” met Johan Sauwens, “de Toekomstgroep”, met onder anderen de Vlaamse ministers van de Volksunie Bert Anciaux en Paul Van Grembergen, én de groep “Vlaams Nationaal”, onder leiding van Geert Bourgeois. Die laatste groep haalde het met iets meer dan 47% van de stemmen. Maar omdat de afspraak was dat de naam Volksunie zou verdwijnen, tenzij een van de erfgenamen meer dan de helft van alle stemmen haalde, wat dus niet het geval was, kreeg op 13 oktober 2001 – en dat is de eigenlijke verjaardag – de nieuwe partij de naam “Nieuw-Vlaamse Alliantie”, of afgekort, de N-VA. Wat is het bilan van die twintig jaar? Wat heeft die jonge partij in haar bestaan al bereikt? Dat vraagt Alain Gerlache (RTBF) aan Ivan De vadder (VRT NWS).

In Franstalig België woedt een hoofddoekendebat. De aanleiding is een dame met een hoofddoek die solliciteerde bij de Brusselse vervoersmaatschappij MIVB. Ze werd niet aanvaard op basis van het neutraliteitsbeginsel in het arbeidsreglement van de MIVB, dat dus geen levensbeschouwelijke symbolen aanvaardt. De dame in kwestie stapt naar de rechtbank, krijgt gelijk, en tot verwondering van een aantal politieke partijen legt de MIVB zich neer bij die beslissing. De vervoersmaatschappij gaat dus niet in beroep, zelfs niet na een stemming in de raad van bestuur. En dat zorgt voor politieke reacties bij de voor-en tegenstanders van het dragen van levensbeschouwelijks tekens. Maar wat zijn nu de standpunten van de verschillende politieke partijen in Franstalig België? En waar komt dat begrip "laïscité" vandaan waarop een aantal onder hen zich beroepen? Alain Gerlache (RTBF) legt alles haarfijn uit aan Ivan De Vadder (VRT NWS).

VRT NWS en De Standaard hebben de afgelopen week de conclusies gebracht van de tweede editie van "De Stemming". Net als verleden jaar wilden we weten wat de politieke thema's zijn waarvan de Vlaming wakker ligt. Wat de problemen zijn waarmee ons land wordt geconfronteerd. En of de Vlaming tevreden is over de wijze waarop de politiek die problemen goed aanpakt en in welke politici die Vlaming al dan niet vertrouwen heeft. In opdracht van VRT NWS en DS hebben twee politicologen, Stefaan Walgrave van de UA en Jonas Lefevere van de VUB, zo'n 2.000 Vlamingen ondervraagd tussen 29 maart en 19 april. Dat is de periode die toen de "paaspauze" werd genoemd. In die context werden de vragen toen gesteld. Ivan De Vadder (VRT NWS) overloopt bij Alain Gerlache (RTBF) de resultaten ( in het Frans).

De discussie over de loonnorm, die naar een hoogtepunt ging bij de toespraken ter gelegenheid van het Feest van de Arbeid, heeft aangetoond dat in Franstalig België de PTB (Parti du Travail de Belgique) de belangrijkste uitdager is geworden voor de PS, de socialistische partij. In vergelijking met de vorige legilatuur, is die PS drie zetels verloren (van 23 naar 20), terwijl de PTB haar fractie fors kon uitbreiden. De twee (uitsluitend Franstalige) parlementsleden zijn er 8 geworden, en daar moet je ook nog eens de 4 Vlaamse verkozenen van de PVDA bijrekenen (de PTB/PVDA beschouwt zich als een Belgische partij). Waarom is die extreemlinkse partij -waarvan de oorsprong in Vlaanderen ligt- zo succesvol in Wallonië en Brussel? Wat is haar profiel, en waarom is dat profiel zo aantrekkelijk voor de Franstalige kiezer? Alain Gerlache (RTBF) geeft meer uitleg aan Ivan De Vadder (VRT NWS).

De perikelen van het liberale parlementslid Sihame El Kaouakibi houden de Vlaamse politieke wereld nu al enkele weken bezig. Lets Go Urban (LGU), haar organisatie die via danslessen kansarme jongeren promotiekansen wou bieden, staat in het oog van een mediatieke storm. Intussen blijkt dat LGU de voorbije jaren rijkelijke subsidies kreeg van zowat alle politieke niveaus: de stad Antwerpen, het district Antwerpen, de provincie Antwerpen, de politie van Antwerpen, het Vlaamse gewest en de federale regering. Maar een rapport van de voorlopige bewindsvoerster, die werd aangesteld nadat 3 bestuursleden van LGU daarom vroegen, én een audit van de stad Antwerpen zijn vernietigend voor het beheer van Sihame El Kaoukibi bij LGU. Ze wordt beschuldigd van subsidiefraude, van valsheid in geschrift en van verduistering. Een van haar advocaten, Johan Vande Lanotte, spreekt daarom van een "digitale lynchpartij" die een eerlijk proces onmogelijk maakt. En tenslotte is er nog de kwestie dat Sihame El Kaouakibi voorlopig blijft zetelen als Vlaams parlementslid, ondanks het feit dat de Open Vld haar uit de partij heeft gezet. Kortom, vragen genoeg voor Alain Gerlache (RTBF) aan Ivan De Vadder (VRT NWS).

Een 50ste aflevering van deze podcast is volgens Alain Gerlache en Ivan De Vadder een goede gelegenheid om eens een extra stem uit te nodigen. En wie beter dan Bart Van Loo, de auteur van de bestseller De Bourgondiërs. Aartsvaders van de Lage Landen, zo dachten Gerlache en De Vadder, zou hen kunnen helpen bij hun boeiende zoektocht: hoe beïnvloedt het verleden het heden, en waarom verklaart dat verleden vaak waarom het heden aan de ene kant van de taalgrens anders wordt aangevoeld dan aan de andere kant. Intussen is ook de Franse vertaling van het boek (onder de titel Les Téméraires. Quand la Bourgogne défiait l'Europe) een heuse bestseller geworden. Bart Van Loo is dan ook meer dan vertrouwd met de twee talen (het Nederlands en het Frans) waarin de podcast Plan B steevast wordt opgenomen. Het resultaat is een boeiende gesprek over "grenzen" en "identiteit". lain Gerlache en Ivan De Vadder, zou hen kunnen helpen bij hun zoektocht: hoe beïnvloedt het verleden het heden, en waarom verklaart dat verleden vaak waarom het heden aan de ene kant van de taalgrens anders wordt aangevoled dan aan de andere kant van de taalgrens. Ook de Franse vertaling van het boek (onder de titel Les Téméraires. Quand la Bourgogne défiait l'Europe) is intussen een bestseller geworden. Bart Van Loo is dan ook meer dan vertrouwd met de twee talen (het Nederlands en het Frans) waarin de podcast Plan B steevast wordt opgenomen. Het resultaat is een half uur gesprek over "grenzen" en "identiteit".

Het klinkt een beetje merkwaardig, maar in de Belgische context van een nakende staatshervorming is 2+2 nooit gelijk aan 4. Het idee van 4 gelijkwaardige gewesten (Vlaanderen, Wallonië, Brussel en Oost-België) die allemaal ook gemeenschapsbevoegdheden zouden hebben, is niet nieuw, maar werd onlangs opnieuw gelanceerd door PS-voorzitter Paul Magnette. Aan Vlaamse zijde liet de CD&V-minister voor Institutionele Hervormingen, Annelies Verlinden, in een college voor studenten het woord "2+2" vallen, waarbij Vlaanderen en Wallonië op gelijke voet zouden staan, maar Brussel en Oost-België niet. Beide ideeën zorgen voor commotie, maar dan vooral aan de andere kant van de taalgrens, omdat ze allebei weinig rekening houden met de gevoeligheden aan de andere kant. En dus vragen Ivan De Vadder (VRT NWS) en Alain Gerlache (RTBF) zich af hoe dat komt, en of er een compromis mogelijk zal zijn.

Het 'cordon sanitaire" is een Belgische 'uitvinding' waarbij het idee was een schutkring te bouwen rond een politieke partij, in dit geval Vlaams Blok (later Vlaams Belang) in Vlaanderen. In Franstalig België wordt dat cordon geroemd en bejubeld omdat het volgens veel waarnemers de opkomst van een extreemrechtse partij in Franstalig België heeft verhinderd. Maar is dat wel zo? En hoe kijken politici (en media) tegen dat cordon aan, aan de twee kanten van de taalgrens?

In februari 1971 werd in Ottignies de eerste steen gelegd van de universiteit die later de naam Louvain-La-Neuve zou krijgen. Dat was het deel van de Leuvense universiteit dat na door de splitsing ("Walen Buiten!") zou verhuizen. De nieuwe universiteit heeft Wallonië geen windeieren gelegd: de universiteit is een groeipool en in de schaduw daarvan vestigen zich ook start ups en andere kleine ondernemingen. De universiteit van Louvain-La-Neuve past ook perfect in het beeld van de welvarende provincie Waals-Brabant, waar, anders dan in de rest van Wallonië, de liberalen de dominante partij zijn. Alain Gerlache (RTBF) en Ivan De Vadder (VRT NWS) nemen u mee in de onstaansgeschiedenis van de enige stad van België waarvan de eerste steen in de 20ste eeuw werd gelegd. #47

Het gerechtelijk onderzoek naar de Nethys-affaire, de Luikse intercommunale die al jaren door schandalen geteisterd wordt, raakt deze week in een stroomversnelling wanneer de Luikse zakenman François Fornieri, bekend als de topman van het farmabedrijf Mithra, en Stéphane Moreau, oud-kopstuk van de Parti Socialiste en gewezen Nethys-topman, worden gearresteerd. Ivan De Vadder (VRT NWS) vraagt meer uitleg over de complexe zaak aan Alain Gerlache (RTBF) en vraagt zich af of die vervlechting van politiek en intercommunales onvermijdelijk is in Wallonië. Want ondanks alle Marshallplannen raakt het gewest er economisch maar niet bovenop.

In het Vlaamse politieke landschap is er maar één partij die de verkiezing van Donald Trump in 2016 zo hard heeft toegejuich als Vlaams Belang. Bovendien beroepen politici van die partij zich op stevige banden met de Trump-beweging. Zo houdt Filip De Winter nauw contact met de voormalige minister van Justitie onder Trump, Jef Sessions. Maar hoe regeerde Vlaams Belang op de bestorming van het Amerikaanse parlementsgebouw door Trumpaanhangers? En hoezeer heeft die partij leentjebuur gespeeld van de Reublikeinse Partij onder Trump? Dat vroeg Alain Gerlache (RTBF) aan Ivan De Vadder (VRT NWS).

Het is duidelijk dat de voorzitter van de PS, Paul Magnette, in De Afspraak op Vrijdag, een steen in de kikkerpoel van de staatshervorming heeft gegooid. Hij stelt voor om de Gemeenschappen af te schaffen, en België te hervormen met 4 Gewesten: Vlaanderen, Wallonië, Brussel en Oost-België. Dat idee is in Vlaanderen niet echt op gejuich onthaald (behlave bij Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert), maar hoe reageren de Franstalige politici? Zijn zij bereid om een afzonderlijk onderwijssysteem in Brussel en Wallonië op poten te zetten? Dat vroeg Ivan De Vadder (VRT NWS) aan Alain Gerlache (RTBF). Meteen de laatste aflevering van Plan B van het jaar 2020.

De structuur van ons land verzoent eigenlijk twee tegengestelde ideeën over het concept 'deelstaat'. In Vlaanderen staat het idee van 'gemeenschap' (met bevoegdheden als onderwijs of cultuur) nog altijd voorop, terwijl Wallonië en Brussel in de eerste plaats vertrekken van het gewest (met bevoegdheden als economie en mobiliteit). Vermits de Vlaamse Gemeenschap ook in Brussel de Vlaamse taal en cultuur ondersteunt, vertokt dit bij uitstek de gedachte dat 'Vlaanderen Brussel niet zal loslaten'. Maar dat vinden de Franstaligen merkwaardig: als Vlaanderen Brussel zo belangrijk vindt, waarom lijkt het dan alsof de Vlamingen niet van deze stad houden? En waarom mag ze zich niet autonoom ontplooien, zoals de andere gewesten? Dat vroeg Alain Gerlache (RTBF) aan Ivan De Vadder (VRT NWS).

De Vivaldiregering is op veel punten het spiegelbeeld van de Zweedse regering, legt Alain Gerlache (RTBF) uit aan Ivan De Vadder (VRT NWS). De Zweedse regering werd geleid door een eerste minister die afkomstig was van een kleine partij. De partij van eerste minister Michel, de MR, behoorde-ook al omdat ze alleen was- tot een taalminderheid. De rollen zijn nu omgedraaid: de partij van de huidige eerste minister, Alexander De Croo, behoort tot een (kleine) taalminderheid. Bovendien werd er bij de Zweedse regering vooral tussen de Vlaamse partijen "gekibbeld", terwijl in de Vivaldiregering dat gekibbel de taalgrens is overgestoken.

De Opera van Luik vierde begin november de 200ste verjaardag van de eerste opvoering in het gebouw. In 2018 werd in Gent een standbeeld opgericht voor de Nederlandse koning Willem I. Wat hebben die twee feiten met elkaar te maken? Ze huldigen de inspanningen van de Willem I, de vorst van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Twee steden die daarvan geprofiteerd hebben zijn Gent en Luik. Gent met zijn universiteit en de zeehaven omdat in die periode ook het kanaal Gent-Terneuzen werd gegraven. Luik met zijn universiteit, de opera en natuurlijk de staalindustrie. Die twee steden zijn dan ook broeihaarden van het Oragnisme, de politieke beweging die ernaar streefde om de Belgische afscheiding ongedaan te maken. Met twee mislukte staatsgrepen als gevolg. Op verzoek van Alain Gerlache (RTBF) vertelt Ivan De Vadder (VRT NWS) over die vergeten geschiedenis. (De bron van alle informatie is het boek van historica Els Witte: "Het Vergeten Koninkrijk, het harde verzet van de Belgische orangisten tegen de revolutie.")

De Waalse regering heeft een nieuw relanceplan gelanceerd met de Engelse slogan: "Get Up Wallonia". De bedoeling is om via een grote burgerbevraging de klemtonen van een nieuwe relanceplan voor het Waalse gewest vast te leggen. De resultaten van die bevraging moeten nog voor het einde van jaar verwerkt zijn om geen tijd te verliezen. En het doel is duidelijk: Wallonië er economisch weer bovenop helpen na de coronacrisis. Alain Gerlache (RTBF) legt Ivan De Vadder (VRT) uit dat niet het eerste plan is: al in 1999 ontwikkelde de toenmalige minister-president van Wallonië (niet toevallig Elio Di Rupo) al zo'n plan. En de hamvraag is dan ook waarom zo'n relanceplan nu wel zou werken.

Het is een tekening van cartoonist Lectrr die Alain Gerlache (RTBF) tot de verbeelding sprak: president Trump die van een medewerker te horen krijgt dat de hastag #nietmijnregering al bezet is. Ook in ons land zijn er oppositiepartijen die zich verzetten tegen de nieuwe regering, De Croo, zelfs met het idee dat die regering de overwinning heeft 'gestolen'. Wie zijn partijen? En lijken de aanhangers van die partijen dan ook op de aanhangers van Donald Trump? En hoe sterk is die stroming -d ie volledig onbekend is in Franstalig België- in Vlaanderen? Dat zijn de vragen die Alain Gerlache (RTBF) stelt aan Ivan De Vadder (VRT NWS) in deze nieuwe aflevering van de podcast.

In Frankrijk heerst er een debat over de aanpak van het coronavirus tussen de "alarmisten" en de "rassuralisten". De eerste groep experts waarschuwt voor de stijgende besmettingen en pleit voor een strenge aanpak, de tweede groep experts wil vooral de bevolking "geruststellen". Dit debat dat volop woedt in Frankrijk, wordt met argusogen gevolgd in Franstalig België. Want elke Franse beslissing -zeker wanneer die valt vlak voor een regeringsvergadering op Belgisch niveau- wordt in Brussel gekopieerd. Want zoals het spreekwoord wil: "als het regent in Parijs, dan druppelt het in Brussel". Ivan De Vadder (VRT) vraagt Alain Gerlache (RTBF) hoe groot die invloed is, en wat de gevolgen zijn.

Op het moment dat Bart De Wever voor het eerst voorzitter werd van de N-VA, in 2004, was Guy Verhofstadt nog de premier van België en Bart Somers de minister-president van Vlaanderen. Zijn piepkleine partij was net in een kartel met de CD&V gestapt. Zestien jaar later is de N-VA al jarenlang de dominate partij van partij, en heeft ze zowel in de Vlaamse als in de federale regereing ervaring opgebouwd. Maar de voorzitter -die daarvoor al voor de 4de keer een uitzondering op de statuten van zijn partij moet verkrijgen- zal tot 2023 dezelfde zijn: Bart De Wever. Intussen treden bij de andere partijen jonge voorzitters in het veld ( Conner Rousseau en Tom Van Grieken), en stapt die generatie ook in de regering, met staatssecreataris Sammy Mahdi. Zijn we getuige van een generatiewissel in de Wetstraat, vraagt Alain Gerlache (RTBF) aan Ivan De Vadder(VRT).

Het aanduiden van de ministers gebeurt niet in elke partij op dezelfde manier. Vaak is die keuze het prerogatief van de voorzitter, zoals bij de Franstalige liberalen (MR). Hun voorzitter maakt 'in eer en geweten' een keuze, en die voorzitter wordt daar (vaak achteraf maar soms ook meteen) op afgerekend binnen de partij. Bij Groen speelt de voorzitter een minder uitgesproken rol: na een getrapte procedure kiest uiteindelijk een partijraad wie van de Groenen minister wordt. Maar ondanks het verschil in procedure, zijn zowel de MR als Groen door hun keuze van ministers, gestabiliseerd en vooral ook verdeeld geraakt. Hoe komt dat, vraagt Ivan De Vadder (VRT) aan Alain Gerlache (RTBF), en zijn er gelijkenissen tussen die twee partijen?

De Vlaamse regering wil de komende jaren 4,3 miljard euro investeren in de Vlaamse samenleving. Dat was de kernboodschap van de Septemberverklaring van de Vlaamse minister-president Jambon. Dat geld moet terecht komen op verschillende niveaus die de minister-president als afzonderlijke "uitdagingen" definieerde. De eerste -en misschien wel de belangrijkste uitdaging- is de zorgsector er weer bovenop helpen, maar Jambon sprak ook over de digitalisering van de samenleving of nog over de relance van de Vlaamse conomie. En op dat bedrag van 4,3 miljard kunnen de Walen (en de brusselaars) alleen maar afgunstig neerkijken, zei Alain Gerlache (RTBF), en dus vroeg hij meer details aan Ivan De Vadder. (VRT)

De Vivaldi-coalitie heeft al een eerste crisis overleefd. Het afgelopen weekend heeft Sp.a-voorzitter Conner Rousseau de MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez de wacht aangezegd. In de uren en dagen die op die crisette volgden, moesten alle partijvoorzitters van de zeven onderhandelende partijen nog eens een geloofsbelijdenis afleggen. Het resultaat ervan is dat de Vivaldi-coalitie eindelijk de volgende stap kan nemen: er werden twee formateurs aangeduid. En dus stelde Ivan De Vadder (VRT NWS) de volgende vraag aan Alain Gerlache (RTBF): "wie van hen wordt de nieuwe eerste minister"?

Het zijn twee onderwerpen die heel wat losgeweekt in Vlaanderen, de afgelopen weken. De naaktfoto's van drie BV's (Sean Dhondt, Stan Van Samang en Peter Van de Veire) gingen Vlaanderen rond, tot er reactie kwam van de drie. Peter Van de Veire en Sean Dhondt spraken de Vlamingen toe, en Stan Van Samang diende klacht in bij de politie. En dan is er de dood van student Sanda Dia, de zoon van een Senegaleze vader en een Vlaamse moeder, tijdens zijn doop bij de studentenclub "Reuzegom". De reconstructie van de feiten deed heel wat Vlamingen huiveren. Maar wat zeggen die twee nieuwsfeiten over Vlaanderen? Dat vroeg Alain Gerlache (RTBF) aan Ivan De Vadder (VRT).

De Vivaldi-coalitie staat nu echt in de steigers (ondanks de coronabesmetting van preformateur Egbert Lachaert). In Vlaanderen staan de twee grootste partijen van het politieke spectrum buitenspel, en hun oppositie tegen de toekomstige regering is nu al fors en hard. In het Franstallige landschap liggen de kaarten helemaal anders: de drie groote politieke partijen zitten in de toekomstige regering, en de oppositie is beperkt tot PTB, CDH en Défi. Hoe reageert de politieke oppositie op die tekomstige regering, vraagt Ivan De Vadder (VRT) aan Alain Gerlache (RTBF), en is er dan géén enkele tegenstander van die coalitie te vinden, ook niet bij de werkgeversorganisaties?

In de eerste aflevering van het nieuwe seizoen van de podcast Plan B wil Alain Gerlache (RTBF) meer weten over de wat de N-VA deze zomer is overkomen: de partij is na het mislukken van het historische akkoord tussen de PS en de N-VA wellicht (want bij deze regeringsvorming moet je altijd met twee woorden spreken) gedoemd tot de oppositie. Waarop is dit akkord misgelopen, en wat kan de N-VA nog doen? En zal de zaak Chovanec, waarin de N-VA-minister-president Jan Jambon een tijdlang onder vuur lag, een rol spelen bij die federale onderhandelingen? Ivan De Vadder (VRT) probeert antwoorden te formuleren op de vragen van Alain Gerlache.

VRT NWS en de krant De Standaard willen u voortaan jaarlijks informeren over De Stemming. Dat is een uitgebreid onderzoek dat professoren van de UA en de VUB uitvoerden. We willen weten wat de thema's zijn waar u van wakker ligt. Wat de problemen zijn waarmee ons land wordt geconfronteerd. Of u vertrouwen heeft dat de politiek die problemen goed aanpakt en in welke politici u al dan niet vertrouwen heeft. En de resultaten zijn opvallend: er is een grote steun voor de maatregelen in de strijd tegen het coronavirus, al brokkelt die steun in de loop van de weken af. Naast de gezondheidszorg, is de politieke crisis in al zijn aspecten hét probleem waar u op dit moment wakker van ligt. Op vraag van Alain Gerlache (RTBF) overloopt Ivan De Vadder de resultaten van dit uitgebreide onderzoek.

Het lijkt wel alsof de drie politieke partijen die deel uitmaken van de regering van het Waalse Gewest én de Franse Gemeenschap ( de PS, de MR én Ecolo) elkaar op dit moment rauw lusten. Wanneer het verplegend personeel de liberale premier Sophie Wilmès de rug toekeren, noemt een liberale partijgenote hen "verwende kinderen", die opgezweept werden door de socialistische vakbond. En na de weigering van de MR om de nodige steun te leveren om de oud- voorzitter Zakia Khattabi van Ecolo te benoemen als rechter in het Grondwettelijk Hof, is de sfeer tussen de MR en Ecolo helemaal verzuurd. Maar wat zijn de gevolgen van die verzuring voor de Waalse en Franstalige regering? En wat zijn de gevolgen van die spanningen op de pogingen om een nieuwe federale regering te vormen, dat vroeg Ivan De Vadder aan Alain Gerlache (RTBF).

De lancering van het boek, dat Ivan De Vadder schreeef samen met communicatiespecialist Jan Callebaut, is ook in Franstalig België niet onopgemerkt voorbij gegaan. Vooral het idee dat de Vlamingen vinden dat de N-VA zich als een verantwoordelijke partij moet gedragen en dus ook in eeen federale regering moet stappen, werd druk besproken. Net als het idee van Jan Callebaut dat een combinatie tussen de 'verantwoordelijkheidszin' van de N-VA met de ideale droom van Groen om de klimaatproblemen aan te pakken, wel eens een dreamteam zou kunnen opleveren. Alain Gerlache (RTBF) vroeg Ivan De Vadder (VRT) om meer uitleg.

'Wallonie, terre de acceuil' staat op de borden langs de snelweg, wanneer je het Waalse gewest binnenrijdt. En de Walen nemen die slogan in coronatijden letterlijk. Ze maken zich op voor de toeristen die tijdens de zomermaanden -misschien noodgedwongen- zouden kiezen voor een vakantieperiode in Wallonië. De toeristische sector in het Waalse sector is trouwens niet te onderschatten en vergelijkbaar qua werkgelenheid met de bouwsector. En de meest populaire attractie (trouwens voor heel België) is het dierenpark Pairi Daiza. Maar is de Waalse toeristische sector klaar om een eventuele toevloed van journalisten te ontvangen? Dat vroeg Ivan De Vadder aan Alain Gerlache (RTBF).

De afgelopen weken waren de politici in de eerste plaats bezig met de aanpak van de coroncrisis, maar nu er stilaan gedacht wordt aan een exitstrategie, duikt ook de partijpolitiek weer op. Zo kondigde N-VA-voorzitter De Wever maandag aan dat hij in juni opnieuw aan de tafel wil gaan zitten om een "volwaardige" federale regering te vormen. De huidige regering-Wilmès werkt met volmachten, een systeem dat in juni geëvalueerd wordt. De N-VA lijkt niet happig om die volmachtenregeling te verlengen. "Wij zijn bereid het compromis te maken, maar wel vanuit onze logica en vanuit het programma dat wij belangrijk vinden. Anders hoeft het niet", aldus De Wever. Hij richt zich tot de andere Vlaamse partijvoorzitters om de handen in elkaar te slaan en zich "niet in de afgrond van de PS en Ecolo te laten duwen". Waarom komt de voorzitter van de N-VA met die boodschap, en waarom juist nu? Dat vroeg Alain Gerlache (RTBF) aan Ivan De Vadder (VRT).

Verleden week bespraken we in onze podcast PLAN B welke Nederlandse woorden we misschien zouden kunnen overhouden aan de coronacrisis. Deze week doen we dezelfde oefening voor het Frans. Alain Gerlache (RTBF) vertelt ons welke woorden nu gebruikt worden tijdens deze crisis. Het gaat om de woorden: confinement en déconfinement, quarantaine, distanciation sociale, gestes barrière, coronapéritif, cloud rave, clapping, le personnel soignant, en foutur.

Een diepgaande crisis zoals diegene die onze samenleving, nu onder invloed van het COVID19-virus, ondergaat, laat ongetwijfeld ook haar sporen na in de woordenschat. Op verzoek van Alaian Gerlache (RTBF) overloopt Ivan De Vadder een aantal woorden die de Nederlandse taal misschien zal overhouden aan deze periode van de coronacrisis. En omdat de taal de spiegel is van een samenleving, vertellen de woorden ook iets over ons gedrag. Ivan De Vadder overloopt de uitdrukkingen 'gepokt en gemazeld', 'blijf in uw kot', en de woorden 'hamsteren', 'hoestschaamte en elleboogniezen', 'zelfisolatie', 'hinderpremie', 'skyperitief' en 'huidhonger'.

De krantentitels liggen er niet om: “Wilmes: de moeder van de natie”, “de steile klim van Wilmes naar de top van de macht”, “een bliksemschicht van luciditeit aan de top van het land”,… De nieuwe (en oude) eerste minister wordt in het Franstalige landsgedeelte net niet heilig verklaard, nu ze de leider is geworden van een volwaardige (minderheids)regering. En dat terwijl de minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken, Maggie De Block (Open Vld), almaar meer onder vuur lijkt te liggen in Franstalig België. In die zin lijken Wilmes en De Block wel communicerende vaten. Hoe komt dat, vraagt Ivan De Vadder (VRT) aan Alain Gerlache (RTBF), en overdrijft men niet een beetje in de ‘verering’ van de nieuwe eerste minister?

Het verschil in ontvangst van de nieuwe regering onder leiding van eerste minister Sophie Wilmes (MR) tussen Vlaanderen en Franstalig België is groot. In het Franstalige landsgedeelte wordt de geboorte van de nieuwe regering toegejuicht, en spreekt men van de “verrijzenis” van Sophie Wilmes. Vlaanderen daarentegen reageert afstandelijker: de installering van Wilmes als volwaardig eerste minister wordt schoorvoetend erkent, en geregeld duikt er frustratie op over het feit dat er geen regering van “nationale eenheid” is gekomen. En de schuld voor dat falen wordt duidelijk bij PS-voorzitter Paul Magnette gelegd. Alain Gerlache (RTBF) vraagt Ivan De Vadder (VRT) naar de redenen van die verschillende ontvangst, en samen kijken ze naar de toekomst van deze regering.

Het zijn opvallende beelden: om het coronavirus aan te pakken komt er sinds kort geregeld een overlegcomité bij elkaar. Op zo'n comité spreken alle regeringen van dit land met elkaar. De eerste minister Sophie Wilmes zit er naast de minister-presidenten Jan Jambon, Elio Di Rupo en Rudy Vervoort. Maar ook de vakministers, verantwoordelijk voor een aspect van de volksgezondheid, zijn geregeld aanwezig. En die minister zijn nogal talrijk: Alain Gerlache (RTBF) telt er acht. Vooral in Franstalig België is er sprake van een wildgroei, zo legt Gerlache uit.

We zijn "terug naar af" in de hele regeringssaga. Dat zegt Ivan De Vadder (VRT) , nadat de koning gisterenavond Sabine Laruelle (MR) en Patrick Dewael (Open VLD) aangesteld heeft om de formatie op het juiste spoor te krijgen. "Dit is een afkoelingsperiode. Er is kwaad bloed tussen de verschillende partijen. Dat moet kalmeren en dat doe je door deze klassieke opstelling naar voren te schuiven." Want de oproep van PS-voorzitter Paul Magnette heeft niet echt geholpen om de gemoederen te bedaren bij de CD&V. En bij de Open Vld heerst er een strijd om het voorzitterschap. Allemaal elementen die ervoor kunnen zorgen dat er niet meteen een nieuwe regering in de steigers staat. Dat vertelt Ivan De Vadder (in het Frans) aan Alain Gerlache (RTBF).